หมวด 2...

หมวด 2 นตบคคล

สวนท 1 บทเบดเสรจทวไป

มาตรา 65  นตบคคลจะมขนไดกแตดวยอาศยอำานาจแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน

มาตรา 66  นตบคคลยอมมสทธ และหนาทตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน ภายในขอบแหงอำานาจหนาทหรอวตถประสงคดงไดบญญตหรอกำาหนดไวในกฎหมาย ขอบงคบ หรอตราสารจดตง

มาตรา 67   ภายใตบงคบ มาตรา 66 นตบคคลยอมมสทธและหนาทเชนเดยวกบบคคลธรรมดา เวนแตสทธและหนาทซงโดยสภาพจะพงมพงเปนไดเฉพาะแกบคคลธรรมดาเทานน

 มาตรา 68    ภมลำาเนาของนตบคคลไดแกถนอนเปนทตงสำานกงานใหญหรอถนอนเปนทตงททำาการ หรอถนทไดเลอกเอาเปนภมลำาเนา เฉพาะการตามขอบงคบหรอตราสารจดตง

มาตรา 69   ในกรณทนตบคคลมทตงทำาการหลายแหง หรอม สำานกงานสาขาใหถอวาถนอนเปนทตงของททำาการหรอของสำานกงานสาขาเปนภมลำาเนาในสวนกจการอนไดกระทำา ณ ทนนดวย

มาตรา 70   นตบคคลตองมผแทนคนหนงหรอหลายคน ทงนตามทกฎหมายขอบงคบหรอตราสารจดตงจะไดกำาหนดไว

ความประสงคของนตบคคลยอมแสดงออกโดยผแทนของนตบคคล

 มาตรา 71   ในกรณทนตบคคลมผแทนหลายคนการดำาเนนกจการของนตบคคลใหเปนไปตามเสยงขางมากของผแทนของนตบคคล

นนเวนแตจะไดมขอกำาหนดไวเปนประการอนในกฎหมายขอบงคบหรอตราสารจดตง

 มาตรา 72   การเปลยนตวผแทนของนตบคคลหรอการจำากดหรอแกไขเปลยนแปลงอำานาจของผแทนของนตบคคล ใหมผลตอเมอได ปฏบตตามกฎหมายขอบงคบหรอตราสารจดตงแลวแตจะยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรตมได

 มาตรา 73   ถามตำาแหนงวางลงในจำานวนผแทนของนตบคคล และมเหตอนควรเชอวาการปลอยตำาแหนงวางไวนาจะเกดความเสยหายขนได เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอศาลจะแตงตงผแทนชวคราวขนกได

มาตรา 74   ถาประโยชนไดเสยของนตบคคลขดกบประโยชนไดเสยของผแทนของนตบคคลในการอนใดผแทนของนตบคคลนนจะเปนผแทนในการอนนนไมได

 มาตรา 75   ถากรณตาม มาตรา 74 เปนเหตใหไมมผแทนของนตบคคลเหลออยหรอผแทนของนตบคคลทเหลออยมจำานวนไมพอจะเปนองคประชมหรอไมพอจะกระทำาการอนนนได หากกฎหมาย ขอบงคบหรอตราสารจดตงของนตบคคลนนมไดมขอกำาหนดในเรองนไวเปนอยางอนใหนำาความใน มาตรา 73   มาใชบงคบเพอตงผแทนเฉพาะการโดยอนโลม

 มาตรา 76   ถาการกระทำาตามหนาทของผแทนของนตบคคลหรอผมอำานาจทำาการแทนนตบคคลเปนเหตใหเกดความเสยหายแก บคคลอน นตบคคลนนตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายนนแตไมสญเสยสทธทจะไลเบยเอาแกผกอความเสยหาย

ถาความเสยหายแกบคคลอนเกดจากการกระทำาทไมอยในขอบวตถประสงคหรออำานาจหนาทของนตบคคล บรรดาบคคลดงกลาว ตามวรรคหนงทไดเหนชอบใหกระทำาการนนหรอไดเปนผกระทำาการ ดงกลาวตองรวมกนรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแกผทไดรบความเสยหายนน

 มาตรา 77   ใหนำาบทบญญตวาดวยตวแทนแหงประมวลกฎหมายนมาใชบงคบแกความเกยวพนระหวางนตบคคลกบผแทนของนตบคคลและระหวางนตบคคลหรอผแทนของนตบคคลกบบคคลภายนอก โดยอนโลม

 สวนท 2 สมาคม

 มาตรา 78  การกอตงสมาคมเพอกระทำาการใดๆ อนมลกษณะตอเนองรวมกนและมใชเปนการหาผลกำาไรหรอรายไดมาแบงปนกนตองมขอบงคบและจดทะเบยนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน

 มาตรา 79   ขอบงคบของสมาคมอยางนอยตองมรายการดงตอไปน(1) ชอสมาคม(2) วตถประสงคของสมาคม(3) ทตงสำานกงานใหญและทตงสำานกงานสาขาทงปวง(4) วธรบสมาชกและการขาดจากสมาชกภาพ(5) อตราคาบำารง(6) ขอกำาหนดเกยวกบคณะกรรมการของสมาคมไดแกจำานวนกรรมการการตงกรรมการ วาระการดำารงตำาแหนงของกรรมการ การพนจากตำาแหนงของกรรมการและการประชมของคณะกรรมการ(7) ขอกำาหนดเกยวกบการจดการสมาคมการบญชและทรพยสนของสมาคม(8) ขอกำาหนดเกยวกบการประชมใหญ

 มาตรา 80   สมาคมตองใชชอซงมคำาวา "สมาคม" ประกอบกบ ชอของสมาคม

 มาตรา 81   การขอจดทะเบยนสมาคมนน ใหผจะเปนสมาชกของสมาคมจำานวนไมนอยกวาสามคนรวมกนยนคำาขอเปนหนงสอตอนายทะเบยนแหงทองททสำานกงานใหญของสมาคมจะตงขนพรอมกบแนบขอบงคบของสมาคม รายชอ ทอยและอาชพของผจะเปนสมาชกไมนอยกวาสบคนและรายชอทอยและอาชพของผจะเปนกรรมการของสมาคมมากบคำาขอดวย

