รายวิชา ง 30101 เทคโนโลยีสารสนเทศ...

รายวชา ง 31101 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1.0 หนวยกต : 2 คาบ/สปดาห

ระดบชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560

หนวยการเรยนรท 4 หลกการแกปญหาและการโปรแกรมแผนการจดการเรยนรท 1 เรอง การจำาลองความคด

สาระและมาตรฐานการเรยนร

หนวยการเรยนรท 4สาระท 3 : เทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารง 3.1 / ตวชวดท

1. การจำาลองความคด 5,6,10,11 กระบวนการในการแกปญหา การจำาลองความคด/ผงงาน

สาระสำาคญการแกปญหาในการทำางานสามารถทำาไดหลายวธ ทงนขนอยกบ

ลกษณะของปญหา ความรและประสบการณของผแกปญหา การแกปญหาโดยใชกระบวนการแกปญหาอยางมระบบ จะชวยใหการตดสนใจแกปญหานนงายขน และเปนไปอยางสมเหตสมผล ซงกระบวนการแกปญหาม 4 ขนตอน ไดแก การวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของปญหา การเลอกเครองมอและออกแบบขนตอนวธ การดำาเนนการแกปญหา การตรวจสอบและปรบปรง         การจำาลองความคดเปนขอความหรอผงงานเปนเครองมอในขนตอนการออกแบบและวางแผนการแกปญหา ทำาใหสามารถออกแบบขนตอนการแกปญหาทเปนระบบ ชวยใหการแกปญหางายขน         การพฒนาโปรแกรมเพอแกปญหาใดปญหาหนงนน มขนตอนหลก 5 ขนตอน ไมวาจะทำาการพฒนาโปรแกรมครงใดจะตองปฏบตตามขนตอน

1

เวลา 4 ชวโมง

เหลาน คอ การวเคราะหปญหา การออกแบบโปรแกรม การเขยนโปรแกรม การทดสอบโปรแกรม การจดทำาเอกสารประกอบ

ผลการเรยนรทคาดหวง1. อธบายขนตอนการพฒนาซอฟทแวรและอธบายถงวธการในแตละ

ขนตอนได2. อธบายความหมายและเหตผลในการเขยนแผนภาพทใชในการ

ออกแบบโปรแกรมได3. บอกสญลกษณและสามารถเขยนผงงานทใชในการออกแบบ

โปรแกรมได

กจกรรม / กระบวนการเรยนร

1. จดประสงคของกจกรรม : เพอใหผเรยนสามารถแกปญหาตางๆ โดยใชกระบวนการแกปญหาได2. แนวคด : กระบวนการแกปญหาม 4 ขนตอน ไดแก การวเคราะหและ

กำาหนดรายละเอยดของปญหา การเลอกเครองมอและออกแบบขนตอนวธ การดำาเนนการแกปญหา การตรวจสอบและปรบปรง

3. สอ / อปกรณการเรยนรใบงาน

ใบงานท เรอง เวลา (นาท)

2

กจกรรมท 1 กระบวนการแกปญหา

1.1 กระบวนการแกปญหา 60ใบความรท 1.1 กระบวนการแกปญหา

อนๆ อปกรณนำาเสนอขอมล เชน แผนใส ปากกาเขยนแผนใส เครองคอมพวเตอร เครองฉายภาพขามศรษะ

4. ขนตอนดำาเนนการ4.1 การจดเตรยม

4.1.1 เตรยมแบบทดสอบกอนเรยน และ ใบงานท 1.1 เรอง กระบวนการแกปญหา

4.1.2 เตรยมใบความรท 1.1 เรองหลกการแกและวธการแกปญหา (ศกษาจากเวปไซต)

4.2 ดำาเนนการจดกจกรรมการเรยนร4.2.1 นกเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยน (pre-test) ใชเวลา 5

นาท 4.2.2 แบงผเรยนเปนกลมๆ ละ 4 คน ทกกลมศกษาใบความรท

1.1 และทำากจกรรมในใบงานท 1.14.2.3 สมกลมออกมานำาเสนอกระบวนการแกปญหา 3 – 4 กลม4.2.4 ครและนกเรยนรวมกนสรปกระบวนการในการแกปญหา 10

นาท4.2.5 ใหนกเรยนทกคนทำาแบบทดสอบตนเอง กจกรรมท 1

กระบวนการแกปญหา 20 นาท5. การวดและประเมนผล

5.1 สงเกตความรวมมอการเขารวมกจกรรมกลม / แบบวดและประเมนผลทกษะกระบวนการทำางานกลม

5.2 ประเมนผลงานจากใบงาน5.3 แบบวดและประเมนผลพฤตกรรมดานจตพสย

6. แหลงขอมลเพมเตม6.1 เอกสารประกอบการสอน เรอง การจำาลองความคด

3

6.2 http://chakkham.ac.th/technology/game/prob4_1.html

ใบงานท 1.1กระบวนการแกปญหา

คำาชแจง ใหนกเรยนแตละกลมศกษาใบความรท 1.1 กระบวนการแกปญหา แลวนำามาใชแกปญหาตอไปน

สถานการณเดกชายโตด อยทชนท 30 ของอาคารแหงหนง ซงมสวตชไฟอย

3 สวตช ใชสำาหรบ เปด-ปด หลอดไฟ 3 หลอดในหองใตดน โดยสวตชหนงตวควบคมหลอดไฟ 1 หลอด เดกชายโตดตองใชวธการอยางไรจงจะทราบวา สวตชตวใดใชเปดปดหลอดไฟหลอดใด โดยทเขาจะขนลงระหวางชนท 30 (ทมสวตช) กบชนใตดน (ทมหลอดไฟ) เพยงครงเดยว ทงนเขาสามารถเปด-ปด สวตชไดไมจำากดจำานวนครง

1)การวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของปญหา ........................................................................................

........................................................................................

.....................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

4

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................

........................................................................................

.................................................................................. 2)การเลอกเครองมอและออกแบบขนตอน

วธ..................................................................................................

........................................................................................

.....................................................................................

........................................................................................

..................................................................................... ..

........................................................................................

................................................................................... ....

........................................................................................

.................................................................................3)ดำาเนนการแก

ปญหา......................................................................................................................................

........................................................................................

.....................................................................................

........................................................................................

..................................................................................... ..

........................................................................................

................................................................................... ....

........................................................................................

.................................................................................4)ตรวจสอบและปรบปรง.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................

5

ใบความรท 1.1กระบวนการแกปญหา

หลกการแกปญหา

ในชวตประจำาวนทกคนตองเคยพบกบปญหาตางๆ ไมวาจะเปนปญหาดานการเรยน การงาน การเงน หรอแมแตการเลนเกม เมอพบกบปญหา แตละคนมวธทจะจดการหรอแกปญหาเหลานน แตกตางกนไป ซงแตละวธการอาจใหผลลพธทเหมอนหรอแตกตางกนไป แตถานำาวธการแกปญหาตางๆ มาศกษาพจารณา จะพบวาสามารถสรปเปนทฤษฎได นกวชาการทางดานการศกษาทใหความสนใจศกษาในเรองเหลาน สวนใหญมกสรปตรงกนวา การเรยนรวธแกปญหา เปนการเรยนรในระดบสงทตองอาศยความสามารถ ความร ประสบการณของผเรยนร กอนทจะทราบถงกระบวนการทจำาเปนตอการแกปญหา ลองมาศกษาแกไขปญหาตามกจกรรมตอไปน

1) เกมจบผเสอ จากรปท 1 กำาหนดใหลองหาทางเดนทจะนำาเดกชายจอบจากจดภายนอกเพอไปหยบตาขายจบผเสอโดยไมผานทางเดนทมผเสอ และเมอไดตาขายแลวใหหาทางเดนเพอจบผเสอ ทมอยใหหมดโดยไมทบเสนทางเดม

6

รปท 3 ขอมลการเลนเกม

รปท 1 แผนภาพแสดงตำาแหนงผเสอและตาขาย รปท 2 รอยทางเดนจบผเสอแบบลองผดลองถก

รอยทางเดนในรปท 2 เปนรปแบบรอยทางเดนของเพอนคนหนง ซงไดพยายามพาเดกชายจอบไปจบผเสอ จะเหนวา มการเดนแบบลองผดลองถก กลาวคอเมอมทางใหเลอกเดน มากกวาหนงทางกลองสมไปยงทางหนงถาถกกลองเดนตอไป แตถาผดกจะมการยอนกลบมาทางเดมเพอเลอกทางอนทถกตอไป

