ดวงกมล สุวรรณ์ พยาบาลช านาญการ...

ดวงกมล สวรรณพยาบาลช านาญการ

หอผปวยอบตเหต

เปาหมาย1. ชวยชวต แกไขปญหาทจะท าใหถงแกชวต เชน ภาวะเลอดออก หายใจล าบาก 2. ปองกนอนตรายตอกระดกสนหลงและไขสนหลงไมใหถกท าลายมากขน3. ปองกนภาวะแทรกซอนขณะเคลอนยาย4. ใหผปวยมาถงโรงพยาบาลทมศกยภาพ ใหเรวทสด

การประเมนการบาดเจบไขสนหลง

การซกประวต ผบาดเจบทกรายใหสงสยไวกอนวามบาดเจบของกระดกคอ

จงตองปองกนโดยใส ไวทกราย

จนกวาจะวนจฉยไดวาไมมบาดเจบแลวจงถอดออก

การประเมนการบาดเจบไขสนหลง

ผปวยทมประวตตอไปนใหสงสยวานาจะมบาดเจบไขสนหลง

ปวดตงตนคอ หรอความรสกทแขนขาลดลง

ปวดหลง ปวดมากขนเมอขยบตว รสกมกระแสไฟฟาวงตามล าตว แขน ขา

ความดนโลหตต ารวมกบชพจรชา

ไดรบบาดเจบรนแรงททรวงอกและภายในชองทอง

ใหประวตควบคมปสสาวะไมไดหลงบาดเจบ

ไดรบบาดเจบจากการแขวนคอ (hanging)

หลกการชวยเหลอผปวย ณ จดเกดเหต

1. ขนาดพอด2. การเคลอนยายใชคนอยางนอย 3 คน ใชวธการ

พลกตวแบบทอนซง ใหศรษะ คอ ไหล หลง สะโพก และขาเคลอนไปพรอมกน

3. เคลอนยายผปวยโดยใช Spinal board

1. ดแลทางเดนหายใจใหโลง ใหออกซเจนอยางเพยงพอ2. การดแลหามเลอด3. การใหสารน าในรายทเสยเลอด

ประเมนความผดปกตทเปนอนตรายเรงดวนและคกคามชวต

ทางเดนหายใจ และปองกนกระดกคอเคลอน

การหายใจ และใหออกซเจนอยางเพยงพอ

การไหลเวยนเลอด ต าแหนงทเลอดออก การหามเลอด ชพจร สผว ความดน

ระดบความรสกตว

การถอดเสอผาผปวยออกเพอตรวจหาต าแหนงทไดรบบาดเจบทวรางกายระวงภาวะ

แกไขภาวะทเปนอนตรายเรงดวน การใสทอระบายทรวงอกในผปวยทม การใสทอชวยหายใจ ในผปวยทหายใจไมได หรอ ทางเดนหายใจอดกน การใหสารน าในรายทเสยเลอด

การตรวจรางกายเพอคนหาการบาดเจบตางๆ อยางละเอยดภายหลงจาก ไดแกไขภาวะทคกคามตอชวต และอาการผปวยเรมคงท

โดยการซกประวต ตรวจรางกายตงแตศรษะจรดปลายเทา และการตรวจทางระบบประสาทโดยใช

การตรวจเพอวนจฉย ไดแก และการตรวจทางหองปฏบตการ

การจดการกบความปวด และการฉดวคซนปองกนบาดทะยก

ขนตอนทรกษา/การแกไขพยาธสภาพโดยตรง เปนการรกษาจ าเพาะของการบาดเจบแตละอวยวะ มเลอดออกในสมอง ตองสงปรกษาประสาทศลยแพทย กระดกหก ตองสงปรกษาแพทยเชยวชาญศลยกรรมกระดก

การประเมนการเคลอนไหว

ระดบก าลงกลามเนอ ม 6 ระดบ0 ไมมการหดตวของกลามเนอ1 มการหดตวของกลามเนอ แตไมมการเคลอนไหว2 เคลอนไหวแนวราบไดเตมท แตไมสามารถตานแรงโนมถวง3 เคลอนไหวแนวราบไดเตมทและตานแรงโนมถวงได4 เคลอนไหวแนวราบไดเตมท ตานแรงโนมถวงได และตานแรงผตรวจไดบาง5 เคลอนไหวแนวราบไดเตมท ตานแรงโนมถวงได และตานแรงผตรวจไดเตมท

