การเพาะเลี้ยงปลา -...
Post on 29-Feb-2020
2 Views
Preview:
TRANSCRIPT
การเพาะเลยงปลา
น าเสนอโดย นายประมข ฤๅแกวมา
นกวชาการประมงช านาญการ
ชนดปลาทนยมเพาะเลยง
ปลาตะเพยนขาว
ปลานล
ชนดปลาทนยมเลยง
ปลายสกเทศ
ปลาไน
ปลากาด า
ปลาสวาย
ภาพปลาจนทนยมเพาะเลยงในประเทศไทย
ปลาเฉาฮอ
ปลาเลงฮอ
ปลาซงฮอ
ภาพปลาอนๆทนยมเพาะเลยงในประเทศไทย
แหลงพอแมพนธ
• จากแหลงวางไข เชน ปลายสกไทย ปลาบก ปลาสวายหน เปนตน
• จากแหลงน าธรรมชาต เชน ปลา ดกอย ปลา ดกดาน ปลาชอน ปลาตะเพยน เปนตน
• จากการเลยง เชน ปลายสกเทศ ปลานวลจนทร ปลาไน เปนตน
วธการคดพอ แมพนธปลา • ลกษณะเพศ (Sexual Characteristics) ลกษณะเพศภายใน
(Primary characteristics) ลกษณะเพศภายในทบงบอกเพศสตวน านน ไดแก สวนทเรยกวา (gonad ) ซงในสตวเพศเมยเรยกวา (ovary) และในเพศผเรยกวาอณฑะ (testis)
• ลกษณะเพศภายนอก (secondary characteristics) ลกษณะเพศภายนอกของสตวน า สวนใหญจะแสดงออกเมอสตวเจรญถงขนสมบรณเพศ
ลกษณะเพศภายนอก (secondary characteristics)
• ล าตว (body) เชน ปลาตะเพยน ปลาดก • ครบ (fin) เชน ปลานล • ส (colour) เชน ปลานล • สวนทอง (belly) เชน ปลาตะเพยน ปลาจน • ขนาดล าตว (size) เชนปลาในวงศปลาตะเพยน
ลกษณะเพศภายนอก(ตอ) (secondary characteristics)
• ลกษณะตงเพศ (urogenital papillae) เชน ปลา ดก ปลากด
• ลกษณะชองเพศ (urogenital aperture) เชน ปลากด ปลา ดก
• เฟอรออแกน (Pearl organ)พบในวงศปลาตะเพยน
คดพอแมพนธ
คดพอแมพนธ
ลกษณะเพศภายนอก(ตอ)
สวนทอง (belly) และขนาดล าตว (size) ของพอแมพนธปลาชอน
ลกษณะเพศภายนอก(ตอ)
• ลกษณะตงเพศ (urogenital papillae
ปลาดกเทศ ปลาดกอย
ลกษณะเพศภายนอก(ตอ)
• ลกษณะตงเพศ (urogenital papillae) ปลากดเหลอง
เพศผ เพศเมย
ลกษณะเพศภายนอก(ตอ)
• ลกษณะล าตวและสของปลานล
ลกษณะเพศภายนอก(ตอ)
• ลกษณะชองเพศของปลานล
เพศเมย เพศผ
ลกษณะเพศภายนอก(ตอ)
พฤตกรรมการผสมพนธของสตวน า
• การสรางแองวางไข ไดแก ปลาในสกลปลานล • การสรางหลมวางไข ไดแก ปลาดกดาน ปลาดกอย เปนตน
• การสรางรงวางไข ปลาแรดเปนปลาทสรางรงไดสวยงามเหมอนรงนก รงปลาแรดอยตามชายบอ
• การสรางหวอดวางไข เชน ปลากด ปลาไหลนา ปลากระด ปลาสลด
พฤตกรรมการผสมพนธของสตวน า(ตอ)
• การสรางทวางไขระหวางพนธไมน า ไดแก ปลาชอน ปลาชะโด
การใชพนธไมน าเปนทวางไข เชน ปลาไน ปลาทอง ปลาตะเพยนขางลาย
