เทคนิคการควบคุมงานระบบไฟฟ้าหลัก

เทคนคการควบคมงานระบบไฟฟาหลก

วนท 17 ตลาคม 2552

พนฐานระบบการจายไฟฟา ของประเทศไทย

ระบบไฟฟาแรงดนสง

ระดบแรงดน 69 kV , 115 kV

ระบบไฟฟาแรงดนปานกลาง

ระดบแรงดน 22 kV , 33 kV สาหรบ กฟภ.

ระดบแรงดน 12 kV , 24 kV สาหรบ กฟน.

ระบบไฟฟาแรงดนตาระดบแรงดน 400 / 230 V สาหรบ กฟภ.

ระดบแรงดน 415 / 240 V สาหรบ กฟน.

ชนดสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

สายหมฉนวนแรงสงสองชนไมเตมพกด (Spaced Aerial Cable : SAC) เปนสายหม

ฉนวนซงใชกบระบบแรงดน 11 ถง 33 กโลโวลต ตามมาตรฐาน IEC 60502-2 ลกษณะ

สายเปนตวนาทาดวยอะลมเนยมตเกลยวชนดอดแนนและหมดวยฉนวนซงทาจากครอส

ลงคโพลเอทธลน (Cross-Link Polyethelene: XLPE) ไมม Shield หม ไมเหมาะสมท

จะใชในบรเวณทสายอาจสมผสกบโลหะหรอสงทตอลงดน (เชน ตนไม) เปนเวลานานๆ

เพราะจะมกระแสรวไหลผานจดสมผส เมอเปนระยะเวลานานและจะทาใหฉนวนของ

สายตรงจดสมผสเสยหายได

ชนดสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

สายหมฉนวนแรงสงเตมพกด (Preassembly Aerial Cable หรอ Fully-Insulated

Aerial Cable : FAC) เปนสายอะลมเนยมหมดวยฉนวน XLPE และม Shield ตาม

มาตรฐาน IEC 60502-2 สายชนดนจดอยในประเภทหมฉนวนแรงสงเตมพกด

สายนจะผลตเปน ลกษณะสาเรจรปพรอมกบสายเมสเซนเจอร (Messenger) จาก

โรงงานผผลต โดยสายเสนเฟสทงสามเสนและสายเมสเซนเจอรจะพนควบเขา

ดวยกนโดยใชบายดงเทป (Binding Tape) สาย FAC นจะใชในบรเวณทระยะหาง

ระหวางสายไฟฟ ากบสงกอสรางนอยเกนกวาทจะใชสายชนดอน

ชนดสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

สายครอสลงคโพลเอทธลน (Cross-Link Polyethelene : XLPE ) เปนสายทองแดง

หมดวยฉนวน XLPE และม Shield ตามมาตรฐาน IEC 60502-2 สายชนดนจดอย

ในประเภทหมฉนวนแรงสงเตมพกด ใชสาหรบตดตงในระบบแรงสงใตดน

รปแสดงชนดสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

สายไฟฟาอลมเนยมตเกลยวเปลอยแกนเหลก (All Aluminum Conductor Steel Reinforced ACSR)

สาย AAC ใชสาหรบสายสงไฟฟาเหนอดน หรอในระบบจาหนายของการไฟฟา โดยตดตงบนลกถวย โดยระยะการวางลกถวยยาวกวา การใชสาย ACC

รปแสดงชนดสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

สายหมฉนวนแรงสงไมเตมพกด(Partial Insulated Cable : PIC)

สายหมฉนวนแรงสงสองชนไมเตมพกด(Space Aerial Cable : SAC)

รปแสดงชนดสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

สายหมฉนวนแรงสงเตมพกด(Fully-insulated Aerial Cable : FAC)

สายหมฉนวนแรงสงเตมพกด(Cross-linked Polyethylene : XLPE)

การเดนสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

การเดนสายไฟฟาแรงดนปานกลาง

อปกรณปองกน สาหรบ ระบบสายเดนในอากาศ

ฟวสคตเอาต (Drop-out Fuse)เปนอปกรณปองกนกระแสเกน ในระบบสายเดนในอากาศ

อปกรณปองกน สาหรบ ระบบสายใตดน

MEDIUM VOLTAGE SWITCHGEAR

เปนอปกรณสาหรบควบคมการตดตอระบบไฟฟา แรงดน 12 / 24 kV ซงแบงตามประเภทของฉนวน ได 2 ประเภท1. METAL CLAD AIR INSULATED SWITCHGEAR

2. METAL ENCLOSED GAS INSULATED SWITCHGEAR

SWITCHGEAR แบงได 3 ชนด1. DISCONNECTING SWITCH

2. LOAD BREAK SWITCH

3. CIRCUIT BREAKER

อปกรณปองกน สาหรบ ระบบสายใตดน

METAL CLAD AIR INSULATED SWITCHGEAR

อปกรณปองกน สาหรบ ระบบสายใตดน

METAL ENCLOSED GAS INSULATED SWITCHGEAR

การตดตง MEDIUM VOLTAGE SWITCHGEAR

ทวางเพอปฏบตงาน

1. ตองมทวางเพอปฏบตงานอยางเพยงพอทจะปฏบตงานไดสะดวกและปลอดภยในการบารงรกษาอปกรณ

2. ทวางเพอปฏบตงานตองมความสงไมนอยกวา 2.00 ม. กวางไมนอยกวา 0.90 ม. และการเปดฝาตไดอยางนอย 90 องศา

3. คอนกรต อฐ ผนงกระเบอง ใหถอวาเปนสวนทตอลงดน

การตดตง MEDIUM VOLTAGE SWITCHGEAR

ระยะระหวางต-ผนง และ ต-ต

1.501.200.902501 - 2,500

1.801.501.202501 - 9,000

3.002.501.8025,001 - 75,000

2.801.801.502501 - 25,000

กรณท 3กรณท 2กรณท 1

ระยะตาสดแรงดนไฟฟาวดเทยบกบ

ดน

การตดตง MEDIUM VOLTAGE SWITCHGEAR

กรณ 1 มสวนทมไฟฟาและเปดโลงอยทางดานหนงของทวางเพอปฏบตงาน และอกดานหนงของทวางเพอปฏบตงานไมมสวนทงสวนทมไฟฟาและเปดโลงและสวนตอลงดน หรอมสวนทมไฟฟาและเปดโลงอยทงสองดานของทวางเพอปฏบตงานแตไดมการกนดวยวสด

ทเหมาะสมเชน ไม หรอวสดฉนวนอนสายไฟฟาหมฉนวนหรอบสบารหมฉนวนทมแรงดนไฟฟาไมเกน 300 V ใหถอวาเปนสวนทไมมไฟฟา

การตดตง MEDIUM VOLTAGE SWITCHGEAR

กรณ 2 มสวนทมไฟฟาและเปดโลงอยทางดานหนงของทวางเพอปฏบตงาน และอกดานหนงของทวางเพอปฏบตงานเปนสวนทตอลงดน

การตดตง MEDIUM VOLTAGE SWITCHGEAR

กรณ 3 มสวนทมไฟฟาและเปดโลงอยทางดานหนงของทวางเพอปฏบตงาน (ไมมการกนตามกรณท 1) โดยผปฏบตงานจะอยในระหวางนน

การตดตง MEDIUM VOLTAGE SWITCHGEAR

ทางเขาถงทวางเพอปฏบตงาน

• ทางเขาถงทวางเพอปฏบตงาน ตองมอยางนอย 1 ทาง ทมความกวางไมนอยกวา 0.60 ม. และความสง

ไมนอยกวา 2.00 ม.

