แบบทดสอบก่อนเรียน · 2016-07-25 ·...

แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 2 เรอง สวนประกอบของพช รายวชาวทยาศาสตร รหสวชา ว21102 ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เวลา 10 นาท

ค าสง : 1. ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย X ลงในขอทนกเรยนคดวาถกตองทสดเพยงขอเดยว 2. ขอสอบมทงหมด 10 ขอ ใหนกเรยนท าทกขอ ใชเวลาในการท า 10 นาท

เอกสารประกอบการเรยน สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1

ชดท 2 สวนประกอบของพช

1. หนวยยอยทเลกทสดทประกอบขนเปนพชเรยกวาอะไร ก. เนอเยอ ข. อวยวะ ค. เซลล ง. โครงสราง

2. เนอเยอพชทเรยกวา Tissue คออะไร ก. กลมของเซลลทเหมอนกนหรอตางกนแตท างานตางกน ข. กลมเซลลทเหมอนกนและท างานรวมกน ค. กลมของเซลลทเหมอนกนแตท างานตางกน ง. กลมของเซลลทตางกนแตท างานเหมอนกน

3. เซลลขนรากท าหนาทตามขอใดตอไปน ก. ล าเลยงน าและเกลอแร ข. ดดน าและเกลอแร ค. ล าเลยงน า ง. ดดน า

4. ขอใดเรยงล าดบ การจดระบบโครงสรางของสงมชวตหลายเซลลจากเลกไปใหญไดถกตอง ก. เซลล เนอเยอ ระบบ อวยวะ ข. เซลล ระบบ เนอเยอ อวยวะ ค. เซลล เนอเยอ อวยวะ ระบบ ง. เนอเยอ เซลล อวยวะ ระบบ

5. การท างานของตนไมทประกอบไปดวย ราก ล าตน ใบ ดอกและผล จดเปนโครงสรางของพชแบบใด

ก. ระบบ ข. เซลล และอวยวะ ค. เซลล ง. อวยวะเพยงอยางเดยว

6. กลมเซลลแพลเซต ทอยในใบไมเปนกลมของเนอเยอทท างานรวมกน เรยกวาอะไรตอไปน ก. เซลล ข. เนอเยอ ค. อวยวะ ง. ระบบ

7. สวนประกอบของพชโดยหลก ๆ ประกอบดวยอะไรบาง ก. ราก กง ใบ ข. ราก ล าตน ยอด ค. ราก ยอก กง ง. ราก ล าตน ใบ

8. เนอเยอล าเลยงน า - เกลอแร เรยกวาอะไร ก. ไซเลม ข. โฟลเอม ค. คลอโรฟลล ง. เอนโดรพลาสมกส

9. ขอใดคอล าตนของพชทท าหนาทสะสมอาหารทงหมด ก. หวหอม ขง แตงกวา

ข. แตงโม มนเทศ หวหอม ค. แตงกวา แตงโม หวหอม ง. หวหอม ขง ขา

10. ตนไมชนดใดตอไปน ทรากมความสามารถในการสงเคราะหดวยแสง ก. กลวยไม ข. วานกาบหอยแครง ค. ตนจามจร ง. ตนบอนส

พชมประโยชนอยางไรบางครบนกเรยนลองไปคนหาดซครบ

ลองคดด

1. ใหนกเรยนบอกประโยชนของพชมา 5 ขอ ……………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

เลมท 2 สวนประกอบของพช

พช คอ สงมชวตชนดหนง ท าหนาทเปนผผลตกลมใหญทสดในโลก เพราะสามารถสงเคราะหอาหารไดเอง โดยการดดซบพลงงานจากดวงอาทตย และธาตอาหารจากปจจยแวดลอม (โดยเฉพาะ ดน น า และอากาศ) มาสงเคราะหดวยแสง เพอใหไดอาหาร คอ น าตาล สวนหนงจะถกเปลยนไปเปนแปงทนทแลวเกบสะสมไวทใบ ราก และล าตน น าตาลบางสวนพชน ามาสลายโดยกระบวนการเมตาโบลซม เพอน าพลงงานออกมาใชในกจกรรมตาง ๆ อกสวนหนงมการสะสมในเมลดและสวนสบพนธเพอการขยายพนธตอไป

ภาพ 2.1 สวนประกอบของพช ทมา : http://innovation.kpru.ac.th/web18/551121822/innovation/index.php/2

