บทที่ 3 อุตสาหกรรมโรงแรม · 2019-07-26 ·...

บทท 3 อตสาหกรรมโรงแรม

พนฐานในการด ารงชวตของมนษยประกอบไปดวยปจจยส หนงในนนคอ “ทพกแรม” ซงเปนปจจยทมความจ าเปนมนษยทกคน มนษยจ าเปนตองมทพกอาศยไมวาจะถาวรหรอชวคราวกตาม นอกจากนมนษยเปนสตวสงคมทจ าเปนตองมการตดตอสอสารและพงพาอาศยกน ท าใหมนษยมการเดนทางจากทพกอาศยถาวรของตนไปสอกทหนงตงแตสมยอดตกาลหลายพนปกอน โดยเปนการเดนทางเพอวตถประสงคตางๆ อาท การเดนทางเพอตดตอคาขาย การเดนทางเพอเผยแพรศาสนา การเดนทางเพอการขยายอาณาจกร หรอการเดนทางเพอการศกษา เปนตน อยางไรกตามบรบททางสงคมมความเปลยนแปลงไป การเดนทางในประเทศและระหวางประเทศมความสะดวกสบายและรวดเรว อกทงวตถประสงคแหงการเดนทางมมากขน อาท การเดนทางเพอสขภาพ การเดนทางเพอการศกษา การเดนทางเพอการประชมสมมนา การเดนทางเพอเยยมญาต เปนตน ซงการเดนทางของมนษยจ าเปนตองมทพกระหวางเดนทาง และทพกแตละยค แตละสมยจะมความแตกตางกนไปขนอยกบความเจรญและความกาวหนาทางเทคโนโลย

ความหมายของธรกจทพกแรม (lodging business ) ธจกจทพกแรมเปนสวนหนงของธรกจบรการ (hospitality industry) เพราะธรกจทพกแรมคอการใหบรการทพกแกแขกทงระยะเวลาสนและระยะยาว เมอกลาวค าวา “lodging” คนสวนใหญจะนกถงสถานททใชหลบนอน ซงมสงอ านวยความสะดวกหรอไมกได ดวยเหตนธรกจทพกจงมหลากหลายประเภทเพอตอบสนองความตองการของแขกผเขาพก ท งนอาจมต งแตทพกแบบประหยดอยางโมเตลไปถงทพกระดบหรหราหาดาว หรอประเภทรสอรท (Chon and Sparrowe, 2543 p.10)

ธรกจทพกแรม (lodging business) หมายถงธรกจทพกทกประเภททใหบรการทพกแกแขก อาจหมายถงโรงแรมหรอทพกอนๆทมบรการอนๆดวยหรอไมกไดเชน บรการอาหารและเครองดม บรการทางดานนนทนาการเปนตน (Hayes and Ninemeier, 2006 หนา 3)

ความเปนมาทพกแรมของโลก

จดเรมตนของทพกแรมในอดตนนเปนเพยงสถานททเออเฟอแกพระและผแสวงบญทางศาสนา ตอมาเมอมนษยมการเดนทางมากขนเพอการคาขายและแลกเปลยนสนคา ท าใหทพกมบทบาทและจ าเปนตอผเดนทางจากทหนงไปยงอกทหนง ตลอดระยะเวลาหลายพนปท

2 ความรเบองตนเกยวกบธรกจทพก

ผานมาววฒนาการของทพกไดเปลยนไปตามยคสมยจนกลายเปนธรกจโรงแรมขนาดใหญทมผลตอการขบเคลอนเศรษฐกจของนานาประเทศ อยางไรกตามเราสามารถศกษาความเปนมาของธรกจทพกจากอดตถงปจจบน โดยแบงเปนภมภาคดงน (โสภต ภทรพพฒน, 2536, น.17)

1) ธรกจทพกของยโรป 2) ธรกจทพกของอเมรกา 3) ธรกจทพกของประเทศในตะวนออก 4) ธรกจทพกของประเทศไทย

ธรกจทพกของยโรป ความเปนมาของธรกจทพกแรมของยโรปสามารถแยกศกษาตามยคสมยดงน (จารวรรณ กะวเศษ, 2558, หนา 9)

1) ยคสมยของอาณาจกรกรกโบราณ (800-500 ปกอนครสตกาล) 2) ยคอาณาจกรโรมน (509-27 ปกอนครสตกาล) 3) ยคกลาง (Middle Age) (ระหวาง ค.ศ. 500-1,500) 4) ยคฟนฟศลปวทยาการ (Renaissance) (ค.ศ. 1500-1700) 5) ยคสมยใหม (ค.ศ. 1800- ปจจบน)

ยคสมยของอาณาจกรกรกโบราณ (800-500 ปกอนครสตกาล) เชอกนวาธรกจทพกเกดขนตงแตสมยกอนประวตศาสตร ซงในยคกรกโบราณนนยงไมมโรงแรมใหบรการแกนกเดนทาง แตเจ าของบานจะจดทพก อาหารและน าใหแกน กเดนทางเนองจากยคสมยนนมความเชอวานกเดนทางคอภตผปศาจทปลอมตวมา จากนนความเชอดงกลาวเปลยนไปและถกแทนดวยความเชอในหลกปรชญาวา “การใหน ามาซงการไดรบ” หากตนใหความเออเฟอแกผอน ตนยอมไดรบสงเดยวกนหากตองเดนทางไกล (ดวงธดา นนทาภรตน, 2558,น. 4)

ระยะเรมตนของสมยกรกโบราณ วตถประสงคการเดนทางของนกเดนทางสวนใหญคอการเดนทางเพอการจารกแสวงบญ ประกอบพธกรรมทางศาสนา ดงนนทพกสวนใหญจะตงอยใกลก บศาสนสถาน เชน โบถสหรอวด นอกจากนทางฝายศาสนาบางแหงจะ

ความรเบองตนเกยวกบธรกจทพก 3

จดศนยกลางทพก (Religious Centers) ใหแกพระและผแสวงบญ ดงนนทพกในยคนจะเปนไปเพอความเออเฟอ ไมตองเสยคาใชจายและมอาหารตามอตภาพ การขยายต วของสงคมในเวลาต อมา ท า ให ม ธรกจ ท พ กแรมประ เภทอนนส (Inns)หรอโรงเตยมเกดขนเพ อรองรบนกเดนทางทมจ านวนมากขนทงพอค าและบคคลทวไป อนนสเปนการใหบรการแบงบานพกบางสวนหรอบางหองของเจาของบาน ลกษณะเปนหองเลกๆและคอนข างมด และอาจมบรการอาหารและเครองดมพอประมาณ (Mill, 1990,p. 25-27 อางถงใน จารวรรณ กะวเศษ, 2558, น.10)

ภาพท 1.1 อนนสในยคกรกโบราณ

ทมา: http://www.british-history.ac.uk/old-new-london/vol6/pp76-89

ในประเทศเปอร เซยย คโบราณ ชาวเปอรเซยสวนใหญจะเดนทางเพ อการค าในรปแบบของกองคาราวาน (caravan) ซงในกองคาราวานหนงกองนนจะประกอบไปดวยผคนและอฐหลายรอยชวต ดงนนผเดนจงตองน ากระโจม (tent) สวนตวเพอใชเปนทหลบ

นอนระหวางการเดนทาง ตอมาจงเกดธรกจบรการทพกซงเรยกวา คานห (khans)ใหแกกองคาราวานทตองเดนทางเปนระยะยาวไกล ท าใหผเดนทางไมจ าเปนตองน ากระโจมไปดวยตนเอง ท าใหการเดนทางสะดวกและรวดเรวมากยงขน โครงสรางของคานหในยคเรมตนประกอบดวยก าแพง 4 ดาน ไมมเกราะปองกนใดๆทงสน นอกจากเปอรเซยยคโบราณแลวการเดนทางดวยกองคาราวานยงพบในตะวนออกกลาง และทวปเอเชยเชน อนเดย และจน อกดวย ยคอาณาจกรโรมน (509-27 ปกอนครสตกาล) ความเจรญรงเรองของอาณาจกรโรมนท าใหการเดนทางและการทองเทยวขยายตวอยางรวดเรว ทงนสาเหตส าคญทชาวโรมนมการเดนทางจ านวนมากนนเนองจาก

1) ชาวโรมนสรางถนนทมความสะดวกและงายตอการเดนทางทวกรงโรมไปยงสถานทตางๆ ดงค ากลาวทวา “ถนนทกสายมงสกรงโรม” (all road lead to Rome) (จารวรรณ กะวเศษ, 2558, น. 11)

2) มประเพณการแขงขนกฬาทไดรบอทธพลจากกรก 3) ชาวโรมนมการศกษา อยากรอยากเหน และเดนทางเพอหาประสบกาณทแตกตาง 4) วฒนธรรมส าคญตงแตอาณาจกรกรกทสบเนองมาจนถงอาณาจกรโรมนดดานศาสนา การ

จารกแสวงบญ การเดนทางเพอประกอบพธกรรมทางศาสนาทวหารเทพเจา 5) การเดนทางเพอบ าบดและฟนฟสขภาพทแหลงน าน าแร หรอน าพรอนทเชอวาสามารถ

บ าบดโรคได การเดนทางจ านวนมากของชาวโรมนท าใหเกดทพกแรมทเรยกวา ทาเวรน (tavern) ซงม

ลกษณะคลายอนนส (inns) คอเรยบงาย ไมคอยสะอาด และบางแหงอาจตองนอนรวมกนบรเวณโถงใหญ อยางไรกตามทาเวรนนยมเปนทจดเลยงส าหรบนกเดนทางเนองจากมบรการอาหารและเครองดมประเภทไวน

