คำกริยำ น่ำชวนมอง¸„ำ...ค ำชÊจงส ำหร บน...

ค ำกรยำ นำชวนมอง ชด ชนดและหนาทของคำในภาษาไทย

วชาภาษาไทย ท๒๑๑๐๑ ชนมธยมศกษาปท ๑

นางกญญาภทร ตองกระโทก

ตำแหนงคร วทยฐานะชำนาญการ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนหนองยางพทยาคม

ตำบลหนองยาง อำเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนครราชสมา

กองการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา

เลมท๓

กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

คำนำ

แบบฝกทกษะการอาน การเขยน ชนดและหนาทของคำในภาษาไทยเปนนวตกรรมทางการศกษาทชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจ มทกษะดานหลกภาษา การใชภาษาไทยทถกตอง ซงผเรยนสามารถศกษาเรยนรไดดวยตนเอง ในการนผเรยนจำเปนตองมความร เรอง ชนดและหนาทของคำในภาษาไทย เพอนำไปสการใชภาษาไทย ในชวตประจำวนไดอยางถกตอง แบบฝกทกษะชดนเปนแบบฝกทกษะ การอาน การเขยน ชนดและหนาทของคำในภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๑ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ท๒๑๑๐๑ โรงเรยนหนองยางพทยาคม ตำบลหนองยาง อำเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนครราชสมา มจำนวน ๗ เลม ไดแก

เลม ๑ คำนามใชเรยกขาน เลม ๒ คำสรรพนามตามชอคน สตวสงของ เลม ๓ คำกรยานาชวนมอง เลม ๔ คำบพบทบอกหนาบท เลม ๕ คำวเศษณบอกชดเจน เลม ๖ คำสนธานเชอมคำเชอมความ เลม ๗ คำอทานสอสารอารมณ แบบฝกทกษะการอาน การเขยน ชนดและหนาทของคำในภาษาไทย เลมท ๑ คำนามใช

เรยกขาน เลมน ประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน เนอหาความร เกยวกบความหมายและหนาทในประโยคของคำนาม ผจดทำหวงเปนอยางยงวาแบบฝกทกษะการอาน การเขยน ชนดและหนาทของคำในภาษาไทยเลมนจะชวยแกปญหาการเรยนร เรอง หลกภาษา การใชคำใหถกตองตามชนดและหนาทของคำในภาษาไทย ของนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาปท ๑ โรงเรยนหนองยางพทยาคม อกทงจะเปนประโยชนตอผเรยน ผสอน และผทสนใจตอไป

กญญาภทร ตองกระโทก

ค ำชแจงส ำหรบคร

แบบฝกทกษะภาษาไทย เรอง ชนดของคำ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๑ เลมท ๑ เรองคำนาม จดทำขนเพอใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนร เรองคำนาม ซงจะชวยใหนกเรยน ไดรและเขาใจคำนามไดดยงขน สามารถนำคำนามไปใชไดอยางถกตอง และในการนำแบบฝกทกษะภาษาไทย ไปใชครควรปฏบต ดงน

๑. ครศกษาเนอหาและกระบวนการฝกของแบบฝกทกษะภาษาไทย กอนนำไปใชในการฝกทกษะ

๒. ครชแจงใหนกเรยนเขาใจการใชแบบฝกทกษะภาษาไทย เพอทราบถงบทบาทหนาทของตนเอง

๓. ครควรปลกฝงคณธรรมดานความซอสตยใหกบนกเรยน โดยไมดเฉลยของแบบฝกทกษะกอน

๔. ครใหนกเรยนทำแบบทดสอบกอนเรยน เพอประเมนความรพนฐานของนกเรยนกอนทนกเรยน

จะศกษาและทำแบบฝกทกษะ

๕. ครควรสงเกตการณทำแบบฝกทกษะของนกเรยน เพอประเมนพฤตกรรมการฝก

๖. ถานกเรยนมปญหาในการทำแบบฝกทกษะ ครควรใหคำปรกษา แนะนำ และใหกำลงใจ

๗. ในระหวางการทำแบบฝกทกษะ ครควรคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยนแตละ

คนเปนสำคญ

๘. หลงจากทำแบบฝกทกษะจบแลว ครใหนกเรยนทำแบบทดสอบหลงเรยน เพอดความกาวหนา

ของนกเรยน

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๑

ค ำชแจงส ำหรบนกเรยน

๑. ชดการเรยนร ชด ชนดของคำในภาษาไทย เรองคำกรยา เลมน ประกอบดวย แบบทดสอบ กอนเรยน เนอหา แบบฝกหด และขอสอบหลงเรยน

