บทที่ 12 ภาพเขียนแบบเพ ื่อใช...
Post on 15-Jan-2020
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
บทท 12
ภาพเขยนแบบเพอใชงาน
บทนจะเปนเรองของภาพเขยนแบบเพอใชงาน (working drawing) ซงรายละเอยดของ
หวขอทจะกลาวถงในบทนประกอบไปดวยภาพเขยนแบบของวตถโดยละเอยด (detail drawing)
ภาพเขยนแบบการประกอบ (assembly drawing) ชนดของภาพเขยนแบบการประกอบ เปนตน และท
กลาววาเปนบททเกยวกบภาพเขยนแบบเพอใชงานนน มความหมายวาแบบทเขยนนนจะตองพรอมสง
เขาสกระบวนการผลตเพอสรางผลตภณฑชนนน ๆ นนเอง ดงนนแบบทเขยนตองมการใสรายละเอยด
และขอมลเพมเตมลงไปใหครบถวน ไมใชการเขยนแบบภาพออโธกราฟกพรอมลงขนาดแบบธรรมดาท
ไดกลาวไปแลวในบทกอน ๆ เทานน
12.1 บทนา
ภาพเขยนแบบเพอใชงาน (working drawing) นนกคอชดของภาพเขยนแบบทจะใชใน
กระบวนการผลต ซงประกอบไปดวยภาพเขยนแบบโดยละเอยด (detail drawing) และภาพเขยนแบบ
การประกอบ (assembly drawing) ยกตวอยางเชน ถาเราตองการผลตปากกาลกลนหนงดาม สงทตอง
ผลตขนมาเพอสรางปากกาหนงดามนนจะประกอบไปดวยชนสวนดงแสดงในรปท 12.1 ดงน
1. ตวดามปากกา
2. ไสปากกา
3. ฝาปดหวปากกา
4. ปลอกปากกา
ซงภาพเขยนแบบทตองการสาหรบการผลตกคอ ภาพออโธกราฟกของชนสวนแตละชนทแสดงขางตน
พรอมการบอกขนาด และขอมลอน ๆ สาหรบการผลตทจะไดกลาวถงตอไป ภาพเขยนเหลานเองทเรา
เรยกวาภาพเขยนแบบโดยละเอยด และถาสมมตวาเราเขยนแบบชนสวนขางตนหนงชนบนกระดาษหนง
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
326 Fundamental of Engineering Drawing
แผน เรากจะมแบบโดยละเอยดทงหมด 4 แผน จากนนเพอใหการประกอบชนสวนเหลานสมบรณ
ครบถวนออกมาเปนปากกาหนงดานตามทตองการ เราจะตองมภาพของการเขยนแบบการประกอบ ซง
จะชวยใหผอานแบบเขาใจลาดบการประกอบ เหนรปรางของผลตภณฑหลงประกอบเสรจสนแลว หรอ
เหนขนาดสดทายของผลตภณฑ เปนตน ภาพเขยนแบบการประกอบนจะมอยางนอยอก 1 แผน ดงนน
ภาพเขยนแบบเพอใชงาน หรอเพอการผลตปากกาดามนกจะมทงหมด 5 แผนนนเอง ถงตอนนผอานคง
จะพอเขาใจถงความหมายของภาพเขยนแบบเพอใชงาน (working drawing) ภาพเขยนแบบโดยละเอยด
(detail drawing) และภาพเขยนแบบการประกอบ (assembly drawing) ไดดยงขน
12.2 ภาพเขยนแบบโดยละเอยด (detail drawing)
ขอมลทตองใสลงไปในภาพเขยนแบบโดยละเอยดประกอบไปดวย
1. ขอมลทวไป (general information) ขอมลเหลานจะปรากฎอยใน title block ซง
ไดแก
- ชอบรษท (name of company)
- ชอของชนสวนทวาด (part’s name)
- หมายเลขของงานเขยนแบบนน ๆ (drawing sheet number)
- ชอของผวาด และผตรวจแบบ (name of drafter, checker)
- วนท ๆ เกยวของกบกจกรรมททา เชนวนทเขยนแบบ วนทตรวจแบบ หรอวนททา
การแกไขแบบ เปนตน (relevant dates of action)
- ตารางแสดงขอมลการแกไขแบบ (revision table)
- หนวยทใชในการเขยนแบบ (unit) เชน มลลเมตร หรอนว
- สเกลทใชในการเขยนแบบ (scale)
- สญลกษณแสดงเทคนคการฉายภาพ (method of projection)
รปท 12.1 สวนประกอบของปากกา
ไสปากกา
ดามปากกา ฝาปดหวปากกา ปลอกปากกา
Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5
327 Working Drawing
2. ขอมลเกยวกบตวชนสวน (part’s information) ขอมลสวนนจะประกอบไปดวย
ขอมลรปรางของวตถ ขอมลเกยวกบขนาดของวตถ และขอมลจาเพาะของวตถ ซงม
รายละเอยดดงน
- ขอมลรปรางของวตถ ขอมลสวนนจะใชเทคนคการเขยนภาพแบบออโธกราฟก
หรอการเขยนภาพพคทอเรยล เพอสอสารใหผอานแบบเขาใจถงรปรางของวตถ