 มาตรา 82   เมอนายทะเบยนไดรบคำาขอจดทะเบยนพรอมทง ขอบงคบแลวเหนวาคำาขอนนถกตองตาม มาตรา 81 และขอบงคบถกตองตาม มาตรา 79 และวตถประสงคของสมาคมไมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรอไมเปนภยนตรายตอความสงบสข ของประชาชนหรอความมนคงของรฐและรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบสอดคลองกบวตถประสงคของสมาคมและผจะเปนกรรมการของสมาคมนนมฐานะและความประพฤตเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของสมาคมใหนายทะเบยนรบจดทะเบยนและออกใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนใหแกสมาคมนนและประกาศ การจดตงสมาคมในราชกจจานเบกษา

ถานายทะเบยนเหนวาคำาขอหรอขอบงคบไมถกตองตาม มาตรา 81 หรอ มาตรา 79 หรอรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบไมสอดคลองกบวตถประสงคของสมาคม หรอผจะเปนกรรมการของ สมาคมมฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของสมาคมใหมคำาสงใหผยนคำาของจดทะเบยนแกไข หรอเปลยนแปลงใหถกตองเมอแกไขหรอเปลยนแปลงถกตองแลวใหรบจดทะเบยน และออกใบสำาคญแสดงการใหแกสมาคมนน

ถานายทะเบยนเหนวาไมอาจรบจดทะเบยนได เนองจากวตถประสงคของสมาคมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ หรอผยนคำาขอจดทะเบยนไมแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตองภายในสามสบวนนบแตวนททราบคำาสงของนายทะเบยนใหนายทะเบยนมคำาสงไมรบจดทะเบยนและแจงคำาสงพรอมดวยเหตผลท ไมรบจดทะเบยนไปยงผยนคำาขอจดทะเบยนโดยมชกชา

ผยนคำาของจดทะเบยนมสทธอทธรณคำาสงไมรบจดทะเบยนนนตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย โดยทำาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงไมรบการจดทะเบยน

ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยวนจฉยอทธรณและแจงคำาวนจฉยใหผอทธรณทราบภายในเกาสบวน นบแตวนทนายทะเบยนไดรบหนงสออทธรณคำาวนจฉยของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ใหเปนทสด

 มาตรา  83   สมาคมทไดจดทะเบยนแลวเปนนตบคคล

 มาตรา  84   การแกไขเพมเตมขอบงคบของสมาคมจะกระทำาไดกแตโดยมตของทประชมใหญและสมาคมตองนำาขอบงคบทไดแกไขเพมเตมไปจดทะเบยนตอนายทะเบยนแหงทองททสำานกงานใหญ ของสมาคมตงอยภายในสบสวนนบแตวนทไดลงมตและใหนำาความในมาตรา 82 มาใชบงคบโดยอนโลม เมอนายทะเบยนไดจดทะเบยนแลวใหมผลใชบงคบได

 มาตรา 85  การแตงตงกรรมการของสมาคมขนใหมทงชดหรอการเปลยนแปลงกรรมการของสมาคมใหกระทำาตามขอบงคบของสมาคมและสมาคมตองนำาไปจดทะเบยนตอนายทะเบยนแหงทองทท

สำานกงานใหญของสมาคมตงอยภายในสามสบวนนบแตวนทมการแตงตงหรอเปลยนแปลงกรรมการของสมาคม

ถานายทะเบยนเหนวากรรมการของสมาคมตามวรรคหนงผใดมฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของสมาคมนายทะเบยนจะไมรบจดทะเบยนกรรมการของ สมาคมผนนกได ในกรณทนายทะเบยนไมรบจดทะเบยนกรรมการของสมาคม นายทะเบยนตองแจงเหตผลทไมรบจดทะเบยนใหสมาคมทราบภายในหกสบวนนบแตวนทยนคำาขอจดทะเบยนและใหนำาความ ใน มาตรา 82 วรรคส และ วรรคหามาใชบงคบโดยอนโลม

ในระหวางทยงไมมการจดทะเบยนกรรมการของสมาคมชดใหมถาขอบงคบของสมาคมมไดกำาหนดไวเปนอยางอนใหกรรมการของสมาคมชดเดมปฏบตหนาทกรรมการของสมาคมตอไปจนกวาจะไดมการจดทะเบยนกรรมการของสมาคมชดใหม

 มาตรา 86   คณะกรรมการของสมาคมเปนผดำาเนนกจการของสมาคมตามกฎหมายและขอบงคบภายใตการควบคมดแลของทประชมใหญ

มาตรา 87   คณะกรรมการของสมาคมเปนผแทนของสมาคมในกจการอนเกยวกบบคคลภายนอก

มาตรา 88   บรรดากจการทคณะกรรมการของสมาคมไดกระทำาไปแมจะปรากฏในภายหลงวามขอบกพรองเกยวกบการตงหรอคณสมบต ของกรรมการของสมาคมกจการนนยอมมผลสมบรณ

มาตรา 89    สมาชกของสมาคมมสทธทจะตรวจตรากจการและทรพยสนของสมาคมในระหวางเวลาทำาการของสมาคมได

มาตรา 90   สมาชกของสมาคมตองชำาระคาบำารงเตมจำานวนในวนทสมครเขาเปนสมาชกหรอในวนเรมตนของระยะเวลาชำาระคาบำารงแลวแตกรณ เวนแตขอบงคบของสมาคมจะกำาหนดไวเปนอยางอน

 มาตรา 91   สมาชกของสมาคมจะลาออกจากสมาคมเมอใดกได เวนแตขอบงคบของสมาคมจะกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา 92   สมาชกแตละคนมความรบผดชอบในหนของสมาคม ไมเกนจำานวนคาบำารงทสมาชกนนคางชำาระอย

