ต นทุนการผลิต cost of production · ความสัมพันธ...

ตนทุนการผลิตตนทุนการผลิต Cost of ProductionCost of Production

““พึงเขาใจวาทฤษฎีเศรษฐศาสตรจุลภาคกลาวถึงการพึงเขาใจวาทฤษฎีเศรษฐศาสตรจุลภาคกลาวถึงการแสวงหากําไรสูงสุดแสวงหากําไรสูงสุด โดยการโดยการลดตนทุนลดตนทุนควบคูกับควบคูกับการเพิ่มการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตประสิทธิภาพการผลิตเทานั้นเทานั้น สวนการแสวงหากําไรสวนการแสวงหากําไรสูงสุดโดยวิธีการนอกเหนือจากนี้ไมอยูในขอบเขตของสูงสุดโดยวิธีการนอกเหนือจากนี้ไมอยูในขอบเขตของวิชาเศรษฐศาสตรวิชาเศรษฐศาสตร””

เมื่อเรานําจํานวนปจจัยการผลิตท่ีจําเปนในการผลิตสินคา มาศึกษารวมกับขอมูลท่ีเก่ียวกับราคาของปจจัยการผลิต จะทําใหเราทราบถึงตนทุนการผลิต และเมื่อเรานําเอาตนทุนการผลิตท่ีได มาพิจารณารวมกับรายไดจากการขายสินคา ณ ระดับราคาตาง ๆ กัน ก็จะทําใหผูผลิตรูวา ตนควรจะตัดสินใจในการผลิตสินคาออกจําหนายเปนจํานวนเทาใด ณ ระดับราคาหนึ่ง ๆ

ตนทุนการผลิตในลักษณะตาง ๆ

1. ตนทุนคาเสียโอกาส (Opportunity Cost) คือประโยชนท่ีผูผลิตเสียไป เมื่อผูผลิตเลือกผลิตสินคาชนิดหนึ่ง แลวสละการผลิตสินคาอีกชนิดหนึ่ง โดยทางเศรษฐศาสตรไดนําเอาตนทุนประเภทนี้มารวมเขาไวดวย

2.ตนทุนโดยตรง หรือ ตนทุนแจงชัด (Explicit Cost) คือ ตนทุนท่ีไดจายออกไปเปนตัวเงินจริง ๆ เชน คาจาง เงินเดือน คาเชา ดอกเบี้ย เปนตน

3. ตนทุนโดยปริยาย หรือ ตนทุนไมแจงชัด หรือตนทุนแฝง (Implicit Cost) สวนมากเกิดจากผูผลิตนําปจจัยการผลิตของตนมาใชในกิจการเอง ถือเปนตนทุนการผลิตอยางหนึ่ง

4. ตนทุนทางบัญชี คือ การบันทึกรายจายจริงท้ังหมดท่ีเปนตัวเงินท่ีเกิดขึ้น และมีการเอาคาเส่ือมราคาของทรัพยสินมาบันทึกไวในรายการนี้ดวย

5. ตนทุนทางเศรษฐศาสตร คือ การนําคาใชจายท่ีเกิดขึ้นจริง (Explicit Cost) มารวมกับคาใชจายท่ีมิไดจายออกไปเปนตัวเงินจริง (Implicit Cost) ดังนั้น

ตนทุนทางเศรษฐศาสตร = Explicit + Implicit

ดังนั้น ตนทุนทางเศรษฐศาสตรจึงสูงกวาตนทุนทางบัญชี

6. ตนทุนภายใน (Internal Cost) คือ ปจจัยและคาใชจายท้ังหมดท่ีเกิดขึ้นท่ีกอใหเกิดผลผลิตขึ้นในกิจการ เรียกอีกอยางหนึ่งวา ตนทุนเอกชน (Private Cost)

7. ตนทุนภายนอก (External Cost) คือ คาความเสียหายท่ีเกิดขึ้นจากหนวยเศรษฐกิจหนึ่ง ซึ่งสงผลกระทบตอภายนอก เชน การท่ีโรงงานปลอยน้ําเสียลงในแมน้ําลําคลอง ทําใหปลาท่ีชาวบานเลี้ยงตาย ดังนั้น คาเสียหายท่ีเกิดขึ้น เรียกวา ตนทุนภายนอก

8. ตนทุนทางสังคม (Social Cost) คือ การนําตนทุนของภาคเอกชน(Private Cost) มารวมกับตนทุนภายนอก(External Cost)

การผลิตจะแบงระยะเวลาในการผลิตออกเปน 2 ระยะคือ1.1. การผลิตระยะสั้นการผลิตระยะสั้น (Short Run)(Short Run) คือ กระบวนการผลผลิตที่ใชปจจัยคงที่

