สัมมนาเรืองวิถีแห่งอนาคต thailand 4.0 ... ·...

สมมนาเร�องวถแหงอนาคต Thailand 4.0 แนวคดและคานยมของคนไทย และ การเช�อมโยงกบแผนยทธศาสตร

รฐ ธนาดเรก, Ph.D.

24 กนยายน 2559

Agenda

• ภาพรวมของการนาเสนอ

• ระบบการคดเพ�อกาหนดแผนฯ

• แนวทางการคดแผนฯภาค และ แผนฯ กจ

• สถานการณของประเทศในภาพ Macro และ ในระยะยาว (Middle-Income Trap)

• Global และ National Demand ในอนาคต

• คานยมของคนตางยค และ Workforce ในอนาคต

• Concept ของการแขงขนในยค 4.0 และ Fin-Tech

• แนวคดในยค 1.0-3.0 VS 4.0

• สรป

วธคดท�เราคนเคย (แตไมใชเพ�อกาหนดแผนฯ)

3

a) ภารกจ/Action

•••

ต �งใจ มงม�น และ ทมเท

b) ส�งดๆจะตามมา

ระบบการคดท� “คลาดเคล�อน”

หลกแนวคดเพ�อกาหนดแผนฯ

4

สถานการณในอนาคต

ส�งท�เราอยากเหน และ

อยากเปนแผนฯชาต-แผนฯภาค

Potential Demand

ภาพรวมของการนาเสนอCascading & Alignment: (แผนฯ 20 ป-แผนฯชาต-แผนฯภาค-แผนฯ กจ-แผนฯ จว)

5

2) แผนฯชาต และ Thailand 4.0

1) เปาหมายของแผนฯ 20 ป

3) แผนฯภาค

6) แผนฯ กจ

แผนฯ จว

Supply Side

4) Demand Side

5) ความหนดดานแรงงานในอนาคต

Concept ในการกาหนดแผนฯภาค และแผนฯกจ

การเปรยบเปรย “แผนฯภาค” และ “สารบอาหาร”

ภาค…วฒนธรรม + ภมศาสตร + ภมอากาศ

วตถดบเมนในสารบ

(Traditional)รปลกษณ รสชาด สรรพคณ

เหนอ• ลานนา พมา ลาว• ตดภเขา ปา• เยน แหง

• ผกแค บอน หยวกกลวย ผกหวาน• ไก หม • ไขแหน จ�ก ง แมงมน

• น �าพรกหนม น �าพรกออง น �าพรกแดง• ไสอ�ว แคบหม รถดวน• แกงฮงเล แกงโฮะ ขาวซอย

• กลางๆ เคมนา • เปร �ยวหวาน

มนอยมาก

• เพ�มความอบอน

ใต

• ไทย อนเดย จน ชวา มาเลย• ตดทะเล• รอนช �น ฝนตก

• ผกสะตอ เมดเหรยง ลกเนยง • ปลาหอยนางรม ก ง

มงกร ปลากระบอก

• ปลากระบอกตมสม• ผดสะตอใสกะป• ขาวยา แกงหลอง แกงไต

ปลา

เผด (เคร�องเทศ)

• เพ�มความอบอน • แกหวด

กลาง

• เร�อยๆ สบายๆ• มแมน �า ลาคลอง• ชมช �น อดม

สมบรณ

• ผกสด ผลไม กะท• ปลาน �าจด และ

ปลาทะเล• ไข ไก หม

• น �าพรก ปลาท• มสม�นแหง พะแนง แกงจด• ยาใหญ ไขเจยว • ยาปลาดกฟ ผดกระเพรา

• กลมกลอม • หวานนา

เลกนอย• หลากหลาย

• เบา• สบาย• มวตามน

ตะวนออก-เฉยงเหนอ

• หมกและถนอม• รอน • แลง

• หม วว ไก• ปลาน �าจด• สตวอ�นๆท�

สามารถหามาได

• ขาวเหนยว สมตา• ไกยาง ลาบเลอด น �าตก • ปลาสม ปลารา ปลายาง

• เปร �ยว เคม เผด • หอมกล�นหมก• หอมผกสด

• เบา• สบาย

ท�มา: สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และ สรายทธ คมขา (2 สงหาคม 2556)

