คำนำ · ใบความรู้ที่ 8 เรื่อง ตับ -...

41

38

ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนร เรอง รางกายมนษย ชดท 2 ระบบยอยอาหาร เปนชดกจกรรมการเรยนร ทใชประกอบการเรยนการสอนในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 เพอใหนกเรยนไดศกษาเรยนรและทดสอบดวยตนเองวามความรความเขาใจเพยงใด สามารถสรปเปนองคความรน าไปใชในชวตประจ าวนได และน าไปใชใหเกดประโยชนอยางมประสทธภาพตรงตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลาวคอ ตองการทจะพฒนานกเรยนให รจกการคนหาความรดวยตวเอง รจกคดวเคราะห สงเคราะห เพอกอใหเกดความรความเขาใจทคงทนถาวรในทสด การจดท าชดกจกรรมการเรยนรนส าเรจไดเพราะไดรบค าแนะน าจาก ศกษานเทศก ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต 2 ผอ านวยการสถานศกษาและคณะครโรงเรยนวดทาต าหนก (เทพวทยเสถยร) ขอขอบคณทกทานไว ณ โอกาสนดวย

ทพยญดา เจยมคณานนท

39

สำรบญ

เรอง หนำ

ค าแนะน าในการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร 1 ค าแนะน าในการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 2 สาระส าคญ 3 จดประสงคการเรยนร 4 แบบทดสอบกอนเรยน (แผนการจดการเรยนรท 5) 6 ใบความรท 1 เรอง ความส าคญของระบบยอยอาหาร (แผนการจดการเรยนรท 5) 10 ใบกจกรรมการเรยนรท 1 (แผนการจดการเรยนรท 5) 11 ใบความรท 2 เรอง อวยวะในระบบยอยอาหาร (แผนการจดการเรยนรท 5) 12 ใบกจกรรมการเรยนรท 2 (แผนการจดการเรยนรท 5) 13 ใบความรท 3 เรอง ปาก (แผนการจดการเรยนรท 5) 14 ใบกจกรรมการทดลอง เรอง ขาวแสนหวาน (แผนการจดการเรยนรท 5) 15 ใบความรท 4 เรอง คอหอย – หลอดอาหาร (แผนการจดการเรยนรท 6) 17 ใบกจกรรมการเรยนรท 3 (แผนการจดการเรยนรท 6) 18 ใบความรท 5 เรอง กระเพาะอาหาร (แผนการจดการเรยนรท 6) 19 ใบกจกรรมการเรยนรท 4 (แผนการจดการเรยนรท 6) 20 ใบความรท 6 เรอง ล าไสเลก (แผนการจดการเรยนรท 6) 21 ใบกจกรรมการเรยนรท 5 (แผนการจดการเรยนรท 6) 22 ใบความรท 7 เรอง ล าไสใหญ - ไสตง (แผนการจดการเรยนรท 6) 23 ใบกจกรรมการเรยนรท 6 (แผนการจดการเรยนรท 6) 24 ใบความรท 8 เรอง ตบ - ตบออน - ถงน าด (แผนการจดการเรยนรท 7) 25 ใบกจกรรมการเรยนรท 7 (แผนการจดการเรยนรท 7) 26 ใบความรท 9 เรอง กระบวนการยอยอาหาร (แผนการจดการเรยนรท 7) 27 ใบกจกรรมการเรยนรท 8 (แผนการจดการเรยนรท 7) 28

40

สำรบญ (ตอ)

เรอง หนำ

ใบความรท 10 เรอง การสรางเสรมและด ารงประสทธภาพของระบบยอยอาหาร 29 (แผนการจดการเรยนรท 7) ใบกจกรรมการเรยนรท 9 (แผนการจดการเรยนรท 7) 30 บตรค าสง แผนผงความคด เรอง แผนผงความคด เรอง ระบบยอยอาหาร 31 (แผนการจดการเรยนรท 7) ใบกจกรรมการเรยนรท 10 (แผนการจดการเรยนรท 7) 32 แบบทดสอบหลงเรยน (แผนการจดการเรยนรท 7) 33 บรรณานกรม 36

1

ค ำแนะน ำในกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนรส ำหรบคร เรอง รำงกำยมนษย ชดท 2 ระบบยอยอำหำร

1. อธบายวธการใชชดกจกรรมการเรยนรใหนกเรยนเกดความเขาใจและล าดบขนตอนของการปฏบตทถกตอง

2. อธบายใหนกเรยนศกษาจดประสงคการเรยนรของชดกจกรรมการเรยนร ตามล าดบขนตอนของบทเรยน

3. ใหนกเรยนศกษาเนอหาดานทฤษฎในชดกจกรรมการเรยนรแตละเรอง จน เกดความเขาใจตามความสามารถของตน โดยใช เวลายดหยนตาม ความเหมาะสม

