การขับเคลื่อนเครือข่ายจัดทําและใช้ข้อมูลแผนที่จีไอเอสในระดับท้องถิ่น...

การขับเคลื่อนเครือข่ายจัดทําและ

ใช้ข้อมูลแผนที่จีไอเอสในระดับท้องถิ่น

ชิงชัย หุมห้อง

chingchaih@nu.ac.th

สถานภูมิภาคเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ ภาคเหนือตอนล่าง มหาวิทยาลัยนเรศวร

มหาวิทยาลัยนเรศวรNaresuan University

เกี่ยวกับหน่วยงาน

สถานภูมิภาคเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ

ภาคเหนือตอนล่าง

ชื่อย่อของเรา “GIST@NU”สังกัดสํานักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยนเรศวร

เป็นองค์กรความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยนเรศวรกับสํานักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) : สทอภ. หรือเรียกสั้นๆ ว่า “GISTDA”

เป้าหมาย: มุ่งพัฒนาและส่งเสริมการใช้ข้อมูลดาวเทียม

สํารวจทรัพยากรและภูมิสารสนเทศให้เกิดประโยชน์ทั้งในวงกว้าง

และเชิงลึก ต่อการค้นคว้าวิจัย การบริหารจัดการทรัพยากร

สิ่งแวดล้อม และ ภัยพิบัติ รวมทั้งการวางแผนติดตามการใช้

งบประมาณ

อาคารมหาธรรมราชา ชั้น 2 ตึก A

มหาวิทยาลัยนเรศวร อําเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก 65000

Tel. 055-968707

Fax. 055-968806

Website: http://www.cgistln.nu.ac.th

E-Mail : cgistln@nu.ac.th

สถานที่ตั้ง

ภาระกิจของ GIST@NU

ให้

คําปรึกษา

• ให้คําปรึกษา

ออกแบบ พัฒนา

และใช้งานระบบ

GIS

บริการ

ข้อมูล

• ให้บริการ

ข้อมูลภาพ

สํารวจจาก

ดาวเทียมและ

ข้อมูล GIS

ถ่ายทอด

เทคโนโลยี

• ถ่ายทอด

เทคโนโลยี

อวกาศและ

ภูมิสารสนเทศ

พัฒนา

• พัฒนาระบบ

ฐานข้อมูลเชิง

พื้นที่และ

เครือข่ายผู้ใช้

วิจัย

• วิจัยและพัฒนา

เทคโนโลยี

อวกาศและภูมิ

สารสนเทศ

ราชการ

• ทสจ. เพชรบูรณ์

“WaterPlan GIS”

• สนง. ควบคุมโรคที่ 9

“Health GIS”

• องค์การสวนพฤษศาสตร์

“Conserv GIS”

รัฐวิสาหกิจ• การไฟฟ้าฝ่ายผลิต เหมืองแม่เมาะ

“Mine GIS”

เครือข่าย

ภาค

ประชาชน

• มูลนิธิฮักเมืองน่าน

“Community GIS”

• เครือข่ายเชียงกลาง

“Land GIS”

• เครือข่ายจัดการน้ํา ต.ดงพญา

“WaterPlan GIS”

งานที่ปรึกษา

โปรแกรมประยุกต์ภูมิสารสนเทศออนไลน์ เหมืองแม่เมาะ

MaeMoh MineMap Web App

gistnuGISTNU

http://www.cgistln.nu.ac.th

การประชุมวิชาการนานาชาติ The Asian Conference on Remote Sensing ครั้งที่ 33 (ACRS 2012)

รางวัลชนะเลิศ (Gold Award) นวัตกรรมการเขียนโปรแกรมด้าน Internet GIS ในงานประกวด WEBCON

ข้อมูลแผนที่จีไอเอส(GIS) คืออะไร

จีไอเอส หรือเรียกอีกชื่อว่า “ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์” คือ ระบบที่ช่วยจัดการ

ข้อมูลเชิงพื้นที่ ด้วยคอมพิวเตอร์โดยมีการจัดเก็บข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล และแสดงผล

ข้อมูลเป็นแผนที่

16๐22’เหนือ 100๐31’ตะวันออก

อ่างน้ําแห่งนี้ตั้งอยู่ที่ไหน

บนโลกนี้

ข้อมูลคุณลักษณะของอ่างน้ํา

- ชื่อ

- ความจุ

- การใช้ประโยชน์

- หน่วยงานที่ดูแล

- ???