สวนประกอบของพช

พชประกอบดวยอวยวะทส าคญตอการด ารงชวต ไดแก ราก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด ซงอวยวะแตละสวนของพชนนมหนาทและสวนประกอบแตกตางกน แตท างานเกยวของและสมพนธกน หากขาดอวยวะสวนใดสวนหนงไป อาจท าใหพชนนผดปกตหรอตายได และสวนประกอบตาง ๆ ของพชประกอบดวยเซลลเลก ๆ จ านวนมาก ท าหนาทเปน เนอเยอ อวยวะ และระบบอวยวะในพช ซงแตละเซลลในสวนตาง ๆ ของพชมลกษณะแตกตางกนท าหนาทแตกตางกนไป เชน ราก ประกอบดวยเซลลเนอเยอล าเลยงน า (ไซเลม xylem) ล าตน ประกอบดวยเซลลเนอเยอล าเลยงน า (ไซเลม xylem) และเนอเยอล าเลยงอาหาร

(โฟลเอม phloem) ใบ ประกอบดวยเซลลแพลเซต คลอโรพลาสต ซงในคลอโรพลาสตมเมดคลอโรฟลล ดอก มเซลลสบพนธเพศผ (ละอองเรณ) และเซลลสบพนธเพศเมย (รงไข) ซงสวนประกอบตาง ๆ ของพชประกอบดวยเซลลเลก ๆ ซงเปนโครงสรางของสงมชวตหลายเซลล เรมจากเซลลเลก ๆ รวมกนเปนเนอเยอ เนอเยอท างานรวมกนเปนอวยวะ และอวยวะตาง ๆ ท างานรวมกนเปนระบบอวยวะ ซงจะกลาวในหวขอตอไปน

ยอด

ตาขาง

ล าตน

ดอก

ใบ

เมลดและผล

ราก

สมมตฐานการทดลอง ...................................................................................................................... ............................................................................................................................. ..............................

ตวแปรในการทดลอง สงทจดใหตางกนในการทดลองคอ (ตวแปรตน) ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ...............วธการเกบขอมล (ตวแปรตาม) ........................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ............... สงทจดใหเหมอนกนในการทดลอง (ตวแปรควบคม) ................................................................... ......................................................................... ............................................................................................................................. ...............

ผลการทดลอง

คดวเคราะห แลวตอบค าถาม

1. เพราะเหตใดจงตองเดดใบไมของกงไมกงหนงออกไป............................................................. ..........................................................................................................................................................................................................

2. เพราะเหตใดจงตองใชถงคลมกงไมทน ามาทดลองทงสองกง.................................................. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. เพราะเหตใดจงตองน ากงไมทน ามาทดลองทงสองกงไปตงไวกลางแดด………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. นกเรยนคดวาถาฝนตก ถงหมกงไมทงสองถงจะเปนอยางไร เพราะเหตใด………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลกษณะของกงทใชในการทดลอง สงทสงเกตไดภายในถงพลาสตก

1. กงชบาทไมไดเดดใบออก ....................................................................................... 2. กงชบาทเดดใบออกหมด .......................................................................................

เลมท 2 สวนประกอบของพช

ไซเลม โฟลเอม

ภาพ 2.2- ข

1. ระบบโครงสรางของพช

เซลล (cell) หมายถง โครงสรางและหนวยงานทเลกทสดของสงมชวตทกชนด ในบางครงอาจเรยกวาหนวยทเปนองคประกอบของชวตในพช เชน เซลลแพลเซต

เซลลแพลเซตของใบ มคลอโรพลาสตอยภายในเซลล ท าหนาทดดกลนพลงงานแสง

เนอเยอ (tissue) หมายถง กลมของเซลลทท าหนาทรวมกนในสงมชวต เนอเยอพช เชน เนอเยอทอล าเลยงในพช (vascular tissue) เชน ไซเลม (xylem) และ โฟลเอม (phloem) แพลเซตของใบ เนอเยอพชสามารถแบงไดกวาง ๆ ออกเปน 3 ระบบ คอ เนอเยอชนผว (epidermis), เนอเยอพน (ground tissue) และเนอเยอทอล าเลยง (vascular tissue)

เนอเยอแพลเซต ประกอบดวยเซลลแพลเซตจ านวนมาก ท าหนาทสรางอาหารแกพช ดวยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