ภาพท 1.2 ทาเวรน (tavern) ยคอาณาจกโรมน

ทมา: http://www.eurocles.com ในยคนทเปอรเซย ทพกประเภทคานห (khans) มการพฒนาและปรบปรงใหดขนและเรยกใหมวา โพสตเฮาส (post house) ซงนอกจากจะใหบรการแกกองคาราวานแลว ยงใชเปนทพกของกองทพทหารทเดนเทาอกดวย โดยมากคานหจะตงอยบรเวณชานเมองใหญๆ มล กษณะเปนพนททมลานกวางสามารถบรรจกองคาราวานไดทงกอง มรปทรงส เหลยม มก าแพงลอมรอบทงสดานเพอปองกนอนตรายจากสตวราย ภยธรรมชาตและมนษย มประตกวางพอทขบวนสนคาจะเคลอนผานไดอยางสะดวกสบาย มรานคาบรการภายในทพก โดยนกเดนทางและคนทองถนสามารถท าการคาขายแลกเปลยนสนคากนไดอกดวย ทงนในบนทกของมารโคโปโล (Marco Polo) ไดบรรยายถงลกษณะโพสตเฮาสประเภทหนง ทเรยกวา แยมส (yams) ซงเปนทพกส าหรบราชาหรอขนนางชนสงในยคนน ในบนทกของมารโคโปโลกลาววาในยคนนมโพสตเฮาสประมาณ 10,000 รายตลอดเสนทาง โดยระยะหางของโพสตเฮาสแตละแหงจะหางกนประมาณ 25 ไมล หรอประมาณ 40กโลเมตร ซงเปนระยะทเหมาะสมส าหรบการเดนทางดวยมา 1 วนบนเสนทางททรกนดารและแตกตางจากถนนในปจจบน (Gray and Liguori, 1990, น. 2)

ภาพท 1.3 ภาพวาดจ าลองทพกประเภทคานหสพหรบกองคาราวาน

ทมา: www.stephenbisty.co.uk by Stephen Biesty (2011) ยคกลาง (Middle Age) (ระหวาง ค.ศ. 500-1,500)

เมอเขาสยคกลางหรอยคมด (Dark Ages) เปนยคทอาณาจกรโรมนลมสลาย เกดสงคราม

และโรคระบาด โจรผรายชกชม เสนทางการคมนาคมขาดการพฒนา การตดตอทางธรกจการคาซบ

เซา อกท งเหตการณความไมสงบทเกดขนทวยโรป การตอสเพอแยงดนแดน ผคนขาดความ

ปลอดภยในการเดนทาง การทองเทยวลดนอยลง สงผลใหธรกจทพกหยดชะงกเชนเดยวกน

ราวค.ศ. 1200 เกดสงครามครเสด (Crusade) ซงเปนสงครามระหวางศาสนาครสตและอสลาม ตางฝายไดจดใหวดเปนจดศนยกลางทพก (Religious Centers) ส าหรบผคนทเขารวมสงครามรวมถงนกบวชทตองเดนทางเพอประกอบพธกรรมทางศาสนา ทพกประเภทนเรยกกนวา Hospices (ทพกคนเดนทาง บานรบรอง) ซงใหบรการนกเดนทางโดยไมคดคาใชจายใด ๆ แตจ ากดเวลาเขาพกไดครงละไมเกน 3 คน ทพกเหลานไดกลายเปนทพกอาศยส าหรบนกเดนทางอน ๆ ดวย จากนนมพฒนาการจดตงสถานหรอจดพกระหวางการเดนทางไกลของรฐขน (Staging Post) สถานประเภทนจะมทพกแรมส าหรบนกเดนทางและทส าหรบพกมาหรอเปลยนมาซงเปนพาหนะในการเดนทาง ในชวง ค.ศ.1200 มสถานเกดขนมากมายในประเทศจนและมองโกเลย

ภาพท 1.4 Hospice ทพกส าหรบนกบวช

ทมา: http://www.tate.org.uk/art/artworks/turner-hospice-of-the-great-st-bernard-i-t04636

ประมาณป ค.ศ. 1282 มความเปลยนแปลงส าคญเกดขน โดยมการรวมตวกนของบรรดา เจาของสถานทพกแรมในเมองฟลอเรนซ (Florence) จดตงเปนสมาคม (guild หรอ association) เพอรกษาผลประโยชนของตน โดยเรมมการคดคาตอบแทนจากการใหบรการเปนเงน ซงท าใหการบรการทพกแรมเปลยนแปลงกลายจากทพกแบบเออเฟอเปนการใหบรการในเชงธรกจ สถานทพกแรมตาง ๆ ทกอตงขนไดจะตองไดรบอนญาต (license) จากสมาคม เวลานนมสถานทพกแรมตาง ๆ ในเมองฟลอเรนซ เขา รวมเปนสมาชกถง 86 แหง หลงจากจดต งสมาคมและปรบ เป ล ยน รปแบบการใหบรการเปนธรกจเตมตว นอกจากจะใหบรการหองพกแลวยงมการจ าหนายไวนเพมขนดวย ซงสถานบรการเหลานตองขอใบอนญาตน าเขาไวนใหถกตองกอนจงจะมการบรการขายไวนใหแกลกคาทมาพกได (นภา วธานชกล, 2550, น.25)

ราวป ค.ศ. 1300 ทประเทศอตาล กจการสถานทพกแรมอยในความดแลของผปกครองเมองหรอของทางราชการ โดยมการเปดประมลใหแกบคคลทวไปหรอเอกชนเชาด าเนนการ มสญญาเชาคราวละ 3 ป ซงปรากฏวาสถานทพกแรมทเปลยนรปแบบเปนธรกจทพก สามารถท าก าไรใหแกผด าเนนการเปนอยางมาก ท าใหธรกจทพกแรมขยายจากเมองฟลอเรนซไปยงเมองใหญอน ๆ ในอตาล เชน กรงโรมและรวมไปถงเมองอน ๆ ในยโรป (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2540, น. 15)

ยคฟนฟศลปวทยาการ (Renaissance) (ค.ศ. 1500-1700)

ยคฟนฟศลปวทยาการหรอยคแหงการเกดใหม เปนยคทประเทศกลมยโรปมความเจรญรงเรอง เศรษฐกจฟนฟและขยายตว การคมนาคมสะดวกสบายท าใหมการเดนทางเพอการคาระหวางประเทศและเพอการทองเทยวมากขน โดยมจดหมายปลายทางสวนใหญจะอยทเมองส าคญในยโรปเชน ลอนดอน ปารส โรม ซงเปนเมองศนยกลางศลปวฒนธรรมและวทยาการตาง ๆ จากการเดนทางทขยายตวมากขนท าใหมอปสงค (Demand) คอ ความตองการทพกแรมระหวางการเดนทางมากขน ท าใหเกดอปทาน (Supply) ขนมาสอดรบกนตามล าดบ ท าใหชวงค.ศ. ท 15 พบวามทพกประเภทอนนส (inns) และทาเวรน (tavern) แพรหลายทวยโรป

ตนยคศตวรรษท 15 ประเทศฝรงเศสไดมววฒนาการดานทพกแรมมากขนเรอย ๆ โดยเรมใชกฎหมายบงคบใหทพกแรมทเปดบรการทกแหงจะตองมการขนทะเบยนทพกอยางถกตอง และในชวงเวลาเดยวกนนยงไดมหนงสอคมอส าหรบนกเดนทาง (Guide Book) ตพมพขนมาเปนเลมแรกในฝรงเศสอกดวย สวนทประเทศองกฤษกไดมการออกกฎหมายขอบงคบตาง ๆ ขนส าหรบทพกแบบอนนทมจดทะเบยนมากกวา 600 แหงเชนกน

ธรกจทพกแรมในประเทศจดหมายปลายทางมความเจรญเตบโตอยางตอเนองเพอรองรบ

คนเดนทาง อกทงกษตรยเฮนรท 8 (Henry VIII) ของประเทศองกฤษ ไดมการออกพระราชบญญตยกเลกการพกอาศยในวดขน ท าใหเหลานกเดนทางทงหลายไมสามารถเขาพกแรมในวดไดอกตอไป จงตองหนมาเขาพกในสถานบรการทพกแรมแทน ในปค.ศ. 1576 พบวามทพกแรมประมาณ 6,000 แหงทวองกฤษ

ปลายศตวรรษท 16 ประเทศองกฤษยงคงมการพฒนาและขยายตวของธรกจทพกอยางตอเนองทวท งประเทศ หลาย ๆ แหงดดแปลงจากคฤหาสนหรอบานขนาดใหญทมพนทกวางขวาง สามารถใชประโยชนไดมาก น ามาจดแบงเปนหองพกเปนหอง ๆ เพอใหนกเดนทางระดบดไดเขาพกโดยไมตองอยปะปนกบผอน อกทงประเทศองกฤษไดมความกาวหนาในเรองการคมนาคมเปนอยางมากโดยเรมพฒนามาใชรถมาเปนรถโดยสาร (Stagecoach) สาธารณะขนเปนครงแรก มตารางการเดนรถตามเวลา ท าใหเกดววฒนาการดานทพกแรมขนอกครง เปนทพกแรมส าหรบนกเดนทางโดยรถมา (Coaching Inn) ทพกประเภทนเกดขนมากตามเสนทางการเดนรถมา เปนทพกทมลกษณะเฉพาะทนอกจากจะมทพกส าหรบนกเดนทางแลว ยงมทจอดรถมา โรงเลยงมา เปนจดบรการดแลมาซงเปนพาหนะส าคญส าหรบการเดนทาง ใหมาไดพกหรอเปนจดเปลยนมาเพอจะเดนทางจากทหนงไปยงอกทหนง เมอชาวองกฤษเรมเดนทางไปยงประเทศทเปนอาณานคม