ความสมพนธระหวาง แผนฯภาค แผนฯกจ และ แผนฯจว

แผนฯภาค สารบ (โตะจน และ/หรอ Multiple-Combo Set)

แผนฯ กจ “Set Menu/Combo Set-ในสารบ”

แผนฯ จว “จานเด�ยวในสารบ” ท�เปนจานพ �นฐาน

สถานการณของประเทศในภาพ Macro และในระยะยาว

13

ประเทศไทยกาลงจะตดอยใน Middle-Income Trap

14

GNI-Gross National Income per Person ของ แรงงานมการพฒนาในอตราท�ดอยกวาประเทศใน ASEAN, South Korea, และ จน

115% Growth

134% Growth

179% Growth

223% Growth

909% Growth

206% Growth

458% Growth

80% Growth

ใชเวลาในการทางานโดยเฉล�ยเทากน-8 ชมตอวน แตอตราการสรางรายได “เตบโตนอยกวามาก”

15

ประเทศไทยใชนวตกรรมในการสรางรายไดใหกบประเทศไดคอนขางนอย

16

Thailand 4.0 และ S-Curve Industries

17

Thailand 4.0 และ อตสาหกรรมท�เก�ยวของ

18

แผนฯ ควรพจารณาการสราง “สารบใหม” ควบคไปกบสารบเดม เพ�อรองรบอนาคต และ ชวยวางรากฐานเพ�อพฒนาประเทศใหหลดจาก Middle Income Trap

19

ภาพสรปเพ�อเช�อมโยงกบภาพรวมของการนาเสนอ: แผนฯชาต และ Thailand 4.0 และ เปาหมายของการพฒนาประเทศในระยะยาว

20

แผนฯชาต และ Thailand 4.0

แผนฯภาค

แผนฯ กจ

แผนฯ จว

Supply Side

Demand Side

เปาหมายของแผนฯ 20 ป

แผนพฒนาภาค*

21

*ท�มา: สมหมาย ภกดชาต “แนวทางการเชอมโยงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สการจดทาแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวด ป 2561 – 2564”, 7 กนยายน 2559

ภาคเหนอ

ภาคกลาง

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคใต

1

3

2

4

ฐานเศรษฐกจสรางสรรคมลคาสง

ฐานเศรษฐกจช �นนา

ฐานการสรางรายไดท�หลากหลาย

หลดพนความยากจน สเปาหมายการพ�งตนเอง

เปาหมายการพฒนาภาคการพฒนาภาค

เพ�อสรางโอกาสทางเศรษฐกจใหกระจายตวอยางท�วถง

22

ภาพสรปเพ�อเช�อมโยงกบภาพรวมของการนาเสนอ: แผนฯชาต แผนฯภาค และ เปาหมายของการพฒนาประเทศในระยะยาว

23

แผนฯชาต และ Thailand 4.0

แผนฯภาค

แผนฯ กจ

แผนฯ จว

Supply Side

Demand Side

เปาหมายของแผนฯ 20 ป

Global และ National Demand

24

Global Demand Analysis---1*

*ท�มา: ขอมลจาก World Bank, IMF และ บทสรปเสรษฐกจโลกโดย ฝายวจยธนาคารไทยพานชย-SCB Economic Intelligence Center (2015) 25

Global Demand Analysis---2*

*ท�มา: ขอมลจาก World Bank, IMF และ บทสรปเสรษฐกจโลกโดย ฝายวจยธนาคารไทยพานชย-SCB Economic Intelligence Center (2015) 26

Global Demand Analysis---3*

*ท�มา: ขอมลจาก World Bank, IMF และ บทสรปเสรษฐกจโลกโดย ฝายวจยธนาคารไทยพานชย-SCB Economic Intelligence Center (2015)

ขอมลจาก IMF ช �ใหเหนวาประเทศ CLMV, ASEAN-5, จน, Middle East และ North Africa, และ อนเดย มอตราการเตบโตของ Import ในระดบสงในป 2011-2015 และจะเตบโตอยางตอเน�องตอไปในอนาคต 2016-2020 อกท �งยงม Market Share ของ Import เพ�มข �นดวย

27

Global Demand Analysis---4*

*ท�มา: ขอมลจาก World Bank, IMF และ บทสรปเสรษฐกจโลกโดย ฝายวจยธนาคารไทยพานชย-SCB Economic Intelligence Center (2015)

ประเทศกาลงพฒนา (Emerging Countries) ท�มอตราการ Import สง---Demand อะไร?