ทํางานรวมกับปจจัยแปรผัน

2. การผลิตระยะยาว (Long Run) คือ ระยะเวลานานพอที่ผูผลิตสามารถเปลี่ยนปจจัยทุกชนิดใหเปนปจจัยแปรผันได ดังน้ัน การผลิตระยะยาว ก็คือ การผลิตที่ใชปจจัยแปรผันเพียงอยางเดียว

ตนทุนระยะสั้น (Short Run Cost) คือ คาใชจายตาง ๆ ที่ใชในการผลิตระยะสั้นซึ่งมีทั้งตนทุนแปรผัน(Variable Cost) และตนทุนคงที่ (Fixed Cost)

ประเภทของตนทุนระยะสั้นมีดังนี้

1. ตนทุนคงที่รวม (Total Fixed Cost : TFC) เปนตนทุนท่ีมีจํานวนคงท่ีตลอดไมวาจะมีการผลิตหรือไม เชน เคร่ืองจักร โรงงาน อาคารเปนตน

2. ตนทุนแปรผันรวม (Total Variable Cost : TVC) คือ ตนทุนท่ีเปล่ียนแปลงไปตามจํานวนการผลิต เชน คาวัตถุดิบ คาน้ํา คาไฟ คาจางแรงงาน เปนตน

3.ตนทุนรวม (Total Cost : TC) คือ ผลรวมของตนทุนคงท่ีท้ังหมดท่ีกับตนทุนแปรผันท้ังหมด

ดังนั้น TC = TFC + TVC

Q

4. ตนทุนคงท่ีเฉลี่ย (Average Fixed Cost : AFC) คือ ตนทุนคงที่ทั้งหมดที่คิดเฉล่ียตอผลผลิต 1 หนวย

ดังนั้น AFC = TFC

5. ตนทุนแปรผันเฉลี่ย (Average Variable Cost : AVC) คือตนทุนแปรผันทั้งหมดที่คิดเฉล่ียตอผลผลิต 1 หนวย

ดังนั้น AVC = TVCQ

6.ตนทุนเฉลี่ย (Average Cost : AC หรือ Average Total Cost : ATC ) คือ ตนทุนรวมคิดเฉล่ียตอผลผลิต 1 หนวย

ดังนั้น AC = TC หรือ TFC + TVC หรือ AFC + AVC

7. ตนทุนเพิ่ม (Marginal Cost : MC) คือ ตนทุนหนวยที่เพ่ิมขึ้น เม่ือผลิตสินคาเพ่ิมขึ้น 1 หนวย

ดังนั้น MC = ∆TC∆Q

Q QQ

เสนตนทุนระยะสั้น (Short – Run Cost)ความสัมพันธระหวางเสน TC, TVC และ TFC

Q

TC

TVC

TFC

C

0

-เสน TFC จะเปนเสนตรงขนานแกนนอน เพราะไมมีการผลิต ก็จะมีตนทุนประเภทนี้เกิดขึ้น

-เสน TVC เปนเสนที่เร่ิมจากจุดกําเนิด เพราะถาไมมีการผลิต ก็ไมเกิดตนทุนนี้

-เสน TC มีลักษณะคลายเสน TVC และชวงหางระหวาง TC กับ TVC คือ TFC

-- เสนตนทุนคงที่รวมเสนตนทุนคงที่รวม((TFC)TFC) เนื่องจากตนทุนคงที่มีคาเทากันตลอดไมวาปริมาณเนื่องจากตนทุนคงที่มีคาเทากันตลอดไมวาปริมาณผลผลิตจะเปนเทาไรก็ตามผลผลิตจะเปนเทาไรก็ตาม ดังนั้นเสนดังนั้นเสน TFCTFC จึงเปนเสนตรงขนานกับแกนนอนและจึงเปนเสนตรงขนานกับแกนนอนและมีระยะหางจากแกนนอนเทากับคาของตนทุนคงที่มีระยะหางจากแกนนอนเทากับคาของตนทุนคงที่