การประเมนการรบความรสกของผวหนง

การรบความรสกเจบปวด และการรบรสมผส การรบความรสกเจบปวด

ตรวจโดยใชวตถปลายแหลม เชน ไมจมฟน จมเบาๆทผวหนงตาม

การรบรสมผสตรวจโดยใชส าลสมผส

ตาม ควรใหผปวยหลบตา ท าการเปรยบเทยบการตรวจทงซายและขวา

/

ใชนวมอสอดเขาในชองทวารหนกแลวบบท / หรอดง

สายสวนปสสาวะ มการบบตวของ แสดงวา

ผปวยรายนนไดผานพน ภาวะspinal shock ไปแลว

การดงกระดกคอ ( ม 2 แบบ คอ และ

นยมใชมาก ใสงาย ไมเสยเวลา ถวงน าหนกไดมาก ไมหลดงาย ถวงน าหนกประมาณ ขอละ 5 ปอนด

ขอบงช มกระดกคอสวนตนหกชนดไมคงท

การรกษาแบบประคบประคอง

ตรวจสอบระดบก าลงของกลามเนอและการรบความรสกสมผสอยางสม าเสมอ. พลกตวแบบ ทก ชวโมง. ตรวจสอบต าแหนงของ ทก 4 ชวโมง และทกครงหลงใหการพยาบาล. น าหนกควรแขวนลอยจากพน

ขอเสย ผปวยตองนอนนานประมาณ 6-8 สปดาห ในรายทไมผาตด เสยงตอการเกดภาวะแทรกซอน ไดแก แผลกดทบบรเวณทายทอย

ปองกนโดย ปด รอง หรอผาขนแกะ ศรษะสวนทดงรงผพรนงาย เกด และการตดเชอ

การพยาบาลผปวยทใส

ใสในผปวยทไดรบบาดเจบของกระดกคอ สวนตน (C1-2) และกระดกทรวงอกสวนตน

ตรงกระดกคอใหอยนง/เคลอนไหวนอยทสด ลดโอกาสการเกดพยาธสภาพเพมเตม ใสไวนานประมาณ 6 สปดาหถง 3 เดอน ภายหลงใส ผปวยสามารถท ากจวตรประจ าวน

ไดตามปกต เชน ลกนง ยน เดน กนขาว แปรงฟน

ลดระยะเวลานอนโรงพยาบาลและคาใชจาย

การรกษาแบบประคบประคอง

การรกษาแบบประคบประคอง

การรกษาการบาดเจบไขสนหลงโดยการผาตด

การผาตดใสอปกรณยดตรงกระดกใหมนคง วธทเหมาะสมทสดส าหรบ ผปวยบาดเจบไขสนหลงชนดไมสมบรณ (

เพมโอกาสไขสนหลงและรากประสาทใหฟนตวได ผปวยบาดเจบไขสนหลงชนดสมบรณ (

เพอใหท ากายภาพบ าบดแกผปวยได โดยไมสรางความเจบปวดจากกระดกหก หรอจากการกดทบเสนประสาท

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

เปาหมายการพยาบาล ควบคมความดนโลหตใหอยในชวงทไมคกคามชวต ดแลใหหวใจมอตราการเตนทเหมาะสม สงเสรมการไหลเวยนเลอดของแขน ขา ทเปนอมพาต

ภาวะ ประเมนอาการแสดงของ ภาวะ

ความดนโลหตต า หวใจเตนชา และอณหภมรางกายต า อวยวะทอยต ากวาระดบทไขสนหลงไดรบบาดเจบลงมาจะสญเสยการ เคลอนไหวและการรบความรสก

