บทความพิเศษ วศ. -...

DSSกรมวทยาศาสตรบรการ ปท 62 ฉบบท 195 พฤษภาคม 2557 Department of Science Service, Ministry of Science and Technology 11

สนคาOTOPประเภทอาหารจดเปนอาหารแปรรป

เบองตนพรอมจำาหนายซงตองผานการขออนญาตขนทะเบยน

อาหารตามประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบท342พ.ศ.

2555เรองวธการผลตเครองมอเครองใชในการผลตและเกบ

รกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจำาหนาย(Primary

GMP)ทมการควบคมกระบวนการผลตใหมมาตรฐานลดและ

ขจดความเสยงจากอนตรายทอาจเกดจากกระบวนการผลตโดย

จะควบคมตงแตอาคารสถานทผลตอปกรณเครองมอเครองใช

ในการผลตการคดสรรวตถดบกระบวนการผลตบคลากร

การจดเกบผลตภณฑจนกระทงการขนสงผลตภณฑจนถงมอ

ผบรโภค

กรมวทยาศาสตรบรการ ไดรวบรวมขอมลของ

ผประกอบการสนคา OTOPประเภทอาหารและเครองดม

ทยนขอการรบรองมาตรฐานผลตภณฑชมชนจากสำานกบรหาร

มาตรฐานผลตภณฑชมชน สำานกงานมาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรม และขอมลจากการลงพนทพบผประกอบการ

อภษฐา ชางสพรรณ*

ประเภทอาหารและ

เครองดม

วศ. กบการแกไขปญหา

และพฒนาคณภาพสนคา

เบองตนในป2556พบวาสนคาประมาณรอยละ50ทนำามา

ทดสอบในหองปฏบตการไมผานเกณฑมาตรฐานทำาใหมปญหา

ในการยกระดบคณภาพสนคาOTOPใหมความปลอดภยแก

ผบรโภคปญหาทพบสวนใหญมาจากสถานทผลตอาหารและ

เครองดมไมไดมาตรฐาน วตถดบกระบวนการผลตและการ

เกบรกษาสนคาทไมถกสขลกษณะรวมทงสนคาเกบไดไมนาน

บรรจภณฑไมเหมาะสมและการออกแบบบรรจภณฑยงไมดงดด

ความสนใจของลกคาผประกอบการไมสามารถปรบปรงสนคา

และแกไขปญหาดงกลาวได

กรมวทยาศาสตรบรการ ไดจดทำาโครงการ

“การพฒนาสนคาOTOPประเภทอาหารและเครองดม”ขนใน

ปงบประมาณ2557มวตถประสงคเพอชวยแกปญหาสนคาท

ไมไดคณภาพและไมผานเกณฑมาตรฐานมงเนนยกระดบสนคา

OTOPประเภทอาหารและเครองดมใหไดมาตรฐาน เปนท

ยอมรบและสรางความเชอมนแกลกคา เปนการเพมโอกาส

ทางการตลาดใหกบสนคาOTOPประเภทอาหารและเครองดม

ของประเทศไทยพรอมเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนโดยการ

ดำาเนนงานประกอบดวย

การลงพนทดำาเนนการชวยแกปญหาสนคาOTOP

ประเภทอาหารและเครองดม มงเนนทผประกอบการทไมผาน

มาตรฐานใหเขาสกระบวนการรบรองมาตรฐานพนททไดลง

สำารวจไดแก

*นกวทยาศาสตรชำานาญการโครงการวทยาศาสตรชวภาพ

บทความพเศษ

จากขอมลทมผประกอบการผลตสนคา OTOP

ขนทะเบยนกบกรมการพฒนาชมชนกระทรวงมหาดไทย

กวา7หมนผลตภณฑดงนนการพฒนาสงเสรมผประกอบ

การสนคา OTOP นอกจากเปนการสรางรายไดใหแก

ครวเรอนการสรางงานในชมชนทองถนทวประเทศแลวยง

สามารถเพมมลคาการสงออกใหกบประเทศดวย

โครงการภายใตแนวทางการบรณาการการดำาเนนงานรวมกบหนวยงานทองถนและภาคสวนตางๆ

DSS กรมวทยาศาสตรบรการ ปท 62 ฉบบท 195 พฤษภาคม 2557 Department of Science Service, Ministry of Science and Technology12