การใชวตถในน าเปนทวางไข ปลากราย ปลาสลาด(ตอง) ปลาบทราย ปลาแขยงหน และปลาซวหนวดยาว
การสรางแองวางไข
• การสรางแองวางไขของปลานล
วธการเพาะพนธสตวน า
วธการเพาะพนธสตวน าในปจจบนจ าแนกไดเปน 3 วธ คอ
1. การเพาะพนธแบบธรรมชาต (natural method) เชน การเพาะพนธปลานล การเพาะพนธปลาสลด ในบอเพาะพนธ
2. การเพาะพนธแบบควบคมธรรมชาต (controlled natural method) วธการนนยมใชกบการเพาะพนธปลาไน ปลาดกดาน
วธการเพาะพนธสตวน า(ตอ)
3. การเพาะพนธแบบเทยม (artificial method)
• การผสมแบบเปยก (wet method)
• วธผสมแบบแหง (dry method)
• วธผสมแบบแหงดดแปลง (modified dry method)
การเพาะพนธสตวน าโดยกรรมวธฉดฮอรโมน (induced breeding by hormone injection)
• การเพาะพนธสตวน าโดยกรรมวธฉดฮอรโมน หมายถง การใชฮอรโมนกระตนใหสตวอยในสภาพพรอมทจะผสมพนธ สวนวธการเพาะพนธนน จะเลอกใชวธการใดดงกลาวมาแลวขางตนกได
การเพาะพนธสตวน าโดยกรรมวธฉดฮอรโมน(ตอ)
• แหลงฮอรโมน ในรางกายแหลงผลตฮอรโมนเพศอยทตอมใตสมอง (pituitary gland)
• ปรมาณฮอรโมน ปรมาณฮอรโมนทใชในการกระตนปลา ใหอวยวะสบพนธเจรญดนน ขนอยกบปจจยหลายประการ เชน ชนด และความสมบรณของอวยวะสบพนธของปลา
อปกรณ
• หลอดบดตอมใตสมอง(Homogenizer)กรณใชตอมใตสมอง
• หลอดฉดยา(Syringe)พรอมเขมฉดยา
• ครกบดยา
• เตาส าหรบตมน าและอปกรณทใชในการตม
• น ากลน
• ฮอรโมน(แลวแตจะเลอกใช)
อปกรณ
อปกรณทใชในการเพาะพนธ
ชนดฮอรโมนและการคดหนวยความเขมขนของฮอรโมน
• ตอมใตสมองปลา มความเขมขนเปนโดส (dose) มาจาก หนวยความเขมขนของฮอรโมน โดยเทยบจากน าหนกของปลาทใหตอมกบปลาทรบตอม โดส = น.น. ปลาใหตอม/ น.น. ปลาทรบตอม
ชนดฮอรโมนและการคดหนวยความเขมขนของฮอรโมน
• HCG สกดมาจากปสสาวะของหญงมครรภมหนวยเปนIU (international) มาจาก หนวยความเขมขนของฮอรโมนสกด เมอเทยบกบหนวยมาตรฐานสากล
ชนดฮอรโมนและการคดหนวยความเขมขนของฮอรโมน
• SUPREFACTชอทางการคาของฮอรโมนสงเคราะหทประยกตใชไดจากความเขมขนของตวยาBuserelin acetate (BUS) มหนวยเปนไมโครกรม มาจาก หนวยความเขมขนของฮอรโมน
การเพาะพนธสตวน าโดยกรรมวธฉดฮอรโมน(ตอ)
• จ านวนครงทฉด ในธรรมชาตปลาตางชนดกน มผลตอบสนองตอฮอรโมนตางกน และระดบความสมบรณของอวยวะสบพนธกมผลตอบแทนตอการกระตนตางกน
• ชวงเวลาระหวางการฉด ในการฉดฮอรโมนทมากกวา 1 ครง
ชวงเวลาทท าการเพาะพนธปลาแตละชนด • โดยมากปลาในเขตรอนจะมชวงทท าการเพาะพนธระหวางเดอนกมพา
