รายงานการวิจัยเรื่อง...

รายงานการวจยเรองพพธภณฑขมพลงแหงการเรยนร

กรณศกษาประเทศองกฤษ

.

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตสำนกนายกรฐมนตร

370.15242สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตส691ร รายงานการวจยเรอง พพธภณฑขมพลงแหงการเรยนร

กรณศกษาประเทศองกฤษ. สทธาสน วชรบล.กรงเทพมหานคร : 2544.

67 หนาISBN : 974 - 241 - 283 - 9

1. พพธภณฑ - องกฤษ 2. แหลงการเรยนร - องกฤษ3. สทธาสน วชรบล 4. ชอเรอง

รายงานการวจยเรอง พพธภณฑขมพลงแหงการเรยนร: กรณศกษาประเทศองกฤษ

สงพมพ สกศ. อนดบท 102/2544พมพครงท 1 พฤษภาคม 2544จำนวนพมพ 3,000 เลมISBN 974-241-283-9จดพมพและเผยแพร กลมงานศลปะและวฒนธรรม

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตถนนสโขทย เขตดสต กรงเทพฯ 10300โทร. (02) 668-7123 ตอ 2322, 669-7735โทรสาร (02) 668-7275Web Site : http://www.onec.go.th

พมพท โรงพมพและทำปกเจรญผล นนทบรโทร 968-0661-3 โทรสาร 968-0664

สารบญหนา

คำนำบทสรปผบรหารบทท 1 : บทนำ 1บทท 2 : กรณศกษาประเทศองกฤษ

สภาพโดยทวไป 6“การเรยนร” วาระแหงชาตทสำคญ 7พพธภณฑขมพลงแหงการเรยนร“แหลงการเรยนรทสำคญ” 7กรณศกษาท 1 38กรณศกษาท 2 39กรณศกษาท 3 41กรณศกษาท 4 42กรณศกษาท 5 44กรณศกษาท 6 45กรณศกษาท 7 47กรณศกษาท 8 48กรณศกษาท 9 49กรณศกษาท 10 51กรณศกษาท 11 53

บทท 3 : บทสรป 54บทท 4 : ขอเสนอแนะสำหรบประเทศไทย 64บรรณานกรม 66

คำนำ

ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช2542 ไดกลาวถงการจดการศกษาไววา ในการจดการศกษานน-มงใหผเรยนทกคนมความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเอง-ไดโดยถอวาผเรยนสำคญทสด การจดการศกษาทงในระบบนอกระบบ และตามอธยาศยนนตองเนนความสำคญทงความรคณธรรม กระบวนการเรยนร และการบรณาการตามความ-เหมาะสมของแตละระดบการศกษา การเรยนรตองจดใหเกดขน-ไดทกเวลา ทกสถานท มการประสานความรวมมอกนทกฝายเพอ-พฒนาผเรยนตามศกยภาพ และใหโอกาสแกผเรยนทกคนไมวา-จะเปนผเรยนปกต พการ หรอถกกดกนจากสงคม ไดมโอกาสได-ศกษาหาความร การเรยนรจากการศกษาในระบบเพยงประการ-เด ยวไมสามารถทำใหประชาชนทกกล มมโอกาสเขาถ งการศกษาได ดงนนจงควรเปนหนาทของรฐทจะตองสงเสรมการ-ดำเนนงานและการจดต งแหลงการเร ยนร ตลอดชว ตท กรปแบบ ไดแก หองสมดประชาชน พพธภณฑ หอศลป สวนสตวสวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตรและ-เทคโนโลย ศนยการกฬาและนนทนาการ แหลงขอมล และแหลงการเรยนรอนอยางพอเพยงและมประสทธภาพ เพอให-ประชาชนไดรบการศกษาอยางเตมท เปนผรเทา กาวทน สามารถ-แขงขนกบนานาประเทศในโลกไดอยางเตมภาคภม

ดงน นเพ อใหการจดรปแบบแหลงการเรยนร ในประเทศไทยเปนไปอยางคลองตวและทนสมย สำนกงานคณะ-กรรมการการศกษาแหงชาตจงไดศกษาการทำงานของประเทศ-องกฤษ ซงไดดำเนนการเรอง “ปฏรปการศกษา” แลวคนพบ-วา “การสรางลกษณะนสยแหงการเรยนร” นนสำคญทสดการเรยนรเปนวาระแหงชาตอนสำคญ ทรฐบาลองกฤษไดเรง-ดำเนนการเพอใหประชาชนเปนผมความรความสามารถ เปน-กำลงสำคญในการแกไขปญหา และพฒนาประเทศไปส ความมนคง สามารถแขงขนกบนานาประเทศไดอยางสมศกดศร-เตมตามศกยภาพ องคกรหลกท สำคญทเปนขมพลงแหงการเรยนรกคอ พพธภณฑ หองสมด หอจดหมายเหต และหอศลป ซงนอกจากจะเปนสถานทพกผอนหยอนใจแลว ยงทำ-หนาทเปนองคกรทางการศกษา เปนขมพลงในการขบเคลอน-สงคมไปสสงคมแหงการเรยนรไดอยางแทจรง

ในเอกสารฉบบนจะพดถงการดำเนนงานทงในเรอง-ของการกำหนดองคกรรบผดชอบ การใหการสนบสนนของแตละ-หนวยงาน การกำหนดนโยบาย ยทธศาสตร กจกรรมและรป-แบบการจดแหลงเรยนร รวมทงกรณศกษาจำนวน 11 กรณ เพอ-เปนตวอยางใหเหนการเชอมโยงการทำงานระหวางพพธภณฑกบ-องคกรทเกยวของทงภาครฐและเอกชน ไมวาจะเปนสถาบนการ-ศกษา สมาคม มลนธ สถานประกอบการ รวมทง เครอขาย-พอ แม ผปกครองทไดเขามาเปนหนสวนและ/หรอ เพอนรวม-

งาน เพอใหพพธภณฑทำหนาทเปน “แหลงเรยนร” ไดอยาง-สมบรณ

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตหวงเปนอยางยงวาเอกสารเลมนจะใหเนอหา สาระ และ แนวคด-ทเปนประโยชนสำหรบการจดรปแบบ “แหลงเรยนร” ในประเทศ-ไทยทมคณภาพ มศกยภาพ เปนหองเรยนเพอชวต เปดโอกาส-ใหคนไทยไดรบการศกษาอยางเตมทเทาเทยมกนในการเรยนร-และไดรบการพฒนาอยางตอเนองตลอดชวต

(รง แกวแดง)เลขาธการคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

บทสรปสำหรบผบรหาร

การศกษา เปนสงจำเปนกอใหเกดการพฒนาปญญานำมาซงเสถยรภาพและความมนคงของประเทศในทกๆดานประเทศองกฤษเมอดำเนนการเรอง “ปฏรปการศกษา” นนคนพบวา “การสรางลกษณะนสยแหงการเรยนร” สำคญทสดการเรยนรจงเปน “วาระแหงชาต” ทสำคญทรฐบาลตองดำเนน-การใหประชาชนไดเขาใจและซาบซงกบมรดกวฒนธรรมของชาต“การเรยนร” จากการศกษาในระบบเพยงประการเดยวไม-สามารถทำใหประชาชนทกกลมเปาหมายไดมโอกาสเขาถงการ-ศกษาได ดงนนรฐบาลของประเทศองกฤษจงดำเนนการใหมการใช “ทรพยากร” ทมอยทงสถานท บคลากร และงบประมาณ-มาเพอดำเนนการใหประชาชนของประเทศไดรบการศกษาอยาง-เตมททกโอกาสตามความเหมาะสม และตามศกยภาพของผเรยน

ทรพยากรหลกทสำคญทรฐบาลองกฤษกำหนดบทบาท-ใหเปน “ขมพลงแหงการเรยนร” เปน “แหลงเรยนร” ทสำคญ-นน มอยหลายประเภท หากแตในการศกษานจะเนนเฉพาะดานพพธภณฑ หอสมด หอจดหมายเหต ซงองคกรเหลาน-รฐบาลองกฤษเหนวาไดทำหนาทและมบทบาทใหการศกษาอย-แลวหากแตยงไมเตมศกยภาพ ดงนนจงไดใหการสนบสนนให-

เปนรปแบบทแนนอนสามารถใหความรแกผเรยนในสาระความร-ตางๆไดอยางเตมท

ในการดำเนนงานนนรฐบาลเขาไปดำเนนการเองโดยจดรวมองคกรดานพพธภณฑเขาไวดวยกน และจดตงเปนคณะ-กรรมการในรปของ “สภา” ในชอวา “สภาวาดวยพพธภณฑหอสมดและหอจดหมายเหต” โดยกำหนดวสยทศน นโยบายและยทธศาสตรชดเจน ยทธศาสตรทสำคญทจะนำมาใชในการ-ดำเนนงาน คอยทธศาสตรเครอขายซงจะทำงานรวมกนระหวาง

! รฐบาล! สภาวาดวยพพธภณฑ หอสมดและหอจดหมายเหต! สถานศกษา ทกระดบ ทกเขตพนท! ชมชน! ผปกครอง/ครอบครว! สถานประกอบการ! นกการเมอง! ผเรยน! หนสวน/เพอนรวมงาน

ในการจดกจกรรมและรปแบบใหเกดขนในแตละแหลงเรยนรนนดำเนนการในหลายลกษณะกลาวคอ

1. ตามความพรอมและศกยภาพของแหลงเรยนร : โดย-เกดจากความคดรเร มของกลมบคคลในเมองนนๆ รวมกบพพธภณฑและสถานศกษา ไดรบงบประมาณสนบสนนบางสวน

จากรฐบาล จากสมาคม/สภาดานโบราณคดและประวตศาสตร-ของเมอง รวมทงเอกชนทสนใจ

2. สาระความรสอดคลองกบหลกสตรชาต : เปนการชวยให-ผเรยนทงในระบบการศกษา และนอกระบบการศกษา สามารถ-หาความรประสบการณไดจากวตถทจดแสดง ซงจะเปนเนอหา-วชาหลก จากนนจดการเรยนการสอนแบบบรณาการระหวางวชา-เพอใหผเรยนสามารถเชอมโยงความรในลกษณะภาพรวมไดมใช-แบบแยกสวนในแตละเรองของสาระความร ซงไมสามารถทำให-ผเรยนเกดประสบการณจรงในชวต

3. ตามความตองการของผเรยนเพอสรางสรรคการเรยนรเชงประสบการณและพฒนาชวต : เปนความรวมมอของเครอ-ขายแหลงเรยนรจดกจกรรมการเรยนรตามความตองการของผเรยนซงมความหลากหลายทางดานการศกษา เศรษฐกจ สงคม-และวฒนธรรม

4. โครงการทรฐบาลเหนความสำคญและใหการสนบสนนรฐบาลสนบสนนแหลงเรยนรจดกจกรรมทรฐบาลเหนวาสำคญในการใหประชาชนเกดความรและมทกษะเปนเลศทดเทยมกบ-นานาประเทศ โดยการสนบสนนนนจะมการจดทำคมอการเรยนการสอน และจดการฝกอบรมเพมเตม

สำหรบรปแบบการจดความรนนมหลากหลาย ทงทเปน-การจดทำคมอ การจดทำเอกสารแจก การสาธต/ทดลอง

การประชมปฏบตการ การเลานทาน การแขงขนการละเลนพน-บาน หรอจากการใชวธสมผส เปนตน เหลานทำใหผเรยนเกด-ความสนใจ บคคลในชมชนเขามาใหความรวมมอและมสวนรวม-ในกจกรรมทกรปแบบ

การสนบสนนของรฐบาลองกฤษในเรองแหลงเรยนรน-ประสบความสำเรจมากเพราะรฐบาลไดรบความรวมมอจากทกฝายทเก ยวของ รวมทงไดรบงบประมาณสนบสนนจากภาคเอกชน สถานประกอบการตางๆ เปนจำนวนมาก การจด-สาระความรในแหลงเรยนรเหลานทำใหเกดกระบวนการเรยนร-จากการชมผลงาน กระตนใหผเรยนมโอกาสฝกทกษะ กระบวน-การคด การจดการ ใฝเรยน ใฝรอยางแทจรง นโยบายเรอง“การเรยนร” อนเปนวาระแหงชาตนนประสบผลสำเรจตามท-รฐบาลตงเปาหมายไวทกประการ

"#"#"#"

1

“การศกษา” เปนกลไกอนสำคญในการถายทอด-ความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรมการจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรตางๆในอนทจะพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจสตปญญาความร มคณธรรม จรยธรรมในการดำรงชวตสามารถ-อยรวมกบผอนไดอยางมความสข ในพระราชบญญตการศกษา-แหงชาต พทธศกราช 2542 นน จะเหนไดจากสาระวาไดนำไปส-การปฏรปการศกษาไทยในทกดาน ไดแก

1. การกำหนดสทธของคนไทยในการไดรบการศกษาขนพนฐานอยางนอย 12 ป อยางทวถงและอยางมคณภาพ

2. การจดการศกษาเปนเรองของทกหนวยของสงคมตงแต-บคคล ครอบครว สถานศกษา ชมชน รวมทงองคกร-ทงภาครฐและเอกชน

3. การปฏรปกระบวนการเรยนรโดยเนน “ผเรยน” เปนสำคญ

4. การกระจายอำนาจการบรหารและการจดการศกษา-ไปสเขตพนทการศกษา สถานศกษา และองคกร-ปกครองสวนทองถน

º·¹Ó1

2

5. การกำหนดมาตรฐานการศกษาและการจดระบบ-ประกนคณภาพทางการศกษา

6. การสงเสรมมาตรฐานวชาชพครและการพฒนาคร-อยางตอเนอง

7. การระดมทรพยากรจากทกแหลงมาเพอใชในการ-จดการศกษา

8. การมสวนรวมขององคกรตาง ๆ ทงองคกรเอกชนองคกรชมชน องคกรวชาชพ สถานประกอบการและ-สถานทตางๆของสงคมในการจดการศกษานนมงใหผเรยนทกคนมความ-

