ประสบการณ์การศึกษาระบบเฝ้าระวังโรคไข้เลือดออก...

11

7 – 16 กรกฎาคม 2551

ประสบการณ์ การศึ�กษาระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�ประสบการณ์ การศึ�กษาระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�เลื�อดออกเลื�อดออก, ,

23 23 ธธ..คค.. 2554 2554

นพ . อด"สรณ์ วัรรธนะศึ�กด"#

ทำ%าไมต้�องศึ�กษาระบบการเฝ้�าทำ%าไมต้�องศึ�กษาระบบการเฝ้�าระวั�งระวั�ง

• ข้�อมู�ลทั่�วไปข้องโรคทั่�เราจะทั่�าการศึ�กษาระบบการเฝ้�าระว�ง• มู�ความูสำ�าค�ญอย่!างไร ทั่�ทั่�าให้�เราต้�องมูาศึ�กษา• ข้นาดข้องป'ญห้า• ทั่�วไปใช้�ระบบการเฝ้�าระว�งใดเป)นมูาต้รฐาน• พื้,-นทั่�ทั่�เราจะศึ�กษาระบบการเฝ้�าระว�ง ใช้�ระบบการเฝ้�าระว�งแบบใดอย่�!• ว�ต้ถุ0ประสำงค1ข้องการศึ�กษา• สำามูารถุน�าผลการศึ�กษาไปใช้�ประโย่ช้น1ได�อย่!างไร

22

33

ควัามเป'นมาควัามเป'นมาไข้�เล,อดออกเป)นโรคทั่�สำ�าค�ญโดย่มู�ย่0งลาย่เป)นพื้าห้ะน�าโรค

สำามูารถุแพื้ร!กระจาย่ได�อย่!างรวดเร3ว ถุ�าข้าดมูาต้รการควบค0มูย่0ง Aedes ทั่�เห้มูาะสำมูและเพื้�ย่งพื้อ

ย่�งไมู!มู�ว�คซี�นสำ�าห้ร�บโรคทั่�น�าโดย่ย่0ง และการป�องก�นโรคมู0!งทั่�การควบค0มูย่0ง Aedes

ผลกระทั่บจากโรคไข้�เล,อดออกมู�มูากกว!า 50 ล�านคน และ มูากกว!า 100 ประเทั่ศึทั่�วโลก

สำ�าห้ร�บประเทั่ศึไทั่ย่ โรคไข้�เล,อดออก (DF/DHF/DSS) พื้บว!าเคย่มู�ราย่งานในทั่0กจ�งห้ว�ด

ควัามเป'นมาควัามเป'นมาในประเทั่ศึไทั่ย่ แพื้ทั่ย่1ราย่งานผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกผ!านราย่งาน 506 ซี�งเป)นระบบห้น�งในระบบเฝ้�าระว�งโรคข้องประเทั่ศึไทั่ย่ เร7มูระบบราย่งานน�-มูาต้�-งแต้!ป8 พื้.ศึ . 2513

ระบบราย่งานเร!งด!วนข้องจ�งห้ว�ด ก . เร7มูมู�ในป8 พื้.ศึ . 2547 เพื้,อเสำร7มูก�บระบบราย่งาน 506

ในจ�งห้ว�ด ก . ไข้�เล,อดออกเป)นโรคทั่�ต้7ด 1 ใน 10 ข้องโรคทั่�ถุ�กราย่งานในระบบราย่งาน 506 มูาต้ลอด

ไข้�เล,อดออกเป)นโรคทั่�พื้บมูากในประเทั่ศึไทั่ย่และ เจ�าห้น�าทั่�สำาธารณสำ0ข้ควรจะต้�องร� �จ�กเพื้,อจะได�สำามูารถุสำ!งราย่งานได�ถุ�กต้�อง ครบถุ�วนทั่�-งในระบบราย่งาน 506 และระบบราย่งานเร!งด!วน

วั"ธ(ด%าเน"นการวั"ธ(ด%าเน"นการ พื้,-นทั่�เฝ้�าระว�งพื้,-นทั่�เฝ้�าระว�ง…………อ�าเภออ�าเภอ........................ต้�าบลต้�าบล ........... ...........

ห้มู�!บ�านห้มู�!บ�าน................................ เวลา เด,อนเวลา เด,อน.................................................. ความูถุ�ความูถุ�........................คร�-งคร�-ง ข้นาดต้�วอย่!างข้นาดต้�วอย่!าง.................................................. การสำ�ารวจและการบ�นทั่�กข้�อมู�ลการสำ�ารวจและการบ�นทั่�กข้�อมู�ลทั่�มูเฝ้�าระว�งทั่�มูเฝ้�าระว�ง

66

วั�ต้ถุ*ประสงค วั�ต้ถุ*ประสงค 1. เพื้,อพื้รรณนาระบบเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกข้อง

จ�งห้ว�ด ก.: 1.1 ระบบราย่งาน 506

1.2 ระบบราย่งานเร!งด!วนข้องจ�งห้ว�ด ก . (ภาย่ใน 24 ช้�วโมูง)

2. เพื้,อประเมู7นระบบเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกในจ�งห้ว�ด ก.:

โดย่ใช้�น7ย่ามูโรคมูาต้รฐาน 2 น7ย่ามู ในการประเมู7น:

- น7ย่ามูการเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกข้องสำ�าน�กระบาดว7ทั่ย่า

- น7ย่ามูโดย่การว7น7จฉั�ย่ข้องแพื้ทั่ย่1 (DF/DHF/DSS)