2) เกมทายใจ คอ เกมใหทายตวเลข 3 ตว มผเลน 2 คน คนหนงเปนคนกำาหนดเลข 3 ตวทไมซำากนโดยทเลขแตละตว เลอกจาก 0 ถง 9 สวนอกคนหนงจะเปนผทายตวเลขทกำาหนดไว โดยจะบอกตวเลข 3 ตวทไมซำากน ผกำาหนดจะตองใหรายละเอยดวาตวเลขททายมานนถกกตวและถาตวเลขททายมาถกตำาแหนงดวยกตองบอกวาถกตำาแหนงกตว เชน ถาตวเลขทกำาหนดไวเปน 815 และผทาย ทายวา 123 จะเหนวาตวเลข ททายนนถก 1 ตว และไมมตวใดถกตำาแหนง ผกำาหนดกตองบอกผทายวาถก 1 ตวแตไมถกตำาแหนง ดงรปท 3 ซงเปนตารางแสดงขอมลการเลนเกมทายใจ

จะเหนไดวาการแกปญหาดงกลาวขางตนนอกจากจะใชวธลองผดลองถกแลวยงมการใชเหตผลประกอบการแกปญหา ซงจะสามารถอธบายไดวาทำาไมจงคดหรอทำาเชนนน รปแบบของการใหเหตผลประกอบการแก

เลขททาย

จำานวนตวเลขทถก

จำานวนตำาแหนง

ทถก123415425416715815

121123

-21123

7

ปญหาอาจแตกตางกน ขนอยกบเงอนไขของปญหา จากตวอยางปญหาขางตนจะใชวธการใหเหตผลทเรยกวา วธขจด “ ” (Method of elimination) กลาวคอ จะแยกขอมลออกเปนกรณทอาจเปนไปไดแลวตดกรณทเปนไปไมไดทงไป จนเหลอกรณทเปนไปได

ในปญหาบางปญหาอาจจะขจดใหเหลอกรณเดยวไมได กอาจจะทำาใหเหลอกรณนอยทสด แลวจงพจารณาความเปนไปไดของแตละกรณ ในการแกปญหาดวยวธนบางครงอาจตองใชตารางชวยในการหาความสมพนธของขอมล เชน ปญหาตอไปน

3) ใครเปนใคร เมอ อด, แอด, ออด, และ อด เปนภรรยาของ ตม, ตย, ตอย และ ตอม เราไมทราบวาใครเปนคสามภรรยากน แตทราบวา ทงสคไปงานสงสรรคแหงหนง และมขอมลของบคคลเหลานเกยวกบการไปรวมงานสงสรรค ดงน

(1) ภรรยาของตม ไมร ำาวงกบสามตวเอง แตรำาวงกบสามของอด(2) ตอมและอด ไมยอมออกรำาวงเลย(3) ตยและออดทำาหนาทเลนดนตรตลอดงาน(4) สามของอดไมใชตยจงหาวาใครเปนคสามภรรยากน

วธคด เราจะใชตารางชวยพจารณาความสมพนธดงนจาก (1) ไดวาสามของอดไมใชตม (กา 1)จาก (2) ตอมและอดไมรำาวง ดงนนเมอประกอบกบ (1) จะไดวา ตอมไมใชสามของอด และอดไมใชภรรยาตม (กา 1,2)จาก (3) ตยและออดไมร ำาวงเพราะเลนดนตรเมอนำามาประกอบ กบ (1)จะไดวาออดไมใชภรรยาของ

ตม และตยไมใชสาม ของอด (กา1,3)จาก (4) สามของอดไมใชตย (กา 4)

สามภรรยา

ตม ตยตอย

ตอม

อด 1 1,3 1,2แอด

ออด 1,3

อด 1,2 4

8

การแกปญหานเรมดวยการใชตารางชวยเพอแยกขอมลสามและภรรยาออกแลวใชวธขจดโดย กาเครองหมาย () ในกรณทเปนไปไมไดตามขอมลทใหมา ขนตอไปพจารณาดกรณทเปนไปได คอ ตม เปนสามของแอด เนองจากเหลอความเปนไปไดเพยงชองเดยวในสดมภแรก และเมอพจารณาความเปนไปไดตอไป โดยดจากขอมลในแถวแรกจะเหนวา อดและตอยเปนสามภรรยากน และดวยหลกการดงกลาวกสามารถจบคทเหลอได

นอกจากวธการแกปญหาทยกตวอยางมาซงไดแก วธการลองผดลองถก การใชเหตผล การใชวธขจด ยงมวธการแกปญหาอกมากมายทผแกปญหาสามารถเลอกใชใหเขากบตวปญหาและประสบการณของ ผแกปญหา แตอยางไรกตาม หากพจารณากนอยางด วธการเหลานนลวนมขนตอนทคลายคลงกน และจากการศกษาพฤตกรรมในการเรยนรและแกปญหาของมนษย พบวาโดยปกต มนษยมกระบวนการในการแกปญหา ซงประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน

1. การวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของปญหาการวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของปญหา (State the

problem) ขนตอนนเปนขนตอนแรกสดกอนทจะลงมอแกปญหา แตผแกปญหามกจะมองขามความสำาคญของขนตอนนอยเสมอ จดประสงคของขนตอนน คอ การทำาความเขาใจกบปญหาเพอแยกใหออกวา ขอมลทกำาหนดมาในปญหาหรอเงอนไขของปญหาคออะไร สงทตองการคออะไร และวธการทใชประมวลผลเปนอยางไร โดยสรป องคประกอบในการวเคราะหปญหามดงน

1.1 การระบขอมลเขา ไดแก การพจารณาขอมลและเงอนไขทกำาหนดมาในปญหา

1.2 การระบขอมลออก ไดแก การพจารณาเปาหมายหรอสงทตองหาคำาตอบ

1.3 การกำาหนดวธประมวลผล ไดแก การพจารณาขนตอนวธการไดมาซงคำาตอบหรอขอมลออก

9

ตวอยางท 1 แสดงการวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของการหาคาเฉลยของจำานวนเตม 5 จำานวน ไดแก 0 3 4 8 และ 12

จากองคประกอบในการวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของปญหา(1) การระบขอมลเขา ในทนโจทยกำาหนดใหหาคาเฉลยของ

จำานวนเตม 5 จำานวน ดงนน ขอมลเขาไดแกจำานวน 0 3 4 8 และ 12

(2) การระบขอมลออก จากโจทยสงทเปนคำาตอบของปญหา คอคาเฉลย (x) ของจำานวนทงหา

(3) การกำาหนดวธการประมวลผล จากสงทโจทยตองการ คาเฉลย“ ” หมายถง ผลรวมของจำานวนทง 5 หารดวย 5 ดงนน ขนตอนของการประมวลผลประกอบดวย3.1 รบคาจำานวนทง 5 จำานวน3.2 นำาจำานวนเตมทง 5 มาบวกเขาดวยกน3.3 นำาผลลพธจากขอ 3.2 มาหารดวย 5

ตวอยางท 2 แสดงการวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของการหาคา x เมอ x คอจำานวนเตมจำานวนหนงใน

กลมจำานวนเตม 5 จำานวน ทมคาเฉลยเปน 10 และจำานวนอก 4 จำานวน ไดแก 3 4 8 และ12

จากองคประกอบในการวเคราะหและกำาหนดรายละเอยดของปญหา(1) การระบขอมลเขาจากโจทยขอมลเขา ไดแก

1.1 จำานวนอก 4 จำานวน คอ 3 4 8 121.2 คาเฉลยของจำานวนทง 5 จำานวน คอ 10

(2) การระบขอมลออกจากโจทยสงทเปนผลลพธ คอ คา x(3) การกำาหนดวธการประมวลผล

10

จากโจทยและความหมายของ คาเฉลย เราสามารถสรปขนตอนของ“ ”การประมวลผล ไดดงน

3.1 หาคาผลรวมของจำานวนเตมทง 5 โดยนำาคาเฉลยคณดวยจำานวนของเลขจำานวนเตม นนคอ 10 × 5 = 50