4. ใหนกเรยนทดสอบและวดความสามารถจากการท ากจกรรมในแตละ ห นวยการเรยนตามความสามารถของตน โดยใช เวลายดหยนตาม ความเหมาะสม

5. ชดกจกรรมการเรยนรนนกเรยนสามารถใชเปนสอประกอบในการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองรางกายมนษย (ระบบยอยอาหาร) โดยใชรวมกบคมอการใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง รางกายมนษย ชดท 2 ระบบยอยอาหาร ซงประกอบดวยแผนการจดการเรยนรท 5 - 7 จ านวน 3 แผน และครสามารถใชเปนเครองมอส าหรบสอนซอมเสรมนอกเวลาเรยนกบนกเรยนเปนรายบคคล เสรมส าหรบนกเรยนทเรยนด และตองการคนควาหาความรเพมเตมจากบทเรยน ชวยนกเรยนทเรยนรชาหรอ กรณหยดเรยนหรอยายมาเขาเรยนใหมในระหวางปการศกษา

2

ค ำแนะน ำกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนรส ำหรบนกเรยน เรองรำงกำยมนษย ชดท 2 ระบบยอยอำหำร

สำระกำรเรยนรวทยำศำสตร

1. โปรดอำนทละตอนไมตองรบรอน 2. ท ำควำมเขำใจสำระส ำคญและ จดประสงคกำรเรยนร

3. ท ำแบบประเมนกอนเรยน 4. ศกษำเนอหำและกจกรรม

5. ท ำแบบประเมนหลงเรยน 6. เปรยบเทยบคะแนนกอนเรยน หลงเรยน

ผดหมดเลย เขำใจแลว..

อย! ถก

3

อาหารทคนเรารบประทานเขาไปนนจะถกยอยจนสามารถทจะถกดดซมเขาสกระแสเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกายได ดงน นระบบยอยอาหาร จงเปนเครองมอส าคญทจะท าใหอาหารสามารถไปเสรมสรางซอมแซมเนอเยอตาง ๆ ของรางกายใหคงรปและมพลงงานอยเสมอ

สำระส ำคญ

4

จดประสงคกำรเรยนร

หลงศกษาชดกจกรรมการเรยนร เรอง รางกายมนษย (ระบบยอยอาหาร) นกเรยนควรมความรความสามารถดงน

1. บอกชออวยวะของระบบยอยอาหารได (K) 2. บอกหนาทของอวยวะในระบบยอยอาหารได (K) 3. ทดลองและอธบายการท างานของปากในการยอยอาหาร (P) 4. ทดสอบการยอยแปงดวยอะไมเลสในน าลาย (P) 5. อธบายความสมพนธของอวยวะในระบบยอยอาหารได (K) 6. บอกวธการดแลปองกนโรคทเกดกบระบบยอยอาหารได (K) 7. น าความรไปใชในชวตประจ าวนได (A)

5

นพวกเรำ... กอนจะศกษำเนอหำ เรำท ำแบบทดสอบกอนเรยนกนกอนดกวำ

6

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ระบบยอยอำหำร จ ำนวน 10 ขอ

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 5)

ค ำชแจง ใหเลอกค ำตอบทถกทสดเพยงขอเดยว

1. การยอยอาหาร เรมจากอวยวะใดเปนอนดบแรก ก. ปาก ข. ล าไสเลก ค. หลอดอาหาร ง. กระเพาะอาหาร

2. น าลายในปาก มประโยชนอยางไร ก. ชวยใหคอชมชน

ข. ชวยใหอาหารละลาย ค. ชวยหลอเลยงฟนใหแขงแรง ง. ชวยใหกลนอาหารไดงายขน

3. อาหารทรบประทานเขาไป จะมการยอยทไหนบาง ก. ปาก ล าไสเลก ล าไสใหญ ข. ปาก กระเพาะอาหาร ล าไสเลก ค. ปาก กระเพาะอาหาร ล าไสใหญ

ง. ปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

7

4. ในกระเพาะอาหาร มน ายอย ท างานไดดเมออยภาวะใด ก. เปนกรด ข. เปนดาง ค. เปนกลาง ง. เปนอะไรกไดขนอยกบอาหารทรบประทานเขาไป