- ขอมลเกยวกบขนาด เราจะใชเทคนคการบอกขนาดของวตถ ซงไดอธบายไปแลว
ในบทกอนหนาน และอาจจะเปนเทคนคบอกขนาดแบบ tolerance
- ขอมลจาเพาะของวตถ ขอมลสวนนจะประกอบไปดวย
o จานวนชนทตองการของวตถชนหนง ๆ เพอนาไปสรางผลตภณฑท
สมบรณ เชนปากกาหนงดามนนตองการปลอกปากกา 1 ชน หรอถา
ตองการผลตโทรศพทมอถอกคงตองการสกรมากถง 20 ชน เปนตน
o ชอของชนสวนทตองการผลต และหมายเลขประจาตวของชนสวนนน ๆ
เพอความสะดวกในการอางอง
o ชนดของวสดทใชผลตชนสวนนน
o หมายเหตทวไป (ขอความทตองการอธบายเพมเตม และไมสามารถใช
ภาพอธบายได)
o ขอมลของกระบวนการ heat treatment ซงเปนกระบวนการปรบปรง
โครงสรางระดบโมเลกลของวสดชนนน ๆ เพอใหวสดนนมความแขงแรง
มากยงขน
o คาความเรยบของพนผวทตองการ (surface finish) พนผวบางสวน
ตองการความเรยบของพนผวมากเนองจากตองเคลอนทสมพทธกบ
ชนสวนอน ดงนนกตองมการกาหนดวาพนผวนนตองการความเรยบเทาใด
o คาความผดพลาดในการผลตทยอมรบได (tolerances) เชนถาเราตองการ
เจาะรใหมขนาดเทากบ 20 มม. ซงในความเปนจรงแลวการผลตใหรม
ขนาดเสนเสนผาศนยกลางเทากบทเราตองการนนเปนไปไดยากมาก และ
มตนทนในการผลตสงมากดวย ดงนนเพอใหชนงานทผลตออกมานนใช
งานไดจงมกจะใสคาความผดพลาดทยอมรบไดลงไปดวย เชนเราตองการ
เจาะรทมขนาดเทากบ 20 ± 0.01 มม. นนกคอรทเจาะนนตองมขนาดอย
ในชวง 19.99 มม. ถง 20.01 มม. ถงจะนาไปใชงานได แตถาผลตออก
มาแลวขนาดของรเจาะอยนอกชวงน กตองทงชนงานนนไป เปนตน
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
328 Fundamental of Engineering Drawing
ขอแนะนาเพมเตมสาหรบการเขยนแบบโดยละเอยด
- ควรเขยนภาพออโธกราฟกของชนสวนหนงชนบนกระดาษเขยนแบบหนงแผน
- แตถาตองการเขยนชนสวนหลาย ๆ ชนลงบนกระดาษเขยนแบบหนงแผนควร
ดาเนนการดงตอไปน
o ควรเผอพนทระหวางภาพของชนสวนใหมากพอ
o ควรวาดชนสวนทก ๆ ชนดวยสเกลเดยวกน แตถาจะตองวาดดวยสเกลอน
กควรบอกขนาดของสเกลทใชอยางชดเจน
- ชนสวนมาตราฐาน เชน สลกเกลยว (bolt) แปนเกลยว (nut) สลก (pin) ตลบลกปน
(bearing) เปนตน ไมจาเปนตองเขยนลงไปในภาพเขยนแบบโดยละเอยด
- ตวอยางของภาพเขยนแบบโดยละเอยดแสดงไวในรปท 12.2
12.3 ภาพเขยนแบบการประกอบ (assembly drawing)
ภาพเขยนแบบการประกอบ คอ งานเขยนแบบทบรรจภาพของชนสวนทตองใชในการ
ประกอบผลตภณฑชนนน ๆ โดยจะเขยนภาพของชนสวนแตละชนใหอยในตาแหนงทถกตองหลงจาก
ประกอบเสรจสนแลว หรอเขยนใหอยในตาแหนงพรอมทจะประกอบ หรอเขยนใหผอานแบบเขาใจไดวา
Geometric tolerance
Size tolerance
General note Surface finishing
Title block
Projection symbol
General tolerance
Revision table
รปท 12.2 ตวอยางของภาพเขยนแบบโดยละเอยด
Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5
329 Working Drawing
ชนสวนเหลานจะตองประกอบเขาดวยกนอยางไรเพอใหไดผลตภณฑตามทตองการ ชนดของภาพเขยน
แบบการประกอบทจะกลาวถงในหวขอนม 3 ชนดดวยกนคอ
1. Exploded assembly drawings
ภาพเขยนแบบการประกอบชนดนจะแสดงชนสวนแตละชนทตองนามาประกอบเขา
ดวยกน โดยวาดลงไปในแบบใหอยในตาแหนงทพรอมจะประกอบ และวางตามลาดบการประกอบ
กอนหลงดวย แตไมแสดงผลลพธสดทายหลงการประกอบเสรจ ตวอยางของภาพประกอบชนดนแสดงไว
ในรปท 12.3 และ 12.4 โดยรปท 12.3 จะเปนภาพประกอบทเขยนในรปแบบพคทอเรยล สวนรปท 12.4
จะแสดงภาพการประกอบในรปแบบของภาพออโธกราฟก
Pictorial representationFinished product
