ปิโตรเลียมเป็นได้ทั้ง 3 สถานะ คือ...

ปโตรเลยมมธาตองคประกอบหลก 2ชนด คอ คารบอนและไฮโดรเจน และอาจมธาตอโลหะชนดอนปนอยดวย เชน ก ามะถน ออกซเจน และไนโตรเจน ทงน ปโตรเลยมเปนไดทง 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และแกส ขนอยกบองคประกอบ รวมถงความรอนและความดนของสภาพแวดลอมในการเกดและการกกเกบปโตรเลยม แบงตามสถานะไดเปนสองชนดหลก คอ น ามนดบและแกสธรรมชาต โดยแกสธรรมชาตนน ประกอบดวยคารบอนตงแต 1-4 อะตอม

หมายถง "น ามนทไดจากหน" หรอ น ามนดบ เปนของเหลวไวไฟทเกดเองตามธรรมชาต ประกอบดวยสารผสมซบซอนระหวางไฮโดรคารบอนทมน าหนกโมเลกลตางกน กบสารประกอบอนทรยทเปนของเหลวอน ๆ ซงพบในชนธรณวทยาใตผวโลก เปนเชอเพลงซากดกด าบรรพ เกดไดจากซากสงมชวต (มกเปนแพลงกตอนสตวและสาหราย) จ านวนมากทบถมกนใตหนตะกอนและไดรบความรอนและความดนมหาศาล

น ามนดบ ทสบไดจากหลมตาง ๆ ยงไมสามารถน าไปกลนไดทนท เนองจากมน าปนอยดวย จงตองแยกน าออกจากน ามนดบกอน เมอแยกน าออกจนไดตามเกณฑทก าหนดจงน าไปกลนตอไป

เปนการแยกสารประกอบการออกจากกนโดยอาศยจดเดอดทตางกนของแตละสารประกอบเปนตวแยกน ามนดบออกเปนสวนตางๆ

วธการกลนน ามนมหลายวธ โรงกลนน ามนทแหลงน ามนฝางใชวธการกลนน ามนแบบพนฐาน คอ การกลนล าดบสวน (Fractional distillation) สามารถแยกน ามนดบออกเปนสวนตาง ๆ โดยอาศยหลกการทสวนประกอบตางๆทอยในน ามนดบมคาอณหภมจดเดอดแตกตางกน และมจดควบแนนแตกตางกนดวย

ขนตอนคอ น ามนดบจากถงจะไดรบการสบผานเขาไปในเตาเผาทมอณหภมสงมากพอทจะท าใหน ามนดบแปรสภาพไปเปนไอไดไอน ามนดงกลาวจะถกสงผานเขาไปในหอกลนล าดบสวนทมรปรางเปนทรงกระบอกมความสงประมาณ ๓๐ เมตรและมขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ ๒.๕ - ๘เมตรภายในหอกลนดงกลาวแบงเปนหองตางๆหลายหองตามแนวดงโดยมแผนกนหองทมลกษณะคลายถาดกลมแผนกนหองทกแผนจะมการเจาะรเอาไวเพอใหไอน ามนทรอนสามารถผานทะลขนสสวนบนของหอกลนไดและมทอตอเพอน าน ามนทกลนตวแลวออกไปจากหอกลน

- แกส L.P.G. หรอแกสหงตม เปนผลตภณฑทมจดเดอดต ามาก มสภาพเปนแกสในอณหภมหองดงนน ในการเกบรกษาตองเพมความดน หรอลดอณหภมใหกาซปโตรเลยมเปลยนสภาพเปนของเหลว เพอความสะดวกในการเกบรกษา

- น ามนเบนซน (gasoline) เปนเชอเพลงทใชกบเครองยนตมาก โดยใชจดระเบดทหวเทยน น ามนเบนซนประกอบดวยสารประกอบไฮโดรคารบอนชนดหนงมจ านวน 8 อะตอมใน 1 โมเลกล เรยกวา ไอโซออกเทน น ามนเบนซนทมไอโซออกเทนบรสทธจะมสมบตในการท างานกบเครองยนตดมากจะท าใหเครองยนตเดนเรยบ เบนซนชนดนจะมราคาแพง หากน ามนเบนซนทมไฮโดรคารบอนนอยกวา 8 อะตอมใน1 โมเลกล มคาออกเทนนมเบอรต า จะท าใหมราคาถก เพราะการเผาไหมเชอเพลงไมด