5. กระเพาะอาหาร ท าหนาทยอยสารอาหารประเภทใด ก. ไขมน

ข. โปรตน

ค. คารโบไฮเดรต ง. วตามนและเกลอแร

6. อาหารทกประเภททเรารบประทานเขาไป จะยอยครงสดทายทใด

ก. ปาก ข. ล าไสเลก ค. ล าไสใหญ

ง. กระเพาะอาหาร

7. ตบ มสวนเกยวของกบการยอยอาหารอยางไร ก. ผลตน าดยอยไขมน

ข. ผลตน ายอยโปรตน

ค. ผลตเอนไซมยอยโปรตน ง. ผลตน ายอยคารโบไฮเดรต

8

8. เพราะเหตใดเวลาทกนอาหารจ าพวกแปง เมอเคยวไปนาน ๆ จงรสกวามรสหวาน

ก. เพราะน าลายมรสหวาน

ข. เพราะในแปงมน าตาลผสมอย ค. เพราะน าลายในปากมรสหวาน

ง. เพราะน ายอยในน าลาย ชวยยอยแปงใหเปนน าตาล

9. แอนนาใหลกซงอยชนอนบาลดมนมทกวน เพอใหรางกายเจรญเตบโต เพราะนมมโปรตน อยากทราบวาโปรตนในน านมมการยอยทอวยวะใด

ก. ปาก ข. ตบออน

ค. ล าไสใหญ

ง. กระเพาะอาหาร

10. การปฏบตตนอยางไร ชวยใหไมเปนโรคกระเพาะอาหาร ก. ดมน ามาก ๆ ข. ขบถายเปนเวลา ค. เคยวอาหารใหละเอยดกอนกลน

ง. รบประทานอาหารใหตรงเวลาทกมอ

ตนเปนทพงแหงตน.... คดใหด...ไมตองกงวล

คะแนนทได

9

ท ำแบบทดสอบกอนเรยนกนแลวซนะ เพอน ๆ เปดหนำตอไปศกษำเนอหำและปฏบตกจกรรม

ตำมล ำดบไดเลยนะคะ

10

ระบบยอยอาหารประกอบดวยอวยวะทท าหนาทในการยอยอาหารทรางกายไดรบ เขาไปใหเปนสารอาหารทมขนาดเลกทสด จนรางกายสามารถดดซมได โดยระบบยอยอาหาร มความส าคญ ดงน

1. เพอการยอยและการดดซมอาหารทไดรบการยอย แลวน าไปใชในการด ารงชวต 2. ท าหนาทผลกดนใหอาหารผานจากปากไปจนถงทวารหนก โดยการหดตวของ

กลามเนอทอยในผนงทางเดนอาหารชวยผลกดนใหอาหารเคลอนทไป 3. ก าจดของเสยหรอสารทเปนพษตาง ๆ ออกนอกรางกาย โดยการขบถายออกทาง

อจจาระ 4. ชวยสงเคราะหวตามนดใหกบรางกาย เชน ทส าไสเลก 5. สรางพลงงานใหกบรางกาย

ใบควำมรท 1 เรอง ควำมส ำคญของระบบยอยอำหำร

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 5)

ภาพท 1.1 การกนอาหาร ทมา : https://www.pngwing.com/en/free-png-bcnla

สบคนเมอ 11 มนาคม 2559

11

ค ำชแจง นกเรยนลองตอบค าถามตอไปน

1. หนาทหลกของระบบยอยอาหารคออะไร

...............................................................................................................

2. อาหารจะถกผลกดนจากปากไปถงทวารหนกไดโดยวธใด

................................................................................................................

3. ของเสยทถกขบถายออกทางระบบยอยอาหารคออะไร

................................................................................................................

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 1 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 5)

ตงใจท ำกจกรรมกนนะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

12

อาหารทเรากน เมอเขาสรางกายแลว รางกายยงไมสามารถน าไปใชประโยชนไดจะตองผานกระบวนการยอยอาหารใหเปนสารทมขนาดเลก จนสามารถดดซมผานผนงล าไสเลกและล าเลยงไปตามกระแสเลอดสสวนตาง ๆ ของรางกาย

อวยวะของระบบยอยอาหารประกอบดวย 1. ปาก เปนอวยวะสวนแรกของระบบยอยอาหาร ภายในปากมฟน ลน และ

ตอมน าลาย เปนสวนประกอบในการยอยอาหารในปาก 2. หลอดอาหาร เปนอวยวะทอาหารเคลอนทผานเพอเขาไปยงกระเพาะอาหาร 3. กระเพาะอาหาร ท าหนาทบดอาหารและยอยอาหาร 4. ล าไสเลก ท าหนาทยอยอาหารและดดซมสารอาหารเขาสกระแสเลอด โดยม

ตบและตบออนท าหนาทผลตน าดและน ายอยตาง ๆ เพอยอยอาหารในล าไสเลก 5. ล าไสใหญ ท าหนาทดดซมน า แรธาต วตามน เขาสกระแสเลอด 6. ทวารหนก ท าหนาทก าจดกากอาหารทเหลอออกจากรางกาย

ภาพท 2.1 อวยวะในระบบยอยอาหาร ทมา : https://sites.google.com/site/bodyssystems/rabb-yxy-xahar สบคนเมอ 11 มนาคม 2559

ใบควำมรท 2 เรอง อวยวะในระบบยอยอำหำร

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 5)

13

ค ำชแจง นกเรยนเตมชออวยวะในระบบยอยอาหารลงในภาพ แลวตอบค าถาม

การยอยอาหารเรมตนทอวยวะใด และสนสดทอวยวะใด

..........................................................................................................................................

