การพัฒนาศักยภาพด้านการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์...

การพฒนาศกยภาพดานการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค(DESIRABLE CHARACTERISTICS ASSESSMENT)สำานกทดสอบทางการศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน

หนวยท 5การออกแบบและสรางเครอง

มอประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

1

เครองมอประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

1. แบบสงเกต (Observation form)

2. การสมภาษณ (Interview)3. แบบทดสอบ (Test)4. มาตรประมาณคา (Rating Scale)

2

แบบสงเกตแบบสงเกต (Observation form) เปนเครองมอ

ทใชบนทกพฤตกรรมของผถกวด โดยผวดจะเปนผสงเกตพฤตกรรมตามรายการทตองการวดแลวบนทกผลลงในแบบสงเกตโดยไมใหผสงเกตรตว แบบสงเกตมกใชวดเจตคต คานยม คณลกษณะ คณธรรม จรยธรรม

ขอดของการใชแบบสงเกตคอ ไดขอมลทตรงกบความจรงมากทสด เพราะไดเหนกรยาอาการ ทาทางพฤตกรรม การพด และความรสกของผถกวดโดยตรงขอจำาจด คอตองใชเวลาในการสงเกตนาน หากผสงเกตมจำานวนมากและอยกระจายกนไปตามทตางๆ จะเสยเวลาและคาใชจายในการเดนทางไปสงเกตมาก

3

แบบสงเกตเครองมอทใชในการสงเกต แบงเปน 2

แบบ คอ 1. แบบมโครงสราง (Structured observation form) เปนแบบสงเกตทสรางขนอยางมระบบ มการตรวจสอบคณภาพกอนนำาไปใช ทนยมใชม 2 แบบ คอ

1.1แบบสงเกตแบบตรวจสอบรายการ (checklist ) เปนแบบสงเกตทมรายการพฤตกรรมทจะสงเกตและผสงเกตจะบนทกผลการสงเกตตามรายการพฤตกรรมวามหรอไมมพฤตกรรมนน

4

แบบสงเกตเครองมอทใชในการสงเกต (ตอ)1.2 แบบสงเกตแบบมาตรประมาณคา

(rating scale) เปนแบบสงเกตทมรายการพฤตกรรมทจะสงเกตและกำาหนดระดบความมากนอยของพฤตกรรม ผสงเกตจะประเมนวาพฤตกรรมทสงเกตแตละรายการมระดบความมากนอยอยในระดบใด

5

เครองมอทใชในการสงเกต (ตอ) 2. แบบไมมโครงสราง (Unstructured observation form) เปนแบบสงเกตทผวจยสรางขน มแตหวขอในการสงเกต ไมมรายละเอยด ผวจยตองมความละเอยดในการสงเกต การแปลความความหมายพฤตกรรมทแสดงออกและจดบนทกขอมล ไดแก แบบสงเกตแบบระเบยนพฤตการณ (Anecdotal Record)

แบบสงเกต

6

วธการเกบขอมลโดยใชแบบการสงเกต แบงเปน 2 ลกษณะ คอ 1. การสงเกตแบบมสวนรวม (Participant

Observation) เปนวธการสงเกตเขาไปรวมอยในหมหรอกลมบคคลทจะสงเกตเปนสมาชกหนงของกลมและทำากจกรรมรวมกน แตตองไมใหผถกสงเกตทราบ เชน ผสงเกตเขาไปเปนสมาชกของหมบาน อาศยอยกบชาวบาน เพอสงเกตชวตประจำาวน ขนบธรรมเนยมประเพณของหมบานนน เปนตน

2. การสงเกตแบบไมมสวนรวม (Non-Participant Observation)เปนการสงเกตทผสงเกตวงนอกกลมผสงเกตไมไดเขาไปรวมในกจกรรมของกลมทกำาลงทำาอย การสงเกตแบบนอาจทำาได 2 กรณ คอ การสงเกตแบบมเคาโครงลวงหนา และการสงเกตแบบไมมเคาโครงลวงหนา

