เชื้อราสาเหต ุโรคกล...

เชื้อราสาเหตุโรคกลวยไม

ผศ. ดร. สิริรัตน แสนยงค

เอกสารประกอบการสอน

โรคเนาดํา / โรคยอดเนา /

โรคเนาเขาไส

เชื้อสาเหตุ เกิดจากเชื้อรา

Phytophthora palmivora

อาการที่ใบ

เปนจุดใส ชุมน้ํา สีเหลือง ตอมาสีจะเปลี่ยนเปนสี

น้ําตาลแลวเปนสีดําในที่สุด

แผลจะขยายใหญลุกลามอยางรวดเร็ว ในสภาพที่มี

ความชื้นสูง เชื้อราจะสรางเสนใยสีขาวใสละเอยีดบน

แผลเนาดําเทานั้น สังเกตเห็นไดชัดเจนตอนเชามืด

กอนที่แสงแดดจัด

อาการทีต่น

เชื้อราเขาทางยอดหรือโคนตน ใบจะเหลืองหรือเนาดาํหลุด

รวงจากตนไดงาย

กรณีทีเ่ชื้อเขาทางยอดแลวทําใหยอดเนาดาํ เมื่อใชมือดงึยอด

จะหลุดตดิมือขึ้นมา กรณีทีเ่ชื้อราเขาทางโคนตน ใบจะ

เหลืองแลวรวงจากโคนตนขึ้นไปหาสวนยอดเรื่อยๆ

http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=p-path47&group=4

http://www.botany.hawaii.edu/faculty/wong/Bot201/Oomycota/Phytophthora1.jpg

http://www.botany.hawaii.edu/faculty/wong/Bot201/Oomycota/Phytophthora2.jpg

โรคเนาดํา โรคยอดเนา โรคเนาเขาไส

Phytophthora palmivora

Phytophthora palmivora

Phytophthora palmivora

Phytophthora palmivora

Phytophthora palmivora

Phytophthora palmivora

อาการที่ราก เปนแผลสีดํา เนา แหง ยุบตัวลง หรือราก

เนาแหงแฟบ ตอมาเชื้อจะลุกลามเขาไปในตน

Phytophthora palmivora

Phytophthora palmivora

Phytophthora palmivora

อาการที่กานชอดอก เมือ่เชื้อ

เขาทาํลายตรงกานชอ จะเห็น

แผลเนาดํา ลุกลาม กานชอ

ดอกจะหักพับในที่สุด

อาการที่ดอก บนกลีบดอกเปนจุดแผลสีน้ําตาล อาจมีสี

เหลืองลอมรอบแผลนั้นกรณีทีเ่ปนกับดอกตูมขนาดเล็ก

จะเนาแลวดอกหลุดจากกานชอ

Phytophthora palmivora

เปนโรคทีแ่พรระบาดจากตนหนึ่งไปยงัอีกตนหนึ่งได

งาย โดยเฉพาะในฤดูฝน อากาศมีความชื้นสูงมาก

สปอรของเชื้อราจะกระเด็นไปกับน้ําฝนหรือระหวาง

การรดน้ํากลวยไม

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรงเรือนใหโปรง อยาปลูกกลวยไมแนน