ข้อมูลเชิงพื้นที่ ข้อมูลเชิงบรรยาย

ข้อมูลเชิงพื้นที่

ข้อมูลเชิงบรรยาย

ข้อมูลแผนที่จีไอเอส(GIS) คืออะไร

ข้อมูลแผนที่จีไอเอส(GIS) คืออะไร

ตําแหน่งที่ตั้งหมู่บ้านVillage

ถนน

แปลงที่ดิน

แบบจําลองความสูง

การใช้ประโยชน์ที่ดิน

ลักษณะภูมิประเทศจริง

ข้อมูลจีไอเอส(GIS) คืออะไร

การใช้จีพีเอสกับการทําแผนที่

เช่น ใช้จีพีเอสในการเก็บ

ตําแหน่งฝายน้ําล้น หรือคลอง

ส่งน้ํา

ข้อมูลเวกเตอร์ (Vector format)

ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data) มี 2 ประเภท

ข้อมูลจุด ข้อมูลเส้น ข้อมูลพื้นที่

ข้อมูลราสเตอร์ (Raster format)

ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data) มี 2 ประเภท

ข้อมูลภาพถ่ายทางอากาศ และ

ข้อมูลภาพถ่าพจากดาวเทียม

NSDI (National Spatial Data Infrastructure)

โครงสร้างพื้นฐานด้านข้อมลูภูมสิารสนเทศระดับประเทศ หมายถึงระบบ

เครือข่าย Internet/Intranet ใช้ในการเผยแพร่ข้อมูลและข่าวสารด้านภูมิ

สารสนเทศ (Web Map Service) เพื่อ วัตถุประสงค์การใช้ข้อมูลร่วมกัน

อย่างมีประสิทธิภาพ และเพือ่การสง่เสริมการพฒันาระบบงานประยุกต์ใน

อุตสาหกรรมต่างๆ ให้สอดคล้องกับนโยบาย และความต้องการข้อมูล

ระบบโครงสร้างพื้นฐานด้านข้อมลูภูมสิารสนเทศ ประกอบด้วย

ระบบเครือข่ายให้บริการข้อมูล (Clearinghouse)

ข้อมูลภูมสิารสนเทศพื้นฐาน (Fundamental Geographic Data Set)

ข้อมูลคําอธิบายข้อมูล (Metadata)

มาตรฐานการจัดทําข้อมูล (Standard)

ความร่วมมือ (Partnership) ระหว่างหน่วยงานต่างๆ

เป็นข้อมูลภูมิสารสนเทศพืน้ฐานของประเทศ ที่มีความสําคัญต้องได้รับ

การพิจารณาเป็นพเิศษ เนื่องจากมีความถี่ของการใช้งานสูงหรือมีการใช้

งานอย่างกว้างขวางในผู้ใช้กลุ่มต่างๆ และเป็นแผนทีพ่ืน้ฐานให้กับกลุม่

ข้อมูลอื่นๆ ตัวอย่างเช่น ขอบเขตการปกครอง ถนน เส้นทางน้ํา ภาพถ่าย

ดาวเทียม ภาพถ่ายทางอากาศ เป็นต้น

ข้อมูลภูมิสารสนเทศพื้นฐาน (FGDS)

ข้อมูลภูมิสารสนเทศพื้นฐาน (FGDS) 13 ชั้นข้อมูล

ชั้นข้อมูล หน่วยงานที่ดูแล

1. ชั้นข้อมูลภาพถ่ายทางอากาศออร์โท กรมพัฒนาที่ดิน

2. ชั้นข้อมูลภาพถ่ายจากดาวเทียมออร์โท สทอภ.

3. ชั้นข้อมูลหมุดหลักฐานและสถานีเครือข่ายกําหนดตําแหน่งด้วยดาวเทียม กรมแผนที่ทหาร

4. ข้อมูลความสูงภูมิประเทศเชิงเลข (DEM) กรมแผนที่ทหาร

5. ชั้นข้อมูลเขตการปกครอง กรมการปกครอง

6. ชั้นข้อมูลเส้นทางคมนาคม สํานักงานปลัดกระทรวงคมนาคม

7. ชั้นข้อมูลแม่น้ํา ลําธาร แหล่งน้ํา กรมทรัพยากรน้ํา

8. ชั้นข้อมูลเขตชุมชน ตัวเมือง กรมโยธาธิการและผังเมือง

9. ชั้นข้อมูลการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน

10. ชั้นข้อมูลป่าไม้ กรมป่าไม้

11. ชั้นข้อมูลแผนที่ภูมิประเทศ กรมแผนที่ทหาร

12. ชั้นข้อมูลแปลงที่ดิน กรมที่ดิน

13. ชั้นข้อมูลอุทกศาสตร์ทางทะเล กรมอุทกศาสตร์

หน่วยงานท้องถิ่น สามารถนําข้อมูล

ข้อมูลเหล่านี้ มาใช้เป็นแผนที่ฐาน

(Base Map) หรือเป็นข้อมูลต้นน้ํา

เพื่อจัดทําแผนที่เพิ่มเติมในท้องถิ่น

ของตนเองได้

ข้อมูลภูมิสารสนเทศพื้นฐาน (FGDS) 13 ชั้นข้อมูล

บทเรียนการใช้ข้อมูลเส้นลําน้ําจากหน่วยงานส่วนกลาง: เส้นลําน้ําที่ชุมชนใช้แต่ยังไมม่อียู่ในข้อมลูกลาง