-- เสนตนทุนแปรผันรวมเสนตนทุนแปรผันรวม((TVC)TVC) ชวงแรกของเสนชวงแรกของเสน TVC TVC จะเวาออกจากแกนปริมาณจะเวาออกจากแกนปริมาณผลผลิตผลผลิต และชวงหลังของเสนจะเวาเขาหาแกนปริมาณผลผลิตและชวงหลังของเสนจะเวาเขาหาแกนปริมาณผลผลิต ปรากฏการณนี้ปรากฏการณนี้อธิบายไดโดยใชอธิบายไดโดยใช กฎวาดวยการผลิตที่มีสัดสวนไมคงที่กฎวาดวยการผลิตที่มีสัดสวนไมคงที่((Low of Variable Low of Variable Proportion Production)Proportion Production) กลาวคือการเพ่ิมปจจัยแปรผันหนวยแรกๆกลาวคือการเพ่ิมปจจัยแปรผันหนวยแรกๆ จะทําใหผลผลิตจะทําใหผลผลิตเพ่ิมขึ้นในอัตราสูงกวาอัตราการเพ่ิมของตนทุนแปรผันรวมเพ่ิมขึ้นในอัตราสูงกวาอัตราการเพ่ิมของตนทุนแปรผันรวม แตเม่ือการเพ่ิมปจจัยแตเม่ือการเพ่ิมปจจัยแปรผันเลยจากจุดหนึ่งไปแลวแปรผันเลยจากจุดหนึ่งไปแลว ปริมาณผลผลิตจะเพ่ิมขึ้นในอัตราต่ํากวาอัตราการปริมาณผลผลิตจะเพ่ิมขึ้นในอัตราต่ํากวาอัตราการเพ่ิมของตนทุนแปรผันรวมปรากฏการณชวงหลังเกิดจากเพ่ิมของตนทุนแปรผันรวมปรากฏการณชวงหลังเกิดจาก กฎวาดวยการลดนอยกฎวาดวยการลดนอยถอยลงของผลผลิตสวนเพ่ิมถอยลงของผลผลิตสวนเพ่ิม(Law of Diminishing Returns of Input)(Law of Diminishing Returns of Input) ซ่ึงเปนสวนซ่ึงเปนสวนหนึ่งของกฎแรกหนึ่งของกฎแรก นอกจากนี้นอกจากนี้ TVC TVC จะเริ่มจากจุดกําเนิดเสมอจะเริ่มจากจุดกําเนิดเสมอ เพราะเม่ือผลผลิตเพราะเม่ือผลผลิตเทากับเทากับ 00 ตนทุนแปรผันจะเทากับตนทุนแปรผันจะเทากับ 00 ดวยดวย

-- เสนตนทุนรวมเสนตนทุนรวม((TC)TC) คือผลรวมของเสนคือผลรวมของเสน TFCTFC และและ TVC TVC ดังน้ันเสนดังน้ันเสน TC TC จึงจึงอยูสูงกวาเสนอยูสูงกวาเสน TFC TFC และและ TVC TVC เน่ืองจากเน่ืองจาก TFCTFC มีคาคงที่มีคาคงที่ ดังน้ันเสนดังน้ันเสน TC TC จึงจึงมีลักษณะเดียวกับเสนมีลักษณะเดียวกับเสน TVC TVC ทุกประการทุกประการ และอยูหางจากเสนและอยูหางจากเสน TVC TVC โดยโดยวัดตามแนวด่ิงเทากับคาวัดตามแนวด่ิงเทากับคา TFC TFC ณณ ทุกระดับปริมาณผลผลิตทุกระดับปริมาณผลผลิต

ตารางแสดงความสัมพันธระหวางตนทุนประเภทตาง ๆ ในการผลิตระยะส้ัน

Q TFC TVCTC=

TFC+TVCMC=

∆TC/∆QAC=TC/Q

AFC=TFC/Q

AVC=TVC/Q

012345678910

5555555555555555555555

0305575

105155225315425555705

-30252030507090

110130150

5585

110130160210280370480610460

-30271/2

25261/4

31371/2

45531/8

612/3

701/2

-55271/2

181/3

133/4

1191/6

7 6/7

67/8

61/9

51/2

-8555431/3

4042462/3

526/7

60677/9

76

นําขอมูลในตารางมาสรางความสัมพันธระหวางเสน AFC,AVC,AC และ MCไดดังนี้

11 2 3 4

MC

AC

AVC

AFCQ1 Q2 Q3

ปริมาณการผลิต

ตนทุน

0

ความสัมพันธระหวา AFC,AVC,AC และ MC สามารถแบงออกไดเปน 4 ชวง

ชวงท่ี 1. ตั้งแค 0 จนถึง Q1

-MC ลดลงจนถึงจุดต่ําสุด และเสน AFC, AVCและ AC ก็ลดลงดวยเชนกัน AC>AVC>MC

ชวงท่ี 2 ตั้งแต Q1 - Q2 เสน AVC ลดลงจนถึงจุดต่ําสุด

(AVC=MC) และ AC ก็ลดลง สวน AFC ลดลงจนถึงจุดต่ําสุด ในชวงน้ี AC>MC>AVC และ MC เพิ่มข้ึน