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 2 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 5)

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

14

ปำก ประกอบไปดวย รมฝปาก ลน ฟน และตอมน าลาย ซงฟนจะชวยในการกด ตด ฉก และบดเคยวอาหารใหละเอยดงายตอการยอยมากขน

ลน จะชวยในการคลกเคลาอาหาร การกลนอาหาร และมสวนเกยวของกบ การรบรสอาหาร ซงสามารถรบรสหวานไดบรเวณปลายลน รสขม ไดบรเวณโคนลน รสเปรยว ไดบรเวณขางลนทง 2 ขาง รสเคม บรเวณดานขางของปลายลน และจะกระตนใหตอมน าลาย ขบน าลายออกมา ซงในน าลายจะมเอนไซมอะไมเลส ทชวยในการยอยแปงใหมขนาดโมเลกลเลกลงจนกลายเปนน าตาล

ตอมน าลายจะผลตน าลายถงวนละ 1 - 1.5 ลตร....

ไปท าการทดลองกนดกวา

ภาพท 2.2 สวนประกอบภายในปาก ทมา : https://www.slideshare.net/GhofranAlnabilsy/digestive-system-50151589

สบคนเมอ 11 มนาคม 2559

ตอมน ำลำย ตอมน ำลำย น ำลำย ฟน

น ำลำย ลน น ำลำย รมฝปำก

น ำลำย ตอมน ำลำย น ำลำย ตอมน ำลำย น ำลำย

ใบควำมรท 3 เรอง ปำก

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 5)

15

จดประสงคของกำรทดลอง 1. ทดลองและอธบายการท างานของปากในการยอยอาหาร 2. ทดสอบการยอยแปงดวยอะไมเลสในน าลาย

อปกรณ

1. ขาวสก 1 ถวย 2. ชอน 1 คน

วธกำรทดลอง 1. นกเรยนบวนปากใหสะอาด ตกขาวสกใสปากแลวเคยว 2. บนทกรสชาตเมอเรมเคยวขาว และหลงจากเคยวขาวนาน 1 นาท

ตำรำงบนทกผล

สงทสงเกต ผลกำรสงเกต

1. รสชาตของขาวเมอเรมเคยว ……………………………………………..

……………………………………………..

2. รสชาตของขาวเมอเคยวนาน 1 นาท ……………………………………………..

……………………………………………..

ใบกจกรรมกำรทดลอง

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

เรอง ขำวแสนหวำน

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 5)

16

สรปผลกำรทดลอง …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

ค ำถำมทำยกำรทดลอง 1. รสชาตของขาวตอนเรมเคยวและหลงจากเคยวนาน 1 นาท แตกตางกนหรอไมอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 2. น าลายเกยวของกบการยอยอาหารหรอไม อยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. การเคยวอาหารใหละเอยด มผลดตอการยอยอาหารอยางไร …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

คะแนนทได

17

คอหอย มลกษณะคลายกรวย เปนบรเวณททางเดนอาหารและทางเดนหายใจมาอยรวมกน และแยกออกจากกนไปคนละทาง มหนาทปองกนไมใหอาหารลงไปในหลอดลม และชวยในการใหอากาศออกทางปากหรอเขาทางปาก คอหอยจะเปนทางผานของอาหารจากปากลงไปสหลอดอาหาร

หลอดอำหำร เปนทอกลามเนอเรยบยาวประมาณ 10 นว ผนงดานในบดวย

เยอเมอกชวยในการหลอลน สวนตนและสวนปลายจะม หรด โดยหรดสวนบนชวยปองกนไมใหอากาศผานเขาสหลอดอาหาร และหรดสวนลางปองกนไมใหกรดจาก กระเพาะอาหารผานเขาหลอดอาหาร หลอดอาหารไมมบทบาทในการยอยอาหาร เปนเพยงทางผานของอาหาร อาหารจะถกขบเคลอนโดยการหดตวของกลามเนอ

ภาพท 2.3 หลอดอาหาร ทมา : https://sites.google.com/site/hmwdrangkay/a-phdaedai/a-kd-phaaphi

สบคนเมอ 13 มนาคม 2559

ใบควำมรท 4 เรอง คอหอย - หลอดอำหำร

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

18

ค ำชแจง นกเรยนลองตอบค าถามตอไปน

1. อาหารทเรารบประทานจะถกขบเคลอนจากปากลงสกระเพาะอาหารโดย วธการใด

................................................................................................................

2. เยอเมอกในผนงหลอดอาหารมประโยชนอยางไร

................................................................................................................

3. กลามเนอหรด สวนลางของหลอดอาหารมประโยชนอยางไร

................................................................................................................