รปท 12.3 ภาพเขยนแบบการประกอบแบบ exploded assembly
Orthographic representation
รปท 12.4 ภาพเขยนแบบการประกอบแบบ exploded assembly
3
Niphon
30 Funda
พรอมใช
สองรปแ
ภาพประ
assemb
ตวอยาง
Wansophark
mental of En
2. Ge
ภาพ
ชงาน หรอกค
แบบเชนเดย
ะกอบในรปแ
3. Det
ภา
bly drawin
ทแสดงไวใน
ร
ร
k
ngineering D
neral assem
พเขยนแบบก
คอถกวาดใหอ
ยวกบตวอย
บบออโธกรา
tail assemb
พการเขยนแ
ng เพยงแ
นรปท 12.7
รปท 12.5 ภ
รปท 12.6 ภ
12 August
rawing
mbly drawin
การประกอบช
อยในตาแหน
ยางขางตน ค
ฟก ดงตวอย
bly drawing
แบบการประก
ตจะมการบอ
ภาพเขยนแบ
ภาพเขยนแบ
t 2007 (Mo
ngs
ชนดนจะแสด
นงทประกอบเ
คอแสดงภา
ยางทแสดงใน
s
กอบชนดสดท
อกขนาดโดย
บการประกอ
บการประกอ
other’s day)
ดงชนสวนแต
เปนผลตภณฑ
พประกอบใ
นรปท 12.5 –
ทายนจะเหม
ละเอยดลงไ
อบแบบ gene
อบแบบ gene
ตละชน โดยว
ฑเสรจสนแล
ในรปแบบพ
– 12.6
มอนกบภาพป
ปในภาพการ
eral assemb
eral assemb
Ve
าดใหอยในต
ว ซงสามารถ
คทอเรยลแ
ประกอบแบบ
รประกอบนน
ly
ly
ersion 0.5
ตาแหนงท
ถแสดงได
และแสดง
บ general
นดวย ดง
Niphon W
สวนชนด
ตอไปเน
ขอมลท
Wansophark
ดของภาพเข
องจากวาดได
ตองเขยนล
1. ชนส
2. ตาร
BO
3. เสน
สวน
วงก
4. ขอม
วตถ
k 1
ขยนแบบการ
ดไมยากมาก
งไปในงานเ
สวนทกชนจะ
รางแสดงชนส
M) ซงโดยปก
a. เลขอาง
b. ชอทใชเ
c. ชนดขอ
d. จานวนช
QTY.)
น leader line
นปลายของเ
กลมลอมรอบ
มลเกยวกบก
ถเมอประกอบ
รปท 12.7 ภ
12 August 20
รประกอบทพ
นกกคอ ภาพ
เขยนแบบกา
ะตองถกวาดล
สวนของวสด
กตจะประกอ
องของชนสว
เรยกชนสวน
งวสด (mate
ชนของวสดช
e ทใชชบอกว
สนจะมตวเล
ตวเลขนนไว
การผลต กระ
บเสรจสนแลว
ภาพเขยนแบ
007 (La Fê
พบเหนไดบอ
พเขยนแบบก
ารประกอบช
ลงไปในตาแห
ทตองใชในก
บไปดวย
วนในแบบ (ite
(descriptive
erial, MATL.)
ชนหนง ๆ ทต
วาชนสวนใด
ลขอางองของ
ดวย
ะบวนการในก
ว
บบการประกอ
ête des mères
อยทสดและเ
การประกอบช
ชนด genera
หนงทพรอมใ
การประกอบ
em number)
e name)
)
ตองการใชใน
อยทตาแหน
งชนสวนนน
การประกอบ
อบแบบ deta
s)
เปนชนดทเร
ชนด genera
ral assembl
ใชงาน
(part list หร
)
นการประกอบ
นงใดเมอประก
(item num
บ หรอการบอ
ail assembly
Ve
Working D
ราจะใชในกา
l assembly d
ly drawing
รอ bill of m
บ (quantity r
กอบเสรจสน
mber) พรอม
อกขนาดโดย
y
ersion 0.5
33Drawing
รอธบาย
drawing
materials,
required,
แลว โดย
มทงเขยน
ยรวมของ
31
3
Niphon
32 Funda
สวนสาค
(part’s
ตาแหนง
และเขย
อยางไรก
กรอบขอ
ขนตอน
ชนสวนน
และหาข
สวมเขา
วตถอยช
Wansophark
mental of En
คญสวนหนงท
list หรอ bill
งในการวางต
นลาดบของช
กดตารางดงก
องกระดาษเข
นการเขยนแ
1. นน ๆ มาพจ
ขนาดโดยรวม
กบชนสวนใด
ชนหนงทมรเจ
รป
รปท 1
k
ngineering D
ทตองกลาวเพ
l of materia
วของตารางน
ชนสวนไลขน
กลาวอาจเขย
ขยนแบบดาน
แบบการประ
วเคราะหภา
ารณาวาจะป
มหลงจากปร
ดนน งายทส
จาะอย 4 ร ข
NO. PART
1 SUPPO
2 SHAFT
3 SET SC
ปท 12.8 ตา
2.9 ตวอยา
12 August
rawing
พมเตมในราย
al, BOM) ซ
นมกจะวางไว
นจากลางขน
ยนโดยใหหว
นบน
ะกอบ (step
าพของชนสว
ประกอบชนส
ระกอบเสรจส
สดคอจบคขน
ขนาด 20 มม
T NAME
ORT
T
CREW
ารางแสดงราย
งของตาแหน
t 2007 (Mo
ยละเอยดคอร
ซงตวอยางขอ
วเหนอ title b
นดานบน ดงต
ของตารางอ
to create a
วนแตละชน
สวนเหลานเข
สนแลว แนว
นาดเสนผาศน
ม. 25 มม. 35
REQD.