๒. ใหนกเรยนศกษาชดการเรยนรเลมน โดยทำแบบทดสอบกอนเรยน เฉลยแบบทดสอบ กอนเรยน ศกษาเนอหาเรอง คำกรยา จากกรอบความรแตละกรอบ ตอบคำถามทาย กจกรรม ตรวจคำตอบ ทบทวนความร ทดสอบหลงเรยน พรอมเฉลยแบบทดสอบ หลงเรยน

๓. สวนทเนอหา จะเรยงลำดบตามเนอหา ใหนกเรยนอานทำความเขาใจในแตละเรอง ใหเขาใจ สวนทเปนแบบฝก จะเปนคำถามใหนกเรยนคดหาคำตอบเอง โดยไมดเฉลยกอน แลวจงตรวจคำตอบทเฉลยไว พรอมทงทำความเขาใจ ถาไมเขาใจใหกลบไปอานเนอหา เรองนนไดอกหลายๆรอบ

๔. เมอศกษาจบแตละเรอง ใหทำแบบฝกหดทายบทเรยน ๕. เมอศกษาจบแลวใหทำแบบทดสอบหลงเรยน แลวตรวจคำตอบหลงเรยนจากเฉลย ๖. การเรยนดวยชดการเรยนร จะไมประสบผลสำเรจ ถานกเรยน ไมซอสตย ไมปฏบต

ตามคำสง นกเรยนจะขาดคณธรรม เรองความซอสตย

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๒

สาระส าคญ

การเรยบเรยงประโยค เพอใชในการตดตอสอสาร จ าเปนตองทราบเกยวกบชนด

และหนาทของค า เพอจะไดน าค ามาเรยบเรยงเขาประโยคไดอยางถกตอง

สละสลวย และเปนประโยชนในงานเขยน

ผลการเรยนรทคาดหวง

เมอนกเรยนศกษาบทเรยนส าเรจรปเลมนแลว นกเรยนสามารถบอก

ความหมายและลกษณะ จ าแนกชนดและบอกหนาทของค ากรยาได

จดประสงคการเรยนร

๑. บอกความหมายและลกษณะของค ากรยาได

๒. วเคราะหชนดของค ากรยาได

๓. บอกหนาทของค ากรยาในประโยคได

แบบฝกทกษะ ชนดและหนาทของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๓

แบบทดสอบกอนเรยน

คำชแจง จงเลอกคำตอบทถกตองทสดเพยงคำตอบเดยว แลวทำเครองหมาย × ลงในกระดาษคำตอบ

๑. คำกรยา คออะไร ก. คำแสดงอาการของนาม ข. คำแสดงอาการของนามและสรรพนาม ค. คำแสดงอาการและลกษณะของนาม ง. คำแสดงอาการและลกษณะของนามและสรรพนาม

๒. คำวา “ขน” ในขอใดเปนคำกรยา ก. เขาขนเชอก ข. นกกฬากำลงลงแขงขน ค. แมซอขนนำสเขยว ง. เขาหวเราะอยางขบ

๓. “ขน” ในประโยคขอใดเปนกรยามกรรม ก. นำขนเตมฝง ข. ดวงจนทรขนบนทองฟา ค. ลงขนตนไม ง. พอคาขนราคาสนคา

5. “ปด” ในประโยคขอใดเปนกรยาไมมกรรม ก. ประตปดแลว ข. เขาปดประกาศ ค. อยาปดประต ง. เจาพนกงานปดโรงงาน

6. “วนหนงถงเวรนางกวางทองแกในฝง” คำใดเปนคำกรยา ก. วนหนง ข. ถงเวร ค. นางกวาง ง.ทองแก

7. พระรวงเปนเจาเมองละโว คำวา “เปน” เปนคำกรยาชนดใด ก. กรยาไมมกรรม ข. กรยามกรรม ค. กรยาอาศยสวนเตมเตม ง. กรยาชวย

8. ขอใดมกรยาอาศยสวนเตมเตม ก. แดนเปนนกรอง ข. ธงชยวงเรวมาก ค. เหมอนฝนชอบวาดรป ง. สมโอกนขนม

9. ขอใดมคำกรยาทำหนาทประธานของประโยค ก. หนาบานมตนไมใหญ ข. เดนเปนการออกกำลงกาย ค. บานหลงนสวยมาก ง. ฉนจะไปเทยว