77

ต้�วัแปรหลื�กในการประเม"นต้�วัแปรหลื�กในการประเม"นเชิ"งปร"มาณ์เชิ"งปร"มาณ์

SensitivitySensitivity

PPVPPV

AccuracyAccuracy

RepresentativenesRepresentativenesss

Timeliness of Timeliness of reportreport

เชิ"งค*ณ์ภาพ• Simplicity• Flexibility• Acceptability• Stability

• Usefulness

88

วั"ธ(การศึ�กษาวั"ธ(การศึ�กษา– ร�ปแบบการศึ�กษา

– น7ย่ามูการเฝ้�าระว�งโรคทั่�ใช้� (ระบบเฝ้�าระว�งทั่�เป)นระบบเปร�ย่บเทั่�ย่บ; gold standard)

– ว7ธ�การเก3บข้�อมู�ล

– สำถุ7ต้7ทั่�ใช้�

– เคร,องมู,อทั่�ใช้�ในการว7เคราะห้1และประมูวลผล

99

น"ยามผู้2�ป3วัยน"ยามผู้2�ป3วัย

น"ยามต้ามระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�เลื�อดออกข้องส%าน�กระบาดวั"ทำยา– ผ��ป6วย่สำงสำ�ย่ (Suspect case)– ผ��ป6วย่น!าจะเป)น (Probable case)– ผ��ป6วย่ย่,นย่�น (Confirmed case)

น"ยามโดยการวั"น"จฉั�ยข้องแพทำย – DF - R/O DF– DHF - R/O DHF– DSS

1010

BOE surveillance criteria(1)BOE surveillance criteria(1)Dengue fever (DF)Dengue fever (DF)– Suspect caseSuspect case

Acute fever Acute fever WITHWITH at least 2 signs and symptoms at least 2 signs and symptoms as follows: severe headache, retrobulbar pain, as follows: severe headache, retrobulbar pain, myalgia, arthralgia, rash, any bleeding and myalgia, arthralgia, rash, any bleeding and tourniquet (TT) +vetourniquet (TT) +ve

– Probable caseProbable caseSuspect case Suspect case WITHWITH basic lab (CBC) basic lab (CBC) showsshows WBC≤ WBC≤ 5,000 and lymphocyte predominant 5,000 and lymphocyte predominant OR OR Suspect case Suspect case WITHWITH evidence of epidemiological evidence of epidemiological linkage tolinkage to confirmed case.confirmed case.

– Confirmed caseConfirmed caseSuspect caseSuspect case WITHWITH serological and/or virological serological and/or virological laboratory confirmation.laboratory confirmation.

1111

BOE surveillance criteria(2)BOE surveillance criteria(2)

Dengue hemorrhagic fever Dengue hemorrhagic fever (DHF)(DHF)– Suspect caseSuspect case

Acute fever Acute fever AND AND TT positiveTT positive WITHWITH evidence of plasma leakage evidence of plasma leakage AND AND atat least 1 signs and symptoms as follow: severe least 1 signs and symptoms as follow: severe headache, retrobulbar pain, myalgia, arthralgia, rash, any headache, retrobulbar pain, myalgia, arthralgia, rash, any bleeding and hepatomegaly.bleeding and hepatomegaly.

– Probable caseProbable caseSuspect caseSuspect case AND AND at least 1 features as follow:at least 1 features as follow:

– Plt ≤  100,000,Plt ≤  100,000, Hct risingHct rising > 10-20% > 10-20% OROR evidence of plasma evidence of plasma leakage. leakage. 

– OROR there are evidence epidemic data linkthere are evidence epidemic data link toto confirmed case.confirmed case.

– Confirmed caseConfirmed caseSuspect caseSuspect case WITHWITH serological and/or virological laboratory serological and/or virological laboratory confirmation.confirmation.

Dengue Shock Syndrome Dengue Shock Syndrome (DSS)(DSS)– DF or DHFDF or DHF WITH WITH signs of shock.signs of shock.

1212

วั"ธ(การศึ�กษาวั"ธ(การศึ�กษาCross-sectional study– ต้รวจทั่านเวช้ระเบ�ย่นและเอกสำารทั่�เก�ย่วข้�องอ,นๆ ข้อง

ทั่0กโรงพื้ย่าบาลในจ�งห้ว�ด ก . ต้�-งแต้! 1 เมูษาย่นถุ�ง 31 พื้ฤษภาคมู 2551 โดย่ใช้�การค�นห้าผ��ป6วย่จากรห้�สำโรคในระบบ ICD-10:

A 90 DFA 91 DHF , DSSR 50.9 Fever, unspecifiedB 34.9 Viral infection, unspecified

ผ��ป6วย่ทั่�-งห้มูดทั่�ถุ�กต้รวจทั่าน 1,204 ราย่

1313

วั"ธ(การศึ�กษาวั"ธ(การศึ�กษาสำ�มูภาษณ1 (Face-to-face interview) ผ��เก�ย่วข้�อง52 คน โดย่ใช้�แบบสำอบถุามู– ผ��บร7ห้าร (Health authorities)

– เจ�าห้น�าทั่�ในระบบเฝ้�าระว�งโรค (Surveillance staff)

– แพื้ทั่ย่1 พื้ย่าบาล เจ�าห้น�าทั่�ทั่�ด�แลผ��ป6วย่ (Medical practitioners)

สำ�งเกต้กระบวนการทั่�างานเฝ้�าระว�งข้องโรงพื้ย่าบาล

ใช้�แห้ล!งข้�อมู�ลจากห้น!วย่ต้!าง ๆ Triangulation of information sources

1414

วั"ธ(การศึ�กษาวั"ธ(การศึ�กษาสถุ"ต้"ทำ(6ใชิ�วั"เคราะห – สำถุ7ต้7เช้7งพื้รรณนา: ร�อย่ละ สำ�ดสำ!วน ค!าเฉัล�ย่ (mean)– สำถุ7ต้7ทั่�ใช้�ว7เคราะห้1: chi-square test, p-value

Software – Epi-Info 3.3.2

1515

ผู้ลืการศึ�กษาผู้ลืการศึ�กษา• ผลการศึ�กษาเช้7งพื้รรณนาผลการศึ�กษาเช้7งพื้รรณนา• ผลการศึ�กษาเช้7งว7เคราะห้1ผลการศึ�กษาเช้7งว7เคราะห้1