เกินไป

2. ถาพบโรคนี้ในระยะลูกไม ใหแยกกระถางทีเ่ปนโรค

ออกเสีย แลวเผาทําลายถาเปนกับกลวยไมที่ตนโตแลว

3. ควรตัดสวนที่เปนโรคออกเสียจนถึงเนื้อดี แลวใช

สารเคมีปองกันกําจัดที่ใชไดผลดีปายบริเวณทีเ่ปนแผล

4. ไมควรใหน้ํากลวยไมตอนเย็นใกลค่ํา โดยเฉพาะชวง

ฤดูหนาว เพราะวาจะทําใหเกิดสภาพอากาศเย็น

ความชื้นสูง ซึ่งเหมาะตอการเจริญเติบโตของเชื้อนี้

โรคจะระบาดอยางรุนแรงไดงายขึ้น

5. ไมควรขยายพันธุจากตนที่เปนโรค เผาทําลายตนที่

เปนโรคเพื่อตัดวงจรของเชื้อสาเหตุ

6. ชวงฤดูฝนควรทําหลังคาพลาสติกสําหรับลูก

กลวยไมเพื่อปองกันการระบาดของโรค

7. สภาพดินเหนียว น้ําขัง เชื้อจะระบาดไดดีเปนพิเศษ

ชวยการระบายน้ํา ดวยการเตรียมแปลงปลูก รองพื้น

ดวยขี้เถาแกลบเสียกอนปูดวยกาบมะพราว

นอกจากนั้นขี้เถาแกลบยังมีความเปนดางจะชวย

ปองกันไมใหโรคนี้เขาทําลายกลวยไมในระยะแรกได

อีกดวย

8. สารเคมีที่ใชสําหรับโรคนี้มีอยูหลายชนิดดวยกัน คือ

- ฟอสฟอรัส แอซิด อตัรา 30 ซีซี.ตอน้ํา 20 ลิตร พน

ชวงแดดไมจัด สารนี้ใชไดดีในแงของการปองกัน

- เมธาแลคซิล 35% WP อัตรา 7 กรัม ตอน้ํา 20 ลิตร

หรือ เมธาแลคซิล 25% WP อัตรา 40 กรัม ตอน้ํา 20

ลิตร ใชไดผลในกรณีการกําจัดเชื้อ สารเคมชีนิดนี้เปนสร

เฉพาะเจาะจง ไมควรใชติดตอกันเกิน 3 ครั้ง เพื่อไมให

เชื้อดื้อยาเร็วตองพนสลับกับสารเคมีชนิดอื่น เชน แค

ปแทน หรือ แมนโคเซบ เปนตน ขอควรระวังของ

สารเคมีนี้คือ ถาหากใชอัตราเขมขนมากๆ และพนถี่มาก

เกินไปกลวยไมจะมีอาการตนแคระแกรน รากกุด ขอถี่

ชอดอกสั้น ผิดปกติ

- โฟซีทิล-อลูมิเนยีม ใชอัตรา 25-50 กรัม ตอน้ํา 20

ลิตร อัตราต่ําใชปองกันโรคอัตราสูงใชเพื่อกําจัดโรค

สารนี้เปนสารดูดซึม ดังนั้นในกรณีที่ใชเพื่อปองกัน

โรคใหพนเพียงเดือนละ 1-2 ครั้งเทานั้น และไมควร

ผสมกับปุยใดๆ สําหรับการใชสารประเภทดูดซึม มีขอ

ควรระวังอยาใชติดตอกันเปนเวลานานๆ จะทําใหเชื้อ

ดื้อยา ควรใชสลับกับสารชนิดอื่น เชน ใชเมธาแลคซิล

สลับกับแมนโคเซบ หรือใชสารที่ผสมมาใหเรียบรอย

แลว จะทําใหการปองกันกําจัดใหผลดียิ่งขึ้น

-อีทริไดอะโซล ใชสําหรับปองกันไดผลดีเชนกัน ขอควร

ระวังของสารเคมีนี้คือไมควรผสมกับปุยและสารเคมี

อื่นๆ ทุกชนิด

โรคใบจุด หรือใบขี้กลาก

เชื้อสาเหตุ เกิดจากเชื้อรา

Phyllostictina pyriformis

http://plantpro.doae.go.th/plantclinic/clinic/plant/orchid/leafspot.html

อาการ จะตางกันในกลวยไมแตละสกุล

แวนดา แผลจะเปนรูปกระสวยและจะเชื่อมตอกันถาเปนมาก กลางแผลจะเปนตุมนูนสีน้ําตาลดํา จะสากมือ