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 3 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

ลองท ำกจกรรมหนอยนะคะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

19

กระเพำะอำหำร มลกษณะเปนถงขนาดใหญ ผนงดานในจะมเยอบกระเพาะอาหารเปนลอนใหญคลายลกคลน เรยกวา รกา (Ruga) เรยงตามแนวยาวของกระเพาะอาหาร ท เยอบกระเพาะอาหารจะมตอมน ายอย ทสรางน ายอยออกมาเพอยอยอาหารโดยม น ายอยเพปซนส าหรบยอยโปรตน น ายอยเรนนส าหรบยอยโปรตนในน านม และน ายอย ไลเปสทใชในการยอยไขมน

แตเนองจากการสรางน ายอยไลเปสนอยมากและน ายอยไลเปสนไมสามารถท างานไดในสภาพทเปนกรด ดงนนไขมนจงยงไมถกยอยทกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารจะ ดดซมอาหาร และอาหารกจะถกสงตอไปยงล าไสเลก ควรรบประทานอาหารใหตรงเวลา ไมควรรบประทานอาหารรสจด เพอปองกนโรคกระเพาะอาหาร

ภาพท 2.4 โครงสรางของกระเพาะอาหาร ทมา : https://toey999.wordpress.com

สบคนเมอ 15 มนาคม 2559

ใบควำมรท 5 เรอง กระเพำะอำหำร

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

20

ท าไมน าลายสอ

ถานกเรยนรบประทานอาหารไมตรงเวลา เมอถงเวลาอาหาร กระเพาะอาหารจะหลงน ายอยออกมาตามปกต ซงสามารถทจะกดผนงกระเพาะอาหารจนเกดแผลในกระเพาะอาหารได

เรองนาร

ค ำชแจง ใหนกเรยนน าอกษรหนาขอความทางขวามอไปเตมหนา ขอทางซายมอใหสมพนธกน

................... 1. รบประทานอาหารไมตรงเวลา ก. รกา ................... 2. โปรตน ข. ไลเปส

................... 3. น านม ค. เรนน

................... 4. ลอนลกคลนในกระเพาะอาหาร ง. โรคกระเพาะอาหาร ................... 5. ไขมน จ. เพปซน

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 4 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

ลองท ำกจกรรมหนอยนะคะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

21

ล ำไสเลก มความยาวประมาณ 21 ฟต ขดไปมาอยในชองทอง ล าไสเลกแบงเปน 3 สวน คอ

- ล าไสเลกสวนตน ยาวประมาณ 1 ฟต - ล าไสเลกสวนกลาง ยาวประมาณ 8 ฟต

- ล าไสเลกสวนปลาย ยาวประมาณ 12 ฟต

ล ำไสเลก เปนบรเวณทมการยอยอาหารและการดดซมสารอาหารมากท สด โดยล าไสเลกจะผลตน ายอยทใชในการยอยคารโบไฮเดรตและโปรตน และจะมน ายอยจากตบออน และน าดจากถงน าด ถกสงมาทส าไสเลก อาหารประเภทคารโบไฮเดรต ไขมน และโปรตน จะถกยอยเปนโมเลกลทเลกจนรางกายสามารถน าไปใชได ล าไสสวนกลาง และสวนปลายจะเปนบรเวณทมการดดซมสารอาหารมากทสดเพราะสารอาหารทไดจาก การยอยจะผานเขาสหลอดเลอดและหลอดน าเหลองของล าไสเลก สวนกากอาหารจะเคลอนทสล าไสใหญ

ภาพท 2.5 ล าไสเลก ทมา : https://th.wikipedia.org/wiki สบคนเมอ 15 มนาคม 2559

ใบควำมรท 6 เรอง ล ำไสเลก

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

22

ค ำชแจง นกเรยนตอบค าถามตอไปน

1. ล าไสเลกสวนใดทมการดดซมอาหารมากทสด ................................................................................................................ 2. ล าไสเลกแบงเปน 3 สวนคออะไรบาง ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ 3. น ายอยทสงมาชวยล าไสเลกยอยอาหารมาจากอวยวะใดบาง ................................................................................................................

