เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมมูลsphan.rmutr.ac.th/spss/ls005.pdf ·...

บทท 5

เครองมอเกบรวบรวมขอมมล

การวดทางสงคมศาสตร

การวดทางสงคมศาสตรเปนการวด/คณลกษณะ/สภาพทคอนขางเปนนามธรรม มกใชรวมกบการวดความรทางวชาการ ทจ าเปนในการปฏบตงาน เชน ความรบผดชอบ คณธรรม ความสามารถในการปฏบตงานรวมกน เปนตน

เครองมอทใชในการวด

เครองมอทใชวดทางการศกษาทนยมใชกนมาก ไดแก - แบบทดสอบ (วดความร) - แบบสอบถาม ( วดความคดเหน ความรสก ทศนคต ขอเทจจรง พฤตกรรม ) - แบบสงเกต (สงเกต พฤตกรรม การปฏบต เหตการณ) - แบบบนทก

การสรางเครองมอทใชในการวด 1.ก าหนดขอบขาย/กรอบของคณลกษณะทตองการวด 2. วเคราะหคณลกษณะทตองการวด 3. ก าหนดวตถประสงคการปฏบตทสอดคลองกบคณลกษณะทตองการวด

4. ก าหนดเกณฑการปฏบตทสอดคลองกบวตถประสงคและสงทตองการวด

การสรางเครองมอทใชในการวด(ตอ)

5. ก าหนดน าหนกความส าคญของวตถประสงคทสอดคลองกบคณลกษณะทตองการวดโดยพจารณาจากความส าคญทตองการเนน

6. สรางแบบประเมนโดยใชขอค าถามจากสดสวนทวเคราะห

แบบสอบถาม

แบบสอบถามอาจจ าแนกตามลกษณะของขอมลไดดงน

2.1 ถามขอเทจจรง (Factual) 2.2 ถามความเหน (Opinion) 2.3 ถามการปฏบต (Performance) 2.4 ถามพฤตกรรม (Behavior)

โครงสรางของแบบสอบถาม โครงสรางของแบบสอบถามประกอบไปดวย 3 สวน คอ 1. ค าชแจง ระบถงจดประสงคทใหตอบแบบสอบถาม การน าค าตอบทไดไปใชประโยชน ค าอธบายลกษณะของแบบทดสอบ วธการตอบแบบทดสอบพรอมตวอยาง 2. สถานภาพทวไป เปนรายละเอยดสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เชน เพศ อาย อาชพ ต าแหนงหนาท ฯลฯ 3. ขอค าถาม เกยวกบพฤตกรรมหรอสงทตองการจะวด

ขนตอนการสรางแบบสอบถาม 1. วเคราะหปญหา จดประสงคของงานวจย คณลกษณะหรอตวแปรทตองการ ศกษา ประ เภทของขอมล หากเ ปนคณลกษณะของตวแปรตองวเคราะหและก าหนดขอบขายของตวแปร 2. นยามตวแปรทจะวดใหชดเจน หากเปนตวแปรทเปน นามธรรม ควรตองนยามเชงปฏบตการเพอจะสามารถ วดได

3.ก าหนดจดประสงคของแบบสอบถาม /จดประสงคยอยทตองการทราบในแบบสอบถามแตละ

ตอน/ตวแปร 4.ก าหนดหมวดหมหรอประเดนหลก 5. แจกแจงประเดนหลก เปนประเดนยอย

6. ก าหนดประเภทและรปแบบของค าถาม ตลอดจ านวค าถาม ในแตละประเภท 7. จดท าแบบสอบถามฉบบราง

8. ตรวจสอบความสอดคลอง 8.1 ระหวางแบบสอบถามและจดประสงคทตองการ

ศกษา 8.2 ระหวางประเดนหลกและค าถามยอยในแตละ

ประเดน 8.3 ระหวางแตละค าถามยอยกบสงทตองการทราบใน

แตละค าถามยอย

9. ปรบปรงแกไข 10. น าไปทดลองกบกลมตวอยาง และหาคณภาพของแบบทดสอบใน

ดานความเปนปรนย ความตรง และความเทยง

11. ปรบปรงแกไขขอบกพรอง โดยดผลจากการวเคราะห และค าแนะน าจากการทดลองกอนน าไปใชจรง / ควรตรวจสอบความถกตอง สมบรณของเครองมอ