2 Cast
1 Stain
1 StaiM3
ยละเอยดของ
นงการวางตาร
ตวอ
other’s day)
รปแบบของต
องตารางดงก
block โดยตา
ตวอยางทแส
ยดานบนกได
assembly dr
โดยนาขอม
าดวยกนไดอ
วคดพนฐานใ
นยกลางของ
5 มม. และ 50
MATL. & N
t Iron
nless Steel
inless Steel,HEX SOCK
งชนสวนทใช
รางแสดงราย
อยางการวางห
ตารางแสดงช
กลาวไดแสดง
าแหนงของหว
สดงไวในรปท
ด แตควรจะใ
drawing)
ลทเกยวกบร
อยางไร ควรใ
นการตดสนใ
ชนสวนเหลา
0 มม. และมช
NOTE
CUP PT
ชในการประก
ยละเอยดของ
หวตารางชดข
Ve
นสวนในการ
งไวในรปท 1
วตารางจะอย
ท 12.6 –
ใหหวตารางว
รปรางและข
ใสชนสวนใด
ใจวาชนสวนใ
านนนนเอง เ
ชนสวนอกชน
อบ
งชนสวน
ขอบดานบน
ersion 0.5
รประกอบ
2.8 และ
ยดานลาง
12.7 แต
วางชดกบ
ขนาดของ
ดกอนหลง
ใดควรจะ
เชน เราม
นหนงทม
Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5
333 Working Drawing
ลกษณะเปนทรงกระบอกขนาดเสนผาศนยกลางเทากบ 35 มม. จากขอมลทไดเพยงแคนเราจะเหนวา
แทงทรงกระบอกขนาด 35 มม. นสามารถสวมเขาไปในรทมขนาด 35 มม. หรอรขนาด 50 มม. กได แต
ถาพจารณาดวยความสมเหตสมผลแลว แทงทรงกระบอกนกควรจะถกสวมเขาไปในรเจาะขนาด 35 มม.
เพราะตามปกตแลวคงไมมใครเจาะรใหมขนาดใหญเกนสงทจะนามาสวมมากเกนความจาเปน (ยกเวนจะ
มเหตผลทางดานการออกแบบเปนพเศษ)
2. เลอกมมมองการสรางภาพประกอบใหเหมาะสม โดยจานวนของมมมองนนอาจจะม
เพยงหนงมมมอง หรออาจจะมสอง หรอสามมมมอง หรอมากกวากได ถามความจาเปนเพอใหเหนการ
ประกอบไดชดเจน แตอยางไรกดควรวาดใหนอยทสดเทาทจะทาได สวนมมมองทเลอกวาดนนกควรจะ
เปนมมมองทสามารถเหนการประกอบไดชดเจน ยกตวอยางวตถทแสดงในรปท 12.10 จากรปจะมวตถ
อยสองชนคอ A และ B โดยทวตถ A นนมรเจาะอยหนงรและวตถ B มลกษณะเปนทรงกระบอก จาก
ขอมลนกควรตดสนใจไดวาภาพประกอบทตองวาด จะตองเปนภาพของวตถ B ทสวมใสเขาไปในรเจาะท
อยบนวตถ A นนเอง สวนมมมองทเลอกวาดนน จะเหนวาถาเลอกวาดภาพประกอบในมมมองตามท
แสดงในรปท 12.11ก แลว เราจะไมเหนลกษณะการประกอบของชนสวนทงสองเลย โดยเฉพาะอยางยง
ถาเขยนภาพดงกลาวเปนสขาว-ดา แตถาเลอกวาดภาพในมมมองดงทแสดงในรปท 12.11ข แลวกจะ
เหนลกษณะการประกอบไดชดเจน
3. เลอกชนสวนทเปนหลกในการประกอบ โดยมขอสงเกตวาชนสวนใดจะเปนหลกใน
การประกอบนนจะตองเปนชนสวนทมชนสวนอน ๆ มาสวมใสบนตวมนมากทสด
4. วาดชนสวนหลกทเลอกนนกอน โดยวาดในมมมองทเลอกจากขอท 2
รปท 12.10 ตวอยางวตถทจะนามาสรางภาพเขยนแบบการประกอบ
รปท 12.11 การเขยนแบบการประกอบทไมเหมาะสมและเหมาะสม
(ก) (ข)
Part A Part B
Given
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
334 Fundamental of Engineering Drawing
5. วาดชนสวนอน ๆ ทเหลอในตาแหนงทถกตอง
6. ประยกตใชเทคนคการเขยนภาพตดลงไปในภาพการประกอบ เพอใหเหนวา
ชนสวนใดสวมทบกบชนสวนใดอยบาง ดงตวอยางทแสดงในรปท 12.12ก จากรปสมมตใหมชนสวนอย
สองชนทตองประกอบเขาดวยกน ซงเมอประกอบเขาดวยกนแลว และใชเทคนคการเขยนภาพตดมา
ประยกตใชการภาพการประกอบดวยจะทาใหไดภาพดงแสดงในรปท 12.12ข สวนการเขยนเสน section
lines นนมขอกาหนดอยวา ใหใชเสน section lines ทแตกตางกนระหวางชนสวนแตละชนทนามา
ประกอบ
ขอกาหนดอกประการหนงของการใชเทคนคภาพตดในงานเขยนแบบการประกอบกคอ เราจะยกเวนการ
ทาภาพตดกบชนสวนมาตราฐาน เชน สลกเกลยว แปนเกลยว แหวนรอง เปนตน และถาแนวของการใช
ใบมดในการตดวตถเพอสรางภาพตดนนอยตามแนวความยาวของ เพลา (solid shaft), สลก (pin) หรอ
key กใหยกเวนการทาภาพตดกบชนสวนเหลานดวย ดงตวอยางทแสดงในรปท 12.13ก-ข
Part A
Part B
รปท 12.12 การเขยนแบบการประกอบโดยใชเทคนคการเขยนภาพตดมาชวย
(ก) (ข)