แบบสงเกต

7

หลกการสงเกต มหลกปฏบต ดงน 1) การวางแผนการสงเกต 2) วธการสงเกต 3) ระยะเวลาในการสงเกต 4) วธการบนทกการสงเกต

แบบสงเกต

8

ขนตอนการสรางแบบสงเกต 1) ศกษาทฤษฎ 2) นยามเชงปฏบตการ 3) ระบตวชวด 4) กำาหนดรายการพฤตกรรม

5) เลอกแบบ 6) นำาไปทดลองใช

แบบสงเกต

9

ขอดและขอจำากดขอดของการใชแบบสงเกตคอ ไดขอมลท

ตรงกบความจรงมากทสด เพราะไดเหนกรยาอาการ ทาทางพฤตกรรม การพด รวมถงสงตางๆ ทสะทอนถงอารมณ ความรสกของผถกวดโดยตรง

ขอจำากดของการใชแบบสงเกตคอตองใชเวลาในการ

สงเกตนาน หากผสงเกตมจำานวนมากและอยกระจายกนไปตามทตางๆ จะเสยเวลาและคาใชจายในการเดนทางไปสงเกตมาก

แบบสงเกต

10

เปนชดของคำาถามทใชเปนแนวทางสำาหรบผสมภาษณถามและใชจดบนทกคำาตอบของการสมภาษณโดยผสมภาษณเปนผบนทกคำาตอบทไดจากผใหสมภาษณ

แบบสมภาษณ

11

1. แบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง (Unstructured Interview form)

2. แบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview form)

แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

ประเภทของแบบสมภาษณ

12

1. ศกษาทฤษฎ หลกการ ตวแปร หรอประเดนสำาคญทตองการทราบขอมล

2. สรางขอคำาถามใหสมพนธกบประเดนหรอคำาสำาคญทตองการทราบขอมล

3. นำาแบบสมภาษณทออกแบบขอคำาถามไปตรวจสอบความตรงเชงเนอหา

4. นำาแบบสมภาษณทผานการทดสอบความตรงทดลองใชกบผทมลกษณะใกลเคยง

การสรางแบบสมภาษณ

13

1. มมนษยสมพนธ 2. มปฏภาณไหวพรบ ไวตอความรสก 3. เปนผฟงทด ไมขดจงหวะในการตอบ

คำาถามของผถกสมภาษณ 4. มความละเอยดรอบคอบ 5. ไมลำาเอยง หรอมอคต 6. มพนฐานความรในเรองทสมภาษณ หรอ

ศกษาขอมลเกยวกบสงทตองสมภาษณมากอน

คณสมบตของผสมภาษณทด

14

การสมภาษณมผลตอความสำาเรจหรอความลมเหลวของโครงการ โดยขนอยกบความชำานาญในการสมภาษณของผสมภาษณ การสมภาษณเปนวธการดงความคดเหนของผถกสมภาษณ ถาผถกสมภาษณไมชอบหนาผสมภาษณกจะทำาใหไดขอมลไมตรง แตในทางตรงกนขาม ถาผสมภาษณทำาตวผถกสมภาษณนบถอกจะทำาใหไดขอมลทถกตอง

หลกในการสมภาษณ

15

1. การเตรยมการสมภาษณ 2. การเรมสมภาษณ3. การสมภาษณ4. การบนทกขอมลและการสนสดการสมภาษณ           

ขนตอนการสมภาษณ

16

1. สามารถใชไดกบผทมปญหาในการอาน หรอการเขยน 2. ทำาใหไดขอมลโดยตรงจากแหลงขอมลประเภทบคคล 3. ไดขอมลทไมสามารถเขยนตอบโดยตรง 4. ระหวางการสมภาษณสามารถสงเกตความจรงใจใน