ภาพ 2.2- ก

ภาพ 2.2- ค

ภาพ 2.2- ง

ภาพ 2.2 ระบบโครงสรางของพช ก. เซลล ทมา : https://play.google.com ข. เนอเยอ ทมา : http://svmsscience.weebly.com ค. ใบ ทมา : http://pantip.com/topic/30640047 ง. ตนไมซงประกอบดวยอวยวะของพช ทมา : http://orawan2529joy.blogspot.com/

อวยวะ (organ) หมายถง กลมของเนอเยอทอยรวมกนและท าหนาทเฉพาะรวมกน เนอเยอดงกลาวแบงออกเปนเนอเยอหลก (main tissues) และเนอเยอทกระจดกระจาย (sporadic tissues) ในพช เชน ใบ

ใบไมประกอบดวยกลมเซลลแพลเซต กลมเซลลทอล าเลยงน า เกลอแร กลมเซลลทอล าเลยงอาหาร ดงนนจดเปนอวยวะของพช

ระบบอวยวะ (organ system) หมายถง กลมของอวยวะทท างานรวมกนอยางเปนระบบในพช ตนไมเปนสงมชวตทประกอบดวยอวยวะหลายชนด ไดแก ราก ล าตน ใบ และดอก เปนตน

ดอก

ใบ

ล าตน

ราก

การส ารวจระบบโครงสรางของพช

วสด/อปกรณการทดลอง

สมมตฐานการทดลอง ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ...................................

กจกรรมท 2.1 ส ารวจระบบโครงสรางของพช

จดประสงค 1. ทดลองและสรประบบโครงสรางของพชตงแตระบบยอยถงระบบใหญได 2. มจตวทยาศาสตรในการท างาน 3. มความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย 1.

วธทดลอง 1. ใหนกเรยนเตรยมสไลดโดยน าเซลลของใบตนเทยนมาสองดสวนประกอบตาง ๆ ไดแก ราก

ล าตน และใบ ดวยกลองจลทรรศน แลววาดรปเซลลตาง ๆ ทเหนในใบของตนเทยน 2. ใหนกเรยนสงเกตใบของตนเทยน แลววาดรปสวนประกอบ 3. ใหนกเรยนสงเกตสวนประกอบทท าหนาทรวมกบใบ แลวยกตวอยาง และวาดรป 4. นกเรยนสงเกตตนเทยนวามสวนประกอบอะไรบาง และวาดรป 5. ใหนกเรยนวาดตนเทยนทมสวนประกอบตาง ๆ ครบทกสวนแลวชสวนประกอบใหถกตอง

1. กลองจลทรรศน 1 ตว 2. แวนขยาย 1 อน 3. สไลด 1 อน 4. กระจกปดสไลด 1 อน 5. ตนเทยน 1 ตน

ผลการสงเกต (ใหนกเรยนวาดรปและเขยนสวนประกอบทพบ)

เซลล

เซลลในใบของตนเทยน

เนอเยอ

วาดรปสวนประกอบของใบแลวชสวนประกอบของใบตนเทยน

อวยวะ

วาดรปอวยวะตาง ๆ ของตนเทยน

ระบบอวยวะ

วาดรปตนเทยนทมอวยวะตาง ๆ ครบทกสวน

คดวเคราะห แลวตอบค าถาม 1. เซลลในใบตนเทยนเหมอนกนทกเซลลหรอไม............................................................................... ............................................................................................................................. ..................................... 2. ในใบของพชมสวนประกอบอะไรบาง............................................................................................. ............................................................................................................................. ...................................... 3. สวนทประกอบกนเปนตนเทยนตองมสวนประกอบใดบาง........................................................ ...... ............................................................................................................................. ...................................... 4. ระบบของตนเทยนตองประกอบดวยระบบใดบาง......................................................... ................. ................................................................................................................. ..................................................

สรปผลการทดลอง ............................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................ ...................................................................... . ............................................................................................................................. ...................................... ................................................................................................................................................. ..................

เผยแพรผลงาน 1. นกเรยนไดเรยนรอะไร 2. นกเรยนจะมการเผยแพรใหกบเพอนอยางไร ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... .........................................................................................................

ค าสง : ใหระบโครงสรางตงแตหนวยยอยไปถงหนวยใหญของพช และยกตวอยาง 1 ตวอยาง ลงในกรอบทก าหนดให

โครงสราง ยกตวอยางของพช สวนประกอบ/หนาทของโครงสราง

ตวอยาง

เซลล ตวอยาง

เซลลปากใบ

ตวอยาง

ท าหนาทในการคายน า

โครงสราง ยกตวอยางของพช สวนประกอบ/หนาทของโครงสราง

...................