3.2 จากความหมายของ ผลรวม จะได “ ” 3+4+8+12+x = 50

3.3 แกสมการ 27 + x = 50 (จะได x = 23 ซงคอผลลพธ)2. การเลอกเครองมอและออกแบบขนตอนวธการเลอกเครองมอและออกแบบขนตอนวธ (Tools and

Algorithm development) ขนตอนนเปนขนตอนของการวางแผนในการแกปญหาอยางละเอยดถถวน หลงจากทเราทำาความเขาใจกบปญหา พจารณาขอมลและเงอนไขทมอย และสงทตองการหาแลวในขนตอนท 1 เราสามารถคาดคะเนวธการทเราจะใชในการแกปญหา กระบวนการนจำาเปนตองอาศยประสบการณของผแกปญหาเปนหลก หากผแกปญหาเคยพบกบปญหาทำานองนมาแลวกสามารถดำาเนนการตามแนวทางทเคยปฏบตมา

ขนตอนนจะเรมจากการเลอกเครองมอทใชในการแกปญหา โดยพจารณาความเหมาะสมระหวางเครองมอกบเงอนไขตางๆ ของปญหาซงหมายรวมถงความสามารถของเครองมอในการแกปญหาดงกลาว และสงทสำาคญคอความคนเคยในการใชงานเครองมอนนๆ ของผแกปญหา

อกสงหนงทสำาคญในการแกปญหา คอ ยทธวธทใชในการแกปญหาหรอทเราเรยกวาขนตอนวธ (algorithm) ในการแกปญหา หลงจากทเราไดเครองมอชวยแกปญหาแลว ผแกปญหาตองวางแผนวาจะใชเครองมอดงกลาวอยางไรเพอใหไดผลลพธทถกตองและดทสด ในการออกแบบขนตอนวธในการแกปญหาผแกปญหาควรใชแผนภาพหรอเครองมอในการแสดงขนตอนการทำางานเพอใหงายตอความเขาใจ เชน ผงงาน (flowchart) และรหสจำาลอง (pseudo code) เปนตน การใชเครองมอชวยออกแบบดงกลาว นอกจากแสดงกระบวนการทชดเจนแลว ยงชวย

11

ใหผแกปญหาสามารถหาขอผดพลาด ของวธการทใชไดงายและแกไขไดอยางรวดเรว

3. การดำาเนนการแกปญหาการดำาเนนการแกปญหา (Implementation) หลงจากทได

ออกแบบขนตอนวธเรยบรอยแลว ขนตอนนเปนขนตอนทตองลงมอแกปญหาโดยใชเครองมอทไดเลอกไว หากการแกปญหาดงกลาวใชคอมพวเตอรเขามาชวยงาน ขนตอนนกเปนการใชโปรแกรมสำาเรจ หรอใชภาษาคอมพวเตอรเขยนโปรแกรมแกปญหา ขนตอนนตองอาศยความรเกยวกบเครองมอทเลอกใชซงผแกปญหาตองศกษาใหเขาใจและเชยวชาญ ในการดำาเนนการอาจพบแนวทางทดกวาทออกแบบไว ผแกปญหากสามารถปรบเปลยนได

4. การตรวจสอบและปรบปรงการตรวจสอบและปรบปรง (Refinement) หลงจากทลงมอแก

ปญหาแลว ตองตรวจสอบใหแนใจวาวธการนใหผลลพธทถกตอง โดยผแกปญหาตองตรวจสอบวาขนตอนวธทสรางขนสอดคลองกบรายละเอยดของปญหา ซงไดแก ขอมลเขา และขอมลออก เพอใหมนใจวาสามารถรองรบขอมลเขาไดในทกกรณ อยางถกตองและสมบรณ ในขณะเดยวกนกตองปรบปรงวธการเพอใหการแกปญหานไดผลลพธทดทสด

ขนตอนทง 4 ขนตอนดงกลาวขางตน เปนเสมอนขนบนได (Stair) ททำาใหมนษยสามารถประสบความสำาเรจในการแกปญหาตางๆ ได รวมทงการเขยนหรอพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอร เพอแกปญหากตองใชกระบวนการตามขนตอนทง 4 นเชนกน (สสวท. , 2547 : 8 -12)

แหลงอางอง

สสวท. 2547. เอกสารศกษาดวยตนเอง สำาหรบครเทคโนโลยสารสนเทศ เรองท 6 หลกการแกปญหา และ

เครองมอในการแกปญหา. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สสวท. กระทรวงศกษาธการ.

12

1. ใหผเรยนเรยงลำาดบขนตอนการแกปญหาตามกระบวนการแกปญหาทศกษาจากกจกรรม โดยใสหมายเลข

1 – 6 หนาขอความตอไปน......................ตรวจสอบและปรบปรง

......................กำาหนดวธการประมวลผล......................ระบขอมลเขา

......................เขยนผงงานแสดงขนตอนวธ......................ระบขอมลออก

......................ดำาเนนการแกปญหาตามขนตอนท วางแผนโดยใชเครอง

มอทเลอกไว2. ปญหา “ตวเลขแสนกล ”

การวเคราะหปญหา “ตวเลขแสนกล ” มขนตอนใดบางทมการเปลยนแปลง หากโจทยไมกำาหนดให

13

แบบทดสอบตนเองกจกรรมท 1 กระบวนการแกปญหา

ตวเลขแสนกลใหเตมตวเลข 1-9 ลงในชองสเหลยม

ทจดวาง ดงรปขางลาง โดยตวเลขในชองจะตองไมซำากน และผลรวมของตวเลขในดานตามแนวนอน แนวตง และแนวทแยง แตละดานมคาเทากบ 155

ตวเลข 5 อยในชองกลางของตาราง (สามารถตอบไดมากกวา 1 ขอ)

ก. ขนตอนการระบขอมลออกข. ขนตอนการดำาเนนการแกปญหาค. ขนตอนการระบขอมลเขาง. ขนตอนการกำาหนดวธการประมวลผล

3. ปญหา “คณตคดสนก”

วธการใดในการแกปญหา “คณตคดสนก ” มขนตอนการแกปญหานอยทสด

ก. ลองผดลองถกข. ข. การใชเหตผลค. การใชวธการขจดง. ง. การใชตารางประกอบ

4. ปญหา “คนหาเหรยญปลอม”

14

คณตคดสนกตวอกษรแตละตวแทนตวเลขโดดท

ตางกน จงหาวาตวอกษรแตะตวแทนตวเลขอะไรททำาใหม ผลลพธดงนABCBBDCBCEAA +

ขอใดเปนเงอนไขของโจทยในปญหา “คนหาเหรยญปลอม”ก. มเหรยญจำานวน 9 เหรยญข. มเหรยญปลอมจำานวน 1 เหรยญค. ชงเหรยญไดเพยง 2 ครงง. คนหาวาเหรยญใดเปนเหรยญปลอม

5. จงพจารณาขอความตอไปน แลวใหเลอกวาขอความดงกลาวถกหรอผด

ถก ผดการหาคาเฉลยของจำานวน 9 จำานวน คาเฉลยเปนเงอนไขของปญหาน

ถก ผดวธการแกปญหาโดยวธการขจด จะแยกขอมลออกเปนกรณทอาจเปนไปได

แลวตดกรณทเปนไปไมไดทงไป จนเหลอกรณทเปนไปได

1. จดประสงคของกจกรรม : เพอใหผเรยนสามารถ1.1 เขยนลำาดบขนตอนจำาลองความคดเปนขอความ1.2 เขยนลำาดบขนตอนจำาลองความคดเปนผงงาน

15

คนหาเหรยญปลอมมเหรยญบาทอย 9 เหรยญ เปน

เหรยญปลอม 1 เหรยญซงมนำาหนกเบากวาเหรยญจรง จงหาวธในการหาเหรยญปลอม โดยการชงดวยตาชง 2 แขนเพยง 2 ครง

กจกรรมท 2 การจำาลองความคดเปนขอความหรอผงงาน

2. แนวคด : การจำาลองความคดเปนขอความหรอผงงาน เปนเครองมอในขนตอนการออกแบบและวางแผนการแกปญหา ทำาใหสามารถออกแบบขนตอนการแกปญหาทเปนระบบ ชวยใหการแกปญหางายขน