สามารถในการเรยนรและพฒนาตนเองไดโดยถอวาผเรยนสำคญ-ทสด (มาตรา 22) การจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบ และ-ตามอธยาศยนนตองเนนความสำคญทงความร คณธรรมกระบวนการเรยนร และการบรณาการตามความเหมาะสมของ-แตละระดบการศกษา การเรยนรตองจดใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสานความรวมมอกนทกฝายเพอพฒนาผเรยนตามศกยภาพ (มาตรา 24 (6)) และใหโอกาสแกผเรยนทก-คนไมวาจะเปนผเรยนปกต พการ หรอถกกดกนจากสงคม ไดม-โอกาสไดศกษาหาความร รฐตองสงเสรมการดำเนนงานและ-การจดตงแหลงการเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ไดแก หองสมด-ประชาชน พพธภณฑ หอศลป สวนสตว สวนสาธารณะสวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3

ศนยการกฬาและนนทนาการ แหลงขอมล และแหลงการเรยนร-อนอยางพอเพยงและมประสทธภาพ (มาตรา 25)

สำหร บประเทศไทยเม อกล าวถ งแหล งเร ยนร ซงหมายถง “แหลง” หรอ “ทรวม” อนอาจเปน/ สถานท หรอศนยรวมทประกอบดวย ขอมล ขาวสาร ความร และกจกรรมทม-กระบวนการเรยนร หรอกระบวนการเรยนการสอนทมรปแบบแตกตางจากกระบวนการเรยนการสอนทมครเปนผสอน เปนการเรยนร ท มกำหนดเวลาเรยนยดหยนสอดคลองกบความตองการและความพรอมของผเรยน การประเมนและการวดผล-การเรยนมลกษณะเฉพาะสรางขนใหเหมาะสมกบการเรยนร-อยางตอเนอง ซงไมจำเปนตองเปนรปแบบเดยวกบการประเมนผลในชนหรอหองเรยนนน จะเหนไดวามการจดอยมากมายทงทเปน-ของภาครฐและเอกชน วตถประสงคของการจดตงนนเปนการเฉพาะแตกตางกนออกไปไมวาจะเปนพพธภณฑกดสวนพฤกษศาสตรกด หรอแมแตหอสมดแหงชาต และอทยาน-ประวตศาสตร เปนตน สำหรบแหลงเรยนรทจดโดยภาครฐ อาทกระทรวงศกษาธการ นน พอสรปไดวามจำนวนตางๆ ดงน

! สงกดกรมการศกษานอกโรงเรยน ไดแก- หองสมดประชาชน 801 แหง (หองสมดประชาชนจงหวด

73 แหง หองสมดประชาชน อำเภอ 656 แหง หองสมด“เฉลมราชกมาร” 71 แหง หอสมดรชมงคลาภเษก 1 แหงและหองสมดเคลอนทอกจำนวนหนง

4

- ทอานหนงสอประจำหมบาน 35,289 แหง- ศนยการเรยนรชมชน จำนวนละ 1 แหง (ปจจบนประ-มาณ 5,870 แหง)

- ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษาและเครอขาย 16 แหง- ศนยเทคโนโลยทางการศกษาและศนยผลตสอประจำภาค 6 แหง

- สวนสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน 11 แหง - เปนตน --

! สงกดกรมศลปากร ไดแก- พพธภณฑสถานแหงชาต และประจำจงหวด (จดทะเบยน-ราว 270 แหง)

- หอสมดแหงชาตและหอจดหมายเหต- ศนยศกษา แหลง และอทยานประวตศาสตร

! สงกดกรมการศาสนา ไดแก วดและศาสนสถานทว-ประเทศ ซงมประมาณ 8,000 แหง เปนตน

นอกเหนอจากดงกลาวขางตน ยงมอกเปนจำนวนมาก-ทยงไมไดมการสำรวจอยางเปนทางการ

ในตางประเทศองคกรวฒนธรรมทมบทบาทสำคญในสงคมแหงการเรยนร จะไดแก พพธภณฑ หอศลป หอจดหมาย-เหต และหองสมด เปนตน องคกรเหลาน นอกจากจะเปนสถาน-

5

ทพกผอนหยอนใจแลว ยงทำหนาทเปนองคกรทางการศกษาเปนขมพลงในการขบเคลอนสงคมทสำคญองคกรหนง เปนทนา-สนใจวาองคกรเหลานมบทบาทและดำเนนการอยางไร จงไดถก-กำหนดใหเปน “แหลงการเรยนร” ทสำคญ นอกเหนอจากสถาบน-การศกษาซงมบทบาทโดยตรงอยแลว

h h h h h

ภาพ E

6

1. สภาพโดยทวไปสหราชอาณาจกรองกฤษเปนหนงในประเทศผนำ

มหาอำนาจทางอตสาหกรรมและการเดนเรอ ถอไดวาเปนประเทศ-ทมบทบาทในการพฒนาประชาธปไตย มการเมองทม นคงมความเจรญรงเรองทางดานเศรษฐกจ ศลปะและวฒนธรรมโดยเฉพาะอยางยงในดานศลปวฒนธรรมของประเทศนน มได-เพยงรบใชและจรรโลงจตใจเฉพาะประชาชนชาวองกฤษเทานนหากแตยงรบใชประชากรในโลกกวางอกดวย กระทรวงทม-บทบาทสำคญในการดำเนนงานดานการศกษา ศลปวฒนธรรมคอ กระทรวงวฒนธรรม สอสารและการกฬา ซงตงขนในเดอน-กรกฎาคม ป ค.ศ. 1997 มจดมงหมายในการดำเนนงาน คอ(1) เพ อพฒนาคณภาพชว ตของประชาชนผานกจกรรมดานวฒนธรรมและการกฬา ตลอดจนใหการสนบสนนและเสรมสรางความเขมแขงใหกบอตสาหกรรมการสรางสรรคตาง ๆ(2) พฒนาประเทศใหทนสมยบนพนฐานของความเทาเทยมกนการมเสถยรภาพและความมนคงทางเศรษฐกจ(3) ใหโอกาสทางการศกษาแกประชาชน รบประกนความเปนเลศ-ทางวชาการรวมทงสนบสนนการศกษาตลอดชวต

¡Ã³ÕÈÖ¡ÉÒ»ÃÐà·ÈÍѧ¡ÄÉ2

7

2. “การเรยนร” วาระแหงชาตทสำคญเมอพดถงเรองการศกษา การสรางลกษณะนสยแหงการ-

เรยนรสำคญทสด ดงนน ในการปฏรปการศกษาของประเทศ-องกฤษ “การเรยนร” จงเปน “วาระแหงชาต” ทสำคญ ทรฐบาล-พยายามดำเนนการใหประชาชนไดเขาใจและซาบซงกบมรดก-วฒนธรรมของชาต “การเรยนร” จากการศกษาในระบบเพยงประการเดยว ไมสามารถทำใหประชาชนทกกลมเปาหมายมโอกาส-เขาถงการศกษาได ดงนน รฐบาลของประเทศองกฤษจงใช-ทรพยากรทมอยทงสถานท บคลากร และงบประมาณ มาเพอ-ดำเนนการใหประชาชนไดรบการศกษาไดอยางเตมททกโอกาส-ตามความเหมาะสมและตามศกยภาพของผเรยน

3. พพธภณฑ : ขมพลงแหงการเรยนร “แหลงเรยนรทสำคญ”

ประเทศองกฤษมพพธภณฑอย มากกวา 2,000 แหงทวประเทศ รฐบาลจงไดกำหนดบทบาทของพพธภณฑใหเปน-แหลงการเรยนรทสำคญ โดยกำหนดให “การศกษา” เปนบทบาท-หลกของพพธภณฑ และหากมผถามวา “พพธภณฑสถาน”คออะไร กสามารถตอบไดวา “พพธภณฑสถาน” คอ “สถาบนท-ตงขนเพอรวบรวม สงวนรกษา และจดแสดงวตถอนมความสำคญทางวทยาศาสตรและวฒนธรรม เพอประโยชนในการศกษาและ-ความเพลดเพลน ในทนใหรวมถงหอศลป อนสรณสถานทาง-ประวตศาสตร สวนสตว สวนพฤกษชาต วนอทยาน สถานทเลยง-

8

สตวนำ และสถานทอน ๆ ทจดแสดงสงทมชวต” พพธภณฑสถาน-นนมอยหลายประเภท ไดแก

1. พพธภณฑสถานทางศลปะ (Museum of Arts)2. พพธภณฑสถานศลปะรวมสมย (Gallery of

Contemporary Arts)3. พพธภณฑสถานทางธรรมชาตวทยา (National

History Museum)4. พพธภณฑสถานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

(Museum of Sciences and Technology)5. พพธภณฑสถานทางมานษยวทยาและชาตพนธวทยา (Museum of Anthropology and Ethnology)ซงพพธภณฑประเภทนแบงออกไดเปน 3 กลม คอ5.1 พพธภณฑสถานชาตพนธศกษา

(Ethnological Museum)5.2 พพธภณฑสถานศลปะพนเมอง (Folk Arts

Museum)5.3 พพธภณฑสถานกลางแจง (Open Air

Museum)6. พพ ธภ ณฑสถานทางประว ต ศาสตร และโบราณคด (Museum of History and Archaeology)

7. พพธภณฑสถานประจำเมองหรอทองถน(Regional Museum – City Museum)

9

8. พพธภณฑเฉพาะดาน (Special Museum) ซงสวนใหญจะเก ยวของกบการศกษา ไดแกศลปประยกต ประวตศาสตร โบราณคด สงคมธรรมชาตวทยา วทยาศาสตร หรอเทคนคตาง ๆ

9. พ พ ธภ ณฑ ของมหาว ทยาล ยและสถาบ นการศกษา (University Museum)

3.1 มลเหต “พพธภณฑ” มบทบาทเปนแหลงเรยนร-ทสำคญ

พพธภณฑเปนตวกระตนและสนบสนนสงคมแหงการเรยนร การเรยนรจากวตถจรงทตงแสดงอยในพพธภณฑ เปน-การกระตนใหเกดการกระหายร เกดความคดสรางสรรค ระหวาง-การชมผลงานผชมจะบงเกดความคดใหม ความรใหม กอใหเกด-การพฒนาการทกระดบของการศกษา นบแตเดกจนถงผใหญวยชรา นอกจากน แลวพพธภณฑยงเปนศนยกลางของการเปลยนแปลงทางสงคม สำหรบกลมคนซงถกกดกนจาก-สงคม ไมวาจะเปน ผวางงาน ผไรทกษะฝมอ ผมรายไดตำ ผอาศย-ในแหลงเสอมโทรม ในสภาวะแวดลอมทมอาชญากรรมสง ผทม-สขภาพอนามยไมด หรอผทยากจนครอบครวแตกแยกเหลานพพธภณฑ หองสมด และหอศลป จะเปนสถานทซงพวกเขา-สามารถเขาไปหาความบนเทง หาความรจากวตถทถกจดไว

10

ผลงานศลปะนเองทกอใหเกดความคดสรางสรรค สงเสรม-จนตนาการ เกดการเรยนร สรางความเชอมนลดความรสกทถกกดกนในสงคมลง

จากการศกษาของสถาบนวจย แสดงใหเหนวารอยละ 36 ของประชาชนในทกระดบมโอกาสเขาชมพพธภณฑพพธภณฑชวยใหเกดบรรยากาศการเรยนรทางสงคมเปนพเศษวตถท แสดงอยน นสามารถดงดดความสนใจ ทำใหเกดการปฏสมพนธกบผอน สงเสรมทกษะการเรยนร สรางแรงจงใจและการพฒนาทกษะตาง ๆ เกดการยอมรบในตนเองเปนการนำหองเรยนสประสบการณจรง เปนการเรยนรของชวต เปนหองเรยนเพอชวต

3.2 การดำเนนการเพอให “พพธภณฑ” เปนแหลง-เรยนร

ในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1998 กระทรวงวฒนธรรม สอสารและการกฬาไดจดตง “สภาพพธภณฑ หอสมดและหอจดหมายเหต”ขน โดยรวมงานของคณะกรรมาธการดานหองสมดขอมลและ-สารสนเทศ พพธภณฑ และหอศลปเขาดวยกน สภาฯ นเรม-ดำเนนงานในวนท 1 เมษายน ค.ศ. 2000 โดยมเปาหมายเพอ

1. สงเสรมการเขาถงขอมลของบคคลโดยทวไป2. มงหาความเปนเลศและการเพ มพนนวตกรรมทางการศกษา

11

3. ใหโอกาสการศกษาอยางตอเนองเปนการศกษาตลอดชวต

4. สนบสนนอตสาหกรรมการสรางสรรคในการทำงาน สภาฯ ไดกำหนดวสยทศนและรปแบบ-

ดงน

1. วสยทศน

ปฏรปการเขาถงมรดกวฒนธรรมสำหรบบคคล-ทกกลมในสงคม พฒนาการบรหารจดการและงานบรการของ-พพธภณฑ หองสมด และหอจดหมายเหต ในฐานะเปน “แหลง-ทรพยากรทางการศกษา” พพธภณฑตองมบทบาทเปนศนยกลาง-ดานการเรยนร ตองดำเนนการใหประเทศเปนทรจกในฐานะผนำ-ของโลกในดานการใหการบรการ

2. รปแบบและหนาทความรบผดชอบ

2.1 เปนองคกรมหาชน มสภากรรมาธการ ประกอบดวย ประธานและกรรมาธการ 14 คน เปนตวแทนของรฐตาง ๆ ในองกฤษ ไดแก ไอสแลนดเหนอสกอตแลนด และเวลส ในกฎหมายยงระบไววาอยางนอยรอยละ 35 ตองเปนสตร และอกรอยละ 5 ตองเปนตวแทนของชนกลมนอย

2.2 เปนทปรกษาแกรฐบาลในการจดทำแผนและ

12

นโยบาย การดำเนนงานดานการพฒนาบคลากร สนบสนนเงนทนสำรองใหแกองคกรฝกอบรมระดบชาตในเรองทเกยวกบมรดกทางวฒนธรรม