การตรวจสอบเครองมอวจย การศกษาวจยทเชอถอได ขอมลทน ามาศกษาจะตองเชอถอได และไดจากการวดดวยเครองมอทมความเทยง ความตรง เ ค ร อ ง ม อ ว ด ง า น ว จ ย ท า ง ส ง คมศ า สต ร เ ช น แบบสอบถาม แบบทดสอบ ควรจะไดมการตรวจสอบคณภาพกอนน าไปใชจรง

การตรวจสอบในขนตนโดยผวจย พจารณาจาก • ขอความชดเจนของค าถาม ความตรง/สอดคลองกบสงทตองการทราบ • ค าถามทถามเรยงล าดบกอน-หลง เหมาะสมหรอไม การตรวจสอบโดยผทรงคณวฒ เปนการพจารณาดานความตรง สอดคลองกบวตถประสงคหรอปญหาทตองการศกษา และความครอบคลมของประเดนค าถาม

รปแบบของค าถาม 1. ค าถามปลายเปด (Opened form) แบบสอบถามรปแบบนไมก าหนดค าตอบเอาไว

แนนอน แตเปดโอกาสใหผตอบ ตอบไดอยางอสระดวยค าพดของตนเอง ตวอยางเชน

จงใหเหตผลทส าคญวาท าไมทานจงเลอกเรยนมหาวทยาลยแหงน.............................................................................................................................................................................................................................................................................................

รปแบบของแบบสอบถาม

1.ค าถามแบบปลายเปด ผตอบสามารถตอบไดอยางเสร แตควรเปนค าตอบสนๆ เชน

ปจจบนทานมอาย....................ป ทานอาศยอยกบใคร.................

2.ค าถามแบบปลายปด โดยก าหนดตวเลอกใหตอบ เชน

ปจจบนทานมอาย ( ) นอยกวา 15 ป ( ) 15-20 ป ( ) 21-25 ป ( ) มากกวา 25 ป

รปแบบของค าถาม

2.ค าถามแบบปลายปด เปนการก าหนดตวเลอกใหตอบ เชน

ปจจบนทานมอาย ( ) นอยกวา 15 ป ( ) 15-20 ป ( ) 21-25 ป ( ) มากกวา 25 ป

ประเภทของแบบสอบถาม

มาตราสวนประมาณคา (Rating scale)

เปนการใหแสดงความคดเหนโดยก าหนดชวงของค าตอบ เปน 3 , 5 หรอ 7 ชวง แบงเปน

- จดประเภท - ก าหนดเปนตวเลข - แบบกราฟ

แบบตรวจสอบรายการ (Check list)

มาตราสวนประมาณคา

• ค าชแจง ใหทานประเมนการสอนของอาจารยวชา วดผลใน ประเดนตอไปน

•

รายการ 5 4 3 2 1

1. อาจารยเขาสอนตรงเวลา 2.

3.

ประเภทของแบบสอบถาม (ตอ)

แบบตรวจสอบรายการ (Check list) เปนการก าหนดรายการใหเลอกตอบ แบงเปนหลายประเภท เชน

ประเภทของแบบสอบถาม (ตอ)

ค าถามแบบใหเลอกตอบตามล าดบ เชน ทานชอบดรายการโทรทศนประเภทใด มากทสดใหตอบตามล าดบ ใสหมายเลขดานหนา....

......กฬา ......สารคด ......ละคร ......ขาว ......เกมโชว ......ดนตร

ประเภทของแบบสอบถาม (ตอ)

ประเภทของเทคโนโลยททานใชมากทสด -คอมพวเตอร -โทรศพท -โทรทศน - อนๆโปรดระบ

หลกในการตงค าถามในแบบสอบถาม

1. เปนค าถามเฉพาะไมกวางเกนไป 2. ใชภาษาทเขาใจงาย 3. ค าถามตองชดเจน 4. ไมเปนค าถามน าหรอชแนะ 5. ค าถามบางค าถามผใหขอมลอาจตอบไมได ตองมการ

ปรบปรงค าถามกอนการน าไปใชจรง 6. ตองไมใชค าถามทท าใหผตอบตองอดอดใจทจะตอบ

แบบสงเกต แบบสงเกต คอ เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลประเภทการปฏบตหรอพฤตกรรม ใชในการตรวจสอบความสามารถทางการเรยนทแสดงออกทางกายหรอทางวาจา ดวยการใชสายตาโดยตรง