ลดลงจนถึงจุดต่ําสุดAC สวนเสน เพิ่มข้ึนAVC และเสนMC เสน ลดลงAFC เสน Q3-Q2 ตั่งแต 3 ชวงท่ีในชวงน้ีAC>MC>AVC

MC>AC>AVC เพิ่มสูงข้ึนจุดน้ี AVC และ MC,AC เสน อยางตอเน่ือง ลดลงAFC เสน เปนตนไป Q3 ตั้งแต 4 ชวงท่ี

Run Cost)-(Long ตนทุนการผลิตระยะยาว

เน่ืองจากในระยะยาวปจจัยทุกอยางสามารถเปลี่ยนแปลงไดดังน้ันในระยะยาว จะมีปจจัยเพียงตัวเดียว คือ ปจจัยผันแปรและในระยะยาวจะไมมีตนทุนคงที่

ดวยเหตุน้ีเสน AC จึงเปนเสนเดียวกับเสน AVC

(จาก AC= TC/Q หรือ TFC +TVC หรือเทากับ AFC+AVC เม่ือในระยะยาวไมมี TFC

ดังนั้น AC จึงเทากับ AVC)Q Q

LAC

แบบคือ 2 ลักษณะของเสนตนทุนการผลิตระยะยาวสามารถแบงออกเปน (LAC) เสนตนทุนเฉลี่ยระยะยาว1.

สามารถหาไดโดยการนําเสนตนทุนเฉลี่ยระยะสั้น(SAC) มาทําการพิจารณา แตละระดับการผลิต แลวเลือกขนาดที่เหมาะสมที่สุด โดยเสียตนทุนตํ่าสุด เพื่อเปนทางเลือกใหผูผลิตตัดสินใจเลือกขนาดโรงงานที่เหมาะสมได

SAC1SAC2 SAC3

SAC4

ปริมาณผลผลิต

ตนทุน

0

เสน LAC จะเปนเสนทอดลงในตอนแรก และจะเพิ่มข้ึนในตอนหลัง เน่ืองจากในระยะแรกเม่ือขยายการผลิต เกิดการประหยัดตอขนาด แตถึงระยะหน่ึงเม่ือขยายการผลิตมากเกินไปก็

จะเกิดการไมประหยัดตอขนาด ดวยเหตุน้ี เสน LAC เพิ่มสูงข้ึนในตอนหลัง

ขนาดโรงงานที่เหมาะสม

จุดตํ่าสุดเสมอ ณLAC จะตัดกับเสน (LMC) เสนตนทุนเพิ่มระยะยาว2.

LMC

LAC

ปริมาณผลผลิต

ตนทุน

0Q1 Q2

SAC1 SAC2SMC1 SMC2

ตนทุนเพิ่มในระยะยาวคํานวณจากตนทุนรวมระยะยาวตนทุนเพิ่มในระยะยาวคํานวณจากตนทุนรวมระยะยาว วิธีการวิธีการคํานวณเชนเดียวกับการคํานวณระยะสั้นคํานวณเชนเดียวกับการคํานวณระยะสั้น หากเปาหมายปริมาณผลผลิตหากเปาหมายปริมาณผลผลิตคือคือ 0Q1 0Q1 โรงงานที่เหมาะสมที่สุดก็คือโรงงานที่มีเสนตนทุนการผลิตโรงงานที่เหมาะสมที่สุดก็คือโรงงานที่มีเสนตนทุนการผลิต SAC1 SAC1 โดยมีโดยมี SMC1SMC1 ตัดที่จุดตํ่าสุดของเสนน้ีตัดที่จุดตํ่าสุดของเสนน้ี อยางไรก็ตามระดับปริมาณอยางไรก็ตามระดับปริมาณผลผลิตที่เหมาะสมที่สุดในระยะยาวตามตัวอยางน้ีผลผลิตที่เหมาะสมที่สุดในระยะยาวตามตัวอยางน้ี คือคือ 0Q20Q2 ซึ่งเกิดจากซึ่งเกิดจากขนาดของหนวยผลิตที่มีตนทุนขนาดของหนวยผลิตที่มีตนทุน SAC2 SAC2 และและ SMC2 SMC2 ดังน้ันดังน้ัน ณณ จุดที่มีจุดที่มีตนทุนเฉลี่ยระยะยาวมีคาตํ่าสุดตนทุนเฉลี่ยระยะยาวมีคาตํ่าสุด ตนทุนระยะสั้นและระยะยาวมีคาเทากันตนทุนระยะสั้นและระยะยาวมีคาเทากัน น่ันคือน่ันคือ

SAC2 = LAC = SMC2 = LMCSAC2 = LAC = SMC2 = LMC