พนธถงเดอนกนยายนเพราะเปนชวงทอากาศอบอนแตกขนอยกบการดแลพอแมพนธของแตละทวาดแลดหรอไม ยกตวอยางเชน
ปลาตะเพยนขาว ตงแตเดอนกมภาพนธถงเดอนกนยายน
ปลา ดกอย ตงแตเดอนพฤษภาคมถงเดอนกนยายน
ปลายสกเทศและปลานวลจนทรเทศ ตงแตเดอนพฤษภาคมถงเดอนสงหาคม
ปลาสรอยขาวตงแตเดอนพฤษภาคมถงเดอนกนยายน
ปลากดเหลองตงแตเดอนมถนายนถงเดอนกนยายน
อตราการฉด
• อตราการฉดฮอรโมนนนขนอยกบชนดของปลาและหวงเวลาในการฉดยกตวอยางเชน
ปลาตะเพยนขาว ในชวงตนฤด(กมภาพนธ)จะฉดฮอรโมน(Suprefact)กระตนทงเพศผและเพศเมย โดยในเพศเมยจะฉด 15-20 ไมโครกรม และตวผ 5-10 ไมโครกรม แตในชวงตอมาจะฉดแตในเพศเมยเพยง 10 ไมโครกรมเทานน
ผสมฮอรโมน
ต าแหนงทฉดฮอรโมน
1. กลามเนอเหนอเสนขางล าตว 2. กลามเนอโคนครบห
3. กลามเนอโคนครบทอง 4. กลามเนอโคนครบหลง
และ5. กลามเนอโคนครบหาง
ฉดฮอรโมน
ฉดฮอรโมน
การพกปลากอนฉดและระหวางชวงการฉด
• กอนการฉดปลาควรมการพกปลากอนฉด 4-6 ชวโมง
• กอนและหลงการฉดฮอรโมนควรมการพกปลาในบอทมการสเปยน าและใหอากาศอยางพอเพยง
• หลงจากการฉดฮอรโมนครงสดทายแลว ประมาณ 4-6 ชวโมง ปลาจะแสดงอาการพรอมทจะวางไข ในชวงนถาตองการผสมแบบเทยมกอาจกระท าไดทนท
ตวอยางการจดการการเพาะพนธปลาตะเพยนขาว
องคประกอบในฟารม • บอพอแมพนธขนาด 0.5 ไร 2 บอ • บออนบาลขนาด 0.5 ไร 10 บอ • โรงเพาะฟก บอพกบอแมพนธ บอผสมและระบบฟกไข กระชงพอแมพนธ(กรณไมมบอผสม)
ค านวณปรมาณฮอรโมน
ตวอยางการเพาะพนธปลา • ตองการฉดปลาตะเพยนขนาด 300 กรม จ านวน 10 ตวโดยใช
ฮอรโมนสงเคราะห (Suprefect)เขมขน 10 ไมโครกรมและยาเสรมฤทธ (Motilium)เขมขน 10 ไมโครกรมตอปลา 1 กโลกรม
น าหนกปลารวม 300*10 = 3,000 กรม(3.0 กก.) ฮอรโมน 3.0*10 = 30 ไมโครกรม 1,000 ไมโครกรม =10 ซซ. 30 ไมโครกรม =(10*30)/1,000 =0.3 ซซ. ยาเสรมฤทธ 3.0*10 = 30 ไมโครกรม(1เมด=10 มคก.) หมายเหต ฮอรโมนสงเคราะห (Suprefect)10 ซซ.เขมขน 10,000
ไมโครกรม กอนจะใชเตรยมลดความเขมขนใหเหลอ 10 ซซ.เขมขน 1,000 ไมโครกรม(ฮอรโมน 1 ซซ.+ น ากลน 9 ซซ. )
การผสมพนธ
• การผสมแบบธรรมชาต โดยการปลอยพอแมพนธในอตราทเหมาะสม (ปลอยปลาตวผ 2 ตวตอตวเมย1 ) ตว เชน ปลาไน ปลาตะเพยน ปลายสกเทศ เปนตน
• การผสมเทยม โดยเมอฉดฮอรโมนแลวเมอแมปลาพรอมจะวางไขกจะท าการรดไขผสมกบน าเชอแลวจงน าไขทไดไปฟกตามแตชนดของปลาตอไป
การฟกไขสตวน า
• การฟกไขประเภทลอยน า (buoyant egg) ไดแก ปลาหมอตาล ปลาแรด ปลาหมอไทย ปลากะพงขาว เปนตน