ของตนเอง กไดมการน าธรกจโรงแรมไปสประเทศนน ๆ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา ไดเรมมโรงแรมแบบคลบ (Clubs) และทพกแรมในปา (Lodges)เกดขน

ภาพท 1.5 ทพกแรมส าหรบนกเดนทางโดยมา (Coaching Inn)

ทมา: http://www.hotel-r.net/im/hotel/fr/the-old-coaching-inn-2.jpg

ภาพท 1.5 แผนผงแสดงพนทของทพกแบบ Coaching Inn ทมา: ดวงธดา นนทาภรตน , 2558 หนา 5

ในยคนนการศกษายงมไดแพรหลายจงสงผลใหผคนขาดความรความเขาใจในการใชภาษาเพอสอความหมาย การเรยกหรอตงชอทพกแรมสวนใหญจงใชสญลกษณเปนเครองหมายแสดงแทนภาษาเขยน โดยใชภาพหรอสเชน สเขยว เปนสญลกษณตดไวตรงหนาสถานบรการ เพอใหรวาสถานทนน ๆ ใหบรการทพกแรม ตอมามววฒนาการไปใชสญลกษณของสตวชนดตาง ๆ เพมเตมขนมา เชน สงโต หงสด า หานขาว กวางขาว ปลาโลมาและวว เปนตน

ชวงศตวรรษท 16-17 มการพฒนารปแบบทพกตากอากาศ (resort) ขน เนองจากมผเหนประโยชนของการอาบและแชน าแรเพอบ าบดโรคและฟนฟสขภาพรางกาย จรงๆแลววฒนธรรมการใชน าเพอสขภาพนนมมาตงแตสมยโบราณและเปนทนยมของชาวกรกและโรมนเปนอยางมาก ทงนลกษณะสถาปตยกรรมของอาคารทผคนในยคสมยโบราณนยมใชบรการเพออาบและแชน าแรนนยงคงปรากฎเปนหลกฐานทเมองบาท (Bath) ประเทศองกฤษ สถานอาบน าแกกลายเปนสถานทพกตากอากาศทไดรบความนยมอยางมากจนถงศตวรรษท 18 (นงนช ศรธนาอนนต, 2548, น.6) ยคสมยใหม (Modern Age) (ค.ศ 18-ปจจบน)

ระหวางป ค.ศ. 1750 – 1820 ชวงการปฏวตอตสาหกรรม (Industrial Revolution) เปนชวงทโรงงานตาง ๆ เรมน าเอาเครองจกรเขามาชวยทนแรงและผลตสนคามากขน ท าใหมความเตบโตทางเศรษฐกจคอนขางมาก น ามาซงการกอสรางทพกแรมทมากขนดวยเชนกน ทพกแรมเกดขนในทกแหง ทงยโรป องกฤษและสหรฐอเมรกา ในป ค.ศ. 1800 ค าวาโรงแรม “Hotel” ซงมาจากภาษาฝรงเศสวา Hôtel de ville หมายถง คฤหาสนหรออาคารขนาดใหญ ไดถกน ามาใชขนเปนครงแรกทดแทนค าวา อนน แตค าวาอนนกยงคงถกใชมาจนถงปจจบนเชนกน ทวาจะใชเรยกโรงแรมขนาดเลกหรอขนาดกลางเทานน หนงในโรงแรมทไดชอวาหรหราและทนสมยทสดในยคนนคอโรงแรมโฮเตล เดออองร กด (Hotel de Henri IV) ซงกอตงขนเมอป ค.ศ. 1788 ในเมองนองต (Nantes) ทางตะวนตกของประเทศฝรงเศส เปนโรงแรมทใชทนทรพยในการกอสรางถง 17,500 ปอนด มเตยงส าหรบบรการนกเดนทาง 60 เตยง

ตงแตศตวรรษท 18 เปนตนมา เปนยคเฟองฟของธรกจโรงแรม สามารถพบเหนโรงแรมไดทวทกเมอง ตงแตป ค.ศ. 1830 มความกาวหนาของระบบการคมนาคมและขนสงโดยสาร ประเทศองกฤษไดเรมใชรถไฟโดยสารสาธารณะเขามาแทนทรถมาโดยสาร มรถไฟระหวางเมองเกดขนหลายสาย เชน จากเมองเบอรมงแฮมถงลอนดอน ท าใหทพกแรมแบบอนนตามใกลสถานรถมาทเคยเปนทนยมมาตงแตปลายศตวรรษท 16 ถงจดตกต า นกลงทนหนมาสรางโรงแรมใกลสถานปลายทางรถไฟมาแทนท สวนใหญจะเปนกจการเสรมของบรษทเจาของรถไฟทมอยหลายบรษทในสมยนน แตละบรษทจะสรางโรงแรมทพกไวบรการผโดยสารของตนเอง ซงมมากเปนจ านวนกวารอยแหง และเมอมรถไฟมาแทนท ประชาชนมการเดนทางทสะดวกขน พอคากสามารถตดตอธรกจไดมากขน จงท าใหเกดการขยายตวของโรงแรมขนาดใหญขนมาทดแทนทพกแบบอนน โรงแรมปลายทางของสถานทรถไฟมบทบาทส าคญตอนกเดนทางและไปรษณย ลกษณะโรงแรมในยคนจะถกสรางเปนอาคารขนาดใหญ มหองพก 200-500 หอง มาตรฐานการใหบรการมความหรหรา สะดวกสบาย สะอาดและบรการดานอาหาร ขอดของการเดนรถไฟอกประการหนงคอ รถไฟ

สามารถเขาถงและผานสถานทชายทะเลหลายแหง เปนเหตใหสถานพกตากอากาศชายทะเล (seaside resort) จ านวนมากเกดขนในระยะน เมอผคนสามารถเดนทางไปพกผอนทชายทะเลไดสะดวกขน กจการทพกตากอากาศจงขยายตวตาม

ตนศตวรรษท 19 ธรกจโรงแรมในประเทศองกฤษมการพฒนาไปอยางชาๆ ขณะทธรกจโรงแรมไดประเทศวสเซอรแลนดมการพฒนาอยางรวดเรว รวมถงมการพฒนารปแบบโรงแรมตากอากาศหรอ รสอรท (resort) ซงเปนทนยมอยางแพรหลายจนกระทงปจจบน นอกจากนในตนศตวรรษท 19 ทลอนดอนประเทศองกฤษมกจการประเภทสโมสร (club) เกดขนโดยพฒนามาจากคอฟฟเฮาส (coffee house) ซงเปนสถานทเสรทใหผคนไดพบปะสงสรรคและพดคยเรองตางๆ เจรจาธรกจ จนเกดความคนเคยระหวางผทมาประจ า และกลายเปนกลมคนทชอบหรอมความสนใจเรองใดเรองหนงเหมอนกน หรอมวชาชพเดยวกน จากนนจงจ ากดสทธของผทมาใชบรการใหเปนเพยงสมาชกของกลมเทานน ทสดจงพฒนามาเปนสโมสรตางๆแบบในปจจบน

โรงแรมซาวอย (Savoy) ประเทศองกฤษเปดใหบรการตงแตวนท 6 สงหาคม ป ค.ศ.1889 ถอเปนโรงแรมหรหราแหงแรกในสหราชอาณาจกร ด าเนนการโดยครอบครวคารท (Carte’s) มไฟฟาทงอาคาร ลฟตไฟฟา หองน า ระบบน ารอนน าเยน แตในชวง 6 เดอนแรกทเปดใหบรการไมประสบความส าเรจอยางทตงเปาหมายไว จงไดเชญเซซาร รทซ (Ce'Sar Ritz) ชาวสวสเซอรแลนด ผมความช านาญดานงานโรงแรมมาเปนผจดการ ชวยแกสถานการณและรบหนาทเปนผจดการโรงแรมเมออายเพยง 28 ปเทานน รทซไดเขามาพลกโฉมซาวอยโดยเรมใหมวงดนตรเขามาบรรเลงในหองอาหาร รทซไดเชญชวนเพอนของเขาคอเชฟออกส เอสคอฟฟเอร (Auguste Escoffier) ผซงเปนเชฟระดบต านานชาวฝรงเศส (ภายหลงเขาไดรบการยกยองวาเปน “บดาแหงการครว”) มาประจ าทโรงแรม นอกจากนรทซยงจดการสถานทและบรรยากาศในโรงแรมใหมความแปลกใหม เชน ออกแบบดไซนจ าลองเมองเวนซในประเทศอตาลเขามาไวในหองอาหาร มทงเรอกอนโดลาและเพลงพนเมองของอตาล เพอท าใหกลายเปนสงดงดดใจนกเดนทางใหเขาพก เปนเหตใหโรงแรมซาวอยมชอเสยงและมผเดนทางมาพกเปนจ านวนมาก โรงแรมซาวอยมแขกชอดงระดบโลกเขาพกมากมายตงแตอดตจนถงปจจบน ไมวาจะเปน ชารล แชปลน, มารลน มอนโรว, , แฟรงค ซเนตรา และวงดนตรเดอะบทเทล เปนตน

ภาพท 1.6 โรงแรมซาวอย ป 1889

ทมา: http://www.mr-oscar-wilde.de/interactive/walks/strand_c_garden.htm

ภาพท 1.7 เซซาร รทซ (Ce'Sar Ritz) บดาแหงการโรงแรม

ทมา: www.swissinfo.ch เซซาร รทซไดรบการยกยองในแวดวงธรกจโรงแรมในยโรปวาเปนนกบรหารจดการ

