แผนพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทย

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จของประเทศไทย 2504-25541

เจริ�ญพงศ์ พริหมศ์ริ2

แผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมแห�งชาติ� ค�อ เอกิสัาริด้ านนโยบายสัาธาริณะที่'(ใช ใน กิาริกิ*าหนด้ที่�ศ์ที่างกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ (ติ�+งแติ�แผนฉบ�บที่'( 1) และสั�งคม (ติ�+งแติ�แผนฉบ�บที่'( 2

เป็.นติ นมา) ริ�วมกิ�นของป็ริะเที่ศ์ไที่ย โด้ยได้ ป็ริะกิาศ์ใช ฉบ�บแริกิเม�(อ พ.ศ์.2504 และ ม'กิาริป็ริะกิาศ์ใช เริ�(อยมาจนกิริะที่�(งถึ3งแผน 10 ในป็4จจ5บ�น ป็ริะเที่ศ์ไที่ยม'แนวค�ด้ด้ านกิาริจ�ด้ที่*าแผนพ�ฒนาขนาด้ใหญ�เป็.นคริ�+งแริกิในสัม�ย แริกิเริ�(มเป็ล'(ยนแป็ลงกิาริป็กิคริอง โด้ยใน พ.ศ์.2475 คณะริาษฎริโด้ยหลวงป็ริะด้�ษฐมน7ญธริริม (ป็ริ'ด้' พนมยงค) ได้ น*าเสันอแผนที่'(ม'ช�(อว�า เค าโคริงเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ�“ ” แติ�ป็ริะสับป็4ญหาความข�ด้แย งด้ านแนวค�ด้ของแผนที่'(ม'ล�กิษณะกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จในริ7ป็แบบของริ�ฐสั�งคมน�ยม จ3งที่*าให แผนด้�งกิล�าวไม�ได้ ริ�บความสันใจแติ�ป็ริะกิาริใด้ ในป็8 พ.ศ์.2493 ริ�ฐบาลได้ จ�ด้ติ�+งสัภาเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ� เพ�(อที่*าหน าที่'(ในกิาริเป็.นที่'(ป็ริ3กิษาให แกิ�ริ�ฐบาลในเริ�(องเศ์ริษฐกิ�จกิาริคล�ง และม'คณะกิริริมกิาริด้*าเน�นกิาริที่*าผ�งเศ์ริษฐกิ�จ ซึ่3(งที่*าหน าที่'(วางกิริอบโคริงสัริ างที่างเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์ โด้ยคณะกิริริมกิาริช5ด้ด้�งกิล�าวถึ�อเป็.นคณะที่*างานหล�กิของสัภาเศ์ริษฐกิ�จ ในป็8 พ.ศ์.2504 ริ�ฐบาลของจอมพลสัฤษด้�< ธนะริ�ชติ ได้ ม'กิาริจ�ด้ที่*าแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จริะด้�บชาติ� โด้ยสัภาพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ�เป็.นผ7 วางแผน โด้ยธนาคาริโลกิได้ สั�งผ7 เช'(ยวชาญ เข ามาให กิาริช�วยเหล�อที่างว�ชากิาริในกิาริกิ*าหนด้แผนด้�งกิล�าว ล�กิษณะ

1 เอกิสัาริม'ล�ขสั�ที่ธ�<สัมบ7ริณ อน5ญาติให เผยแพริ�ได้ ที่*าซึ่*+าที่�+งหมด้ได้ โด้ยไม�ด้�ด้แป็ลงเน�+อหาและไม�เพ�(อป็ริะโยชนที่างกิาริค า2 น�กิศ์3กิษาริะด้�บป็ริ�ญญาโที่ หล�กิสั7ติริความข�ด้แย งและสั�นติ�ศ์3กิษา สัถึาบ�นสั�นติ�ศ์3กิษา มหาว�ที่ยาล�ยสังขลานคริ�นที่ริ

1

สั*าค�ญที่'(ที่*าให แผนพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ� ฉบ�บด้�งกิล�าวม'ความเป็.นพ�เศ์ษค�อ กิาริวางริะบบความสั�มพ�นธของแผน เช�น ที่'(ได้ ป็ริะกิาศ์ในริาชกิ�จจาน5เบกิษา ด้�งน'+ “โด้ยที่'(สัภาพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ�ได้ พ�จาริณากิ*าหนด้จ5ด้หมาย นโยบาย แผนกิาริ และโคริงกิาริพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จเพ�(อวางแผนกิาริสั�วนริวมสั*าหริ�บริะยะเวลาหน3(ง และได้ วางแผนพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ�ริะหว�างริะยะเวลา พ.ศ์.2504 ถึ3ง พ.ศ์.2506 และถึ3ง พ.ศ์. 2509 ...”

จากิแผนด้�งกิล�าวที่*าให ป็ริะเที่ศ์ไที่ยม'ล�กิษณะเศ์ริษฐกิ�จแบบผสัม (Mix Economy) โด้ยที่'(ม'หล�กิกิาริที่างเศ์ริษฐกิ�จแบบที่5นน�ยมเสัริ'พริ อมกิ�บกิาริที่'(ริ �ฐเข ามาม'บที่บาที่ในกิาริวางแผนเพ�(อกิ*าหนด้เป็=าหมายกิาริเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จไป็พริ อม ๆ กิ�น พริ อมกิ�นน'+ริ �ฐบาลได้ ป็ริ�บเป็ล'(ยนบที่บาที่ของสัภาพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ�ให ม'บที่บาที่ในกิาริเป็.นหน�วยงานกิลางในกิาริกิ*าหนด้ที่�ศ์ที่างเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์ และได้ เป็ล'(ยนช�(อเป็.น สั*าน�กิงานสัภาพ�ฒนากิาริ“

เศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ� ” ใน พ.ศ์.2502 และเป็.น สั*าน�กิงานคณะ“

กิริริมกิาริพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมแห�งชาติ� ” ใน พ.ศ์.2515

เพ�(อให สัอด้คล องกิ�บกิริะบวนกิาริกิ*าหนด้แผนที่'(เริ�(มให ความสั*าค�ญกิ�บพ�ฒนากิาริที่างสั�งคมมากิข3+น จากิกิาริกิ*าหนด้แผนพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จแห�งชาติ� ฉบ�บที่'( 1 ใน พ.ศ์.2504 จนกิริะที่�(งถึ3ง แผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมแห�งชาติ� ฉบ�บที่'( 10 ซึ่3(งกิ*าหนด้ใช ติ�+งแติ� พ.ศ์.2550 – 2554 ได้ ม'พ�ฒนากิาริของแผนด้�งกิล�าว ด้�งติ�อไป็น'+

พั�ฒนากิารของแผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 1- 10

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 1 (พั.ศ.2504-2509)

2

กิาริวางแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ ฯ ฉบ�บแริกิน'+ ม5�งเน นกิาริยกิริะด้�บมาติริฐานความเป็.นอย7�ให ด้'ข3+น โด้ยกิาริเริ�งริ�ด้อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จอย�างเป็.นริ7ป็ธริริมภายใติ แผนงานติ�าง ๆ ไม�ว�าจะเป็.นกิาริพ�ฒนาโคริงสัริ างด้ านสัาธาริณ7ป็โภคพ�+นฐาน ไม�ว�าจะเป็.นถึนน ไฟฟ=า ชลป็ริะที่าน และเข�(อน จนเป็.นที่'(มาของค*าขว�ญที่'(ว�า น*+า“

ไหล ไฟสัว�าง ที่างด้' ม'งานที่*า ” นอกิจากิน'+ย�งติ�+งเป็=าหมายในกิาริเพ�(มกิาริผล�ติสั�นค าภาคกิาริเกิษติริให มากิข3+นอย�างที่ว'ค7ณ และเป็.นกิาริเริ�(มติ นป็ริ�บล�กิษณะที่างเศ์ริษฐกิ�จจากิเศ์ริษฐกิ�จกิาริเกิษติริมาเป็.นเศ์ริษฐกิ�จอ5ติสัาหกิริริมกิาริเกิษติริในเวลาติ�อมา พริ อมกิ�นน'+ย�งม'นโยบายสัน�บสัน5นกิาริลงที่5นเช�งอ5ติสัาหกิริริมของภาคเอกิชนแที่นกิาริจ�ด้ติ�+งริ�ฐว�สัาหกิ�จ ซึ่3(งเป็.นที่'(น�ยมในช�วงกิาริป็กิคริองสัม�ยจอมพล ป็.

พ�บ7ลสังคริาม โด้ยกิาริที่'(ริ �ฐบาลด้*าเน�นนโยบายที่ด้แที่นกิาริน*าเข า (Import-substitution policy) โด้ยกิาริจ�ด้ติ�+งคณะกิริริมกิาริสั�งเสัริ�ม กิาริลงที่5น (Board of Investment : BOI) เพ�(อที่*าหน าที่'(สั�งเสัริ�มสั�ที่ธ�พ�เศ์ษแกิ�บริ�ษ�ที่เอกิชนที่'(เข าริ�วมนโยบายด้�งกิล�าว เป็.นติ น ในขณะที่'(กิาริพ�ฒนาชนบที่ม5�งเน นไป็ที่'(กิาริมอบอ*านาจให กิริะที่ริวงมหาด้ไที่ยอบริมผ7 น*าที่ องถึ�(นและป็ริะชาชนให น อมริ�บนโยบายเศ์ริษฐกิ�จด้�งกิล�าว โด้ยเฉพาะอย�างย�(งกิาริ สั�งเสัริ�ม“

ป็ริะชาชนให ป็ริะกิอบเกิษติริกิริริมและเล'+ยงสั�ติวเป็.นป็Aกิแผ�นย�(งข3+น ” นอกิเหน�อไป็จากิกิาริสัริ างบ�อน*+าและกิาริพ�ฒนาถึนนเช�(อมติ�อกิ�บที่างหลวงจ�งหว�ด้ ที่'(กิ*าหนด้ให กิริะที่ริวงมหาด้ไที่ยที่*าหน าที่'(ในกิาริพ�ฒนาที่ องถึ�(นติ องให ความสั*าค�ญเป็.น 3 ล*าด้�บแริกิ ในสั�วนของกิาริพ�ฒนาด้ านสั�งคมน�+น แม จะม'กิาริยกิริะด้�บมาติริฐานความเป็.นอย7�ของ คนในสั�งคมแติ�กิBอย7�บนพ�+นฐานที่างความค�ด้ที่'(ว�า ผลผล�ติหริ�ออ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จ จะน*ามาซึ่3(งความ อย7�ด้'กิ�นด้' “ ” อย�างเที่�าเที่'ยมกิ�นของป็ริะชาชนในสั�งคมอย�างอ�ติโนม�ติ� จ3งไม�ม' กิาริกิ*าหนด้แผนงานหริ�อโคริงกิาริที่'(จะเข าพ�ฒนาสัภาพสั�งคมอย�างเป็.นริ7ป็ธริริมแติ�อย�างใด้

3

ผลของแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ ฯ ฉบ�บที่'( 1 ป็ริากิฏว�า อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จขยายติ�วในช�วงที่'(สั7ง กิล�าวค�อ สั7งถึ3งริ อยละ 8 ผลผล�ติที่างกิาริเกิษติริเพ�(มข3+นริ อยละ 5 ติ�อป็8 ผล�ติผลที่างด้ านอ5ติสัาหกิริริมเพ�(มข3+นริ อยละ 10.5 ติ�อป็8 โด้ยแริ�ด้'บ5กิได้ กิลายเป็.นสั�นค าออกิที่'(สั*าค�ญของป็ริะเที่ศ์ ริายได้ ป็ริะชากิริเพ�(มข3+นริ อยละ 4

ติ�อป็8 ในริะหว�างป็8 2504 – 2509 ป็ริะเที่ศ์ไที่ยม'ฐานะเป็.นผ7 สั�งออกิสั�นค าเกิษติริสั7งสั5ด้อ�นด้�บที่'( 5 ของโลกิ โด้ยม7ลค�าสั�นค าสั�งออกิเพ�(มข3+นริ อยละ 9 ติ�อป็8 ม7ลค�าสั�นค าน*าเข าเพ�(มข3+นริ อยละ 10.4 ติ�อป็8 แติ�กิล�บไม�ที่*าให ด้5ลกิาริช*าริะเง�นขาด้ด้5ลและม'เง�นที่5นสั*าริองอย7�ในริะด้�บที่'(สั7ง นอกิจากิน'+กิาริด้*าเน�นแผนฯ ฉบ�บที่'( 1 ที่*าให โคริงสัริ างที่างเศ์ริษฐกิ�จม'กิาริเป็ล'(ยนแป็ลง โด้ยภาคกิาริเกิษติริกิริริมลด้ลงจากิริ อยละ 36.7 ในป็8 พ.ศ์.2503 เหล�อริ อยละ 31.6 ในป็8 พ.ศ์.2509

ในขณะที่'(ภาคอ5ติสัาหกิริริมม'สั�ด้สั�วนที่'(เพ�(มข3+นจากิริ อยละ 10.4 ในป็8 พ.ศ์.2503 เป็.นริ อยละ 12.2 ในป็8 พ.ศ์.2509 เป็.นติ น

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 2

(พั.ศ.2510-2514)

กิาริวางแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคม ฯ ฉบ�บที่'( 2 น'+ ได้ ม'กิาริขยายขอบเขติของแผนให กิว างขวางสัมบ7ริณย�(งข3+น เน นกิาริพ�ฒนาสั�งคมให เจริ�ญกิ าวหน าควบค7�ไป็กิ�บกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ และสัอด้คล องกิ�บนโยบายกิาริริ�กิษาความม�(นคงของป็ริะเที่ศ์ ม'กิาริเติ�มค*าว�า สั�งคม “ ” ไว ในช�(อแผนฯ เป็.นคริ�+งแริกิ ในกิาริพ�ฒนาติามแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมฯ ฉบ�บที่'( 2 น'+ ม'กิาริเน น กิาริพ�ฒนาภ7ม�ภาคและที่ องถึ�(น โด้ยเฉพาะพ�+นที่'(ชนบที่ห�างไกิล และที่5ริกิ�นด้าริ และจ�ด้ติ�+งสั*าน�กิงานเริ�งริ�ด้พ�ฒนาชนบที่ (ริพช.) ข3+นด้ วย ในด้ านกิาริพ�ฒนากิ*าล�งคน ได้ วางแผนกิาริศ์3กิษาให สัอด้คล องกิ�บความติ องกิาริด้ านกิ*าล�งคนในริะด้�บติ�างๆ ของป็ริะเที่ศ์ ขยายกิาริม'งานที่*าและพ�ฒนาแริงงานริะด้�บติ�างๆ ให ม'ฝี8ม�อด้'ย�(งข3+น สัน�บสัน5นความกิ าวหน า

