50j w_dirk lindemans_bedenkingen bij de wet

Departement RWO

Bedenkingen bij de wet van 29maart 1962 houdende organisatievan de ruimtelijke ordening en vanvan de ruimtelijke ordening en van

de stedenbouw

Dirk Lindemans

symposium 50 jaar wet op de Stedenbouw

Departement RWO

1. België geen nakomertje

• NL: eerste algemene stedenbouwwet in 1962, (na wederopbouw-en welstandswetgeving in Woningwet 1901 en Wet nationaal planen streekplan 1950

• FR: verkavelingenwetten 1919 en 1924 ; Wet 1919 met plannenvan aanleg; Wet 1943: bouwvergunning. Nota E.C. Petit 1950

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

van aanleg; Wet 1943: bouwvergunning. Nota E.C. Petit 1950

• GB: Housing, Town Planning etc. Act 1919, maar inhoudelijk:welstandswetgeving tot zestiger jaren; Town and Country PlanningAct 1947 (hele territorium)

• D: Länder tot Bundesbaugesetz 1960; Wertbemittlungsverordnung1961; Baunutzverordnung 1962, Planzeichenverordnung 1965

• LUX: eerste wet RO in 1974.

Departement RWO

Sir Ebenezer Howard(1850 – 1928)

A peaceful Path to Real

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

A peaceful Path to RealReform (1898)Garden Cities Association(1899)

Departement RWO

1. België geen nakomertje

BELGIË:

• Leopold II en aanleg in Brussel, Oostende en Antwerpen

• VBSG congressen Luik ( 1924) en Brussel (1925) met

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

• VBSG congressen Luik ( 1924) en Brussel (1925) metwetsvoorstel VINCK (1931);

• Oorlogswetgeving: BW 1915; W 1919; B. 1940; BW 1946;

• Commissie in Londen;

• Gemengde Commissie RO in 1957;

• Eind 1962 waren er al 208 APA’s en 2079 BPA’s (op 2263gemeenten).

Departement RWO

Leopold II / Tervurenlaan, Centraal Station A’pen

Koninklijk Paleis, Kasteel Laken,Koninklijk Serres, BasiliekKoekelberg, Justitiepaleis Brussel,KMMA Tervuren, KMSK Brusselen Antwerpen, Jubelpark,Koninklijk Gaanderijen Oostende,Maria Hendrikapark Oostende,

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

Maria Hendrikapark Oostende,Zoo Antwerpen

Departement RWO

2. Beginselen en hoofdgedachten8 (regerings)beginselen:

1) RO bezien vanuit esthetisch, sociaal en economisch oogpunt;

2) Alle gemeenten moeten onder de nieuwe wet vallen;

3) De plannen van aanleg moeten een zekere soepelheid hebben;

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

3) De plannen van aanleg moeten een zekere soepelheid hebben;

4) Gemeenten maken gem. plannen, het Rijk de streekplannen;

5) De wettelijke erfdienstbaarheden van algemeen nut geven geenaanleiding tot schadevergoeding;

6) De bouwpolitie ressorteert in beginsel onder de gemeente;

7) Verkaveling onderworpen aan voorafgaande vergunning.

8) Alle gemeenten moeten een bouwverordening bezitten die aan degoedkeuring van de Koning onderworpen is.

Departement RWO

2. Beginselen en hoofdgedachten

7 (commissie)hoofdgedachten:

1. RO van het grondgebied moet onder Rijkstoezicht staan;

2. De behoefte aan gewestplannen;

3. De ruimtelijke ordening is het werk van de gemeenschap;

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

3. De ruimtelijke ordening is het werk van de gemeenschap;

4. De plannen van aanleg kunnen middel zijn tot onteigening .

5. Tegemoetkoming in de buitengewone schade veroorzaakt doorstedenbouwkundige maatregelen;

6. Eén enkele vergunning voor ieder bouw- of verkavelingsplan

7. Bij overtreding is de strafrechtbank bevoegd voor het uitsprekenvan het herstel.

.

Departement RWO

1e winst: ruimere visie

Ontgroeien aan ‘welstandsbeleid’

– 19 en begin 20e eeuw: in alle landen wasstedenbouwbeleid = gezonde woningenbeleid.

– werd via wederopbouwbeleid in bepaalde gemeenten een

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

– werd via wederopbouwbeleid in bepaalde gemeenten eenordening van de bebouwde en onbebouwde ruimte

– Vanuit Frankrijk kwam de idee RO= sociaal, economisch en(natuur)schoon.