แบบสงเกต

• แบบสงเกต

• เปนเครองมอส าคญทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประเภท • การปฎบต หรอพฤตกรรมของผ เรยน

การสรางแบบสงเกต

การสรางแบบสงเกตการปฏบตงาน ตองเรมจากการวเคราะหงานทปฏบต

การสรางแบบสงเกตพฤตกรรม / การกระท าตองเรมจากการวเคราะหพฤตกรรมทสนใจจะสงเกต

ผลจากการวเคราะหน ามาก าหนดเกณฑ หรอประเดน ทจะสงเกต/วด

หลกการสงเกต : การสมสงเกต การสมเวลา คอ ความถของชวงเวลาสงเกตขนอยกบวตถประสงคการศกษา

การสมเหตการณ คอ การเลอกสงเกตเฉพาะพฤตกรรมทเกยวของเทานน

ประเภทของการสงเกต

1. การสงเกตทางตรง(Direct Observation)อยางมระบบ เปนวธการสงเกต คน วตถ หรอ สถานการณตาง ๆ อยางมมาตรฐาน โดยผสงเกตเขาไปสงเกต/รวมกบกจกรรมทางใดทางหนงดวยตนเอง และอาจใชเครองมอบนทกประกอบกได

ประเภทของการสงเกต

2. การสงเกตทางออม (Indirect Observation) เปนวธทผสงเกตไมไดเขาไปมสวนรวมกบสถานการณนน ๆ แตจะลอบสงเกตโดยม

ใหผถกสงเกตรตว หรอสงเกตผานเครองมอท/สอ จงมแบบแผนนอยกวา

การสงเกต

การใชเทคนคการสงเกต ส าหรบผ ฝกสงเกต จะตองมการวเคราะหสงทจะสงเกต และสรางแบบแผน/โครงสราง ทจะสงเกตชดเจน

ประโยชนของการสงเกต

การสงเกตโดยตรงท าใหไดขอมลทเปนจรงมากเพราะเปนการเกบขอมลปฐมภม

ชวยใหไดขอมลทผถกสงเกตอาจไมแนใจขอเทจจรง/ไมเตมใจทจะเลาดวยเหตผลใดเหตผลหนง

ใชไดดกบขอมลเชงคณภาพ

ขอเสยของการสงเกต

ขาดความเปนปรนยหากผ เกบขอมลไมเชยวชาญอาจวเคราะหผดพลาดหรอวเคราะหไมตรงกน

อาจเกบขอมลไดไมครบ ถาผสงเกตไมมความรหรอไมมทกษะอาจท าใหไดขอมลทคลาดเคลอน

ความคลาดเคลอนอาจเกดจากผ เกบขอมลมอคต การสงเกตตองอาศยการจดบนทก

แบบสงเกต แบบสงเกตจะมความเปนปรนยและเชอมนได ตองมราย ละเอยดของการใหคะแนนแตละเกณฑ ตวอยางเชนการสงเกต ความเปนระเบยบเรยบรอยหลงการทดลอง ก าหนด เกณฑหรอประเดนการทดลองไว 3 ประเดนคอ 1. การท าความสะอาดเครองมอหลงการทดลอง 2. ความรวมมอชวยเหลอในการเกบเครองมอ 3. การเกบเครองมอทดลองไวในต าแหนงทถกตอง

การตดสนหรอใหคะแนนการปฏบต

- ใชเทคนคการสงเกต จะขนอยกบธรรมชาตของสงทสงเกต

- การประเมนเพยงครงเดยวจากตวอยางการปฏบตเพยงอยางเดยว อาจมความคลาดเคลอนอนเนองมาจากเหตผลตางๆ กน

-การทดสอบการปฏบตงานไดประยกตกบการประเมน ผลในขณะการด าเนนงานจรงเพอประเมนความสามารถของผสอบ

การใชเทคนคการสงเกต ( Observation Technique ) - สมพฤตกรรมทจะสงเกต - ก าหนดขอบเขตของพฤตกรรมทจะศกษา -ศกษาลกษณะทจะสงเกต - วางแผนการสงเกต - เลอกและฝกผสงเกต -ผลการสงเกตเปนเพยงตวอยางพฤตกรรมทควรจะบอกลกษณะใดไดบาง

การเตรยมตวเพอใหการสงเกตมความตรง

ศกษา/วางแผนลวงหนาและจดท ารายการทจะสงเกต สนใจเพยง1-2 พฤตกรรมทจะศกษาเนองจากไมสามารถพฤตกรรมหลายพฤตกรรมไดในเวลาเดยวกน