2.3 ดำเนนงานทเกยวของกบงานเฉพาะอนไดแกการลงทะเบยนพพธภณฑ การกำหนดเงนทนสำรอง การปรบภาษ การจดทำมาตรฐานดานการบรการ และการสนบสนนงานของพพธภณฑ หอสมด และหอจดหมายเหตในทกภมภาคของประเทศ

2.4 สนบสนนงานวจยและสถต2.5 ดำเนนการใหหอจดหมายเหตม บทบาทสำคญรวมกบหนวยงานวฒนธรรมอ น ๆในการพฒนาสงคม

2.6 จดหาทนสนบสนนองคกรตาง ๆ2.7 ตดตามและประเมนผลการดำเนนงานของพพธภณฑในระดบภมภาคและระดบชาตโดยในพพธภณฑแตละแหงตองรวมงานของหองสมด และหอจดหมายเหตเขาไวดวย

สภาฯ พบวาในการจดตงองคกรและหารปแบบใหม วธ-การดำเนนงานใหมนพพธภณฑสามารถกระตนใหเกดสงใหม-มากมาย ไดแก

13

1. การพฒนาหลกสตรชาตกวางขวางขน ไดแนวทางใหมในการพฒนาหลกสตรกลางดานภาษา คณตศาสตรกฬา และวชาอน ๆ ทสำคญ

2. พพธภณฑเปนสถานทดงการสอนจากหองเรยนสประสบการณจรงเปนการเรยนรของชวต เปนหองเรยนเพอชวต

3. ผ เร ยนโดยเฉพาะเดกและเยาวชนไดเร ยนร เกยวกบชมชนทองถน และเขารวมในโครงการสำคญ ๆ ของประเทศ

4. กระตนใหผใหญซงไมคนเคยกบการศกษาในระบบมโอกาสไดใชพพธภณฑเปนกาวแรกนำไปส การเรยนร

5. พพธภณฑเปนแหลงการเรยนรสำหรบเดกนกเรยนและผใหญทใหความสนใจเปนพเศษในการศกษาหาความรดวยตนเอง

6. บคคลและครอบครวมโอกาสเขารวมกจกรรมการเรยนรนอกระบบในสงแวดลอมทพงประสงค

7. เกดการประสานงานระหวางพพธภณฑกบชมชนอยางใกลชดเพอประโยชนของการพฒนาการใหการบรการใหม ๆ แกผชมซงถอเปนลกคาทสำคญ

8. ผเรยนทขาดแรงจงใจ นกศกษา และผใหญไดเขามาเรยนรในสถานการณทเปนการเรยนรตลอดชวตอยางมอสระ

14

3.3 นโยบายการใหพพธภณฑ หอศลป และหอสมดเปนแหลงการเรยนรและเปนสวนหนงของสงคม

รฐบาลตองการใหพพธภณฑทกแหงใหความสำคญ-แก “งานการศกษา” เปนอนดบแรก เพอใหการศกษาพฒนาคนอนจะนำมาซงการพฒนาสงคมและประเทศในทสด สถานท-เหลานจะเปนศนยการเรยนรและแหลงการเรยนรไดอยางแทจรง-และเพยงพอ กระบวนการทจะประสบผลสำเรจนน ตองมขนตอน-ดงน

ขนท 1 การเขาถง ตองใหพพธภณฑ หอสมด และ-หอจดหมายเหตเปนองคกรทสามารถเขาถง-และมสวนรวมในงานตาง ๆ

ขนท 2 ตองจดกจกรรมใหมนาสนใจ มหวขอหลาก-หลาย กระตนความสนใจของผชมซงตอง-หลากหลายและเปนผชมกลมใหม ๆ อย-เสมอ

ขนท 3 พพธภณฑตองหาวธการกระตนใหเกดการ-เปลยนแปลงของสงคมในทางทดขน

อยางไรกด การท พ พ ธภณฑจะเขาไปมบทบาทเปนสวนหนงของสงคมไดนนตองเผชญกบปญหาหลายประการกลาวคอ

" การไดมาซงขอมลและทรพยากรสนบสนนการดำเนนงาน : ปญหาการใหไดมาซงขอมลในระยะยาว

15

ความพรอมของเทคโนโลยสารสนเทศ บคลากรและงบประมาณ

" การเปลยนแปลงของวฒนธรรมในองคกร : ตองมการปรบตวและแสวงหาความรวมมอใหม ๆ รวมท งรวมมอกบทกฝายอยางเตมท ควรมการฝกอบรม พฒนา และสงเสรมใหมอาสาสมครเขามาชวยงานภายใตเง อนไขการดำเนนงานอยางเดยวกน

" การตอบสนองตอเทคโนโลยสมยใหม : เนองจาก-ยคศตวรรษท 21 เทคโนโลยสารสนเทศมผล-กระทบตอวถชวตมาก พพธภณฑซงโดยทวไปรบผดชอบเรองการเกบรวบรวมเอกสาร วตถทม-คณคา รวมทงขาวสารสำคญ ๆ เหลานลวนม-อทธพลตอหลกสตรในโรงเรยน ในการสงเสรม-การพฒนาวฒนธรรมและอบรมใหเกดนสยแหง-การเรยนร จดมงหมายของรฐบาลกคอตองการ-ใหผ คนทกพ นท ไดเขาชมพพธภณฑ ดงน นเทคโนโลยสารสนเทศจงเปนเครองมอสำคญซง-นอกจากจะมสวนชวยในการจดการแสดงแบบ-แปลกใหมแลว ยงทำใหผชมเขาถงผลงานไดงายและเทคโนโลยนเองทจะเออใหพพธภณฑไดรบ-ความชวยเหลอในเรองตาง ๆ มากมาย ดงนน

16

พพธภณฑตองเตรยมการในเร องน และตอง-พจารณาวาจะดำเนนการใหบรรลเปาหมายไดอยางไร

" การเปนเจาของและการมสวนรวมของชมชน :พพธภณฑตองคำนงวาจะสามารถจงใจและดง-ใหบคคลทกกลมมาใหความรวมมอไดอยางไรการร วมมอน ต องเป นไปอยางราบร นและแนนอน….สงผลในระยะยาว

" บทบาทของพพธภณฑในการใหการบรการใน-ขอบขายงานทกวางขวางขน : บคคลสำคญในการ-ใหการบรการกคอ เจาหนาทหรอบคลากรใน-พพธภณฑน นเอง ดงน นจงเปนหนาท ของ-พพ ธภ ณฑท ต องเตร ยมบ คลากรเหล าน ไวใหพรอม

ดงนนหากปญหาดงกลาวขางตนไดรบการแกไขแลวเชอแนไดวาสามารถทำงานไดอยางมประสทธภาพ

สำหรบนโยบายสำคญทรฐบาลไดวางกรอบไวเพอใหพพธภณฑเปนแหลงเรยนรอยางแทจรงมดงน

(1) การมสวนรวมในสงคม

นโยบายขอนเปนนโยบายหลก เปนเรองของการสงเสรมและใหการบรการ การอำนวยความสะดวกแกผเขาชมทกประเภท

17

(2) การใหผชมเขาถงความรในวตถสงของทจดแสดงใหมากทสด

ปญหาทเกดขนบอยครง คอ บคคลบางกลมไมใช-บรการของพพธภณฑ และ/หรอเมอเขาชมแลวไมไดรบความรเทาทควร ซงปญหาเหลานสรปไดวามสาเหตอย 3 ประการ คอ

2.1 ความเปนสถาบน : ซงในทนไดแก การกำหนดกฎระเบยบของพพธภณฑ ซงไมเออตอผชมการวางนโยบายไมชดเจน ทศนคตและความประพฤตของบคลากร การขาดการเตรยมการใหการบรการท เพยงพอท งในเร องอปกรณอำนวยความสะดวก การดแลกลมดอยโอกาสการขาดความร เร องการจดนทรรศการและการจดทำแคตตาลอค และประการสำคญคอขาดการประสานและเช อมโยงใหส งคมไดตระหนกรถงการใหความรวมมอและมสวนรวมในการดำเนนงาน

2.2 การมองพพธภณฑดวยความเขาใจ : การมองพพธภณฑอยางเขาใจ มองไดหลายระดบทงทเปน-ระดบบคคลและชมชน แนวคดทวาพพธภณฑฯไมเกยวของกบชวตความเปนอย และสามารถสนองความตองการของบคคลบางกลม อนไดแก

18

กลมผดอยโอกาสทางการศกษาและผโดดเดยว-ในสงคมไดนนยงมอยมาก

2.3 สงแวดลอม : ปญหาในเรองนรวมถงการทผชมไมสามารถเขาไปในอาคาร ไมสามารถเขาถงขอมลปญหาเรองทรพยสน ความเสอมโทรม รวมทง-สถานทต งซ งอยหางไกลชมชน การคมนาคมไมสะดวกและการไมสรางแรงจงใจในการเขาชม

(3) พพธภณฑตองใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) เพอใหผชมเขาถงการบรการ

เทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยสมยใหมทนำมาใชในการเสนอผลงานนน จะเปนเครองมอทดสำหรบการเกบ-ขอมล รวมทงเปนประตเปดสพพธภณฑ ผชมสามารถเขาถง-ขอมลทางการศกษาเหลานไดทนทโดยผานทางอนเตอรเนต พพธ-ภณฑสามารถบรรจเรองราวไวในหลากหลาย Web site และหาก-พพธภณฑรวมมอกบหองสมดของรฐ และศนยชมชนอน ๆ แลว-กสามารถบรการประชาชนในทองถนไดมากขน

(4) การแสดงแบบรายการ (Catalog) และเอกสารสำคญ ๆ ตองเปนแบบเชอมตรงผานอนเตอรเนต

ผ ใช บร การตองสามารถคนหาขอมลเก ยวกบ-พพธภณฑไดทกเวลาและทกสถานท

19

(5) การใหการบรการเสรมแกทกพนทพพธภณฑควรจดกจกรรมเสรมภายในชมชนโดย

ใหคำปรกษาแกชมชนในการจดกจกรรมตาง ๆ อาท การจด-นทรรศการสงพมพบนรถบรรทกตามศนยการคา สวนสาธารณะ-หรอตามงานแสดงของโรงเรยน บานพกคนชรา ทงนเพอใหผใหญ-และเดกไดมโอกาสศกษาขอมลจากหองสมดขนาดเลกเคลอนท-เหลานไดถอเปนการสรางและใหการเรยนรทกรปแบบ

(6) พพธภณฑควรปรกษาหารอกบกลมคนทอยในภาวะถกกดกนจากสงคมเพอรบรปญหาและจดการ-บรการใหสอดคลองกบความตองการของบคคลเหลาน

นโยบายขอนเปนนโยบายทสำคญของการมสวนรวม-ในสงคม กลมบคคลนอกเหนอจากบคคลทมรางกายสมบรณแลวผดอยโอกาส และผถกกดกนจากสงคม กควรไดรบโอกาสเทาเทยมกน เขาเหลานควรมโอกาสไดเสนอความตองการของตนไดมโอกาสยกระดบคณภาพชวต ไดรบการยอมรบจากสงคมมากขน พพธภณฑตองเขาไปมสวนทกขนตอนของการวางแผนการแนะนำและการใหการบรการ การตดตาม และใหคำปรกษา-หารอ ซงนอกจากจะชวยใหเขาเหลานสามารถมความสขในการ-ดำเนนชวตแลว ยงเปนการเสรมสมพนธภาพระหวางกลมบคคล-ในชมชนใหสมครใจเขามาเปนอาสาสมครชวยงานมากขน

20

(7) ผลงานการจ ดแสดงต องสะท อนความหลากหลายทางวฒนธรรม

นทรรศการ/การจดแสดงวตถตาง ๆ ทสะทอนใหเหน-สงคมวฒนธรรมของกลมชนตาง ๆ จะทำใหผชมเกดความรความเขาใจในความแตกตางทางวฒนธรรม ชมแลวเกดความรกความหวงแหน ในขณะเดยวกนกตระหนกถงความเปนเจาของมรดกวฒนธรรมอนทรงคณคาพรอมทจะใหความรวมมอ-กบพพธภณฑในการรกษาไวใหคงอยสบไป

(8) พพธภณฑ หอศลป และหอจดหมายเหต ตองเปน-สถานทเรยนรในชมชน

พพธภณฑ คอ แหลงสำคญของการเรยนรตลอดชวต-ทงการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย คนจำนวนมากประสบความยากลำบากในการเรยนร จากสภาพแวดลอมแบบเดมในโรงเรยน การศกษาหาความรจากการชมผลงานตาง ๆทจดแสดงไวในพพธภณฑ ทำใหเกดความเพลดเพลนพรอม ๆกบเกดความซาบซง เกดการเรยนร มทกษะการคนพบดวยตนเองพพธภณฑสามารถเปนเครอขายการเรยนรอยางแทจรง ยกตวอยางเชน ในกรงลอนดอนซงมโรงเรยนประถมและโรงเรยนมธยมอยเปนจำนวน 2,200 แหงในจำนวนน มเพยงรอยละ 10 เทานนทไปเยยมชมพพธภณฑ ดงนนจงเปนหนาทของพพธภณฑตองหาวธการสรางสงลอใจดงดดผชม วธการกระตนความสนใจ-นพพธภณฑดำเนนการไว สำหรบครและนกเรยนคอ จดทำ

21

กลองแสดงศลปะวตถทกระตนความสนใจของเดก จดทำสมดจดงานสำหรบคร จดทำวดทศน จดฝกอบรมคร จดโปรแกรมการสอน และวธการสอนในรปแบบแปลกใหม รวมท งจดใหมการประเมนและพฒนาสอใหครและนกเรยนไดรบความร-และความสนกสนานไปพรอมกน เปนตน

9) พพธภณฑเปนศนยรวมความรวมมอขององคกรตาง ๆ

พพธภณฑตองรวมมออยางใกลชดกบเจาหนาททงภาครฐ-และชมชน รวมทงอาสาสมคร เพอใหเปนไปตามนโยบายการมสวนรวม-ของสงคม เจาหนาทในชมชนตองใหขอมลแกพพธภณฑเพอนำไป-ประกอบการใหบรการ และการพฒนาโครงการใหมๆ ของพพธภณฑ การเปนจดรวมความรวมมอกบองคกรวฒนธรรมเหลานจะทำใหโครงการ/กจกรรมเพอการเรยนรเปนไปตามเปาหมาย