การตอบของผถกสมภาษณจากกรยา ทาทางได 5. ระหวางการสมภาษณ ตรวจสอบคำาตอบไดและ

สามารถหาขอมลไดลกขนเมอเกดขอสงสยในคำาตอบ

ขอดของการสมภาษณ

17

1. ตองใชทรพยากรมากทงเงน คน และเวลา

2. ถาไมไดรบความรวมมอจากผสมภาษณ ขอมลจะเชอถอไดนอย หรออาจไมไดขอมลเลย

3. คณภาพขอมลทไดขนอยกบคณภาพของผสมภาษณ

ขอดอยของการสมภาษณ

18

• เปนขอคำาถามแบบสถานการณหรอเรองราวทเปนปญหาเชงคณธรรม จรยธรรม • กระตนใหผถกวดจตพสยแสดงความรสก

ออกมา • คำาตอบจะไมมถกหรอผด พจารณาวดวาผ

ตอบมคณธรรม จรยธรรมในระดบใดตามทฤษฎทใชวด • มตวเลอก 3 - 5 ตวเลอก และมคาคะแนน

ในแตละตวเลอก

แบบทดสอบ

19

สถานการณ• ควรเปนสถานการณทเกดขนไดจรง • ควรกำาหนดความเขมขนของสถานการณ

มในระดบปานกลาง• ควรเลอกสถานการณทไมสราง

ความเครยดใหกบผสอบมากเกนไป• ควรมขอมลกำาหนดไวเพยงพอตอการ

ตดสนใจเลอกปฏบต

หลกการสรางแบบทดสอบ

20

ตวเลอก • พจารณาวาในสถานการณจรง บคคลจะ

แสดงพฤตกรรมใดบาง• ควรเนนขอความทแสดงความรสกหรอ

ความคดเหนทสะทอนถงพฤตกรรมหรอเปนตวแทนในแตละระดบพฤตกรรมดานความรสก

หลกการสรางแบบทดสอบ

21

1. คำาตอบทไดมความเปนปรนย เปนไปตามทฤษฎทรองรบ ไมมอคตในการวด

2.กระตนความรสก หรอเราใจผตอบ เพราะไดอานเรองราวทนาสนใจ ไดมโอกาสสรางจนตนาการ

หลกการสรางแบบทดสอบ

22

1.ผตอบอาจตอบตามคำาตอบทควรจะเปนโดยใชความรทางสมองในการตอบ ไมไดตอบตามความรสกหรอสงทเปนจรงของตนเอง

2. สรางสถานการณ และตวเลอก ไดยาก รวมทงการกำาหนดเกณฑในการใหคะแนน ทำาไดยาก

ขอจำากดของแบบทดสอบ

23

1. กำาหนดจดมงหมายของการสรางเครองมอ

2. ศกษาทฤษฎเนอหาสาระแนวความคดผลงานวจยทเกยวของกบคณลกษณะทจะประเมน

3. ศกษาวธการสรางเครองมอในแบบทจะสรางและเครองมอของคนอนๆ ทวดในเรองเดยวกนหรอคลายกน

4. สรางนยามปฏบตการและกำาหนดประเภทยอยหรอกลมพฤตกรรมหรอกจกรรมหรอสถานการณทจะวดและจำานวนขอในแตละประเภทยอยนน

ขนตอนการสรางแบบทดสอบ

24

5. เขยนสถานการณตามจำานวนขอทกำาหนดไว 6. เขยนตวเลอก 7. ใหผเชยวชาญพจารณาความเหมาะสม

ความเทยงตรงของแตละขอ และวพากษ 8. ปรบปรงและนำาไปทดลองใชหาคณภาพราย

ขอ 9. คดเลอกแบบทมคณภาพหรอปรบปรงขอท

ยงไมสมบรณ10. สรางเกณฑในการใหคะแนนพรอมทงเขยน

คมอการใชเครองมอ

ขนตอนการสรางแบบทดสอบ

25

การวดคณธรรมความกตญญกตเวท

ตวอยางการสรางแบบทดสอบ

จดมงหมาย เพอวดคณธรรมความกตญญกตเวทของนกเรยนชนประถมศกษานยามเชงทฤษฎ ความกตญญกตเวท หมายถง การรคณ และการตอบแทนบญคณ ใหแกผททำาประโยชนแกเรา