เวลาลูบ

หวาย แผลจะเปนจุดกลมสีน้ําตาลหรือดํา ขอบแผลสีน้ําตาลออน ขนาดตั้งแตปลายเข็มหมุดถึง 1 ซม. เกิดได

ตลอดป โรคนี้เกิดไดทั้งหนาและหลังใบ อาการเริ่มแรก

จะเปนจุดสีเหลือง

การแพรระบาด

- สปอรของเชื้อราจะแพรกระจายไปกับลม

- ลอยไปกบัน้ํา

- โรคนี้สามารถเกิดไดทั้งป ยกเวนบนกลวยไมสกุล

แวนดาจะระบาดมากตั้งแตปลายฤดูฝนจนถึงฤดูหนาว

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. เกบ็ใบทีเ่ปนโรคเผาทําลายทิง้

3. ฉีดพนดวยสารเคมี เชน แมนโคเซป สลับกับ คารเบน

ดาซิม

โรคปนเหลือง

เชื้อรา Pseudocerocospora dendrobii

อาการ

เริ่มจากใบลางๆกอน โดยจะเปนจุดกลมสีเหลือง

อาการรุนแรงขึ้น จะ

ติดกันเปนปนสี

เหลืองตามแนวยาว

ของใบ

เมื่อพลิกใตใบดูจะพบสปอรสีดําขึ้นเต็ม สุดทายใบจะ

เปลี่ยนเปนสีน้ําตาลรวงหลุดจากตน และทําใหกลวยไม

ทิ้งใบหมดในที่สุด

การแพรระบาด

ระบาดมากชวงปลายฤดูฝนถึงฤดูหนาว

โดยแพรกระจายสปอรไปกับลม ฝน และน้ําที่รด

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. เก็บใบที่เปนโรคเผาทําลายทิ้ง

3. ฉีดพนดวยสารเคม ีเชน

เบนโนมิล สลับกับ คารเบนดาซิม

โดยเนนฉีดพนที่ใตใบใหมากๆ

ใบจุดดํา (Black spot)

เชื้อสาเหตุ เกิดจากเชื้อรา Alternaria sp. ,

Drechslera sp. , Helminthosporium sp.

อาการ มีหลายลักษณะใหเห็นบนหนาใบ

- ดานหนาใบ เปนแผลสีน้ําตาลดําขนาดเล็ก รูปรางไม

แนนอน กระจายอยูทัว่ไป

- ดานหนาใบเปนจุดสีขาว หรือเหลืองออน ตรงกลาง

เปนจุดสีดํา อาการชัดเจนบนใบแก

- ดานหนาใบและหลังใบเปนจุดบุมสีดํา แผลยุบตัวลง

ไปจากเนื้อเยื่อปกติของพืช พบทั้งใบออนและใบแก

โรคใบจุดดํา (Black spot) Alternaria sp.

การแพรระบาด

เกิดไดตลอดป ยกเวนในกลวยไมลูกผสมสกุลหวายจะ

ระบาดมากในชวงฤดูฝนจนถึงฤดูหนาว โดยสปอรของ

เชื้อราปลิวไปกับลมหรือไปกับน้ําที่ใชรด โดยเฉพาะ

การใหน้ําแบบสายยางหรือระบบสปงเกลอร การแยก

ตนกลวยไมลําหนาและลําหลังที่เปนโรคไปปลกูขยาย

พันธทําใหเชื้อราแพรระบาดไดงาย

โรคใบจุดดํา (Black spot) Drechslera sp.

โรคใบจุดดํา (Black spot)

Helminthosporium sp.