ในการดำเนนงานใหไปสนโยบาย 9 ขอ ดงกลาวขางตน รฐตองมงเนนในสาระสำคญ ๆ 7 ประการหลก คอ

1. วตถประสงคพพธภณฑซงเปน “ขมพลงแหงการเรยนร” ตองไดรบ-

การรบรและยอมรบจากนกการศกษาในชมชน ความสำคญของ-การนำ “การศกษา” มาใชเปนเครองมอสรางฐานความร ตองระบ-ไวในพนธะกจ จดมงหมายและวตถประสงคของพพธภณฑโดยตงอยบนพนฐาน ประกอบดวย

22

1.1 การตรวจสอบตามกระบวนการทางการศกษาในเรองการจดเกบ การใหการบรการ แหลงขอมลบคลากร และการจดกจกรรมในระดบตาง ๆ

1.2 วเคราะหความเชอมโยงของการจดเกบ/การจดแสดงนทรรศการ ความชำนาญของบคลากรและหลกสตร (ในทกระดบชน) เพอใชในการจำแนกผชม

1.3 สำรวจความตองการเรองการเรยนรของผเรยนเพอประกอบการจดทำกลมเปาหมายของผเรยนทชดเจนและกลมผเขาชมทวไป

1.4 เตรยมการบรการทเหมาะสมใหสอดคลองกบสงทกลาวมาขางตน

2. มาตรฐานการบรการทางการศกษาตองปรบปรงแกไขใหเปน-

มาตรฐานสากล มการจดทำ “ค ม อการปฏบต งานท ด ”(Guidelines for Good Practices) ใหเปนเอกสารอางองสำหรบ-การพฒนาดานการศกษาของพพธภณฑ

3. เพอนรวมงานพพธภณฑตองไดรบการสนองตอบจากผชมในเรอง-

ความตองการทางการศกษารวมทงสามารถใหการบรการไดอยางมประสทธภาพ เหมาะสม และคมคากบเงนทลงทน

23

การทำงานตองรวมมอกบบคคลหลายฝาย ตองม “เพอนรวมงาน”จงจะใหการบรการในฐานะแหลงเรยนรไดอยางเตมท เพอนรวมงานนนมหลายประเภท ไดแก

3.1 เพอนรวมงานระหวางพพธภณฑ : เปนการทำงานรวมกนระหวางหนวยงานระดบชาตและหนวยงานระดบภมภาคกบพพธภณฑขนาดเลก รวมมอกนในเรองการจดนทรรศการและแลกเปลยนผเชยวชาญ

3.2 เพอนรวมงานกบสถาบนการศกษา : ความตองการของนกเรยน นกศกษา หรออกนยหนง คอ “ผเรยน”และการพฒนาการบร การดานพพ ธภ ณฑนนเปนสงสำคญทจะกอใหเกดความรวมมอ-อยางใกลชดและยนยาวระหวางพพธภณฑและ-สถานศกษา

3.3 เพ อนรวมงานดานการเร ยนร ตลอดชว ต :การศกษาตลอดชวตเปนสงสำคญทสด ดงนนจงจำเปนตองหาพนธมตรในเขตพนทไว ในเรองน-รฐไดจดต ง “สภาดานการเรยนร และความชำนาญ” ข นในระดบทองถ น เพ อทำหนาท วางแผนและสนบสนนงบประมาณสำหรบการ-ศกษาตงแตระดบมธยมศกษาขนไป

3.4 เพอนรวมงานทจบการศกษาในระบบแลว : การให-คำปรกษาแกผจบการศกษาในระบบแลว จะทำ-

24

ใหผเรยนประสบความสำเรจในการเรยนรใน-ระดบสงขนไป ดงนน เพอนรวมงานทจะชวยให-คำปรกษา แนะแนว และใหขอมลจงจำเปนการจดหา “อาสาสมคร” กจะเปนอกเครองมอหนง-ทจะเขามาใหความชวยเหลอเปนเพอนรวมงานทด-ในกรณนได

3.5 เพอนรวมงานกบองคกรวฒนธรรม : พพธภณฑ-ตองเชอมโยงกบหอสมด โบราณสถาน ชมรมกฬาองคกรทางศลปะ สมาคมโบราณคด สมาคมประวต-ศาสตร และหนวยงานทางวฒนธรรมตาง ๆ หรอ-แมแตกบสถานวทยกระจายเสยงเพอเผยแพร-ความรเปนการบรการความรแกผคนทวไป

3.6 เพอนรวมงานภายใตกลยทธทางวฒนธรรม :พพธภณฑเปนปจจยสำคญสนบสนนยทธศาสตรการดำเนนงานวฒนธรรมในเขตพนท กอใหเกดการพฒนางานวฒนธรรมในระดบภมภาคไดเปนอยางด

3.7 เพอนรวมงานกบเครอขายอน ๆ : พพธภณฑ-สามารถขยายพนทการใหการบรการไดอยางม-ประสทธภาพแกบคลากรกลมตาง ๆ อาท ในโรงพยาบาล การบรการเยาวชน การบรการผทำงานดานสงคมสงเคราะห หรอแมแตกลมคนในทณฑสถาน ทำใหพพธภณฑไดขยาย

25

เครอขายกล มเปาหมายและมการสนบสนนดานการเงนจากแหลงตาง ๆ มากขน

4. ทรพยากรและขดความสามารถดงทไดกลาวแลววา พพธภณฑควรไดทำงานใกลชด-

กบนกการศกษาอาชพ หากแตในกรณทเปนพพธภณฑขนาดเลก-ไมสามารถจางนกวชาการศกษาอาชพได อาจจะดำเนนการไดโดยการแตงตงบคคลภายนอกใหดแลงานดานการศกษาและ/หรอกระตนใหกรรมการของพพธภณฑเองใหความสนใจ-งานดานการศกษามากยงขน

การพฒนานโยบายการศกษาทมประสทธภาพตองวเคราะหเรอง การจดแสดง การจดเกบ ความตองการ การเรยนรของ-ผชม และกลมเปาหมาย พพธภณฑควรเนนในเรองการจดเกบ-และการตอบสนองของผชมมากกวาจำนวนผเขาชม

5. การฝกอบรมบคลากรของพพธภณฑและนกการศกษา เปนบคคล-

สำคญท จะทำใหเกดท งความเจรญและความเส อมของ-พพธภณฑ ดงนน การฝกอบรมบคลากรจงเปนกญแจสำคญเกดการพฒนามาตรฐานและระดบ (benchmark) ของการทำงานดานการใหการศกษาในพพธภณฑ ปจจบนคร/ผสอนเอง-กไมไดรบการฝกอบรมใหตระหนกถงประโยชนสงสดท จะไดรบจากพพธภณฑ ดงนนซงจำเปนตองใหครเขาไปทำงานใน-

26

พพธภณฑรวมกบนกการศกษาในพพธภณฑดวยเพอพฒนาการเรยนร การฝกอบรมแกครประจำการนจะทำใหทงสองฝายมโอกาสแลกเปลยนเรยนร เกดการบรการแบบใหม และทสำคญ-เกดกจกรรมเสรมหลกสตรรปแบบใหมทหลากหลายกวาเดม

6. การใชขอมลและเทคโนโลยขาวสาร : การขยาย-เครอขายการเรยนรระดบชาต

ในฐานะท พพธภณฑเปนผ จดเกบขอมลเผยแพรงานดานศลปะและวฒนธรรม เปนผกระตนใหเกดการเรยนรดงนน รฐบาลจงกำหนดมาตรการใหประชาชนสามารถเขาถงขอมลตาง ๆ ในพพธภณฑได เทคโนโลยระบบดจตอลททนสมยเรมเขามามบทบาทและเปนสงจำเปน รฐบาลไดจดทำพพธภณฑ-เสมอนจรง โดยใหการสนบสนนงบประมาณจำนวน 50 ลานปอนดเพอใหผคนทอยตางสภาวะทางภมศาสตร เศรษฐกจ และสงคม-ไดเขาถงขอมลน ถอเปนการขยายเครอขายการเรยนรระดบชาตและเชอมโยงเครอขายจากทกพนทเขาดวยกนอยางแทจรง

7. การวจยรฐจดใหม “การวจย” เพอสนบสนนใหพพธภณฑ

เปนแหลงการเรยนร มากข น โดยรฐสนบสนนใหมการวจยทงในระดบชาตและระดบนานาชาต การวจยนรวมถงเร องบคลากร ขอมล ทรพยากร และเปาหมายการพฒนาผเขาชมงานวจยเหลาน ไดแก

27

1. งานวจยทเกยวกบวธการเรยนรในพพธภณฑ ซงรวมถงฐานขอมลทางการศกษา ทกษะ ประสบการณและความรของแตละบคคล รวมถงการปฏสมพนธวธสมผส การเรยนรจากวสดทถกจดไว

2. จดใหมการกำหนดมาตรฐานของการจดแสดงผลงาน การทำงานของบคลากรและการกำหนดผเขาชม

นอกจากนงานทไดดำเนนการไปแลวกควรจะไดนำกลบมาศกษา-และพจารณาทบทวนวาการศกษาประเภทใดทสามารถนำมา-ประยกตใชไดกบงานพพธภณฑเพอใหเกดภาพชดเจนในเรอง-การใหการศกษาในพพธภณฑอยางแทจรง

3.4 การดำเนนงานของหนวยงานทเกยวของเพอใหพพธภณฑ : ขมพลงแหงการเรยนร เปนแหลงเรยนรอยางแทจรง

ดงทไดกลาวแลววา รฐบาลโดยทกหนวยงานทเกยวของไดเขามารวมมอกนกระตนให “พพธภณฑ” มบทบาททางการศกษา เปนทางเลอกสำคญสำหรบประชาชนไดเรยนร อยางตอเนองตลอดชวต ดงนน ในการดำเนนการใหพนธะกจลลวง จงมหนวยงานหลกแบงภาระหนาทสนบสนนการดำเนน-งานในเรองตางๆ ดงน

28

1. กระทรวงวฒนธรรม การสอสาร และการกฬา(Department for Culture, Media and Sports - DCMS) ได-ดำเนนงานในเรอง :

1.1 จดตงหนวยงานระดบชาต ชอวา “สภาพพธภณฑ,หอจดหมายเหตและหอสมด” (The Council forMuseums, Archives and Libraries) เพอทำหนาทใหคำแนะนำ กำหนดยทธศาสตรการพฒนางานในสาขานเปนการเฉพาะ

1.2 นบแตเดอนเมษายน ค.ศ. 1999 เดกและผ มอายมากกวา 60 ปข นไปสามารถเขาชมพพธภณฑแหงชาตและหอศลปไดโดยไมตองเสยคาเขาชม

1.3 ภายใตคณะกรรมาธการพพธภณฑและหอศลปะไดจดตงกองทนเปนจำนวนเงน 500,000 ปอนดเพอสนบสนนงานทางดานการจดการศกษา ขอมลขาวสารและเทคโนโลยสารสนเทศขนในพพธภณฑ

1.4 คดเลอกพพธภณฑเพอใหงบประมาณอดหนนสำหรบดำเนนงานดานการศกษา เปนเงน 15 ลานปอนด

1.5 สนบสนนงบประมาณ จำนวน 85,000 ปอนดสำหรบจดทำ Web sites ดานพพธภณฑใหการบรการ 24 ชวโมง เพอใหผใชสามารถเขาถง

29

พพธภณฑและหอศลปะในประเทศองกฤษไดทกแหง

1.6 จดพมพเอกสารเพ อสรางความเขมแขงและพฒนางานดานการศกษาของพพธภณฑ ไดแกA Common Wealth: Museums in the LearningAges และ Museums for the Many ซงเปนวธปฏบตในการเขาถงพพธภณฑแหงชาตและหอศลปะตาง ๆ

2. กระทรวงศกษาธการ และการจางงาน (Departmentfor Education and Employment - DfEE) ดำเนนการในเรอง

2.1 สนบสนนงบประมาณแกพพธภณฑใหการบรการ 24 ชวโมง ในการจดทำแหลงขอมล แผนทพพธภณฑ (museums mapping ) และงานทพพธภณฑดำเนนการแลว

2.2 สนบสนนงบประมาณแกสมาคมแหงชาตวาดวยหอศลปศกษา หรอท ร จ กกนในนามของ“engage” เพอการพฒนาเครอขายใหม ๆ ระหวางหอศลปกบสถานศกษา

2.3 จดทำโปรแกรมดานพพ ธภ ณฑและศลปะสนบสนนงบประมาณจำนวน 2.5 ลานปอนดเพ อจดทำโครงการดานพพธภณฑและศลปะโดยเนนดานการใหการศกษาใหแล วเสร จ

30

ภายในระยะเวลา 3 ป รวมทงจดหาอปกรณทเปนประโยชนแก หล กส ตรเก ยวก บการเร ยนร ทวประเทศ

2.4 ประกาศใหงบประมาณเพ มเตมอกเปนเง น650,000 ปอนด สำหรบการจดทำโครงการโทรทศนวงจรปดเพอการเรยนร (The LearningCircuit) โดยนำเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการนำเสนองานดานพพธภณฑในทศทางทนาตนเตนแปลกใหม เปนการสรางสรรคสงใหม ๆ เพมมากขน

2.5 สนบสนนงบประมาณเพมเตมเปนเงน 140,000ปอนด สำหรบโครงการนำรอง 17 โครงการและจำนวนเงนอก 180 ลานปอนดสำหรบโครงการการเรยนรนอกระบบ ซงรเรมโดยกองทนโอกาสใหม (New Opportunities Fund) รวมทงกองทนจากสมาคมแหงชาตว าดวยหอศลปศกษา (engage) ซงสนบสนนการจดทำวดทศนเร อง “คณอยในภาพ” (Put Yourself in thePicture) การสนบสนนดานงบประมาณสวนนจะชวยใหพพธภณฑเขาไปมสวนรวมในงานทเกยวกบการศกษาไดอยางเตมท