• ตองมบนไดถาวรทเหมาะสมในการเขาไปยงทวางเพอปฏบตงานในกรณทบรภณฑตดตงแบบยกพน ชน

ลอย หรอในลกษณะเชนเดยวกน

• แผงสวทและแผงควบคมทมความกวางเกน 1.80 ม. ตองมทางเขาทงสองขางของแผงสวท

TRANFORMER

หมอแปลงไฟฟา เปนอปกรณททาหนาทแปลงแรงดนไฟฟา จากแรงดนปานปลาง

หมอแปลงไฟฟาทใชอยทวไป สามารถแบงตามชนดของฉนวนได 2 แบบ• หมอแปลงชนดแชในนามน Oil immerse Transformer• หมอแปลงชนดแหง Dry type Transformer

เปนแรงดนตา เพอใชกบอปกรณไฟฟาทวไป

TRANFORMER

หมอแปลงชนดแชในนามน Oil immerse Transformer

หมอแปลงชนดแชในนามน แบบมถงพก Conservator

TRANSFORMER

หมอแปลงชนดแชในนามน Oil immerse Transformer

หมอแปลงชนดแชในนามน แบบปดผนก Seal Tank

การตดตง TRANSFORMER

หมอแปลงชนดแชในนามน Oil immerse Transformer

การตดตง TRANSFORMER

หมอแปลงชนดแชในนามน Oil immerse Transformer

การตดตง TRANSFORMER

การตดตง TRANSFORMER

การตดตง TRANSFORMER

การตดตงTRANSFORMER

หมอแปลงชนดแชในนามน Oil immerse Transformer

การตดตงหมอแปลงชนดแชในนามน ภายนอกอาคาร • หากตดตงหมอแปลงใกลวสดทตดไฟหรออาคารทตดไฟได หรอใกลทางหนไฟ ประตหรอหนาตาง ควรมการกนผนงเพอปองกนนามน ในกรณหมอแปลงเกดการระเบด

• ดานขวตอไฟฟาแรงสงจะตองอยหางจากอาคารหรอสวนทเปน

คอนกรตไมนอยกวา 1.8 ม.