4

ที่างด้ านว�ที่ยาศ์าสัติริและว�ที่ยากิาริ ด้ านป็ริะย5กิติ ริวมที่�+งสั�งเสัริ�มริะบบสั�งคมให ม'ความเสัมอภาคย�(งข3+น ในด้ านกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ เน นกิาริริ�กิษาเสัถึ'ยริภาพที่างกิาริเง�นและกิาริคล�ง โด้ยสั�งเสัริ�มให ม'กิาริออมที่ริ�พยและกิาริลงที่5นของเอกิชน และหาที่างเพ�(มริายได้ ของริ�ฐบาลให สั7งข3+น โด้ยย3ด้หล�กิความเป็.นธริริมแกิ�สั�งคม นอกิจากิน'+ แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บน'+ย�งเน นหน�กิในด้ านกิาริอน5ริ�กิษที่ริ�พยากิริธริริมชาติ� ที่'(สั*าค�ญ ๆ โด้ยกิาริใช ที่ริ�พยากิริที่'(ม'อย7�ให ม'ป็ริะสั�ที่ธ�ภาพ เกิ�ด้ป็ริะโยชนสั7งสั5ด้ในด้ านเศ์ริษฐกิ�จ ผลของแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคม ฯ ฉบ�บที่'( 2 ป็ริากิฏว�าในริะยะแริกิของแผนพ�ฒนา ฯ ผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมในป็ริะเที่ศ์เพ�(มข3+นเฉล'(ยริ อยละ 8 ติ�อป็8 จนกิริะที่�(งถึ3งป็8 พ.ศ์.2512 ริะบบเศ์ริษฐกิ�จได้ ขยายติ�วช าลง สั�นค าออกิหล�กิของไที่ย เช�นข าวและยางพาริา ติลาด้ม'ความติ องกิาริลด้ลง ริายได้ ของริ�ฐเองกิBเพ�(มข3+นในอ�ติริาที่'(น อยมากิ ในช�วงหล�งของแผนพ�ฒนา ฯ ผล�ติภ�ณฑ์ในป็ริะเที่ศ์เพ�(มข3+นเพ'ยงริ อยละ 6 ติ�อป็8 เฉล'(ยติ�+งแติ�ป็8 พ .ศ์.2510-2514 อ�ติริาผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมภายในป็ริะเที่ศ์อย7�ที่'( ริ อยละ 7.2 และป็ริะเที่ศ์ไที่ยติ องป็ริะสับกิ�บป็4ญหากิาริขาด้ด้5ลกิาริช*าริะเง�นเป็.นคริ�+งแริกิในป็8 พ.ศ์.2512

และขาด้ด้5ลติ�ด้ติ�อกิ�นไป็อ'กิ 2 ป็8 โคริงสัริ างภาคกิาริเกิษติริเพ�(มข3+นในอ�ติริาริ อยละ 4.1 ติ�อป็8 และภาคอ5ติสัาหกิริริมเพ�(มข3+นริ อยละ 9.2

ติ�อป็8

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 3

(พั.ศ.2515-2519)

แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 3 ม'ความสัมบ7ริณกิว�าแผนพ�ฒนาข างติ นที่�+ง 2 ฉบ�บ ในเกิ�อบที่5กิด้ าน โด้ยกิาริเน นความริ�วมม�อของริาชกิาริสั�วนกิลาง สั�วนภ7ม�ภาค และสั�วนที่ องถึ�(น กิ�บเป็Fด้โอกิาสั ให เอกิชนได้ ม'สั�วนริ�วมในกิ�จกิาริติ�างๆ มากิย�(งข3+น โด้ยม'กิาริกิ*าหนด้แผนพ�ฒนา

5

สั�วนริวมของป็ริะเที่ศ์ข3+นเพ�(อเป็.นแนวที่างในกิาริจ�ด้ที่*าแผนโคริงกิาริและกิ�จกิริริมแติ�ละสัาขาให สัอด้คล องกิ�บแผนริวมของป็ริะเที่ศ์ และเริ�(มค*าน3กิถึ3งผลที่'(ติามมาจากิกิาริด้*าเน�นแผนพ�ฒนา เช�น กิาริให ความสั*าค�ญกิ�บผลกิริะที่บของช5มชนติ�อกิาริสัริ างน�คมอ5ติสัาหกิริริมกิริริม หริ�อ กิาริใช กิฎหมายผ�งเม�องพ�จาริณาป็ริะกิอบกิาริกิ*าหนด้พ�+นที่'(พ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จพ�เศ์ษ ติลอด้จน ม'กิาริป็ริะสัานงานไป็ย�งหน�วยงานด้ านความม�(นคงเพ�(อจ�ด้ที่*าโคริงกิาริที่'(ม'ป็ริะโยชนริ�วมกิ�น เป็.นพ�เศ์ษที่�+งในด้ านกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ สั�งคม และกิาริป็=องกิ�นป็ริะเที่ศ์ เช�น กิาริสัริ างถึนน เป็.นติ น นอกิจากิน'+แผนด้�งกิล�าวได้ ให ความสั*าค�ญติ�อกิาริพ�ฒนาด้ านสั�งคมเพ�(มข3+นกิว�าแผนที่'(ผ�านมา ด้ วยกิาริกิริะจายสัว�สัด้�กิาริและกิ�จกิริริมที่างสั�งคมไป็สั7�ชนบที่ ให ความสั*าค�ญกิ�บอนาม�ยแม�และเด้Bกิ ม'กิาริวางแผนคริอบคริ�วเป็.นคริ�+งแริกิ และเริ�(มโคริงกิาริผ�นเง�นสั7�ชนบที่ เกิ�ด้โคริงกิาริสัริ างงาน ในชนบที่ (กิสัช.) เพ�(อสัริ างแหล�งงานหล�งฤด้7เกิBบเกิ'(ยว กิริะติ5 นบที่บาที่ของสัติริ'ในกิาริม'สั�วนริ�วมกิาริพ�ฒนา โด้ยที่�+งหมด้ม'เป็=าหมายเพ�(อลด้ความแติกิติ�างของริายได้ ริะหว�างเม�องและชนบที่กิ�บ กิาริพ�ฒนาในภ7ม�ภาคและที่ องถึ�(น โด้ยกิาริจ�ด้ให ม'แผนพ�ฒนาริะด้�บภาคและริะด้�บจ�งหว�ด้เป็.น สั�วนหน3(งของแผนพ�ฒนาป็ริะเที่ศ์ และย�งคงเน นกิาริเริ�งริ�ด้พ�ฒนาชนบที่อย7� ริ�เริ�(มโคริงกิาริป็ฏ�ริ7ป็ที่'(ด้�นเพ�(อกิาริเกิษติริ ซึ่3(งได้ สัะที่ อนด้ วยกิาริป็ริ�บเป็ล'(ยนช�(อแผน โด้ยเพ�(มเป็.นแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมแห�งชาติ� ผลของแผนที่*าให ผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมในป็ริะเที่ศ์เติ�บโติเฉล'(ยริ อยละ 6.2 ติ�อป็8 ผลผล�ติ ในภาคอ5ติสัาหกิริริมเติ�บโติเพ�(มข3+นเฉล'(ยริ อยละ 8.6 ในขณะที่'(ภาคเกิษติริเพ�(มข3+นริ อยละ 3.9 ติ�อป็8 ม7ลค�าสั�นค าน*าเข าเพ�(มข3+นริ อยละ 11.5 ติ�อป็8 ในขณะที่'(ม7ลค�าสั�นค าสั�งออกิเพ�(มข3+นริ อยละ 14.0 ติ�อป็8

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 4 (พั.ศ. 2520-2524)

6

ย�งคงเน นกิาริกิริะจายริายได้ ลด้ความแติกิติ�างริะหว�างเม�องและชนบที่เหม�อนเด้�ม ม'กิาริจ�ด้ที่*าแผนพ�ฒนาจ�งหว�ด้ โด้ยให จ�งหว�ด้เป็.นผ7 จ�ด้ที่*าโคริงกิาริ และสั�งติ�อให สั�วนกิลางพ�จาริณา น�บเป็.นจ5ด้เริ�(มติ นของแนวค�ด้กิาริวางแผนจากิล�างข3+นบน นอกิจากิน'+ย�งม'กิาริให ความสั*าค�ญกิ�บ ความม�(นคงป็ลอด้ภ�ยของป็ริะเที่ศ์เป็.นหล�กิเบ�+องติ น ม'ความพยายามยกิริะด้�บความเป็.นอย7�ของป็ริะชาชนให ด้'ข3+น โด้ยม5�งขจ�ด้ความยากิจนและกิาริพยายามแกิ ไขป็4ญหาความเหล�(อมล*+าของ กิาริกิริะจายริายได้ และเริ�(มม'กิาริพ7ด้ถึ3งกิาริลด้อ�ติริากิาริเติ�บโติของป็ริะชากิริลง ติลอด้จนกิาริบริ�หาริจ�ด้กิาริที่ริ�พยากิริเพ�(อย�ด้อาย5กิาริใช ป็ริะโยชนจากิที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อมเป็.นคริ�+งแริกิ ม'กิาริป็ฏ�ริ7ป็และเป็ล'(ยนแป็ลงนโยบายหลายด้ านที่'(จ*าเป็.นติ�อกิาริเป็ล'(ยนแป็ลงโคริงสัริ างพ�+นฐาน ที่างเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์ อ�นเป็.นผลพวงมาจากิว�กิฤติ�เศ์ริษฐกิ�จที่'(เกิ�ด้ข3+นในช�วงแผนฯ ที่'( 3 และ บางว�กิฤติ�เกิ�ด้ซึ่*+าในแผน 4 (ว�กิฤติริาคาน*+าม�น พ.ศ์.2516 และ 2520

ว�กิฤติ�กิาริเม�องใน พ.ศ์.2516 และ 2519) อ�ติริาเง�นเฟ=อที่*าให ข าวยากิหมากิแพง ใน พ.ศ์.2517 นอกิจากิน'+ ผลกิริะที่บจากิกิาริแพ สังคริามเว'ยด้นาม และกิาริถึอนฐานที่�พในไที่ยของกิองที่�พสัหริ�ฐฯ ที่*าให เง�นหม5นเว'ยนในป็ริะเที่ศ์ลด้ลง ในช�วงของแผนฯ 4 ได้ ม'กิาริกิ*าหนด้โคริงสัริ างในภาคกิาริเกิษติริเพ�(อขยายอ�ติริาเติ�บโติของผล�ติผลที่างกิาริเกิษติริชน�ด้ติ�าง ๆ มากิข3+น ในขณะที่'(ในภาคอ5ติสัาหกิริริมได้ ม'กิาริป็ริ�บป็ริ5งโคริงสัริ างเพ�(อสัามาริถึริองริ�บกิาริขยายฐานกิาริผล�ติเพ�(อกิาริสั�งออกิ และกิริะติ5 นกิาริม'งานที่*า ในสั�วนภ7ม�ภาคเพ�(อว�ติถึ5ป็ริะสังคในกิาริกิริะจายได้ ในสั�วนของกิาริกิริะจายความเจริ�ญออกิจากิกิริ5งเที่พมหานคริซึ่3(งเริ�(มม'ความแออ�ด้และม'ป็4ญหามลพ�ษ ได้ ม'ความพยายามสัริ างเม�องหล�กิ ในสั�วนภ7ม�ภาค เช�น อ.หาด้ใหญ� จ.สังขลา ในภาคใติ จ.นคริริาชสั'มา ในภาคติะว�นออกิเฉ'ยงเหน�อ และ จ.เช'ยงใหม� ในภาคเหน�อ เป็.นติ น

7

ผลของแผนป็ริากิฏว�า ผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมป็ริะชาชาติ�เพ�(มข3+นเฉล'(ยริ อยละ 7.3 ติ�อป็8 ป็ริะชากิริเพ�(มข3+นริ อยละ 2.1 สั�งผลให ริายได้ เฉล'(ยป็ริะชากิริม'อ�ติริาสั�วนเพ�(มข3+นไป็ด้ วย (ริ อยละ 5.2 ติ�อป็8) ภาคกิาริเกิษติริม'กิาริเจริ�ญเติ�บโติในอ�ติริาริ อยละ 3.5 ซึ่3(งติ*(ากิว�าที่'(กิ*าหนด้ไว ที่'(ริ อยละ 5.0 ติ�อป็8 ในขณะที่'(ผลผล�ติภาคอ5ติสัาหกิริริมเพ�(มข3+นริ อยละ 9.3 ซึ่3(งใกิล เค'ยงกิ�บที่'(กิ*าหนด้ไว ที่'(ริ อยละ 9.6 ติ�อป็8 กิาริน*าเข าเพ�(มข3+นเฉล'(ยริ อยละ 26.3 ติ�อป็8 ในขณะที่'(กิาริสั�งออกิเพ�(มข3+นริ อยละ 21.9 ติ�อป็8 ที่*าให เกิ�ด้กิาริขาด้ด้5ลในบ�ญช'ด้5ลกิาริค าและด้5ด้กิาริช*าริะเง�นอย�างมากิ นอกิจากิน'+แล ว ผลจากิสัภาวะผ�นผวนที่างเศ์ริษฐกิ�จซึ่3(งเป็.นผลกิริะที่บมาจากิกิาริข3+นริาคาน*+าม�น ป็ริะมาณ 4 เที่�าติ�วของริาคาป็กิติ� สัภาวะเง�นเฟ=อที่'(สั7งถึ3งริ อยละ 25 โด้ยเฉล'(ย และกิาริติกิติ*(าของเศ์ริษฐกิ�จที่'(ขยายติ�วเพ'ยงริ อยละ 4.8 ติ�อป็8 และป็4จจ�ยที่างกิาริเม�องในห วงเวลาด้�งกิล�าว ที่*าให ป็ริะเที่ศ์ป็ริะสับกิ�บป็4ญหาที่างเศ์ริษฐกิ�จ-