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 5 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

ท ำกจกรรมหนอยนะคะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

23

ล ำไสใหญ มลกษณะเปนทอทมความยาวประมาณ 5 ฟต อยตอจากล าไสเลก แบงเปน 3 สวน คอ

- ล าไสใหญสวนตน สวนนจะมไสตงอยดวย - ล าไสใหญสวนกลาง ซงยาวทสด - ล าไสใหญสวนปลาย หรอไสตรง จะเปนล าไสตรงทมทางเปดออกสภายนอกรางกาย เรยกวา ทวำรหนก ล าไสใหญจะท าการดดน าจากกากอาหารกลบคนสรางกาย จากนนล าไสใหญจะบบตวเพอใหกากอาหารออกภายนอกรางกายทางทวารหนก

ไสตง เปนอวยวะทไมมการยอยอาหารใด ๆ เปนสวนทไม มประโยชนตอรางกาย แตถาม เศษอาหารตกไป ทไส ต ง จะ เกดการอกเสบ บางครงไสตงแตกเปนอนตรายถงช วตได ถาไส ต งอกเสบตองพบแพทยโดยดวน

ไสตง

ภาพท 2.5 ล าไสใหญ ทมา : http://suthep61.blogspot.com/2018/08/blog-post_9.html

สบคนเมอ 18 มนาคม 2559

ล ำไสใหญสวนปลำย

ใบควำมรท 7

เรอง ล ำไสใหญ - ไสตง (แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

24

ค ำชแจง จงเขยนแผนภาพการขบถายของเสยของล าไสใหญ

อาหารทรางกายยอยไมไดแลว

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 6 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 6)

ท ำกจกรรมหนอยนะคะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

25

ตบ เปนอวยวะภายในรางกายทมขนาดใหญทสด มหนาทผลตน าด แลวสงไปเกบไวในถงน าด และตบยงเปนแหลงสะสมอาหารประเภทคารโบไฮเดรตในรปของไกลโคเจน สะสมเหลก และวตามนตาง ๆ ตบจะชวยก าจดของเสยในเลอด เมอเลอดไหลผานเขาสตบ

ตบออน จะอยใตตบและกระเพาะอาหาร ตบออนจะชวยยอยอาหาร โดยผลตน ายอยตาง ๆ คอ

- น ายอยทรปซน ยอยโปรตน - น ายอยอะไมเลส ยอยคารโบไฮเดรต - น ายอยไลเปส ยอยไขมน

ถงน ำด จะอยใตตบ ถงน าดจะท าหนาทกกเกบน าดทสรางจากตบ และปลอย น าดสส าไสเลกเพอชวยกระจายไขมนใหเปนเมดเลก ๆ

ภาพท 2.6 ตบ ทมา : https://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id=rat tanakosin&month=07-2012&date=27&group=1&gblog=90 สบคนเมอ 18 มนาคม 2559

ภาพท 2.7 ตบออนและถงน าด ทมา : https://medthai.com/ตบออนอกเสบ/ สบคนเมอ 18 มนาคม 2559

ใบควำมรท 8

เรอง ตบ - ตบออน - ถงน ำด (แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

26

ค ำชแจง ใหนกเรยนน าอกษรหนาขอความทางขวามอไปเตมหนา ขอทางซายมอใหสมพนธกน

..................1. ไลเปส ก. ผลตน ายอยตาง ๆ ................. 2. อะไมเลส ข. ไขมน

................. 3. ตบ ค. โปรตน

................. 4. ตบออน ง. คารโบไฮเดรต ................. 5. ทรปซน จ. ผลตน าด

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 7 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

ท ำกจกรรมหนอยนะคะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

27

การท างานของระบบยอยอาหาร ประกอบไปดวยอวยวะตาง ๆ คอ ปากและฟน หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ล าไสเลก ล าไสใหญ ทวารหนก ตบ ตบออน ทกอวยวะตองท างานสมพนธกนเปนระบบ รางกายรบอาหารเขาทางปาก ยอยเปนสารอาหารน าไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย ทางกระแสโลหต และขบถายกากอาหารทเหลอเปนอจจาระ ทางทวารหนก

ภาพท 2.8 ระบบยอยอาหาร ทมา : https://sites.google.com/site/sciencekanyanat/digestive-system-1

สบคนเมอ 19 มนาคม 2559

ใบควำมรท 9

เรอง กระบวนกำรยอยอำหำร (แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

28

ค ำชแจง ใหเขยนแผนผงการเดนทางของขาวมนไกผานระบบยอยอาหาร

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 8 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

ท ำกจกรรมหนอยนะคะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

29

ควำมผดปกตทเกดขนกบอวยวะของระบบยอยอำหำร กระเพำะอำหำร ภายในกระเพาะอาหารจะมการหลงน ายอยทมคณสมบตเปน

กรดออกมา ถากระเพาะวางน ายอยจะดดซมออกมานอย ถามอาหารมากน ายอยกจะถกขบออกมามาก เมอน ายอยหลงมากจนสภาพความเปนกรดสง ท าใหมกรดในกระเพาะอาหารมาก เมอรบประทานอาหารไมตรงเวลาและทองวางจะท าใหน ายอย ยอยผนงกระเพาะอาหาร ท าใหปวดทอง จกเสยดบรเวณลนป ปวดเปนระยะ ๆ ตบ ตบจะท าหนาทรกษาน าตาลในเลอด สะสมธาตเหลก สรางน าด ท าลายสารพษ เปนแหลงสะสมพลงงานในรปน าตาล กรองและก าจดสารพษ หากตบผดปกตจะท าใหมไข ออนเพลย เบออาหาร ทองมาน บวม เจบบรเวณตบ ดซาน ตาเหลอง ผวเหลอง