• การฟกไขประเภทจมน า (demersal egg) ไดแก ปลาไน ปลาดกดาน ปลาสวาย ปลาดกอย เปนตน
• การฟกไขประเภทครงจมครงลอย (semi-buoyant egg) ไดแก ปลาเฉา ปลาเลง ปลาซง ปลากาแดง ปลายสกเทศ และปลาตะเพยนขาว เปนตน
อปกรณทใชในการฟกไข
• อปกรณทใชในการฟกไขขนอยกบชนดของไข • การฟกไขประเภทลอยน า (buoyant egg) ใชบอในการฟกไขทประกอบดวยระบบน าและลม
• การฟกไขประเภทจมน า (demersal egg) ตองใชอปกรณทจะน าไขไปโรยเชน ตะแกงฟกไข ในปลาดก และปลาสวาย หรอใชรากผกตบชวาในกรณของปลาไน
• การฟกไขประเภทครงจมครงลอย (semi-buoyant egg) ไขชนดนตองใชบอทประกอบดวยระบบน าและระบบลมเปนอยางดเพราะไขปลาตองการออกซเจนคอยขางสงกลาวไขประเภทอน
อปกรณทใชในการฟกไข
• ไขประเภทครงจมครงลอย (semi-buoyant egg)
แสดงกระชงส าหรบผสมพนธและกระชงฟกไขและอนบาลลกปลาวยออน
น าพอแมปลาลงระบบเพาะและจดการระบบฯ
น าพอแมปลาลงระบบเพาะและจดการระบบฯ
การดแลไขระหวางฟก
• การปองกนเชอรา
ในปลาจนปองกนโดยน าไขทผสมลวกอนน าไปฟกจะแชดางทบทม หรอมาราไคทกรน(5กรมลบ.ม. 20-30 นาท)กอนน าไปฟก
• สภาพแวดลอมระหวางฟกไมเหมาะสม
การขาดออกซเจน
ขาดการไหลเวยนของน า
การประเมนอตราการปฏสนธและอตราการฟก
• การประเมนอตราการปฏสนธ โดยการสมจากทงบอหลงจากการผสมประมาณ 4 ชวโมงในปลาตะเพยน ไขทไมไดรบการผสมจะเสยโดยจะมสขาวขน
• อตราการฟก โดยการประเมนจากไขทผสมแลววามอตราการฟกเทาใด
การประเมนอตราการปฏสนธและอตราการฟกนท าเพอเปนขอมลในการวางแผนการผสมพนธปลาในครงตอๆไป
การอนบาลสตวน า
• การอนบาลสตวน า หมายถง การเลยงดสตวน าวยออน ใหเจรญเตบโตจนสามารถเลยงตวเองได ซงจะกระท าตอเนองจากการฟกไข
• การอนบาลลกปลามขอควรค านงถงปจจยตางๆ ดงน - ทกกขง - อาหาร - ระบบน า - การปองกนก าจดศตร - จ านวนประชากร
อาหารและการใหอาหาร
• การใหอาหารสมทบ อาหารลกปลาระยะแรก น าเขยว โรตเพอร ไรแดง หรอไขแดงตมสก แลวแตชนดของปลา
อาหารลกปลาระยะหลง สวนมากใชปลาปน ผสมร าในอตราทแตกตางกนตามความตองการโปรตนของปลาแตละชนด เชน ลกปลาสวาย มระดบโปรตนทเหมาะสมรอยละ 25, ปลาชอนมระดบโปรตนทเหมาะสมรอยละ 42, ปลาไนมระดบโปรตนทเหมาะสมรอยละ 31-38 เปนตน
การเตรยมอาหารธรรมชาต
• อาหารธรรมชาต ไดแกคลอเรลลา ไรน าหรอโคพพอดทเปนอาหารของลกปลาวยออนเตรยมโดยการใสปยคอกแหง 100-200 กโลกรมตอไรตอเดอน รวมกบปยยเรย 5 กโลกรมตอไรกอนการลงลกปลา
ในระยะแรกนนน าในบอควรมระดบ 30-40 ซม.แลวจงเพมระดบขนสปดาหละ 10 ซม.จนถง -100 ซม.