3. สอ / อปกรณการเรยนร3.1 ใบงาน

ใบงานท เรอง เวลา (นาท)2.1 เครองมอจำาลองความคด แบบท 12.2 เครองมอจำาลองความคด แบบท 22.3 เครองมอจำาลองความคด แบบท 32.4 เครองมอจำาลองความคด แบบท 42.5 เครองมอจำาลองความคด แบบท 52.6 เครองมอจำาลองความคด แบบท 62.7 โครงสรางควบคม 10 นาท2.8 ระดมสมองจำาลองความคด 10 นาท

** หมายเหต การศกษาและตอบคำาถามในใบงานท 2.1 – 2.6 ในชวงแรกทำาโดยกลมผเชยวชาญใชเวลา 10 นาท

หลงจากนน ผเชยวชาญจะนำาสงทศกษากลบมาขยายผลความรใหกลมพนฐาน โดยใชเวลารวม 50 นาท

(ใบงานท 2.1 – 2.6) เวลาทใชรวมทงหมด 60 นาท3.2 ใบความรท 2.1 การจำาลองความคด3.3 อนๆ

3.3.1 แบบสงเกตพฤตกรรมการทำางานกลม3.3.2 สลากจำานวน 24 ใบ จำานวน 2 ชด ดงน

11 12 13 1421 22 23 2431 32 33 3441 42 43 4451 52 53 5461 62 63 64

16

60 นาท **

4. ขนตอนดำาเนนการ4.1 การจดเตรยม

4.1.1 เตรยมใบงานท 2.1 – 2.6 เทากบจำานวนนกเรยน และเตรยมใบงานท 2.7 -2.8 จำานวนใบงานละ 4 ชด

4.1.2 เตรยมใบความรท 2.1 เทากบจำานวนนกเรยน (24 ฉบบ)4.1.3 พมพและตดสลาก 45 ใบ ตามแบบขอ 3.3.2 สลาก 25 ใบ

ใชสำาหรบแบงกลมนกเรยน สญลกษณ 3 ตวบนสลาก มความหมายดงน

1 2

4.2 ดำาเนนการจดกจกรรมการเรยนร (ใชเทคนค jigsaw)4.2.1 ใหผเรยนจบสลากคนละ 1 ใบ (2 นาท)4.2.2 จดนกเรยนเปนกลมยอย 6 กลม กลมละ 4 คน ดงน

กลมท 1 ไดแก 11 12 13 14 กลมท 2 ไดแก 21 22 23 24

กลมท 3 ไดแก 31 32 33 34 กลมท 4 ไดแก 41 42 43 44

กลมท 5 ไดแก 51 52 53 54 กลมท 6 ไดแก 61 62 63 64

4.2.3 กำาหนดใหกลมทจดตามขอ 4.2.2 เปน กลมผเชยวชาญ ครแจกใบความร และใบงานใหกลม

ศกษาดงน (10 นาท)กลมท 1 แจกใบงานท 2.1 เครองมอจำาลองความคดแบบท 1กลมท 2 แจกใบงานท 2.2 เครองมอจำาลองความคดแบบท 2

17

กลมผเชยวชาญท

1

กลมพนฐานท 2

11

กลมท 3 แจกใบงานท 2.3 เครองมอจำาลองความคดแบบท 3กลมท 4 แจกใบงานท 2.4 เครองมอจำาลองความคดแบบท 4กลมท 5 แจกใบงานท 2.5 เครองมอจำาลองความคดแบบท 5กลมท 6 แจกใบงานท 2.6 เครองมอจำาลองความคดแบบท 6

4.2.4 หลงจากศกษาเสรจ ใหสมาชกจดกลมใหม เรยกวา กลมพนฐาน ซงแตละกลมจะมผเชยวชาญ

ครบทง 6 เรอง และนงตามแผนผงดงน

4.2.5 ครแจกใบความรท 2.1 และใบงานท 2.1 - 2.6 ใหสมาชกในกลมทกคน

4.2.6 ใหผเชยวชาญแตละคน อธบายเนอหาความรทไดศกษามาใหสมาชกในกลมพนฐานฟง

โดยผลดเปลยนกนอธบายจนครบทกคน และใหสมาชกทกคนบนทกขอมลลงในใบงาน

4.2.7 ครแจกใบงานท 2.7 ใหสมาชกในกลมชวยกนตอบคำาถามหลงจากทไดแลกเปลยนความรกน

18

กลมพนฐาน

ท 1

11

21

314

1

51

61 กลม

พนฐานท 2

12

22

324

2

52

62

กลมพนฐาน

ท 3

13

23

334

3

53

63 กลม

พนฐานท 4

14

24

344

4

54

64

4.2.8 ครสมกลม สมสมาชก ออกมานำาเสนอตามลำาดบใบงานทง 7 ใบงาน (ใชสลากทเหลออก 1 ชด)โดยการสมสลากหยบออกมาแลวไมใสกลบ

4.2.9 ครและนกเรยนรวมกนสรปหลกการจำาลองความคดเปนขอความและผงงาน

4.2.10 ครแจกใบงานท 2.8 ใหแตละกลมพนฐาน รวมกนศกษาและปฏบตกจกรรม

4.2.11 ครสมกลม สมสมาชก จำานวน 2 กลม ออกมานำาเสนอผลการทำาใบงานท 2.8

4.2.12 ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน 10 นาท5. การวดและประเมนผล

5.1 สงเกตความรวมมอการเขารวมกจกรรมกลม / แบบวดและประเมนผลทกษะกระบวนการทำางานกลม5.2 ประเมนผลงานจากใบงาน5.3 แบบวดและประเมนผลพฤตกรรมดานจตพสย

6. แหลงขอมลเพมเตม6.1 เอกสารประกอบการสอน รายวชา ง 31101 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เรอง การจำาลองความคด6.2 http://chakkham.ac.th/technology/game/prob4_1.html

7. ขอเสนอแนะ7.1 การทำาสลาก ในการแบงกลม ขนอยกบจำานวนนกเรยนในชนเรยน7.2 ครตองดแลสงเกตการทำากจกรรม และคอยใหคำาแนะนำาอยางใกลชด

19

ใบงานท 2.1เครองมอจำาลองความคด แบบท 1

1. จงพจารณาขอความแสดงขนตอนการจำาลองความคดขางลางดานซายมอ แลวนำามาเขยนใหเรยงลำาดบเปนขนตอนทถกตองในชองวางดานขวามอ

เรมตน ........................................................................

จบ ........................................................................

รบประทาน ........................................................................

ตมนำาใหเดอด ........................................................................

ตมประมาณ 1 นาท ........................................................................

ใสเครองปรงแลวยกภาชนะลงจากเตา

....................................

....................................ใสบะหมลงในนำาเดอด ....................................

....................................2. จากขนตอนการแกปญหาขางตน ถากำาหนดผงงานดงรปดานลาง จง

นำาขอความจากขอ 1 มาเตมลงในสญลกษณแตละรป

20

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

3. การจำาลองความคดขางตน เปนขนตอนใดในกระบวนการแกปญหา และแกปญหาในเรองใด

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

ใบงานท 2.2เครองมอจำาลองความคด แบบท 2

1. จงพจารณาขอความแสดงขนตอนการจำาลองความคดขางลางดานซายมอ แลวนำามาเขยนใหเรยงลำาดบเปนขนตอนทถกตองในชองวางดานขวามอ

เรมตน ........................................................................

จบ ....................................

21

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

....................................งวงใชไหม ....................................

....................................อาบนำาแตงตว ....................................

....................................ถางวง นอนตออก 10 นาท ....................................

....................................ตนนอน ....................................

....................................ไปโรงเรยน ....................................

....................................2. จากขนตอนการแกปญหาขางตน ถากำาหนดผงงานดงรปดานลาง จง

นำาขอความจากขอ 1 มาเตมลงในสญลกษณแตละรป

3. การจำาลองความคดขางตน เปนขนตอนใดในกระบวนการแกปญหา และแกปญหาในเรองใด

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

22

เทจ จรง

ใบงานท 2.3เครองมอจำาลองความคด แบบท 3

1. จงพจารณาขอความแสดงขนตอนการจำาลองความคดขางลางดานซายมอ แลวนำามาเขยนใหเรยงลำาดบเปนขนตอนทถกตองในชองวางดานขวามอ

เรมตน ........................................................................