- น ามนกาด (kerosene) เปนผลตภณฑหลกของอตสาหกรรมปโตรเลยมในระยะแรก ๆ เดมน ามนกาดใชจดตะเกยงเทานน แตปจจบน น ามนกาดใชประโยชนอยางอนไดหลายประการ

- -น ามนเชอเพลงดเซล (Diesel) ใชกบเครองยนตทมมลฐานการท างานแตกตางจากเครองยนตเบนซน เพราะตองการความรอนทเกดจากการอดอากาศอยางสงในลกสบ เชอเพลงดเซลใชกบเครองก าเนดไฟฟา รถบรรทก รถโดยสาร รถแทรกเตอร หวจกรรถไฟ และเรอประมง

แกสธรรมชาตและแกสธรรมชาตเหลว ประกอบดวยสารประกอบไฮโดรคารบอนชนดตาง ๆ กบสารทไมใชไฮโดรคารบอน ดงตาราง

แกสธรรมชาตและแกสธรรมชาตเหลวทขดเจาะขนมาได กอนจะน าไปใชตองผานกระบวนการแยกแกสกอน เพอแยกสารประกอบไฮโดรคารบอนทปะปนกนอยตามธรรมชาตออกเปนแกสชนดตาง ๆ โดยผานกระบวนการดงน

1. หนวยก าจดสารปรอท เพอปองกนการผกรอนของทอจากการรวมตวกบปรอท2. หนวยก าจดแกส H2S และ CO2 เนองจาก H2S มพษและกดกรอน สวน CO2 ท าใหเกดการอดตนของทอ เพราะวาทระบบแยกแกสมอณหภมต ามาก การก าจด CO2 ท าโดยใชสารละลาย K2CO3ผสมตวเรงปฏกรยา CO2 ทไดน าไปใชประโยชนในอตสาหกรรมท าน าแขงแหง น ายาดบเพลง และฝนเทยม3. หนวยก าจดความชน เนองจากความชนหรอไอน าจะกลายเปนน าแขงท าใหทออดตน ท าโดยการกรองผานสารทมรพรนสง และสามารถดดซบน าออกจากแกสได เชน ซลกาเจล4. แกสธรรมชาตทผานขนตอนแยกสารประกอบทไมใชสารประกอบไฮโดรคารบอนออกไปแลว จะถกสงไปลดอณหภมและท าใหขยายตวอยางรวดเรว แกสจะเปลยนสถานะเปนของเหลวและสงตอไปยงหอกลนเพอแยกแกสมเทนออกจากแกสธรรมชาต ผานของเหลวทเหลอซงเปนไฮโดรคารบอนผสมไปยงหอกลน เพอแยกแกสอเทน แกสโพรเพน แกสปโตรเลยมเหลว (C3+C4) และแกสโซลนธรรมชาตหรอแกสธรรมชาตเหลว (liquefied natural gas) (C 5 อะตอมขนไป)

เปนเชอเพลงดเซลทผลตจากแหลงทรพยากรหมนเวยน เชน น ามนพช ไขมนสตว หรอสาหราย ไบโอดเซลเปนเชอเพลงดเซลทางเลอก นอกเหนอจากดเซลทผลตจากปโตรเลยม โดยมคณสมบตการเผาไหม เหมอนกบดเซลจากปโตรเลยมมาก และสามารถใชทดแทนกนได- คณสมบตส าคญของไบโอดเซลคอ สามารถยอยสลายไดเอง ตามกระบวนการชวภาพในธรรมชาต และไมเปนพษตอสงแวดลอม

หรอเรยกวา E10 คอน ามนเชอเพลงส าหรบรถยนต ทเกดจากการผสมระหวาง น ามนเบนซน 90% กบ แอลกอฮอล 10% (ไดแก เอทานอล) ในภาษาองกฤษไมเรยกน ามนเชอเพลงวา เบนซน แตจะเรยกวา แกสโซลน(Gasoline) ดงนน จงเปนทมาของค าศพทวา แกสโซฮอล นนคอ Gasoline + alcohol

- น ามนแกสโซฮอลไดรบการพฒนาขนเพอเปนพลงงานทางเลอกทดแทนน ามนเบนซน น ามนผสมชนดนมใชกนในหลายประเทศทวโลก ขอดของแกสโซฮอลคอ การเผาไหมทสมบรณขน เนองจากโครงสรางทางเคมของแอลกอฮอล ท าใหลดมลพษในอากาศ และในขณะเดยวกนราคาของน ามนแกสโซฮอล มราคาต ากวา น ามนเบนซนโดยทวไป