มาตรา 93   คณะกรรมการของสมาคมตองจดใหมการประชมใหญสามญอยางนอยปละครง

มาตรา 94   คณะกรรมการของสมาคมจะเรยกประชมใหญวสามญ เมอใดกสดแตจะเหนสมควร

สมาชกจำานวนไมนอยกวาหนงในหาของจำานวนสมาชกทงหมดหรอสมาชกจำานวนไมนอยกวาหนงรอยคน หรอสมาชกจำานวนไมนอยกวาทกำาหนดไวในขอบงคบจะทำาหนงสอรองขอตอคณะกรรมการของสมาคมใหประชมใหญวสามญกไดในหนงสอนนตองระบวาประสงคใหเรยกประชมเพอการใด

เมอคณะกรรมการของสมาคมไดรบหนงสอรองขอใหเรยกประชมใหญวสามญตามวรรคสองใหคณะกรรมการของสมาคมเรยกประชมใหญวสามญโดยจดใหมการประชมขนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบคำารองขอ

ถาคณะกรรมการของสมาคมไมเรยกประชมภายในระยะเวลาตามวรรคสาม สมาชกทเปนผรองขอใหเรยกประชมหรอสมาชกอนรวมกนมจำานวนไมนอยกวาจำานวนสมาชกทกำาหนดตามวรรคสองจะเรยกประชมเองกได

 มาตรา 95   ในการเรยกประชมใหญ คณะกรรมการของสมาคมตองสงหนงสอนดประชมไปยงสมาชกทกคน ซงมชอในทะเบยนของสมาคมกอนวนนดประชมไมนอยกวาเจดวนหรอลงพมพโฆษณาอยางนอยสองคราวในหนงสอพมพทแพรหลายในทองทฉบบหนงกอนวนนดประชมไมนอยกวาเจดวนกได

การเรยกประชมใหญตองระบสถานท วน เวลา และระเบยบวาระการประชมและจดสงรายละเอยดและเอกสารทเกยวของตามควรไปพรอมกนดวยสำาหรบการเรยกประชมใหญโดยการพมพโฆษณารายละเอยดและเอกสารดงกลาวตองจดไวและพรอมทจะมอบใหแกสมาชกทรองขอ ณ สถานททผเรยกประชมกำาหนด

มาตรา 96   การประชมใหญของสมาคมตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจำานวนสมาชกทงหมดจงจะเปนองคประชม เวนแตขอบงคบของสมาคมจะกำาหนดองคประชมไวเปนอยางอน

ในการประชมใหญครงใดถาไมไดองคประชมตามทกำาหนดไวและการประชมใหญนนไดเรยกตามคำารองขอของสมาชกกใหงดการประชมแตถาเปนการประชมใหญทสมาชกมไดเปนผรองขอใหคณะกรรมการของสมาคมเรยกประชมใหญอกครงหนงโดยจดให มการประชมขนภายในสบสวนนบแตวนทนดประชมครงแรกการประชมครงหลงนไมบงคบวาจำาตองครบองคประชม

 มาตรา 97   มตของทประชมใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณเวนแตกรณทขอบงคบของสมาคมกำาหนดเสยงขางมากไวเปนพเศษโดยเฉพาะ

สมาชกคนหนงมเสยงหนงในการลงคะแนนถาคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนไดอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

 มาตรา 98   สมาชกจะมอบอำานาจใหสมาชกผใดมาเขาประชมและออกเสยงลงคะแนนแทนตนกได เวนแตขอบงคบของสมาชกของสมาคมจะกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา 99   ในกรณทจะมมตในเรองใดถาสวนไดเสยของกรรมการหรอสมาชกของสมาคมผใดขดกบประโยชนไดเสยของสมาคมกรรมการหรอสมาชกของสมาคมผนนจะออกเสยงลงคะแนนในเรองนนไมได

มาตรา 100  ในการประชมใหญครงใด ถาไดมการนดประชมหรอการลงมตโดยไมปฏบตตามหรอฝาฝนขอบงคบของสมาคมหรอบทบญญตในสวนนสมาชกหรอพนกงานอยการอาจรองขอใหศาลสงเพก ถอนมตในการประชมใหญครงนนได แตตองรองขอตอศาลภายใน หนงเดอนนบแตวนททประชมใหญลงมต

 มาตรา 101  สมาคมยอมเลกดวยเหตหนงเหตใดดงตอไปน (1) เมอมเหตตามทกำาหนดในขอบงคบ(2) ถาสมาคมตงขนไวเฉพาะระยะเวลาใดเมอสนระยะเวลานน(3) ถาสมาคมตงขนเพอกระทำากจการใดเมอกจการนนสำาเรจแลว(4) เมอทประชมใหญมมตใหเลก(5) เมอสมาคมลมละลาย(6) เมอนายทะเบยนถอนชอสมาคมออกจากทะเบยนตาม มาตรา 102 (7) เมอศาลสงใหเลกตาม มาตรา 104

มาตรา 102   ใหนายทะเบยนมอำานาจสงถอนชอสมาคมออกจากทะเบยนไดในกรณดงตอไปน(1) เมอปรากฏในภายหลงการจดทะเบยนวาวตถประสงคของสมาคมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรออาจเปน

ภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐและนายทะเบยนไดสงใหแกไขแลวแตสมาคมไมปฏบตตามภายในระยะเวลาทนายทะเบยนกำาหนด(2) เมอปรากฏวาการดำาเนนกจการของสมาคมขดตอกฎหมาย หรอศลธรรมอนดของประชาชน หรออาจเปนภยนตรายตอความ สงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ(3) เมอสมาคมหยดดำาเนนกจการตดตอกนตงแตสองปขนไป(4) เมอปรากฏวาสมาคมใหหรอปลอยใหบคคลอนซงมใชกรรมการ ของสมาคมเปนผดำาเนนกจการของสมาคม

 มาตรา 103   เมอนายทะเบยนมคำาสงใหถอนชอสมาคมใดออกจากทะเบยนตาม มาตรา 102 แลว ใหนายทะเบยนแจงคำาสงพรอม ดวยเหตผลไปยงสมาคมนนโดยมชกชา และประกาศการเลกสมาคม ในราชกจจานเบกษา

กรรมการคนหนงคนใดหรอสมาชกของสมาคมจำานวนไมนอยกววสามคนมสทธอทธรณคำาสงของนายทะเบยนตามวรรคหนง ตอ รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยไดโดยทำาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงและใหนำาความใน มาตรา 82 วรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม

 มาตรา 104   เมอมกรณตาม มาตรา 102 ผมสวนไดเสยอาจรองขอใหนายทะเบยนถอนชอสมาคมออกจากทะเบยนได ถานายทะเบยนไมปฏบตตามคำารองขอโดยไมแจงเหตผลใหผรองขอทราบภายในเวลาอนสมควรหรอนายทะเบยนไดแจงเหตผลใหทราบแลวแตผรองขอไมพอใจในเหตผลดงกลาวผรองขอนนจะรองขอตอศาลใหสงเลกสมาคมนนเสยกได

 มาตรา 105   เมอสมาคมมเหตตองเลกตาม มาตรา 101(1)(2)(3) หรอ (4) ใหคณะกรรมการของสมาคมทอยในตำาแหนงขณะม

การเลกสมาคมแจงการเลกสมาคมตอนายทะเบยนภายในสบสวน นบแตวนทมการเลกสมาคม

ในกรณทศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงถงทสดใหสมาคมลมละลายตาม มาตรา 101 (5) หรอมคำาสงถงทสดใหเลกสมาคมตาม มาตรา 104 ใหศาลแจงคำาพพากษาหรอคำาสงดงกลาวใหนายทะเบยนทราบดวย

ใหนายทะเบยนประกาศการเลกสมาคมในราชกจจานเบกษา

มาตรา 106   ในกรณทมการเลกสมาคมใหมการชำาระบญชสมาคมและใหนำาบทบญญตในบรรพ 3 ลกษณะ 22 วาดวยการชำาระบญชหางหนสวนจดทะเบยนหางหนสวนจำากดและบรษทจำากดมาใชบงคบ แกการชำาระบญชสมาคมโดยอนโลม

 มาตรา 107   เมอไดชำาระบญชแลว ถามทรพยสนเหลออยเทาใดจะแบงใหแกสมาชกของสมาคมนนไมได ทรพยสนทเหลอนนจะตองโอนใหแกสมาคมหรอมลนธหรอนตบคคลทมวตถประสงคเกยวกบการสาธารณกศลตามทไดระบชอไวในขอบงคบของสมาคมหรอถาขอบงคบไมไดระบชอไวกใหเปนไปตามมตของทประชมใหญแตถาขอบงคบของสมาคมหรอทประชมใหญมไดระบผรบโอนทรพยสนดงกลาวไวหรอระบไวแตไมสามารถปฏบตไดใหทรพยสนทเหลออยนนตกเปนของแผนดน

 มาตรา 108   ผใดประสงคจะขอตรวจเอกสารเกยวกบสมาคมทนายทะเบยนเกบรกษาไวหรอจะขอใหนายทะเบยนคดสำาเนาเอกสารดงกลาวพรอมดวยคำารบรองวาถกตองใหยนคำาขอตอนายทะเบยน และเมอไดเสยคาธรรมเนยมตามทกำาหนดในกฎกระทรวงแลวใหนายทะเบยนปฏบตตามคำาขอนน

 มาตรา 109   ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยรกษาการตามบทบญญตในสวนนและใหมอำานาจแตงตงนายทะเบยนกบออกกฎ กระทรวงเกยวกบ(1) การยนคำาขอจดทะเบยนและการรบจดทะเบยน(2) คาธรรมเนยมการจดทะเบยนการขอตรวจเอกสารการคด สำาเนาเอกสารและคาธรรมเนยมการขอใหนายทะเบยนดำาเนนการ ใดๆเกยวกบสมาคมรวมทงการยกเวนคาธรรมเนยมดงกลาว(3) การดำาเนนกจการของสมาคมและการทะเบยนสมาคม(4) การอนใดเพอปฏบตใหเปนไปตามบทบญญตในสวนน

กฎกระทรวงนน เมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบ

สวนท 3 มลนธ

 มาตรา 110  มลนธไดแกทรพยสนทจดสรรไวโดยเฉพาะสำาหรบวตถประสงคเพอการกศลสาธารณะการศาสนา ศลปะ วทยาศาสตร วรรณคด การศกษาหรอเพอสาธารณประโยชนอยางอนโดยมไดมงหาผลประโยชนมาแบงปนกนและไดจดทะเบยนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน

การจดการทรพยสนของมลนธตองมใชเปนการหาผลประโยชนเพอบคคลใดนอกจากเพอดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธนนเอง

มาตรา 111  มลนธตองมขอบงคบและตองมคณะกรรมการของมลนธประกอบดวยบคคลอยางนอยสามคนเปนผดำาเนนกจการของมลนธตามกฎหมายและขอบงคบของมลนธ

 มาตรา 112   ขอบงคบของมลนธอยางนอยตองมรายการดงตอไปน(1) ชอมลนธ

(2) วตถประสงคของมลนธ(3) ทตงสำานกงานใหญและทตงสำานกงานสาขาทงปวง(4) ทรพยสนของมลนธขณะจดตง(5) ขอกำาหนดเกยวกบคณะกรรมการของมลนธไดแกจำานวนกรรมการ การตงกรรมการ วาระการดำารงตำาแหนงของกรรมการ การพนจากตำาแหนงของกรรมการ และการประชมของคณะกรรมการ(6) ขอกำาหนดเกยวกบการจดการมลนธ การจดการทรพยสน และบญชของมลนธ

 มาตรา 113   มลนธตองใชชอซงมคำาวา "มลนธ" ประกอบกบชอของมลนธ

 มาตรา 114   การขอจดทะเบยนมลนธนนใหผขอจดตงมลนธยนคำาขอเปนหนงสอตอนายทะเบยนแหงทองททสำานกงานใหญของ มลนธจะตงขนในคำาขออยางนอยตองระบเจาของทรพยสนและ รายการทรพยสนทจะจดสรรสำาหรบมลนธ รายชอทอยและอาชพของผจะเปนกรรมการของมลนธทกคนพรอมกบแนบขอบงคบของมลนธมากบคำาขอดวย