10. ขอใดมคำกรยาทำหนาทเปนกรรมของประโยค ก. ฉนไมชอบนอนดก ข. นองทำการบาน ค. พอกลบมาแลว ง. กลวยเปนอาหารของชาง

แบบฝกทกษะ ชนดและหนาทของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๔

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

๑. ง ๖. ง

๒. ข ๗. ค

๓. ง ๘. ก

๔. ก ๙. ข

๕. ค ๑๐. ก

แบบฝกทกษะ ชนดและหนาทของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๕

กรอบท ๑

ค ำกรยำ

ค ากรยา คอ ค าแสดงอาการ การกระท าและความรสกของนามและสรรพนาม บอกสภาพตางๆวาเปน

อยางไร ตวอยางค ากรยา เชน กน เดน นอน นง ขวาง โยน เปด ปด ขน ลง เปน อย คอ ม เหมอน เปนตน

ชนดของค ากรยา แบงออกเปน ๔ ชนด

๑. กรยาไมตองมกรรม หรอ อกรรมกรยา คอ ค ากรยาทมความสมบรณในตวเอง สามารถเขาใจความหมายได

ไมจ าเปนตองมกรรมมารบ ไดแก บน ยน ขน นง นอน หาว เดน ขน เปด

ตวอยาง นกบน ไกขน ครยน นกเรยนนง พระอาทตยขน พระจนทรตก

๒. กรยาทมกรรม หรอ สกรรมกรยา เปนกรยาทบอกใจความยงไมสมบรณ ตองมสวนขยายหรอกรรมมารบ จง

จะไดใจความสมบรณชดเจน เชน อาน เขยน สนใจ เลน รอ ให เหน ถก เปนตน

ตวอยาง ครอานค าถามจากหนงสอ นกเรยนเขยนตอบในสมด

นกเรยนสวนใหญสนใจเรยน นกเรยนบางคนเลนกบเพอน

รานคาตงอยดานหนาโรงเรยน ผปกครองรอนกเรยนกลบบาน

๓. กรยาอาศยสวนเตมเตม หรอ วกตรรถกรยา คอ กรยาทตองอาศยค านาม ค าสรรพนามหรอค าวเศษณมาขยาย จงจะไดความสมบรณ ไดแก คอ เปน เหมอน คลาย เทา ดจ ตวอยาง เธอเปนนกเรยน เคาเหมอนเธอ

วนท 16 มกราคม เปนวนคร นกเรยนมเพอนหลายคน ๔. กรยาชวย หรอ กรยานเคราะห เปนกรยาทชวยบอกความหมาย สภาพ หรอเวลาหรอการท าหนาทของค าใน

ประโยคใหชดเจนขน เชน เปน คง พง จวน จะ ก าลง เคย แลว เปนตน ตวอยาง ฉนท างานจวนเสรจแลว เธอจะกนขนมอะไร

ฉนเคยกนไขปง นกเรยนก าลงเรยนหนงสอ หนาทค ากรยา

๑. ท าหนาทเปนภาคแสดงของประโยค ๒. ท าหนาทขยายนาม

๓. ท าหนาทขย ายกรยา ๔. ท าหนาทเหมอนค านาม

๕. กรยานเคราะหจะท าหนาทชวยกรยาแทของประโยคใหมความหมายชดเจนขน

๖ แบบฝกทกษะ ชนดและหนาทของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา

กจกรรมท ๑

จงตอบค าถามตอไปน

๑. ค ากรยามลกษณะอยางไร

ตอบ………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………….…….. …………………………………………………………………………………………..