1616

ในจ�งห้ว�ด ก . มู�ระบบราย่งานโรคไข้�เล,อดออก 2 ระบบค,อ - ระบบราย่งาน 506 (พื้.ศึ . 2513) - ระบบราย่งานเร!งด!วนข้องจ�งห้ว�ด (พื้.ศึ . 2549)

ระบบราย่งานเร!งด!วนถุ�กก�าห้นดข้�-นเพื้,อช้!วย่เสำร7มูระบบการเฝ้�าระว�งและควบค0มูโรคไข้�เล,อดออก

ราย่งาน 506 จะสำ!งห้ล�งจากผ��ป6วย่ออกจากโรงพื้ย่าบาลแล�วและแน!ใจว!าผ��ป6วย่เป)นไข้�เล,อดออกจร7ง

แพื้ทั่ย่1สำ!วนให้ญ!ในจ�งห้ว�ด ก . ใช้�น7ย่ามูการว7น7จฉั�ย่โรคไข้�เล,อดออกจากห้น�งสำ,อค�!มู,อไข้�เล,อดออกฉับ�บเฉัล7มูพื้ระเก�ย่รต้7เป)นห้ล�กในการให้�การว7น7จฉั�ย่

ระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�เลื�อดออกเชิ"งพรรณ์นาระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�เลื�อดออกเชิ"งพรรณ์นา

1717

ระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�เลื�อดออกเชิ"งพรรณ์นาระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�เลื�อดออกเชิ"งพรรณ์นาทั่0กๆ โรงพื้ย่าบาลมู� clinical management guidelines สำ�าห้ร�บผ��ป6วย่ acute fever ซี�งต้�องทั่�า TT ทั่0กคนแต้!ในการทั่�างานจร7งทั่�าไมู!ได�ทั่0กราย่

ไมู!มู�ผล TT ในเวช้ระเบ�ย่น ไมู!สำามูารถุว7น7จฉั�ย่ผ��ป6วย่โรคไข้�เล,อดออกได�โดย่ใช้�น7ย่ามูการ

เฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกข้องสำ�าน�กระบาดว7ทั่ย่า

1818

BOE surveillance criteria(2)BOE surveillance criteria(2)

Dengue hemorrhagic fever (DHF)– Suspect case

Acute fever AND TT positive WITH evidence of plasma leakage AND at least 1 signs and symptoms as follow: severe headache, retrobulbar pain, myalgia, arthralgia, rash, any bleeding and hepatomegaly.

– Probable caseSuspect case AND at least 1 features as follow:

– Plt ≤  100,000, Hct rising > 10-20% OR evidence of plasma leakage. 

– OR there are evidence epidemic data link to confirmed case.

– Confirmed caseSuspect case WITH serological and/or virological laboratory confirmation.

1919

Steps to dengue case report and control:Steps to dengue case report and control: GroupGroup 1 (3 Hospitals)1 (3 Hospitals)

Patients

OPD,ERIPD

Family & community medicine section or district epi. center

Rapid report(PHO)

Investigation and control of disease

DHO./HC.

Dx. R/O DF,DHF

506 Report after patient’s discharge

Local administration joins disease control

Phone or

visit ward

Phone or

Hosp database

2020

Patients

OPD,ERIPD

Family & community medicine section or district

epi. center

Investigation and control disease

DHO/HC.

Dx. R/O DF,DHF

506 Report after patient’s discharge

Screen medical record

Local administration joins disease

control

Rapid report(PHO)

Steps to dengue case report and control:Steps to dengue case report and control: GroupGroup 2 (4 Hospitals)2 (4 Hospitals)

Phone or

visit ward

Phone or

Hosp database

2121

การด%าเน"นการเม�6อพบผู้2�ป3วัยการด%าเน"นการเม�6อพบผู้2�ป3วัยส%าหร�บการสอบสวันโรครายบ*คคลื– สำอบสำวนผ��ป6วย่ราย่แรกทั่�โรงพื้ย่าบาล– สำอบสำวนทั่างระบาดว7ทั่ย่า ก�ฏว7ทั่ย่า ในช้0มูช้น

ส%าหร�บการควับค*มโรคในชิ*มชิน– พื้!นห้มูอกคว�นฆ่!าย่0งต้�วแก!– ก�าจ�ดล�กน�-าย่0งลาย่และแห้ล!งเพื้าะพื้�นธ01ย่0ง– ให้�สำ0ข้ศึ�กษาในช้0มูช้น เน�นให้�ช้0มูช้นมู�สำ!วนร!วมู เช้!น การป�องก�น

ต้นเองไมู!ให้�ย่0งก�ด ก7จกรรมูการควบค0มูต้!างๆ ในช้0มูช้น

2222

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพ• ควัามยากง7ายข้องระบบเฝ้�าระวั�ง (Simplicity)• ควัามย�ดหย*7นข้องระบบเฝ้�าระวั�ง (Flexibility)• การยอมร�บในระบบเฝ้�าระวั�ง (Acceptability)• ควัามย�6งย�นข้องระบบเฝ้�าระวั�ง (Stability)

2323

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพ ควัามยากง7าย (Simplicity)