 มาตรา 115   เมอนายทะเบยนไดรบคำาขอแลวเหนวาคำาขอนน ถกตองตามมาตรา 114 และขอบงคบถกตองตามมาตรา 112 และวตถประสงคเปนไปตาม มาตรา 110 และไมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรอไมเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐและรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบสอดคลองกบวตถประสงคของมลนธและผจะเปนกรรมการของมลนธนนมฐานะและความประพฤตเหมาะสมในการ ดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธใหนายทะเบยนรบจดทะเบยนและออกใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนใหแกมลนธนนและประกาศการจดตงมลนธในราชกจจานเบกษา

ถานายทะเบยนเหนวาคำาขอหรอขอบงคบไมถกตองตาม มาตรา 114 หรอมาตรา 112 หรอรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบไมสอดคลองกบวตถประสงคของมลนธหรอผจะเปนกรรมการของมลนธมฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธใหมคำาสงใหผขอจดทะเบยนแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตอง เมอแกไขหรอเปลยนแปลงถกตองแลวใหรบจดทะเบยนและออกใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนใหแกมลนธนน

ถานายทะเบยนเหนวาไมอาจรบจดทะเบยนได เนองจากวตถประสงคของมลนธไมเปนไปตามมาตรา 110 หรอขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐหรอผขอจดทะเบยนไมแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตองภายในสามสบวนนบแตวนททราบคำาสงของนายทะเบยน ใหนายทะเบยนมคำาสงไมรบจดทะเบยนและแจงคำาสงพรอมดวยเหตผลทไมรบจดทะเบยนใหผขอจดทะเบยนทราบโดยมชกชา

ผขอจดทะเบยนมสทธอทธรณคำาสงไมรบจดทะเบยนนนตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยโดยทำาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงไมรบจดทะเบยน

ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยวนจฉยอทธรณและแจงคำาวนจฉยใหผอทธรณทราบภายในเกาสบวนนบแตวนทนายทะเบยนไดรบหนงสออทธรณคำาวนจฉยของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ใหเปนทสด

 มาตรา 116    กอนทนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธ ผขอจดตง มลนธมสทธขอถอนการจดตงมลนธไดโดยทำาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยน สทธทจะขอถอนการจดตงมลนธนไมตกทอดไปยงทายาท

ในกรณทมผขอจดตงมลนธหลายคนถาผขอจดตงมลนธคนหนงคนใดใชสทธถอนการจดตงมลนธ ใหคำาขอจดตงมลนธนนเปนอนระงบไป

 มาตรา 117    ในกรณทผขอจดตงมลนธถงแกความตายกอนนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธ ถาผตายมไดทำาพนยกรรมยกเลกการจดตงมลนธทขอจดตงไวใหคำาขอจดตงมลนธทผตายไดยนไวตอนายทะเบยนยงคงใชไดตอไปและใหทายาทหรอผจดการมรดกหรอผซงผตายมอบหมายดำาเนนการในฐานะเปนผขอจดตงมลนธตอไปถาบคคลดงกลาวไมดำาเนนการภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทผขอจดตงมลนธถงแกความตายบคคลผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการจะดำาเนนการในฐานะเปนผขอจดตงมลนธนนตอไปกได

ในกรณทไมสามารถจดตงมลนธขนไดตามวตถประสงคทผตายกำาหนดไวถาหากไมมพนยกรรมของผตายสงการในเรองนไวเปนอยางอนใหนำาความในมาตรา 1679 วรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม ถาไมสามารถดำาเนนการตามมาตรา 1679 วรรคสองหรอมลนธจดตงขนไมไดตามมาตรา 115 ใหทรพยสนทจดสรรไวตกเปนมรดกของผตาย

มาตรา 118    ในกรณทมขอกำาหนดพนยกรรมใหกอตงมลนธตาม มาตรา 1676 ใหบคคลซงมหนาททจะตองจดตงมลนธตามมาตรา 1677 วรรคหนง วรรคหนง ดำาเนนการตาม มาตรา 114 และตามบทบญญตแหงมาตราน

ถาบคคลซงมหนาททจะตองจดตงมลนธตามวรรคหนงมไดขอจดทะเบยนกอตงมลนธภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทบคคลดง

กลาวไดรหรอควรรขอกำาหนดพนยกรรมใหกอตงมลนธ บคคลผมสวนไดเสยคนหนงคนใดหรอพนกงานอยการจะเปนผขอจด ทะเบยนมลนธกได

ถาผยนคำาขอจดทะเบยนมลนธไมดำาเนนการแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตองตามคำาสงของนายทะเบยนตามมาตรา 115 จนเปนเหตใหนายทะเบยนไมรบจดทะเบยนมลนธเพราะเหตดงกลาวบคคล ผมสวนไดเสยคนหนงคนใดหรอพนกงานอยการจะเปนผขอจดทะเบยนมลนธนนอกกได

ผยนคำาขอจดทะเบยนกอตงมลนธตามมาตรานจะขอถอนการ กอตงมลนธตาม มาตรา 116 ไมได

 ในกรณทมผคดคานตอนายทะเบยนวาพนยกรรมนนมไดกำาหนดใหกอตงเปนมลนธใหนายทะเบยนแจงใหผคดคานไปรองตอศาลภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบแจงจากนายทะเบยนและใหนาย ทะเบยนรอการพจารณาการจดทะเบยนไวกอนเพอดำาเนนการตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาล ถาผคดคานไมยนคำารองตอศาลภายในเวลาทกำาหนดใหนายทะเบยนพจารณาการจดทะเบยนมลนธนนตอไป

 มาตรา 119    ในกรณทมขอกำาหนดพนยกรรมใหจดตงมลนธ ถาพนยกรรมททำาไวมไดมขอกำาหนดเกยวกบรายการตาม มาตรา 112 (1)(3)(5) หรอ (6) ใหผยนคำาขอตามมาตรา 118 กำาหนดรายการดงกลาวได ถาผมสวนไดเสยคนหนงคนใดคดคานใหนายทะเบยนมคำาสงตามทเหนสมควรแลวแจงใหผยนคำาขอและผคดคานทราบพรอมทงแจงดวยวาหากผยนคำาขอหรอผคดคานไมพอใจในคำาสงดงกลาวกใหไปรองคดคานตอศาลภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบแจงจากนายทะเบยนและใหนายทะเบยนรอการพจารณาจดทะเบยนไวกอนเพอดำาเนนการตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาล แตถาไมมการรอง