สั�งคม-กิาริเม�องค�อนข างมากิ เช�น ใน พ.ศ์.2522 ป็ริะเที่ศ์ไที่ยได้ ป็ริะสับกิ�บว�กิฤติ�ติลาด้กิาริเง�นและติลาด้ที่5นเป็.นคริ�+งแริกิ นอกิจากิน'+ ย�งม'ป็ริากิฏกิาริณแชริแม�ชะม อย และบริ�ษ�ที่ริาชาเง�นที่5น ติลอด้จนกิาริเกิ�ด้เหติ5กิาริณที่างกิาริเม�องที่'(เริ'ยกิว�า ขวาพ�ฆาติซึ่ าย กิาริหน'“ ”

เข าป็Hาของน�กิศ์3กิษาหล�งเหติ5กิาริณในเด้�อนติ5ลาคม พ.ศ์.2519

เป็.นติ น

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 5

(พั.ศ.2525-2529)

เน นแนวค�ด้กิาริพ�ฒนาชนบที่แนวใหม� ค�อแผนพ�ฒนาชนบที่ในพ�+นที่'(ยากิจน จ5ด้สั*าค�ญ ที่'(เน นในแผนพ�ฒนา ค�อ กิาริม'ริะบบกิาริบริ�หาริงานพ�ฒนาชนบที่แห�งชาติ� (กิชช.) เป็.นคริ�+งแริกิ เน นกิาริที่*างานริ�วมกิ�นของข าริาชกิาริ นอกิจากิน'+ อาจกิล�าวได้ ว�า แผน ฯ ฉบ�บที่'( 5 เริ�(มย3ด้พ�+นที่'( เป็.นหล�กิในกิาริพ�ฒนา นอกิจากิน'+ย�งม'ความพยายามเป็.นพ�เศ์ษในเริ�(องของกิาริริ�กิษาเสัถึ'ยริภาพ ที่าง

8

เศ์ริษฐกิ�จกิาริเง�นของป็ริะเที่ศ์ โด้ยม'กิาริป็ริ�บสัมด้5ลของแผนพ�ฒนาฯ ให สัะที่ อนความติ องกิาริกิาริพ�ฒนาและกิาริด้7แลในด้ านสั�งคมมากิย�(งข3+น ริวมไป็ถึ3งกิาริแกิ ป็4ญหาความยากิจนในชนบที่ ด้ วยกิาริกิ*าหนด้แผนด้ านกิาริพ�ฒนาสั�งคมให เป็.นริ7ป็ธริริมมากิย�(งข3+น นอกิจากิน'+ย�งสัน�บสัน5นบที่บาที่ของภาคเอกิชนให ม'บที่บาที่และให ความริ�วมม�อแกิ�ริ�ฐบาลมากิย�(งข3+น อาจกิล�าวได้ ว�า เป็=าหมายหล�กิของแผนฯ 5 ค�อกิาริสัริ างความม�(นคงให เกิ�ด้ข3+นกิ�บเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์ ซึ่3(งสัะที่ อนถึ3งความพยายามแกิ ป็4ญหาที่างเศ์ริษฐกิ�จที่'(เกิ�ด้ข3+นในแผนฯ 4 ไม�ว�าจะเป็.นกิาริด้*าเน�นนโยบายกิาริคล�งอย�างเข มงวด้ เช�น กิาริกิ*าหนด้เพด้านเง�นกิ7 ย�มจากิติ�างป็ริะเที่ศ์ที่'(ริ �ฐบาลจะสัามาริถึกิ�อหน'+ผ7กิพ�นได้ นอกิจากิน'+ย�งม'กิาริติริ3งเง�นเด้�อนของข าริาชกิาริ ที่*าให ข าริาชกิาริ ที่�(วป็ริะเที่ศ์ไม�ได้ ริ�บกิาริข3+นข�+นเง�นเด้�อน กิาริชะลอกิาริลงที่5นภาคริ�ฐ นอกิจากิน'+ย�งม'กิาริลด้ค�าเง�นบาที่ 2 คริ�+ง ค�อ ริ อยละ 8 (20.75 เป็.น 23.00

บาที่ติ�อ 1 ด้อลล�าริสัหริ�ฐ ฯ) ในป็8 พ.ศ์.2524 และริ อยละ 14

(23.00 เป็.น 27.00 บาที่ ติ�อ 1 ด้อลล�าริสัหริ�ฐ ฯ) ในป็8 พ.ศ์.2527 และกิาริเง�นข3+น ของคณะกิริริมกิาริริ�วมภาคริ�ฐและภาคเอกิชน (กิริอ.) อ�นเป็.นเคริ�(องม�อที่'(ที่*าให ภาคเอกิชนสัามาริถึม'บที่บาที่ในกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์ ซึ่3(งม'กิาริวางนโยบายไว ติ�+งแติ�แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 4 แติ�ได้ เกิ�ด้เป็.นริ7ป็ธริริมในแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 5 โด้ยองคกิริภาคเอกิชนที่'(อย7�ในคณะกิริริมกิาริ ช5ด้ด้�งกิล�าวค�อ หอกิาริค าไที่ย สัภาอ5ติสัาหกิริริมแห�งป็ริะเที่ศ์ไที่ย และสัมาคมธนาคาริไที่ย ในสั�วนของกิาริเพ�(มความม�(นคงที่างพล�งงาน น�บว�าม'ความสั*าเริBจพอควริ โด้ย น*+าม�นสัามที่หาริ “ ”

ริ�ฐว�สัาหกิ�จของกิริะที่ริวงกิลาโหมที่'(จ�ด้ติ�+งใน พ.ศ์.2522 (ซึ่3(งจะพ�ฒนาเป็.นกิาริป็Fโติริเล'ยม แห�งป็ริะเที่ศ์ไที่ย และ บมจ.ป็ติที่.ในป็4จจ5บ�น) ได้ ป็ริะสับความสั*าเริBจในกิาริผล�ติน*+าม�นด้�บเพ�(อ กิาริพาณ�ชยในช�วงของแผนฉบ�บน'+ โด้ยสัามาริถึผล�ติ

9

น*+าม�นด้�บได้ ป็ริะมาณ 1,440 ล านล�ติริติ�อป็8 สั�งผลให ติ�วเลขกิาริน*าเข าน*+าม�นลด้ลงริ อยละ 1.6 ติ�อป็8ในช�วงแผนฉบ�บด้�งกิล�าว นอกิจากิน'+ในแผนด้�งกิล�าวได้ เพ�(มความเข มข นในกิาริติ�+งเป็=าหมายด้ านกิาริลด้อ�ติริากิาริเพ�(มของป็ริะชากิริให เหล�อ ไม�เกิ�นริ อยละ 1.5 ติ�อป็8 ลด้อ�ติริากิาริไม�ริ7 หน�งสั�อให เหล�อริ อยละ 10.5 ลด้อ�ติริาป็Hวยไข และ ติายด้ วยโริค ขยายบริ�กิาริด้ านกิาริริ�กิษาพยาบาลและขจ�ด้ป็4ญหากิาริขาด้สัาริอาหาริของที่าริกิและเด้Bกิกิ�อนว�ยเริ'ยนให หมด้สั�+นไป็ นอกิจากิน'+ย�งเพ�(มกิาริม'สั�วนริ�วมของภาคป็ริะชาชนในกิาริด้7แล ความม�(นคงของป็ริะเที่ศ์ด้ วยกิาริกิ*าหนด้ให ม'กิาริจ�ด้ติ�+งหม7�บ านอาสัาพ�ฒนาและป็=องกิ�นตินเองเพ�(อความม�(นคงในพ�+นที่'(ชนบที่ป็ริะชาชนยากิจน และเสั'(ยงติ�อกิาริเข าด้*าเน�นกิ�จกิริริมที่างกิาริเม�องของพริริคคอมม�วน�สัติแห�งป็ริะเที่ศ์ไที่ย จ*านวน 4,000 หม7�บ าน ติลอด้จนกิาริจ�ด้ติ�+งหม7�บ านป็=องกิ�นตินเองติามแนวชายแด้น ที่�+งหม7�บ านป็=องกิ�นตินเองไที่ย-

กิ�มพ7ชา 55 หม7�บ าน และหม7�บ านป็=องกิ�นตินเองไที่ย-ลาว 48 หม7�บ าน เป็.นติ น ผลของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 5 ป็ริากิฏว�า ในช�วงเวลาด้�งกิล�าวสัภาวะเศ์ริษฐกิ�จโลกิเข าสั7�สัภาวะถึด้ถึอยอ�นเน�(องจากิผลกิริะที่บของว�กิฤติ�น*+าม�นที่�+งสัองคริ�+งใน พ.ศ์.2516 และ 2520 นอกิจากิน�+นย�งม'ป็4ญหาจากิมาติริกิาริกิ'ด้กิ�นที่างกิาริค าของป็ริะเที่ศ์ผ7 น*าเข า ริาคาสั�นค าเกิษติริติกิติ*(า และอ�ติริาด้อกิเบ'+ยที่'(แที่ จริ�งที่'(สั7งผ�ด้ป็กิติ� เป็.นติ น ป็4จจ�ยเหล�าน'+กิด้ด้�นอ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติ ที่างเศ์ริษฐกิ�จลด้ลงเหล�อเพ'ยงริ อยละ 3.6 จากิที่'(ติ� +งเป็=าหมายไว ที่'(ริ อยละ 6.6 ติ�อป็8 ผลผล�ติภาคเกิษติริขยายติ�วริ อยละ 2.1 ติ�อป็8 จากิเป็=าหมายที่'(ริ อยละ 4.4 ติ�อป็8 และกิาริขยายติ�วของภาคอ5ติสัาหกิริริมเหล�อริ อยละ 5.1

ติ�อป็8 จากิเป็=าหมายหมายที่'(ริ อยละ 7.6 ติ�อป็8 ในสั�วนของกิาริเพ�(มข3+นของป็ริะชากิริ พบว�าลด้ลงเหล�อริ อยละ 1.79 ติ�อป็8 ใกิล เค'ยงกิ�บเป็=าหมายที่'(ติ� +งไว ที่'( 1.6 ติ�อป็8 อ�ติริาผ7 ไม�ริ7 หน�งสั�อ ลด้เหล�อริ อยละ 4 ลด้จ*านวนเด้Bกิขาด้สัาริอาหาริเหล�อริ อยละ 0.7 ในสั�วนของกิาริพ�ฒนา

10

ชนบที่พบว�าหม7�บ านที่'(กิ*าหนด้ในแผน (หม7�บ านป็=องกิ�นตินเอง หม7�บ านอาสัา ฯ) หากิเที่'ยบข อม7ลใน พ.ศ์.2526 กิ�บ พ.ศ์.2524

โด้ยอาศ์�ยข อม7ลพ�+นฐานริะด้�บหม7�บ าน กิชช.2 ค พบว�าในด้ านโคริงสัริ างพ�+นฐานของหม7�บ านม'สัภาพด้'ข3+นริ อยละ 32.2 ด้ านกิาริป็ริะกิอบอาช'พและกิาริผล�ติด้'ข3+นริ อยละ 31.6 ด้ านกิาริศ์3กิษาและความริ7 ม'สัภาพด้'ข3+นริ อยละ 45.6 ซึ่3(งแติกิติ�างกิ�บหม7�บ านนอกิแผนที่'(ม'สัภาพด้'ข3+นริ อยละ 15.4, 28.6 และ 27.5 ติามล*าด้�บ

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 6 (พั.ศ. 2530-2534)

จ5ด้ม5�งหมายสั*าค�ญของแผน ฯ ฉบ�บด้�งกิล�าวค�อ กิาริพยายามริ�กิษาริะด้�บกิาริเจริ�ญเติ�บโติของป็ริะเที่ศ์ให ม'อ�ติริาที่'(กิ าวหน าสัม*(าเสัมอติ�อไป็ในอนาคติ ควบค7�ไป็กิ�บกิาริแกิ ไขป็4ญหาที่างเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมที่'(สัะสัมมาติ�+งแติ�กิาริด้*าเน�นแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 1 เป็.นติ นมา โด้ยเฉพาะในป็ริะเด้Bนของความไม�เที่�าเที่'ยมกิ�นในกิาริกิริะจายริายได้ และป็4ญหาคริอบคริ�ว อาจจะกิล�าวได้ ว�า แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บน'+ ได้ ติ�+งค*าถึามที่'(สั*าค�ญเอาไว ค�อ จะที่*าอย�างไริจ3งสัามาริถึริ�กิษาอ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติ ที่างเศ์ริษฐกิ�จให มากิข3+น โด้ยไม�ที่*าให เกิ�ด้กิาริบ�(นที่อนความม�(นคงและเสัถึ'ยริภาพที่างเศ์ริษฐกิ�จ กิาริเง�น กิาริคล�ง และความม�(นคง และจะติ องกิ�อให เกิ�ด้กิาริจ างงานและกิาริกิริะจายริายได้ ที่'(เหมาะสัม และกิาริแกิ ไขป็4ญหาความเสั�(อมโที่ริมของที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อม นอกิจากิน'+ย�งพยายามกิ*าหนด้นโยบายที่'(จะสัามาริถึยกิริะด้�บกิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จให สั7งข3+นแม จะเผช�ญกิ�บสัภาวะว�กิฤติ� เช�นที่'(เกิ�ด้ในแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 5