๒. จงขดเสนใตค ากรยาในขอความตอไป

ประเวณตงใหหลงหก มนกมกท ารายเมอภายหลง

จระเขใหญไปถงน ามก าลง เหมอนเสอขงเขาดงกคงราย

๓. จงจบคชนดของค ากรยาตอไปน โดยขดโยงเสนใหสมพนธกน

๓.๑ อกรรมกรยา กรยาชวย

๓.๒ สกรรมกรยา กรยาทมกรรม

๓.๓ วกตรรถกรยา กรยาไมตองมกรรม

๓.๔ กรยานเคราะห กรยาทตองอาศยสวนเตมเตม

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๗

เฉลยค าตอบ กจกรรมท ๑

จงตอบค าถามตอไปน

๑. ค ากรยามลกษณะอยางไร ตอบ ค าทแสดงกรยา อาการ สภาพและความรสกของนามและสรรพนาม

๒. จงขดเสนใตค ากรยาในขอความตอไป

ประเวณตงใหหลงหก มนกมกท ารายเมอภายหลง

จระเขใหญไปถงน ามก าลง เหมอนเสอขงเขาดงกคงราย

๓. จงจบคชนดของค ากรยาตอไปน โดยขดโยงเสนใหสมพนธกน

๓.๑ อกรรมกรยา กรยาชวย

๓.๒ สกรรมกรยา กรยาทมกรรม

๓.๓ วกตรรถกรยา กรยาไมตองมกรรม

๓.๔ กรยานเคราะห กรยาทตองอาศยสวนเตมเตม

แบบฝกทกษะชนดและหนาทของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๗

กรอบท ๒

ค ากรยา ม ๔ ชนด

๑. อกรรมกรยา คอกรยาไมตองมกรรม เชน

ฝนตก

นกบน

นกเรยนวงเลน

นองรองไห

๒. สกรรมกรยา คอ กรยาทมกรรม เชน

แมวกดหน

ต ารวจจบโจร

เขาเปดประตบาน

ชางกนออย

๓. วกตรรถกรยา คอ กรยาทตองอาศยสวนเตมเตม เพอใหมความสมบรณ ไดแก เปน อย คอ

เหมอน คลาย เทา

ฉนเปนนกเรยน

ตนตาลคลายตนมะพราว

ญาญาเหมอนนอง

กงคลายกง

นทธสงเทาพชาย

ขยนจงเลย

แบบฝกทกษะ ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๘

กจกรรมท ๒

จงพจารณาค ากรยาในประโยคทก าหนดให แลวท าเครองหมาย ลงในชองชนดของค ากรยาใหถกตอง

ประโยค ชนดของค ากรยา อกรรมกรยา สกรรมกรยา วกตรรถกรยา

๑. นกเรยนกนขนม ๒. ฝนตกหนก ๓. ภราดรเปนนกกฬาเทนนส ๔. แมท ากบขาว ๕. น าคอชวต

คด ๆ ตอบอะไร

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๙

เฉลยค าตอบ กจกรรมท ๒

จงพจารณาค ากรยาในประโยคทก าหนดให แลวใหนกเรยนวาดหนายม ลงในชองชนดของค ากรยาใหถกตอง

ประโยค

ชนดของค ากรยา อกรรมกรยา สกรรมกรยา วกตรรถกรยา

๑. นกเรยนกนขนม

๒. ฝนตกหนก

๓. ภราดรเปนนกกฬาเทนนส

๔. แมท ากบขาว

๕. น าคอชวต

ขดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา

๑๐Q

๐

๑๑Q

๐

กรอบท ๓

๔. กรยำนเครำะห หรอกรยำชวย คอ กรยำทประกอบกรยำอน

แบงเปน ๒ ชนดดงน

๔.๑ เปนกรยำอยำงเดยว เชน ยอม ก ำลง จะ จก พง ควร นำ จง อยำ ตวอยำง

คนเรำยอมตำย บอกควำมปกตธรรมดำ

นกก ำลงบน บอกเวลำปจจบน

เดกพงเชอฟงผใหญ บอกควำมเหนหรอควำมประสงค

เมองไทยจงเจรญ บอกควำมออนวอน

อยำสงเสยงดง บอกควำมบงคบ

๔.๒ เปนกรยำตำงจ ำพวกได

กรยำชวยบำงตวถำอยลอยๆ ไมไดประกอบกรยำอนจดเปนกรยำไมตองมกรรมหรอกรยำมกรรม แลวแตใจควำม

เขำเรยนหนงสออย บอกเวลำปจจบน

เขำอยบำน กรยำไมมกรรม

เขำไดเปนหวหนำชน บอกเวลำอดต

เขำไดรำงวลควำมประพฤตด กรยำมกรรม

เขำท ำงำนแลว บอกเวลำสมบรณ

เขำแลวงำน กรยำมกรรม

กรอบท ๔

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๑๒Q

๐

หนำทของค ำกรยำ

๑. ท ำหนำทขยำยค ำอน เชน

มะมวงเนำหลนลงมำ หลน ขยำย มะมวง

เขำนงกำงเกงขำด ขำด ขยำย กำงเกง

๒. ท ำหนำทเปนประธำนของประโยค

นอนดกท ำใหเสยสขภำพ

สบบรใหโทษแกรำงกำย

๓. ท ำหนำทเปนกรรมของประโยค

ฉนไมชอบนอนดก

ฉนไมชอบสบบหร

กจกรรมท ๓

หนเขำใจหนำทของ

ค ำกรยำแลวคะ

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๑๓Q

๐

๑. ใหนกเรยนขดเสนใตค ำกรยำนเครำะห (กรยำชวย) ในประโยคทก ำหนดให

๑.๑ เขำเรยนหนงสออย

๑.๒ เขำไดเปนหวหนำชน

๑.๓ เขำท ำงำนแลว

๒. ใหนกเรยนบอกค ำกรยำทพมพตวหนำ ท ำหนำทใดในประโยค

๒.๑ เกดสงครำมกลำงเมองแบกแดด

ตอบ…………………………………………………………….