ระบบราย่งาน 506 มู�มูานาน เจ�าห้น�าทั่�มู�ความูเข้�าใจในระบบและกระบวนการด�าเน7นการการต้รวจพื้บผ��ป6วย่ทั่�าได�โดย่เจ�าห้น�าทั่�สำาธารณสำ0ข้ห้ลาย่ต้�าแห้น!งทั่�-งพื้ย่าบาล เจ�าห้น�าทั่�แผนกผ��ป6วย่นอก รวมูทั่�-งค�นได�จากเวช้ระเบ�ย่น และฐานข้�อมู�ลจากระบบ ICD10 ในโรงพื้ย่าบาลราย่งานเร!งด!วนมู�ข้�-นต้อนกระบวนการเห้มู,อนก�นแต้!ฐานข้�อมู�ลทั่�เก3บแย่กก�นก�บราย่งาน 506 ทั่�-ง 2 ระบบไมู!มู�ความูซี�บซี�อน ง!าย่ในการด�าเน7นการเจ�าห้น�าทั่�สำามูารถุทั่�างานทั่ดแทั่นก�นได�ในแต้!ละข้�-นต้อนในระบบเฝ้�าระว�งเจ�าห้น�าทั่�ให้มู! ทั่�จะมูาร�บผ7ดช้อบงานสำามูารถุเร�ย่นร� �การด�าเน7นการในระบบเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกได�ง!าย่

2424

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพควัามย�ดหย*7น (Flexibility)

ทั่�-ง 2 ระบบสำามูารถุประย่0กต้1ใช้�ในการเฝ้�าระว�งโรคอ,นๆ ได�มู�ช้!องทั่างในการสำ!งราย่งานให้� สำสำจ . ห้ลาย่ช้!องทั่าง

การยอมร�บ (Acceptability)ราย่งานเร!งด!วนเป)นทั่�ย่อมูร�บข้องเจ�าห้น�าทั่�มูากกว!า เพื้ราะข้�อมู�ลแสำดงถุ�งสำถุานการณ1ป'จจ0บ�นมูากกว!า และใช้�ประโย่ช้น1ในการควบค0มูโรคได�มูากกว!าแต้!ระบบราย่งาน 506 ถุ,อเป)นข้�อมู�ลอ�างอ7ง เพื้ราะเป)นระบบเฝ้�าระว�งโรคข้องประเทั่ศึ

2525

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งค*ณ์ภาพควัามย�6งย�น (Stability)

แมู�ว!าจะมู�เจ�าห้น�าทั่�ในระบบเฝ้�าระว�งและควบค0มูโรคไข้�เล,อดออกน�อย่ แต้!เจ�าห้น�าทั่�ทั่�ร �บผ7ดช้อบมู�ประสำบการณ1และอ�ต้ราการห้มู0นเปล�ย่นงานน�อย่ผ��บร7ห้ารและเจ�าห้น�าทั่�ทั่0กระด�บให้�ความูสำ�าค�ญก�บระบบเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกนโย่บาย่ข้องกระทั่รวงสำาธารณสำ0ข้ในการควบค0มูโรคไข้�เล,อดออกจ�าเป)นทั่�จะต้�องมู�ข้�อมู�ลจากระบบเฝ้�าระว�งราย่งานเร!งด!วนถุ�กใช้�เพื้,อด�สำถุานการณ1ป'จจ0บ�น เพื้ราะราย่งาน 506 ข้�อมู�ลทั่�มู�มู�กไมู!เป)นป'จจ0บ�น

2626

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์• ความูไวข้องระบบเฝ้�าระว�ง (Sensitivity)• ค!าพื้ย่ากรณ1บวกห้ร,อความูถุ�กต้�องในการว7น7จฉั�ย่โรค (Positive Predictive Value)• ความูถุ�กต้�อง (Accuracy)• ความูเป)นต้�วแทั่น (Representativeness)• ความูทั่�นเวลาในการราย่งาน (Timeliness of report)

2727

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์SensitivitySensitivity

Positive Positive Predictive Predictive ValueValue

AA BB

CC DD

A

A C

A

A B

Report

No report

Case Non-case

2828

Sensitivity and Positive Predictive Sensitivity and Positive Predictive ValueValue

1.BOE surveillance criteria is a gold 1.BOE surveillance criteria is a gold standardstandard

7676 6262

108108 116116

Report

No report

6363 5656

121121 123123

Report

No report

Sensitivity = 34.2%

PPV = 52.9%

Sensitivity = 41.3%

PPV = 55.1%

506 report(n=119)

Rapid report(n=138)

Case Non case Case Non case

2929

Sensitivity and Positive Predictive Sensitivity and Positive Predictive ValueValue

2.Doctor diagnostic criteria is a 2.Doctor diagnostic criteria is a gold standardgold standard

134134 44

203203 2020

Report

No report

116116 33

203203 4040

Report

No report

Sensitivity = 36.4%

PPV = 97.5%

Sensitivity = 39.8%

PPV = 97.1%

Case Non caseCase Non case506 report(n=119)

Rapid report(n=138)

3030

SurveillanSurveillance systemce system

BOE surveillance BOE surveillance criteriacriteria

Doctor diagnostic Doctor diagnostic criteriacriteria

SensitiviSensitivityty

PPVPPV SensitiviSensitivityty

PPVPPV

506 506 reportreport

34.234.2 52.952.9 36.436.4 97.597.5

Rapid Rapid reportreport

41.341.3 55.155.1 39.8 39.8 97.197.1

Chi-Chi-squaresquare

(p-value)(p-value)

1.951.95(0.16)(0.16)

0.120.12(0.73)(0.73)

0.800.80(0.37)(0.37)

0.030.03(0.85)(0.85)

Sensitivity and PPV of 506 report and Rapid report by 2 gold standards: BOE surveillance criteria and Doctor

diagnostic criteria

3131

การแบ7งกลื*7มโรงพยาบาลืในจ�งหวั�ด กการแบ7งกลื*7มโรงพยาบาลืในจ�งหวั�ด ก . .ต้ามผู้ลืงานต้ามผู้ลืงาน

Sensitivity and Positive predictive value

Good: > 70%

Fair: 50 – 70%

Poor: < 50%

3232

จ%านวันโรงพยาบาลืต้ามระด�บผู้ลืงานจ%านวันโรงพยาบาลืต้ามระด�บผู้ลืงาน จ�งหวั�ด กจ�งหวั�ด ก . .(n=7)(n=7)