โรงแรมทดเยยมทสดในโลก เขายดถองานบรการวาเปนหวใจส าคญของผประกอบอาชพการโรงแรม และตองมความเขาใจใสใจตอความตองการของลกคาและตองตอบสนองความตองการอยางเตมความสามารถเตมก าลง จงจะถอไดวาเปนมาตรฐานการบรการทมคณภาพ ซงตอมาเขายงไดถกยกยองใหเปน “บดาของการโรงแรม” เขาท าใหโรงแรมซาวอยกลายเปนโรงแรมทหรหรา รบแขกระดบสง ปจจบนซาวอยยงถอเปนหนงในโรงแรมทมชอเสยงทสดในโลก (มาฆะ ชตตะสงคะ, 2551, หนา 9-10) นอกจากเขามาบรหารโรงแรมซาวอยจนประสบความส าเรจแลว ตอมาเขายงไดสรางโรงแรมของตวเอง ภายใตชอ Ritz ซงปจจบนรจกกนในชอเครอ Ritz Carlton ถอเปนเครอขายโรงแรมทหรหราและมสาขามากมายทวโลก

ปลายศตวรรษท 19 ถอไดวาเปนยคของโรงแรมสมยใหมอยางแทจรง ทงนเรมมโรงเรยน

ดานการโรงแรมเกดขนเปนครงแรกทเมองโลซานน ประเทศสวตเซอรแลนด ในป ค.ศ. 1890โรงแรมทมชอเสยงเกดขนมากมายหลายแหงในโลกในยคน เชน โรงแรมพาเลซ (Palace Hotel) ในซานฟรานซสโก โรงแรมพลาซา (Plaza Hotel) และโรงแรมวอลดอรฟ (Waldorf Hotel) ในนวยอรค สวนรมชายฝงรเวยราในประเทศฝรงเศสและอตาลเรมมทพกแบบฮอลเดยรรสอรท (Holiday Resorts) รมทะเล

มโรงแรมถกสรางขนมากมายในทศวรรษน นอกจากในเมองแลว ยงมโรงแรมเกดขนอกมากมายในสถานททองเทยว เชน บนภเขา ในประเทศสวตเซอรแลนดมสกรสอรทเกดขนเปนครงแรกและในชวงเวลาตอมาไดมโรงแรมถกสรางขนมากมายในทศวรรษน

เมอเกดสงครามโลกครงทสองขน ธรกจดานโรงแรมหยดชะงกไปชวงหนง จนกระทงสงครามสงบลงในชวงยค ป ค.ศ. 1950 ธรกจโรงแรมกลบมารงเรองอกครง มโรงแรมคาสโนเกดขนเปนครงแรก และสายการบนตาง ๆ เรมหนมาเปดธรกจโรงแรมในเครอเปนของตน ป ค.ศ. 1960 มรสอรท ผดขนเปนจ านวนมากในแถบใกลทะเลเมดเตอเรเนยน จากประเทศสเปนไปถงประเทศกรซ ในหลายเมองเปดบรการโรงแรมรมหาดขนเพอตอนรบนกทองเทยวทตองการการพกผอนและการอาบแดด เปนเหตใหประเทศโปรตเกสและประเทศในแถบสแกนดเนเวยเรมด าเนนรอยตาม ป ค.ศ. 1970 มโรงแรมทตอบโจทยนกธรกจมากขนโรงแรมทเปน Hotel Chains หรอโรงแรมในเครอเรมขยายเพม การใหบรการดานความสะดวกสบายตาง ๆ พฒนามากขน ทงภายในหองพกและอาหารทยกระดบขนดวย

กระทงถงชวงทสามของความเจรญรงเรองเกดขนในป ค.ศ. 1980 ธรกจโรงแรมเรมหนมาท าการตลาดทหลากหลาย กอสรางและพฒนาการโรงแรมไปในหลายรปแบบเพอตอบโจทยนกเดนทางทมจดประสงคและความตองการตางกนออกไป เชน โรงแรมใกลสนามบน โรงแรมเพอการประชม โรงแรมบ าบดเพอสขภาพและโรงแรมสกฮอลเดย เปนตน ดวยความเจรญทางธรกจโรงแรมในชวงน ท าใหเกดระบบการบรหารอสงหารมทรพย (Property Management Systems) เปนครงแรกในตลาดการบรการ เชน Fidelio, Hogatex เปนตน ธรกจโรงแรมมการแขงขนทสงขน นกธรกจและนกเดนทางผเกษยณจากการท างานแลวเปนเปาหมายลกคาทส าคญในยค 80 น

ทศวรรษสดทายกอนค.ศ. 1990 เกดวกฤตสงครามในตะวนออกกลาง ท าใหการเจรญเตบโตทางธรกจโรงแรมหยดชะงก นกทองเทยวและงบประมาณในการทองเทยวลดลง ป ค.ศ. 1991 ถอไดวาเปนปทด ามดของตลาดโรงแรม ท าใหผทด าเนนธรกจโรงแรมตางตองหากลยทธใหม ๆ มาดงดดใจลกคา เชน จดโปรแกรมพเศษ มพฒนาการทางดานระบบการจองโรงแรม ทงยงเปน

ครงแรกทเรมมนโยบายเกยวกบการค านงถงสงแวดลอมและประหยดพลงงานเขามาใชในการท าตลาดของโรงแรมหลายแหง ระบบการจองทมประสทธภาพมากขน ท าใหเกดมตใหมในระบบดวยการเกบฐานขอมลแขกทเขาพกดวยความซอสตย สามารถบนทกขอมลประวตการเขาพกของลกคาเปนรายบคคล ชวยในการสรางสรรควางแผนการตลาดในการจดโปรแกรมพเศษส าหรบแขกผเขาพกไดด ท าใหพนกงานสามารถใหบรการตามความตองการของแขกแตละทานใหไดรบความพงพอใจไดเปนอยางด ตงแตกาวแรกทยางเทาเขามาในโรงแรม

เทคโนโลยทนสมยไดถกน ามาใชในธรกจการโรงแรม ไมวาจะเปนระบบการจดการ เชคอน (check-in) เชคเอาท (check-out) ระบบการจองทเปนสากล โดยในป ค.ศ. 1995 ระบบจดการหองพกโรงแรม (Hotel Room Management System) ถกน ามาใชงานเปนครงแรกในโลก ท าใหพนกงานตอนรบฝายหนาท างานไดมประสทธภาพและใกลชดแขกผเขาพกไดมากขน กระทงปจจบนระบบการจองหองพกออนไลนผานเวบไซดใชเวลาเพยงเสยววนาทและสามารถท าไดทกท การใหบรการความสะดวกสบายตาง ๆ ในหองพกกพฒนาขนเชน บรการไวไฟ(wifi) อนเตอรเนต (internet) ในหองพก ระบบกญแจแบบคยการด (key card) โทรทศนแบบจอแบน และยงมววฒนาการเกยวกบการโรงแรมในรปแบบใหมเกดขนอกมากมาย ทงโรงแรมแบบบตกโฮเตล (boutique hotels) โรงแรมแบบโฮมสเตย (homestay) หรอโรงแรมเพอสงแวดลอม (green hotel) เปนตน ธรกจทพกของอเมรกา ในยคเรมตนนนทพกในอเมรกามบทบาททางสงคมมากกวาเปนเพยงสถานทพกแรม เนองจากทพกหลายแหงในยคนนถกใชเปนทชมนมของนายทหารและกลมพอคาเพอเจรจาเรองส าคญท าใหทพกหลายแหงถอวามความส าคญตอประวตศาสตร รปแบบทพกสวนใหญมลกษณะเหมอนทพกในประเทศองกฤษเนองจากอเมรกาเปนอาณานคมขององกฤษและเพอรองรบชาวองกฤษทเดนทางอยในทวปอเมรกา โดยเฉพาะตอนเหนอของทวป อยางไรกตามโรงแรมสวนใหญขององกฤษจะตงบรเวณตามทางทรถเทยมมาวงผาน ขณะทโรงแรมของอเมรกาจะตงใกลบรเวณทาเรอ เนองจากสมยกอนการเดนทางเขาประเทศตองใชเรอเดนสมทรเพราะยงไมมเครองบน ป ค.ศ. 1762 ควนสเฮด ทาเวรน (Queens Head Tavern) ถกสรางขนและเปนทพกแรมทมชอเสยงมากในสมยน น แตเดมควนสเฮด ทาเวรนถกสรางเปนอาคารทชอวา เดอแลนเซย (Delancey) ตอมาแซมมวล เฟรานเซส (Samuel Fraunces) ไดซออาคารดงกลาวแลวดดแปลงเปนทพกแรมแลวตงชอวา ควนสเฮด ทาเวรน จากนนเจาของไดดดแปลงกจการอกครงเปนภตตาคารและใชชอวา เฟรานเซส ทาเวรน (Fraunces Tavern) อยางไรกตามถงแมควนเฮด ทาเวรนจะมชอเสยง

แตไมใชโรงแรม กระทงหลงจากนนไดมการกอสรางทพกแรมและเอาค าวาโรงแรม (hotel) มาใชกบธรกจทพก สหรฐอเมรกาถอเปนประเทศแรกของโลกทมการน าเทคโนโลยตางๆมาใชในธรกจโรงแรม เชน การเทคโนโลยการออกแบบและกอสราง การสอสาร การบรการ และยงพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการด าเนนงานจนถงปจจบน (นภา วธาวนชกล, 2550, น.31)

ภาพท 1.8 ควนสเฮด ทาเวรน (Queens Head Tavern)