แยกประเดนทจะสงเกตออกจากกนเพอจะไมสบสนในการบนทก

ความเทยงของการสงเกตอาจเพมไดโดยเพมจ านวนเวลาการสงเกตมากขน

การเตรยมตวเพอใหการสงเกตมความตรง

การสงเกตอยางเปนระบบสามารถปฏบตควบคไปกบการสอน

บนทกและสรปการสงเกตอยางรอบคอบทนททสงเกต ไมรบดวนตความพฤตกรรมทสงเกตจนกวาจะมขอมลเพยงพอ

จดรปแบบ/รหส/กลม เพอบนทกอยางงาย

ความเปนระเบยบในการทดลอง

• ถาคะแนนเตมของความเปนระเบยบในการทดลอง คอ 10คะแนน เกณฑการใหคะแนนควรก าหนดวา จะใหประเดนละ • กคะแนน เชน • ประเดนท 1 ให 5 คะแนน • ประเดนท 2 ให 3 คะแนน • ประเดนท 3 ให 2 คะแนน

เครองมอทใชในการสงเกต

1. แบบบนทกการมสวนรวม (Participation Chart) 2. การตรวจสอบรายการ (Checklist) 3. มาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) 4. การจดอนดบ (Ranking) 5. ระเบยนพฤตกรรม (Anecdotal)

การสงเกตความเปนระเบยบเรยบรอยหลงการทดลอง

ก าหนดเกณฑทจะสงเกตไว 3 ประเดน คอ 1. การท าความสะอาดเครองมอหลงการทดลอง 2. ความรวมมอชวยเหลอในการเกบเครองมอ 3. การเกบเครองมอทดลองไวในต าแหนงทถกตอง

ประเดนท 1 ก าหนดเกณฑใหคะแนน ดงน ท าความสะอาดอปกรณทกชน ทกครง ให 5 คะแนน

ท าความสะอาดอปกรณบางชนทกครง หรอท าความ สะอาดทกชนเปนบางครง 3-4 คะแนน

ไมคอยท าความสะอาด และท าไมครบทกชนให 1-2 คะแนน

ตวอยาง แบบสงเกตความเปนระเบยบเรยบรอยภายหลงการทดลอง

กลมท………………..การสงเกตครงท……………..วนท……… รายชอ ความ

สะอาด

ความรวม มอ

การเกบอปกรณ

หมายเหต

ตวอยาง แบบสงเกตโดยการประเมนคา แบบสงเกตสรปผลการปฏบตการทดลอง ภาคเรยนท………………….ปการศกษา………… ผรบการสงเกต / กลม ……………………………. ค าชแจง ใหสงเกตการปฏบตงานทดลองและประเมนผลการปฏบตงานโดยวงรอบตวเลขทประเมน

ประเดนทประเมน คะแนน

• 1. การเตรยมเครองมออปกรณ

• เตรยมทกครง 5 • 7-8 ใน 10 ครง 4 • 4-6 ใน 10 ครง 3 • 2-3 ใน 10 ครง 2 • 0-1 ใน 10 ครง 1

• 2. การปฏบตงานทดลอง • - ปฏบตตามขนตอน • เตรยมทกครง 5 • 7-8 ใน 10 ครง 4 • 4-6 ใน 10 ครง 3 • 2-3 ใน 10 ครง 2 • 0-1 ใน 10 ครง 1

• ถกตองทกขนตอน 90-100 % 5 • ถกตอง 70-90 % 4 • ถกตอง 40-69 % 3 • ถกตอง 21-39 % 2 • ถกตอง 0-20 % 1

ประเดนทประเมน คะแนน

การปฏบตงานทดลอง - ปฏบตตามขนตอน เกณฑ ถกตองทกขนตอน 90-100 % 5 ถกตอง 70-90 % 4 ถกตอง 40-69 % 3 ถกตอง 21-39 % 2 ถกตอง 0-20 % 1

ตวอยาง แบบสงเกตโดยการประเมนคา แบบสงเกตสรปผลการปฏบตการทดลอง ภาคเรยนท………………….ปการศกษา………… ผรบการสงเกต / กลม ……………………………. ค าชแจง ใหสงเกตการปฏบตงานทดลองและประเมนผลการปฏบตงานโดยวงรอบตวเลขทประเมน