TRANSFORMER

หมอแปลงชนดแหง Dry type Transformer

หมอแปลงชนดแหง แบบ Dry Type

TRANSFORMER

หมอแปลงชนดแหง Dry type Transformer

หมอแปลงชนดแหง แบบ Cast Resin HOUSING หมอแปลงชนดแหง

TRANSFORMER

หมอแปลงชนดแหง Dry type Transformer

การตดตงแผงควบคมหมอแปลง

TRANFORMER

หมอแปลงชนดแหง Dry type Transformer

FORCE AIR COOLING FANของ หมอแปลง

การตอ FLEXIBLE BUSBARดานแรงตา ของ หมอแปลง

TRANSFORMER

หมอแปลงชนดแหง Dry type Transformer

การตอสายแรงสง เขาหมอแปลง แบบ BOLT ON

การตดตง TRANSFORMER Dry type Transformer

หองหมอแปลง

หองหมอแปลงสาหรบหมอแปลงฉนวนของเหลวตดไฟได และฉนวนของเหลว

ตดไฟยาก

• หองหมอแปลงตองอยในสถานท ทสามารถขนยายหมอแปลงทงลกเขาออกได

และสามารถระบายอากาศสอากาศภายนอกได หากใชทอลมตองเป นชนดทนไฟ

หองหมอแปลงตองเขาถงไดโดยสะดวกสาหรบผทมหนาทเกยวของเพอตรวจสอบ

และบารงรกษา

• ระยะหางระหวางหมอแปลงกบผนงหรอประตหองหมอแปลง ตองไมนอยกวา

1.00 เมตร ระยะหางระหวางหมอแปลงตองไมนอยกวา 0.60 เมตร บรเวณทตง

หมอแปลงตองมทวางเหนอหมอแปลงหรอเครองหอหมหมอแปลงไมนอยกวา 0.60

เมตร

การตดตง TRANSFORMER Dry type Transformer

• การระบายอากาศ ชองระบายอากาศควรอยหางจากประต หนาตาง ทางหนไฟ และ

วสดทตดไฟไดมากทสดเทาทจะทาได อณหภมภายในหองหมอแปลงตองไมเกน

40 องศาเซลเซยส การระบายความรอนทาไดโดยวธใดวธหนงดงน

ใชระบบหมนเวยนอากาศตามธรรมชาต

ตองมชองระบายอากาศทงดานเขาและออก พนทของชองระบายอากาศ

แตละดาน ตองไมนอยกวา 1 ตารางเมตรตอ1000 กโลโวลตแอมแปร (kVA) ของหมอ

แปลงทใชงาน และตองไมเลกกวา 0.05 ตารางเมตร ตาแหนงของชองระบายอากาศดาน

เขาตองอยใกลกบพนหอง แตตองอยสงไมนอยกวา 100 มลลเมตร ชองระบายอากาศ

ออกตองอยใกลเพดานหรอหลงคา และอยดานททาใหมการถายเทอากาศผานหมอ

แปลง ชองระบายอากาศเขาและออก

หองหมอแปลง(ตอ)

การตดตง TRANSFORMER Dry type Transformer

ระบายความรอนดวยพดลม

ชองระบายอากาศดานเขาตองมขนาดไมเลกกวาตามทคานวณไดใน แบบระบาย

ความรอนตามธรรมชาตดานอากาศออกตองตดตงพดลมทสามารถดดอากาศ

ออกจากหองไดไมนอยกวา 8.40 ลกบาศกเมตรตอนาทตอหนงกโลวตตของคา

กาลงไฟฟ าสญเสยทงหมดของหมอแปลงเมอมโหลดเตมท

ระบายความรอนดวยเครองปรบอากาศ

เครองปรบอากาศตองมขนาดไมนอยกวา 3,412 บทย (BTU) ตอชวโมงตอ

หนงกโลวตตของคากาลงไฟฟ าสญเสยทงหมดของหมอแปลงเมอมโหลดเตมท

หองหมอแปลง(ตอ)

การตดตง TRANSFORMER Dry type Transformer

• ผนงและหลงคาหองหมอแปลง ตองสรางดวยวสดทมความแขงแรงทางโครงสราง

เพยงพอกบสภาพการใชงานและไมตดไฟโดยมอตราทนไฟไมนอยกวา 3 ชวโมง

ผนงของหองหมอแปลงตองสรางดวยวสดทมความหนาดงน

ก. คอนกรตเสรมเหลกมความหนาไมนอยกวา 125 มลลเมตร หรอ

ข. อฐ คอนกรตบลอก มความหนา ไมนอยกวา 200 มลลเมตร

ค. มความหนาสอดคลองกบตามมาตรฐานการปองกนอคคภย

• พนหองหมอแปลง ตองสรางดวยคอนกรตเสรมเหลกหนาไมนอยกวา 125 มลลเมตร

และตองรบนาหนกหมอแปลงและบรภณฑอนๆ ไดอยางปลอดภยพนหองตอง

ลาดเอยงมทางระบายฉนวนของเหลวของหมอแปลงไปลงบอพก บอพกตองสามารถ

บรรจของเหลวอยางนอย 3 เทาของปรมาตรของเหลวของหมอแปลงตวทมากทสด

แลวใสหนเบอร 2 จนเตมบอ ถาบอพกอยภายนอกหองหมอแปลงตองมทอระบาย

ชนดทนไฟขนาดเสนผานศนยกลางไมเลกกวา 50 มลลเมตร เพอระบายของเหลวจาก

หองหมอแปลงไปลงบอพก ปลายทอดานหมอแปลงตองปดดวยตะแกรง

หองหมอแปลง(ตอ)

การตดตง TRANSFORMER Dry type Transformer

หองหมอแปลง(ตอ)