26

นยามเชงปฏบตการ ความกตญญกตเวท หมายถง การแสดงออกถงความซาบซง ในบญคณของบคคลผมอปการะคณหรอสงอนมคณตอเรา และแสดงออกถงความสำานกในบญคณนนดวยการตอบแทนคณ อาจกระทำาดวยการใหสงของหรอการปฏบตอยางนอบนอม

ตวอยางการสรางแบบทดสอบ

27

ตวอยางการสรางแบบทดสอบตวอยางตวบงช1. แสดงออกถงความซาบซงในบญคณตอผมพระคณ2. แสดงออกถงการตอบแทนบญคณตอผมพระคณ3. ปฏบตตอผมพระคณดวยความซอตรง ไมมลบลมคมใน หรอสงใดแอบแฝง4. ไมละทงผมพระคณในคราวทผมพระคณเดอดรอน ลำาบาก5. เคารพ รกใคร ไวใจ และเชอถอในผมพระคณทเปนคนด6. ไมทำาตนใหเปนทเสอมเสยแกวงศตระกล และผมพระคณ

28

ตวอยางการสรางแบบทดสอบตวอยางพฤตกรรม1. พดจากบผมพระคณอยางนอบนอมทงตอหนาและลบหลง2. กลาวถงคณงามความดของผมพระคณ3. อาสาทำางานใหกบผมพระคณอยางเตมใจ4. ไมละทงผมพระคณในคราวทผมพระคณเดอดรอน ลำาบาก5. เชอฟงคำาสงสอนของผมพระคณ6. ไมทำาตนใหเปนทเสอมเสยแกวงศตระกล และผมพระคณ

29

ความกตญญกตเวท(0) ในวนหยดกอยและเพอน ๆ จะนดกนไปเทยวเสมอ วนหนง

แมปวย แตมพอดแลอยแลว นกเรยนเปนกอยจะทำาอยางไร ก. ไมไป เพราะลกทดตองคอยดแลพอแมขณะทเจบปวย (4

คะแนน) ข. ไมไป เพราะกลวพอดทไมดแลแม (3 คะแนน) ค. ไป เพราะ แมมพอดแลแลว คงไมเปนอะไรมาก (2 คะแนน) ง. ไป เพราะ เพอน ๆ นดกนแลว จะไมเปนไปตามนด (1

คะแนน)

ตวอยางแบบทดสอบ

30

มาตรวดของเทอรสโตน

มาตรวดของลเครท

มาตรวดของออสกด

มาตรวดของกตแมน

เครองมอวดคณลกษณะแบบมาตรประมาณคา

31

การสรางเครองมอวดคณลกษณะ

ของเทอรสโตน (Thurstone)

ใน ค.ศ.1929 เทอรสโตนไดเสนอวธการสรางเครองมอวดคณลกษณะทเรยกวาเจตคต โดยมแนวคดทจะวดในระดบการวดแบบชวง (Equal Appearing Scales) 

แนวคดและความเปนมา

32

ใชการพจารณาของผเชยวชาญในการ

ตดสนคาของความคดเหนทมตอวตถ สงของหรอสถานการณ เปนคาตอเนองจากไมเหนดวยมากทสดจนถงเหนดวยมากทสดโดยแบงชวงความรสกแบงเปน 11 ชวง

หลกการ

33

คำาชแจงใหนกเรยนเลอกขอความตามความรสกทแทจรงของนกเรยน จำานวน 3 ขอความ1. ขาพเจาชอบเรยนวชาคณตศาสตรมากกวาวชาอนๆ2. ขาพเจาจะเรยนวชาคณตศาสตรเมอถกบงคบ3. ขาพเจาชอบซกถามเมอเรยนวชาคณตศาสตรไมเขาใจระหวางเวลาทครสอน4. ขาพเจามกชอบชวนเพอนทำาการบานคณตศาสตร5. ……………………………6. ……………………………