.....................

....................................................................................................... ........................................................................................................ ........................................................................................................ ....................................................

กจกรรมท 2.2 ระบบโครงสรางของสงมชวตหลายเซลล

จดประสงค 1. ยกตวอยาง สวนประกอบ โครงสราง และหนาทของสวนประกอบในพชได 2. มจตวทยาศาสตรในการท างาน 3. มความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย

...................

.....................

....................................................................................................... ........................................................................................................ ........................................................................................................ ....................................................

...................

.....................

....................................................................................................... ........................................................................................................ ........................................................................................................ ....................................................

...................

.....................

....................................................................................................... ........................................................................................................ ........................................................................................................ ....................................................

ภาพ 2.3 แสดงสวนประกอบของพช ทมา : www.myfirstbrain.com

ดอก

ใบ

ล าตน

ราก

ผล

สวนประกอบของพช ทส าคญตอการด ารงชวต ไดแก ราก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด ซงอวยวะแตละสวนของพชนนมหนาทและสวนประกอบแตกตางกน แตท างานเกยวของและสมพนธกน หากขาดอวยวะสวนใดสวนหนงไป อาจท าใหพชนนผดปกตหรอตายได และยงมปจจยบางประการทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของพช

2. สวนประกอบของพช

2.1 ราก

ภาพ 2.4 รากสะสมอาหารของมนฝรง ทมา : http://web3.dnp.go.th/botany/BFC/stem.html

ยอดออน (young shoot)

ล าตนเหนอดน (aerial stem )

ตาขาง (lateral bud)

รากพเศษ (adventitious root)

ราก (root) คอ อวยวะทเปนสวนประกอบของพชทไมมคลอโรฟลล ไมมขอ ปลอง ตา และ ใบ รากเจรญเตบโตตามแรงดงดดของโลกลงสดน มขนาดและความยาวแตกตางกน รากของพชมหลายชนด ไดแก

2.1.1 รากแกว เปนรากทงอกออกมาจากเมลด โคนของรากแกวจะมขนาดใหญแลวคอย ๆ เรยวไปจนถงปลายราก

2.1.2 รากแขนง เปนรากทแตกออกมาจากรากแกว จะเจรญเตบโตขนานไปกบพนดน และสามารถแตกแขนงไปไดเรอย ๆ

2.1.3 รากฝอย เปนรากทมลกษณะและขนาดโตสม าเสมอกน จะงอกออกมาเปนกระจก

2.1.4 รากขนออนหรอขนราก เปนขนเสนเลก ๆ จ านวนมากทอยรอบ ๆ ปลายราก ท าหนาท ดดน าและแรธาต

รากพชสวนใหญจะฝงอยใตดน พชบางชนดมรากใชส าหรบสะสมอาหาร เชน หวผกกาด แครอท

กระชาย มนส าปะหลง มนฝรง ซงสามารถท าเปนอาหารได รากของพชบางชนดมลกษณะพเศษทสามารถสงเคราะหดวยแสงได เชน รากของกลวยไม

เอกสารประกอบการเรยน

สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ชดท 2 สวนประกอบของพช

กจกรรมท 2.3 ศกษาเซลลรากพชใบเลยงเดยวและพชใบเลยงค

การทดลอง : เซลลขนรากของพช

จดประสงค 1. ทดลองเพอคนหาลกษณะของกลมเซลลทเกยวของกบการล าเลยงน าของพชใบเลยงเดยว

และพชใบเลยงค 2. อธบายหนาทของราก ความส าคญของขนรากพชได 3. มจตวทยาศาสตรในการท างาน 4. มความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย 1.