เป็.นติ น กิาริกิ*าหนด้เป็=าหมายที่างเศ์ริษฐกิ�จที่'(สั*าค�ญในแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 6 น'+ ค�อกิาริพยายามริะด้�บกิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จไว ให ไม�ติ*(ากิว�าริ อยละ 5 ติ�อป็8โด้ยเฉล'(ยติลอด้ที่�+งแผน เพ�(อริองริ�บกิ�บจ*านวนแริงงานใหม�ที่'(กิ*าล�งเข าสั7�ติลาด้แริงงานอ'กิกิว�า 3.9 ล าน

11

คน ด้ วยกิาริเพ�(มป็ริะสั�ที่ธ�ภาพในกิาริพ�ฒนาป็ริะเที่ศ์ โด้ยกิาริให ความสันใจกิ�บที่ริ�พยากิริมน5ษย กิาริว�จ�ยและพ�ฒนาด้ านว�ที่ยาศ์าสัติริและเที่คโนโลย' ติลอด้จนกิาริใช ที่ริ�พยากิริธริริมชาติ� นอกิจากิน'+ย�งม'ความพยายามจะป็ริ�บป็ริ5งริะบบกิาริบริ�หาริจ�ด้กิาริในภาคริ�ฐเป็.นคริ�+งแริกิเพ�(อให สันองติอบติ�อสัภาพเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมที่'(เป็ล'(ยนไป็ และเป็Fด้โอกิาสัให เอกิชนได้ เข ามาม'บที่บาที่มากิข3+นไม�เฉพาะเพ'ยงกิาริให ความเหBนในที่'(ป็ริะช5ม แติ�ริวมถึ3งกิาริให บริ�กิาริพ�+นฐานบางอย�างซึ่3(งเคยเป็.นหน าที่'(ของริ�ฐ นอกิจากิน'+ย�งให ความสั*าค�ญกิ�บภาคอ5ติสัาหกิริริมที่'(จ*าเป็.นจะติ องป็ริ�บป็ริ5งกิริะบวนกิาริในกิาริผล�ติ กิาริติลาด้ เพ�(อให ติ นที่5นสั�นค าลด้ลง เพ�(อที่*าให สั�นค าของไที่ยจะย�งคงแข�งข�นในติลาด้โลกิได้ เน�(องจากิ ในช�วงเวลาด้�งกิล�าวป็ริะเที่ศ์ไที่ยออกิห�างจากิสัถึานะของป็ริะเที่ศ์ที่'(ม'ค�าจ างติ*(าแล ว ในสั�วนของ กิาริพ�ฒนาในภาคสั�งคมน�+น แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 6 ม5�งที่'(จะพ�ฒนาค5ณภาพคนเพ�(อให สัามาริถึพ�ฒนาสั�งคมให กิ าวหน า ม'ความสังบสั5ข และความเป็.นธริริม และสัอด้คล องกิ�บกิาริพ�ฒนาป็ริะเที่ศ์ สั�วนริ�วมกิ�บเอกิล�กิษณ ค�าน�ยม และว�ฒนธริริมความเป็.นไที่ย และยกิริะด้�บมาติริฐานค5ณภาพช'ว�ติของคนในชนบที่และในเม�องอย7�ในเกิณฑ์ความจ*าเป็.นพ�+นฐาน ซึ่3(งได้ ม'แผนงานหล�กิที่'(เกิ'(ยวข อง 2 แผน ค�อ แผนพ�ฒนาเม�องและพ�+นที่'(เฉพาะ กิ�บ แผนพ�ฒนาชนบที่ เป็.นติ�วแกินกิลางในกิาริข�บเคล�(อน ผลของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 6 พบว�าอ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์นอกิจากิจะฟI+ นติ�วแล วย�งสัามาริถึขยายอ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติได้ ถึ3งริ อยละ 10.5 ติ�อป็8 ซึ่3(งสั7งกิว�าเป็=าหมายที่'(กิ*าหนด้ไว ที่'(ริ อยละ 5 ติ�อป็8 และน�บว�าเป็.นอ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จที่'(สั7งที่'(สั5ด้น�บติ�+งแติ�ม'กิาริด้*าเน�นกิาริวางแผนพ�ฒนาที่างเศ์ริษฐกิ�จเม�(อ พ.ศ์. 2504 เป็.นติ นมา นอกิจากิน'+ป็ริะเที่ศ์เริ�(มม'กิาริป็ริ�บโคริงสัริ างที่างเศ์ริษฐกิ�จอ'กิคริ�+ง โด้ยสั�ด้สั�วนกิาริค าริะหว�างป็ริะเที่ศ์ติ�อผล�ติภ�ณฑ์ มวลริวมในป็ริะเที่ศ์ได้ เพ�(มข3+นเป็.นริ อยละ 80 ของที่*าให ป็ริะเที่ศ์ไที่ยกิลายเป็.นป็ริะเที่ศ์ผ7 สั�งออกิอย�างเติBมติ�ว

12

และเป็.นกิาริน*าป็ริะเที่ศ์เข าสั7�ริะบบเศ์ริษฐกิ�จโลกิมากิข3+น ในขณะเด้'ยวกิ�นอ�ติริา กิาริจ างงานและค�าแริงกิBสั7งข3+นเป็.นล*าด้�บ สั�งผลให ริายได้ เฉล'(ยติ�อห�วของป็ริะชากิริเพ�(มข3+น จากิ 21,000

บาที่ติ�อป็8 ในป็8 2529 เป็.น 41,000 บาที่ติ�อป็8 ในป็8 2534 ที่�+งน'+เพริาะริายได้ ป็ริะชาชาติ� ที่'(เพ�(มข3+นถึ3งริ อยละ 10.5 ติ�อป็8 ในขณะที่'(อ�ติริาป็ริะชาชนเพ�(มในอ�ติริาเพ'ยง 1.4 ติ�อป็8 อย�างไริกิBด้'พบว�าเกิ�ด้ป็4ญหาเง�นเฟ=อริะด้�บอ�อนข3+น ค�อ ม'เง�นเฟ=อเฉล'(ยริ อยละ 6 ติ�อป็8 ซึ่3(งถึ�อว�าอย7�ในเกิณฑ์ที่'(ควบค5มได้ อย�างไริกิBด้' ในช�วงของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 6 ป็4ญหาด้ านสั�งคมม'ที่�าที่'ว�าจะว�กิฤติ�มากิข3+น เช�น ป็4ญหาคริอบคริ�วแติกิแยกิ อ�นเน�(องมาจากิกิาริอพยพย ายถึ�(นของป็ริะชาชนในว�ยที่*างาน โด้ยในช�วงด้�งกิล�าว กิริ5งเที่พมหานคริม'อ�ติริาผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมอย7�ที่'(ริ อยละ 42 ของผล�ติภ�ณฑ์ มวลริวมที่�+งป็ริะเที่ศ์ นอกิจากิน'+ กิาริที่'(สั�งคมไที่ยกิ*าล�งป็ริ�บติ�วเข าสั7�สั�งคมเม�อง และสั�งคมเศ์ริษฐกิ�จอ5ติสัาหกิริริม ที่*าให คริ�วเริ�อนจ*าเป็.นติ องหาริายได้ เพ�(มมากิข3+น จนสั�งผลกิริะที่บถึ3งป็4ญหาช�องว�าง ในคริอบคริ�วจากิกิาริที่'(พ�อแม�จะติ องอพยพเข าเม�องเพ�(อหางานที่*า หริ�อในกิริณ'ที่'(พ�อแม�อย7�ในเม�อง กิBจ*าเป็.นติ องที่*างานจนไม�ม'เวลาได้ เจอล7กิ เป็.นติ น นอกิจากิน'+ ย�งม'กิาริเกิ�ด้ข3+นของช5มชนแออ�ด้และแหล�งเสั�(อมโที่ริมติ�าง ๆ อ'กิด้ วย ซึ่3(งย�(งซึ่*+าเติ�มค5ณภาพช'ว�ติให ย*(าแย�ลง เกิ�ด้ป็4ญหาความเหล�(อมล*+าของริายได้ ที่'(ริ5นแริงมากิย�(งข3+น โด้ยกิล5�มคริ�วเริ�อนที่'(ม'ริายได้ สั7งสั5ด้ป็ริะมาณริ อยละ 20 คริอบคริองสั�ด้สั�วนริายได้ เฉล'(ยที่�+งป็ริะเที่ศ์ที่'(ริ อยละ 54.9 ในขณะที่'(คริ�วเริ�อนที่'(ริายได้ ติ*(าสั5ด้ป็ริะมาณริ อยละ 20 คริอบคริองสั�ด้สั�วนริายได้ เฉล'(ยที่�+งป็ริะเที่ศ์ที่'(ริ อยละ 4.5 แติ�ในขณะเด้'ยวกิ�น เศ์ริษฐกิ�จไที่ยกิ*าล�งป็ริะสับป็4ญหาช�องว�างริะหว�างเง�นออมในป็ริะเที่ศ์กิ�บกิาริลงที่5นที่'(ม'ริะยะห�างมากิข3+น ซึ่3(งจะเป็.นป็4ญหากิ�บเสัถึ'ยริภาพที่างเศ์ริษฐกิ�จได้ ในอนาคติ ในด้ านของที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อมพบว�า ม'ความเสั�(อมโที่ริมอ�นเน�(องมาจากิกิาริเริ�งใช ที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�โด้ยเฉพาะ

13

ที่'(ด้�น ป็Hาไม แหล�งน*+า ป็ริะมง และแริ�ธริริมชาติ� มาป็=อนเข าริะบบเศ์ริษฐกิ�จในอ�ติริาที่'(สั7ง จนพ�+นที่'(ป็Hาที่�+งป็ริะเที่ศ์เหล�อเพ'ยงริ อยละ 28

ของพ�+นที่'(ที่�+งหมด้ใน พ.ศ์.2532 จากิริ อยละ 34 ในป็8 พ.ศ์.2531

ที่ ายที่'(สั5ด้ จากิกิาริเจริ�ญกิ าวหน าที่างเศ์ริษฐกิ�จติลอด้ริะยะเวลาที่'(ผ�านมา ที่*าให เอกิชนม'กิาริป็ริ�บป็ริ5งริะบบ กิาริบริ�หาริจ�ด้กิาริติ�าง ๆ ให ม'ความที่�นสัม�ยและริวด้เริBวเพ�(อสันองติอบความติ องกิาริที่างธ5ริกิ�จ แติ�ในกิาริบริ�หาริจ�ด้กิาริของภาคริ�ฐ พบว�ากิล�บไม�สัามาริถึป็ริ�บติ�วให สันองติอบติ�อกิาริเป็ล'(ยนแป็ลงของเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมของป็ริะเที่ศ์ไที่ยได้ โด้ยเฉพาะกิฎริะเบ'ยบติ�าง ๆ ที่'(เป็.นข อจ*ากิ�ด้และ สัริ างความล�าช าในกิาริที่*างาน อ'กิที่�+งย�งเกิ�ด้ป็ริากิฏกิาริณกิาริถึ�ายเที่กิ*าล�งคนจากิภาคริ�ฐไป็ย�งภาคเอกิชน ด้ วยเหติ5ผลด้ านค�าติอบแที่นและโอกิาสัในความเจริ�ญกิ าวหน า จนเป็.นที่'(มาของสั�(งที่'(เริ'ยกิกิ�นว�า ป็4“

ญหาสัมองไหล เป็.นติ น” แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 7 (พั.ศ. 2535-2539)

ม5�งเน นกิาริพ�ฒนาเช�งค5ณภาพมากิข3+น ที่�+งน'+โด้ยค*าน3งถึ3งความสัมด้5ลริะหว�างกิาริริ�กิษาอ�ติริากิาริขยายติ�วที่างเศ์ริษฐกิ�จที่'(จะติ องอย7�ในริะด้�บที่'(เหมาะสัมอย�างติ�อเน�(องและม'เสัถึ'ยริภาพ ในกิาริเติ�บโติอย�างม�(นคง กิาริกิริะจายริายได้ และกิริะจายกิาริพ�ฒนาไป็สั7�ภ7ม�ภาคและชนบที่ที่'(มากิข3+นเพ�(อความเที่�าเที่'ยมในสั�งคม และกิาริพ�ฒนาค5ณภาพช'ว�ติติลอด้จนกิาริริ�กิษาสั�(งแวด้ล อมและที่ริ�พยากิริธริริมชาติ� อาจกิล�าวได้ ว�าในแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 7 น'+เริ�(มม'กิาริพ7ด้ถึ3งความสัมด้5ลของ กิาริพ�ฒนาเป็.นคริ�+งแริกิ แม จะย�งไม�ได้ กิ*าหนด้แผนงานที่'(ช�ด้เจน โด้ยให ความสั*าค�ญกิ�บความสัมด้5ลของกิาริพ�ฒนาที่�+งในเช�งป็ริ�มาณ ซึ่3(งได้ แกิ�กิาริอ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จเช�งค5ณภาพ ซึ่3(งได้ แกิ�สัภาพช'ว�ติความเป็.นอย7�ของคนในสั�งคม และในเช�งความเป็.นธริริม ซึ่3(งได้ แกิ�กิาริพยายามกิริะจาย