2.6 สนบสนนงบประมาณ 80,000 ปอนด แกเครอขายสโมสรเดก (Kid’s Clubs Network) ในการจดตง“ศนยแหงการเรยนรและจนตนาการ” (Centres

31

of Curiosity and Imagination) โดยศกษาจากการทำงานของพพธภณฑเดกท ประสบความสำเรจในสหรฐอเมรกา

2.7 พฒนาบคลากรโดยจดประชมเรอง “การเรยนรตลอดชวต” สำหรบผ อำนวยการพพธภณฑและผบรหาร

2.8 สนบสนนโครงการดานการศกษาประวตศาสตร2000 ของสถานวทยและโทรทศน BBC (BBCEducation’s History 2000) ซงเปนรายการกระตนการเรยนรดานประวตศาสตรและแหลงโบราณคดของผชม

3. คณะกรรมการพพ ธภ ณฑและหอศลปะ (TheMuseums and Galleries Commission) ไดดำเนนการดงน

3.1 แตงตงบคลากรดานการศกษา การพฒนาการเขาถงขอมลและกล มผ ชมซ งบคคลนจะเปนผ จ ดทำ “แนวทางสำหรบการปฏบตงานท ดทสมควรไดรบการยกยอง” (Guidelines for GoodPractices) รวมทงเอกสารอางองและสอสงพมพตาง ๆ ใหแกสภาพพธภณฑฯ เอกสารนถอเปนเอกสารอางองทสำคญสำหรบการพฒนาดานการศกษาของพพธภณฑ

32

3.2 แตงตงทปรกษาดานการศกษาและการพฒนากล มผ ชมเพ มเตม เพ อใหคำแนะนำดานยทธศาสตรแกพพธภณฑและรฐบาล

3.3 จดทำวจยสำหรบเปนขอมลใหเจาหนาทและผเกยวของ

3.4 จดทำวารสาร สอสงพมพ เพอใหคำแนะนำ และสนบสนนผลงานทดควรยกยอง

3.5 จดการฝกอบรมพพธภณฑเครอขายในแตละพนทเพอเตรยมจดทำนโยบายดานการศกษา

4. สภาศลปะแหงประเทศองกฤษ (The Arts Council ofEngland) ดำเนนการในเรอง :

4.1 พฒนางานของสภาศลปะ/สมาคมนกการศกษาดานศ ลปะและการออกแบบแห งชาต ในโครงการ“ครศลปน” (Artist Teacher Scheme) โดยจดทำโครงการนำรองรวมกบองคกรการศกษาระดบอดมศกษาและองคกรดานศลปะเพอพฒนาอาชพคร

4.2 สนบสนนการเงนแกสมาคมแหงชาตวาดวยหอศลปศกษา (engage) เพอขยายฐานการศกษาดานศลปะรวมทงประสานงานกบพพธภณฑและหอศลปเหลาน

4.3 สนบสนนผานโครงการ “ศลปะเพอมวลชน” (Arts foreveryone) ในเร องนวตกรรมศลปะศกษา เชนโครงการเครอขายสมพนธ (encompass) ซงเปด

33

โอกาสใหเกดกลมเปาหมาย 2 กลม ไดแก กลมนกเรยนประถมและกล มท ออกจากโรงเรยนแลวสำหรบกลมแรกจะประสานงานกบพอแม ผปกครองจดบรรยากาศท บ านเลยนแบบหองเร ยนศลปะทโรงเรยน นอกจากน ยงจดนทรรศการ โดยเชญศลปนมาพดคยกบเดก ๆ และผปกครอง กระตนใหเกดการกระหายร เกดการสรางสรรคงานมากยงข น เม อกลมเปาหมายคอเดกประสบความสำเรจจะขยายผลสกลมเปาหมายซงเปนวยรนตอไป

4.4 จดทำคมอ/แนวทาง ยทธศาสตรการประเมนดวยตนเอง สำหรบศลปน และองคกรศลปะทเกยวของกบนวตกรรมทางการศกษา

4.5 สนบสนนสถาบนทศนศลประหวางประเทศ (Instituteof International Visual Arts) และมหาวทยาลยMiddlesey ในการพฒนาแหลงขอมลศลปะเพ อการศกษาในระบบดจตอล (Digital Arts Resource forEducation) อนเปนระบบเช อมตรงท ครสามารถเรยนร เร องศลปะสมยใหม (contemporary art)จากเทคโนโลยรปแบบใหม

4.6 จดตง “ศนยนวตกรรมดานการศกษาและวจยพฒนา”(Education and Research and DevelopmentInitiative) เพอใหหนวยงานศลปะไดมโอกาสคนหาและขยายเครอขายโครงการดานการศกษา รวมทงได

34

มมมองทแตกตางสามารถนำมาพฒนางานของตน4.7 ดำเนนการรวมกบมลนธ Gulbenkien จดพมพเอกสารชอวา “Crossing the Line” เปดโอกาสใหเยาวชนสามารถเขาถงแหลงขอมลทางวฒนธรรมไดอยางเสร

4.8 ร วมมอก บคณะกรรมการศ ลปะระด บภ ม ภาคจดพมพเอกสารช อ “ผ ร วมงานเพ อการเรยนร ”(Partnership for Learning) ซงเปนแนวทางประเมนโครงการดานศลปะศกษา ชวยใหองคกรศลปะสามารถประเมนและเรยนรจากตวอยางผลงานทดทสด

4.9 รวมงานกบหนวยงานหลกสตร (Qualifications andCurriculum Authority - QCA) จดพมพหนงสอ เรอง“จากนโยบายส ผ ร วมงาน : การพฒนาศลปะในโรงเรยน” (From Policy to Partnership: developing thearts in school) เพอชวยใหโรงเรยนสามารถพฒนานโยบายดานศลปะ พรอมทงมโอกาสหาเพอนรวมงานทมศกยภาพ

3.5 กจกรรมและรปแบบ

ในการจดกจกรรมและรปแบบการเรยนรใหเกดขนในแตละแหลงเรยนรของประเทศองกฤษนน วเคราะหไดวาสามารถดำเนนการไดในหลายลกษณะ กลาวคอ

1. ตามความพรอมและศกยภาพของแหลงเรยนรนนๆ :

35

พพธภณฑบางแหงอยในแหลงประวตศาสตรมโบราณสถานโบราณวตถมากมายจงเปนความดำรรเรมของบคคลหรอกลมคน-หรอประชาชนชาวเมองนนๆ รวมตวกน โดยไดรบงบประมาณ-สนบสนนบางสวนจากรฐบาล จากสภาโบราณคดและประวตศาสตรของเมองหรอจากบรษทเอกชนทสนใจ

การจดแสดงสงของเหลานทำใหชมชนรจกอดต รจกรากเหงาทางวฒนธรรม สามารถศกษา คนควา วจย เกดการเรยนร และความภาคภมใจในวฒนธรรมของตน การทำงานของแหลงเรยนรในลกษณะนจะทำงานรวมกบเครอขายหลายหนวยทงภาครฐและเอกชน เพอนำเสนอขอมลใหประชาชนทวไป-สามารถเขาถงขอมลนไดสะดวกรวดเรว นอกจากนยงเชอมโยง-กบโรงเรยน มการจดทำคมอการเรยนร คมอการทดสอบความ-รสำหรบคร และนกเรยนอกดวย สำหรบเทคนคทใชในการจดการแสดงนน แนนอนเนนใหเดก/ผชม ไดมโอกาสสมผส และ-จบตองได เดก/ผชม สามารถควบคมขอมลขาวสารทตนเอง-สนใจไดอยางเตมท

2. สาระความรสอดคลองกบหลกสตรชาต : ผเรยนควร-มโอกาสไดพบและมสวนรวมในประสบการณและไดใชทรพยากร-ตางๆ ทงในหองเรยนและนอกหองเรยน โดยมโอกาสไดสมผสกบ-ความเปนจรง มโอกาสไดสรางความรขนมาเองจากประสบการณ-ของตนเองทงจากการสำรวจ ตรวจสอบ ทดสอบ ความรทไดรบ-และหาขอสรป

36

การจดในลกษณะเชนนจะเปนการใชวตถทแสดงใน-พพธภณฑเปนการกระตนใหเกดการเรยนรในวชาตางๆ ซงผเรยนในระบบการศกษา และนอกระบบการศกษา สามารถหาความรประสบการณไดเปนอยางด การทำงานจะมเครอขายทเขามารวมมอมากท งผ ปกครองหรอหนวยงานภาคเอกชนท ใหงบประมาณสนบสนน เทคนคกระตนใหเกดการเรยนรมหลายรปแบบ ทงเลานทาน เลนเกมสโดยใชกฬาและการละเลนพนบานรวมทงการใชศลปะวตถ เปนตน ผสอนจะใชผลงานทแสดงเปน-เนอหาวชาหลกแลวจดการเรยนการสอนแบบบรณาการระหวาง-วชา ซงจะชวยใหผเรยนไดรวบรวมขอมลไดในลกษณะภาพรวม-แทนทจะเปนแบบแยกสวน จากศลปะวตถ 1 ชน ผเรยนจะไดรบความรทงทางดานศลปะ ไดมโอกาสเรยนรถงประวตศาสตร-ความเปนมา การคำนวณเวลา การอนรกษศลปะวตถโดยเครอง-มอทางวทยาศาสตร รวมทงมความสามารถทางภาษาเมอไดเขยน-พรรณนาความเปนมาหรอเขยนรายงานสงคร เปนตน

3. ตามความตองการของผเรยน : เพอสรางสรรคการเรยน-รเชงประสบการณและพฒนาชวต

เนองจากขดความสามารถและศกยภาพของแตละ-แหลงเรยนรแตกตางกน ดงนนเพอใหประชาชนทกคนไดมโอกาส-เขาถงความร และสามารถเรยนรไดทกเวลา ทกสถานทตอเนอง-ตลอดชวต เครอขายแหลงเรยนรเหลานจงจบมอกนจดกจกรรม-

37

สรางการเรยนรในเชงประสบการณและพฒนาชวตขน ตามความตองการของผเรยน ทงนเพอใหทกกลมของสงคมไดเขาถงขอมล ไดปฏสมพนธซงกนและกน เกดการยอมรบความ-หลากหลายทางวฒนธรรม สามารถทำงานรวมกนไดอยางแทจรงจากกจกรรมทเครอขายแหลงเรยนรจดขน ไมวาจะเปนการ

จดแสดง สาธต บรรยายหรอการฝกอบรมเทคนคตางๆ เหลาน หากได-หาความรจากศลปะวตถ และใช-เครองมอทถกจดเตรยมไวแลวจะทำ-

ใหกลมบคคล ซงมความหลากหลายทางเศรษฐกจ สงคม และ-วฒนธรรมเหลาน ไดเขาใจกนสามารถทำงานรวมกนไดเปนอยาง-ด นอกจากจะเกดการเรยนรแลว ยงมโอกาสสรางความสมพนธ-และสรางประสบการณหลากหลายใหแกชวตอกดวย

4. โครงการทรฐบาลเหนความสำคญและใหการสนบสนน :ในยคโลกาภวฒนซงกระแสขอมลขาวสารและเทคโนโลยเขามาม-บทบาทกระทบตอวสยทศนและพฤตกรรมของมนษย ดงนน-รฐบาลจงใหการสนบสนนแกแหลงเรยนรในการจดการแสดงใหผชมไดรถงความเปลยนแปลงของโลก ใหเปนสถานทสำหรบ-การทดสอบ รซง และเขาใจถงความเชอมโยงอดตกบปจจบนทงนโดยสนบสนนใหมการฝกอบรมครผสอน จดคมอการเรยน-การสอนใหแกครเพอนำความรใหมๆ ไปใชสอนผเรยนตอไป

ภาพ G

38

3.5 กรณศกษา :

สำหรบบทบาทของพพธภณฑในการใหการศกษานนมกรณศกษาทสามารถทำใหมองเหนภาพและเปนตวอยางในการทำงานไดเปนอยางด ดงน :

โครงการนถอเปนกาวแรกของการกำหนดยทธศาสตรการใหความชวยเหลอ กระตนใหคร/ผสอนสามารถดำเนนงานเรองการจดแสดงไดอยางมประสทธภาพในทกสภาวะ ทงในหองเรยน-และนอกหองเรยน เชนการไปทศนศกษาศนยศลปะและมรดก-ทางวฒนธรรมเปนตน โครงการนเปนหนงในจำนวน 63 โครงการ-ทรฐบาลโดยกระทรวงศกษาและการจางงานรเรมขน เพอกอใหเกดความเขาใจและความรวมมออนดระหวางพพธภณฑและสถานศกษา โดยมสภาเมอง Rochdale เปนผดแลโครงการและ-สำนกการศกษารวมกบสภาศลปะและการใหการบรการ-ทางมรดกวฒนธรรมซ งมสมาชกประกอบดวย หอศลปะ,พพธภณฑและหอจดหมายเหตเปนผดำเนนงาน ในการทำงาน-นนกเปนการทำงานรวมกนหลายหนวยงาน กลาวคอนกการศกษาของพพธภณฑ สถานศกษา 3 แหง ไดแกโรงเรยน Didsbury กบหอการคา Rochdale Borough ซงมา-ชวยในเร องการฝกอบรม การศกษาและการบรการรวมทงการจดแสดงผลงานอยางมคณภาพ

กรณศกษาท 1 : โครงการ ป 2000 (2000 and counting in)

39

โครงการ 2000 เปนโครงการแสดงใหเหนศกยภาพ-ของครในการใชผลงานทจดแสดงเปนเนอหาวชาหลกแลวจดการ-เรยนการสอนแบบบรณาการระหวางวชา ซงจะชวยใหผเรยน-สามารถรวบรวมขอมลในลกษณะภาพรวมแทนทจะเปนแบบ-แยกสวน มทกษะการเรยนรดวยตนเอง จากผลงานศลปะวตถ-ทแสดงอยนนนอกจากผชมจะไดเรยนรเรองประวตศาสตรและ-ศลปะแลว ยงไดเรยนรศาสตรดานการคำนวณ ดานวทยาศาสตร-อกดวย ผเรยนสามารถเชอมโยงเรองราวตางๆ ไดเองอนเปนจดเนนสำคญสำหรบการเรยนร ดงนนภาพของพพธภณฑทแตเดมเปนเพยงสถานทจดแสดงงานศลปะ หรอเปนทรวมของ-งานศลปะแตเพยงประการเดยว ไมมกจกรรมอะไรนาสนใจกจะถกแปรเปลยนไปจากเดมโดยสนเชง