กำรสรำงเสรมและด ำรงประสทธภำพของระบบยอยอำหำร 1. ควรเคยวอาหารใหละเอยดกอนกลน

2. กนอาหารใหตรงเวลา กนอาหารสกใหม ๆ ควรเปนอาหารประเภทผลไมและมเสนใย 3. ไมควรกนอาหารทมรสจดเกนไป

4. ฝกขบถายอจจาระใหเปนเวลา เพอปองกนโรคทองผกและควรขบถายทกเชา 5. ดมน าสะอาดอยางนอยวนละ 6 - 8 แกว 6. ออกก าลงกายเปนประจ าสม าเสมอ 7. ท าจตใจใหราเรง ไมเครงเครยดจนเกนไป

ใบควำมรท 10 เรอง กำรสรำงเสรมและด ำรงประสทธภำพของระบบยอยอำหำร

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

30

ค ำชแจง นกเรยนตอบค าถามตอไปน

1. คนทรบประทานอาหารไมตรงเวลาและปลอยใหทองวางจะมอาการอยางไร

............................................................................................................................

2. ผทมความผดปกตของตบจะมอาการอยางไร

.............................................................................................................................

3. นกเรยนมวธการปฏบตตนอยางไรทท าใหการท างานของระบบยอยอาหาร

มประสทธภาพตอรางกายของตนเอง (ตอบมา 2 วธ)

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 9 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

ท ำกจกรรมหนอยนะคะ

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

31

งานชนสดทาย เพอความสมบรณของการเรยนดวย ชดกจกรรมการเรยนร นกเรยนทนารกแ ต ล ะ ก ล ม ช ว ย ก น เข ยน แ ผน ผ ง ค ว าม ค ด เรอง ระบบยอยอาหาร และอภปรายสรปความรรวมกน อยาลมท าสดฝมอนะคะ ประกวดมรางวลดวยนะ .......... (สามคค คอ พลง) ส.. ส ...

บตรค ำสง แผนผงควำมคด เรอง ระบบยอยอำหำร

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

32

ค ำชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคด เรอง ระบบยอยอาหาร

ใบกจกรรมกำรเรยนรท 10 (แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

คะแนนทได

33

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ระบบยอยอำหำร จ ำนวน 10 ขอ

(แผนกำรจดกำรเรยนรท 7)

ค ำชแจง ใหเลอกค ำตอบทถกทสดเพยงขอเดยว

1. อาหารทกประเภททเรารบประทานเขาไป จะยอยครงสดทายทใด

ก. ปาก ข. ล าไสเลก ค. ล าไสใหญ

ง. กระเพาะอาหาร

2. ตบ มสวนเกยวของกบการยอยอาหารอยางไร ก. ผลตน าดยอยไขมน

ข. ผลตน ายอยโปรตน

ค. ผลตเอนไซมยอยโปรตน ง. ผลตน ายอยคารโบไฮเดรต

3. เพราะเหตใดเวลาทกนอาหารจ าพวกแปง เมอเคยวไปนาน ๆ จงรสกวามรสหวาน

ก. เพราะน าลายมรสหวาน

ข. เพราะในแปงมน าตาลผสมอย ค. เพราะน าลายในปากมรสหวาน

ง. เพราะน ายอยในน าลาย ชวยยอยแปงใหเปนน าตาล

ชอ - นามสกล……………………..……………………….เลขท.................................

34

4. แอนนาใหลกซงอยชนอนบาลดมนมทกวน เพอใหรางกายเจรญเตบโต เพราะนมมโปรตน อยากทราบวาโปรตนในน านมมการยอยทอวยวะใด

ก. ปาก ข. ตบออน

ค. ล าไสใหญ

ง. กระเพาะอาหาร

5. การปฏบตตนอยางไร ชวยใหไมเปนโรคกระเพาะอาหาร ก. ดมน ามาก ๆ ข. ขบถายเปนเวลา ค. เคยวอาหารใหละเอยดกอนกลน

ง. รบประทานอาหารใหตรงเวลาทกมอ 6. การยอยอาหาร เรมจากอวยวะใดเปนอนดบแรก

ก. ปาก ข. ล าไสเลก ค. หลอดอาหาร ง. กระเพาะอาหาร

7. น าลายในปาก มประโยชนอยางไร ก. ชวยใหคอชมชน

ข. ชวยใหอาหารละลาย ค. ชวยหลอเลยงฟนใหแขงแรง ง. ชวยใหกลนอาหารไดงายขน

35

8. อาหารทรบประทานเขาไป จะมการยอยทไหนบาง ก. ปาก ล าไสเลก ล าไสใหญ ข. ปาก กระเพาะอาหาร ล าไสเลก ค. ปาก กระเพาะอาหาร ล าไสใหญ