ฯลฯ

ตวอยางมาตรวด

34

1. รวบรวมขอความ2. เตรยมขอความเพอประเมน3. ใหผเชยวชาญพจารณา4. คำานวณคามาตรา5. คดเลอกขอความขนสดทาย

เพอนำาไปใชวด6. การตอบและการใหคะแนน7. หาคณภาพ

ขนตอนในการสรางมาตรวด

35

1. ไมเปนขอเทจจรง ควรสะทอนความรสกของบคคล

2. เกยวของกบเหตการณปจจบน3. ใชภาษางายชดเจนและตรงประเดน4. ความหมายเดยว ไมหลายแง หลายมม5. ไมใชคำาคลมเครอ เชน ทงหมด เสมอ

ไมม ไมเคย เปนตน6. ไมใชปฏเสธซอนปฏเสธ7. หลกเลยงขอความทกคนเหนดวยหรอ

ไมเหนดวย

ลกษณะของมาตรวด

36

1. ฉนรสกสบายใจเมอเรยนวชาวทยาศาสตร2. วชาวทยาศาสตรเปนวชาทนาเบอ3. วชาวทยาศาสตรทำาใหรวธการประดษฐสง

ใหม ๆ4. วชาวทยาศาสตรเปนวชาทเรยนสนก5. ถาใหเลอกไดฉนไมเลอกเรยนวชา

วทยาศาสตร

ตวอยางมาตรวด

37

การสรางเครองมอวดคณลกษณะ

ของลเครท (Likert)

38

มาตรวดของลเครท (Likert)ลเครท (Likert) ไดพฒนาแบบวด

เจตคตทใชวธการรวมคะแนน (Method of Summated Ratings) ใน ค.ศ. 1932 ตอมาไดรบความนยมในการนำาไปใชวดเจตคตของบคคล เนองจากมวธการสรางงาย ไมจำาเปนตองอาศยกลมผตดสนในการกำาหนดคาประจำาขอความแตละขอเหมอนวธการของเทอรสโตน คะแนนจากการรวมคาคะแนนคำาตอบทผตอบเลอกในแตละขอ จะแสดงถงเจตคตของบคคลนน

39

ตวอยางเครองมอคำาชแจง ใหพจารณาขอความ แลวเขยนเครองหมาย ลงในชองวาง เปนจรงมากทสด เปนจรง เฉยๆ เปนจรงนอย เปนจรงนอยทสด ทตรงกบความรสกหรอพฤตกรรมของนกเรยนมากทสดขอความ เปน

จรงมากทสด

เปนจรง

เฉยๆ

เปนจรงนอย

เปนจรงนอยทสด

1. ขาพเจาชอบเรยนวชาคณตศาสตรมากกวาวชาอน ๆ

2. ถาไมถกบงคบแลวขาพเจาจะไมเรยนวชาคณตศาสตร

3. ขาพเจาชอบซกถามเมอเรยนวชาคณตศาสตรไมเขาใจระหวางเวลาทครสอน

…………

…………

…………

………

………

………

…….

…….

.…….

………

………

………

…………..

………….

………….

40

ขนตอนการสรางเครองมอ ขนตอนในการสรางเครองมอตามวธของลเครท ดงน

1 .กำาหนดเปาหมายของสงทตองการวด

2. เขยนขอความทเกยวของกบเรองทวด

3. ตรวจสอบขอความ4. กำาหนดคำาตอบและนำาหนกคะแนน

ของตวเลอกและขอความ5. ทดลองคณภาพเบองตน

41

ลกษณะขอความ - ขอความควรมความหมายตงแตทางบวกไป จนถงทางลบ - มความชดเจน สน กะทดรด

- ใหขอมลพอทจะตดสนไดได- ไมเปนปฏเสธซอน - ขอความเดยวควรมความเชอ

เดยว เปนปจจบน 42

ตวอยางขอความ 1 .ครใชสอททนสมย2. ครแมนยำาในเนอหา3. ครใหโอกาสซกถาม4. เนอหาวชามประโยชนควรคา