คดคานตอศาลภายในเวลาทกำาหนดใหนายทะเบยนพจารณาจดทะเบยนมลนธตามทไดมคำาสงไวนนตอไป

 มาตรา 120    ในกรณทมบคคลหลายรายยนคำาขอจดทะเบยนมลนธตามพนยกรรมของเจามรดกรายเดยวกน ถาคำาขอนนมขอขดแยงกนใหนายทะเบยนเรยกผยนคำาขอมาตกลงกนและถาผยนคำาขอ ไมมาตกลงกนหรอตกลงกนไมไดภายในระยะเวลาทนายทะเบยนกำาหนดใหนายทะเบยนมคำาสงตามทเหนสมควรและใหนำาความในมาตรา 119 มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา 121    เมอไดจดทะเบยนมลนธแลวถาผขอจดตงมลนธ มชวตอยใหทรพยสนทจดสรรไวเพอการนนตกเปนของมลนธตงแตวนทนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธเปนตนไป

ในกรณทผขอจดตงมลนธถงแกความตายกอนนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธเมอไดจดทะเบยนมลนธแลวใหทรพยสนทจดสรรไวเพอการนนตกเปนของมลนธ ตงแตเวลาทผขอจดตงมลนธนนถงแกความตาย

 มาตรา 122    มลนธทไดจดทะเบยนแลวเปนนตบคคล

 มาตรา 123    คณะกรรมการของมลนธเปนผแทนของมลนธในกจการอนเกยวกบบคคลภายนอก

 มาตรา 124    บรรดากจการทคณะกรรมการของมลนธไดกระทำาไปแมจะปรากฏในภายหลงวามขอบกพรองเกยวกบการแตงตงหรอคณสมบตของกรรมการของมลนธกจการนนยอมมผลสมบรณ

 มาตรา 125    การแตงตงกรรมการของมลนธขนใหมทงชดหรอการเปลยนแปลงกรรมการของมลนธ ใหกระทำาตามขอบงคบของ

มลนธและมลนธตองนำาไปจดทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทมการแตงตงหรอเปลยนแปลงกรรมการของมลนธ

ถานายทะเบยนเหนวากรรมการของมลนธตามวรรคหนงผใดมฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธนายทะเบยนจะไมรบจดทะเบยนกรรมการของมลนธผนนกไดในกรณทนายทะเบยนไมรบจดทะเบยนกรรมการของมลนธนายทะเบยนตองแจงเหตผลทไมรบจดทะเบยนใหมลนธทราบภายในหกสบวนนบแตวนทยนคำาขอจดทะเบยนและใหนำาความในมาตรา 115 วรรคส และวรรคหามาใชบงคบโดยอนโลม

ในกรณทกรรมการของมลนธพนจากตำาแหนงและไมมกรรมการของมลนธเหลออยหรอกรรมการของมลนธทเหลออยไมสามารถดำาเนนการตามหนาทได ถาขอบงคบของมลนธมไดกำาหนดการปฏบตหนาทไวเปนอยางอนใหกรรมการของมลนธทพนจากตำาแหนงปฏบตหนาทกรรมการของมลนธตอไปจนกวานายทะเบยนจะไดแจงการรบจดทะเบยนกรรมการของมลนธทตงใหม

กรรมการของมลนธทพนจากตำาแหนง เพราะถกถอดถอนโดยคำาสงศาลตามมาตรา 129 จะปฏบตหนาทตามวรรคสามไมได

 มาตรา 126    ภายใตบงคบมาตรา 127 ใหคณะกรรมการของมลนธเปนผมอำานาจแกไขเพมเตมขอบงคบของมลนธ แตถาขอบงคบของมลนธไดกำาหนดหลกเกณฑและวธการแกไขเพมเตมไว การแกไข เพมเตมตองเปนไปตามทขอบงคบกำาหนดและใหมลนธนำาขอบงคบทแกไขเพมเตมนนไปจดทะเบยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทคณะกรรมการของมลนธไดแกไขเพมเตมขอบงคบของ มลนธและใหนำาความในมาตรา 115 มาใชบงคบโดยอนโลม

 มาตรา 127    การแกไขเพมเตมรายการในขอบงคบของมลนธตามมาตรา 112 (2) จะกระทำาไดแตเฉพาะในกรณดงตอไปน(1) เพอใหสามารถดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธหรอ(2) พฤตการณเปลยนแปลงไปเปนเหตใหวตถประสงคของมลนธนนมประโยชนนอยหรอไมอาจดำาเนนการใหสมประโยชนตามวตถประสงคของมลนธนนได และวตถประสงคของมลนธทแกไข เพมเตมนนใกลชดกบวตถประสงคเดมของมลนธ

 มาตรา 128    ใหนายทะเบยนมอำานาจตรวจตราและควบคมดแล การดำาเนนกจการของมลนธใหเปนไปตามกฎหมายและขอบงคบของมลนธเพอการนใหนายทะเบยนหรอพนกงานเจาหนาทซงนายทะเบยนมอบหมายเปนหนงสอมอำานาจ(1) มคำาสงเปนหนงสอใหกรรมการพนกงาน ลกจางหรอตวแทนของมลนธชแจงแสดงขอเทจจรงเกยวกบกจการของมลนธหรอเรยกบคคลดงกลาวมาสอบถาม หรอใหสงหรอแสดงสมดบญชและเอกสารตางๆ ของมลนธเพอตรวจสอบ(2) เขาไปในสำานกงานของมลนธในเวลาระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตกเพอตรวจสอบกจการของมลนธ

ในการปฏบตการตามวรรคหนงถาเปนนายทะเบยนใหแสดงบตร ประจำาตวและถาเปนพนกงานเจาหนาทซงไดรบมอบหมายใหแสดงบตรประจำาตวและหนงสอมอบหมายของนายทะเบยนตอผทเกยวของ