ทมา: http://explore.float.city/walks/financial/

ปค.ศ.1794 ทนครนวยอรก (New York) มโรงแรมซต (City Hotel) มหองพกบรการ 70 หอง นบเปนโรงแรมขนาดใหญเพอรองรบนกธรกจ และมชอเสยงมากในชวงเวลานน ซงเปนจดเรมตนของการสรางโรงแรมทมลกษณะทนสมยและหรหรา โรงแรมสวนใหญตงอยในเมองอตสาหกรรมขนาดใหญ และใกลกบศนยกลางการขนสง มทงโรงแรมขนาดใหญ หรหรา และโรงแรมขนาดเลกแตสวยงาม แตโรงแรมทไดชอวาเปนโรงแรมชนหนงในขณะนนคอโรงแรมบอสตน เทรมองตเฮาส (Boston’s Tremont Houses) ซงถกสรางขนในป ค.ศ. 1829 ในเมองบอสตน ออกแบบโดยนกออกแบบทมชอเสยงชอวา อไซอาฮ โรเจอร (Isaiah Rogers) มบรการหองพก 170 หองทเปนหองสวนตว มทงหองพกเดยวและแบบค มระบบลอคกญแจ มบรการยกกระเปาใหแกแขกฟร ภายในโรงแรมมบรการหองอาหารฝรงเศส และมระบบการตดตอสอสารระหวางแขกและพนกงานททนสมยมากในยคสมยนนทเรยกวาระบบ enunciator (นภา วธาวนชกล, 2550 ,น. 32)

ภาพท 1.9 โรงแรมซต (City Hotel)

ทมา: http://www.hanway.es/city-hotel-el-primer-hotel-de-estados-unidos/

ภาพท 1.10 โรงแรมบอสตน เทรมองตเฮาส (Boston’s Tremont Houses) ทมา: https://www.flickr.com/photos/boston_public_library/5579835200

ป ค.ศ. 1908 เเอลสเวรธ เอม. สแตทเลอร (Ellsworth M. Statler) สรางโรงแรมบฟฟาโล

สแตทเลอร (Buffalo Statler) ทเมองบฟฟาโล มหองพกจ านวน 300 หองเพอรองรบนกเดนทางทมจ านวนมากขน โรงแรมบฟฟาโลถอเปนโรงแรมพาณชย (commercial hotel) หรอโรงแรมทมราคาปานกลางเปนโรงแรมแรกของโลก ทงนแรงผลกดนทท าใหเกดโรงแรมพาณชยนนเกดจากสาเหตส าคญ 2 ประการ ประการแรกเกดจากการเพมขนของนกเดนทางประเภทพอคาทมธรกจขนาดกลาง เนองจากการพฒนาการคาระหวางประเทศ และการพฒนา ประการทสองคอการพฒนาระบบ

คมนาคมขนสงทางอากาศ อากาศยาน( air craft) ขนาดใหญสามารถบรรทกผโดยสารไดจ านวนมาก และสามารถเดนทางไดอยางสะดวกรวดเรและปลอดภย โรงแรมบฟฟาโลประสบความส าเรจอยางมาก ทงนหองพกทกหองของโรงแรมจะมหองน า กระจกเงาทสามารถสองไดเตมตวและโทรศพทสวนตว ภายในโรงแรมมประตหนไฟ การตดตงสวทซไฟไวขางประตทางเขาหองพกเพอความสะดวกตอแขก บรหารหนงสอพมพฟร ป ค.ศ. 1921 โรงแรมคลฟแลนด สแตทเลอร (Cleveland Statler)ไดถกสรางขน โดยเปนโรงแรมทมบรการหนงสอพมพตอนเชาใหแกลกคาของโรงแรม กจการโรงแรมของสเตทเลอรไดขยายตวไปยงเมองตางๆ รวมถงทเมองดทรอยด โรงแรมดทรอยด สแตทเลอร (Detroit Statler) ถกสรางขนในป ค.ศ. 1915 และในป ค.ศ. 1918มการสรางโรงแรมเซนหลยส สแตทเลอร (St. Louis Statler) ซงสเตทเลอรออกแบบใหหองครวของโรงแรมสามารถสงอาหารไปยงหองอาหารของโรงแรมไดรวดเรวขน จากความส าเรจดงกลาวท าใหสเตทเลอรตงบรษท Staler Hotel Company และจดตงกลมโรงแรม (Hotel Group) เปนครงแรกของโลกและทมาของระบบโรงแรมแบบเครอขาย (Hotel Chain) (Gray and Liquori, 1994 , น.3-5)

ภาพท 1.11 โรงแรมบฟฟาโล ภาพท 1.12 เเอลสเวรธ เอม. สเตทเลอร

ทมา: http://www.dailypublic.com ทมา: http://www.forgottendetroit.com

เเอลสเวรธ เอม. สแตทเลอร (Ellsworth M. Statler) ไดรบการยกยองใหเปนบดาหรอผ บกเบกธรกจโรงแรมสมยใหม หรอบดาแหงธรกจโรงแรมของสหรฐอเมรกา นอกจากนเขายงสงเสรมการสอนวชาการโรงแรมในโรงเรยนการจดการโรงแรม ซงเปนสวนหนงของมหาวทยาลยคอรแนล (Cornell University) ประเทศสหรฐอเมรกาอกดวย

ระหวางป ค.ศ. 1920-1929 ถอวาเปนยคทองของธรกจโรงแรมอเมรกน มโรงแรมขนาดใหญททนสมยสรางขนจ านวนมาก หนงในนนคอโรงแรมสตเฟนส (Stephens Hotel) ซงถอเปนโรงแรมทใหญทสดในโลก ภายหลงจงเปลยนชอเปนชอเดยวกบจาของกจการคอคอนราดฮลตน (Conrad Hilton) (จารวรรณ กะวเศษ, 2556, น.19)

คอนราด ฮลตน (Conrad Hilton) คอบคคลส าคญอกคนในแวดวงธรกจโรงแรมอเมรกน เขาเปนผซอกลมโรงแรมสแตทเลอรและขยายเครอกจการโรงแรมเพมภายใตชอ “ฮลตน” (Hilton) ซงประสบความส าเรจเปนอยางมากและกลายเปนชอกลมโรงแรมเครอขายทรจกกนดทวโลก ปจจบนโรงแรมในเครอฮลตนมมากมาย เชน คอนราด ดบเบลทร และเอมบาสซสวท เปนตน

ภาพท 1.13 คอนราด ฮลตน ผกอตงโรงแรมในเครอฮลตน

ป ค.ศ. 1940 เมอถนนหนทางในประเทศมการพฒนาและสะดวกสบายยงขนท าใหคนอเมรกนสวนใหญนยมเดนทางไปยงทตางๆเปนหมคณะดวยรถยนต รวมถงกลมพนกงานขายทตองเดนทางไปยงเมองตางๆ ท าใหเกดทพกลกษณะใหมทงายและสะดวกตอการเขาพก เรยกวา โมเตล (Motel มาจาก motor + hotel) ซงเปนทพกทตงอยบรเวณรมทางหลวง ราคาประหยด ผเขาพกสามารถจอดรถไวดานหนา และเดนเขาหองพกทนท เนองจากสหรฐอเมรกามอาณาเขตกวางใหญ การเดนทางภายในประเทศมระยะทางยาวไกลและใชเวลาหลายวน หรอหลายสปดาห ท าใหผขบขตองการทพกทสามารถใชพกแรมระหวางการเดนทาง เปนเหตใหทพกประเภทโมเตลเกดขนมากมายโดยเฉพาะกลางศตวรรษท 20 และกลายเปนคแขงส าคญของกลม โรงแรมแบบดงเดม กลมโรงแรมส าคญทมกจการโมเตลทเปนทรจกกนด คอ กลมฮอลเดยอนน (Holiday Inn) (นงนช ศรธนาอนนต, 2548, น. 15)

ภาพท 1.14 โมเตล

ทมา: http://www.playle.com/listing.php?i=SCVIEW497417

ภาพท 1.15 เคมมอนส วลสน ผกอนตงเครอฮอลเดย อนน

ทมา : http://kwilson.com/twenty-tips/ เคมมอนส วลสน (Kemmons Wilson) เปนผกอต งเครอโรงแรมฮอลเดย อนน โดยม

จดมงหมายครงแรกเพอเปดโรงแรมใหเรยงรายตามถนนระหวางรฐ การเจรญเตบโตของกจการรถยนตในชวงเวลานนสงผลใหธรกจโรงแรมของฮอลเดย อนนเตบโตอยางเกนความคาดหมาย นอกจากนยงงมการสรางโรงแรมฮอลเดย อนนทเมองเมมฟส (Memphis) ซงเปนมตใหมของธรกจ

โรงแรมราคาต าถงปานกลาง และมลกษณะแตกตางจากโรงแรมอนในสมยนนคอ หองขนาดใหญพรอมอปกรณอ านวยความสะดวก มภตตาคาร สระน า โทรทศนในหองนอน เปนตน

ภาพท 1.16 โรงแรมฮอลเดยอนน เมองเมมฟส

ทมา: https://www.ihg.com/holidayinn/hotels/us/en/memphis/memdr/hoteldetail หลงสงครามโลกสนสด การเดนทางโดยเครองบนไดรบความนยมสงมาก สงผลใหโรงแรมทาอากาศยาน (Airport Hotel) มจ านวนเพมมากขนรวมถงโรงแรมและทพกประเภทอนๆ เชน ทพกเพอสขภาพ โรงแรมเพอการประชม สถานทพกตากอากาศ (Resort) (สพตรา สรอยเพชร, 2553, น.14)