จดประสงค 1. เพอศกษาลกษณะส าคญของพชใบเลยงเดยวและพชใบเลยงค 2. อธบายความส าคญของรากพชได วสด/อปกรณการทดลอง 1. เมลดถวด า 5 เมลด 2. เมลดขาวโพด 5 เมลด 3. แวนขยาย 1 อน 4. จานเพาะเชอ 1 อน 5. กระดาษซบ หรอส าล

วธการทดลอง 1. เพาะเมลดถวด าแชน าไว 1 คน โดยวางบนส าลหรอกระดาษซบทชมน าในจานเพาะเชอ 2. เพาะเมลดขาวโพดแชน าไว 1 คน โดยวางบนส าลหรอกระดาษซบทชมน าบนจาน

เพาะเชอ 3. น าเมลดถวด าหรอเมลดขาวโพดทมรากงอก ออกมาวางบนกระดาษด าอยางระมดระวง 4. สงเกตโดยใชแวนขยายสองด วาดรป และบนทกสงทสงเกตได

สมมตฐานการทดลอง ........................................................................... ..................................................... ............................................................................................................................. ........................................

ตวแปรในการทดลอง สงทจดใหตางกนในการทดลอง (ตวแปรตน) ...................................................................................................................................................................... .................................................................................................................... ..................................................วธการเกบขอมล (ตวแปรตาม)

........................................................................... .........................................................................................

........................................................................................................................................ ........................... สงทจดใหเหมอนกนในการทดลอง (ตวแปรควบคม) ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .......................................

รปแสดงลกษณะของขนราก อธบายลกษณะของขนราก เมลดถวด า ....................................................................................................................

...................................................................................................................

....................................................................................................................

เมลดขาวโพด ............................................................................................................................................................................. .......................................................... ..................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

คดวเคราะห แลวตอบค าถาม 1. รากถวด าและรากขาวโพดมการเจรญแตกตางกนอยางไร................................................... ..... ............................................................................................................................. ............................... 2. ปลายรากมลกษณะอยางไร................................................................................................. ..... .................................................................................................................... ........................................ 3. สวนใดของรากทท าหนาทดดน า และแรธาต..................................................................... ....... ......................................................................................... ................................................................... 4. ขนรากมลกษณะอยางไรทเพมผวสมผสในการดดซมน าและแรธาต......................................... ............................................................................. .................................................................. ..............

สรปผลการทดลอง ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................. ................................................................ ............................................................................................................................. ................................

เผยแพรผลงาน 1. นกเรยนไดเรยนรอะไร 2. นกเรยนจะมการเผยแพรใหกบเพอนอยางไร ............................................................................................................................. ................................ ..................................................................................................................................................... ........ .......................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ภาพ 2.5 ภาพตด แสดงล าตนพชใบเลยงค ทมา: http://www.ipecp.ac.th/ipecp/cgi-binn/BP1/Program/chapter4/p2_1.html

2.2 ล าตน

เนอเยอล าเลยงน า - เกลอแรหรอไซเลม

เนอเยอล าเลยงอาหารหรอโฟลเอม

ล าตน (stem) เปนโครงสรางของพชทเจรญถดขนมาจากราก แบงไดเปน 2 ประเภทตามต าแหนงทอยคอ

2.2.1 ล าตนเหนอดน (aerial stem) เชน ตะเคยน สก ผกบง ต าลง ชบา เปนตน

2.2.2 ล าตนใตดน (underground stem) เชน หอม กระเทยม ขมน ขง ขา วานสทศ แหว เผอก มนฝรงเปนตน ล าตน มขอปลอง บรเวณขอจะมใบ ทซอกใบมตา ล าตนท าหนาทช กง ใบ ดอก ผล และท าหนาทล าเลยงอาหาร ธาตอาหาร และน าระหวางใบกบราก ล าตนบางชนดมหนาทสะสมอาหาร เชน พชทม

ล าตนใตดน ล าตนของพชประกอบดวยเนอเยอล าเลยงเปน

สวนใหญ ซงมอยดวยกน 2 ชนด คอ

ไซเลม (xylem) เนอเยอไซเลม ท าหนาทล าเลยงน าและแรธาตขนสล าตน ไซเลมประกอบดวยเซลลซงมลกษณะเปนทอยาว เปนเซลลทไมมชวต เรยกวา เวสเซล ตนไมทแกแลว ไซเลมจะตายไป เวสเซล จะเปนสวนตรงกลางของล าตนและเปนสวนแกนไม

โฟลเอม (phloem) เปนเนอเยอท าหนาทล าเลยงอาหารทใบสรางขนไปยงสวนตาง ๆ ของพชทตองการอาหาร เชน ล าตน ใบ ราก ทมการสะสมอาหาร เนอเยอโฟลเอมประกอบดวยเซลลทมลกษณะเปนทอยาวดานขาง เรยกวา ซฟทวบ ซฟทวบชวยท าหนาทล าเลยงอาหาร