 มาตรา 129    ในกรณทกรรมการของมลนธผใดดำาเนนกจการของมลนธผดพลาดเสอมเสยตอมลนธ หรอดำาเนนกจการฝาฝนกฎหมายหรอขอบงคบของมลนธหรอกลายเปนผมฐานะหรอความประพฤต ไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธ นายทะเบยน พนกงานอยการ หรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใดอาจรองขอตอศาลใหมคำาสงถอดถอนกรรมการของมลนธผนนได

ในกรณทการกระทำาตามวรรคหนงเปนการกระทำาของคณะกรรมการของมลนธหรอปรากฏวาคณะกรรมการของมลนธไมดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธโดยไมมเหตอนสมควร นายทะเบยน พนกงานอยการหรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใดอาจรองขอตอศาลใหมคำาสงถอดถอนกรรมการของมลนธทงคณะได

ในกรณทศาลมคำาสงถอดถอนกรรมการของมลนธหรอคณะกรรมการของมลนธตามวรรคหนงหรอวรรคสอง ศาลจะแตงตงบคคลอนเปนกรรมการของมลนธหรอคณะกรรมการของมลนธแทนกรรมการของมลนธหรอคณะกรรมการของมลนธทศาลถอดถอนกได เมอศาลมคำาสงแตงตงบคคลใดเปนกรรมการของมลนธแลวใหนายทะเบยนดำาเนนการจดทะเบยนไปตามนน

 มาตรา 130    มลนธยอมเลกดวยเหตหนงเหตใดดงตอไปน(1) เมอมเหตตามทกำาหนดในขอบงคบ(2) ถามลนธตงขนไวเฉพาะระยะเวลาใดเมอสนระยะเวลานน(3) ถามลนธตงขนเพอวตถประสงคอยางใดและไดดำาเนนการตามวตถประสงคสำาเรจบรบรณแลวหรอวตถประสงคนนกลายเปนการพนวสย(4) เมอมลนธนนลมละลาย(5) เมอศาลมคำาสงใหเลกมลนธตามมาตรา 131

 มาตรา 131   นายทะเบยน พนกงานอยการหรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใดอาจรองขอตอศาลใหมคำาสงใหเลกมลนธไดในกรณหนงกรณใดดงตอไปน(1) เมอปรากฏวาวตถประสงคของมลนธขดตอกฎหมาย(2) เมอปรากฏวามลนธกระทำาการขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ

(3) เมอปรากฏวามลนธไมสามารถดำาเนนกจการตอไปไดไมวาเพราะเหตใดๆหรอหยดดำาเนนกจการตงแตสองปขนไป

 มาตรา 132   เมอมลนธมเหตตองเลกตามมาตรา 130 (1)(2) หรอ (3) แลวใหคณะกรรมการของมลนธทอยในตำาแหนงขณะมการเลกมลนธแจงการเลกมลนธตอนายทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนท มการเลกมลนธ

ในกรณทศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงถงทสดใหมลนธลมละลายตามมาตรา 130 (4) หรอมคำาสงถงทสดใหเลกมลนธตาม มาตรา 131 ใหศาลแจงคำาพพากษาหรอคำาสงดงกลาวใหนายทะเบยนทราบดวย

ใหนายทะเบยนประกาศการเลกมลนธในราชกจจานเบกษา

 มาตรา 133   ในกรณทมการเลกมลนธใหมการชำาระบญชมลนธและใหนำาบทบญญตในบรรพ 3 ลกษณะ 22 วาดวยการชำาระบญช หางหนสวนจดทะเบยนหางหนสวนจำากดและบรษทจำากดมาใชบงคบ แกการชำาระบญชมลนธโดยอนโลม ทงนใหผชำาระบญชเสนอรายงานการชำาระบญชตอนายทะเบยนและใหนายทะเบยนเปนผอนมตรายงานนน

มาตรา 134   เมอไดชำาระบญชแลวใหโอนทรพยสนของมลนธใหแกมลนธหรอนตบคคลทมวตถประสงคตาม มาตรา 110 ซงไดระบชอไวในขอบงคบของมลนธ ถาขอบงคบของมลนธมไดระบชอมลนธ หรอนตบคคลดงกลาวไวพนกงานอยการผชำาระบญช หรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใดอาจรองขอตอศาลใหจดสรรทรพยสนนนแก มลนธหรอนตบคคลอนทปรากฏวามวตถประสงคใกลชดทสดกบ วตถประสงคของมลนธนนได

ถามลนธนนถกศาลสงใหเลกตาม มาตรา 131 (1) หรอ (2) หรอการจดสรรทรพยสนตามวรรคหนงไมอาจกระทำาได ใหทรพยสน ของมลนธตกเปนของแผนดน

 มาตรา 135   ผใดประสงคจะขอตรวจเอกสารเกยวกบมลนธ ทนายทะเบยนเกบรกษาไวหรอจะขอใหนายทะเบยนคดสำาเนา เอกสารดงกลาวพรอมดวยคำารบรองวาถกตองใหยนคำาขอตอ นายทะเบยน และเมอไดเสยคาธรรมเนยมตามทกำาหนดในกฎ กระทรวงแลวใหนายทะเบยนปฏบตตามคำาขอนน

 มาตรา 136   ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยรกษาการ ตามบทบญญตในสวนนและใหมอำานาจแตงตงนายทะเบยนกบออก กฎกระทรวงเกยวกบ(1) การยนคำาขอจดทะเบยนและการรบจดทะเบยน(2) คาธรรมเนยมการจดทะเบยน การขอตรวจเอกสาร การคด สำาเนาเอกสาร และคาธรรมเนยมการขอใหนายทะเบยนดำาเนนการใด ๆ เกยวกบมลนธ รวมทงการยกเวนคาธรรมเนยมดงกลาว(3) แบบบตรประจำาตวของนายทะเบยนและพนกงานเจาหนาท(4) การดำาเนนกจการของมลนธและการทะเบยนมลนธ(5) การอนใดเพอปฏบตใหเปนไปตามบทบญญตในสวนน