จบ ........................................................................

ซกเสอผา ........................................................................

ฝนตกหรอไม ........................................................................

ถาฝนไมตก ออกไปดภาพยนตร

....................................

....................................ถาฝนตก อยบานอานหนงสอ ....................................

....................................2. จากขนตอนการแกปญหาขางตน ถากำาหนดผงงานดงรปดานลาง จง

นำาขอความจากขอ 1 มาเตมลงในสญลกษณแตละรป

23

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

เทจ จรง

3. การจำาลองความคดขางตน เปนขนตอนใดในกระบวนการแกปญหา และแกปญหาในเรองใด

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

ใบงานท 2.4เครองมอจำาลองความคด แบบท 4

1. จงพจารณาขอความแสดงขนตอนการจำาลองความคดขางลางดานซายมอ แลวนำามาเขยนใหเรยงลำาดบเปนขนตอนทถกตองในชองวางดานขวามอ

เรมตน .................................................................

จบ .................................................................

มเงน > 15 บาท แต < 20 บาท กนกวยเตยว

.................................

................................มเงน > 20 บาท แต < 25 บาท กนขาวราดกบขาว 2 อยาง

.................................

................................มเงน 20 บาท กนขาวราดกบขาว 1 อยาง .................................

24

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

................................มเงนอยเทาไหร .................................

................................มเงน 25 บาทขนไป กนขาวราดกบขาว 2 อยางและขนมหวาน

.................................

................................

2. จากขนตอนการแกปญหาขางตน ถากำาหนดผงงานดงรปดานลาง จงนำาขอความจากขอ 1 มาเตมลงในสญลกษณแตละรป

3. การจำาลองความคดขางตน เปนขนตอนใดในกระบวนการแกปญหา และแกปญหาในเรองใด

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

ใบงานท 2.5เครองมอจำาลองความคด แบบท 5

25

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

1. จงพจารณาขอความแสดงขนตอนการจำาลองความคดขางลางดานซายมอ แลวนำามาเขยนใหเรยงลำาดบเปนขนตอนทถกตองในชองวางดานขวามอ

เรมตน ...........................................................................

จบ ...........................................................................

ดผลการสอบ ...........................................................................

เรยนซอมเสรม ...........................................................................

สอบไมผาน ...........................................................................

รอผลการสอบซอม ...........................................................................

สอบซอม ...........................................................................

ดประกาศผลสอบซอม ...........................................................................

2. จากขนตอนการแกปญหาขางตน ถากำาหนดผงงานดงรปดานลาง จงนำาขอความจากขอ 1 มาเตมลงในสญลกษณแตละรป

26

จรงเทจ

3. การจำาลองความคดขางตน เปนขนตอนใดในกระบวนการแกปญหา และแกปญหาในเรองใด

....................................................................................

..................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

ใบงานท 2.6เครองมอจำาลองความคด แบบท 6

1. จงพจารณาขอความแสดงขนตอนการจำาลองความคดขางลางดานซายมอ แลวนำามาเขยนใหเรยงลำาดบเปนขนตอนทถกตองในชองวางดานขวามอ

เรมตน ...........................................................................

จบ ...........................................................................

ครใหนกเรยนทำาแบบฝกหด ...........................................................................

สอนเรองใหม ...........................................................................

ครอธบายการบวกเลข ...........................................................................

ตรวจสอบ นกเรยนสวนใหญทำาถก

......................................

.....................................

27

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

นกเรยนสงแบบฝกหด ...........................................................................

ครตวรจแบบฝกหด ...........................................................................

2. จากขนตอนการแกปญหาขางตน ถากำาหนดผงงานดงรปดานลาง จงนำาขอความจากขอ 1 มาเตมลงในสญลกษณแตละรป

3. การจำาลองความคดขางตน เปนขนตอนใดในกระบวนการแกปญหา และแกปญหาในเรองใด

....................................................................................

..................................................................................

ใบงานท 2.7โครงสรางควบคม

จงศกษาใบความรท 2.1 เรองการเขยนโปรแกรม และพจารณาใบงานท 2.1 – 2.6 แลวตอบคำาถามตอไปน

28

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

จรง

เทจ

1. ใบงานท 2.1 – 2.6 มโครงสรางควบคมแบบใดบาง และแตละแบบมการทำางานอยางไรใบงาน

ทมโครงสรางควบคม

แบบขนตอนการทำางานของโครงสรางควบคม

2.1............................................................................................................................

.............................................................................................................................

2.2............................................................................................................................

.............................................................................................................................

2.3............................................................................................................................

.............................................................................................................................

2.4............................................................................................................................

.............................................................................................................................

2.5............................................................................................................................

.............................................................................................................................

2.6............................................................................................................................

.............................................................................................................................

2. กจกรรมตามใบงานท 2.2 2.3 และ 2.4 เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

29

3. กจกรรมตามใบงานท 2.5 และ 2.6 เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ใบงานท 2.8ระดมสมองจำาลองความคด

จงอานขอความตอไปน แลวจำาลองความคดเปนขอความและผงงาน“ในชนเรยนระดบประถมศกษา เมอครประจำาวชาเดนเขามาใน

หองเรยน นกเรยนทกคนลกขนทำาความเคารพ และครบอกใหนกเรยนนงลง หลงจากนนสงใหนกเรยนเงยบ และบอกใหทราบวา วนนจะเรยนวชาภาษาไทย แลวสำารวจวานกเรยนทกคนมหนงสอแบบเรยนหรอไม ถาใครไมมหนงสอแบบเรยนใหยายไปนงกบเพอนทมหนงสอ เมอทกคนเขาทเรยบรอยแลว ใหนกเรยนเปดหนงสอหนา 35 แลวอานหนา 35 -36 ออกเสยงพรอมกน หลงจากนน ใหนกเรยนทำาแบบฝกหดท 5 ถาใครททำาแบบ

30

สมาชกกลมท ..........................1. ............................................................................

2. ........................................................................3. ............................................................................

4. ........................................................................5. ............................................................................

6. ........................................................................

ฝกหดไมได ใหกลบไปอานหนงสอหนา 35 – 36 ใหม สำาหรบคนททำาไดใหทำาแบบฝกหดจนถงขอสดทาย แลวนำามาสงคร”

จำาลองความคดเปนขอความ จำาลองความคดเปนผงงาน...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

31

.........................................................................................................................................................................

ใบความรท 2.1การจำาลองความคด

ขนตอนทสำาคญในการแกปญหาคอการวางแผน การวางแผนทดจะชวยใหการแกปญหาเปนไปไดโดยงาย ผทสามารถวางแผนในการแกปญหาไดดนอกจากจะตองใชประสบการณ ความร และความมเหตผลแลว ยงควรรจกวางแผนใหเปนขนตอนอยางเปนระเบยบดวย การจำาลองความคดเปนสวนหนงในขนตอนทสองของการแกปญหา การจำาลองความคดออกมาในลกษณะเปน ขอความ หรอเปนแผนภาพจะชวยใหสามารถแกปญหาไดดโดยเฉพาะปญหาทยงยากซบซอน การวางแผนจะเปนแนวทางในการดำาเนนการแกปญหาตอไป อกทงเปนการแสดงแบบเพอใหผทเกยวของไดเขาใจและสามารถปฏบตตามในแนวทางเดยวกน ทงนกดวยวตถประสงคอยางเดยวกบกลมกจการกอสรางซงจำาเปนตองมแบบแปลนเปนเครองมอตดตอสอสารระหวางผออกแบบและผกอสราง แบบแปลนเหลานนจะอยในรปลกษณะของการวาดภาพหรอแสดงเครองหมายซงเปนท เขาใจกนระหวางผเกยวของ แบบแปลนจะตองจดทำาใหเสรจกอนทจะลงมอกอสราง โดยผานการตรวจสอบ ทบทวนและพจารณาจากผเกยวของหลายฝาย เมอเหนวาเปนทถกตองและพอใจของ ทกฝายแลว จงกอสรางตามแบบนน แตถายงไมเปนทพอใจ กจะพจารณาแกไขแบบแปลนสวนนน ๆ เสยกอนจะไดไมตองรอถอนหรอทบทงภายหลง และเมอตองการซอมแซมหรอตอเตมกนำาเอาแบบแปลนเดมมาตรวจสอบและเพมแบบแปลนในสวนนนไดโดยงาย การใชแบบแปลนจงเปนสงท จำาเปนระหวางชางกอสราง ผออกแบบและผเกยวของอน ๆ เปนอยางมาก เพราะประหยดเวลา คาใชจายและเขาใจงาย