ในป ค.ศ.1960 ขนาดและจ านวนของมอเตอรโฮเตล หรอ โมเตลท าใหโรงแรมขนาดเลกหลายแหงตองปดกจการลง และโรงแรมขนาดเลกบางแหงยอมรบในบทบาทและเหนถงความส าคญของโรงแรมมอเตอรโฮเตล และเขาเปนสวนหนงของสมาคมโรงแรมอเมรกน (American Hotel and Motel Association : AHMA) ซงกอตงในป ค.ศ. 1878 โดยมวตประสงคเพอสนบสนนและสงเสรมผลประโยชนของธรกจโรงแรมทเปนสมาชก สนบสนนกฎหมายทเปนประโยชนตอธรกจโรงแรม และคดคานกฎหมายทอาจสงผลเสยตอธรกจ (จารวรรณ กะวเศษ,2556, น.19)

ปค.ศ. 1993 อตสาหกรรมโรงแรมมการแขงขนสง และเกดปญหาอปทานสวนเกน (over supply) ท าใหหลายโรงแรมตองลดอตตราคาหอง และโรงแรมอกหลายแหงตองปดกจการ อยางไรกตามในศตวรรษท 20 มผเดนทางโดยสายการบนทงในและนอกประเทศมากขน ท าใหมการขยายกจการโรงแรมภายใตการบรหารของเครอโรงแรมอเมรกาในตางประเทศ คลายการเพมสาขาของ

เครอโรงแรม โดยกลมโรงแรมทมการขยายสาขาในตางประเทศกลมแรกคอ “อนเตอรคอนตเนลตล” (Inter-Continental) ตามดวย “ฮลตนอนเตอรเนชนแนล” (Hilton International) ทงสองกลมโรงแรมนถอเปนโรงแรมเครอขายทมอทธพลส าคญตอการขยายตวของเครอขายการบรหารกจการขามชาตมาจนถงปจจบน (นงนช ศรธนาอนนต, 2548, น.16)

ธรกจทพกของประเทศในตะวนออก เปนเวลานานกวาพนปทประเทศจนเดนทางเพอท าธรกจการคา ในยคนนนกเดนทางจะพกตามโรงเตยม (inn) ซงตงระหวางทางจากเมองหนงไปอกเมองหนง โรงเตยมในสมยนนเปนทพกแรมขนาดเลกบรการหองพกและอาหารส าหรบผเดนทาง แตเนองจากคนจนในสมยกอนไมนยมเดนทางทองเทยว เพราะจนปดประเทศและมการปกครองแบบคอมมวนสต ท าใหธรกจโรงแรมคอนขางพฒนาชา ทพกสวนใหญด าเนนการโดยรฐบาลและไมอนญาตใหเอกชนลงทน คณภาพโรงแรมจงไมสะอาดและไมมคณภาพ อยางไรกตามประมาณหลงการเปดประเทศของจนราวพ.ศ. 2520 ประเทศจนท าการคากบหลายประเทศทวโลก ธรกจโรงแรมในประเทศจนเรมพฒนาอยางรวดเรว เนองจากมนกทองเทยวทวโลกเดนทางไปทองเทยวยงประเทศจน เนองจากประเทศจนเปนประเทศทมอาณาเขตกวางใหญ มทรพยากรทองเทยวมากมายและประวตศาสตรทยาวนาน ธรกจโรงแรมในเมองใหญ เชน เซยงไฮ ปกกง เจรญเตบโตอยางตอเนอง บรเวณสถานททองเทยวมทพกแรมใหเลอกใชบรการแตกยงไมเพยงพอตอจ านวนนกทองเทยว ท าใหมเครอขายโรงแรมจ านวนมากเขาไปลงทนในประเทศจน (นภา วธานชกล, 2550, น.39)

ววฒนาการทพกแรมทางฝงทวปเอเชยทางประเทศญปน มทพกแบบเรยวกง (Ryokan guest

houses) ทนยมแพรหลายกนมากในสมยกอน ขณะทประเทศอนเดยมทพกแบบ Dak Bungalows เ ปนบ งกะโลส าหรบผ ขน สง สนค า โดยมรฐเปนผด าเนนการ นบเปนทพกแรมทเ ชอถอไดส าหรบนกเดนทาง สวนทางดานทวปแอฟรกาตอนเหนอ ประเทศอยปต ทเมองไคโรมโรงแรมเดอะเชพเพรดส (The Sheperds Hotel) เกดขน

ภาพท 1.17 ทพกแบบเรยวกงในญปน

ทมา: Seikiro Traditional Ryokan (http://www.seikirou.co.jp/english/)

ภาพท 1.18 Dak Bungalow

ทมา: Photo Journey (http://phototravelings.blogspot.com/2012/02/dak-bungalow-peora-nainital-uttrakhand.html)

ภาพท 1.19โรงแรมเดอะเชพเพรดส (The Sheperds Hotel)

ทมา: http://scoopempire.com/photos-egypt-way-back-never-seen/

ธรกจทพกของประเทศไทย

บนทกในประวตศาสตรของไทยกลาวไววา ชาวสยามมการตดตอการคาพาณชย การทตและการเมองกบชาวยโรปและชาวจนมาตงแตสมยกรงสโขทย กรงศรอยธยา กรงธนบร เรอยมาจนถงสมยรตนโกสนทร แนนอนวาเมอมการเดนทางไกลมาถงแผนดนสยาม นกเดนทางยอมตองการทพกชวคราวอาศย โดยสถานทพกแรมของไทยตงแตสมยโบราณประมาณ 300 ปทผานมามลกษณะคลายกบจน กลาวคอ มทพกแรมแบบเรยบงาย เพยงเพออาศยนอนตามเสนทางสญจรในสมยนน ทพกแรมจะไมแบงแยกเปนหองสวนตวแตเปนการนอนรวมในหองโถงขนาดใหญ ตอมา

มการแบงหองเปนสดสวน ไมปะปนกน พอคาธรรมดา จะพกอาศยตามศาลาพกกลางทางหรอตามวดวาอาราม ตอมาในสมยรตนโกสนทรตอนตนนน การเดนทางคมนาคมทางน าถอเปนการเดนทางสายหลกของผคน เสนทางการคากมกจะเปนเสนทางเรอ จงปรากฏหลกฐานทพกแรมของชาวตางชาตทเขามาท าการคาในยคนนสวนใหญจะอยรมฝงแมน าเจาพระยา สวนนกเดนทางชาวสยามทวไปกจะอาศยตามบานญาต เพอนฝง คนรจกชอบพอของตน แตหากเปนนกการทตหรอบรรดาเชอพระวงศ จะมทพกอาศยททางการจดรบรอง ไมวาจะเปนในวงหรอตามบานเจาเมองตาง ๆ ตามบนทกของจดหมายเหตลาลแบร ราชทตชาวฝรงเศสทเขามาในสมยกรงศรอยธยา เขยนบนทกเกยวกบการรบรองแขกเมองของชาวสยามไววา ทตหรอแขกเมองเมอเขามาถงในพระราชอาณาเขต ทพกอาศยและการกนอยจะอยในความดแลของหลวงทงสน นอกจากนนยงมหลกฐานเกยวกบ “ทพกคนเดนทาง” เกดขนเพอรบรองผทอาศยอยนอกเมอง เดนทางเขามาคาขายหรอเลนพนนหวย ก ข ในเมอง ลกษณะทพกเปนเรอนแถวชนเดยว เปนหองเปดโลง ผเขาพกตองนอนเรยงกน ไมมหองเปนสดสวน แตตอมาเมอมนกเดนทางมากขนจงไดมการแบงหองพกเปนสดสวน โดยสรางฝากน และยงสรางเพมเปนตกแถวสองชน (นภา วธาวนชกล, 2550, น. 41)

เมอเขาสยคการเปนธรกจการโรงแรม ในชวงระหวางป พ.ศ. 2491-2488 หลกฐานทพกแรมทเปดบรการในเชงธรกจ ปรากฏเปนครงแรกในหนงสอพมพบางกอก เรคคอรดเดอร (Bangkok Recorder) ของหมอบรดเลย ตรงกบสมยแผนดนพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 4) ซงเปนชวงเวลาทไดเ รมมวฒนธรรมความเจรญจากตะวนตกแพรเขามา ท าใหสงคมเรมมความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจและการศกษา ในป พ.ศ. 2405 หรอเมอรอยกวาปมาแลว มการเปดบรการบอรดดงเฮาส (boarding house) กลมเปาหมายหลกคอ นกธรกจชาวตางชาต นกเดนทางแสวงโชค หมอสอนศาสนา เปนตน หนงปถดมาในป พ.ศ. 2406 ไดมการกอสรางโรงแรมแหงแรก ตงอยบนถนนเจรญกรงชอยเนยน โฮเตล (Union Hotel) สมยนนใชค าวา โฮเตลทบศพทภาษาองกฤษ ไมใชค าวาโรงแรม ยเนยน โฮเตล เปนโรงแรมทสรางตามมาตรฐานโรงแรมในฝงตะวนตก ตอมายงไดสรางโรงแรมขนอกสองแหงคอ ฟชเบอรส โฮเตล (Fisher’s Hotel) และโอเรยนเตล โฮเตล (Oriental Hotel) ทงสามแหงเปนโรงแรมทลกคาสวนใหญเปนนกเดนทางชาวตางชาต นอกจากจะสรางโรงแรมในกรงเทพมหานครแลว รชกาลท 4 ยงคงโปรดใหสรางบานพกตากอากาศขนทต าบล อางหน จงหวดชลบร มลกษณะเปนอาคาร 2 ชน จ านวน 2 อาคาร โดยตงชอวา ต าหนกมหาราชาและต าหนกมหาราชน มเตยงไวบรการ 44 เตยง สรางขนใหชาวตางชาตเชาเพอพกผอน ปจจบนสถานทดงกลาวถกปรบปรงเปนพพธภณฑเฉลมพระเกยรต 72 พรรษา มหาราช ตงอยทต าบลอางศลา จงหวดชลบร (จารวรรณ กะวเศษ,2558, น. 23 และโสภต ภทรพพฒน , 2536, น. 23)

ในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5) ถอไดวาเปนยคแหงการปฏรปประเทศใหมความเจรญทดเทยมกบประเทศตะวนตก และมชาวตางชาตเดนทาง เขามาในประเทศมากขน จงท าใหธรกจโรงแรมมความเจรญกาวหนาตามไปดวย และไดมการปรบปรงใหโรงแรมมความสะดวกสบายและหรหรามากขนกวาเดม ในป พ.ศ. 2419 มการสรางโรงแรมโอเรยนเตล (The Oriental Hotel) ขน ลกษณะเปนอาคารไมชนเดยวขนาดเลกรมแมน าเจาพระยา โดยในชวงแรกมนกเดนเรอชาวเดนมารกสองคนเปนเจาของแตตอมากถกเปลยนมอเจาของอกหลายครง ซงโรงแรมนเปนแหงแรกทน าระบบไฟฟาเขามาใชภายในโรงแรมเปดบรการมาเปนระยะเวลาอนยาวนานจนถงปจจบนน (พ.ศ. 2559) ในป พ.ศ. 2520 มการสรางอาคารเพมเตมเพอรองรบนกเดนทางขนอก 2 หลง เปนอาคารขนาดใหญ มหองพกถง 406 หอง ถอไดวาโรงแรมโอเรยนเตล เปนโรงแรมทมความทนสมยทสดตงแตในอดตจนถงยคปจจบน ป พ.ศ. 2524 โรงแรม โอเรยนเตลไดรบการยกยองใหเปนโรงแรมชนเยยมบรการดอนดบ 1 ของโลก ทงยงเคยตอนรบคนดงระดบโลกมามากมาย เชน ไมเคล แจคสน, เจาฟาชายชารล แหงประเทศองกฤษ, เดวด เบคแฮม, อดตประธานาธบดจอรจ ดบเบลย ยช เปนตน

สมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (รชกาลท 6) เปนชวงทเศรษฐกจคอนขางฝดเคอง ไมมงบประมาณในการพฒนาประเทศ กระนนกยงมงบประมาณในการลงทนสรางโรงแรมในหลาย ๆ แหง ในป พ.ศ. 2460 ไดมการสรางบงกะโลไมทชายหาดหวหน ซงเปนชายหาดรมทะเลทเปนทนยมมาทองเทยวกนในสมยนนสรางขนโดย พลเอกพระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาบรฉตรไชยากร กรมพระก าแพงเพชรอครโยธน ผบญชาการกรมรถไฟแผนดนในสมยนน ซงตอมาพระองคทานไดถกยกยองใหเปนพระบดาแหงการโรงแรมไทย บงกะโลแหงนใหบรการถงป พ.ศ. 2464 รชกาลท 6 กทรงโปรดใหสรางอาคารใหมขนมาแทน โดยออกแบบอาคารใหโดดเดนตามแบบสถาปตยกรรมของตะวนตก มเตยงพกจ านวน 28 เตยง มชอเรยกวา โรงแรมรถไฟหวหน นบไดวาเปนโรงแรมชายทะเลแหงแรกในประเทศไทย ทงยงไดรบการขนานนามวาเปนโรงแรมทพกตากอากาศทหรหราทสดในเอเชยตะวนออกเฉยงใตในสมยนน จากนนถกเปลยนมอผบรหารและไดปรบปรงเปลยนแปลงจนในปจจบนกลายเปนโรงแรมโซฟเทลเซนทรล หวหนรสอรท

ภาพท 1.20 โรงแรมโอเรยลเตล พ.ศ. 2419

ทมา: Mandarin Oriental (http://www.mandarinoriental.com/destination-mo/luxury-traveldestinations/bangkok/inspiration-

in-venice-of-the-east.aspx)

ตอมามการสรางโรงแรมวงพญาไท ซงเกดขนจากการทกรมพระก าแพงเพชรอครโยธน ทรงขอพระราชทานพระบรมราชานญาตจากรชกาลท 6 สรางโรงแรมทหวล าโพงเมอ พ.ศ. 2469 แตไมทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ และมพระราชประสงคใหดดแปลงวงพญาไทเปนโรงแรมแทน เพราะมบรเวณกวางขวาง พรอมกนนไดเปลยนชอจากวงพญาไทเปนโรงแรมวงพญาไท เพอใหชาวตางประเทศพกแรม ภายในโรงแรมมความงดงามหรหรา จากการตกแตงดวยศลปะทวจตรตระการตา เพราะเปนวงมากอน โรงแรมวงพญาไทไดรบยกยองวาเปนโรงแรมททนสมยและยอดเยยมทสดในเอเชยในสมยนน คาใชจายในการเขาพกคดคาเชาคนละ 120 บาท มหองอาหารและไนตคลบไวบรการลกคาของโรงแรม บรเวณรอบ ๆ เปนบงบวนานาชนดและสวนไมดอกไมประดบทจดแบบสวนญปน มน าตก น าพสวยงามมาก ปจจบนโรงแรมวงพญาไทเปนสถานทต งของโรงพยาบาลพระมงกฎตามค าสงของคณะปฏวตในสมยรชกาลท 7 (โสภต ภทรพพฒน, 2536, น. 24)

ภาพท 1.21 พลเอกพระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาบรฉตรไชยากร กรมพระก าแพงเพชรอครโยธน

ทมา: ภาพยนตประวตศาสตร (http://www.iseehistory.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538711164)

นอกจากโรงแรมทกลาวมาขางตนแลว ในสมยนนยงมโรงแรมอน ๆ เกดขนอกเชน โรงแรม

รอยล (Royal Hotel) ซงตงอยบนถนนสาทรเหนอ สมยนนนบไดวาเปนโรงแรมหรหราแหงหนงของกรงเทพมหานคร ภตตาคารของโรงแรมแหงนมชอเสยงเปนอยางมาก ตอมาไดถกดดแปลงกลายเปนทต งของสถานทตรสเซยแทน ป พ.ศ. 2470 มโรงแรมทรอคาเดโร (Trocadero Hotel) ในยานสรวงศ เปนอาคารสง 4 ชน มหองพก 45 หอง โรงแรมแหงนเปนโรงแรมแรกในประเทศไทยทมลฟตและมเครองปรบอากาศ ถอวาเปนโรงแรมททนสมยและหรหรามากในอนดบตน ๆ ของประเทศ ชวงสงครามโลกครงท2 กองทพญปนเขามาตงฐานทพในประเทศแลวไดท าการยดโรงแรมแหงนเปนกองบญชาการ ป พ.ศ. 2471 โรงแรมราชธาน ไดถกกอสรางขนบรเวณสถานรถไฟหวล าโพง เปนโรงแรมเลก ๆ ททนสมย หองพกมบรการทงน ารอนน าเยน พดลม โทรศพท มภตตาคารและบารทมชอเสยงในสมยนน โดยกลมเปาหมายหลกคอ เปนทพกส าหรบนกเดนทางทโดยสารรถไฟไดเขาพก ปจจบนกลายเปนอาคารสวนหนงของทท าการสถานรถไฟหวล าโพงปจจบนโรงแรมทรอคาเดโรยงคงด าเนนกจการอยแตไดเปลยนชอเปนโรงแรมนวทรอคาเดโร (New Trocadero Hotel) ซงยงคงอนรกษโครงสรางเดมไวไดเปนอยางด

ดานมาตรฐานการบรการของโรงแรมในสมยนน หลงการเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตยเมอป พ.ศ. 2475 ธรกจการโรงแรมขยายเพมขนมากทงในกรงเทพมหานครและในตางจงหวด รฐบาลจงจดระบบการควบคมดแลธรกจโรงแรม และแมโรงแรมบางแหงใหบรการอยางดตามมาตรฐานตะวนตก แตยงมโรงแรมอกหลายแหงไมไดมาตรฐานและมการใหบรการ

ทางเพศ รฐบาลจงออกพระราชบญญตโรงแรม พ.ศ.2478 ขนเพอจดระเบยบธรกจโรงแรม (อรรธกา พงงา, 2553, น. 9)