– Wet van 1962 : heel het land onder RO

Departement RWO

2e winst: één vergunning

Een enkele vergunning:

– i.p.v. wederopbouwvergunning (= “centrale” vergunningvan Afgev. Minister (Commissaris-generaal)) +gemeentelijke vergunning.

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

gemeentelijke vergunning.

– Ook vergunning voor verkavelen (nieuw).

Maar: invoering “medebewind”: gemeenten en provincieswerken mee aan centraal gestuurde stedenbouw.

Departement RWO

3e winst: planschade

Vergoedingsregeling voor Erf. Openbaar Nut

– Voordien: EON (bouwbeperking) steeds zondervergoeding;

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

vergoeding;

– RvS is te karig (negatieve adviezen buitengew. schade)

– Vergoeding ≠ geheel maar ‘billijk’

Departement RWO

4e winst: milieubewustzijn groeit

• Geen “milieunormen’ voor milieubescherming

(cfr. inventaris milieuwetgeving BBL)

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

• Gewestplannen waren eerste echte rem op expansie inopen ruimte: eerste milieurechtsgedingen op basis vanbestemmingen in gewestplannen.

Departement RWO

1e falen: niet gedragen• Bevoegde ministers of staatssecretarissen waren meestal ook

bevoegd voor openbare werken of streekeconomie (1e

staatssecretaris voor RO in 1975 (G. Breyne (NL) A.Califice (F)).

• Lokale besturen tegen centralistisch ervaren RO via

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

• Lokale besturen tegen centralistisch ervaren RO viagewestplannen.

• Gewestplannen verdacht van ‘gesjoemel’.

• Trage groei APA’s en BPA’s:– 1962 tot 1965: 220 APA:+ 12; 2348 BPA’s: + 269 (opn 2263 gemeenten)

Departement RWO

2e falen: gebrekkige handhaving

• Handhaving zelden lokaal gedragen en centraal niet uitgerust( KB 18/1/68 Dienst voor Toezicht op en Beteugeling vanovertredingen).

• Instandhoudingsmisdrijf (onbedoeld door wetgever?) reden

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

• Instandhoudingsmisdrijf (onbedoeld door wetgever?) redenpassiviteit?

• Administratief stakingsbevel onmogelijk (tot 1970), stakingenkel via rechter. (2008:1178; 2009: 1241)

• Wisselend bekeuringsgedrag: (1963 – 67): Lux. 86 pv’s;Heneg. 120 pv’s; Brab. 126 pv’s ; Oost-Vl. 756 pv’s; Antw.1525 pv’s. ( Vl. 1998–2009: +:- 2500 jaar )

Departement RWO

3e falen: concept centraal kader, lokaaluitgewerkt niet gerealiseerd

• Bedoeling wetgever: centraal nationaal plan enstreekplannen; lokale BPA’s

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

• Realiteit:

– stroeve gewestplannen, met BPA’s die ‘desnoods’ mogenafwijken (cfr. bep. groei APA-BPA)

– lintbebouwing t.g.v. overleg met landbouw voorvoorontwerpen gewestplannen (structuurplannen)

Departement RWO

4e falen: uitvoeringsbesluiten waren vaaknuttiger en noodzakelijker dan de wet

• Wet zelf legt weinig beperkingen op: grotebeoordelingsbevoegdheid – slechts via uitvoeringsbepalingen

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

beoordelingsbevoegdheid – slechts via uitvoeringsbepalingen(koninklijke en ministeriële besluiten) waren beperkingeneffectief.

• Uitvoeringsbepalingen werden ook gebezigd voor veleuitzonderingen en afwijkingen op gewestplanbestemmingen.

Departement RWO

5e falen: gebrekkige inspraak enrechtsbescherming

• Probleem van openbare onderzoek bij gewestplanning

– Niet-publieke voorontwerpen gewestplannen

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

– Niet-publieke voorontwerpen gewestplannen(structuurplannen)

– Info-avonden zeer beperkt

• Probleem van kenbaarheid gewestplanbestemmingen

– En termijn beroep RvS – rol ES (Veurne-Westkust en HVA)

Departement RWO

Conclusie

• Sterke wet maar zwakke toepassing?

Symposium 50 jaar Wet op de Stedenbouw | 22 maart 2012 | Brussel, Vlaams Parlement

Einde

Dank voor uw aandacht