- ดานหนาใบ เปนแผลสีน้ําตาลดําขนาดเล็ก รูปรางไม

แนนอน กระจายอยูทัว่ไป

- ดานหนาใบ เปนจุดสีขาวหรือเหลืองออน ตรงกลาง

เปนจุดสีดํา อาการจะเห็นชัดบนใบแก

- ดานหนาใบและหลังใบ เปนจุดบุมสีดํา พบเห็นทั้งใบ

ออนและใบแก

- โรคเกิดไดทั้งป สปอรแพรระบาดโดยน้ําและลม

อาการ มีหลายลักษณะใหเห็นบนหนาใบ

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. เกบ็ใบทีเ่ปนโรคเผาทําลายทิง้

3. ฉีดพนดวยสารเคมี เชน แมนโคเซป สลับกับ

คารเบนดาซิม

4. หลีกเลี่ยงการพนปุยในอัตราความเขมขนสูงขณะแดด

จัด

โรคแอนแทรคโนส

เชื้อสาเหตุ เกิดจากเชื้อรา

Colletotrichum gloeosporiodes (Penz) Sacc.

อาการ เกิดไดทีป่ลายใบและกลาง

ใบ แผลจะมีสนี้ําตาลและมวีงเรียง

ซอนๆกันเปนสีดํา ซึ่งนั่นก็คือ

สปอรของเชื้อรา ซึ่งพรอมจะ

แพรระบาดตอไปกับลม ฝน และ

น้ําที่รด

โรคแอนแทรคโนสเกิดไดกับกลวยไมทุกชนิด โดยเฉพาะ

กลวยไมสกุลออนซิเดียมจะออนแอตอโรคนี้ขึ้น

http://orchidnet.doae.go.th/home/technic_orchid.php?c=1&d=20&id=90

ลักษณะอาการ

เกิดไดทั้งทีป่ลายใบและกลางใบของกลวยไม แผลจะมี

ลักษณะทีส่ังเกตไดชัดเจน คือ แผลมีสีน้ําตาล เปนวง

เรียงซอนกันหลายๆ ชั้น และจะมีกลุมของเชื้อราเปนสี

ดําเกิดขึ้นบนวงซอนกันนั้น สปอรของเชื้อราเปนรูป

ไข ไมมีสี หรือสีใสและไมมี setae

การแพรระบาด

เชื้อราสาเหตุจะแพรระบาดไดดีในโรงเรือนที่มีความชื้น

สัมพัทธสูง โดยเฉพาะในฤดูฝนหรือการพรางแสงใน

โรงเรือนไมเหมาะสม กลวยไมไดรับแสงแดดมากเกิน

ความตองการจะทําใหเซลลพืชออนแอ เชื้อเขาทําลายได

งายยิ่งขึ้น เชื้อราปลิวไปกับลมหรือฝนหรือน้ําที่ใชรด

ดวยสายยางหรือระบบสปงเกลอร

การปองกันกําจัด

1. เก็บรวบรวม ใบ เศษซากพืชทีเ่ปนโรคแลวนําไปเผา

ทําลายเพื่อไมใหเชื้อสาเหตุแพรระบาดตอไป

2. พนดวยสารปองกันกําจัดโรคพืช คลอโรทาโลนิล

(chlorothalonil ) อัตรา 20 กรัมตอน้ํา 20 ลิตร สลับกับ

สารโปรคลอราท (prochloraz) อัตรา 20 กรัมตอ

น้ํา 20 ลิตร

3. การพรางแสงกลวยไมไมเหมาะสมกับกลวยไมแต

ระยะการเจริญเติบโต ทําใหกลวยไมไดรับแสงแดดจัด

มากเกินไป จะทําใหใบเกิดการออนแอ ใบ

ไหม (sunburn) โรคเขาทําลายไดงาย

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. ตัดสวนที่เปนโรคเผาทําลายทิ้ง