แกการศกษา5. ครแทรกคณธรรม จรยธรรม

แกนกเรยน43

การสรางเครองมอวดคณลกษณะ

ของออสกด (Osgood) เปนมาตราวดแบบนยจำาแนก (SDS) โดยใชคำาทมความหมายแทนประโยคยาวๆ เชน ครเปนอาชพทนายกยอง จะแทนดวยคำาวา ยกยอง เปนตน 44

มาตรวดของออสกด (Osgood)

เปาเจตคต (มโนภาพ) ม 3 องคประกอบคอ

1. องคประกอบดานการประเมน 2. องคประกอบดานพลงอำานาจ 3. องคประกอบดานกจกรรม

45

มโนภาพ (Concept) 1. องคประกอบดานการประเมน (Evaluative factor) จะแสดงออกถงคณคา เหมาะทจะวดเจตคตมากทสด ลกษณะคำา เชน ด เลว– , สข ทกข –เปนตน

2. องคประกอบดานพลงอำานาจ (Potency factor) จะแสดงใหเหนถงอำานาจ ลกษณะคำา เชน หนก เบา– , กลา –กลว เปนตน

3. องคประกอบดานกจกรรม (Activity factor) จะแสดงออกถงกรยา อาการ ลกษณะคำา เชน ขเกยจ –ขยน, ชา เรว เปนตน–

46

วธการสรางมาตรวดของออสกด 1. ศกษาคำาตรงขามของมโนภาพตาง ๆ พรอมหาความถ

2. เลอกเอาคำาทมความหมายตอผบรรยายมามากเปนหลก

3. นำาคำาทมความหมายทเลอกมาเรยงเปนคำาตรงขามเปนคๆ

4. นำาแตละคำาตรงขามมาทำาเปนแบบมาตราวดความรสก ทมตอเปาเจตคต

5. นำาไปทดลองใชกบกลมตวอยาง6. ศกษาคณภาพของเครองมอ

47

การสรางเครองมอวดคณลกษณะ

ของกทแมน (Guttman) มาตรวดประเภทนเปนมาตรวดในมตเดยว ประกอบดวยชดขอความทผตอบลงความเหนวา เหนดวยหรอไมเหนดวย“ ” ชดขอความมไมมากขอ อาจจะเพยง 4 - 5 ขอขนไป ชดขอความนนจะตองมความสมพนธกนในลกษณะตอเนอง

48

ตวอยางมาตรวดของ Guttmanคำาชแจง ใหอานขอความทแสดงความรสกตอ

อาชพตอไปน แลวพจารณาวาถาทานเหนดวยกบขอความขอใดโปรดทำาเครองหมาย / หนาขอความนน ถาทานไมเหนดวยโปรดทำาเครองหมาย X หนาขอความนน ……………………1. อาชพครชวยสรางความเจรญใหแกชมชน…………………… 2. อาชพครเปนอาชพทมความเสยสละ…………………… 3. อาชพครเปนอาชพทมเกยรตสง…………………… 4. ผประกอบอาชพครเปนผมความคดรเรมด

49

ขนตอนการสรางเครองมอตามวธของ Guttman

1. กำาหนดเปาเจตคต2. เขยนขอความทแสดงความรสกตอเปาเจตคต โดยพยายามลดหลนความเขมขนของความรสก3. หาคณภาพและคดเลอกขอทเปนไปตามทฤษฎ ไมเกน 20 ขอ4. นำาแบบวดไปใชวดเจตคตและหาคาสมประสทธ R (Reproducibility)

50

ขอเสยของมาตรวดตามวธของ Guttman

1. มาตรวดนไมสามารถใชเปนฐานใน

การวดเจตคตตอปรากฏการณทสลบซบซอน หรอเปนฐานในการพยากรณได

2. การกำาหนดวาสงใดมเพยงมตเดยว สงใดมหลายมต ยงเปนสงทไมชดเจน เพราะวาเมอซอยความหมายมากขน กยงมไดหลายมตมากขน

51