28

Global Demand Analysis---5*

*ท�มา: ขอมลจาก World Bank, IMF และ บทสรปเสรษฐกจโลกโดย ฝายวจยธนาคารไทยพานชย-SCB Economic Intelligence Center (2015)

ประเทศพฒนาแลว (Developed Countries)---Demand อะไร?

29

Global Demand Analysis---6*

*ท�มา: ขอมลจาก World Bank, IMF และ บทสรปเสรษฐกจโลกโดย ฝายวจยธนาคารไทยพานชย-SCB Economic Intelligence Center (2015)

ประเทศกาลงพฒนา (Emerging Countries) ท�มอตราการ Import สง---Demand อะไร?

30

National Demand เปนอยางไร? ภาคฯ สามารถสงเสรมศกยภาพดานใดไดบาง?

31

National Demand

32

National Demand

33

ภาพสรปเพ�อเช�อมโยงกบภาพรวมของการนาเสนอ: แผนฯชาต แผนฯภาค Global-National Demand และ เปาหมายของการพฒนาประเทศในระยะยาว

34

แผนฯชาต และ Thailand 4.0

แผนฯภาค

แผนฯ กจ

แผนฯ จว

Supply Side

Demand Side (National & Global)

เปาหมายของแผนฯ 20 ป

แต ภายใตนโยบาย Thailand 4.0 และ S-Curve Industries ประเทศไทยอาจตดปญหาดาน Labor Shortage ในอนาคต

35

Generational Values

36

Population Trend(ในป 2030 % ของคนวยทางานจะมเพยงแค 3 ใน 5 ของประชากรท�งหมด และ สดสวนตอวยพ�งพงจะเปน 2 ตอ 1)

37

แต แรงงานในอนาคตท� “เปนฐานการผลตนวตกรรม” กอาจมไมมากพอ

38

แต แรงงานดาน “การบรการ” จะมเพ�มมากข�น ในขณะท�แรงงานดานการผลต และ การเกษตรจะมสดสวนลดลง

4,474 4,207 3,907 3,713 3,626 3,457 3,261

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

2559 2563 2567 2571 2575 2579 2583

วยเดก 0-4 ป วยเรยน 5-14 ป วยเรยน 15-19 ป

วยทางาน 20-59 ป วยเกษยณ 60-79 วยชรา 80 ปข �นไป

65.3 65.965.9 68.4 68.4 68.0 67.0

จานวนประชากรในประเทศไทย พ.ศ.2559- พ.ศ.2583 ( x1000 ลานคน)

ท�มา: สานกคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตhttp://social.nesdb.go.th/

จานวนผมงานทา จาแนกตามภาคการผลตป 2558 – 2562

บรการ

เกษตร

ผลต

* พ.ศ.2559 มนกเรยนอาชวะ 976,615 คดเปน 22% ของวยเรยนอาย 15-19 ป39

และ ถาเทยบกบประเทศอ�นๆแลว ประชากรวยแรงงานของเรากจะลดลงเร�อยๆ

(ดงน �นศกยภาพการ “เปนฐานการผลต” กมแนวโนมท�จะลดลงในอนาคต)

จานวนประชากรสงอายและสดสวนเทยบกบประชากรทงหมดในภมภาคอาเซยน ป 2553 และคาดการณป 2593

ทมา: สถานการณผสงอายโลก ดานประชากรศาสตร [online] : เขาถง 14 ก.ค. 2558. จากhttp://www.nfi.or.th/aging/index.php/situation

40

ภาพสรปเพ�อเช�อมโยงกบภาพรวมของการนาเสนอ: แผนฯชาต แผนฯภาค Global-National Demand และ เปาหมายของการพฒนาประเทศในระยะยาว

41

แผนฯชาต และ Thailand 4.0

แผนฯภาค

แผนฯ กจ

แผนฯ จว

Supply Side

Demand Side (National & Global)