เนอเยอเจรญปลายยอด อพเดอรมส

คอรเทก โฟลเอม ไซเลม

พธ

คอรก

คอรกแคมเบยม โฟลเอม ไซเลม

พธ

ไซเลม โฟลเอม คอรกแคมเบยม

คอรก

ภาพ 2.5 แสดงภาพตดของล าตนพชใบเลยงค ทมา : http://www.biosci.ohio-state.edu

ชวนคด : นาร

ภาพ 2.6 แสดงทอล าเลยงน า (ไซเลม) และทอล าเลยงอาหาร (โฟลเอม) ทมา : http://blogneemesara.blogspot.com/2012_12_01_archive.html

โฟลเอม

ไซเลม

โฟลเอม

อพเดอรมส

คอรเทกซ

อพเดอรมส (epidermis) เปนเนอเยอถาวรเชงเดยว อยชนนอกสด เปนสวนทสมผสกบภายนอก ปกคลมสวนตาง ๆ ของพชทงราก ล าตน ใบ ดอก ผล และเมลด คอรเทกซ (cortex) เปนเนอเยอชนทถดจากเอพเดอรมส โฟลเอม (phloem) เปนกลมทล าเลยงอาหารทสงเคราะหขนทใบ ไปยงสวนตาง ๆ ของพชจนถงราก ไซเลม (xylem) เปนเนอเยอของพชทท าหนาทล าเลยงน าและแรธาตตาง ๆ ไปสสวนตาง ๆ ของพช ประกอบดวยกลมเซลลทท าหนาทหลกในการล าเลยงน า

ก ข

ค ไซเลมพาเรงคมา ง ไซเลมไฟเบอร

ภาพ 2.8 เซลลทอล าเลยงอาหารแบบตางๆ ทมา : http://bio-cs-dekcs54.blogspot.com/2012/02/blog-post_22.html

ภาพ 2.7 เซลลทอล าเลยงน าและแรธาต ก และ ข ทมา : www.il.mahidol.ac.th ค ทมา : bio-cs-dekcs54.blogspot.com ง ทมา : bio-cs-dekcs54.blogspot.com

คอมพาเนยนเซลล

ซฟทวบเมมเบอร

โฟลเอมพาเรงคมา

ทอล าเลยงน าและแรธาตหรอไซเลม (xylem) เปนเนอเยอทท าหนาทล าเลยงน าและแรธาตตาง ๆ ทงสารอนทรยและสารอนนทรย โดยทอล าเลยงน าและแรธาตประกอบดวยเซลลทมรปรางและหนาทแตกตางกน 4 ชนด คอ เทรคด (tracheid) เวสเซล (vessel) ไซเลมพาเรงคมา (xylem parenchyma) ไซเลมไฟเบอร (xylem fiber) ดงภาพ 2.7 ซงนกเรยนจะไดเรยนในระดบทสงขน

ก เทรคด ข เวสเซล

ทอล าเลยงอาหารหรอโฟลเอม (phloem) เปนเนอเยอทท าหนาทล าเลยงอาหารและสรางความแขงแรงใหแกล าตนพช โดยทอล าเลยงอาหารประกอบดวยเซลล 4 ชนด ทมรปรางและหนาทตางกน คอ ซฟทวบเมมเบอร คอมพาเนยนเซลล (companion cell) โฟลเอมพาเรงคมา (phloem parenchyma) และโฟลเอมไฟเบอร (phloem fiber) ดงภาพ 2.8 ซงนกเรยนจะไดเรยนในระดบทสงขน

2.3 ใบ

ภาพ 2.9 สวนประกอบของใบ ทมา : www.nana-bio.com

ค าศพทนาร blade หมายถง ขอบใบ petiole หมายถง กานใบ stipules หมายถง หใบ midrib หมายถง เสนกลางใบ vein หมายถง เสนใบ small netted veins หมายถง เสนใบรางแห

petiole

stipules

midrib veinsmall netted veins

ใบ (leaves) เปนอวยวะทเจรญออกไปบรเวณดานขาง โดยมต าแหนงอยทขอปลองของตนและกงใบ สวนใหญจะมสเขยวของคลอโรฟลล รปรางและขนาดของใบแตกตางกนไปตามชนดของพช หนาทหลกของใบคอใชในการสงเคราะหดวยแสง การหายใจและการคายน า สวนประกอบของใบ ม 3 สวนคอ แผนใบ กานใบ และหใบ