ในป ค.ศ. 1997 มกลมนกเรยนวชาทองถนศกษาจากเมอง Benwell รฐ Newcastle ไดไปเยยมชมพพธภณฑและศกษาโบราณวตถ จากทนนเองนกเรยนกลมนไดคนพบวาแตเดมนนเมอง Benwell เปนเมองเกาแกมความสำคญมากมายไปดวยโบราณวตถสำคญๆ หลายชน มมากจนหนง-ในกลมนกศกษากลาวออกมาวา “เมอง Benwell นสมควรไดชอวาเปน “ศนยกลางแหงจกรวาลอยางแทจรง” คำกลาวเพยงคำเดยวนเอง ทจดประกายสรางแรงบนดาลใจใหแก-

กรณศกษาท 2 : Benwell : ศนยกลางแหงจกรวาล

40

บคลากรของพพธภณฑทจะเรงฟนฟประวตของเมองนใหเปนท-รจกของผคนทวโลก

วธการกคอ พพธภณฑจางผเชยวชาญมาจดทำขอมล-ลงในอนเตอรเนต รวมมอกบเดกนกเรยนจดทำ Web siteโดยจดเปนนทรรศการผาน Web (Web exhibition) จากนนขอ-ใหเดกนกเรยนชน 7 จากวทยาลยชมชน Westgate เปนผเลอก-วตถทจะจดแสดงนทรรศการ พรอมทงเขยนเหตผลของการเลอก-วตถชนดงกลาว หลงจากนนกพฒนาทกษะทางดานเทคโนโลย-สารสนเทศใหสงขน เพอนำเทคโนโลยมาใชในการเตรยมขอมล-ทจะตองบรรจลงในอนเตอรเนตตอไป ในการทำงานนนมท-ปรกษา 3 คนจากสภาเมอง Newcastle ทปรกษากลมนจะทำ-หนาทเปนผเขยนบทนำและบรบททางสงคมของเมอง บคลากร-ของพพธภณฑเองดแลเร องการจดแสดง โดยรวมมอกบนกโบราณคด เพอเพมความรและสาระเกยวกบสถานทและวตถ-ใหสมบรณยงขน

โครงการนไมเพยงแตเปนเครองมอชวยสอนสำหรบครเทานน หากแตเปนการนำความรเกยวกบประวตศาสตรของ-เมองเลกออกสโลกกวางภายนอก ผชมไดรสกถงความเชอมโยง-ระหวางตนเองกบประวตศาสตรในอดต การจดแสดงของ-พพธภณฑนำชวตของเขาเหลานนกลบไปสความรงโรจนของอดต-ไดอยางแทจรง สำหรบผสนใจสามารถเยยมชมสถานทแหงนได-ท Website http://.nel.oc.uk/antiquities/

41

โครงการศกษาประวตศาสตร 2000 ของ สถาน BBCเปนโครงการดงผชมเขาสการศกษาตลอดชวตโดยใหประชาชนศกษาอดตและสามารถคนพบไดดวยตนเอง โดยทางสถานจดทำทงรายการทางวทยและโทรทศนครอบคลมเหตการณในอดตมากมาย มทงประวตศาสตรทองถน ครอบครวและสงคมนอกจากนยงสรางโปรแกรมใน Web site อกมากท ผชม-สามารถเขาถงขอมลโดยวธการตางๆ ทงในรปของเกมส รป-อาคารสามมต เสนตารางการเปรยบเทยบเวลาและอนๆ รวม-ทงขอมลของเครอขายทเปนหนสวนของพพธภณฑอนไดแก หอง-สมดและองคกรมรดกทางวฒนธรรมทวประเทศ มสมาชกทเปน-เครอขายมากกวา 1,200 แหง เครอขายเหลานไดสรางโปรแกรม-และกจกรรมรวมกน จดพมพเผยแพรเปนเอกสาร และใหการ-บรการขอมลผานทางโทรศพทอกดวย

โครงการนเรมเมอเดอนมกราคมทผานมา เปนการ-สาธตและทดลองวาจะดำเนนโครงการอยางไร รายการทนำออก-เผยแพรและประชาชนชนชอบมากคอ รายการโบราณคดของ BBC ทชอวา รายการ “พบบรรพบรษ” เปนเรองเกยวกบ-การขดคนดานโบราณคดของพพธภณฑแหงชาตกรงลอนดอนทแหลงขดคนเมอง Spitalfield ทแหงนไดมการคนพบหบศพ-โบราณโรมนโดยบงเอญ ทางสถานจดรายการพเศษเกยวกบการ-

กรณศกษาท 3 : โครงการศกษาประวตศาสตร 2000 โดย สถาน BBC

42

กรณศกษาท 4 : เครอขายสมพนธ (encompass)

วเคราะหหาทมาของศพซงเปนหญงสงศกดชาวโรมน ใหความร-เกยวกบวธการอนรกษ รวมทงการเขาไปใน “อาคารโรมนเสมอนจรง” เพอศกษาชวตและสงคมของหญงดงกลาว ดวย-การใหความรผานทาง Web site นผชมสามารถเดนทางหาความ-รเพมเตมไดอยางเตมท และสดทายของการเดนทางนกคอความสามารถในการเชอมโยงการเรยนรของวชานไปสวชาอนท-เกยวของไดดวยตนเอง (Learn direct) นนเอง

โครงการนแมวาจะอยในระยะเรมตนแตกมผสนใจมากแตละอาทตยมผเขาไปใน web มากกวา 250,000 คน สงสำคญ-ทสดกคอ การรวมมอระหวางผจดทำรายการกบองคกรตางๆทสามารถนำประวตศาสตรสชวตปจจบน ทำใหผคนสนใจศกษา-และหาประสบการณไดอยางรวดเรวโดยทไมเคยมผใดดำเนนการ-มากอน สำหรบผ ตองการหาความร เพ มเตมเปดไปไดท www.bbc.co.uk/history

สมาคมแหงชาตเพอการศกษาศลปะทเรยกตวเองวา“engage” ไดเผยแพรเครอขายใหมระหวางหอศลปะกบสถาบน-การศกษา ทชอวา “โครงการเครอขายสมพนธ” ขน โดยไดรบงบประมาณสนบสนนจากโครงการศลปะสำหรบทกคนการเชอมตอขอมลนนดำเนนการกบบคคล 2 กลม กลมแรกคอ

43

กล มนกเรยนประถม โดยจะพยายามเชญชวนใหพอแมผปกครองเขารวมจดกจกรรมใหเกดสภาวะแวดลอมทดสำหรบ-การเรยนศลปะทงทบานและโรงเรยน กลมทสอง คอ กลมท-ออกจากโรงเรยนแลว โครงการนกจะเชญชวนบคคลทสนใจจด-ทำโครงการรวมกน วธการนจะเพมจำนวนเครอขายทเปนนกเรยน-มากกวา 1,500 คน เครอขายพอแมผปกครองและสถาบนการศกษาตางๆ ทกระจดกระจายอยทวประเทศองกฤษมากกวา15 กลม สำหรบ “กลม” ในทนจะหมายถงผททำงานโครงการ-รวมกน อาท หอศลปะแหงเมอง Huddersfield ซงมโครงการ-ใหเดกนกเรยนระดบประถมมโอกาสพบปะพดคย เรยนรกบ-ศลปนทนำผลงานแสดง รวมทงจดรายการใหผปกครองเขามาม-สวนรวมในโครงการ เชน โครงการเลานทานซงจดขนในทก-สปดาห กลยทธการสรางเครอขายทำใหไดรบงบประมาณสนบสนนจากทตางๆเปนจำนวนมาก นอกจากนแลวสมาคมฯ ยงจดทำWeb site ขอมลของพพธภณฑเพอกระตนใหผทไมเคยไป-พพธภณฑเลยไดมโอกาสเขาถงขอมลไดทนท ขอมลของบคคล-ภายนอก เชน นกกอลฟทมชอเสยงของโลก Tiger Woods กถกนำมารวบรวมไวเพอใหเยาวชนมโลกทศนทกวางขวาง สนใจใฝรเรองทเกดขนในโลก โครงการนนบเปนการเชอมโยงและความ-รวมมอกนระหวางหอศลปะและสถาบนการศกษาอยางแทจรง

จากการประเมนผลโดยมหาวทยาลย Leicesterพบวา โครงการนเปนโครงการทสามารถเปนตวอยางสำหรบ-

44

โครงการอนๆไดเปนอยางด การเชอมโยงเครอขายทำใหไดรบ-ความรวมมอเปนอยางสง มผเผย-แพร ผลงานมากมายท งท เป นสอสงพมพ การจดสมนาเผยแพร-ขอมล การฝกอบรมระดบอาชพซง-เปนความรวมมอระหวางศลปนและ-สถาบนการศกษา เปนตน การเขา-ถ งข อม ลพ พ ธภ ณฑ โดยผ านอนเตอรเนตน สามารถทำใหผอนได-รจกศลปะและวฒนธรรมของตน-เองไดเปนอยางด

กระทรวงศกษาและการจางงาน ไดใหการสนบสนนโครง-การจำนวน 17 โครงการในป ค.ศ. 1998/99 ทงนเพอแสดงวา-พพธภณฑและหอศลปสามารถรวมมอกบโรงเรยนไดทงในและ-นอกเวลาเรยน ยกตวอยางเชน พพธภณฑใน เมอง Somersetใต ไดใชการแสดงในเรองของเลนและการละเลนพนบาน เปน-สอนำประวตศาสตรสวถชวตผานทางการละเลนเหลาน โดย-บคลากรของพพธภณฑเรมโครงการดวยการจดชมรมอาหาร-กลางวนขนในบรเวณสนามเดกเลนของโรงเรยนประถม 4 แหงเพอกระตนใหนกเรยนไดรบความเพลดเพลนและไดเรยนประวต-ศาสตรผานทางการละเลนพนบานและกฬาพนบาน การละเลน-

กรณศกษาท 5 : กรณ เมอง Somerset ใต

45

และกฬาเหลานไดแก หมากเกบ, ตงเต, ปรบไก, และโยนหวงเปนตน ชมรมนเปนทสนใจของเดก ๆ มาก สำหรบเดกทการเรยน-ไมดนกแตสามารถเลนกฬาเหลานไดด กจะเกดความเชอมนมากข น นอกจากจะไดรบความเพลดเพลนแลวยงทำใหสตปญญาเพมพนทงทางดานคณตศาสตร ภาษา การทำงาน-เปนกลม ฝกการทำงานของสายตา กระตนใหเดกเกดการเรยนรสรางจนตนาการและรจกประวตความเปนมาของตนเองและ-ชมชนทตนอาศยอย

ในป ค.ศ. 1996 กลมพพธภณฑเมอง Hertfordshineไดวาจางใหหนวยการศกษาดานพพธภณฑในภาคตะวนออก-เฉยงใต ใหทำงานรวมกบกลมพพธภณฑสำรวจโรงเรยนตาง ๆวตถประสงคกคอการจดหาผสอนและการสนบสนนทรพยากรโดยเฉพาะการจดหาอปกรณทางการศกษาใหเหมาะสมกบความ-ตองการของพพธภณฑในแตละทองท พพธภณฑ Ware ซง-เปนพพธภณฑขนาดเลกเปนหนวยงานอาสาสมครทจะเปนหนวย-ทดลองใหแกสถานศกษา ในการจดทำอปกรณทางการศกษาขน-โดยม บรษท Glaxo Wellcome เปนผสนบสนนดานงบประมาณโดยจะเรมจากการทดลองสอนใหแกผเรยนระดบชวงชนท 2(ระดบ 7 – 11 ป) ในวชาประวตศาสตร หวขอเรองอาณาจกร-โรมน

กรณศกษาท 6 : พพธภณฑ Ware (Ware Museum)

46

การดำเนนโครงการทงหมด เปนไปในลกษณะหนสวน(Partnership) กลาวคอมผรวมงานประกอบดวยคณะกรรมการ-โบราณคดแหงเมอง Hertfordshine , ภณฑารกษอำเภอ Hertsตะวนออก เจาหนาทพฒนางานพพธภณฑของพพธภณฑHertfordshine และบรษท Glaxo Wellcome ทงนโดยการ-ดำเนนงานนนใหหนวยการศกษาพพธภณฑตะวนออกเฉยงใตเปนผดแลการดำเนนโครงการ 2 โครงการ

โครงการแรก เปนโครงการจดทำคมอการสอนของ-คร ซงจะประกอบดวยเนอหาสาระการเรยนร รปภาพของวตถ-ทคนเจอจากการขดพนทบรเวณบรษท Glaxo Wellcome รวม-ทงเอกสารสำหรบแจกนกเรยน โครงการทสอง เปนโครงการ-จดทำกลองเคร องมอสำหรบการจดเกบผลงานของสภา-โบราณคดแหงเมอง Hertfordshine ซงจะใชในโรงเรยนเชนกนคมอการสอนและเอกสารไดถกจดทำไวสำหรบแจกเดกนกเรยนเนองจากพพธภณฑมบคลากรนอย ดงนนผสอนกจะเปนครหรอ-อาสาสมครทเขามาชวยสอนนกเรยนในโครงการรวม 7 แหง ทง-ครและอาสาสมครเหลาน ตางพอใจกบเคร องมอการสอนอปกรณการสอนเปนอยางมาก เพราะทำใหการสอนดขน พวก-เขาไดปรบปรงอปกรณเหลานใหใชไดผลมากยงขน ขณะเดยว-กนกกระตนใหประชาชนสนใจเขาถงขอมลดานประวตศาสตร-ทองถนอกดวย