กฎกระทรวงนน เมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได

หมวด 3 โมฆะกรรมและโมฆยะกรรม

 มาตรา 172   โมฆะกรรมนนไมอาจใหสตยาบนแกกนไดและผมสวนไดเสยคนหนงคนใดจะยกความเสยเปลาแหงโมฆะกรรมขนกลาวอางกได

ถาจะตองคนทรพยสนอนเกดจากโมฆะกรรมใหนำาบทบญญตวาดวยลาภมควรไดแหงประมวลกฎหมายนมาใชบงคบ

 มาตรา 173   ถาสวนหนงสวนใดของนตกรรมเปนโมฆะนตกรรมนนยอมตกเปนโมฆะทงสน เวนแตจะพงสนนษฐานไดโดยพฤตการณแหงกรณวาคกรณเจตนาจะใหสวนทไมเปนโมฆะนนแยกออกจากสวนทเปนโมฆะได

มาตรา 174   การใดเปนโมฆะแตเขาลกษณะเปนนตกรรมอยางอนซงไมเปนโมฆะใหถอตามนตกรรมซงไมเปนโมฆะ ถาสนนษฐานไดโดยพฤตการณแหงกรณวาหากคกรณไดรวาการนนเปนโมฆะแลว กคงจะไดตงใจมาตงแตแรกทจะทำานตกรรมอยางอนซงไมเปนโมฆะนน

 มาตรา 175   โมฆยะกรรมนน บคคลตอไปนจะบอกลางเสยกได(1) ผแทนโดยชอบธรรมหรอผเยาวซงบรรลนตภาวะแลว แต ผเยาวจะบอกลางกอนทตนบรรลนตภาวะกไดถาไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรม(2)บคคลซงศาลสงใหเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไร ความสามารถเมอบคคลนนพนจากการเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถแลว หรอผอนบาลหรอผพทกษ แลวแตกรณ แตคนเสมอนไรความสามารถจะบอกลางกอนทตนจะพนจากการเปนคนเสมอนไรความสามารถกไดถาไดรบความยนยอมของผพทกษ(3) บคคลผแสดงเจตนาเพราะสำาคญผด หรอถกกลฉอฉลหรอถกขมข(4) บคคลวกลจรตผกระทำานตกรรมอนเปนโมฆยะตามมาตรา 30 ในขณะทจรตของบคคลนนไมวกลแลว

ถาบคคลผทำานตกรรมอนเปนโมฆยะถงแกความตายกอนมการ บอกลางโมฆยะกรรม ทายาทของบคคลดงกลาวอาจบอกลางโมฆยะกรรมนนได

 มาตรา 176   โมฆยะกรรมเมอบอกลางแลวใหถอวาเปนโมฆะ มาแตเรมแรกและใหเปนคกรณกลบคนสฐานะเดม ถาเปนการพน วสยจะใหกลบคนเชนนนได กใหไดรบคาเสยหายชดใชใหแทน

ถาบคคลใดไดรหรอควรจะไดรวาการใดเปนโมฆยะ เมอบอกลางแลวใหถอวาบคคลนนไดรวาการนนเปนโมฆะนบแตวนทไดรหรอควรจะไดรวาเปนโมฆยะ

หามมใหใชสทธเรยกรองอนเกดแตการกลบคนสฐานะเดมตามวรรคหนงเมอพนหนงปนบแตวนบอกลางโมฆยะกรรม

 มาตรา 177   ถาบคคลผมสทธบอกลางโมฆยะกรรมตามมาตรา 175 ผหนงผใดไดใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมใหถอวาการนนเปนอนสมบรณมาแตเรมแรก แตทงนยอมไมกระทบกระเทอนถงสทธ ของบคคลภายนอก

 มาตรา 178   การบอกลางหรอใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมยอมกระทำาไดโดยการแสดงเจตนาแกคกรณอกฝายหนงซงเปนบคคลทม ตวกำาหนดไดแนนอน

มาตรา 179   การใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมนนจะสมบรณตอเมอไดกระทำาภายหลงเวลาทมลเหตใหเปนโมฆยะกรรมนนหมดสนไปแลว

บคคลซงศาลไดสงใหเปนคนไรความสามารถคนเสมอนไรความสามารถหรอบคคลวกลจรต ผกระทำานตกรรมอนเปนโมฆยะตาม มาตรา 30 จะใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมได ตอเมอไดรเหนซงโมฆยะกรรมนนภายหลงทบคคลนนพนจากการเปนคนไรความสามารถ คนเสมอนไรความสามารถหรอในขณะทจรตของบคคลนนไมวกลแลวแตกรณ

ทายาทของบคคลผทำานตกรรมอนเปนโมฆยะจะใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมไดนบแตเวลาทผทำานตกรรมนนถงแกความตาย เวนแต สทธทจะบอกลางโมฆยะกรรมของผตายนนไดสนสดลงแลว

บทบญญตวรรคหนงและวรรคสองมใหใชบงคบ ถาการใหสตยาบน แกโมฆยะกรรมกระทำาโดยผแทนโดยชอบธรรม ผอนบาลหรอผพทกษ

 มาตรา 180 ภายหลงเวลาอนพงใหสตยาบนไดตามมาตรา 179 ถามพฤตการณอยางหนงอยางใดดงตอไปนเกดขนเกยวดวยโมฆยะกรรมโดยการกระทำาของบคคลซงมสทธบอกลางโมฆยะกรรมตามมาตรา 175 ถามไดสงวนสทธไวแจงชดประการใดใหถอวาเปนการใหสตยาบน(1) ไดปฏบตการชำาระหนแลวทงหมดหรอแตบางสวน(2) ไดมการเรยกใหชำาระหนนนแลว(3) ไดมการแปลงหนใหม(4) ไดมการใหประกนเพอหนนน(5) ไดมการโอนสทธหรอความรบผดทงหมดหรอแตบางสวน(6) ไดมการกระทำาอยางอนอนแสดงไดวาเปนการใหสตยาบน

 มาตรา 181   โมฆยะกรรมนนจะบอกลางมไดเมอพนเวลาหนงปนบแตเวลาทอาจใหสตยาบนไดหรอเมอพนเวลาสบปนบแตไดทำานตกรรมอนเปนโมฆยะนน