2.3.1 ตวใบหรอแผนใบ (lamina หรอ blade) มลกษณะเปนแผนแบนบาง ปลายสดของ ตวใบเรยกวา ยอดใบ (apex) ดานตรงขามกบยอดใบเปนสวนโคนของตวใบ เรยกวาฐานใบ (base) ภายในตวใบจะเหนเปนเสนนนเปนสนขนมา เสนทอยตรงกลางใบเรยกวาเสนกลางใบ (midrib) จากเสนกลางใบมเสนแตกแขนงออกมามากมาย เรยกเสนเหลานนวา เสนใบ (vein) เสนใบเหลานท าใหใบแผกางออกได การจดเรยงตวของเสนใบ (venation) มอย 2 แบบ คอการจดเรยงตวแบบตาขายหรอรางแห (netted veins) พบไดในพชใบเลยงคทวไป และการจดเรยงตวแบบขนาน (paralleled venation) พบในพชใบเลยงเดยว

2.3.2 กานใบ (petiole หรอ stalk)

เปนสวนทเชอมระหวางใบกบล าตน (หรอกง) ในพชใบเลยงคมกานใบคอนขางกลมหรอกลม ในพชใบเลยงเดยว กานใบมกแผออกเปนแผน หมขอทล าตน เรยกวา กาบใบ (sheath) ในกานใบมทอล าเลยงเชอมระหวางใบกบล าตน

2.3.3 หใบ (stipules) เปนสวนของใบ ทยนออกมาจากโคนกานใบบรเวณทตอกบล าตน ใบทไมม หใบถอวาเปนใบไมสมบรณ เรยกใบ ชนดนวา (exstipulate leaf) ใบทมหใบเรยกวา (stipulate leaf)

ภาพ 2.10 แผนใบ ทมา : http://www.nswildflora.ca/species/ Caprifoliaceae/VibLan/species.html

ภาพ 2.11 กานใบ ทมา : https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Crotalaria

_novae-hollandiae_petiole.jpg

ภาพ 2.12 หใบ ทมา : http://www.friendsofthewildflowergarden.org/

pages/plants/birch_yellow.html

ภาพ 2.13 สวนประกอบของดอก ทมา : https://biologykrupoom.wordpress.com

2.4 ดอก

ดอก (flower) เปนสวนประกอบทส าคญของพชมดอก ทมลกษณะและสทแตกตางกนออกไป ตามชนดของพช ประกอบไปดวย กานดอก กลบดอก กลบเลยง เกสรตวผ เกสรตวเมย ฐานรองดอก

ดอก (flower) มหนาทสบพนธ โดยการถายละอองเรณจากเกสรตวผไปยงเกสรตวเมย ท าใหเกดการสมผสกนระหวาง เซลลสบพนธเพศผ กบ เซลลสบพนธของเพศเมย

กลบเลยง

กลบดอก

เกสรตวเมย ยอดเกสรเพศเมย

กานชเกสรเพศเมย รงไข

กานชดบเรณ อบเรณ เกสรตวผ

กานดอก

สวนประกอบทส าคญของดอกไดแก

2.4.1 กลบเลยง (sepal) วงกลบเลยง (calyx) เปนวงนอกสดของดอก สวนใหญมสเขยวท าหนาทหมและปองกนดอกตม พชบางชนดมกลบเลยงแยก บางชนดมกลบเลยงเชอมตอกน 2.4.2 กลบดอก (petal) วงกลบดอก (corolla) อยถดจากวงกลบเลยงเขาไป ลกษณะบางกวา กลบเลยง มสสนตาง ๆ พชบางชนดมกลบดอกแยก บางชนดมกลบดอกเชอมตอกน การเชอมกนของ กลบดอกมหลายแบบ 2.4.3 เกสรตวผ (stamen) เปนอวยวะสบพนธของพชทสรางเซลลสบพนธเพศผ อยถดจาก วงกลบดอกเขาไป เกสรตวผแตละอน มโครงสรางประกอบดวย 2 สวนคอ อบเรณ (anther) ซงภายใน มถงอบเรณ (pollen sac) และกานเกสรตวผ (filament) เกสรตวผจดเปนวงชนท 3 ของดอกไม เรยกวา androecium