3 PIN, Steel, 1 REQD.
2 ARM, Steel, 1 REQD.
1 CLEVIS, Steel, 1 REQD.
รปท 12.13 การยกเวนการทาภาพตดกบชนสวนทเปน pin ในภาพการประกอบ
(ก) (ข)
Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5
335 Working Drawing
อกตวอยางของภาพการประกอบทใชเทคนคภาพตดไดแสดงไวในรปท 12.14ก-ข
7. เขยนเสน leader line เพอชบอกวาชนสวนใดมหมายเลขประจาตวเปนเลขอะไร
แลวเขยนวงกลมลอมรอบตวเลขนนดวย เสน leader line ทลากนนใหลากมาจากบรเวณภายในของวตถ
และทปลายของเสนทอยภายในวตถกใหทาสญลกษณวงกลมทบ ดงทแสดงในรปท 12.15 และเสน
leader line ทลากนนใหลากเฉยงทามมกบแนวระดบ หามลากเปนเสนนอนหรอเสนดง
8. ขนตอนสดทายกคอ การสรางตารางแสดงรายการของชนสวนทตองใชในการ
ประกอบผลตภณฑนน ๆ
3 TAPER PIN, Steel, 1 REQD.
2 SHAFT, Steel, 1 REQD.
1 SUPPORT, Steel, 1 REQD.
รปท 12.14 การยกเวนการทาภาพตดกบชนสวนทเปนเพลา (shaft)
และสลก (pin) ในภาพการประกอบ
(ก) (ข)
12
รปท 12.15 ตวอยางการใชเสน leader line ในการบอกหมายเลขของวตถ
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
336 Fundamental of Engineering Drawing
ขนตอนตาง ๆ ทกลาวมาทง 8 ขนตอนนตองอาศยการปฏบตเพอใหเกดความชานาญ เพอจะไดตดสนใจ
วาชนสวนใดควรจะประกอบเขากบชนสวนใด หรอควรนาเทคนคการสรางภาพตดมาใชในบรเวณใด
เพอใหผอานแบบเหนการประกอบไดชดเจนมากยงขน หรอชนสวนใดทไมตองลงเสน section lines บาง
แตอยางไรกดขอควรปฏบตประการแรกสดเมอตองการวาดภาพการประกอบกคอ ตองสเกตชภาพลงบน
กระดาษเปลากอนวา เราจะประกอบชนสวนใดเขากบชนสวนใดบาง และเมอประกอบแลวชนสวนนนจะ
วางตวอย ณ ตาแหนงใดในภาพประกอบ ควรใชเทคนคภาพตดในบรเวณใดบางเพอใหเหนการประกอบ
ไดชดเจนมากยงขน หรอเมอเขยนภาพประกอบโดยใชเทคนคภาพตดแลวจะมชนสวนไหนถกบงอยบาง
เนองจากมชนสวนอนวางขวางอยดานหนา เพราะจะชวยเราในการตดสนใจวาชนสวนใดควรวาดกอน
ชนสวนใดควรวาดทหลง โดยชนสวนทควรวาดกอนกคอชนสวนทขวางอยดานหนาชนสวนอน ๆ นนเอง
ขนาดรวมทงหมดของผลตภณฑทประกอบเสรจแลวมขนาดเทาใด สามารถเขยนลงในกระดาษเขยน
แบบทเตรยมไวไดเหมาะสมหรอไม ถาไมตองใชสเกลเทาใดเพอใหไดขนาดของภาพทเหมาะสม สงตาง
ๆ เหลานควรทาใหเสรจสนบนกระดาษสเกตชกอนเรมลงมอเขยนแบบ เพอใหการเขยนแบบเปนไปได
ดวยความรวดเรวไมตองเขยนแบบไปแกไขไปนนเอง
12.4 สงทควรเรยนรจากภาพเขยนแบบการประกอบ
นอกเหนอจากความสามารถในการเขยนแบบการประกอบแลว ผอานแบบควรจะม
ความสามารถในการตความจากแบบการประกอบทอานไดดวย โดยสงทควรจะไดเมออานแบบการ
ประกอบกคอ ตองรใหไดวาขนตอนในการประกอบผลตภณฑนควรเปนอยางไร หนาทการทางานของแต
ละชนทประกอบเขาไปนนคออะไร และสดทายสามารถทจะเขาใจแนวคดในการออกแบบของผออกแบบ
ใหไดดวย ตวอยางตอไปนจะเปนภาพเขยนแบบการประกอบของชนสวนหนง ๆ โดยจะแสดงใหเหนวา
เมอผอานแบบเหนภาพการประกอบแลว ควรจะเรยนรอะไรไดบางจากภาพการประกอบนน
ตวอยางท 1 Shaft support on a machine housing
ภาพประกอบในตวอยางแรกแสดงไวในรปท 12.16 จากภาพแสดงชนสวนหลก ๆ ทจะถก
นามาประกอบเขาดวยกนทงหมด 5 ชนสวนดงน
1. เพลา (shaft)
2. ตวเรอน (housing)
3. ตลบลกปน (bearing)
4. แผนปดหนา (cover plate)
5. สกร (cap screw)
Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5
337 Working Drawing
จากรปสามารถทจะอธบายขนตอนและหนาทของแตละชนสวนในการประกอบไดดงน
1. นาตลบลกปนสวมเขาไปกบเพลาจนสด ดงแสดงในรปท 12.17ก ซงจากรปจะเหนได