SurveillanSurveillance systemce system

LevelLevel

BOE surveillance criteriaBOE surveillance criteria Doctor diagnostic Doctor diagnostic criteriacriteria

SensitiviSensitivityty

PPVPPV SensitivSensitivityity

PPVPPV

Number of hospitalNumber of hospital

506 report506 report

GoodGood 11 11 11 66

FairFair 22 44 22 11

PoorPoor 44 22 44 00

3333

SurveillanSurveillance systemce system

LevelLevel

BOE surveillance criteriaBOE surveillance criteria Doctor diagnostic Doctor diagnostic criteriacriteria

SensitiviSensitivityty

PPVPPV SensitivSensitivityity

PPVPPV

Number of hospitalNumber of hospital

506 report506 report

GoodGood 11 11 11 66

FairFair 22 44 22 11

PoorPoor 44 22 44 00

Rapid Rapid reportreport

GoodGood 00 22 11 77

FairFair 44 44 22 00

PoorPoor 33 11 44 00

จ%านวันโรงพยาบาลืต้ามระด�บผู้ลืงาน จ�งหวั�ด กจ%านวันโรงพยาบาลืต้ามระด�บผู้ลืงาน จ�งหวั�ด ก . .((n=7)n=7)

3434

โรงพื้ย่าบาลสำ!วนให้ญ!มู�ความูไว (Sensitivity) และความูถุ�กต้�องในการว7น7จฉั�ย่ (PPV) ในระด�บแย่!ถุ�งปานกลาง

มู�เพื้�ย่งค!า PPV ทั่�ทั่0กโรงพื้ย่าบาลทั่�าได�ในระด�บสำ�งเมู,อใช้�น7ย่ามูโดย่การว7น7จฉั�ย่ข้องแพื้ทั่ย่1

**ข้�อสำ�งเกต้มู� 4 ใน 7 โรงพื้ย่าบาลทั่�มู�ผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกน�อย่กว!า 10 ราย่ในช้!วงการศึ�กษา

ผู้ลืงานข้องโรงพยาบาลืในระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�ผู้ลืงานข้องโรงพยาบาลืในระบบเฝ้�าระวั�งโรคไข้�เลื�อดออกในจ�งหวั�ด กเลื�อดออกในจ�งหวั�ด ก . .

3535

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์ควัามถุ2กต้�องข้องต้�วัแปรต้7าง ๆ (Accuracy of key variables)– เพื้ศึ: ช้าย่และห้ญ7ง– อาย่0 ± 1 ป8– ว�นเร7มูมู�อาการป6วย่ ± 1 ว�น

ควัามทำ�นเวัลืาในการรายงาน (Timeliness of report)– เวลาต้�-งแต้!แพื้ทั่ย่1ว7น7จฉั�ย่จนกระทั่�ง สำสำจ . ได�ร�บราย่งาน (เฉัพื้าะ

ระบบราย่งานเร!งด!วนเทั่!าน�-น) – ทั่�นเวลา = สำสำจ . ได�ร�บราย่งานภาย่ใน 24 ช้� วโมูง

ควัามเป'นต้�วัแทำนข้องระบบเฝ้�าระวั�ง (Representativeness)– เปร�ย่บเทั่�ย่บสำ�ดสำ!วนข้องผ��ป6วย่ทั่�-งจากราย่งาน 506 ละราย่งาน

เร!งด!วนว!ามู�สำ�ดสำ!วนเห้มู,อนก�บผ��ป6วย่จร7งจากการทั่บทั่วนเวช้ระเบ�ย่นอย่!างไร

3636

ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์ค*ณ์ลื�กษณ์ะเชิ"งปร"มาณ์ควัามถุ2กต้�องในการบ�นทำ�กข้�อม2ลื (ค*ณ์ภาพข้องข้�อม2ลื)

เพศึ = 99.2%อาย* = 94.3%วั�นเร"6มม(อาการป3วัย = 80.8%

%% 0-200-20 21-4021-40 41-6041-60 61-8061-80 81-10081-100เพศึเพศึ 00 00 00 00 66

อาย*อาย* 00 00 11 00 55

วั�นเร"6มป3วัยวั�นเร"6มป3วัย 00 00 00 33 33

จ%านวันโรงพยาบาลืต้ามระด�บข้องควัามถุ2กต้�องในการบ�นทำ�กในระบบรายงาน 506

3737

ควัามทำ�นเวัลืาในการส7งรายงานควัามทำ�นเวัลืาในการส7งรายงานใน 24 ช้�วโมูง = 40.7%

ใน 48 ช้�วโมูง = 58.6%

ร�อยลืะร�อยลืะ 0-200-20 21-4021-40 41-6041-60 61-8061-80 81-10081-100

ใน 24 ช้�วโมูง 22 00 33 11 00

ใน 48 ช้�วโมูง 11 00 44 00 11

จ�านวนโรงพื้ย่าบาลต้ามูร�อย่ละข้องการสำ!งราย่งานทั่�นเวลาจากราย่งานเร!งด!วน

3838

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

MALE FEMALE

Reviewed case

506 report

Rapid report

RepresentativenessRepresentativeness506 report had good representativeness of patients’ genderBut Rapid report had poor representativeness of gender

%

3939

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

<15 Yrs old ≥15 Yrs old

Reviewed case

506 report

Rapid report

RepresentativenessRepresentativeness

%

• 506 report and Rapid report had good representativeness of patients’ age-group

4040

ส%าหร�บผู้2�บร"หารสาธารณ์ส*ข้– ใช้�เป)นข้�อมู�ลในการวางแผนทั่างสำาธารณสำ0ข้– ใช้�เป)นข้�อมู�ลในการข้องบประมูาณห้ร,อทั่ร�พื้ย่ากรจากห้น!วย่งา