47

โครงการน เป นโครงการความรวมมอระหวาง-พพธภณฑและหอศลปของเมอง Worcester ซงทำงานรวมกบ-กล มสตรท ศกษานอกระบบเร องการตดเยบและการทอผาพพธภณฑเชญกลมสตรเขารวมในโครงการศลปะและการออกแบบโดยเนนเร องทกษะการพมพลวดลาย (pattern)จากวตถทจดแสดง สงทเปนทนาสงเกตคอสตรเหลานมาจาก-ประเทศทมวฒนธรรมแตกตางกน บางมาจากประเทศจนบงคลาเทศ ไทย และญ ป น อายกหลากหลายและม-ประสบการณดานการศกษาแตกตางกน

ทผานมาสตรกลมนเหนวาเปนการยากทจะเขาไปมสวนรวมในกจกรรมของพพธภณฑ ทงนเพราะ “ภาษา” เปน-อปสรรคสำคญ แตตอมาจากลกษณะของโครงการทเนนเรอง-การเรยนรจากการสมผส (Hands-on) เปนสำคญ ทำใหคนกลม-นมอสระในการคดและคนหาเทคนคใหมๆ มากขน ประกอบกบ-พพธภณฑเองไดจดใหมการประชมปฏบตการโดยเชญศลปนนกออกแบบและผทรงคณวฒหลายทานเขารวมโครงการ รวมทง-จดอปกรณทจำเปนในการทำงานไดอยางสะดวก ดงนนโครงการ-นจงนบเปนอกโครงการหนงทดำเนนไปไดดมาก กลมสตรลวน-ซาบซงในศลปะทมเอกลกษณแตกตางกน เกดความเขาใจใน-การนำลวดลายมาประดบไวบนผนผา มการพบปะสงสรรค เกด-

กรณศกษาท 7 : ความรวมมอดานการออกแบบและพมพลวดลาย

48

ความเชอมนในตนเอง เกดมตรภาพระหวางบคลากรของ-พพธภณฑและผเขารวมโครงการ และเนองจากเปนโครงการ-ทดจงไดรบการสนบสนนงบประมาณจากสภาพพธภณฑระดบภมภาคใน Midlands ตะวนตกใหดำเนนการตอไป

โครงการนรเรมโดยพพธภณฑ Tiverton วตถประสงคเพอการใชวตถทจดแสดงในพพธภณฑเปนตวกระตนใหผชมอาน ออก เขยนได โดยเฉพาะอยางยงกบเดกวย 5 ขวบ โดยให-ผปกครองเขามามสวนรวมสรางการเรยนรแกเดก วธการใช-การเลานทานเพอสรางและพฒนาคำศพทใหแกเดก ผเลาเรองจะไดรบคาตอบแทนคนละ 500 ปอนดเปนคาจาง เงนนไดรบ-การสนบสนนจากกองทนเพอการอาน ในชวงเชาเดกและผปกครองจะรวมตวกนทพพธภณฑ จากนนจะแบงเปนกลมสลบ-กนเลานทาน มการสอนเรองการดแลศลปะวตถบางเพอกระตน-ใหเกดการเรยนร จนตนาการและการสรางคำศพท นอกจากน-ยงเปนการทำงานรวมกบผเลานทานซงใชศลปะวฒนธรรมเปน-สอในการเลาเรองของตน ในชวงบายกจะออกไปเลานทานตาม-สถานททจดไว เดกๆ กจะผลดกน “เลา” นทานของตน เปน-อยางนหมนเวยนไปตลอดสปดาห คมอสำหรบการเลานทานโดย-ใชวตถทจดแสดงเหลานจะจดพมพไวเพอชวยผปกครองสอนลก-หลานของตน จากการทำงานพบวาผปกครองใหความสนใจ-

กรณศกษาท 8 : สนกกบการเลานทานในพพธภณฑ

49

มากโดยเฉพาะจากผเปนพอ ใน “วนเพอการรหนงสอของครอบ-ครว” มผปกครองเขามารวมงานมากกวา 80 ค เดกมากกวา120 คน ซงกลมคนเหลานสวนใหญเพงมโอกาสมาพพธภณฑ-เปนครงแรก

สำนกงานสถต (The Public Record Office -PRO)ซงเปนสถาบนเกบรวบรวมขอมลไดจดสราง Web เสนโคงแหง-การเรยนรขน โดยมวตถประสงคเพอใหหอจดหมายเหตแหงชาต-ทำหนาทเปนศนยกลางของเครอขายแหงชาตเพอการเรยนร(National Grid for Learning) ทมาของการจดตงเครอขายแหงชาตเพอการเรยนรนขนในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 1998 นน-มมลเหต คอ เดกนกเรยนในระดบประถมศกษาแหงหนงได-พยายามตรวจสอบขอมล เกยวกบการถลมของเหมอง TrimdonGrange จากตนฉบบจรง แตไมสามารถสบคนได เนองจาก-เอกสารนถกเกบรวบรวมไวทสำนกงานสถตเพยงแหงเดยว

จากการทสำนกงานสถตเปนหนสวน/ผรวมงานกบ-พพธภณฑและหอจดหมายเหตหลายแหง รวมทงไดรบคำแนะนำ-จากครเปนจำนวนมาก สำนกงานสถตจงไดเรมจดทำนทรรศการซงเชอมโยงกบเนอหาของหลกสตรชาต ผนวกกบเรองราว-เหตการณทสำคญไวเปนจำนวน 15 ชน ซงขอมลเหลานทำให-ครและนกเรยนสามารถเขาถงขอมลไดอยางงายดายและรวดเรว

กรณศกษาท 9 : เสนโคงแหงการเรยนร (The Learning Curve)

50

นอกจากนยงสอดแทรกเนอหาวชาอกหลากหลายไมวาจะเปน-เร องประวตศาสตรในสมยกลางไปจนถงการสงหารฮตเลอรเนอหาเหลานลวนเหมาะกบระดบชนเรยน ซงในโครงการกำหนด-ไวตงแตระดบการศกษาภาคบงคบชวงชนท 2 (อาย 7 – 11 ป)จนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตวอยางของวชาเหลานไดแกนทรรศการเรอง “รฐบรษและคนโกงในศตวรรษท 21” ซงจะม-ทงเอกสาร, รปภาพและภาพยนตรใหผเรยนเหนภาพ เกด-จนตนาการ และสามารถตดสนใจวเคราะหดวยตนเองไดวา-เพราะเหตใด มสโสลนจงขบไลชาวอบสซเนย (Abyssinia) ออก-นอกประเทศมสโสลนเปนรฐบรษของชาวอตาเลยนจรง หรอมสโสลนเปนผรายระดบนานาชาต ครสามารถใหการบานนกเรยนไดศกษาในหลายๆหวขอตามความพอใจและตามศกยภาพ

“เสนโคงแหงการเรยนร” น ถกออกแบบไวสำหรบการศกษา-ตลอดชวต ทำใหสำนกงานสถตสามารถใหบรการแกบคคลทวไป-อยางกวางขวาง ดงดดผ ใชท จะเขามาหาขอมลไดอยางรวดเรวทนท ไมวาจะเปนเรองเกยวกบสหสวรรษใหม สาระของ-หนงสอเรอง “วนสนโลก” พนยกรรมของเชคสเปยร ผลการ-เอกซเรยกระโหลกของฮตเลอร เหลาน เปนตน ปจจบนสำนกงานสถตกำลงขอทนสนบสนนจาก “กองทนโอกาสใหม”เพอใชในการขยายผลงานและใหผลงานเหลานเออตอการทำวจย-

51

ของบคคลทวไป ขณะนโครงการ “ถายสำเนาเอกสารดวยระบบ-เชอมตรง” กำลงอยในระหวางพฒนาเพอใหประโยชนแกผใช-อยางเตมท

วทยาศาสตรเปนสงสำคญทถกนำมาใชในชวตประจำวนพพธภณฑวทยาศาสตรและอตสาหกรรมแหงเมอง Manchesterประจกษในขอเทจจรงนด จงไดรวมมอกบเครอขายพพธภณฑ-อนไดแก หอพลงงาน หอแสดงผลงานดานอากาศและอวกาศ,หอแสดงผลงานดานไฟฟา ดานกาซ พพธภณฑเพออนาคตและ-พพธภณฑดานสงทอและแฟชน รวมมอกนจดนทรรศการแสดงใหเหนถงความสำคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลยท มตอมวลมนษยชาต พพธภณฑเพอการทดลอง (Experiment)ตงขนในปลายป ค.ศ. 1988 เนนเรองหลกการทางวทยาศาสตร-ทเปนปจจยใหเกดเทคโนโลยสมยใหม ณ พพธภณฑแหงนม-นทรรศการทนาสนใจมากกวา 70 ประเภท ภายในพพธภณฑบรรยากาศเปนไปอยางสนกสนานผชมสามารถนงอานหนงสอ-ตามมมทจดไว หรอทำการทดลองดวยตนเองอยางอสระ เจา-หนาทของพพธภณฑพรอมทจะตอบคำถามใหความรและอำนวย-ความสะดวก แตละปมผเขาชมมากกวา 300,000 คน ม-โรงเรยนและผปกครองนำนกเรยนและบตรหลานไปเยยมชมเปน-

กรณศกษาท 10 : พพธภณฑเพอการทดลอง (Experiment)

52

จำนวนมาก หวขอหลกของพพธภณฑแหงนจะเปนเรองเกยวกบ“แสง, พลงงานและความรสก” มสอการสอนทถกจดไวใหสอดคลองกบการเรยนในโรงเรยน และบคคลโดยทวไป การเรยน-รดวยระบบสมผส (Hands–on) นนชวยใหผชม/ผเรยนสามารถ-ตดตอขอขอมลไปยงพพธภณฑแหงอน ๆ ได

พพธภณฑแหงนเปนสถานททเยาวชนชาวองกฤษและผสนใจสามารถเดนทางไปคนหาความรไดอยางแทจรง ดวย-เหตนจงทำหนาทเปนศนยกลางการตดตอระหวางมหาวทยาลย-ในชมชน โรงเรยนและองคกรตางๆทตองการจะพฒนาความร-ดานวทยาศาสตรอกดวย

ขณะนพพธภณฑกำลงดำเนนการจดทำพพธภณฑแหงใหมแทนทพพธภณฑเพอการทดลองเดมเพอใหผคนสามารถ-เขามาหาความรและทดลองสงแปลกใหมดวยตนเองอยางเตมทเพ มมากข นในพพธภณฑแหงใหมน จะมองคความร ดานวทยาศาสตรในระยะ 10 ปทผานมาและทคาดวาจะเปนไปใน-อนาคต สถานทแหงใหมนจะเปนททผชมสามารถเขามาชม-นทรรศการไดหลากหลายเนอหาสาระ มโอกาสสมผสกบการทด-ลองจรง ไดรบประสบการณตรง (Learn – Direct) ซงนอกจาก-จะไดรบความสนกสนานเพลดเพลนแลวยงไดรบความรอยางถก-ตองอกดวย

53

พพธภณฑนเปนสวนหนงของโครงการศลปะ หอสมดและการใหการบรการพพธภณฑเมอง Southward วตถประสงค-ใหเดกไดเรยนรโดยการสงเกต ฟง สมผส และทดลองจากวตถ-ทจดแสดงไว ดวยวธการเชนนสามารถสรางความเชอมนใหแก-เดก ใหเดกไดมโอกาสสมผสความสำเรจและการมสวนรวมใน-สงคม ทกพพธภณฑจะจดแสดงนทรรศการสำหรบเดกเลกจนถง-อาย 12 ป ซงเดกจะมโอกาสไดสมผสกบวตถจรง ในปนเนน-

โครงการให สอดคล องก บ -ทศวรรษใหมป 2000 เรอง “พลง-และความมหศจรรยของตวเลข”เดกๆท งในระดบอนบาลและ-ประถมเขาชมพพธภณฑไดโดย-ไมตองเสยคาเขาชม นอกจากน-

พพธภณฑยงจดโครงการเพ อเตรยมเยาวชนเขาส การงานและการอาชพ โดยใหเยาวชนเหลาน ไดพบปะกบศลปนนกโบราณคด และนกธรกจ เพอใหเดกๆไดสรางทางเลอกและ-วางอนาคตใหแกตนเอง

เครอขายอบรมเดกกเปนอกเครอขายหนงทถกสรางขนเพอเปดโอกาสใหเดกไดเขาถงเรองราวของชมชนและการ-พฒนาชมชนในประเทศ โครงการนจงเปนอกโครงการหนงทเปน-ศนยรวมเพอการเรยนรและจนตนาการอยางแทจรง

h h h h h

กรณศกษาท 11 : พพธภณฑเดก Livesey (The Livesey Museum)

54

จากการศกษาพพธภณฑในฐานะแหลงเรยนร : กรณศกษาประเทศองกฤษแลว จะเหนไดวารฐบาลองกฤษมความจรงจงในเรองการปฏรปการศกษา โดยเนนเรอง การสราง-ลกษณะนสยการเรยนรใหเกดขนแกประชาชนทกคน ประชาชน-ตองเขาใจและตระหนกถงความสำคญของมรดกวฒนธรรมของ-ชาต การเรยนรทเกดจากการศกษาในระบบเพยงถายเดยวไมสามารถทำใหประชาชนทกกลมเปาหมายไดรบการศกษาได-อยางทวถง เปาหมายของรฐบาลมไดอยเพยงการปรบปรงทกษะ-การอานออก เขยนได และการคำนวณเทานน หากแตรฐบาล-ตองดำเนนการเพอใหไดการศกษาทกวางไกลยดหยนและทสำคญมแรงจงใจ การศกษาตอง-ตระหนกถงความสามารถท ตางกนของเดกๆทกคน และตองใหผลเปนเลศสำหรบทกคนดวยคณะกรรมาธการทปรกษาแหงชาตดานการศกษา-เชงสรางสรรค และวฒนธรรมคนพบวาองคกร-ภายนอก ไมวาจะเปนพพธภณฑ โรงละครหอศลป ศนยวทยาศาสตร นน สามารถเปนผให-การศกษาไดเปนอยางด มหลายแหงทดำเนนงาน-และจดตงโครงการทางการศกษาและโครงการ-