วาสาเหตทตองทาใหเพลามการเปลยนขนาดเสนผาศนยกลางหรอทเราอาจเรยกไดวาทาบาเพลานน (ดง
แสดงดวยวงกลมหมายเลข 1 ในรปท 12.16) กเพอใหบาเพลาชวยรบตลบลกปนทสวมเขามาไมให
เคลอนทเลยไปทางดานขวามากเกนความตองการ
2. นาเพลาและตลบลกปนจากขนตอนท 1 สวมเขากบตวเรอน (housing) ดงแสดงในรป
ท 12.17ข จากรปกจะพบวาทตวเรอนนนกมการทาบาไวเหมอนกน (ดงแสดงในดวยวงกลมหมายเลข 2
ในรปท 12.16) ทาใหเมอใสเพลาทมตลบลกปนอยแลวเขาไปในตวเรอน บาททาไวบนตวเรอนกจะ
รองรบกบผวดานนอกของตลบลกปนอกท ปองกนไมใหตลบลกปนเคลอนทไปทางดานขวาได
3. นาแผนปดหนามาสวมทบอกครงหนง ดงแสดงในรปท 12.17ค จากรปจะเหนวาสวนท
ยนออกมาของแผนปดหนา ดงแสดงดวยวงกลมหมายเลข 3 ในรปท 12.16 นนจะทาหนาทในการกด
ตลบลกปนใหแนนกบตวเรอน เพอไมใหตลบลกปนเคลอนไหวในแนวแกนได หรอกลาวอกนยหนงวา
ปองกนไมใหตลบลกปนเคลอนทซาย-ขวาไดนนเอง
4. ขนตอนสดทายของการประกอบกคอ ขนสกรเพอจบยดแผนปดดานหนา ตลบลกปน
และตวเรอนในตดแนนอยดวยกน ซงจะไดภาพประกอบสดทายทสมบรณดงแสดงในรปท 12.17ง จาก
รปจะมขอสงเกตเกยวกบแนวคดในการออกแบบวา ผออกแบบจงใจออกแบบใหขนาดรของแผนปดหนา
กบตวเรอนทใหเพลาสวมทะลผานไปนนมขนาดใหญกวาขนาดเสนผาศนยกลางของเพลา ททาเชนนก
Shaft
Housing
Bearing
Coverplate
Capscrew
รปท 12.16 ชนสวนทจะนามาประกอบรวมกนสาหรบตวอยางท 1
12
3
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
338 Fundamental of Engineering Drawing
เพอใหเพลาสามารถหมนไดอสระ โดยไมมพนผวของเพลาเสยดสกบพนผวของตวเรอนหรอแผนปดหนา
นนเอง แตจะใชตลบลกปนเพอชวยใหเพลาหมนไดอยางคลองตวแทน
สาหรบผอานทนกไมออกวาตลบลกปนมหนาตาเปนอยางไร และมหลกการทางานอยางไร ขอใหศกษา
จากรปของตลบลกปนทแสดงไวในรปท 12.18ก-ข จากรปท 12.18ก จะเหนวาตลบลกปนนนมวงแหวน
โลหะอยสองวง คอวงใน (inner race) และวงนอก (outer race) และมเมดโลหะทรงกลม (ball) อย
ระหวางกลางของวงแหวนทงสอง สวนภาพตดของตลบลกปนไดแสดงไวในรปท 12.18ข
รปท 12.17 ขนตอนการประกอบชนสวนสาหรบตวอยางท 1
(ข) ขนตอนท 1 (ก) ขนตอนท 2
(ง) ขนตอนท 4 (ค) ขนตอนท 3
Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5
339 Working Drawing
การใชงานตลบลกปนนนจะเรมจากการนาเพลามาสวมเขากบวงแหวนดานในใหแนน จากนนนาเอาตลบ
ลกปนทสวมเพลาแลว ไปสวมเขากบตวเรอน (housing) อกท ซงจะทาใหวงแหวนรอบนอกของตลบ
ลกปนตดแนนเขากบตวเรอน ดงนนเมอเราหมนเพลา ตวเพลากจะทาใหวงแหวนดานในหมนตามเพลา
ไปดวยในขณะทวงแหวนรอบนอกจะอยกบท เนองจากระหวางวงแหวนทงสองมเมดโลหะทรงกลมเลก ๆ
วางตวกระจายอย ซงเมดโลหะทรงกลมเหลานเองกจะทาหนาทชวยลดแรงเสยดทานในระหวางทเพลา
หมน จงทาใหวงแหวนดานในซงตดอยกบเพลานนหมนไดอยางอสระจากวงแหวนรอบนอกนนเอง ตลบ
ลกปนนนมหลายชนดดวยกน โดยชนดทแสดงอยในรปท 12.18 นเปนแบบ ball bearing สวนชนดท
แสดงในรปท 12.19ก นนเปนแบบ roller bearing สวนรปท 12.19ข นนเปนแบบ taper roller bearing
อยางไรกดยงมชนดของตลบลกปนมากกวานอกมาก โดยตลบลกปนแตละชนดนนมความสามารถในการ
ใชงานทแตกตางกน แตเนอหาเกยวกบตลบลกปนนนอยนอกเหนอจากงานเขยนแบบวศวกรรมจงจะไม
ขอกลาวถง ณ ทน
Inner race
Outer race Ball
รปท 12.18 ลกษณะของตลบลกปนแบบ ball bearing
(ก) (ข)
รปท 12.19 ลกษณะของตลบลกปนแบบตาง ๆ
(ก) Roller bearing (ข) Taper roller bearing
3
Niphon
40 Funda
ตวอยาง
ประกอบ
จากรปส