นอ,นๆ

ส%าหร�บเจ�าหน�าทำ(6ทำ(6เก(6ยวัข้�อง– ใช้�เป)นข้�อมู�ลในการออกสำอบสำวนโรค ควบค0มูป�องก�นโรคไข้�

เล,อดออก– ใช้�ในการเฝ้�าระว�งและด�แนวโน�มูสำถุานการณ1โรคไข้�เล,อดออก

การใชิ�ประโยชิน ข้�อม2ลืจากระบบเฝ้�าระวั�งการใชิ�ประโยชิน ข้�อม2ลืจากระบบเฝ้�าระวั�ง

4141

ส%าหร�บชิ*มชิน– ใช้�เป)นข้�อมู�ลในการสำ!งข้!าวสำาร ข้�อความูเต้,อนสำ�!สำาธารณะ ช้0มูช้น

เพื้,อกระต้0�นให้�มู�การก�าจ�ดล�กน�-าย่0งลาย่และเพื้7มูความูใสำ!ใจในเร,องความูร0นแรงข้องโรคและจ�านวนผ��ป6วย่ในช้0มูช้น

ส%าหร�บองค กรอ�6น เชิ7น อปทำ . หน7วัยราชิการอ�6นๆ– ใช้�ในการทั่�าแผนประจ�าป8.ในการจ�ดสำรรงบประมูาณ– ใช้�ในการศึ�กษาสำถุานการณ1โรคไข้�เล,อดออกและเป)นข้�อมู�ลในการ

ศึ�กษาว7จ�ย่อ,นๆ ต้!อไป

การใชิ�ประโยชิน ข้�อม2ลืจากระบบเฝ้�าระวั�งการใชิ�ประโยชิน ข้�อม2ลืจากระบบเฝ้�าระวั�ง

4242

ระบบรายงาน ระบบรายงาน 506506ข้�อด(

เป)นระบบราย่งานข้องประเทั่ศึทั่�ด�าเน7นการมูานาน ผ��เก�ย่วข้�องเข้�าใจระบบเป)นอย่!างด�

มู�ระบบ Software ทั่�สำน�บสำน0นการทั่�างานค,อ R-506

สำามูารถุใช้�อ�างอ7งสำ�าห้ร�บการสำร�างนโย่บาย่ การวางแผนกลย่0ทั่ธ1 รวมูทั่�-งการศึ�กษาว7จ�ย่ต้!างๆ

เป)นระบบทั่�เป)นทั่�ร� �จ�กแพื้ร!ห้ลาย่ในประเทั่ศึไทั่ย่และทั่0กจ�งห้ว�ดใช้�ในการสำ!งราย่งานให้�สำ�าน�กระบาดว7ทั่ย่า ทั่�าให้�สำามูารถุรวบรวมูจ�านวนผ��ป6วย่เป)นภาพื้ข้องประเทั่ศึได�

สำามูารถุแก�ไข้การว7น7จฉั�ย่ในราย่งาน 507 ได� เมู,อพื้บว!าการว7น7จฉั�ย่สำ0ดทั่�าย่ไมู!ใช้!โรคไข้�เล,อดออก

4343

ระบบรายงาน ระบบรายงาน 506506ข้�อเสำ�ย่

เจ�าห้น�าทั่�ไมู!ค!อย่อย่ากราย่งานผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกในระบบราย่งาน 506 เพื้ราะกล�วมู�ผลต้!อการพื้7จารณาความูด�ความูช้อบ

ข้�อมู�ลทั่�ราย่งานล!าช้�า

ความูไวในการราย่งานน�อย่กว!าราย่งานเร!งด!วน แต้!ไมู!มู�น�ย่ย่ะสำ�าค�ญทั่างสำถุ7ต้7

ทั่�าให้�เก7ดการบ7ดเบ,อนข้องข้�อมู�ล อ0บ�ต้7การณ1ข้องผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกในระด�บประเทั่ศึ ถุ�าไมู!ราย่งานผ��ป6วย่ต้ามูความูเป)นจร7ง

4444

ระบบรายงานเร7งด7วันระบบรายงานเร7งด7วันข้�อด�

ความูไวมูากกว!าระบบราย่งาน 506 แต้!ไมู!มู�น�ย่ย่ะสำ�าค�ญทั่างสำถุ7ต้7

ใช้�ในการสำวบสำวนโรค ควบค0มูป�องก�นโรค ได�อย่!างทั่�นทั่!วงทั่�

เจ�าห้น�าทั่�ร� �สำ�กสำะดวกใจทั่�จะราย่งานผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกในราย่งานเร!งด!วนมูากกว!าราย่งานในระบบราย่งาน 506

สำามูารถุราย่งานผ��ป6วย่ได�ห้ลากห้ลาย่ช้!องทั่าง เช้!น โทั่รศึ�พื้ทั่1 Fax E-mail และราย่งานกระดาษ

ไมู!มู�แบบฟอร1มูราย่งานทั่�เป)นทั่างการ ทั่�าให้�มู�ความูย่,ดห้ย่0!นในการสำ!งราย่งาน

4545

ระบบรายงานเร7งด7วันระบบรายงานเร7งด7วันข้�อเสำ�ย่

ไมู!สำามูารถุใช้�จ�านวนผ��ป6วย่จากราย่งานน�-เป)นข้�อมู�ลอ�างอ7งสำถุานการณ1โรคไข้�เล,อดออกได�

เป)นการทั่�างานซี�-าซี�อนก�บระบบราย่งาน 506

ไมู!สำามูารถุเปร�ย่บเทั่�ย่บจ�านวนผ��ป6วย่ก�บจ�งห้ว�ดอ,นๆ ได� เพื้ราะข้�อมู�ลมูาจากระบบการจ�ดเก3บทั่�แต้กต้!างก�น