14

ความเจริ�ญที่างเศ์ริษฐกิ�จไม�ให กิริะจ5กิติ�วอย7�ในกิริ5งเที่พมหานคริแติ�เพ'ยงที่'(เด้'ยว ในช�วงของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 7 สัภาวะผ�นผวนของเศ์ริษฐกิ�จที่�+งในและนอกิป็ริะเที่ศ์ ที่'(เริ�(มมาติ�+งแติ�เหติ5กิาริณสังคริามอ�าวเป็อริเซึ่'ยใน พ.ศ์.2533 ติ�อมาด้ วยกิาริริ�ฐป็ริะหาริของคณะริ�กิษาความสังบเริ'ยบริ อยแห�งชาติ� (ริสัช.) ใน พ.ศ์.2534 ภายใติ ค*าคริหาเริ�(องกิาริฉ อริาษฏริบ�งหลวง จนสั�(อมวลชนติ�+งฉายาคณะริ�ฐบาลช5ด้ด้�งกิล�าวว�า บ5ป็เฟติคาบ�เนBติ “ ” ซึ่3(งม'ผลให ชนช�+นกิลาง เกิ�ด้ความริ7 สั3กิไม�พอใจป็ริะกิอบกิ�บกิาริพยายามแที่ริกิแซึ่งอ*านาจที่างที่หาริของริ�ฐบาลที่'(ม'คณะริ�ฐมนติริ'ที่'(มาจากิภาคเอกิชนเป็.นสั�วนใหญ� ได้ ที่*าให กิล5�มพล�งอ*ามาติยาธ�ป็ไติยเริ�(มเหBน กิล5�มอ*านาจที่างกิาริเม�องว�าเป็.นป็ฏ�ป็4กิษกิ�บตินเอง เหล�าน'+ที่*าให อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จ ที่'(ได้ ริ อนแริงในช�วงของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 6 ถึ7กิติ�+งค*าถึามว�าม'ความริ อนแริงเกิ�นควริหริ�อไม� ในแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 7 จ3งได้ ม'ความพยายามริ�กิษาเสัถึ'ยริภาพที่างเศ์ริษฐกิ�จเพ�(อลด้ความริ อนแริงที่'(ขยายติ�วมาติ�+งแติ�สัม�ยริ�ฐบาลของพลเอกิชาติ�ชาย ช5ณหะว�ณ เป็.นติ นมามากิกิว�ากิาริสัริ าง ความเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จ นอกิจากิน'+ย�งเริ�(มม'กิาริเป็Fด้เสัริ'ในด้ านอ5ติสัาหกิริริม เช�น กิาริผล�ติและป็ริะกิอบช�+นสั�วนริถึยนติ ซึ่3(งถึ�อเป็.นพ�นธะกิริณ'ที่'(ได้ ริ�บจากิกิาริที่'(ป็ริะเที่ศ์ไที่ยเข าริ�วมภาค'เศ์ริษฐกิ�จติ�าง ๆ ไม�ว�าจะเป็.นองคกิริกิาริค าโลกิ เขติกิาริค าเสัริ'อาเซึ่'ยน เขติกิาริค าเสัริ'เอเช'ยแป็ซึ่�ฟFค เป็.นติ น จนที่*าให ในช�วงของแผนด้�งกิล�าวกิาริพ�ฒนาภาคเศ์ริษฐกิ�จถึ�อได้ ว�าป็ริะสับผลสั*าเริBจติามที่'(ติ องกิาริ กิล�าวค�อ แม จะม'ผลกิริะที่บมาจากิกิาริกิ�อริ�ฐป็ริะหาริใน พ.ศ์.2534 ติามมาด้ วยเหติ5กิาริณพฤษภาที่ม�ฬใน พ.ศ์.2535 แติ�น�กิลงที่5นติ�างชาติ�ย�งคงให ความเช�(อม�(นติ�อภาคเศ์ริษฐกิ�จของไที่ย และย�งคงลงที่5นในป็ริะเที่ศ์ไที่ยอย�างติ�อเน�(อง ในสั�วนของภาคสั�งคมม'กิาริกิ*าหนด้เป็=าหมาย ในกิาริกิริะจายริายได้ ไป็สั7�เกิษติริกิริยากิจน ล7กิจ าง

15

แริงงานในภาคเกิษติริ กิล5�มผ7 ป็ริะกิอบอาช'พสั�วนติ�วขนาด้เลBกิในเม�อง (ในความหมายของธ5ริกิ�จขนาด้กิลางและขนาด้ย�อมในป็4จจ5บ�น)

กิาริกิริะจายความเที่�าเที่'ยมในกิาริถึ�อที่ริ�พยากิริ โด้ยเฉพาะกิาริจ�ด้สัริริที่'(ด้�นที่*ากิ�นในเกิษติริกิริ และจ�ด้หาที่'(อย7�อาศ์�ยให กิ�บผ7 ม'ริายได้ น อย เป็.นติ น นอกิจากิน'+ม'ความพยายามที่'(จะลด้อ�ติริาเพ�(มของป็ริะชากิริให เหล�อเพ'ยงริ อยละ 1.2 ใน พ.ศ์. 2539 และเพ�(มอ�ติริาผ7 เริ'ยนติ�อจนจบช�+นม�ธยมศ์3กิษา จากิริ อยละ 45 ของผ7 เริ'ยนจบช�+นป็ริะถึมศ์3กิษาเป็.นริ อยละ 60 ใน พ.ศ์. 2539 นอกิจากิน'+ย�งได้ วางนโยบายคริ�าว ๆ เกิ'(ยวกิ�บกิาริลด้มลพ�ษที่างน*+า อากิาศ์ กิากิของเสั'ย สัาริเป็.นพ�ษ โด้ยเฉพาะอย�างย�(งกิาริลด้มลพ�ษ เช�น สัาริซึ่�ลเฟอริได้ออกิไซึ่ด้ ไนโติริเจนได้ออกิไซึ่ด้ และสัาริติะกิ�(วในน*+าม�นเช�+อเพล�ง และกิาริแกิ ไขป็ริ�บป็ริ5งกิาริเสั�(อมโที่ริมของที่ริ�พยากิริธริริมชาติ� เป็.นติ น ผลของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 7 ป็ริากิฏว�า อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จย�งคงอย7�ในเกิณฑ์ด้' ค�อริ อยละ 8 ติ�อป็8 จากิที่'(ติ� +งเป็=าหมายไว ที่'(ริ อยละ 9 ติ�อป็8 และป็ริะเที่ศ์ไที่ยกิ*าล�งจะพ�ฒนา เข าสั7�ป็ริะเที่ศ์อ5ติสัาหกิริริมใหม� หริ�อน�กิสั (NICs) อย�างไริกิBด้' ในสั�วนของสั�งคมป็ริากิฏว�า แม จะ ม'กิาริพยายามมองถึ3งกิาริพ�ฒนาอย�างย�(งย�น แติ�ป็4ญหาสั�งคมที่'(เกิ�ด้จากิกิาริที่'(สัถึาบ�นคริอบคริ�วแติกิแยกิเน�(องจากิกิาริอพยพแริงงานสั7�เม�องใหญ�หริ�อเม�องอ5ติสัาหกิริริมย�งคงเป็.นป็4ญหาสั*าค�ญ ที่'(เกิ�ด้ข3+นอย�างติ�อเน�(อง ในสั�วนของที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อมย�งคงม'ความเสั�(อมโที่ริมเน�(องจากิกิาริเริ�งใช ที่ริ�พยากิริจนมากิกิว�าอ�ติริาเกิ�ด้ที่ด้แที่นป็ริะกิอบกิ�บกิาริขาด้ป็ริะสั�ที่ธ�ภาพของริ�ฐในกิาริควบค5มด้7แลกิาริใช ที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�อย�างริ�ด้กิ5มอ'กิด้ วย

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 8 (พั.ศ. 2540-2544)

เป็.นแผนแริกิที่'(ติ� +งเป็=าหมายในกิาริพ�ฒนาคนมากิกิว�ากิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ ซึ่3(งเป็.นผลมาจากิกิาริสัริ5ป็บที่เริ'ยนจากิแผนพ�ฒนา

16

ฯ ฉบ�บที่'(ผ�านมา ๆ ว�า เศ์ริษฐกิ�จด้' สั�งคมม'ป็4ญหา กิาริพ�ฒนา“ ไม�ย� (งย�น ที่*าให ติ องสัริ างแนวค�ด้ใหม�ในกิาริพ�ฒนาป็ริะเที่ศ์ โด้ยเน นให ”

คนเป็.นศ์7นยกิลางของ กิาริพ�ฒนา ม'กิาริพ�ฒนาเป็.นล�กิษณะองคริวม โด้ยเป็Fด้โอกิาสัให คนในสั�งคมม'สั�วนริ�วม และ ม'ย5ที่ธศ์าสัติริกิาริพ�ฒนาที่'(สั*าค�ญค�อ กิาริเสัริ�มสัริ างความเข มแขBงของคริอบคริ�ว ช5มชนและ กิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จของช5มชน เสัริ�มสัริ างสัมริริถึนะที่างเศ์ริษฐกิ�จโด้ยเช�(อมโยงกิ�บว�ที่ยาศ์าสัติริและเที่คโนโลย' เน นกิาริม'สั�วนริ�วม เสัริ�มสัริ างความสั�มพ�นธริะหว�างริ�ฐกิ�บป็ริะชาชน นอกิจากิน'+ ย�งกิ*าหนด้แผนเพ�(อริองริ�บว�กิฤติ โด้ยกิาริป็ริ�บกิริอบเศ์ริษฐกิ�จให สัอด้คล องกิ�บสัถึานกิาริณ ที่'(เป็ล'(ยนไป็ กิาริลด้ผลกิริะที่บจากิว�กิฤติเศ์ริษฐกิ�จติ�อกิาริพ�ฒนาคนและสั�งคม ป็ริ�บโคริงสัริ าง กิาริผล�ติกิาริเกิษติริและอ5ติสัาหกิริริมด้ วยกิาริกิริะจายกิาริผล�ติและเพ�(มผล�ติภาพ ม'กิาริป็ริ�บริะบบกิาริบริ�หาริเพ�(อกิาริพ�ฒนาป็ริะเที่ศ์ เป็.นติ น ด้�งที่'(ได้ กิล�าวแล วว�า แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 8 ม5�งเน นคนเป็.นศ์7นยกิลางในกิาริพ�ฒนา จ3งม' กิาริวางแผนงานในกิาริพ�ฒนาศ์�กิยภาพของคนที่�+งในด้ านริ�างกิาย สั5ขอนาม�ย และจ�ติใจ กิาริพ�ฒนาสัติ�ป็4ญญา ที่�กิษะและฝี8ม�อแริงงาน และกิาริจ�ด้กิาริด้ านโคริงสัริ างป็ริะชากิริ ซึ่3(งในริะด้�บป็ริะเที่ศ์ ถึ�อว�าอย7�ในเกิณฑ์ที่'(ด้'แล ว แติ�ในบางสั�วนของภาคติะว�นออกิเฉ'ยงเหน�อและภาคใติ ย�งคงม'สั�ด้สั�วนป็ริะชากิริที่'(สั7งซึ่3(งจะย�งด้*าเน�นแผนกิาริควบค5มอ�ติริากิาริเพ�(มของป็ริะชากิริติ�อไป็ แติ�ยกิเล�กิ กิาริกิ*าหนด้แผนควบค5มอ�ติริากิาริเพ�(มป็ริะชากิริในพ�+นที่'(ที่'(ม'อ�ติริากิาริเกิ�นที่ด้แที่นเที่�ากิ�นหริ�อติ*(ากิว�าอ�ติริากิาริติาย เช�น ในพ�+นที่'(กิริ5งเที่พมหานคริ ภาคกิลาง และภาคเหน�อ นอกิจากิน'+อาจจะกิล�าวได้ ว�า แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 8 เป็.นแผนแริกิที่'(เริ�(มให ความสันใจกิ�บคนไที่ยติ�างว�ฒนธริริม หริ�อชนชายขอบติ�าง ๆ โด้ยได้ สัน�บสัน5นให ม'กิาริศ์3กิษาว�จ�ยและริวบริวมข อม7ลเพ�(อที่'(จะสัามาริถึใช ป็ริะโยชน ในกิาริวางแผนพ�ฒนาโด้ยไม�กิริะที่บติ�อว�ถึ'

17

ช'ว�ติของคนติ�างว�ฒนธริริมเหล�าน�+น ในสั�วนของสัถึาบ�นคริอบคริ�วซึ่3(งย�งเป็.นป็4ญหาสั*าค�ญและที่ว'ความว�กิฤติ�มากิข3+นน�+น ในแผนพ�ฒนาฯ ฉบ�บน'+ได้ ม5�งเน นให ช5มชนเป็.นที่'(พ3(งของคริอบคริ�ว โด้ยกิาริกิ*าหนด้บที่บาที่ให ช5มชนสัามาริถึให กิาริศ์3กิษาและด้7แลเยาวชนในด้ านติ�าง ๆ และสั�งเสัริ�มบที่บาที่ของช5มชนในกิาริจ�ด้กิ�จกิริริมติ�าง ๆ ที่'(เหมาะสัมกิ�บศ์�กิยภาพไม�ว�าจะเป็.นกิาริริวมกิล5�มด้ านอาช'พ หริ�อกิาริจ�ด้องคกิริในริ7ป็แบบอ�(น ๆ ติลอด้จน กิาริกิล�าวถึ3งบที่บาที่ของช5มชนในฐานะผ7 ม'อ*านาจติริวจสัอบกิาริที่*างานของริ�ฐ ซึ่3(งจะช�วยสั�งเสัริ�มกิาริเป็.นป็ริะชาริ�ฐของป็ริะเที่ศ์ไที่ยติ�อไป็อ'กิด้ วย ในสั�วนของภาคเศ์ริษฐกิ�จ ในแผนพ�ฒนา ฯ ด้�งกิล�าวได้ กิ*าหนด้เป็=าหมายไป็ที่'(กิาริริ�กิษาเสัถึ'ยริภาพของกิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จ โด้ยลด้ กิาริขาด้ด้5ลบ�ญช'เด้�นสัะพ�ด้ให อย7�ในริะด้�บริ อยละ 3.4 และริ�กิษาอ�ติริาเง�นเฟ=อให อย7�ในริะด้�บ ที่'(เหมาะสัมเฉล'(ยริ อยละ 4.5 ติ�อป็8 เพ�(มอ�ติริากิาริออมภาคคริ�วเริ�อนให อย7�ที่'(ริ อยละ 10 ของอ�ติริาผลผล�ติริวมในป็ริะเที่ศ์เพ�(อลด้ความเสั'(ยงในติลาด้กิาริเง�นในกิริณ'ที่'(เง�นออมในป็ริะเที่ศ์ไม�สัามาริถึสัน�บสัน5นกิาริลงที่5นในป็ริะเที่ศ์ในป็ริะเที่ศ์ได้ อย�างเพ'ยงพอ ในป็8ที่'(เริ�(มใช แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 8 ป็ริะเที่ศ์ไที่ยป็ริะสับกิ�บสัภาวะว�กิฤติ�เศ์ริษฐกิ�จ คริ�+งใหญ�ที่'(สั5ด้ และสั�งผลกิริะที่บไป็สั7�ริะบบเศ์ริษฐกิ�จโลกิอย�างเป็.นวงกิว าง จนได้ ริ�บกิาริขนานนามว�าเป็.นว�กิฤติ�ติ มย*ากิ5 ง อ�นเป็.นเคริ�(องช'+ว�ด้ได้ เป็.นอย�างด้'ว�า เศ์ริษฐกิ�จไที่ยได้ เข าไป็เป็.นหน3(งเด้'ยวกิ�บริะบบเศ์ริษฐกิ�จโลกิแล ว ด้�งน�+นในริะหว�างกิาริด้*าเน�นแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 8 จ3งติ องม'กิาริป็ริ�บแผนเพ�(อแกิ ไขว�กิฤติ�ที่'(เกิ�ด้ข3+นและเริ�งฟI+ นฟ7เศ์ริษฐกิ�จให ม'ความม�(นคงและสัริ างความเช�(อม�(นติ�อกิาริค า กิาริลงที่5น โด้ยเฉพาะอย�างย�(งติ�อค�าเง�นบาที่ซึ่3(งเป็.นกิริะจกิสัะที่ อนที่'(เป็.นริ7ป็ธริริมและสั�งผลกิริะที่บเป็.นวงกิว างที่'(สั5ด้ของสัภาความเช�(อม�(นของเศ์ริษฐกิ�จไที่ย โด้ยหล�งจากิม'ป็ริะกิาศ์เป็ล'(ยนแป็ลงนโยบายอ�ติริาแลกิเป็ล'(ยนจากิริะบบติะกิริ าเง�นที่'(ที่*าให ค�าเง�นบาที่เม�(อเที่'ยบกิ�บค�าเง�นด้อลล�าริ สัหริ�ฐ ฯ ม'เสัถึ'ยริภาพอย7�ที่'(