กจะไปก
ออกจาก
ตวอยาง
เพลาในล
แสดงใน
Wansophark
mental of En
งท 2 Leak
ภาพปร
บทงหมด 6 ช
1. Glan
2. Cas
3. Pac
สามารถอธบา
1. นา
2. ขน
3. สว
4. สด
กด packing อ
ก casing ของ
งท 3 Part
ตวอยาง
ลกษณะเชนน
นรปท 12.21 โ
k
ngineering D
kage preven
ระกอบของต
ชน ดงน
nd
ing ของปมท
king
ายขนตอนแล
า packing มา
น stud เขาไป
ม gland เขา
ดทายสวมแห
อกท packing
งปมได
with tapere
งสดทายเปน
นวา tapered
โดยชนสวนท
รป
12 August
rawing
ntion unit
ตวอยางท 2
ทมเพลา (sha
ละหนาทของแ
าหอเพลาเอา
ปในตว casin
ากบปลายขอ
หวนรองและข
g กจะขยายต
ed hole on
นภาพของกา
d shaft สวม
ทจะนามาใชป
ปท 12.20 ภา
t 2007 (Mo
นแสดงไวใน
aft) ยนออกม
แตละชนสวน
าไว
ng จนสดเกล
ง stud ทยน
ขนแปนเกลย
ตวจนเตมพน
tapered sh
ารนาเพลาทม
มเขาไปในวตถ
ประกอบเขาด
าพประกอบข
other’s day)
นรปท 12.20
4
มา 5
6
นในการประก
ยว
ออกมา
ว (nut) ใหแน
นทชองวาง ท
haft
มขนาดหนาต
ถทมร ซงรน
ดวยกนกคอ
ของตวอยางท
จากภาพจะ
. Stud
. Nut
. Washer
กอบไดดงน
นนเพอกด g
าใหชวยปอง
ตดเปลยนแป
นนกทา taper
ท 2
Ve
ะมชนสวนทใ
gland ลงไป ซ
งกนการรวไห
ปลงไป ซงเร
r ดวยเชนเดย
ersion 0.5
ใชในการ
ซง gland
หลของนา
ราจะเรยก
ยวกน ดง
Niphon W
จากรปส
โดยแหว
เพราะจ
เนองจาก
ของทงร
ขอมลมา
นามาปร
ชนสวนน
12.5 ขอ
คาความ
ความผด
Wansophark
1. เพล
2. ชนส
3. แหว
4. แปน
สามารถอธบา
1. สวม
2. สวม
3. ขนแ
วนรองทสวมใ
ากรปจะเหน
กขนาดของแ
และเพลานน
จากตวอ
ากมายใหผอ
ระกอบเปนผล
นน ๆ ในผลต
อควรพจารณ
เมอตอง
เรยบของพน
ดพลาดทยอม
k 1
ลาทมขนาดห
สวนทมร โดย
วนรอง (was
นเกลยว (nut
ายขนตอนแล
มชนสวนททา
มแหวนรอง
แปนเกลยวเพ
ในขนตอนท
นวาลาพงแป
ปนเกลยวไม
นกเปนเทคนค
อยางตาง ๆ
อานแบบไดศ
ลตภณฑ ซงก
ตภณฑ
ณาเมอตอง
งการนาชนสว
นผว (surface
มรบไดของขน
รป
12 August 20
หนาตดลดลง
ยรมขนาดเสน
her)
t)
ะหนาทของแ
า tapered ho
พอยดเพลาก
2 นจะชวยแ
ปนเกลยวเพ
มใหญพอทจะ
คในการออกแ
ทไดแสดงใ
ศกษา ไมวาจ
กจะทาใหเรา
นาชนสวนม
วนมาประกอ
e finishing)
นาด (size to
ปท 12.21 ภา
007 (La Fê
(tapered sh
นผาศนยกลา
แตละชนสวน
ole เขากบ ta
กบชนสวนทท
แปนเกลยวใน
พยงอยางเด
ะกดชนสวนท
แบบอยางหน
ในหวขอนจะ
จะเปนขนตอ
เขาใจถงวตถ
มาประกอบเ
อบเขาดวยกน
และคาความ
lerance) แล
าพประกอบข
ête des mères
haft)
างลดลง (par
นในการประก
apered shaft
ทา tapered h
นการกระจาย
ยวคงจะไมส
ททา tapered
นงเพอใหการ
ะเหนวา ในภ
อนในการปร
ถประสงคของ
เขาดวยกน
น มขอทตอง
มผดพลาดทย
ะของรปรางร
ของตวอยางท
s)
rt with taper
อบไดดงน
ft
hole ใหแนน
ยแรงเพอจบย
สามารถจบย
hole ไดนนเ
จบยดนนแน
ภาพเขยนแบ
ระกอบ หนาท
งผออกแบบด
งนามาพจารณ
ยอมรบได (to
รปทรง (geom
ท 3
Ve
Working D
ed hole)
ยดชนงานเข
ยดชนงานให
เอง สวนการท
นนมากยงขน
บบการประก
ทของแตละช
ดวย วาทาไม
ณาอยสองปร
olerance) ซง
metric tolera
ersion 0.5
34Drawing
าดวยกน
หแนนได
ทา taper
กอบนนม
ชนสวนท
มจงตองม
ระการคอ
งมทง คา
ance)
41
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
342 Fundamental of Engineering Drawing
Surface finishing
ในบางกรณทตองการใหพนผวหนงเคลอนทสมพทธกบอกพนผวหนง สงทเราตองการกคอ
แรงเสยดทานระหวางพนผวนนตองมคานอยทสด ซงการจะทาใหพนผวนนมคาแรงเสยดทานนอยทสดก