การทั่�ไมู!มู�แบบราย่งานทั่�เป)นทั่างการ และสำามูารถุราย่งานผ��ป6วย่ได�ห้ลาย่ช้!องทั่าง อาจทั่�าให้�เจ�าห้น�าทั่�มู�ความูสำ�บสำนและย่0!งย่ากในการรวมูข้�อมู�ลจากฐานข้�อมู�ลต้!างๆ

4646

สร*ปสร*ประบบราย่งาน 506 ไมู!บรรล0ว�ต้ถุ0ประสำงค1ข้องการเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกและการควบค0มูโรคในจ�งห้ว�ด ก . เน,องจากใช้�ระบบราย่งานเร!งด!วนแทั่น

ระบบราย่งานทั่�-ง 2 ระบบไมู!มู�ความูแต้กต้!างก�นอย่!างมู�น�ย่ย่ะสำ�าค�ญทั่างสำถุ7ต้7ในแง!ข้องความูไวในการราย่งานโรคและ PPV

ความูทั่�นเวลาข้องการราย่งานโรคไข้�เล,อดออกอย่�!ในระด�บทั่�ไมู!ด� (poor)

ค0ณภาพื้ข้องข้�อมู�ลในระบบเฝ้�าระว�งและผลการด�าเน7นงานข้องเจ�าห้น�าทั่�ทั่�เก�ย่วข้�องมู�ความูแต้กต้!างก�นในระห้ว!างแต้!ละโรงพื้ย่าบาล

4747

อภ"ปรายอภ"ปรายราย่งานเร!งด!วนมู�ประโย่ช้น1กว!าในการการควบค0มูป�องก�นโรคไข้�เล,อดออก เพื้ราะการราย่งานทั่�รวดเร3วทั่�นทั่�ให้�ก�บเจ�าห้น�าทั่�ในพื้,-นทั่�และ สำสำจ.

ความูถุ�กต้�องในการว7น7จฉั�ย่ข้องทั่�-ง 2 ราย่งานไมู!มู�ความูแต้กต้!างก�น แต้!ความูไวข้องการราย่งานในราย่งานเร!งด!วนสำ�งกว!าราย่งาน 506 อย่!างไรก3ต้ามูผลงานย่�งมู�ความูแต้กต้!างก�นระห้ว!างแต้!ละโรงพื้ย่าบาล

ถุ�าเจ�าห้น�าทั่�เพื้7มูความูเร3วในการราย่งานในระบบราย่งาน 506 อาจจะไมู!มู�ความูจ�าเป)นทั่�จะต้�องมู�ราย่งานเร!งด!วน และย่�งเป)นการลดข้�-นต้อนการทั่�างานข้องเจ�าห้น�าทั่�

4848

อภ"ปรายอภ"ปรายการกรองผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกก!อนการสำ!งราย่งานโดย่บางโรงพื้ย่าบาล เพื้,อลดจ�านวนการราย่งานผ��ป6วย่ เป)นผลให้�ความูไวข้องระบบราย่งาน และความูเป)นต้�วแทั่นทั่�แทั่�จร7งข้องผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกในระบบราย่งานถุ�กบ7ดเบ,อน

จ�านวนผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกในราย่งาน 506 ถุ�กน�ามูาใช้�ในการประเมู7นความูด�ความูช้อบ เพื้ราะเป)นนโย่บาย่ข้องกระทั่รวงสำาธารณสำ0ข้ ด�งน�-นเจ�าห้น�าทั่�โรงพื้ย่าบาลจ�งเล,อกราย่งานเฉัพื้าะผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกน!าจะเป)นและผ��ป6วย่ย่,นย่�นแล�วเทั่!าน�-น (ไมู!ราย่งานผ��ป6วย่สำงสำ�ย่)

ความูร!วมูมู,อระห้ว!างห้น!วย่งานสำาธารณสำ0ข้และทั่�องถุ7นรวมูทั่�-งช้าวบ�านเพื้,อควบค0มูการระบาดข้องโรคไข้�เล,อดออก ภาย่ห้ล�งได�ร�บราย่งานผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกในช้0มูช้น เป)นการใช้�ประโย่ช้น1ข้องข้�อมู�ลจากระบบเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกทั่�แทั่�จร7ง

4949

อภ"ปรายอภ"ปรายแพื้ทั่ย่1สำ!วนให้ญ!ในจ�งห้ว�ด ก . ไมู!ได�ใช้�น7ย่ามูการว7น7จฉั�ย่โรคไข้�เล,อดออกข้องสำ�าน�กระบาดว7ทั่ย่าในการว7น7จฉั�ย่โรคไข้�เล,อดออก ด�งน�-นอาจเป)นสำาเห้ต้0ทั่�ทั่�าให้�ความูไวในการราย่งานโรคและความูถุ�กต้�องข้องการว7น7จฉั�ย่โรคต้�า

TT เป)นข้�อมู�ลทั่�จ�าเป)นในการว7น7จฉั�ย่โรคไข้�เล,อดออก DHF ในน7ย่ามูการเฝ้�าระว�งโรคข้องสำ�าน�กระบาดว7ทั่ย่า ด�งน�-นถุ�าเจ�าห้น�าทั่�โรงพื้ย่าบาลไมู!บ�นทั่�กผล TT ก3จะไมู!สำามูารถุให้�การว7น7จฉั�ย่ DHF ได�จากการใช้�น7ย่ามูน�-

อาการและอาการแสำดงทั่างคล7น7กห้ลาย่ๆ อาการ มู�ความูแต้กต้!างก�นระห้ว!างในน7ย่ามูข้องสำ�าน�กระบาดว7ทั่ย่า และน7ย่ามูโดย่การว7น7จฉั�ย่ข้องแพื้ทั่ย่1 เช้!น ห้น�าแดง คล,นไสำ� อาเจ�ย่น เบ,ออาห้าร และปวดทั่�อง