3. ฉีดพนดวยสารเคมี เชน แมนโคเซป สลับกับ คารเบน

ดาซิม หรือแคปแทน

4. กลวยไมทีไ่ดรับแสงมากเกินไป ใบจะออนแอและเปน

โรคนี้ไดงาย

โรคราสีเทา

เชื้อสาเหตุ เกิดจากเชื้อรา Botrytis sp.อาการ

กลีบดอกที่กําลังจะบานหรือบานแลว โดยจะมีเชื้อรา

สีเขียวหมนอมน้ําตาล ขึ้นปกคลุมเปนกระจุกหรือ

กระจายทั่วไป กลีบดอกจะมีอาการเนาช้ําเหมือนถูกน้ํา

รอนลวกในตอนเชาที่มีอากาศเย็นชื้นหรือชวงฤดูฝน

เปนมากกับพวกสกุลฟาแลนนอปซิส

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. ตัดดอกทีเ่ปนโรคเผาทําลายทิ้ง

3. ฉีดพนดวยสารเคมี เชน เบนโนมิล

โรคราดํา

เชื้อสาเหตุ เกิดจากเชื้อรา Cladosporium sp.

อาการ

เชื้อราสีดําขึ้นปกคลุมทีใ่บ ลําตน กาบใบ กานชอดอก

จะระบาดพรอมกับการระบาดของเพลี้ยออน เพราะจะ

อาศัยอาหารจากน้ําหวานซึ่งเปนของเสียทีเ่พลี้ยออน

ขับถายออกมา ราตัวนี้ไมไดงอกเขาไปทาํลายเซลลของ

พืชแตจะปกคลุมพืชทําใหไมสามารถสังเคราะหแสงได

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. ฉีดพนสารปองกันกําจัดแมลง เชน คารบาริล เมทโธมิล

3. ฉีดพนดวยสารเคมีปองกันกําจัดเชื้อรา เชน แมนโคเซป

สลับกับ คารเบนดาซิม

Curvularia eragrostidis

โรคดอกจุดสีสนิม

โรคจุดสนิม / โรคดอกสนิม

เปนมากกับกลวยไมสกุลหวาย

- จุดเล็กๆสีน้ําตาลบนกลีบดอกกลวยไม และจะคอยๆ

กลมโตขึ้นเปนสีสนิม

- ระบาดเร็วมากในฤดูฝนและชวงที่น้ําคางลงจัด

http://www.pgodoy.com/imicoportu.htm

http://www.airqualitynm.com/ozoneshock.htm

การแพรระบาด ในฤดูฝน

การปองกันกําจัด

-เผาทาํลายดอก ชอดอก

-ฆาเชื้อในน้ําโดยใชคลอรีน

-ลดการใชปุยไนโตรเจน เพิ่มโปแตสเซียม

โรคเนาแหง เชื้อรา Sclerotium rolfsii

การปองกันกําจัด

1. เผาทาํลาย

2. ไมควรใชเบนโนมิล

ติดตอกันเปนเวลานาน

http://www.apsnet.org/education/IllustratedGlossary/PhotosS-V/sclerotium.htm

สเคอโรเตยีม

(sclerotium)

การปองกันกําจัด

- เผาทําลายตนที่เปนโรค

- ไมควรใชสารเบโนมิล ติดตอกันนาน

เชื้อแบคทเีรียสาเหตุ

โรคกลวยไม

อาการ

- พบอาการไดทุกสวนของกลวยไม เชน โคนตน ลําลูก

กลวย ใบ ยอดออน

- เริ่มแรกจะเปนจุดฉ่ําน้ําเล็กๆกอน แลวจะลุกลามเปน

แผลช้ําขนาดใหญสีน้ําตาล และยุบตัวลง เมื่อดมสวนที่

เปนโรคจะพบวามีกลิ่นเหมน็เฉพาะตัว

โรคเนาเละ (Soft Rot)

เชื้อแบคทีเรีย Erwinia sp.