การใหอาหารสมทบ
อาหารลกปลาระยะแรก น าเขยว
อาหารลกปลาระยะหลง สวนมากใชปลาปน ผสมร า
วธการใหอาหาร
• ระยะแรก ให 3-5 มอตอวนในกรณปลาตะเพยนขาวแมปลา 10 กโลกรม ใหไขแดงตมสก 3 มอๆละ ครงฟอง ตรวจสอบความเหมาะสมโดยดการกนอาหารและอาหารทเหลอหลงการกน
• ระยะหลง ใหวนละมอ
การใหอาหาร • การเตรยมอาหารเพอใหปลาวย
ออน
• การใหอาหารสมทบในบออนบาล
การเตรยมบอและอาหารธรรมชาต
การอนบาลสตวน า(ตอ)
• อตราปลอยตอตารางเมตร ของปลาดกดาน 1,000-1,200 ตว ปลาสวาย 256-300 ตว ปลาจน 200-250 ตว และปลาตะเพยนขาว 1,000-1,500 ตว เปนตน
• การเพาะพนธสตวน า จะไดผลดหรอไม ขนอยกบ 3 องคประกอบ คอ การเลยงพอแมพนธ วธการเพาะพนธและการอนบาล
การล าเลยงลกปลาวยออน
• วธการในการล าเลยงลกปลา
• การล าเลยงลกปลาขนาดเลกและไขปลาในประเทศไทยในปจจบนนยมใชวธการบรรจในถงพลาสตกอดอากาศ ซงจะใชถงขนาดกวาง 20 นว ยาว 30 นว บรรจน า 3-5 ลตรสวนลกปลาขนาดใหญนยมบรรจในภาชนะเปด เชน ถงล าเลยงขนาด 1 ลบ.ม. ฯลฯ
การล าเลยงลกปลาวยออน
การล าเลยงลกปลาวยออน
การล าเลยงลกปลาวยออน
• การเตรยมลกปลา กอนการล าเลยงควรงดอาหารลกปลาอยางนอย 12 ชวโมง ทงนเพอลดการขบถายของปลาระหวางการล าเลยง ไมควรล าเลยงปลาทจบมาจากบอโดยทนท ควรพกไวในบอพกทมการใหอาหาร ประมาณ 12 ชวโมง เพอลดความบอบช าของลกปลานอกจากนนหากไดจมปลาในยา เชน ยาเหลอง (Acriflavine) 10 กรม/ลกบาศกเมตร หรอ ดางทบทม 5 กรม/ลกบาศกเมตร กอนปลอยปลาลงบอพกจะชวยลดปญหาเองโรค เชน โรคหางขาวในลกปลาในลกปลาตะเพยนลงได
การคดขนาด
• การคดขนาด ในการอนบาลลกปลานน ขนาดของลกปลาทไดจะสม าเสมอ
• การนบจ านวนลกปลา การนบน าจ านวนควรท าภายหลงพกลกปลา กอนจะบรรจถง
• วธชงน าหนก ใชกบลกปลานลขนาดเลก ชงแลวนบ • วธตวง ใชตวงปลาขนาด 2-3 ซม. • วธเทยบความหนาแนน ส าหรบลกปลาขนาดเลก
การคดขนาด
• ตะกราคดขนาด ลกปลา 2-3 ซม.
สารเคมทใชในการล าเลยง
เกลอแกง
• รายงานวาการล าเลยงลกปลาดกดานขนาด 1 – 1.2 เซนตเมตร ในน าทใสเกลอเขมขน 0.3 เปอรเซนต หรอ 0.5 เปอรเซนต
ยาสลบ
• ยาสลบทเหมาะสมในการขนสงปลาตะเพยนขาวขนาด 1.5-2.5 เซนตเมตรเปนเวลานาน 48 ชวโมง คอ เทอเทยร อะมล แอลกอฮอร (tertiary amyl alcohol) เอมเอส-222 50-55 มลลลตร/ลกบาศกเมตร
จบการน าเสนอ
วรเยน ทกขมจเจต .
top related