เปนอมพาตแบบปวกเปยก

การรกษา เพอให . ใหยาชวยใหหลอดเลอดหดรดตว

เชน

. ใหสารน าทดแทนอยางเพยงพอในรายทเสยเลอด หรอมภาวะ รวมดวย โดยระวง

บนทกสญญาณชพ โดย สายสวนหลอดเลอดแดง

ใสสายสวนปสสาวะ บนทกจ านวนปสสาวะเพอประเมนภาวะขาดน า และปองกนไมใหมปสสาวะคง

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

ภาวะ จะมอาการบวม แดง รอน ของขาขางเดยว ตรวจวนจฉยโดยใช การพยาบาล

ใช พนรอบขาขณะนอนบนเตยง ชวโมง/วน

บรหารขอเทา โดยการท า

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

กระดกขอเทาเขาหาล าตว

เหยยดเทาออกจากล าตว

หมนขอเทาตามเขมนาฬกา

หมนขอเทาทวนเขมนาฬกา

การใช ในรายทมความเสยงสง ใหยาตานการแขงตวของเกรดเลอดเชน ภายใน ชวโมงหลงบาดเจบ

เฝาระวงอาการแทรกซอนจากยา เชน ปวดทอง ถายเปนเลอด ลดลง

ถาสงสยวามภาวะลมเลอดอดกนหลอดเลอดด า ตองงดบรหารบรเวณนนไวกอน เพราะอาจท าใหเกด

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

ภาวะ

เกดจากความดนโลหตลดลงอยางรวดเรวเมอเปลยนจากทานอน

ไปเปนทานงตรง

เนองจากเลอดไปเลยงสมองไมพอ เกดอาการหนามดเปนลม

เมอลกนง

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

การพยาบาล

ปรบองศาของเตยงเพมขนทละนอย

ใชผายดพนรอบทอง

ใชผายดพนรอบขา

เพอปองกนไมใหเลอดมาคงททองและขา ฝกเตยง โดยปรบหวเตยงสง 15 องศา

ในวนแรก และคอยๆปรบเปน 30 องศาหรอ 45 องศา ในวนตอๆมา จนถง องศา

กระตนใหลกนง ท ากจกรรมบนเตยง เชน นงรบประทาน ลางหนา แปรงฟน

tilt table

Abdominal binder

ภาวะ • มกเกดในผปวยทไดรบบาดเจบไขสนหลงระดบ ขนไป

• เกดจากสาเหตกระตนใน ทต ากวา

• มตวกระตนระบบ หลอดเลอดหดตว เกดความดนโลหตสงขนอยางเฉยบพลน จาก

• ระบบ จะตอบสนองทนทเพอใหเกดความสมดล

ท าใหชพจรชาและหลอดเลอดขยาย จงมอาการปวดศรษะรนแรง ตาพรา

หายใจเรว หนาแดง เหงอออกมาก คดจมก

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

ปสสาวะคง

ทองผก อจจาระคงในล าไสและทวารหนก

ถกกระตนทผวหนง เชน เลบขบ แมลงกด ตอย และแผลกดทบ

เครองแตงกายคบ แนนเกนไป

มการตดเชอของระบบทางเดนปสสาวะ

ถกกระตนบรเวณอวยวะเพศ เชน ลกอณฑะถกกดทบ

ผวหนงทองคชาตถกดงรง

มาตรการทดทสดในการปองกนภาวะ AD คอ การเฝาระวงและปองกนไมใหเกดสาเหตกระตน

ปจจยทเปนสาเหตกระตน

การพยาบาล

จดใหผปวยนอนในทายกศรษะสงเพอลดความดนโลหต

แกไขสาเหตหรอปจจยกระตน ทองผก ปสสาวะคง ปวด เลบขบ เสอผาคบ

ถอดเขมขดหรอคลายเสอผาใหหลวม

ใหยาลดความดนโลหต

สอนผปวยและญาตเกยวกบวธการดแลไมใหเกดสาเหตกระตน

การสงเกตอาการและจดการกบภาวะ

ภาวะ

การด ารงอณหภมรางกายอยางเหมาะสม เพอปองกนภาวะแทรกซอนจาก และ จากสภาวะแวดลอม หรอการตด

เชอ

การพยาบาลดงน

การปองกนผปวยจากอากาศเยน การรกษาอณหภมสงแวดลอมใหคงท ท 21 องศาเซลเซยส จะชวยใหอณหภมรางกายของผปวยอยประมาณ 35 องศาเซลเซยส

การพยาบาลระบบหวใจและหลอดเลอด

การพยาบาล

การดแลใหความอบอนแกผปวย โดยการเชดตวดวยน าอน หรอการหมผาหนาๆ จะท าใหผปวยรสกสบายขน หามใชกระเปาน ารอน หรอผาหมไฟฟา เพราะอาจท าใหผวหนงไหม จากการสญเสยความรสก

การดแลเพอระบายความรอนออกจากรางกาย โดยการเพมการระบายอากาศ จากการใชพดลม หรอเครองปรบอากาศ หรอการพนละอองฝอยของน าทผวหนง

รกษาอาการไข โดยใหคนหาสาเหตของไข และแกไข

การพยาบาลระบบทางเดนหายใจ

ดแลใหไดรบออกซเจนอยางเพยงพอ

การใช ชวยผลกลมเขาปอดเพอชวยหายใจ ขณะหายใจ

เขา และมความดนคงคางในปอดในชวงหายใจออก

การท า เหมาะสมส าหรบผปวยทตองใสทอชวยหายใจระยะยาว

ขจดเสมหะไดงาย

ท าความสะอาดปากฟนไดงาย

ลดการเกดปอดอกเสบจากการใสเครองชวยหายใจ

รบประทานอาหารทางปากได

เครอง

ฝกหายใจโดยเฉพาะการฝกความแขงแรงของกลามเนอกะบงลม

การชวยขบเสมหะออกดวยการเคาะปอด การกดสนปอด

การชวยไอ ( เปนการใหแรงอด (ในทศทางดนเขาในและขนดานบนของทรวงอก เพอใหเกดแรง

ผลกตอกะบงลม

การจดทาเพอถายเทเสมหะออก

การท ากายภาพบ าบด

ชวยเพมความสามารถในการหายใจ จะชวยพยงอวยวะในชองทอง ความยดหยนของผนงหนาทองลดลง กะบงลมอยในทใกลเคยงปกตมากยงขน