๒.๒ ฉนไมชอบรองเพลง

ตอบ……………………………………………………………

เฉลย กจกรรมท ๓

๑. ใหนกเรยนขดเสนใตค ำกรยำนเครำะห (กรยำชวย) ในประโยคทก ำหนดให

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๑๔Q

๐

๑.๑ เขำเรยนหนงสออย

๑.๒ เขำไดเปนหวหนำชน

๑.๓ เขำท ำงำนแลว

๒. ใหนกเรยนบอกค ำกรยำทพมพตวหนำ ท ำหนำทใดในประโยค

๒.๑ เกดสงครำมกลำงเมองแบกแดด

ตอบ เปนประธำนของประโยค

๒.๒ ฉนไมชอบรองเพลง

ตอบ เปนกรรมของประโยค

ทบทวนความร

ค ำกรยำ ค ำกรยำ คอค ำทแสดงกรยำ อำกำร สภำพ และควำมรสกของนำมและสรรพนำม

ค ำกรยำ แบงออกเปน ๔ ชนด คอ

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๑๕Q

๐

แบบทดสอบหลงเรยน

ค ำชแจง จงเลอกค ำตอบทถกตองทสดเพยงค ำตอบเดยว แลวท ำเครองหมำย × ลงในกระดำษค ำตอบ

๑. ค ำกรยำ คออะไร ก. ค ำแสดงอำกำรของนำม

ข. ค ำแสดงอำกำรของนำมและสรรพนำม

ค. ค ำแสดงอำกำรและลกษณะของนำม

ง. ค ำแสดงอำกำรและลกษณะของนำมและสรรพนำม ๒. ค ำวำ “ขน” ในขอใดเปนค ำกรยำ

เขำใจค ำกรยำ

ดแลว เรำมำ

ท ำ

แบบทดสอบ

หลงเรยนกน

นะคะ

แบบฝกเสรมทกษะ ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๑๖Q

๐

ก. เขำขนเชอก ข. นกกฬำก ำลงลงแขงขน

ค. แมซอขนน ำสเขยว ง. เขำหวเรำะอยำงขบ

๓. “ขน” ในประโยคขอใดเปนกรยำมกรรม

ก. น ำขนเตมฝง ข. ดวงจนทรขนบนทองฟำ

ค. ลงขนตนไม ง. พอคำขนรำคำสนคำ

5. “ปด” ในประโยคขอใดเปนกรยำไมมกรรม

ก. ประตปดแลว ข. เขำปดประกำศ

ค. อยำปดประต ง. เจำพนกงำนปดโรงงำน

6. “วนหนงถงเวรนำงกวำงทองแกในฝง” ค ำใดเปนค ำกรยำ

ก. วนหนง ข. ถงเวร ค. นำงกวำง ง.ทองแก

7. พระรวงเปนเจำเมองละโว ค ำวำ “เปน” เปนค ำกรยำชนดใด

ก. กรยำไมมกรรม ข. กรยำมกรรม

ค. กรยำอำศยสวนเตมเตม ง. กรยำชวย

8. ขอใดมกรยำอำศยสวนเตมเตม

ก. แดนเปนนกรอง ข. ธงชยวงเรวมำก

ค. เหมอนฝนชอบวำดรป ง. สมโอกนขนม

9. ขอใดมค ำกรยำท ำหนำทประธำนของประโยค

ก. หนำบำนมตนไมใหญ ข. เดนเปนกำรออกก ำลงกำย

ค. บำนหลงนสวยมำก ง. ฉนจะไปเทยว

10. ขอใดมค ำกรยำท ำหนำทเปนกรรมของประโยค

ก. ฉนไมชอบนอนดก ข. นองท ำกำรบำน

ค. พอกลบมำแลว ง. กลวยเปนอำหำรของชำง

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

๖. ง ๖. ง

๗. ข ๗. ค

ชดการเรยนร ชด ชนดของค าในภาษาไทย เรองค ากรยา ๑๗๗Q

๐

๘. ง ๘. ก

๙. ก ๙. ข

๑๐. ค ๑๐. ก