32

เมอสรปรวมแลวแบบแปลนเหลานนกคอขอตกลงใหสรางอาคารของผจางกบ ผรบจางทอยในรปแบบกะทดรด แทนทจะเขยนเปนขอความทเปนลายลกษณอกษรอยางยดยาวและยงเปนเครองมอใหชางใชในการกอสรางอกดวย

เครองมอทใชในการจำาลองความคดมกจะประกอบขนดวยเครองหมายทแตกตางกนหลายอยาง แตพอสรปไดเปน 2 ลกษณะ คอ

1. ขอความหรอคำาบรรยายเปนการเขยนเคาโครงดวยการบรรยายเปนภาษาทมนษยใชสอสาร

กน เพอใหทราบถงขนตอน การทำางานของโปรแกรมแตละตอน ในบางครงอาจใชคำาสงของภาษาทใชเขยนโปรแกรมกได

ตวอยางคำาบรรยายแสดงขนตอนการเปลยนยางรถเมอยางแตกขณะขบรถ

1. จอดรถหลบขางทาง2. คลายสกรยดลอ3. นำาแมแรงออกยกรถ4. ถอดลอออก นำายางอะไหลมาเปลยน5. ขนสกรเขา เกบยางทชำารดเพอไปซอม6. คลายแมแรง เกบแมแรง

2. สญลกษณเครองหมายรปแบบตาง ๆ ซงใชสำาหรบสอสารความหมายใหเขาใจ

ตรงกน สถาบนมาตรฐานแหงชาตอเมรกน (The American National Standard Institute, ANSI) ไดกำาหนดสญลกษณไวเปนมาตรฐานแลวสมควรนำาไปใชไดตามความเหมาะสมตอไป ซงมรายละเอยดรปแบบและความหมายทควรทราบตามตารางตอไปน

ตารางแสดงความหมายของสญลกษณ

สญลกษณ ชอเรยก ความหมาย

33

การทำางานดวยมอ(manual operation)

แทนจดทมการทำางานดวยแรงคน

การนำาขอมลเขา-ออกโดยทวไป(general input/output)

แทนจดทจะนำาขอมลเขาหรอออกจากระบบคอมพวเตอรโดยไมระบชนดของอปกรณ

แถบบนทกขอมล(magnetic tape)

แทนจดทนำาขอมลเขาหรอออกจากโปรแกรมดวยแถบบนทกขอมล

จานบนทกขอมล(magnetic disk)

แทนจดทนำาขอมลเขาหรอออกจากโปรแกรมดวยจานบนทกขอมล

การนำาขอมลเขาดวยมอ(manual input)

แทนจดทจะนำาขอมลเขาดวยมอ

การแสดงขอมล(display)

แทนจดทแสดงขอมลดวยจอภาพ

การทำาเอกสาร(document)

แทนจดทมขอมลเปนเอกสารหรอแสดงขอมลดวยเครองพมพ

การตดสนใจ(decision)

แทนจดทจะตองเลอกปฏบตอยางใดอยางหนง

การปฏบตงาน(process)

แทนจดทมการปฏบตงานอยางใดอยางหนง

สญลกษณ ชอเรยก ความหมายการเตรยมการ(preparation)

แทนจดกำาหนดชอขอมลหรอคาเรมตนตาง ๆ

34

การเรยกโปรแกรมภายนอก(external subroutine)

แทนจดเรยกใชโปรแกรมยอยทไมไดอยในโปรแกรมนน

การเรยกโปรแกรมภายใน(internal subroutine)

แทนจดเรยกใชโปรแกรมยอยทอยในโปรแกรมนน

การเรยงขอมล(sort)

แทนจดทมการเรยงขอมลใหมตามขอกำาหนด

ทศทาง(flow line)

แทนทศทางขนตอนการดำาเนนงานซงจะปฏบตตอเนองกนตามหวลกศรช

หมายเหต(annotation)

แทนจดทแสดงรายละเอยดเพมเตมหรอหมายเหตของจดตาง ๆ ทแสดงในผงงานดวยสญลกษณไมชดเจน

การตดตอทางไกล(communication link)

แทนชวงทมการตดตอหรอยายขอมลดวยระบบการตดตอทางไกล

จดเชอมตอ(connector)

แทนจดเชอมตอของผงงานเมอใชสญลกษณเพอใหดงาย

จดเชอมตอหนากระดาษ(off page connector)

แทนจดเชอมตอของผงงานทอยคนละหนากระดาษ

เรมตนและลงทาย(terminal)

แทนจดเรมตนและลงทายของผงงานของโปรแกรมหลกและโปรแกรม

35

ยอย

ตวอยางท 1 การวางแผนไปโรงเรยน การจำาลองความคดเปนขอความ

เรมตนตนนอนอาบนำาแตงตวไปโรงเรยน

จบ

การจำาลองความคดเปนแผนภาพ

36

เรมตนตน

นอน

อาบนำาแตงตว

ไปโรงเรยน

จบ

ตวอยางท 2 การจำาลองความคดในการหาผลบวก 1, 2, 3, 4, 5,… จนถง 20 (นนคอจะหาคา 1 + 2 + 3 + 4 + … + 20) เปนขอความหรอแผนภาพ

การจำาลองความคดเปนขอความเรมตน

1. กำาหนดให N มคาเรมตนเปน 02. กำาหนดให K มคาเรมตนเปน 13. นำาคา K มารวมกบคา N เดม ไดผลลพธเทาไรไปเกบ

ไวท N4. นำาคา 1 มารวมกบคา K เดม ไดผลลพธเทาไรไปเกบ

ไวท K5. เปรยบเทยบคา K กบ 20 ถา K นอยกวาหรอเทากบ

20 ใหวนกลบไปทำาในขน 3 และทำาคำาสงถดลงมาตามลำาดบ แตถา K มากกวา 20 แสดงวาไดคำาตอบ

จบ

การจำาลองความคดเปนแผนภาพ

37

3. การเขยนโปรแกรมจากการศกษาหลกการพฒนาโปรแกรมในหวขอ 1 และ 2 ทผานมา

หลงจากทเราสามารถวเคราะหปญหา และสรางแบบจำาลองความคดเพอแสดงขนตอนในการแกปญหาแลว ขนตอนตอไปคอขนตอนของ การเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรซงถอไดวาเปนขนตอนหนงทสำาคญในการแกปญหาดวยคอมพวเตอรการเขยนโปรแกรม หมายถง กระบวนการใชภาษาคอมพวเตอรเพอกำาหนดโครงสรางของขอมล และกำาหนดขนตอนวธเพอใชแกปญหาตามทไดออกแบบไว โดยอาศยหลกเกณฑการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรแตละภาษา

กอนเขยนโปรแกรม ผพฒนาโปรแกรมจะตองเลอกภาษาคอมพวเตอรทจะนำามาใชชวยงานโดยพจารณาจากปจจยตางๆ ในการทำางาน เชน ลกษณะของปญหา ความถนดของผเขยนโปรแกรมสภาพ

38

เรมตน

N = 0

K = 1

N = N + K

K = K + 1 K = 20

จบ

ไมใช

พมพผลลพธใช

แวดลอมในการทำางานของระบบคอมพวเตอร เปนตน เนองจากในปจจบนมภาษาคอมพวเตอร ใหเลอกใชไดหลายภาษา เชน ภาษาปาสคาล ภาษาซ ภาษาจาวา ภาษาเดลฟาย เปนตน แตละภาษาลวนแลวแตมรปแบบและหลกการในการสรางงานทแตกตางกน แตอยางไรกตามทกภาษากยงตองมโครงสรางควบคมหลก 3 แบบ ไดแก โครงสรางแบบลำาดบ (sequential structure) โครงสรางแบบมทางเลอก (selection structure) โครงสรางทำาซำา (repetition structure)