º·ÊÃØ»3

55

ขยายโอกาสขนแลว และองคกร-เหลานพรอมทจะใหความรวมมอ-เปนอยางด ดงนนจงเปนหนาท-ของร ฐบาลท จะต องระดม -ทรพยากร บคลากร และ

งบประมาณสนบสนนองคกรเหลาน เพอใหประชาชนทกคนม-โอกาสไดรบการศกษาเตมท เตมตามศกยภาพ

ดวยพนธะกจดงกลาวขางตนจงเหนความพยายาม-ของรฐบาลในการนำ “การศกษา” หรอการสรางลกษณะนสย-ของการเรยนรเขาสองคกรตางๆ โดยเรมทพพธภณฑ หองสมดหอจดหมายเหตและหอศลปะ ซงในการทำงานนนสามารถสรปขนตอนไดดงน

1. หนวยงานรบผดชอบในท น หมายถง กระทรวง-วฒนธรรม สอสารและการกฬา จดตงคณะบคคลในรปของ“สภา” ชอวา “สภาพพธภณฑ หอสมดและหอจดหมายเหต ”ทำหนาทเปนทปรกษาและกำหนดแผน/นโยบาย รวมทงการสนบสนนทรพยากร และการตดตามประเมนผล

2. “สภา” รวมมอกบองคกรตางๆ เพอกำหนดนโยบาย-จดทำโครงการรวมกน หาเครอขาย/หนสวนทจะเขามารวมมอพรอมทงจดงบประมาณสนบสนน

B

56

3. จดทำนโยบาย ซงมกรอบอย 9 ขอ ประกอบดวย3.1 การมสวนรวม3.2 การใหผชมเขาถงขอมลใหมากทสด3.3 การนำเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเปนเครองมอเออประโยชนในการทำงาน

3.4 การนำเสนอขอมล แบบรายการและเอกสารสำคญโดยใชระบบเชอมตรง

3.5 การใหการบรการเสรมในทกพนท3.6 การใหการบรการแกทกกลมบคคลเทาเทยมกน3.7 การจดแสดงสะทอนใหเหนความหลากหลายทางวฒนธรรม

3.8 การมบทบาทเปนสถานท สำหรบการเรยนร ในชมชน

3.9 การเปนศนยกลางความรวมมอขององคกรตางๆ4. กำหนดยทธศาสตรการเปน “องคกร” ททำหนาทเปน

“แหลงเรยนร” ใหสมบรณไว 7 ประการ กลาวคอ4.1 วตถประสงค : โดยกำหนดใหนำ “การศกษา”มาเปนเครองมอสรางฐานความร โดยกำหนดไวในพนธะกจของแหลงการเรยนรนนๆใหชดเจน

4.2 มาตรฐาน : การบรการทางการศกษาตองจดทำใหเปนมาตรฐานสากล รวมทงการจดทำคมอการปฏบตงานทประสบความสำเรจใหเปน

57

เอกสารสำหรบหนวยงานอนใชประโยชน4.3 เพอนรวมงาน/หนสวน : การทำงานตองทำงานกบบคคลหลายฝาย จงจะสามารถใหการบรการในฐานะ “แหลงเรยนร” ไดอยางเตมท

4.4 ทรพยากรและขดความสามารถ : บคลากรของพพธภณฑตองรวมมอใกลชดกบนกการศกษาอาชพเพอตอบสนองความตองการของผเรยนไดอยางเตมท

4.5 การฝกอบรม : การฝกอบรมบคลากรทเกยวของเปนสงสำคญทสด บคลากรของสถาบนการศกษาและบคลากรของแหลงเรยนร ต องไดร บการอบรมและทำงานรวมกนเพอแลกเปลยนเรยนรเพมพนพฒนาศกยภาพของตน

4.6 ขยายเครอขายการเรยนร ระดบชาต โดยใชประโยชนของขอมลขาวสารและเทคโนโลยสารสนเทศ : ประชาชนทกคนจากทกแหงของป ร ะ เ ท ศ ต อ ง ม โอกาสได เข าถ งข อม ลของแหล งเรยนรได และแหลงเรยนรทกพนทตอง

A

58

สามารถประสานเชอมโยงกนในอนทจะสรางและขยายเพ อเปนเครอขายการเรยนร ระดบชาต และระดบนานาชาต

4.7 การวจย : การวจยเปนสงจำเปนและสำคญทจะเปนพนฐานขอมลใหแหลงเรยนร ไดปรบสภาวะการทำงาน การเตรยมความพรอมของบคลากรและอปกรณเพอการบรการใหสอดคลองกบกลมผ ชม ซงหลากหลายมพ นฐานทางเศรษฐกจสงคม และวฒนธรรมแตกตางกน

5. วธการ/การจดการการจดการเรยนรในแตละแหลงเรยนรนนจดไดหลาย-

ลกษณะ กลาวคอ1. ตามความพรอมและศกยภาพของแหลงเรยนรนนๆ2. สาระความรสอดคลองกบหลกสตรชาต3. ตามความตองการของผเรยน เพอสรางสรรคประสบการณและพฒนาชวตใหดขน

4. กจกรรมท ร ฐบาลเห นความสำคญและให การสนบสนน

6. รปแบบเพอใหเกดการเรยนรการจดการเรยนรนนมรปแบบหลายวธทงทเปนแบบ

สมผส (Hands- on) การสาธต การทดลอง การเลนเกมส

59

การเลานทาน การละเลนพนบาน การฝกปฏบตจากผร การสรางสรรคจนตนาการของผเรยน เปนตน จากวธการเหลานทำใหผเรยนมทกษะเรยนรดวยตนเอง คนพบดวยตนเอง สรางความรดวยตนเอง อนนำไปสการเรยนรตลอดชวต

สำหรบขนตอนทไดกลาวมาแลวขางตนสรปลงในแผนภมไดดงแผนภมหนา 60-61

ภาพ J

60! ใหคำปรกษาแกรฐบาลในการจดทำแผน/นโยบาย

! การพฒนาบคลากร การฝกอบรมดานมรดกวฒนธรรม

! การกำหนดเงนทนสำรองการปรบภาษ! การจดทำมาตราฐานการบรการ! การสนบสนนองคกรในฐานะแหลงการเรยนรทวประเทศ

! สนบสนนงานสถตและวจย! ตดตามประเมนผล! จดหาทนสนบสนน

! การมสวนรวมในสงคม

! การใหผชมเขาถงขอมล! การใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศ

! การจดขอมลแบบเชอมตรง

! การใหบรการเสรมทกพนท! การใหบรการแกทกกลมของสงคม

! การจดผลงานสะทอนความหลากหลายทางวฒนธรรม

! การเปนศนยรวมความรวมมอขององคกรตางๆ

! การเปนสถานทเรยนรใน-ชมชน

วธดำเนนงาน

! กำหนดวตถประสงค ใชการศกษาเปนเครองมอสรางฐานความร

! มาตราฐาน : จดทำคมอสำหรบการปฏบตงานทดเพอเปนตวอยางในการพฒนางานและมาตราฐานของผเขาชม

! เพอนรวมงาน : ม 7 ประเภท

! ทรพยากรและขดความสามารถ! การฝกอบรม : การทำงานรวมกนระหวางครประจำการและเจาหนาทในแหลงการเรยนร

! การใชขอมลและเทคโนโลยสารสนเทศ :การขยายเครอขายการเรยนรระดบชาต

! การวจย : ทงในระดบชาตและระดบนานาชาต

61

เรมดำเนนการใหม

62

7. งบประมาณรฐบาลใหการสนบสนนงบประมาณเพอดำเนนการ-

เรองแหลงเรยนรใหสมฤทธผล ดงจะเหนไดจากกรณศกษาณ แหลงเรยนรตามพพธภณฑตางๆ รวมทงทหนวยงานภาคเอกชนใหความสนใจ งบประมาณทใชเพอการนมากกวา 500 ลานปอนดนบวาไดผลเปนทนาพอใจ

จากการศกษาการดำเนนงานเรองการจดแหลงเรยนรในประเทศองกฤษจะเหนไดวา เปนการทำงานทไดรบความรวมมอจากทกหนวยท เก ยวของท งช มชน สถานศกษานกวชาการสาขาตางๆ องคกรธรกจ สถานประกอบการ คร/ผสอน ผปกครอง และนกการเมองตางใหความสนใจ และใช-ทรพยากรทมอยอยางเตมท จนทำใหบทบาทของพพธภณฑหอสมด และหอจดหมายเหต ซงแตเดมเปนทรวบรวมงานศลปะ-เปนสวนใหญ และใหการศกษาเปนสวนนอยนน ไดปรบบทบาท-และพฒนาการทำงานโดยเปนแหลงเรยนรใหความรแกผชมซงม-ความแตกตางทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ไดอยางเตมทเปนสถานท จดการเรยนการสอนเช อมโยงไดกบการศกษาทกระบบไมวาจะเปนการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย กระบวนการเรยนร ท เกดข นจากการชมผลงานทจดแสดงไวสามารถกระตนใหผเรยนไดฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ เกดการใฝรใฝเรยน ไดอยางแทจรง การทำงานอยางจรงจงของรฐบาล

63

และหนวยงานทเกยวของในเรองการจดแหลงเรยนรน ทำให-นโยบายของรฐบาลเรองการเรยนรอนเปนวาระแหงชาตทสำคญ-นน ดำเนนไปตามเปาหมาย และสมประโยชนแกผทตงปณธาน-ในการทำงานเรองนไดอยางแทจรง

h h h h h

64

ในสวนของประเทศไทยนน ควรกำหนดยทธศาสตรการดำเนนงานเพอให “พพธภณฑ” เปนสถานทเกดกระบวนการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตดงน :

1. กำหนดนโยบายและแผนดานการบรหารจดการทางดานกายภาพและวชาการดาน “พพธภณฑ” ในฐานะแหลงการเรยนร

2. ใหมกฎหมาย กฎกระทรวง ระเบยบทเกยวของ-เพอเออตอโครงสรางขององคกรและการดำเนนงาน

3. ใหรฐจดสรรงบประมาณแกพพธภณฑใหเพยงพอในฐานะทเปนแหลงการเรยนรทสำคญ

4. ระดมสรรพกำลงจากทกสวนใหเขามามสวนรวมทงในเรองของเทคโนโลย บคลากร และงบประมาณ เพอการ-พฒนาอยางตอเนอง

5. สรางเครอขายการมสวนรวมของบคคล ครอบครวชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน องคกร-เอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และ-สถาบนสงคมอนในการดำเนนงานทกระดบ

ขอเสนอแนะสำหรบประเทศไทย4

65

6. ปลกจตสำนกใหผ มสวนเกยวของทงในระดบนโยบายและระดบปฏบต ใหเหนความสำคญของพพธภณฑใน-ฐานะแหลงเรยนร

7. สรางและปรบปรงเกณฑมาตรฐานพพธภณฑทกดานโดยยดหลกสากล

8. สงเสรม สนบสนนการวจยและพฒนาพพธภณฑในทกๆ ดานอยางตอเนอง

9. จดทำส อทกประเภทเพ อการเร ยนร สำหรบการศกษาทกระบบ

10. จดทำหองสมดและศนยสารนเทศเก ยวกบพพธภณฑในทก ๆ ดานเพ อการบรหาร การปฏบตงานการศกษา การวจย

11. จดทำระบบการประเมนผลการปฏบตงานเพอการพฒนา

12. ประชาส มพ นธ และประกาศยกย องเช ดช หนวยงานทมผลงานดเดน

h h h h h

66

ºÃóҹءÃÁ

การศกษาแหงชาต, สำนกงานคณะกรรมการ, พระราชบญญต-การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 บรษทพรกหวานกราฟฟค จำกด มปป.

กมล สดประเสรฐ. การปฏรปหลกสตรตาม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 : ขอคดจากปฏรป-หลกสตรของสหราชอาณาจกร โรงพมพวฒนาพานชสำราญราษฏร 2543.

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. ปนสมองของชาต : ยทธศาสตร-ปฏรปการศกษา บรษทซคเซสมเดย จำกด, 2543.

เฉดศกด ชมนม. การสอนแบบหนวยเนอหาบรณาการ,โรงพมพศาสนา 2540.

Department for Culture, Media and Sports. Centres forSocial Change: Museum, Galleries and Archivesfor All, May 2000.

Department for Culture, Media and Sports. Museums forthe Many

67

http://www.cominguptaller.org/cominguptallerreport.doc.Coming Up Taller Report: Arts and HumanitiesPrograms for Children and Youth At Risk

http://www.dfee.gov.uk/museum. The Learning of Powerof Museums: A Vision for Museum Education

http://www.museums.gov.uk/pdf/news/MLAC.pdf.Consultation on the Work of the New Museums,Libraries and Archives Council, January 2000

http://www. salemwaxmuseum.com/index.htm. The WaxMuseums

!"!"!"!"!!"!"!"!"!!"!"!"!"!!"!"!"!"!!"!"!"!"!

68

คณะผจดทำทปรกษาดร. รง แกวแดง เลขาธการคณะกรรมการการศกษาแหงชาตดร.พสฐ เจรญวงศ ทปรกษากลมงานศลปะและวฒนธรรม

ผวจย/บรรณาธการ นางสาวสทธาสน วชรบล

หนวยงานทรบผดชอบกลมงานศลปะและวฒนธรรมผอำนวยการ นางสาวสทธาสน วชรบลคณะทำงาน นายถวลย มาศจรส

นางสาวสายวรณ บญคงนางกลยาน ปฏมาพรเทพนางสาววลภา เลกวฒนานนทนางโชตกา วรรณบรนายจตเกษม พฒนาศรนางจตพร หาญวรวงศ

ผประสานงาน นางสาวสายวรณ บญคงผพมพตนฉบบ นางสาวบศรา บญเกด

69

เพอเปนการใชทรพยากรของชาตใหคมคาหากทานไมใชหนงสอเลมนแลว

โปรดมอบใหผอนไปใชประโยชนตอไป