• ประตหองหมอแปลงตองทาดวยเหลกแผนหนาอยางนอย 1.6 มลลเมตร มวธการ

ปองกนการผกรอน ประตตองมการจบยดไวอยางแนนหนา ตองมประตฉกเฉน

สารองไวสาหรบเปนทางออกและเปนชนดทเปดออกภายนอกไดสะดวกและรวดเรว

• ตองมธรณประตสงเพยงพอ ทจะกกนามนตวทมากทสดได และตองไมนอยกวา

100 มลลเมตร

• เครองปลดวงจรทตดตงในหองหมอแปลง ตองเป นชนดสวตชสาหรบตดโหลด

เทานน

• เครองหอหมสวนทมไฟฟ าทงหมดตองเปนวสดไมตดไฟ

• สวนทเป นโลหะเป ดโลง และไมใชเป นทางเดนของกระแสไฟฟ าตองตอลงดน

ตวนาตอหลกดนตองเปนทองแดงมขนาดไมเลกกวา 35 ตารางมลลเมตร

การตดตง TRANSFORMER Dry type Transformer

หองหมอแปลง(ตอ)

• ระบบทออนๆ ทไมเกยวกบระบบไฟฟา ไมอนญาตใหเดนทอผานเขาไปในหองหมอ

แปลง ยกเวนทอสาหรบระบบดบเพลง หรอระบบระบายความรอนของหมอแปลง หรอทได

ออกแบบอยางเหมาะสมแลว

• หามเกบวสดทไมเกยวของกบการใชงานทางไฟฟา และวสดเชอเพลงไวในหองหมอ

แปลง

• ตองมเครองดบเพลง ชนดทใชดบไฟทเกดจากอปกรณไฟฟา (Class C) ขนาดนาหนก

บรรจสารไมนอยกวา 6.5 กโลกรม ตดตงไวทผนงดานนอกหองหมอแปลงไมสงกวา 1.50

เมตร จากระดบพนจนถงหวของเครองดบเพลง หมายเหต ชนดของเครองดบเพลงทใชกบ

อปกรณไฟฟา

• ควรมปายเตอนแสดงขอความ “อนตรายไฟฟาแรงสง” และ “เฉพาะเจาหนาทท

เกยวของเทานน” ใหเหนอยางชดเจนตดไวทผนงดานนอกหองหมอแปลง

MAIN DISTRIBUTION BOARD

สวนประกอบหลกของ MAIN DISTRIBUTION BOARD

1. โครงต ( ENCLOSURE )

2. บสบาร ( BUSBAR )

3. เซอรกตเบรคเกอร ( CIRCUIT BREAKER )

4. เครองมอวด ( INSTRUMENT / METERING )

5. อปกรณประกอบ ( ACCESSORIES )

MAIN DISTRIBUTION BOARD

1. โครงต ( ENCLOSURE ) แบงตาม FORM ไดดงน

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 1

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 2

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 2 TYPE 1

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 2 TYPE 1

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 2 TYPE 1

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 2 TYPE 2

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 3 TYPE 3a

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 3b TYPE 1

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 3b TYPE 2

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 4a TYPE 1

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 4a TYPE 2

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 4a TYPE 3

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 4b TYPE 4

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 4b TYPE 5

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 4b TYPE 6

MAIN DISTRIBUTION BOARDFORM 4b TYPE 7

GENERATOR

ขนาดหองเครอง GENERATOR

GENERATOR

GENERATOR

แสดงการตดตง ผนงกนเสยงหองเครอง GENERATOR

GENERATOR

GENERATOR

OUTDOOR GENERATOR

การตดตง GENERATOR

การตดตงภายนอกอาคาร

• ตองมการปองกนจากสภาวะอากาศ เชนนาฝน และความรอน รวมถงปองกนแสงอาทตยโดยตรงอกดวย

การตดตง GENERATOR

การตดตงภายในอาคาร

1. หองเครองกาเนดไฟฟา

• ขนาดของหองเครองกาเนดไฟฟาควรมขนาดทใหญเพยงพอเพอการ

ปฎบตงาน และสามารถเขาออกไดโดยสะดวกเพอการดแลบารงรกษา• เครองกาเนดไฟฟาทมขนาดใหญไมควรทจะตดตงไวในชนของอาคารทสงๆ

• ภายในหองเครองกาเนดไฟฟาควรจะมพนทเหลอดานขางระหวางเครอง และกาแพงหองไมตากวา 1 เมตร สวนบรเวณทายเครองไมควรจะตากวา 2.5 เมตร ความสงของหองจากพนถงใตคานสงโดยประมาณ 3.50 เมตร