ง. ปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร

9. ในกระเพาะอาหาร มน ายอย ท างานไดดเมออยภาวะใด ก. เปนกรด ข. เปนดาง ค. เปนกลาง ง. เปนอะไรกไดขนอยกบอาหารทรบประทานเขาไป

10. กระเพาะอาหาร ท าหนาทยอยสารอาหารประเภทใด ก. ไขมน

ข. โปรตน

ค. คารโบไฮเดรต ง. วตามนและเกลอแร

ตนเปนทพงแหงตน.... คดใหด...ไมตองกงวล

คะแนนทได

36

บรรณำนกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551 กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตร แหงประเทศไทย จ ากด.

จราภรณ เจรญวงค. (2550). กำรพฒนำชดกจกรรม เรองทรพยำกรน ำ ส ำหรบนกเรยนชนประถมศกษำปท 6 โรงเรยนชมชนบำนวงพกล อ ำเภอบงสำมพน จงหวดเพชรบรณ. การศกษาคนควาอสระการศกษามหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ทศนา แขมมณ. (2551). ศำสตรกำรสอน องคควำมรเพอกำรจดกระบวนกำรเรยนรทมประสทธภำพ. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วมลรตน สนทรโรจน. (2550). นวตกรรมตำมแนวคดแบบ Backward Design. กรงเทพฯ : ชางทอง.

น าฝน เกลอนเพชร. (2554). กำรพฒนำชดกจกรรมกำรเรยนรวทยำศำสตร เรอง กระบวนกำรเปลยนแปลงของโลก ชนประถมศกษำปท 3 โดยใชแหลงเรยนรภมปญญำทองถน. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

รตนาภรณ เขมนาจตร. (2550). กำรพฒนำชดกจกรรมกำรอนรกษสงแวดลอมทำงธรรมชำต ส ำหรบนกเรยนชนประถมศกษำปท 5 โรงเรยนบำนมวงชม อ ำเภอศรเทพ จงหวดเพชรบรณ. ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สถาบนการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2554). คมอครกลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร เลม 2. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว.

. (2555). กำรอบรมเชงปฏบตกำรพฒนำชำชพครวทยำศำสตรระดบประถมศกษำ เพอสงเสรมกจกรรมกำรเรยนรทสะทอนธรรมชำตของวทยำศำสตรและเทคโนโลย. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. อ าไพ แกนคางพล. (2555). กำรพฒนำชดกจกรรมดวยกำรเรยนรแบบสบเสำะหำควำมรของ

ชนประถมศกษำปท 5. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

เอกรนทร สมหาศาลและคณะ. (2560). สอกำรเรยนร รำยวชำพนฐำน วทยำศำสตร ป.6. กรงเทพฯ : บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จ ากด.

37

บรรณำนกรม (ตอ) การกนอาหาร [ออนไลน] เขาถงไดจาก

: https://www.pngwing.com/en/free-png-bcnla (สบคนเมอ 11 มนาคม 2559)

อวยวะในระบบยอยอาหาร [ออนไลน] เขาถงไดจาก : https://sites.google.com/site/bodyssystems/rabb-yxy-xahar (สบคนเมอ 11 มนาคม 2559)

สวนประกอบภายในปาก [ออนไลน] เขาถงไดจาก : https://www.slideshare.net/GhofranAlnabilsy/digestive-system-50151589

(สบคนเมอ 11 มนาคม 2559) หลอดอาหาร [ออนไลน] เขาถงไดจาก

: https://sites.google.com/site/hmwdrangkay/a-phdaedai/a-kd-phaaphi (สบคนเมอ 13 มนาคม 2559)

โครงสรางของกระเพาะอาหาร [ออนไลน] เขาถงไดจาก : https://toey999.wordpress.com (สบคนเมอ 15 มนาคม 2559)

ล าไสเลก [ออนไลน] เขาถงไดจาก : https://th.wikipedia.org/wiki (สบคนเมอ 15 มนาคม 2559) ล าไสใหญ [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://suthep61.blogspot.com/2018/08/blog-post_9.html (สบคนเมอ 18 มนาคม 2559) ตบและถงน าด [ออนไลน] เขาถงไดจาก

: https://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id=rattanakosin&month=07-2012&date=27&group=1&gblog=90 (สบคนเมอ 18 มนาคม 2559)

ตบออน [ออนไลน] เขาถงไดจาก : https://medthai.com/ตบออนอกเสบ/ (สบคนเมอ 18 มนาคม 2559) ระบบยอยอาหาร [ออนไลน] เขาถงไดจาก : https://sites.google.com/site/sciencekanyanat/digestive-system-1 (สบคนเมอ 19 มนาคม 2559)