1)พนทจงหวดภาคเหนอดำาเนนการสำารวจพนททงสน

8จงหวดไดแกจงหวดแมฮองสอนพะเยาแพรลำาพนอทยธาน

ตากสโขทยและพษณโลกเปนผประกอบการผลตผลตภณฑ

ผลไมแปรรป(ผลไมแชอมผลไมเชอม)พรกแกงและไขเคม

2)พนทจงหวดภาคกลางดำาเนนการสำารวจพนททงสน

8จงหวดไดแกจงหวดนนทบรชลบรราชบรอยธยาฉะเชงเทรา

ระยองจนทบรและเพชรบรเปนผประกอบการผลตผลตภณฑ

ขนมไทย (ขนมชน ขนมทองหยด ขนมทองพบ) ผลไมทอด

ขนมขาวตปลาเคมปลายางหมหยองสมนไพรพรกแกงกะป

ซาลาเปาขนมจบและไขเคม

3)พนทจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอดำาเนนการ

สำารวจพนททงสน 10 จงหวด ไดแก จงหวดนครราชสมา

ขอนแกน รอยเอด อบลราชธาน ยโสธรกาฬสนธ รอยเอด

หนองบวลำาภ ชยภม มหาสารคาม เปนผประกอบการผลต

ผลตภณฑขาวแปรรป (ขาวเกรยบ ขาวตง) ผลไมแปรรป

(ผลไมแชอมผลไมเชอม)ปลาสมนำาพรกและไขเคม

4)พนทจงหวดภาคใตดำาเนนการสำารวจพนททงสน

3จงหวดไดแกจงหวดชมพรสราษฏรธานและสงขลาเปน

ผประกอบการผลตผลตภณฑผลไมแปรรป(ผลไมอบผลไมทอด)