เปาหมายของแผนฯ 20 ป

แนวคดเพ�อสรางความไดเปรยบของการแขงขนในอนาคต:Multisided-Platform และ Fin-Tech

ววฒนาการของ Information Technology

Multi-Sided Platform

Fin-Tech

Multisided Platform (แนวคด Beyond Value Chain)

Multi-Sided Platform และ Cryptocurrency

Crypto Currency และ Block Chain Technology

แนวคดเพ�อกาหนดแผนฯในยค 1.0-3.0 VS แนวคดในยค 4.0

แนวคดเพ�อกาหนดแผนฯในยค 3.0 VS แนวคดในยค 4.0แนวคดในยค 1.0-3.0

• เรา Supply อะไร

• IT คอเคร�องทนแรง

• การกาหนด Positioning มาจากการคดท�วา “เราผลตอะไร ท�ผอ�นผลตไมได”

• เราควร Promote เพ�อเขาถง กลมเปาหมาย ใด

• เนนการกระจายช�อเสยงใหเปนท�รจก เพ�อใหเกดการซ �อ

• พยายามขาย Single Item และ Substitute

• เนนการสราง ประสทธภาพและประสทธผล และใชความมประสทธภาพและประสทธผลเปน “จดขาย”

• Green Products เปน Luxury

• ความม�นคงและเปนระบบ ของงาน จะเปน Asset

• แยกแยะระหวาง ด และ ไมด

• ทามากจะนามาซ�งการไดมาก

แนวคดในยค 4.0

• กลมเปาหมาย Demand อะไร

• IT คอ หนาตางและหนาตา

• การกาหนด Positioning มาจากการคดท�วา “ส�งท�เราผลต มสรรพคณอะไร ท�หาจากท�อ�นไมได”

• กลมเปาหมายใดท�อยากจะ Search หาเรา และ เม�อเจอเราแลว กไมอยากไป Search หาจากท�อ�นอก

• เนนการเปนท�นาคนหาและกลบมาซ �อซ �าและบอกตอ

• พยายามขาย Package-Combo set และ Complement

• เนน Differentiation และ ความเปนเอกลกษณ โดยม ประสทธภาพและประสทธผล เปน Basic Requirement

• Green Products เปน Basic Foundation

• การไดใชความสามารถเฉพาะตว และมระบบการทางานท�ยดหยน จะเปน Asset

• แยกแยะ ความดท�แตกตาง

• ทาไมมากแตคดสรางสรรคมาก จะทาใหไดมากย�งกวา

สรป

ดงน�น…ในการจะกาหนดกลยทธในยค 4.0 เรา “ไมควร” คดอยางไร?

• ไมวเคราะห แต ใชความรสกและขอมลท� Extreme (ท�แทบจะไมเกดข �นเลย) เปนท�ต �ง-ไมควรคดแบบ “เอางายๆ” และ “เรวๆ” (System 1) และ

• ถงแมเราคดวา “ไดพยายามคดแลว” กตาม: แตกยง…

• ไมวเคราะห-Demand และ ไมวเคราะหสถานการณและความทาทายท�จะเกดข �นในอนาคต

แตกลบเอาตวเองเปนศนยกลาง หรอ เอาตวเองเปนท�ต �ง (มมมองเหมอน “นก KIWI” หรอ “ไกอยในราง”)

• ชอบคดวา การกาหนดกลยทธ คอ การพยายามทาทกเร�อง และทาแตละเร�องให Perfect และ ชอบใช Sunday Words หรอ ภาษาเทพ ท�ฟงดสวยงามแตมความคลมเครอในการปฏบตเปนการสรางความ “ชอบธรรม” ใหกบแผนฯ

• ชอบคดโดยเอา Action หรอ กจกรรมเปนท�ต �ง (แตไมยอมใชเปาหมายท�ตองการบรรล หรอ โจทยท�ตองการแก เปนท�ต �ง)

ส�งท�ไมควรลม: คอ Simple Rule ของกลยทธ และ Outside-In Thinking

Concept/หลกการ ทาเพ�มไมมาก แตไดประโยชนมาก และ ใจเขา-ใจเรา