ฐานรองดอก

2.5 ผลและเมลด

ผลและเมลด (fruit and seeds) เปนสวนประกอบทส าคญของพช ผลเจรญมาจากรงไขทไดรบการปฏสนธ (fertilization) แลวเจรญเตบโตเตมท อาจมบางสวนของดอกเจรญมาดวย เชน ฐานรองดอก กลบเลยง ดานในของผลจะมเมลด ซงพชใชในการขยายพนธ ส าหรบผลทเกดจากรงไขทไมไดรบ การปฏสนธ และไมมเมลด เรยกวา ผลลม (parthenocarpic fruit) ผลแบงไดเปน 4 ประเภท ไดแก

2.4.4 เกสรตวเมย (pistil) ประกอบดวยยอดเกสรตวเมย (stigma) มกมเมอกเหนยวเพอคอยดกละอองเรณ และกานชเกสรตวเมย (style) เกสรตวเมยจดเปนวงในสดของดอกไม เรยกวา gynoecium รงไข (ovary) ภายในรงไขมออวล (ovule) รงไขท าหนาทสรางไขหรอเซลลสบพนธเพศเมย 2.4.5 ฐานรองดอก (receptacle) เปนสวนปลายสดของกานดอก แผออกไปท าหนาทรองรบสวนตาง ๆ ของดอก 2.4.6 กานดอก (peduncle) เปนสวนลางสดของดอกทตดตอกบล าตนหรอกง หรอเปนสวน กานชอดอก

2.5.1 ผลเดยว (simple fruit) ชนดของผลทเกดจากดอกเดยว เกสรเพศเมยมหนงหรอหลาย

คารเพลทเชอมตดกน เชน ผลแตงโม มะละกอ สม มะมวง

ภาพ 2.14 ผลเดยว ทมา : http://www.dnp.go.th/botany/BFC/fruit.html

คารเพล (carpel) คอ แตละหนวยของเกสรตวเมยทหอหมไขไวภายใน โดยใน 1 ออวล อาจม 1 คารเพล หรอหลายคารเพลกได แลวแตชนดของดอกไม เมอเกดการปฏสนธแลวรงไขจะเจรญไปเปนผล สวนออวลจะเจรญ ไปเปนเมลด

2.5.1. ผลเดยว Simple Fruit ชนดของผลทเกดจากดอกเดยว เกสรเพศเมยมหนงหรอหลายคารเพลทเชอมตดกน เชน ผลแตงโม มะละกอ สม มะมวง

2.4.5. ฐานรองดอก(receptacle) เปนสวนปลายสดของกานดอก แผออกไปท าหนาทรองรบสวนตางๆ ของดอก 2.4.6. กานดอก(peduncle) เปนสวนลางสดของดอกทตดตอกบล าตนหรอกง หรอเปนสวน กานชอดอก

2.5.2 ผลกลม (aggregate fruit) ชนดของผลทเกดจากดอกเดยวแตมหลายคารเพล และแตละคารเพลแยกจากกน คารเพลนจะเจรญไปเปนผลยอย เชน ผลนอยหนา การเวก จ าป จ าปา สตรอเบอรร

2.5.3 ผลรวม (multiple fruit) ชนดของผลทเกดจากดอกยอยหลายๆ ดอกในชอดอกเดยวกนเจรญเชอมตดกนเปนผลเดยว เชน ผลขนน สบปะรด ยอ

2.5.4 ผลแบบมะเดอ (syconium) ผลรวมทขางในผลกลวง ซงเปนผลทเจรญมาจากชอดอกทมฐานรองดอกรปถวย (hypanthium) ภายในประกอบดวยดอกยอยมขนาดเลก ไมมกลบดอก และแยกเพศ ภายในชอดอกมชองเปดขนาดเลก (ostiolum) ใหแมลงขนาดเลกเขาไปชวยการผสมเกสร ไดแก ไทร มะเดอ กราง

ภาพ 2.15 ผลกลม ทมา : http://www.dnp.go.th/botany/BFC/fruit.html

ภาพ 2.16 ผลรวม ทมา : http://www.dnp.go.th/botany/BFC/fruit.html

ภาพ 2.17 ผลแบบมะเดอ ทมา : http://www.dnp.go.th/botany/BFC/fruit.html

กจกรรมท 2.4 ศพทวทยาศาสตรนาร

ค าสง : ใหนกเรยนเขยนค าศพทภาษาองกฤษจากการเรยนรเรองสวนประกอบของพช