3.1 โครงสรางแบบลำาดบคอ ขนตอนการทำางานทเปนไปตามลำาดบกอนหลง และแตละขนตอน

จะถกประมวลผลเพยงครงเดยวเทานน สามารถแสดงการทำางานของโครงสรางนโดยใชผงงานไดดงรปท 1

รปท 1 แสดงการทำางานของโครงสรางแบบลำาดบ

ตวอยางท 3.1 ลำาดบงานการพดทางโทรศพทการจำาลองความคดเปนขอความ

เรมตน1. ยกหโทรศพท2. หยอดเหรยญ

39

คำาสงท 1

คำาสงท 2

คำาสงท 3

3. ฟงสญญาณใหหมน4. กดเลขหมาย5. สนทนา6. หยอดเหรยญเพมเมอมสญญาณเตอน7. วางหโทรศพท8. รบเหรยญคน

จบ

การจำาลองความคดเปนผงงาน (ผงงานแบบลำาดบ)

40

3.2 โครงสรางแบบมทางเลอกคอ โครงสรางทมเงอนไข ขนตอนการทำางานบางขนตอนตองมการ

ตดสนใจเพอเลอกวธการประมวลผลขนตอไป และจะมบางขนตอนทไมไดรบการประมวลผล การตดสนใจอาจมทางเลอก 2 ทาง หรอมากกวากได โครงสรางทมทางเลอกเพยง 2 ทางเราเรยกชอวา โครงสรางแบบ if…then…else และโครงสรางทมทางเลอกมากกวา 2 ทาง เราเรยกชอวา โครงสรางแบบ case ซงสามารถแสดงการทำางานของโครงสรางนโดยใชผงงานไดดงรปตอไปน

เรมตน

ยกหโทรศพท

หยอดเหรยญ

ฟงสญญาณใหหมนเลข

กดเลขหมาย

สนทนา

หยอดเหรยญเพมเมอมสญญาณเตอนวางหโทรศพท

รบเหรยญคน

จบ

41

รปท 2 แสดงการทำางานของโครงสราง 2 ทางเลอก (IF…THEN)

รปท 3 แสดงการทำางานของโครงสราง 2 ทางเลอก (IF…THEN…. ELSE)

42

เงอนไข

ใช

ไมใช คำาสง

ใชไมใช

เงอนไข คำาสง

คำาสง

รปท 4 แสดงการทำางานของโครงสรางมากกวา 2 ทางเลอก (NEST…IF)

รปท 5 แสดงการทำางานของโครงสรางมากกวา 2 ทางเลอก (CASE…OF)

43

คำาสง

คำาสง

คำาสง คำาสง

เงอนไขท 1

เงอนไขท 2

เงอนไขท n

เงอนไข

คำาสง คำาสง คำาสง คำาสง

ตวอยางท 3.2 ลำาดบของการทำาบตรประชาชน ของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

การจำาลองความคดเปนขอความเรมตน

รบขอมลอายนกเรยนตรวจสอบอายเทากบหรอมากกวา 15 ปถาจรง

ไปทวาการอำาเภอเขยนใบคำารองถายรปทำาบตรรบบตรประชาชนกลบโรงเรยนเขาเรยนปกต

ถาไมจรงเขาเรยนปกต

จบการจำาลองความคดเปนผงงาน ผงงานแบบทางเลอก 2 ทาง

(IF…THEN)

44

ตวอยางท 3.3 ลำาดบขนตอนการประเมนผลสอบการจำาลองความคดเปนขอความ

เรมตนทดสอบตรวจผลการสอบและคดคะแนนทไดตรวจสอบคะแนนทไดวานอยกวารอยละ 50 หรอไม

ถานอยกวา ใหสอบแกตวถาไมนอยกวา ใหสอบผาน

จบ

การจำาลองความคดเปนผงงาน ผงงานแบบทางเลอก 2 ทาง (IF…THEN…ELSE)

45

เรมตน

จบ

รบขอมลอาย

อาย ≥15 ป

เขาเรยนปกต

ใช

ไมใชไปทวาการอำาเภอ

เขยนใบคำารอง

ถายรปทำาบตร

รบบตรประชาชน

กลบโรงเรยน

ตวอยางท 3.4 ลำาดบขนตอนการประเมนผลการเรยนการจำาลองความคดเปนขอความ

เรมตนรบขอมลคะแนนตรวจสอบคะแนน

ถาคะแนนเทากบ 80 ขนไป ไดระดบผลการเรยน 4ถาคะแนนเทากบ 70 - 79 ไดระดบผลการเรยน 3

46

เรมตน

ทดสอบ

ตรวจผลการสอบและคดคะแนนทสบได

คะแนน < รอยละ 50

จบ

พมพ สอบไมผาน

พมพ สอบผาน

จรง เทจ

ถาคะแนนเทากบ 60 - 69 ไดระดบผลการเรยน 2ถาคะแนนเทากบ 50 - 59 ไดระดบผลการเรยน 1ถาคะแนนนอยกวา 50 ไดระดบผลการเรยน 0

พมพระดบผลการเรยนจบ

กรณนสามารถจำาลองความคดเปนผงงานได 2 แบบ คอ

แบบท 1 (NEST…IF)

47

เรมตน

จบ

รบขอมลคะแนน

คะแนน ≥80

คะแนน ≥60

คะแนน ≥70

คะแนน ≥50

พมพผลการเรยน

ไดผลการเรยน 0

ไดผลการเรยน 1

ไดผลการเรยน 2

ไดผลการเรยน 3

ไดผลการเรยน 4

จรง

จรง

จรง

จรง

เทจ

เทจ

เทจ

เทจ

แบบท 2 (CASE…OF) กรณนไมสามารถใชกบตวแปรหรอคาคงททเปนจำานวนจรงได

3.3 โครงสรางแบบทำาซำาคอ โครงสรางทขนตอนการทำางานบางขนตอนไดรบการประมวลผล

มากกวา 1 ครง ทงนขนอยกบเงอนไขบางประการ โครงสรางแบบทำาซำานตองมการตดสนใจในการทำางานซำา และลกษณะการทำางานของโครงสรางแบบนม 2 แบบ ไดแก แบบทมการตรวจสอบเงอนไขในการทำาซำาทกครงกอนดำาเนนการกจกรรมใดๆ ถาเงอนไขเปนจรงจะทำางานซำาไปเรอยๆ และหยดเมอเงอนไขเปนเทจ เรยกการทำางานลกษณะนวา การทำาซำาแบบ do while และแบบททำากจกรรมซำาเรอยๆ จนกวาเงอนไขทกำาหนดเปนจรงแลวจงหยด การทำางาน โดยแตละครงทเสรจสนการดำาเนนการแตละรอบจะตองมการตรวจสอบเงอนไข เรยกการทำาซำาลกษณะนวา การทำาซำา

48

เรมตน

จบ

รบขอมลคะแนน

ตรวจสอบคะแนน

พมพระดบผลการเรยน

ไดผลการเรยน 4

ไดผลการเรยน 3

ไดผลการเรยน 2

ไดผลการเรยน 1

ไดผลการเรยน 0

คะแนน ≥ 80

70 ≤ คะแนน ≤

79

60 ≤ คะแนน ≤

69

50 ≤ คะแนน ≤ 59

คะแนน < 50

แบบ do until ผงงานแสดงขนตอนการทำางานของโครงสรางแบบทำาซำาทงสองแบบแสดงดงรปท 6 และ 7

รปท 6 แสดงการทำางานของการทำาซำาแบบ do while

รปท 7 แสดงการทำางานของการทำาซำาแบบ do until

ตวอยางท 3.5 ลำาดบขนตอนการนบจำานวนตงแต 1 – 10การจำาลองความคด การจำาลองความคดเปนผงงาน

เรมตน กำาหนดคา X ใหมคาเทากบ 1 ตรวจสอบคา X นอยกวา 10 หรอ ไม

ถา X นอยกวา 10 จรงกำาหนดใหคา X เพมคาขนอก 1แสดงคา X

ถา X มากกวา 10 จบการ

(แบบทำาซำาโดยตรวจสอบเงอนไขกอนทำาซำา)

49

ทำางานจบ

ตวอยางท 3.6 ลำาดบขนตอนการตกนำาจากตมครงละ 1 ขนใสถงนำาจนเตม

การจำาลองความคดเปนขอความเรมตน

ตกนำาจากตม 1 ขนเทนำาใสถงตรวจสอบนำาเตมถงหรอไมถาไมเตมตกนำาตออกถาเตมหยดตกนำา

จบ

การจำาลองความคดเปนผงงาน (แบบทำาซำา โดยตรวจสอบเงอนไขหลงการทำาซำา)

50

แหลงอางอง

สสวท. 2547. เอกสารศกษาดวยตนเอง สำาหรบครเทคโนโลยสารสนเทศ เรองท 6 หลกการแกปญหา และ

เครองมอในการแกปญหา. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สสวท. กระทรวงศกษาธการ.สสวท. 2544. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน เทคโนโลยสารสนเทศ ชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาปท 4 – 6.