คอทาใหผวนนเรยบทสดเทาทจะทาได ซงคา surface finish กคอคาความเรยบของพนผวนนเอง และ
การตดสนใจเลอกวาตองการทาพนผวใดใหเรยบนนตองพจารณาใหรอบคอบเปนอยางมาก เนองจาก
การทาใหพนผวมความเรยบนนตองใชตนทนในการผลตทสงขนมาก
Tolerance
การผลตชนสวนใหไดขนาดตามทตองการพอดเปนเรองทเปนไปไดยากมาก ยงถาผลตใหม
ความผดพลาดนอยเทาใดกจะยงทาใหตนทนการผลตสงขนมาก และมกจะสงขนอยางไมเปนเชงเสนดวย
เชนถาตองการลดคาความผดพลาดลงครงหนง คาตนทนการผลตอาจจะเพมขนไดมากถง 3-4 เทา
ดงนนในการผลตชนสวนใด ๆ ทกครง เราจาเปนทจะตองมการบอกคาความผดพลาดทยอมรบไดในการ
ผลตดวย โดยตองเลอกระดบของคาความผดพลาดใหเหมาะสมดวยเพอไมใหตนทนการผลตสงเกด
ความจาเปน อกทงกระบวนการผลตสนคาในปจจบนนน เรามกจะจางบรษทผผลตใหทาการผลตชนสวน
แตละชนให จากนนจงคอยนาชนสวนแตละชนจากแตละบรษทมาประกอบเปนผลตภณฑสดทายอกครง
หนง จะเหนไดวาถาบรษทแตละแหงผลตชนสวนใหเราโดยมคาความผดพลาดไมเปนไปตามความ
เหมาะสม เรากจะไมสามารถนาชนสวนเหลานนมาประกอบเขาดวยกนได ประโยชนอกประการหนงของ
คาความผดพลาดนกคอ ทาใหเราสามารถเลอกใชชนสวนใดชนสวนหนงจากบรษทใดบรษทหนงกได ถา
บรษทนนผลตชนสวนดงกลาวใหมคาความผดพลาดตรงตามทเราตองการได นนคอคาความผดพลาดท
ยอมรบไดนจะชวยเราในเรองของ interchangeability นนเอง คาความผดพลาดทกลาวไปแลวนเปนคา
ความผดพลาดทเกยวกบขนาด (size tolerance) แตยงมคาความผดพลาดอกชนดหนงคอคาความ
ผดพลาดทเกยวกบรปรางรปทรง (geometric tolerance) ซงตวอยางของคาความผดพลาดชนดนกเชน
เราตองการผลตพนผวใดพนผวหนงใหมความขนานกบพนผวอกพนผวหนง โดยใหมระดบของความ
ขนานอยในเกณฑทยอมรบได หรอตองการผลตทรงกระบอกใหมความกลมในระดบทตองการ หรอ
ตองการผลตใหพนผวนตงฉากกบอกพนผวหนงในระดบคาความผดพลาดทยอมรบได เปนตน ประโยชน
ของคาความผดพลาดทยอมรบไดอกประการหนงกคอ ใชในการควบคมความแนนของการสวมชนสวน
สองชนเขาดวยกน บางชนสวนตองการใหสวมเขาหากนไดงาย ๆ หรอสามารถเลอนเขาเลอนออกจาก
กนไดสะดวก ซงระดบความแนนระดบนเราเรยกวา (clearance fit) แตถาตองการใหชนสวนสวมเขาหา
กนไดแนนพอสมควรโดยตองออกแรงในการสวมอยบาง เราจะเรยกระดบความแนนแบบนวา
(transitional fit) สดทายถาตองใชเครองจกรในการสวมอดชนสวนสองชนเขาหากน เพราะไมสามารถใช
มอเปลาในการสวมได ความแนนระดบนเราจะเรยกวา (interference fit)
Niphon Wansophark 12 August 2007 (La Fête des mères) Version 0.5
343 Working Drawing
12.6 บทสรป
ในบทนผอานไดเหนภาพของงานเขยนแบบทจะนาไปใชจรงในการผลต ซงเราเรยกชดของ
งานเขยนแบบทจะนาไปใชในการผลตวา working drawing ซงประกอบไปดวย detailed drawing และ
assembly drawing โดยท detailed drawing นนกคอภาพออโธกราฟกของชนสวนแตละชนทตองใชใน
การประกอบเปนผลตภณฑนนเอง โดยแบบทเขยนนนนอกจากจะมภาพออโธกราฟกแลวจะตองมการ
บอกขนาดและขอมลตาง ๆ ดงทกลาวไปแลวใหครบถวนดวย สวน assembly drawing กคอภาพเขยน
แบบทแสดงรปรางสดทายของผลตภณฑเมอนาชนสวนจาก detailed drawing มาประกอบเขาดวยกน
แลว อกทงยงชวยแสดงลาดบการประกอบชนสวนเหลานนดวย
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
344 Fundamental of Engineering Drawing
แบบฝกหด
Niphon W
Wansopharkk 112 August 20007 (La Fêête des mèress) Ve
Working D
ersion 0.5
34Drawing 45
Niphon Wansophark 12 August 2007 (Mother’s day) Version 0.5
346 Fundamental of Engineering Drawing
top related