18

ป็ริะมาณ 25 ติ�อ 1 ด้อลล�าริสัหริ�ฐ ฯ ในช�วงกิ�อนว�นที่'( 2 กิริกิฎาคม 2540 ซึ่3(งเป็.นว�นป็ริะกิาศ์ลอยติ�วค�าเง�นบาที่ ภายหล�งจากิว�นด้�งกิล�าวค�าเง�นบาที่ขาด้เสัถึ'ยริภาพและม'ค�า ติกิลงเริ�(อย ๆ จนถึ3งจ5ด้ติ*(าสั5ด้ที่'(ป็ริะมาณ 56 บาที่ ติ�อ 1 ด้อลล�าริสัหริ�ฐ ฯ ในเด้�อนมกิริาคม พ.ศ์.2541 ป็4ญหาด้�งกิล�าว ที่*าให เศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์ไที่ยเข าสั7�ภาวะถึด้ถึอยในริะยะเวลาหน3(ง ภาคธ5ริกิ�จโด้ยเฉพาะในสัาขากิาริเง�นกิาริธนาคาริจ*าเป็.นติ องป็ริ�บลด้คนเป็.นจ*านวนมากิ ม'ธ5ริกิ�จที่'(ติ อง ป็Fด้กิ�จกิาริลงเน�(องจากิกิาริหด้ติ�วของริายได้ นอกิจากิน'+ด้�ชน'ริาคาที่'(ติกิติ*(าลงที่*าให ม7ลค�าสั�นที่ริ�พยโด้ยเฉพาะที่'(ด้�นที่'(เคยม'ริาคาสั7งข3+นสั7งสั5ด้ในช�วงของแผนพ�ฒนาฯ ฉบ�บที่'( 7 กิล�บถึ3งจ5ด้ติ*(าสั5ด้ ในช�วงของแผนพ�ฒนาฉบ�บที่'( 8 ม'กิาริบ�งค�บขายที่อด้ติลาด้ที่ริ�พยสั�นที่'(ไม�กิ�อให เกิ�ด้ริายได้ ของสัถึาบ�นกิาริเง�นติ�าง ๆ ซึ่3(งริวมถึ3งสัถึาบ�นกิาริเง�น 56

แห�งที่'(ถึ7กิริ�ฐบาลสั�(งป็Fด้เน�(องจากิไม�อย7�ในสัถึานะที่'(จะด้*าเน�นธ5ริกิ�จที่างกิาริเง�นได้ อย�างม�(นคง เป็.นติ น ผลของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 8 พบว�า ในช�วง พ.ศ์.2540

อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จของไที่ยอย7�ที่'(ริ อยละ 1.7 ในขณะที่'( พ.ศ์. 2541 ติ�ด้ลบเฉล'(ยริ อยละ 10.4 ซึ่3(งถึ�อว�าเป็.นคริ�+งแริกิ ในป็ริะว�ติ�ศ์าสัติริเศ์ริษฐกิ�จไที่ย และเป็.นกิาริติกิติ*(าที่'(สั5ด้อ'กิด้ วย อย�างไริกิBด้' อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จได้ กิล�บมาเป็.นบวกิอ'กิคริ�+งใน พ.ศ์.2542 ที่'(ริ อยละ 4.4, พ.ศ์.2543 ที่'(ริ อยละ 4.6

และ ใน พ.ศ์.2544 ที่'(ริ อยละ 1.9 สั�งผลให ม'ผ7 ว�างงานใน พ.ศ์.2541 กิว�า 1.13 ล านคน

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 9 (พั.ศ. 2545-2549)

แผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 9 น'+ น�บเป็.นแผนแริกิที่'(ได้ อ�ญเช�ญแนวป็ริ�ชญาของเศ์ริษฐกิ�จพอเพ'ยง ติามพริะริาชด้*าริ�สัของพริะบาที่สัมเด้Bจพริะเจ าอย7�ห�ว มาเป็.นป็ริ�ชญาน*าที่างในกิาริพ�ฒนาและบริ�หาริป็ริะเที่ศ์ โด้ยย3ด้หล�กิที่างสัายกิลาง เพ�(อให ป็ริะเที่ศ์ริอด้พ นจากิว�กิฤติ

19

สัามาริถึด้*าริงอย7�ได้ อย�างม�(นคง และน*าไป็สั7�กิาริพ�ฒนาที่'(สัมด้5ล ม'ค5ณภาพและย�(งย�น ภายใติ กิริะแสัโลกิาภ�ว�ฒนและสัถึานกิาริณที่'(เป็ล'(ยนแป็ลงติ�าง ๆ โด้ยย�งคงย3ด้ย5ที่ธศ์าสัติริกิาริพ�ฒนาที่'(เน นคนเป็.นศ์7นยกิลางติ�อจากิแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 8 เช�นเด้�ม ที่�+งน'+ จากิกิาริสัริ5ป็บที่เริ'ยนจากิแผนพ�ฒนา ฯ ติ�+งแติ�ฉบ�บที่'( 1-8 พบว�า ป็4ญหาที่'(สั*าค�ญค�อกิาริขาด้ความสัมด้5ลของกิาริพ�ฒนา และกิาริเจริ�ญเติ�บโติที่'(ไม�ย� (งย�น กิล�าวค�อ แผนพ�ฒนาฉบ�บกิ�อนหน าสั�วนใหญ�ม5�งเน นกิาริพ�ฒนาด้ านว�ติถึ5และเง�นติริาเป็.นสั*าค�ญ ขาด้กิาริค*าน3งถึ3งเสัถึ'ยริภาพ ค5ณภาพ และป็ริะสั�ที่ธ�ภาพในกิาริพ�ฒนาอย�างแที่ จริ�ง นอกิจากิน'+ ย�งม'ป็4ญหาในกิาริด้*าเน�นแผนให ได้ ผลเกิ�ด้ข3+นจริ�งติามที่'(ได้ วางเป็=าหมายเอาไว ในแผน โด้ยเฉพาะอย�างย�(งในด้ านกิาริพ�ฒนาสั�งคม นอกิจากิน'+ย�งพบว�า เศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์ไม�สัามาริถึด้*าริงอย7�อย�างม�(นคงและเติ�บโติอย�างย�(งย�นได้ ด้�งจะเหBนได้ จากิเม�(อติ องป็ริะสับกิ�บว�กิฤติ�เศ์ริษฐกิ�จที่5กิคริ�+งกิBจะที่*าให เกิ�ด้ผลกิริะที่บติ�อริะบบเศ์ริษฐกิ�จในวงกิว างเสัมอ ๆ นอกิจากิน'+แล วย�งม'ป็4จจ�ยด้ านกิาริเป็ล'(ยนแป็ลงที่�+งภายในและภายนอกิป็ริะเที่ศ์ที่'(เกิ�ด้ข3+นอย�างริวด้เริBว เช�น กิริะแสัโลกิาภ�ว�ฒน ความกิ าวหน าของเที่คโนโลย'สัาริสันเที่ศ์ ติลอด้จนกิาริเป็ล'(ยนแป็ลงด้ านธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อมของโลกิ ที่'(เริ�(มม'ความแป็ริป็ริวน ติลอด้จนกิติ�กิาใหม�ที่'(เกิ�ด้ข3+นพริ อมกิฎหมายริ�ฐธริริมน7ญที่'(เป็Fด้โอกิาสัให ภาคป็ริะชาสั�งคมเข ามาม'บที่บาที่ในกิาริติริวจสัอบกิาริที่*างานของริ�ฐมากิย�(งข3+น ที่*าให กิาริพ�ฒนาป็ริะเที่ศ์ติ องด้*าเน�นกิาริให ม'ความสัมด้5ลในที่5กิ ๆ ด้ านและติ องเติริ'ยมความพริ อมในด้ านติ�าง ๆ ให สัอด้คล องกิ�บสัภาพสัถึานกิาริณที่'(เป็ล'(ยนแป็ลงไป็ ติลอด้จนติ องสัริ างภ7ม�ค5 มกิ�นให กิ�บ ป็ริะเที่ศ์ไที่ยและคนไที่ยให สัามาริถึด้*าริงอย7�ได้ อย�างม�(นคงและพ�ฒนาอย�างสัมด้5ลเพ�(ออย7�ในสั�งคมโลกิที่'(กิ*าล�งเป็Fด้กิว างมากิข3+น เป็=าหมายที่างเศ์ริษฐกิ�จในแผนพ�ฒนาฯ ฉบ�บที่'( 9 จ3งเป็.นเริ�(องของกิาริสัริ างด้5ลยภาพริะหว�างกิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จกิ�บกิาริ

20

พ�ฒนาด้ านสั�งคม โด้ยม'เป็=าหมายให เศ์ริษฐกิ�จขยายติ�วโด้ยเฉล'(ยริ อยละ 4-5 ติ�อป็8 อ�ติริากิาริจ างงานให เพ�(มข3+นป็ริะมาณ 230,000 คนข3+นไป็ติ�อป็8 และกิ*าหนด้เป็=าหมายอ�ติริาเง�นเฟ=อเฉล'(ยที่'(ไม�เกิ�นริ อยละ 3

ติ�อป็8 ริ�กิษากิาริเกิ�นด้5ลบ�ญช'เด้�นสัะพ�ด้ให คงอย7�เฉล'(ยป็ริะมาณริ อยละ 1-2 ของผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมในป็ริะเที่ศ์ โด้ยจะติ องริ�กิษาที่5นสั*าริองเง�นติริาติ�างป็ริะเที่ศ์ ให ม'เสัถึ'ยริภาพ เพ�(อสัริ างความเช�(อม�(นของน�กิลงที่5น ริวมที่�+งป็ริ�บโคริงสัริ างที่างเศ์ริษฐกิ�จ ที่'(เพ�(มสัมริริถึนะภาคกิาริผล�ติให แข�งข�นได้ โด้ยให กิาริสั�งออกิขยายติ�วไม�ติ*(ากิว�าริ อยละ 6 ติ�อป็8 ให ผล�ติภาพกิาริผล�ติริวมในภาคเกิษติริเพ�(มข3+นเฉล'(ยริ อยละ 0.5 ติ�อป็8 ผล�ติภ�ณฑ์กิาริผล�ติริวม ในภาคอ5ติสัาหกิริริมเพ�(มข3+นเฉล'(ยริ อยละ 2.5 ติ�อป็8 นอกิจากิน'+ย�งม'กิาริติ�+งเป็=าหมายใน กิาริเพ�(มริายได้ จากิกิาริที่�องเที่'(ยว โด้ยกิ*าหนด้ให ม'น�กิที่�องเที่'(ยวติ�างป็ริะเที่ศ์เพ�(มข3+นเฉล'(ยริ อยละ 7-8 ติ�อป็8 และให คนไที่ยที่�องเที่'(ยวภายในป็ริะเที่ศ์เพ�(มข3+นไม�ติ*(ากิว�าริ อยละ 3