1. จงเขยนความหมายของสญลกษณของผงงานทกำาหนดใหตอไปน ลงในชองวางดานหลง

51

เรมตน

ตกนำาจากตม 1 ขน

เทนำาใสถง

นำาเตมถง จรง

เทจ

แบบทดสอบตนเองกจกรรมท 2 การจำาลองความคด

สญลกษณ ความหมาย……………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

2. ขอใดเปนประโยชนของผงงานก. สามารถเรยนรและเขาใจผงงานไดงายข. ผงงานเปนการสอความหมายดวยภาพค. สามารถนำามาใชทดสอบความถกตองของลำาดบขนตอนไดงายง. ถกทกขอ

3. ขอใดตอไปนเปนเทจก. สญลกษณของการนำาขอมลเขาออกโดยทวไป ใชรปสเหลยมดาน

ขนานข. จดทมการตดสนใจ ใชรปสเหลยมขนมเปยกปนค. สญลกษณของการประมวลผลทวไป ใชรปสเหลยมผนผาง. รปแบบของสญลกษณทใชเขยนผงงาน ไมมมาตรฐาน

52

4. ขอใดตอไปนเปนเทจก. โครงสรางแบบทางเลอกอาจมทางเลอกมากกวา 2 ทางกไดข. โครงสรางควบคมแบบ If…Then เปนการทำางานทมทางเลอกเพยง 1 ทางเลอก แตโครงสรางแบบ If…Then..Else มทางเลอก 2 ทางเลอกค. ในการทำางานของโครงสรางแบบทางเลอก อาจมบางขนตอนทไมไดรบการประมวลผลหรอทำางานง. โครงสรางแบบ case เปนโครงสรางควบคมสำาหรบการตดสนใจทมทางเลอกมากกวา 2 ทางเลอก

5. ขอใดตอไปนเปนจรงก. โครงสรางการทำาซำาแบบ do until จะมการทำางานในสวนทวนซำาอยางนอย 1 ครงเสมอข. โครงสรางการทำาซำาแบบ do while จะทำางานซำาเมอเงอนไขเปนเทจและหยดการทำางานซำา เมอ

เงอนไขเปนจรงค. โครงสรางการทำาซำาแบบ do until จะหยดการทำาซำา เมอเงอนไข

เปนเทจง. ในการทำางานของโครงสรางแบบทำาซำาอาจมบางขนตอนทไมไดรบ

การประมวลผลหรอทำางาน

6. จงเขยนขนตอนการหาผลบวกและคาเฉลยของเลขจำานวนเตม 20 จำานวน พรอมทงนบจำานวนทเปนเลขค และเลขค (เลขค คอเลขท 2 สามารถหารไดลงตว)

จำาลองความคดเปนขอความ ไดดงน จำาลองความคดเปนผงงาน ไดดงน.................................................................................................................................................................................................. .................................................

53

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................

................................................

.................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................

54

เรอง .................................................................................................................................

คำาชแจง ครสงเกตการทำางานรายกลมของผเรยน โดยการทำาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความเปนจรง

พฤตกรรม

กลมท

การวางแผนในการทำางาน

การแบงงานใหรบผดชอบ

การรบฟงความคดเหน

ของสมาชก

การนำาเสนอผล

งาน

ความคดรเรม

สรางสรรค

ความสำาเรจ

ของงาน

รวมคะแนน

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 181. ……………..2. ……………..3. ……………..4. ……………..5. ……………..6. ……………..

เกณฑการประเมนให 1 คะแนน ถารายการทประเมนนนอยในระดบตองปรบปรง

55

แบบวดและประเมนผลทกษะกระบวนการทำางานกลม

ให 2 คะแนน ถารายการทประเมนนนอยในระดบพอใช (ตองพฒนา)

ให 3 คะแนน ถารายการทประเมนนนอยในระดบด

ลงชอ .............................................................................

(.......................................................................)

ผประเมน

ชอนกเรยน .....................................................................................

ชน ม. 4 / ............... เลขท ...................

พฤตกรรม

ดานจตพสย

10 - 9คะแนน

8 - 7คะแนน

6 - 5คะแนน

4 - 3คะแนน

2 - 1คะแนน

ครงท 1

ครงท 2

ครงท 3

ผเรยนประเมน

เพอน

ประเมน

ครประเมน

56

แบบวดและประเมนผลพฤตกรรมดานจตพสย

ความสนใจใน

การเรยน

สนใจมากสมาธเยยม

ทงระหวางเรยน

และการรวม

กจกรรม

สนใจการเรยน

การสอนและ

กจกรรมตางๆ

สมำาเสมอ

ตองตดตามและตกเตอน

เปนบางครง

ตองอาศยการ

ควบคมและตกเตอนเสมอ

ไมตงใจ ไมมสมาธ

ทงในระหวาง

เรยนและการทำา

กจกรรม

………….………….

………….………….

…………

.…………

.

ความรบผดชอบ

ผลงานครบถวนถกตอง

เชอถอได(มแหลงอางอง

ทเชอถอได)

ผลงานครบถวนถกตอง

และเชอถอได

พอสมควร(มแหลงอางอง

ทเชอถอได)

ตองอาศยการ

ตดตามบาง

เลกนอย

ตองควบคม

ตรวจตราอยเสมอ

ขาดการควบคม

ตรวจตรามไดเลย

………….………….

………….………….

…………

.…………

.

ความขยนหมนเพยร

กระตอรอรน ขยน

หมนเพยรอยากร

อยากเหนเปนพเศษ

ขยนหมนเพยร

สมำาเสมออยากร

อยากเหน

ขยนหมนเพยร

เปนบางครง

เรยนและรวม

กจกรรมตามสบาย

เฉอยชาขาดความ

สนใจไมแสดง

ความอยากร

อยากเหน

………….………….

………….………….

…………

.…………

.

ความมระเบยบ

วนย

ปฏบตตามระเบยบ

และกฎเกณฑตางๆ ได

โดยตนเองไมตองอาศย

การควบคมใดๆ

ปฏบตตามระเบยบ

และกฎเกณฑ

ตางๆ

ตองอาศยการ

ตดตามอยบาง

ตองอาศยการ

ควบคมเสมอ

ขาดการควบคม

ตรวจตรามไดเลย

………….………….

………….………….

…………

.…………

.

ความละเอยดรอบคอ

สะอาด ประณตรอบคอบ

สะอาด ถกตอง

มขอผด

ผลงานมขอผด

พลาดนอย

ไมรอบคอบมกมขอ

ไมรอบคอบไมมการ

…………

………… ……

57

บในการทำางาน

ตรวจสอบตรวจทานผลงาน

กอนนำาสงทกครง

พลาดนอยทสด

มการตรวจทานกอนนำาสง

อยบาง

ยงไมคอยม

การตรวจทาน

ผลงานกอนนำาสงเทาทควร

ผดพลาดขาดการ

ตรวจทานผลงาน

กอนนำาสง

ตรวจสอบตรวจทานผลงาน

กอนนำาสงเลย

.………….

.………….

…….

…………

.

ความเหนของผสอน ....................................................................................................................................................................ลงชอ ..................................

.......(นางนภสสร วงศรคณถาวร)

วนท........เดอน.......... พ.ศ. ............

ลงชอ.........................เพอนนกเรยน

(..........................................)

......./......../........ลงชอ.............................นกเรยน (...................................

.......)......./......../........

รวม / เฉลย

…………

.

…………

.

…………

.

58