บทเรียนการใช้ข้อมูลเส้นลําน้ําจากหน่วยงานส่วนกลาง: ข้อจํากัดการใช้ข้อมลูอันเนื่องจากไมม่ ีattribute

เส้นลําน้ําแบ่งได้เป็น 2 สีเท่านั้น !!

บอกได้แต่ประเภทเส้นลําน้ําว่าเป็นแม่น้ําหรือลํา

ห้วย แต่ไม่มีข้อมูลอื่น ๆ ที่บอกสถานภาพการใช้

น้ําระดับชุมชน

จัดทําข้อมูลอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้น้ําระดับชุมชน

เช่น ชื่อท้องถิ่น ปริมาณน้ํา ความต้องการใช้ฝาย

ความสําคัญ และ การมีแผนรองรับ

เส้นลําน้ําจําแนกได้หลายสีแล้ว !!

บทเรียนการใช้ข้อมูลเส้นลําน้ําจากหน่วยงานส่วนกลาง: ข้อจํากัดการใช้ข้อมลู

ตัวอย่างการจัดทําระบบข้อมูลสนับสนุนการวางแผนจัดการ

น้ําระดับตําบลในพื้นที่ ต.ดงพญา อ.บ่อเกลือ จ.น่าน

กระบวนการจัดทําข้อมูลแผนที่

แผนที่กลาง

จาก FGDS

แผนที่ทํามือ

โดยชุมชน

แผนที่ดง

พญา

ข้อมูลแผนที่ที่ได้จากการทํางานร่วมกับ อบต. ดงพญา

1. ที่ตั้งฝายน้ําล้น

2. ที่ตั้งถังน้ําประปา

3. แนวท่อประปา

4. เส้นลําห้วย

5. ป่าชุมชน

6. พื้นที่เกษตรกรรม

ท่านมีแผนที่อะไรบ้าง ที่ยังเป็นแผนที่กระดาษอยู่

เรามาจัดทําแผนที่ให้อยู่ในระบบจีไอเอสกันดีกว่า

iMAP เป็นระบบแผนที่บนอินเทอร์เน็ต (Internet GIS Map) ซึ่งผู้ใช้งาน

สามารถเรียกดู นําเข้า ปรับปรุง สืบค้น และสั่งพิมพ์ข้อมูลแผนที่ผ่านทางอินเทอร์เน็ต

โดยที่ผู้ใช้ไม่จําเป็นต้องมีความรู้หรือทักษะด้านเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ

iMAP ให้บริการข้อมูลแผนที่ภาพถ่ายทางอากาศ ข้อมูลภาพจากดาวเทียม ข้อมูลจีไอ

เอส ผนวกเข้ากับระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ เพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการ

ใช้ข้อมูลให้เกิดประโยชน์สูงสุด

iMAP รองรับความต้องการใช้งานหลากหลายมิติ เช่น งานวางแผนและติดตาม

โครงการประจําปีงบประมาณ งานผังเมือง งานโยธา งานสาธารณูปโภค และงานภาษี

เป็นต้น

“iMAP (ไอ-แมพ)” คืออะไร

“iMAP (ไอ-แมพ)” คืออะไรตัวอย่างชั้นข้อมูลจีไอเอส ใน iMAP

ข้อมูลประเภทจุด ได้แก่ ที่ตั้งหมู่บ้าน, โรงเรียน, สถานีอนามัย, โรงพยาบาล และอื่นๆ

ข้อมูลประเภทเส้น ได้แก่ ถนน, เส้นลําน้ํา, ทางรถไฟ, เส้นชั้นความสูงเท่า และอื่นๆ

ข้อมูลประเภทพื้นที่ ได้แก่ ขอบเขตการปกครอง, พื้นที่แหล่งน้ํา, อาคารสิ่งปลูกสร้าง เป็นต้น

แต่ถ้าท่านมีข้อมูลเชิงพื้นที่อยู่แล้ว ท่านก็สามารถนํามาแสดงผลบนเว็บของเราได้ เช่นกัน