หลงป พ.ศ. 2489 ซงเปนชวงหลงสงครามโลกครงท 2 จบสนลง ประเทศตาง ๆ ทวโลกรวมถงประเทศไทยมการตนตวตอความส าคญของการทองเทยวทมผลตอเศรษฐกจของประเทศ การพฒนาทางการทองเทยวจงเปนไปในทศทางทดขนตามล าดบ อกทงในยคนนยงมสายการบนจากตางชาตเปดบรการเสนทางบนเขามายงประเทศไทยมากขนอกดวย รฐบาลไทยในสมยนนจงใหความส าคญกบเรองการพฒนาสงเสรมการทองเทยวเปนอยางมาก รฐบาลจอมพลสฤษด ธนะรชต ในสมยนนจงไดจดตงองคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย (อสท.) ขยายขอบเขตการท างานออกไปยงตางจงหวดและตางประเทศอยางตอเนองเพอดงดดนกทองเทยวจากตางประเทศโดยอาศยกลยทธทางการตลาด การขยายขอบเขตการท างานของ อสท. มภาระหนาทกวางขวางจนตองเปลยนฐานะเปนการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ซงปจจบนไดเปลยนเปนกระทรวงการทองเทยวและกฬา การตงองคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย สงผลใหชาวตางชาตรจกและเดนทางมาทองเทยวประเทศไทยมากขน ในยคนนนอกจากโรงแรมทสรางโดยรฐบาล เชน โรงแรมเอราวณในป พ.ศ. 2499 แลว ภาคเอกชนกใหความสนใจลงทนสรางโรงแรมมากขนดวย โดยไดดงเอากลมนกบรหารโรงแรมเครอขาย (Hotel Chains) จากตางประเทศเขามาชวยบรหาร ท าใหชวงเวลานเปนยคทองของนกบรหารชาวตางชาต เรมตนเมอป พ.ศ. 2508 โรงแรมรามาเปนโรงแรมแรกทเซนสญญากบกลมเครอขายโรงแมฮลตนเขามาบรหารและเปลยนชอเปนโรงแรมรามาฮลตน (Rama Hilton Hotel) ตอมากมกลมอน ๆ ตามเขามาอกมากมายซงกลมทเขามาและยงเปนทรจกกนมาจนถงปจจบนกคอ กลมเชอราตน, ไฮแอท, รเจนท, ฮอลเดยอนน, แมนดารน, โนโวเทล, โซฟเทลและแชงกรลา เปนตน วธการบรหารของกลมเครอขายโรงแรมนจะมผบรหารทถกสงตวจากบรษทแมทตางประเทศเขามาทโรงแรมในเครอทประเทศไทย แลววางระบบการบรหารและบรการใหเปนมาตรฐานเดยวกนกบโรงแรมในเครอทตางประเทศ เพอใหเปนทยอมรบของแขกผมาพกใหทดเทยมกนทวโลก ทงยงเปนการขยายตลาดใหกบโรงแรมในเครอขายประเทศอน ๆ อกดวย หลงจากทมกลมเครอขายโรงแรมจากตางชาตเขามาบรหารโรงแรมในประเทศมากมายนน พวกเขาไดมาถายทอดวชาความรเกยวกบการโรงแรมแกพนกงานคนไทยมากมาย ท าใหหลายคนมความเจรญกาวหนาทางหนาทการงาน กาวขนมาสต าแหนงผบรหารระดบสงของโรงแรมหลายแหง (นภา วธาวนชกล,2550, น.46)

ป พ.ศ. 2530 รฐบาลประกาศใหเปนปแหงการทองเทยวไทย และประสบความส าเรจเปนอยางมาก มนกทองเทยวเพมขนอยางรวดเรวจนเกดภาวะขาดแคลนหองพก เปนเหตใหมผลงทนธรกจโรงแรมมากขนตามความตองการของตลาด และมพฒนาการความเปลยนแปลงของธรกจ

โรงแรมโดยเรมมกลมเครอขายโรงแรมของคนไทยเกดขน เชน กลมดสตธาน, เซนทรล, อมาร เปนตน ซงบางเครอขายสามารถขยายกจการไปสประเทศใกลเคยงเชน พมา ลาว ไดอกดวย บางกลมยงสามารถซอกจการของโรงแรมตางชาตมาบรหารไดดวย

วกฤตตมย ากงยคฟองสบแตกในป พ.ศ. 2540 สงผลใหการทองเทยวซบเซา การลงทนทางดานธรกจการโรงแรมชะลอตวลงมาก โรงแรมตาง ๆ ประสบปญหาจนตองหนมาท าการขยายตลาดไปสกลมเปาหมายผเปนลกคาคนไทยดวยมากขน จะเนนไปทการบรการอาหารและเครองดมในรานอาหารของโรงแรม และขยายไปสบรการดานการจดเลยงกระประชมสมมนามากขน ทงยงรณรงคใหคนไทยหนมาทองเทยวในประเทศมากขน เมอเปาหมายทางการตลาดเปลยนไปท าใหผบรหารชาวตางชาตซงไมถนดกบการบรหารงานกบตลาดคนไทยเกดปญหาในการท างานและท าใหตองถอนตวไปหลายกลม

กระทงป พ.ศ. 2549 เมอเรมเปดใชสนามบนสวรรณภมเปนครงแรก ท าใหมนกทองเทยวตางชาตเดนทางมาทองเทยวประเทศไทยมากขน การทองเทยวกลบมาเตบโต มการขยายตวของกจการโรงแรมทงในกรงเทพมหานครและตามจงหวดทเปนแหลงทองเทยวอน ๆ โรงแรมทเกดขนในชวงระยะนสวนใหญจะมกลมผบรหารเปนคนไทยหรอรวมลงทนและดแลดานบรหารกบชาวตางชาต ปจจบนมโรงแรมเกดขนมากมายหลายประเภทตงแตโรงแรม 5 ดาว ไปถง 3 ดาว และตงแตโรงแรมหรหรา ไปถงโรงแรมบตค หรอโฮมสเตย โรงแรมระดบใหญ กลาง และเลกมกเนนจดขายในดานการใหบรการทน าเทคโนโลยมาท าใหทนสมย และสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ อยางครบครน ภาพลกษณของโรงแรมไมไดเปนเพยงสถานทพกแรมเทานน ยงเปนสถานทส าหรบจดกจกรรมตาง ๆ มากมายไมวาจะเปนงานเปดตวสนคา การประชมสมมนา งานแตงงานและงานสงสรรค เปนตน แนวโนมของธรกจการโรงแรมจะมความหลากหลายและมการใหบรการทกาวหนาขนตามกระแสเทคโนโลยทเปลยนไป (จตตนนท นนทไพบลย, 2555, น. 20)

สรป

ววฒนาการของทพกแรมตงแตสมยโบราณนนสวนใหญจะขนอยกบปจจยทเกยวของกบการเดนทางของมนษยจากทหนงไปยงอกทหนง ซงในอดตนกเดนทางอาจมไมมากนก เนองจากการเดนทางเปนไปดวยความยากล าบากและใชเวลานาน ซงสมยโบราณผคนจะเดนทางเพอการคาขาย เผยแพรศาสนาและท าสงครามเปนสวนใหญ การสรางทพกแรมส าหรบนกเดนทางในสมยนนไมไดมความพถพถนหรอใหความส าคญมากนก จนกระทงยคสมยตอมามความเปลยนแปลงมากขน ทพกแรมมความเจรญและมการพฒนาในทก ๆ ดาน โดยเฉพาะดานการคมนาคม ทปจจบนมบรการทงรถไฟ รถยนต เรอ เครองบน ท าใหมการเดนทางทสะดวกสบายขน จงมนกเดนทาง

มากขน และมเหตผลทจะเดนทางมากขนนอกเหนอจากเหตผลในอดตทกลาวมา เชนอาจเดนทางเพอการศกษา การพ กผอนหยอนใจ เปนตน ทพ กแรมจงไดมพ ฒนาการมากขนตามล าด บ มเครองอ านวยความสะดวก และบรการตางๆเพอตอบสนองความตองการของกลมกลมเปาหมาย ปจจบนธรกจทพกมการเจรญเตบโตอยางตอเนอง และกอใหเกดผลดในดานตางๆของประเทศโดยเฉพาะดานเศรษฐกจ แตขณะเดยวกนธรกจโรงแรมและทพกกกอผลกระทบดานลบเชนเดยวกน ดงนนผลงทนหรอผประกอบการควรมจตส านก และค านงถงผลกระทบตางๆตอพนท และประเทศดวย

เอกสารอางอง

จตตนนท นนทไพบลย. (2555). การโรงแรม. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ธราพรรณ อมโอษฐ. (2557). ธรกจการโรงแรม. กรงเทพฯ: วงอกษร. นภา วธาวนชกล. (2550). ความรทวไปเกยวกบงานโรงแรม. กรงเทพฯ: คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. _______. (2553). ความรทวไปเกยวกบโรงแรม. กรงเทพฯ: สหมตรพรนตงแอนดพบลสชง จ ากด. ประสงค แสงพายพ. (2532). การบรหารธรกจโรงแรม. กรงเทพฯ: แสงจนทรการพมพ. ปรชา แดงโรจน. (2525). การโรงแรม. กรงเทพฯ: ศรอนนต. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช .(2539). เอกสารการสอนชดวชา การจดการและเทคนคการ

บรการในโรงแรม หนวยท 1-7 .นนทบร: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช .(2540). เอกสารการสอนชดวชา อตสาหกรรมบรการหนวยท 1-5

.นนทบร: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช. มาฆะ ชตตะสงคะ, วจตร ณ ระนอง. (2551). การจดการและเทคนคการบรการในโรงแรม. นนทบร:

ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สพตรา สรอยเพชร. (2553). การจดการการโรงแรม. ขอนแกน: โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน. โสภต ภทรพพฒน. (2536). ธรกจโรงแรม. กรงเทพฯ: ส านกพมพศนยสงเสรมวชาการ. อรรธกา พงงา. (2553). การจดการและการปฏบตงานสวนหนา. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. Chon Kye-Sung (Kaye) and Sparrowe Raymond T.. (2000). Welcome to Hospitality…and

introduction 2nd ed. New York:Delmar Thomson Learning. David K. Hayes and Jack D. Ninemeier. (2006). Foundations of Lodging Management. New

Jersey. Pearson Prentice Hall. William S. Gray, Salvatore C. Liguori. (2003). Hotel and Motel Management and Operations.

(4thed). Libraries Australia : Upper Saddle River

บทที่ 3 อุตสาหกรรมโรงแรม · 2019-07-26 ·...

Documents

บทที่ 1 บทนํา - chiang mai...

บทที่ 9...

naruto #509

บทที่ 3...

บรรยายสรุปจังหวัดนครพนม ·...

periodico 509

futurismo 509

บทที่ 3...

บทที่ 4 : ประเภทของสื่อ...

บทที่ 4 ผลการศึกษา - nation...

edicion 509

bundesrat drucksache 509/14...

บทที่ 8...

edição 509

บทที่ 5 - srinakharinwirot...

valles 509

โครงงานวิศวกรรมชลประทาน...

บทที่ 2...

บทที่...

บทที่ 5 · 2020-03-26 ·...