ติ�อป็8 ในด้ านของ กิาริพ�ฒนาด้ านสั�งคมและกิาริยกิริะด้�บค5ณภาพช'ว�ติ ได้ กิ*าหนด้ให ป็ริะเที่ศ์ไที่ยม'โคริงสัริ างป็ริะชากิริที่'(สัมด้5ล และขนาด้คริอบคริ�วที่'(เหมาะสัม โด้ยริ�กิษาแนวโน มภาวะเจริ�ญพ�นธ5ของป็ริะชากิริให อย7�ในริะด้�บที่ด้แที่นอย�างติ�อเน�(อง (ม'อ�ติริากิาริเพ�(มที่'(ริ อยละ 0-1 ติ�อป็8) คนไที่ยม'สั5ขภาพด้' ม'ค5ณภาพ ริ7 เที่�าที่�นกิาริเป็ล'(ยนแป็ลง ม'ค5ณธริริมและจ�ติสั*าน3กิริ�บผ�ด้ชอบติ�อสั�วนริวม ให ป็ริะชาชนอาย5 15 ป็8ข3+นไป็ ม'กิาริศ์3กิษาโด้ยเฉล'(ยไม�ติ*(ากิว�า 9 ป็8 ภายใน พ.ศ์.2549 ยกิริะด้�บกิาริศ์3กิษาของแริงงานไที่ย ให ถึ3งริะด้�บม�ธยมศ์3กิษาติอนติ นข3+นไป็ไม�ติ*(ากิว�าริ อยละ 50 ใน พ.ศ์.2549 ลด้จ*านวนป็ริะชากิริ ที่'(ยากิจนให เหล�อไม�เกิ�นริ อยละ 12 จากิจ*านวนป็ริะชากิริที่�+งป็ริะเที่ศ์ใน พ.ศ์.2549 ขยายกิาริป็ริะกิ�นสั5ขภาพให คริอบคล5มป็ริะชาชนอย�างที่�(วถึ3งและเป็.นธริริม และให ม'ริะบบกิาริค5 มคริองที่างสั�งคม ที่'(สัริ างหล�กิป็ริะกิ�นแกิ�คนไที่ยที่5กิช�วงว�ย ติลอด้จนเพ�(มความเข มแขBงให ช5มชนและป็ริะชาสั�งคมและใช

21

กิริะบวนกิาริช5มชนเข มแขBงข�บเคล�(อนให เกิ�ด้กิาริม'สั�วนริ�วมพ�ฒนาเม�องน�าอย7� ช5มชนน�าอย7� ริวมที่�+งป็ริ�บริะบบบริ�หาริจ�ด้กิาริที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อมให ม'ป็ริะสั�ที่ธ�ภาพและเป็Fด้โอกิาสั ให ป็ริะชาชนม'สั�วนริ�วมในกิาริจ�ด้กิาริที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�ในที่ องถึ�(นของตินเอง เป็.นติ น ผลของแผนพ�ฒนาฯ ฉบ�บที่'( 9 ป็ริากิฏว�า อ�ติริาเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จอย7�ในริะด้�บ ที่'(น�าพอใจ ค�อ เฉล'(ยที่'(ริ อยละ 5.7

ติ�อป็8 เสัถึ'ยริภาพที่างเศ์ริษฐกิ�จป็ริ�บติ�วสั7�ความม�(นคง ความยากิจนลด้ลง ขณะเด้'ยวกิ�นริะด้�บค5ณภาพช'ว�ติของป็ริะชาชนด้'ข3+นมากิ อ�นเน�(องมาจากิกิาริด้*าเน�นกิาริเสัริ�มสัริ างสั5ขภาพอนาม�ย กิาริม'หล�กิป็ริะกิ�นสั5ขภาพที่'(ม'กิาริป็ริ�บป็ริ5งที่�+งด้ านป็ริ�มาณและค5ณภาพโด้ยคริอบคล5มคนสั�วนใหญ�ของป็ริะเที่ศ์ และกิาริลด้ลงของป็4ญหายาเสัพยติ�ด้

แผนพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและสั�งคมแห่�งชาติ� ฉบั�บัท#$ 10 (พั.ศ. 2550-2554)

ม5�งกิาริพ�ฒนาที่'(ย� (งย�นมองไป็ที่'(องคป็ริะกิอบที่'(จะน*าไป็สั7�ความสั5ขมากิกิว�ากิาริเน น เริ�(องกิาริขยายติ�วในสั�วนเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคม ได้ อ�ญเช�ญแนวป็ริ�ชญาเศ์ริษฐกิ�จพอเพ'ยงเป็.น แนวป็ฏ�บ�ติ� มาเป็.นแนวที่างในกิาริจ�ด้ที่*าแผน ในช�วงของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 10 สัภาวะเศ์ริษฐกิ�จของโลกิกิ*าล�งเข าสั7�จ5ด้เป็ล'(ยนแป็ลง จากิกิาริติกิติ*(าของอ*านาจน*าในที่างเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์สัหริ�ฐอเมริ�กิา โด้ยที่'(กิล5�มสัหภาพย5โริป็ จ'น และอ�นเด้'ย กิ*าล�งม'บที่บาที่น*าในริะบบเศ์ริษฐกิ�จโลกิมากิข3+นเข ามาแที่นที่'( ที่*าให กิองที่5นป็ริะกิ�นความเสั'(ยงติ�าง ๆ ติ องสัริ างป็ริะสั�ที่ธ�ภาพในกิาริลงที่5นในหล�กิที่ริ�พยที่างกิาริเง�นที่�(วโลกิมากิข3+น ซึ่3(งจะย�(งเป็.นป็4จจ�ยที่'(เริ�งให เกิ�ด้ความเสั'(ยงที่'(จะเกิ�ด้สัภาวะผ�นผวนกิ�บริะบบเศ์ริษฐกิ�จโลกิในอนาคติอ'กิคริ�+ง ในสั�วนของเที่คโนโลย'ที่'(ม'กิาริกิ าวกิริะโด้ด้จากิความสั*าเริBจด้ านพ�นธ5ว�ศ์วกิริริม นาโนเที่คโนโลย' เที่คโนโลย'ว�สัด้5 และเที่คโนโลย'สัาริสันเที่ศ์ ได้ สัริ างเง�(อนไขใหม� ๆ ในกิาริพ�ฒนา ซึ่3(ง

22

อาจจะเป็.นที่�+งโอกิาสัและภ�ยค5กิคามติ�อกิาริพ�ฒนาด้ านเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมไที่ยได้ นอกิจากิน'+ จากิกิาริด้*าเน�นกิาริควบค5มอ�ติริากิาริเพ�(มของป็ริะชากิริในช�วงที่'(ผ�านมา ที่*าให ป็ริะเที่ศ์ไที่ยเริ�(มเข าสั7�สั�งคมผ7 สั7งอาย5มากิข3+น เน�(องจากิอ�ติริาที่ด้แที่นใกิล เค'ยง 0 ที่5กิขณะ และคาด้ว�า อ�ติริาที่ด้แที่น จะเริ�(มติ�ด้ลบใน พ.ศ์.2563 ซึ่3(งจะที่*าให ป็ริะชากิริไที่ยม'จ*านวนลด้ลง ในด้ านของที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อม แม สัถึานกิาริณด้ านที่ริ�พยากิริธริริมชาติ� โด้ยเฉพาะด้ านป็Hาไม จะด้'ข3+นริ อยละ 28 ของพ�+นที่'(ที่�+งป็ริะเที่ศ์ใน พ.ศ์.2532 เป็.นริ อยละ 32 ใน พ.ศ์.2551 แติ�ในด้ านสั�(งแวด้ล อมกิล�บเกิ�ด้ป็4ญหาสัภาวะโลกิริ อนและความแป็ริป็ริวนของสัภาพภ7ม�อากิาศ์โลกิจนเป็.นเหติ5ให เกิ�ด้ภ�ยพ�บ�ติ�ธริริมชาติ�ในริ7ป็แบบติ�าง ๆ เป็.นจ*านวนมากิและที่ว'ความริ5นแริงย�(งข3+นที่5กิที่' ด้�งน�+นแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บด้�งกิล�าวจ3งติ องค*าน3งถึ3งป็4จจ�ยที่'(จะสั�งผลกิริะที่บติ�อกิาริพ�ฒนาของป็ริะเที่ศ์อย�างหลากิหลายย�(งข3+น จนเป็.นที่'(มาของแนวค�ด้กิาริพ�ฒนาเพ�(อ สั�งคมอย7�เยBนเป็.นสั5ขริ�วมกิ�น“ (Green and Happiness Society) คนไที่ยม'ค5ณธริริมน*าความริอบริ7 ริ7 เที่�าที่�นโลกิ คริอบคริ�วอบอ5�น ช5มชนเข มแขBง สั�งคมสั�นติ�สั5ข เศ์ริษฐกิ�จม'ค5ณภาพ เสัถึ'ยริภาพ และเป็.นธริริม สั�(งแวด้ล อมม'ค5ณภาพและที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�ย�(งย�น อย7�ภายใติ ริะบบบริ�หาริจ�ด้กิาริป็ริะเที่ศ์ที่'(ม'ธริริมาภ�บาล ด้*าริงไว ซึ่3(งริะบอบป็ริะชาธ�ป็ไติยที่'(ม'พริะมหากิษ�ติริ�ยเป็.นป็ริะม5ข และอย7�ในป็ริะชาคมโลกิได้ อย�างม'ศ์�กิด้�<ศ์ริ' ” โด้ยกิาริกิ*าหนด้เป็=าหมายในกิาริพ�ฒนาด้�งน'+ (1) เป%าห่มายกิารพั�ฒนาค&ณภาพัคน ให คนไที่ยที่5กิคนได้ ริ�บกิาริพ�ฒนาที่�+งที่างริ�างกิาย จ�ติใจ ความริ7 ความสัามาริถึ ที่�กิษะกิาริป็ริะกิอบอาช'พ และม'ความม�(นคงในกิาริด้*าริงช'ว�ติคริอบคล5ม ที่5กิกิล5�มเป็=าหมายเพ�(อเสัริ�มสัริ างศ์�กิยภาพให กิ�บตินเองที่'(จะน*าไป็สั7�ความเข มแขBงของคริอบคริ�ว ช5มชน และสั�งคมไที่ย โด้ยเพ�(มจ*านวนป็8กิาริศ์3กิษาเฉล'(ยของคนไที่ยเป็.น 10 ป็8 พ�ฒนากิ*าล�งแริงงานริะด้�บกิลางที่'(ม'ค5ณภาพเพ�(มเป็.นริ อยละ 60 ของกิ*าล�งแริงงานที่�+งหมด้ โด้ยริายได้

23

เฉล'(ยของแริงงานเพ�(มข3+นริ อยละ 4.5 และเพ�(มสั�ด้สั�วนน�กิว�จ�ยเป็.น 10 คน ติ�อป็ริะชากิริ 10,000 คน พริ อมที่�+งกิ*าหนด้ ให อาย5คาด้เฉล'(ยของคนไที่ยสั7งข3+นเป็.น 80 ป็8 ควบค7�กิ�บกิาริลด้อ�ติริาเพ�(มของกิาริเจBบป็Hวยด้ วยโริคป็=องกิ�นได้ ใน 5 อ�นด้�บแริกิ ค�อ ห�วใจ ความด้�นโลห�ติสั7ง เบาหวาน มะเริBง และหลอด้เล�อด้สัมอง และน*าไป็สั7�กิาริเพ�(มผล�ติภาพแริงงาน และลด้ริายจ�ายด้ านสั5ขภาพริ อยละ 10

(2) เป%าห่มายกิารพั�ฒนาช&มชนและแกิ)ป*ญห่าความยากิจน พ�ฒนาให ที่5กิช5มชนม'แผนช5มชนแบบม'สั�วนริ�วม และองคกิริป็กิคริองสั�วนที่ องถึ�(นน*าแผนช5มชนไป็ใช ป็ริะกิอบกิาริจ�ด้สัริริงบป็ริะมาณ ป็4ญหาอาชญากิริริม ยาเสัพติ�ด้ โด้ยลด้คด้'อาชญากิริริมลงริ อยละ 10 และขยายโอกิาสักิาริเข าถึ3งแหล�งที่5น กิาริม'สั�วนริ�วมในกิาริติ�ด้สั�นใจ และลด้สั�ด้สั�วนผ7 อย7�ใติ เสั นความยากิจนลงเหล�อริ อยละ 4 ภายในป็8 2554 (3) เป%าห่มายด้)านเศรษฐกิ�จ ป็ริ�บโคริงสัริ างเศ์ริษฐกิ�จให ม'ความสัมด้5ลและย�(งย�น โด้ยให สั�ด้สั�วนภาคเศ์ริษฐกิ�จในป็ริะเที่ศ์ติ�อภาคกิาริค าริะหว�างป็ริะเที่ศ์เพ�(มข3+นเป็.นริ อยละ 75

ภายในป็8 2554 ผล�ติภาพกิาริผล�ติริวมเพ�(มข3+นไม�ติ*(ากิว�าริ อยละ 3 ติ�อป็8 อ�ติริาเง�นเฟ=อเฉล'(ยไม�เกิ�น ริ อยละ 4 ติ�อป็8 สั�ด้สั�วนหน'+สัาธาริณะติ�อผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมในป็ริะเที่ศ์ ไม�เกิ�นริ อยละ 50 ความย�ด้หย5�นกิาริใช พล�งงานเฉล'(ยไม�เกิ�น 1 : 1 ในริะยะของแผนพ�ฒนา ฯ ฉบ�บที่'( 10 สั�ด้สั�วนริายได้ ของกิล5�มที่'(ม'ริายได้ สั7งริ อยละ 20 ริะด้�บบนติ�อริายได้ ของกิล5�มที่'(ม'ริายได้ น อยริ อยละ 20 ริะด้�บล�าง ไม�เกิ�นริ อยละ 10ภายในป็8 2554 และสั�ด้สั�วนผลผล�ติของว�สัาหกิ�จขนาด้กิลางและขนาด้ย�อม ติ�อผล�ติภ�ณฑ์มวลริวมในป็ริะเที่ศ์ เป็.นริ อยละ 40 ภายในป็8 2554

(4) เป%าห่มายกิารสัร)างความม�$นคงของฐานทร�พัยากิรและสั�$งแวด้ล)อม ริ�กิษาความอ5ด้มสัมบ7ริณของฐานที่ริ�พยากิริและความหลากิหลายที่างช'วภาพโด้ยให ม'พ�+นที่'(ป็Hาไม ไว ไม�น อยกิว�า ริ อยละ 33

และติ องเป็.นพ�+นที่'(ป็Hาอน5ริ�กิษไม�น อยกิว�าริ อยละ 18 ของพ�+นที่'(ป็ริะเที่ศ์