• กาแพงหองเครองกาเนดไฟฟาทกดานรวมถงประตจะตองสามารถทนไฟได

ไมตากวา 2 ชวโมง• ขนาดของประตหองควรใหญเพยงพอทจะขนอะไหลผานเขาออกได

โดยสะดวก

การตดตง GENERATOR

2. การปองกนเสยง

• หองเครองกาเนดไฟฟาตองมการปองกนเสยงอยางด

• การปองกนเสยงผานกาแพงและเพดานสามารถทาไดโดยการบผนง

หองและเพดานหองดวยวสดดดซบเสยง เชน Rock Wool และ Fiber

Glass เปนตน

• การปองกนเสยงทางดานลมเขาและออกจากหองทาไดโดยการเพม

อปกรณดดซบเสยงชนดใหลมผานไดสะดวก (Sound Attenuator)

• การจดการเสยงของทอไอเสยทาไดโดยการเพมทอพกไอเสยชนดดด

ซบเสยง

การตดตง GENERATOR

3. การระบายอากาศ และความรอน

• ชองลมเขาหองเครองกาเนดไฟฟาควรมพนทอยางนอย 2 เทาของชองลมออกจากเครองกาเนดไฟฟา

• ชองลมออกจากหองเครองกาเนดไฟฟาควรมขนาดประมาณ 1.2 เทาของขนาดหมอนาของเครองกาเนดไฟฟา หรอเปนไปตามขอแนะนาของผผลต

• ไมควรจดใหชองลมเขา และชองลมออกอยบนกาแพงดานเดยวกนของหองเครองกาเนดไฟฟา

• ชองลมเขาควรจดใหอยทางดานทายของเครองกาเนดไฟฟา

• กรณทชองลมเขาอยทกาแพงดานขางของเครองกาเนดไฟฟา ชองลมเขาควรจดใหอยทางดานทายของเครองกาเนดไฟฟาใหมากทสด

การตดตง GENERATOR

4. ระบบนามนเชอเพลง

• ขนาดของ Day Tank ควรมปรมาณนามนเชอเพลงไวเพอการเดนเครองกาเนด

ไฟฟาไดอยางนอย 8 ชวโมง

• ในกรณทเครองกาเนดไฟฟาสารองใชกบอาคารทมความสาคญมาก ปรมาณ

นามนสารองควรมไวเพอการเดนเครองกาเนดไฟฟาไดอยางนอย 24 ชวโมง

โดยนามนสารองดงกลาวจะถกเกบไวท Storage Tank ภายนอกหองเครอง

กาเนดไฟฟา

• ถงนามน Day tank ควรทาความสะอาดดวยการพนทรายกอนพนสรองพน

หลงจากนนใหพนส Epoxy ทงดานในและดานนอก

• การตดตงเครองสบนามนทงแบบไฟฟาและใชมอโยก ใหทาทยดหรอหวงเกบ

สายนามน

• ทอนามนใหใชทอเหลกดาโดยดานนอกใหทาสกนสนมดวย สวนทตอเขา

เครองยนตใหใชทอออนแบบเสรมแรง

การตดตง GENERATOR

5. ระบบระบายไอเสย

• การตดตงทอไอเสยตองคานงถงความโคง โดยตองคานวณ Back

Pressure ของไอเสยทจะยอนสเครองทจะสงผลใหเครองยนตม

ประสทธภาพทลดลง

• ทอไอเสยใหใชทอเหลกดา Schedule 40 หรอสงกวา

• ทอไอเสยทอยในอาคารซงอยในตาแหนงทอาจสมผสได ตองหมดวย

ฉนวน Fiber เชน Rock Wool แลวหมดวยอลมเนยมหนาไมนอยกวา

0.5 มลลเมตร

• การตดตงทอไอเสยสวนทพนอาคารจะตองคานงถงนารวซมเขาอาคาร

ได และอณหภมระหวางชองทผานกาแพง

• ปลายทอไอเสยตองมตะแกรงเพอป องกนนกหรอหนเขา