5050

ข้�อเสนอแนะข้�อเสนอแนะส%าหร�บเจ�าหน�าทำ(6สาธารณ์ส*ข้

ห้ล�กข้องการราย่งานในระบบราย่งาน 506 ค,อการราย่งานผ��ป6วย่ทั่0กราย่ แมู�แต้!ผ��ป6วย่สำงสำ�ย่ เพื้,อประโย่ช้น1ในการควบค0มูโรคให้�ทั่�นเวลาในระด�บพื้,-นทั่� และการ เฝ้�าต้7ดต้ามูสำถุานการณ1โรคในระด�บช้าต้7 ด�งน�-นทั่0กๆ โรงพื้ย่าบาลควรทั่�ด�าเน7นการต้ามูว�ต้ถุ0ประสำงค1ข้องการมู�ระบบราย่งาน 506 น�-

สำสำจ . ควรสำ!งเสำร7มูให้�มู�มูาต้รฐานในการด�าเน7นการในระบบ 506 ห้ร,อ ในระบบราย่งานเร!งด!วน ในทั่0กๆ โรงพื้ย่าบาลเพื้,อให้�ทั่0กโรงพื้ย่าบาลมู�มูาต้รฐานเด�ย่วก�นในการด�าเน7นงานเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออก

ควรเพื้7มูการใช้�ข้�อมู�ลจากระบบเฝ้�าระว�งโรคสำ�าห้ร�บการวางแผนในก7จกรรมูต้!างๆ ในการป�องก�นและควบค0มูโรคไข้�เล,อดออก

5151

ข้�อเสนอแนะข้�อเสนอแนะส%าหร�บส%าน�กระบาดวั"ทำยาแลืะกระทำรวังสาธารณ์ส*ข้

เสำนอแนะก�บกระทั่รวงสำาธารณสำ0ข้ ไมู!ควรใช้�อ0บ�ต้7การณ1และจ�านวนราย่งานผ��ป6วย่ไข้�เล,อดออกจากระบบราย่งาน 506 เป)นต้�วช้�-ว�ดในการพื้7จารณาความูด�ความูช้อบข้องเจ�าห้น�าทั่� สำธ.

ทั่บทั่วนน7ย่ามูการเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกให้�ง!าย่ต้!อการทั่�าความูเข้�าใจและการน�าไปใช้�

เผย่แพื้ร!น7ย่ามูทั่�ผ!านการทั่บทั่วนแล�วให้�ผ��เก�ย่วข้�องทั่0กระด�บ

ข้ย่าย่การศึ�กษาเพื้,อประเมู7นระบบเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกในจ�งห้ว�ดอ,นๆ เพื้,อให้�สำามูารถุเห้3นภาพื้ข้องระบบเฝ้�าระว�งโรคไข้�เล,อดออกในระด�บประเทั่ศึ

5252

ก"ต้ต้"กรรมประกาศึก"ต้ต้"กรรมประกาศึนาย่แพื้ทั่ย่1สำาธารณสำ0ข้จ�งห้ว�ด ก.รองนาย่แพื้ทั่ย่1สำาธารณสำ0ข้จ�งห้ว�ด ก.ผ��อ�านวย่การโรงพื้ย่าบาลทั่0กแห้!งสำาธารณสำ0ข้อ�าเภอทั่0กอ�าเภอแพื้ทั่ย่1 พื้ย่าบาล เจ�าห้น�าทั่�สำาธารณสำ0ข้ และเจ�าห้น�าทั่�ทั่0กทั่!านทั่�เก�ย่วข้�อง

5353

สร*ปบทำเร(ยนสร*ปบทำเร(ยนได�เร�ย่นร� �ระบบการเฝ้�าระว�งไข้�เล,อดออก

ร� �ว7ธ�การในการสำ!งข้�อมู�ลเป)นล�าด�บช้�-น

ทั่ราบข้�อจ�าก�ดในการด�าเน7นงานระบบเฝ้�าระว�ง ทั่�-งเช้7งนโย่บาย่ การเห้3นความูสำ�าค�ญข้องระบบเฝ้�าระว�งข้องผ��บร7ห้ารและเจ�าห้น�าทั่� สำภาพื้ความูเป)นจร7งในระบบราย่งานข้องพื้,-นทั่� การปกปCดข้�อมู�ล ความูข้าดแคลนทั่ร�พื้ย่ากร

เห้3นว7ธ�การในการพื้ย่าย่ามูแก�ไข้ข้�อจ�าก�ด เพื้,อให้�การป�องก�น ควบค0มูโรค ด�าเน7นต้!อไปได�

5454

สร*ปบทำเร(ยนสร*ปบทำเร(ยนทั่�าให้�พื้,-นทั่�ศึ�กษาได�ทั่ราบสำภาพื้ความูเป)นจร7งข้องต้น ว!าระบบเฝ้�าระว�งโรคข้องพื้,-นทั่�เป)นอย่!างไร มู�จ0ดทั่�ต้�องปร�บปร0งต้รงไห้น ข้�อเด!นค,ออะไรผ��ศึ�กษาได�เร�ย่นร� �การทั่�างานเป)นทั่�มู การต้7ดต้!อประสำานห้น!วย่ต้!างๆ ทั่�เก�ย่วข้�องผ��ศึ�กษาได�เร�ย่นร� �การเก3บข้�อมู�ล การจ�ดการข้�อมู�ลอย่!างเป)นระบบ และการแปลผลข้�อมู�ลออกมูาเป)นภาพื้ข้องระบบการเฝ้�าระว�งข้องพื้,-นทั่�ทั่�เราศึ�กษาได�แลกเปล�ย่นเร�ย่นร� �ระห้ว!างผ��ศึ�กษาและผ��เก�ย่วข้�องได�ข้�อมู�ลเพื้,อน�าไปประย่0กต้1 ปร�บปร0งใช้�ในพื้,-นทั่�อ,นต้!อไป

5555