24

ริ�กิษาความอ5ด้มสัมบ7ริณของริะบบน�เวศ์นในเขติพ�+นที่'(ชายฝี4( งและพ�+นที่'(ช'วมณฑ์ล ริ�กิษาพ�+นที่'(ที่*ากิาริเกิษติริ ในเขติชลป็ริะที่านไว ไม�น อยกิว�า 31 ล านไริ� และริ�กิษาค5ณภาพสั�(งแวด้ล อมให อย7�ในริะด้�บ ที่'(เหมาะสัมติ�อกิาริด้*าริงค5ณภาพช'ว�ติที่'(ด้'และไม�เป็.นภ�ยค5กิคามติ�อริะบบน�เวศ์ โด้ยริ�กิษาค5ณภาพ ของแหล�งน*+าอย7�ในเกิณฑ์ติ�+งแติ�ริะด้�บพอใช ข3+นไป็ม'สั�ด้สั�วนไม�น อยกิว�าริ อยละ 85 ค5ณภาพอากิาศ์ อย7�ในเกิณฑ์มาติริฐาน โด้ยเฉพาะฝี5Hนละอองขนาด้เลBกิติ องม'ค�าเฉล'(ย 24 ช�(วโมงไม�เกิ�น 120 มกิ./ลบ.ม. อ�ติริากิาริป็ล�อยกิKาซึ่คาริบอนได้ออกิไซึ่ด้ติ�อป็ริะชากิริลด้ลงริ อยละ 5 จากิป็8 2545 ค�อ ไม�เกิ�น 3.5 ติ�น/คน/ป็8 ควบค5มอ�ติริากิาริผล�ติขยะในเขติเม�องไม�ให เกิ�น 1 กิกิ./คน/ว�น และจ�ด้กิาริ ของเสั'ยอ�นติริายจากิช5มชนให ได้ ไม�น อยกิว�าริ อยละ 30

(5) เป%าห่มายด้)านธรรมาภ�บัาล ม5�งให ธริริมาภ�บาลของป็ริะเที่ศ์ด้'ข3+น ม'คะแนนภาพล�กิษณของความโป็ริ�งใสัอย7�ที่'( 5.0 ภายในป็8 2554 ริะบบริาชกิาริม'ขนาด้ที่'(เหมาะสัม และม'กิาริด้*าเน�นงาน ที่'(ค5 มค�าเพ�(มข3+น ลด้กิ*าล�งคนภาคริาชกิาริสั�วนกิลางให ได้ ริ อยละ 10

ภายในป็8 2554 ธริริมาภ�บาล ในภาคธ5ริกิ�จเอกิชนเพ�(มข3+น ที่ องถึ�(นม'ข'ด้ความสัามาริถึในกิาริจ�ด้เกิBบริายได้ และม'อ�สัริะ ในกิาริพ3(งตินเองมากิข3+น และภาคป็ริะชาชนม'ความเข มแขBง ริ7 สั�ที่ธ� หน าที่'( และม'สั�วนริ�วมมากิข3+น ในกิาริติ�ด้สั�นใจและริ�บผ�ด้ชอบในกิาริบริ�หาริจ�ด้กิาริป็ริะเที่ศ์ ริวมที่�+งม'กิาริศ์3กิษาว�จ�ย พ�ฒนา องคความริ7 ในด้ านว�ฒนธริริม ป็ริะชาธ�ป็ไติย ว�ฒนธริริมธริริมาภ�บาล และว�ฒนธริริมสั�นติ�ว�ธ' จ*านวนป็8ละไม�ติ*(ากิว�า 20 เริ�(อง

ติารางสัร&ปแผนฯ ที่'(

ริะยะเวลา

จ5ด้เด้�นที่'(สั*าค�ญ นายกิริ�ฐมนติริ'

1 2504-

พ�ฒนากิาริลงที่5นพ�+นฐานในริ7ป็ของริะบบคมนาคมและขนสั�ง

ถึนอม กิ�ติติ�ขจริ

25

25092 2510

-2514

พ�ฒนากิ�อสัริ างโคริงสัริ างพ�+นฐาน กิาริสั�งเสัริ�ม กิาริลงที่5นจากิติ�างป็ริะเที่ศ์

ถึนอม กิ�ติติ�ขจริ

3 2515-

2519

ม5�งเน นกิาริกิริะจายริายได้ เพ�(อลด้ช�องว�างที่างสั�งคมโด้ยกิาริขยายกิาริบริ�กิาริด้ านเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคม ของริ�ฐไป็ในเขติชนบที่และสั�งเสัริ�มกิาริวางแผนคริอบคริ�วเพ�(อให คริอบคริ�วที่'(ยากิจนลด้ภาริะ ที่างเศ์ริษฐกิ�จ

สั�ญญา ธริริมศ์�กิด้�<ธาน�นที่ริ กิริ�ยว�เช'ยริค3กิฤที่ธ�< ป็ริาโมช

4 2520-

2524

ลด้ช�องว�างที่างเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมในหม7�ป็ริะชาชนให น อยลง

เกิริ'ยงศ์�กิด้�< ชมะน�นที่น

5 2525-

2529

แกิ ป็4ญหาความยากิจนในชนบที่ล าหล�ง และ เน นบที่บาที่และความริ�วมม�อจากิภาคเอกิชน ในกิาริป็ริ�บโคริงสัริ างเศ์ริษฐกิ�จ

เกิริ'ยงศ์�กิด้�< ชมะน�นที่นเป็ริม ติ�ณสั7ลานนที่

6 2530-

2534

ยกิริะด้�บกิาริพ�ฒนาป็ริะเที่ศ์ให เจริ�ญกิ าวหน าติ�อไป็ โด้ยม5�งกิาริป็ริ�บโคริงสัริ างกิาริผล�ติให สัอด้คล องและสัามาริถึป็ริ�บติ�วให เข ากิ�บกิาริเป็ล'(ยนแป็ลง ของติลาด้โลกิ

เป็ริม ติ�ณสั7ลานนที่ชาติ�ชาย ช5ณหะว�ณ

7 2535-

2539

เน นให เกิ�ด้กิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จ กิาริกิริะจายริายได้ และกิาริพ�ฒนาที่ริ�พยากิริมน5ษยในกิาริเพ�(มค5ณภาพช'ว�ติและสั�(งแวด้ล อม

สั5จ�นด้า คริาป็ริะย7ริอาน�นที่ ป็4นยาริช5นชวน หล'กิภ�ยบริริหาริ ศ์�ลป็

26

อาชาชวล�ติ ยงใจย5ที่ธ

แผนฯ ที่'(

ริะยะเวลา

จ5ด้เด้�นที่'(สั*าค�ญ นายกิริ�ฐมนติริ'

8 2540-

2544

เน นกิาริพ�ฒนาที่'(ที่*าให เกิ�ด้ความสัมด้5ลริะหว�าง กิาริพ�ฒนาด้ านเศ์ริษฐกิ�จ สั�งคม ที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อม

ที่�กิษ�ณ ช�นว�ติริ

9 2545-

2549

กิาริเน นกิริะบวนกิาริม'สั�วนริ�วมของป็ริะชาชน ในที่5กิริะด้�บที่5กิข�+นติอน และได้ อ�นเช�ญแนวป็ริ�ชญาเศ์ริษฐกิ�จพอเพ'ยงติามพริะริาชด้*าริ�สั ของพริะบาที่สัมเด้Bจพริะเจ าอย7�ห�วมาเป็.นป็ริ�ชญา น*าที่างในกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จของป็ริะเที่ศ์

สั5ริย5ที่ธ จ5ลานนที่

10 2550-

2554

องคป็ริะกิอบที่'(จะน*าไป็สั7�ความสั5ขอย�างย�(งย�น ความสัมด้5ลของกิาริพ�ฒนา กิาริด้*าริงอย7�ในสั�งคมโลกิอย�างม'ศ์�กิด้�<ศ์ริ'

สัม�คริ สั5นที่ริเวชสัมชาย วงศ์สัว�สัด้�<อภ�สั�ที่ธ�< เวชชาช'วะ

สัร&ป โด้ยที่�(วไป็แล วกิาริจ�ด้ที่*าแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จม'เป็=าหมายพ�+นฐานที่'(สั*าค�ญอย7� 4 ป็ริะกิาริค�อ

1. กิาริเริ�งริ�ด้อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จ2. กิาริริ�กิษาเสัถึ'ยริภาพที่างเศ์ริษฐกิ�จ3. กิาริกิริะจายริายได้ และกิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จ

27

4. กิาริริ�กิษาสัมด้5ลยภาพที่างกิาริค าและกิาริเง�น เม�(อพ�จาริณาแผนพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมแห�งชาติ�ที่�+ง 10

ฉบ�บจะพบว�า แผน ฯ ที่'( 1 และ 2 ม5�งเน นเป็=าหมายในกิาริเริ�งริ�ด้อ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จด้ วยกิาริพ�ฒนาสัาธาริณ7ป็โภคและโคริงสัริ างพ�+นฐานเป็.นหล�กิ จนกิริะที่�(งเกิ�ด้ป็4ญหาด้ านกิาริกิริะจายริายได้ และกิาริเจริ�ญเติ�บโติ แผน ฯ ที่'( 3 จ3งได้ ให ความสั*าค�ญกิ�บกิาริพ�ฒนาสั�งคม กิาริกิริะจายริายได้ และกิาริกิริะจาย ความเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จไป็สั7�สั�วนภ7ม�ภาค และสั�งขยายผลติ�อในแผน ฯ ที่'( 4 ที่'(ให ความสั*าค�ญ กิ�บกิาริกิริะจายความเติ�บโติไป็สั7�ที่5กิจ�งหว�ด้ กิาริสัริ างงานในชนบที่ และกิาริพ�ฒนาสัว�สัด้�กิาริสั�งคมให เข าถึ3งป็ริะชาชนในที่ องถึ�(นที่5ริกิ�นด้าริมากิข3+น ด้ วยกิาริเป็Fด้โอกิาสัให แติ�ละจ�งหว�ด้สัามาริถึวางแผนพ�ฒนาจ�งหว�ด้ได้ ด้ วยตินเอง ถึ�อเป็.นกิ าวแริกิของกิาริวางแผนจากิสั�วนล�าง (Bottom – Up Planning)

ในแผน ฯ ที่'( 5 และ 6 ม5�งเน นไป็ที่'(กิาริริ�กิษาเสัถึ'ยริภาพที่างเศ์ริษฐกิ�จและกิาริสัริ างด้5ลยภาพด้ านกิาริค าและกิาริเง�น และพยายามริ�กิษาศ์�กิยภาพที่างกิาริแข�งข�นของป็ริะเที่ศ์ กิาริกิริะจายริายได้ -กิาริเจริ�ญเติ�บโติ และกิาริแกิ ไขป็4ญหาความยากิจน เริ�(มม'กิาริกิริะจายความริ�วมม�อในกิาริกิ*าหนด้ที่�ศ์ที่างเศ์ริษฐกิ�จไป็สั7�ภาคเอกิชนมากิข3+น และม'กิาริพ�ฒนาพ�+นที่'(เฉพาะ เช�น Eastern Sea Board

น�บติ�+งแติ�แผน ฯ ที่'( 7 เป็.นติ นมา ม'กิาริเริ�(มให ความสันใจกิ�บกิาริพ�ฒนาที่'(ย� (งย�น โด้ยในแผน ฯ ที่'( 7 นอกิจากิกิาริริ�กิษาอ�ติริากิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จแล ว ย�งสันใจ เริ�(องของค5ณภาพช'ว�ติและสั�(งแวด้ล อม ในแผนฯ 8 เน นกิาริเจริ�ญเติ�บโติอย�างสัมด้5ลที่�+ง ที่างด้ านเศ์ริษฐกิ�จ-สั�งคม-

ที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อม และกิล�าวถึ3งกิาริเน นคน เป็.นศ์7นยกิลาง ในขณะที่'(แผน ฯ ที่'( 9 น�บเป็.นคริ�+งแริกิที่'(เป็Fด้โอกิาสัให ป็ริะชาชนม'สั�วนริ�วม ในกิาริที่*าแผนอย�างกิว างขวางและได้ น*าป็ริ�ชญาเศ์ริษฐกิ�จพอเพ'ยง เพ�(อเป็=าหมายในกิาริพ�ฒนาเศ์ริษฐกิ�จ

28

ให กิ าวหน าควบค7�ไป็กิ�บกิาริสัริ างความสัมด้5ลและย�(งย�น จนกิริะที่�(งถึ3งแผน ฯ ที่'( 10 ในป็4จจ5บ�น ที่'(ม5�งเน นกิาริน*าป็ริะเที่ศ์ไป็สั7� สั�งค“

มที่'(ม'ความสั5ขอย�างย�(งย�น” โด้ยให ความสั*าค�ญ กิ�บความสัมด้5ลของเศ์ริษฐกิ�จ-สั�งคม-ที่ริ�พยากิริธริริมชาติ�และสั�(งแวด้ล อม มากิกิว�าติ�วเลข กิาริเจริ�ญเติ�บโติที่างเศ์ริษฐกิ�จเพ'ยงอย�างเด้'ยว

อ างอ�งสัมชาย ภคภาภาสันว�ว�ฒน. กิารพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและกิารเม/องไทย.กิริ5งเที่พ.คบไฟ.2542

ริ�งสัริริค ธนะพริพ�นธ5. กิระบัวนกิารกิ0าห่นด้นโยบัายเศรษฐกิ�จในประเทศไทย : บัทว�เคราะห่3เช�งประว�ติ�ศาสัติร3เศรษฐกิ�จกิารเม/อง พั.ศ.2475-2530. กิริ5งเที่พ : สัมาคมสั�งคมศ์าสัติริแห�งป็ริะเที่ศ์ไที่ย 2532

เมธ' กิริองแกิ ว (บริริณาธ�กิาริ). สัห่ร�ฐอเมร�กิากิ�บักิารพั�ฒนาเศรษฐกิ�จและความม�$นคงในประเทศไทย. กิริ5งเที่พ: สั*าน�กิพ�มพมหาว�ที่ยาล�ยธริริมศ์าสัติริ. 2532

สั*าน�กิงานคณะกิริริมกิาริพ�ฒนากิาริเศ์ริษฐกิ�จและสั�งคมแห�งชาติ� www.nesdb.go.th

29