เมอผปวยอยในทา เฝาระวงภาวะแทรกซอน ภาวะปอดแฟบ ปอดอกเสบ

การพยาบาลระบบทางเดนอาหาร

ภาวะทองอด เกดจากการหยดเคลอนไหวของล าไส

เกดในผปวยมการบาดเจบไขสนหลงระดบ 6 ขนไป

เกดการสะสมของน าและกาซในล าไส

เกดการสดส าลกเอาเศษอาหารเขาหลอดลมเปนสาเหตการหยดหายใจ

ในผปวยอมพาตทงตวแบบสมบรณอาจพบภาวะทองอดยาวนานกวา

72 ชวโมง

การพยาบาลระบบทางเดนอาหาร

การพยาบาล

ในระยะ 24 -72 ชวโมงแรกหลงการบาดเจบควรดแลใหผปวย

งดน าและอาหาร

ประเมนเสยง

เมอพบวาผปวยมภาวะทองอดตง

ควรไดรบการใส ตอเครอง เพอระบาย และลม พรอมทง บนทกจ านวนและลกษณะของ

ดแลใหไดรบสารน าและเกลอแรทางหลอดเลอดด าทดแทน

แผลในกระเพาะอาหาร อาจเกดขนได สปดาหแรกของการบาดเจบ

สาเหต

เกดจากการสญเสยการท างานของประสาทอตโนมต

ท าใหการไหลเวยนบรเวณ ผดปกต เกด สงผลใหเกดแผลในกระเพาะอาหาร

การผลตน ายอยทมากขนจากการท าหนาทไมสมดลของประสาทอตโนมต

ผปวยทมประวตเกยวกบกระเพาะอาหารและล าไส

ความตงเครยดของจตใจจากการบาดเจบ

การพยาบาลระบบทางเดนอาหาร

การพยาบาล ดแลใหผปวยงดน าและอาหาร ใส ตอเครอง ลดการ

ระคายเคองตอเนอเยอในกระเพาะอาหาร ดแลใหยาลดกรด ไดแก

การพยาบาลระบบทางเดนอาหาร

การพยาบาลระบบผวหนง

แผลกดทบ

การพยาบาล

ประเมนความเสยง

อปกรณลดและกระจายแรงกด ไดแก ทนอนลม

การใชเตยง / พลกตะแคงตวแบบ ทก ชงโมง

การพยาบาลระบบผวหนง

แผลกดทบ

การพยาบาล

ประเมนผวหนงทอยใต ทก ชวโมง

ดแลผวหนงใหสะอาดแหง ไมเปยกชนจาก ปสสาวะ อจจาระ

ในการเปลยนทานอนของผปวยควรใชผาขวางเตยงชวยยกตวผปวย

การดแลสขภาพผวหนง เรอง อาหาร น า ควบคมน าหนก

ใหความรผปวยและญาตผดแลในการปองกนแผลกดทบ

การพยาบาล

การประเมนและการจดการความปวด

ประเมนความปวดทก ชวโมง

ใหยากน ยาฉด

ประเมน ปวดแปลบๆ เหมอนไฟชอต

สงปรกษาแพทยระงบปวด

ใหยา อาการขางเคยง เวยนศรษะ งวง กระตก

ปวด

การพยาบาล

ประเมนสภาพทางจตใจ ใหโอกาสผปวยไดระบายความรสก

ใหเวลาผปวยในการใชกลไกการปรบตว เชน การแสดงความโกรธ เศรา และแสดงความไมเปนมตร

ไมขดขวางการปรบตวของผปวย

สงเสรมใหผปวยสามารถชวยเหลอตนเองไดตามศกยภาพ

ดานจตใจ

การพยาบาล

ชใหผปวยทราบถงสภาพรางกายบางสวนทดขน จากผลของการดแลตนเอง

ท าใหผปวยรสกประสบความส าเรจบางสวน

การสนบสนนชวยเหลอดานจตใจ

ใหผดแลเขามามสวนรวมการสนบสนนชวยเหลอดานจตใจ

สงปรกษาแพทยจตเวช

ดานจตใจ

การด ารงชวตอสระของผปวยบาดเจบไขสนหลง