นำาพรกและพรกแกง

การสมเกบตวอยางและนำามาทดสอบเบองตน เพอ

เปนแนวทางในการแกปญหาใหกบผประกอบการปญหาโดย

ภาพรวมทพบตงแตขนตอนการเลอกใชวตถดบกระบวนการ

ผลตและการเกบรกษาไมเหมาะสมจงทำาใหเกดการปนเปอนเชอ

จลนทรยรวมทงผประกอบการบางสวนยงขาดความรความเขาใจ

ในการเลอกใชวตถเจอปนอาหารสงผลใหคณภาพสนคาไมเปน

ไปตามมาตรฐานผลตภณฑชมชนและจากการสมเกบตวอยาง

สนคาOTOPมาทำาการทดสอบจำานวนกวา 66ผลตภณฑ

ผลการทดสอบเบองตนพบวา คณภาพสนคายงไมเปนไป

ตามเกณฑมาตรฐาน 38 ผลตภณฑ ดงนนนกวทยาศาสตร

วศ.จงไดเขามามสวนชวยใหคำาแนะนำาการแกไขปญหาเบองตน

แกผประกอบการในสวนของทสนคาทยงไมเปนไปตามมาตรฐาน

เหลาน และมการตดตามเกบตวอยางสนคาทไดแกไขหรอ

ปรบปรงคณภาพตามทไดรบคำาแนะนำาแลวมาทำาการทดสอบ

ซำาอกครงเพอนำาผลการทดสอบทไดยนยนคณภาพสนคาวาเปน

ไปตามมาตรฐานแลวโดยจดทำาเปนหนงสอแจงใหแกหนวยงาน

ทใหคำารบรองมาตรฐานสมตวอยางเพอใหการรบรองมาตรฐาน

สนคาตอไป

การแกไขปญหา ไดมการใหคำาแนะนำาเบองตนเกยวกบ

ปจจยททำาใหเกดการปนเปอนเชอจลนทรยการเลอกและเกบรกษา

วตถดบและผลตภณฑ การใชวตถเจอปนอาหารการเลอกใช

ภาชนะบรรจอาหารแนะนำาการพฒนากระบวนการผลตสนคา

ใหมคณภาพไดมาตรฐานและการแกปญหาการปนเปอนจาก

ผเชยวชาญ

การใหความชวยเหลอผ ประกอบการเพอเตรยม

ความพรอมในการเขาสกระบวนการรบรองมาตรฐาน ใน

กรณพบสนคา OTOP ทมคณภาพไมเปนไปตามมาตรฐาน

กรมวทยาศาสตรบรการ ไดดำาเนนการใหความชวยเหลอ

ผประกอบการดงน

1. การจดฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลย เพอให

ความรกบผประกอบการในหลกสตรตางๆเชนหลกเกณฑ

วธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอม

จำาหนาย (Primary GMP) การพฒนากระบวนการผลต

ผลตภณฑอาหารในระดบชมชนเทคโนโลยการบรรจเพอ

เพมมลคาผลตภณฑOTOP รวมทงการจดฝกอบรมเพอให

ความร เฉพาะทางตามความตองการของผ ประกอบการใน

แตละพนท

2. กรมวทยาศาสตรบรการ ไดมความรวมมอกบผ

เชยวชาญเฉพาะทางจากสถาบนตางๆเพอมาเปนทปรกษาและ

ใหคำาแนะนำาแกผประกอบการในการปรบปรงพฒนายกระดบ

คณภาพสนคาOTOPใหมคณภาพเปนไปตามมาตรฐานมการ

ดำาเนนงานหลายโครงการไดแก

2.1โครงการพฒนาสนคาOTOPประเภทอาหาร

และเครองดมในภาคเหนอและภาคกลางคณะทปรกษาจาก

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

DSSกรมวทยาศาสตรบรการ ปท 62 ฉบบท 195 พฤษภาคม 2557 Department of Science Service, Ministry of Science and Technology 13

2.2 โครงการพฒนาผลตภณฑปลาสมสการรบรอง

มาตรฐาน คณะทปรกษาจากมหาวทยาลยขอนแกนและ

มหาวทยาลยมหาสารคาม

2.3โครงการพฒนายกระดบสนคาOTOPประเภท

อาหารเครองดมนำาพรกและพรกแกงในภาคใตคณะทปรกษา

จากมหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตหาดใหญ

2.4โครงการพฒนาและสรางมลคาเพมสนคาOTOP

ดวยบรรจภณฑคณะทปรกษาจากสถาบนวจยวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงประเทศไทย(วว.)

การลงพนทพบผประกอบการ สนคา OTOP ประเภทอาหารและเครองดม เพอดำาเนนการชวยแกปญหาสนคา OTOP ประเภทอาหารและเครองดม

การดำาเนนการพฒนาสนคา OTOP ประเภทอาหารและ

เครองดมใหกบผประกอบการ เปนการใหความรความเขาใจ

ในกระบวนการผลตอาหาร ชวยแกปญหาทำาใหผประกอบ

การสามารถผลตอาหารและเครองดมใหมคณภาพและความ

ปลอดภยไดมาตรฐานเปนทยอมรบและสรางความเชอมน

ใหแกผบรโภคสงผลใหสนคาจำาหนายไดดขนสงเสรมการสราง

รายไดขยายโอกาสทางการแขงขนใหแกผประกอบการ

ต วอ ย า งท ทำ า

การสมมาทดสอบเบองตน

เพอพฒนาคณภาพและยก

ระดบสนคา OTOP ใหได

มาตรฐาน