ข้อมูลประเภทจุด ข้อมูลประเภทเส้น ข้อมูลประเภทพื้นที่

นอกจากนี้ยังมีแผนที่เฉพาะเรื่องต่างๆ อีกมากมาย

พื้นที่เสี่ยงแลง้ พื้นที่เสี่ยงดินถล่ม

นอกจากนี้ยังมีแผนที่เฉพาะเรื่องต่างๆ อีกมากมาย

แผนที่ปริมาณน้ําฝน แผนที่ปริมาณน้ําทา่

นอกจากนี้ยังมีแผนที่เฉพาะเรื่องต่างๆ อีกมากมาย

ภาพถ่ายทางอากาศ แผนที่ภูมิประเทศ

- มีชั้นข้อมูลแผนที่เตรียมพร้อมไว้ให้ใช้งานได้ทันที

- ช่วยลดต้นทุนและระยะเวลาของการพฒันาระบบ GIS

- ช่วยลดความเสี่ยงของหน่วยงานที่เกิดจากข้อมูลสญูหายหรือการ

เปลี่ยนแปลงบุคลากร

- ช่วยให้สามารถเข้าถึง แบ่งปัน และแลกเปลีย่นข้อมูลได้อย่างสะดวกและ

ง่ายดาย

ข้อดีของการใช้เว็บบริการแผนที่ “iMAP”

ลักษณะหน้าตาของ “iMAP”

พื้นที่แสดงแผนที่ชั้นข้อมูลแผนที่

ข้อมูลตาราง

แถบเครื่องมือจัดการแผนที่

เครื่องมือควบคุมการแผนที่ แถบแสดงค่าพิกัด

มาตราส่วนแผนที่

แถบเครื่องมือการใช้งานของ “iMAP”

แผนที่ 3 มิติ

เลื่อนแผนที่

ขยายเข้าโดยลากเมาส์

ขยายเข้า

พิมพ์แผนที่

ขยายออก

เลื่อนไปยังตําแหน่งก่อนหน้า

เลื่อนไปยังตําแหน่งถัดไป

ขยายเต็มขอบเขต

เพิ่มชั้นข้อมูล

ลบชั้นข้อมูล

คุณสมบัติข้อมูล

ปรับเปลี่ยนสไตล์

เข้าสู่ระบบ

การเพิ่มชั้นข้อมูลแผนที่

การเพิ่มชั้นข้อมูลแผนที่

การอัพโหลดข้อมูลแผนที่ จากหน่วยงานท้องถิ่น

การอัพโหลดข้อมูลแผนที่ จากหน่วยงานท้องถิ่น

แสดงรายละเอียดข้อมูล

การวัดระยะทาง หรือความยาว

วัดความยาวของเส้นลําน้ํา

การวัดพื้นที่

วัดเนื่อที่ของอ่างเก็บน้ํา

การสืบค้นข้อมูล

สามารถสืบค้น, เพิ่ม, แก้ไข และลบข้อมูลเชิงพื้นที่และ

ข้อมูลคุณลักษณะ จากนั้นระบบโปรแกรมจะดึงข้อมูล

คุณลักษณะมาแสดงในรูปแบบกราฟ ภาพ และข้อความ

แบบ Real-Time เชื่อมโยงกับตําแหน่งข้อมูลบนแผนที่

สืบค้นข้อมูล แสดงรูปภาพ และแสดงกราฟ

สามารถแสดงวีดิโอ หรือลิงค์กับกล้องวงจรปิด

การเพิ่มและแก้ไขข้อมูลแผนที่

การเพิ่มและแก้ไขข้อมูลแผนที่

สามารถแก้ไขหรือลบข้อมูลแผนที่ เพื่อให้ตรงกับภาพถ่ายดาวเทียมได้

ขยับจุดแผนที่ได้

ลบข้อมูลแผนที่

การพิมพ์แผนที่เพื่อประกอบรายงาน

ส่งออกแผนที่อยู่ในรูปแบบ PDF

การวางแผนและติดตามโครงการตามงบประมาณประจําปี

การจัดเก็บแผนทีภ่าษี

การวางระบบ การให้บริการ และการซ่อมแซมสาธารณูปโภค เช่น

แนวท่อประปา และเสาไฟฟ้า

การพัฒนาแหล่งน้ําและพื้นที/่ครัวเรือนทีใ่ช้ประโยชน์จากแหล่งน้ํา

การแสดงพื้นทีเ่สีย่งภัยธรรมชาติ/ภัยสังคม

การจัดทําแปลงที่ดินทาํกินของเกษตรกรขึ้นทะเบียนเพาะปลูก

การร้องเรียน/แจ้งเหตุ site online

แนวทางการประยุกต์ใช้ iMAP

ขอบคุณครับ

GIST@NU

http://www.cgistln.nu.ac.th

https://www.facebook.com/gist.nu