ประเดนทประเมน เกณฑ คะแนน

1. การเตรยมเครองมออปกรณ 2. การปฏบตงานทดลอง - ปฏบตตามขนตอน

เตรยมทกครง 5 7-8 ใน 10 ครง 4 4-6 ใน 10 ครง 3 2-3 ใน 10 ครง 2 0-1 ใน 10 ครง 1

ถกตองทกขนตอน 90-100 % 5 ถกตอง 70-90 % 4 ถกตอง 40-69 % 3 ถกตอง 21-39 % 2 ถกตอง 0-20 % 1

แบบบนทก

แบบบนทก เปนเครองมอประเภทหนงทมกใชเกบรวบรวมขอมล พฤตกรรม /การปฏบต หรอผลของการปฏบต

การจดบนทกเปนวธการส าคญทอาจใชรวมกบเทคนคการสงเกต ขณะผถกสงเกตแสดงพฤตกรรมหรอใชบนทกผลของพฤตกรรม

แบบบนทก การบนทกแบงเปน 1. บนทกตามแบบฟอรมทก าหนด 2. บนทกแบบอสระจากสงทสงเกตได

แบบบนทก ในกรณทไมสามารถใหนยามหรอก าหนดขอบเขตคณลกษณะการปฏบตทจะสงเกตได ผ สงเกตจะตองบนทกดวยภาษาของตนเอง /บนทกอยางอสระ

ขอมลทไดจากการบนทกอสระไมควรรบดวนตดสนในทนท แตจะใชประกอบการประเมนภายหลง การจดบนทกดวยภาษาของผ สงเกตท าไดยากและใชเวลามาก

หลกการจดบนทก

1. ควรศกษาเบองตนเกยวกบสงทจะสงเกตลวงหนาและมความไวตอพฤตกรรมทผดปกต

2. บนทกวาใครท าอะไรและอยางไร รวมทงปฏสมพนธกบผอนเทานน 3. บรรยายสภาพชวงตนของการสงเกต 4. บนทกแตละขนตอนของพฤตกรรมตามล าดบ 5. พงระวงในการบรรยายระหวางขอเทจจรงและการตความเหตการณ 6. บนทกและสงเกตขอมลใหเพยงพอทจะสอความหมายและเชอถอได

หลกการจดบนทก 7.ควรบนทกสงทสงเกตทนท 8. จ ากดการบนทกเพยงเหตการณเดยว 9. บนทกทงเหตการณทางบวกและทางลบ 10. รวบรวมบนทกจ านวนมากกอนทจะสรปอางอง 11. ฝกเขยนบนทก

ตวอยาง แบบสงเกตความเปนระเบยบเรยบรอยภายหลงการทดลอง รายชอ ความสะอาด ความรวมมอ การเกบอปกรณ หมายเหต

1 2 3 4 ...

ตวอยาง: แบบสงเกตพฤตกรรมการปฏบตงานกลม

ขอบขายของคณลกษณะทวด: คอการท างานกลมในขณะฝกงาน

จากการวเคราะหพฤตกรรมการท างานกลม พบวาคณลกษณะทตองการวดไดแก

- การมสวนรวมของสมาชกในกลม - การท างานมอบหมายไดส าเรจ - การตรงตอเวลา - การดแลรกษาเครองมอ - การท างานดวยความปลอดภย

การก าหนดน าหนกคะแนนความส าคญ

เกณฑ น าหนกคะแนน

1. การมสวนรวมของสมาชกในกลม 2. การท างานมอบหมายไดส าเรจ 3. การตรงตอเวลา 4. การดแลรกษาเครองมอ 5. การท างานดวยความปลอดภย

30 30 15 10 15

การสรางแบบบนทกการใหบรการของแผนก……

1.ก าหนดรปแบบเพอบนทกพฤตกรรม/การปฏบต อยางเปนระบบใหสอดคลองกบวตถประสงค

2. วเคราะหพฤตกรรมการปฏบตทจะสงเกต ตวอยาง: แบบบนทกการปฏบตงาน โครงการ การใหบรการชมชนดานการแกไขขอบกพรองของเครองยนต

ใหใสเครองหมาย / หรอเตมขอมลทเปนจรงในชองวาง

แบบบนทกการใหบรการของแผนก……

วน/เดอน/ป

รายการปฏบต ผรบ

บรการ

ผให

บรการ

ผลการปฏบต

หมายเหต