- ระบาดรุนแรงมากในสภาพอากาศรอนและความชื้นสูง

เชื้อจะระบาดไปกบัน้ําโดยเขาทําลายพืชทางชองเปด

ธรรมชาติและบาดแผล

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. ตัดแยกสวนที่เปนโรคเผาทําลายทิ้ง

3. หาวัสดุปองกันลูกไมหรือไมปลูกใหม ไมใหถูกฝน

กระแทกเพราะใบจะช้ําซึ่งทําใหเชื้อเขาทําลายไดงาย

4. หลีกเลี่ยงการพนปุยทีม่ีความเขมขนของไนโตรเจน

สูง

5. ฉีดพนดวยสารปฏิชีวนะที่มีสวนผสมของ

สเตรปโตมัยซนิอยู เชน

แอกกริมัยซิน หรือแอกกริสเตรป ในอัตรา 10-20 กรัมตอ

น้ํา 20 ลิตร

แตตองระวังอยาฉีดพนบอย เพราะใบกลวยไมจะเปน

สีเหลือง ซีดขาว ซึ่งจะเห็นชัดในไมประเภทแวนดา

แอสโคเซนดา

http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=p-path47&group=4

โรคเนาเละ

Pseudomonas gladioli

หรือ

Ralstonia gladioli

http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/canlilar/monera/pseudomonad.htm

Psuedomonas spp.

การปองกันกําจัด

1. เผาทาํลายตน / เครื่องปลูกที่เปนโรค

2. งดการใหน้ําชวงที่พบโรคระบาด

3. ไมใหน้ําแฉะเกินไป

4. ไมปลูกหนาแนนเกินไป

5. ระวังอยาใหเกิดแผล

เชื้อไวรัสสาเหตุ

โรคกลวยไม

โรคยอดบิดของหวาย

เชื้อไวรัส

1. Cymbidium Mosaic Virus

2. Odontoglossum Ring-spot Virus (ORSV) หรือ

(Tobacco Mosaic Virus Orchid Strain, TMV-O)

3. Cymbidium Ringspot Tombus Virus

Orchid Fleck Rhabdovirus

อาการ

-มีหลายลักษณะแตกตางกันไปตามชนิดของเชื้อไวรัสและ

ชนิดของกลวยไม บางทเีชื้อก็แฝงอยูในกลวยไมโดยไม

แสดงอาการออกมาใหเห็นก็ได

-อาการที่พบเห็นบอยๆ ไดแก

1. ใบดาง ตามแนวยาวของใบโดยมีสีเขียวออนสลับสี

เขียวเขม

2. ยอดบิด ชวงขอจะถี่สั้น การเจริญเติบโตนอยลง แคระ

แกน

แพรระบาดโดยมนุษยเปนสวนมากโดยติดไปกบั มีด

กรรไกร

3. ชอดอกสั้น กลีบดอกบิด มีเนือ้หนาแข็งกระดาง ซึ่ง

บางครั้งจะมีสีซีดทีโ่คนกลีบดอก หรือมีลักษณะดอกดาง

และดอกมีขนาดเล็กลง

การปองกันกําจัด

1. ปรับสภาพโรคเรือนใหโปรง อากาศถายเทไดสะดวก

2. แยกตนที่เปนไปเผาทําลายทัง้ตน

3. อยานําตนทีเ่ปนไวรัสไปทําการขยายพันธุโดยเด็ดขาด

4. ทาํความสะอาดเครื่องมือเครื่องใชทุกครั้งที่มีการตัดแยก

หนอหรือดอก โดยจุมในแอลกอฮอลแลวลนไฟ

5. บํารุงกลวยไมใหแข็งแรงอยูเสมอ

Cymbidium mosaic virus and

Odontoglossum ringspot virus

ELISA Test Kit

โรคยอดบิดของหวาย

โรคยอดบิดของหวาย

เนื่องจากใชสารจับใบมากเกินไปในฤดูหนาว

อาการใบไหมทีเ่กิดจากการไดรับแสงแดดมากเกินไป เรียกวา

Sun Burn หรือ Sun Scald