การส่งเสริมเส้นใยกล้วยส...

การสงเสรมเสนใยกลวยส าหรบใชเปนวสดรองนอน

ส าหรบสตวทดลองและใชในอตสาหกรรมสงทอ

Banana fibers promotion for animal laboratory

Bedding and textile industry

ค ำน ำ

คมอองคความรการสงเสรมเสนใยกลวยส าหรบใช เ ปน ว สดร อง นอนส าห รบส ตวทดลองแ ละใช ใ นอตสาหกรรมสงทอประกอบดวยองคความรในดานการผลตวสดรองนอนจากคณสมบตของล าตนเทยมกลวยเพอใชในงานสตวทดลองในรปแบบตาง ๆ การใชเทคโนโลยอโมงคลมรอนพลงงานแสงอาทตยในการแปรรปวสดรองนอน และการพฒนาเครองมอท าเ กลยวเชอกกลวย เ พอใชในอตสาหกรรมสงทอ

ผท สนใจสามารถน าองคความ รไป ใชประโยชนในการพฒนาวสดทองถนและวสดเหลอใชทางการเกษตรจากล าตนเทยมกลวยเปนผลตภณฑใหม ผลตวสดรองนอนจากธรรมชาตทมคณภาพไมปนเปอนสารอนตราย และใชในอตสาหกรรมสงทอสงเสรมการพฒนาคณภาพชวตมนษยและสตว และการสนบสนนการวจยทางวทยาศาสตรชวภาพทเปนผลดตอประเทศ

ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธศกด ปนมงคลกล ศนยวจยสตวทดลอง มหาวทยาลยพะเยา

มถนายน 2559

สารบญ

ทมาและความส าคญ ............................................................................................................................................1

องคความร 1 การผลตวสดรองนอนส าหรบสตวทดลองจากล าตนเทยมกลวย

การผลตวสดรองนอนส าหรบสตวทดลองจากล าตนเทยมกลวย ..........................................................3

การผลตวสดรองนอนส าหรบสตวทดลองจากล าตนเทยมกลวยรวมกบ กระดาษ reuse ....................5

องคความร 2 เทคโนโลยการใชอโมงคลมรอน พลงงานแสงอาทตย

เทคโนโลยการใชอโมงคลมรอน พลงงานแสงอาทตย ..........................................................................9

การออกแบบและสรางตอบ .................................................................................................................10

องคความร 3 การท าเกลยวเชอก

ท าเกลยวเชอกกลวยดวยมอ .................................................................................................................14

เครองท าเกลยวเชอกกลวยอยางงาย ....................................................................................................16

ตดตอเรา...............................................................................................................................................................18

ทมำและควำมส ำคญ

ศนยวจยสตวทดลอง มหาวทยาลยพะเยา ไดเรมศกษาขอมล และทดสอบการใชวสดทองถนและวสดเหลอใช ทางการเกษตรบางชนดน ามาผลตเปนวสดรองนอนส าหรบสตวทดลองอยางตอเนอง โดยเลอกใชทรพยากรทองถนทมศกยภาพในการผลตดานคณสมบตและปรมาณพบวาตนกลวย มคณสมบตทเหมาะสมในการน ามาท าวสดรองนอนส าหรบสตวทดลอง เมอท าใหชนสวนของล าตนเทยมกลวยแหง แลวจะมคณสมบตดดซบน าและกลนไดด เนองจากเฮมเซลลโลส (Hemicellulose) ซงเปนสวนหนงขององคประกอบทางเคมของเสนใยกลวยเปนสารคารโบไฮเดรต ทมโครงสวนใหญไมเปนระเบยบ จงดดซมน าไดดและมผลชวยใหเสนใยพองตวไดรวดเรวใยกลวยมความเหนยวและไมเปนฝนตลอดจนตนกลวยเปนพชทปลกกนแพรหลายในจงหวดพะเยามทงการปลกแบบครวเรอนและการปลกในเชงเศรษฐกจ ท าใหปรมาณเพยงพอตอการก าลงการผลตและแปรรปเปนวสดรองนอนส าหรบสตวทดลองได ท าใหศนยวจยสตวทดลอง มหาวทยาลยพะเยา เลอกใชวสดทองถนจากตนกลวยเพอพฒนาเปนวสดรองนอนส าหรบทดลอง

นอกจากนการใชประโยชนจากเสนใยกลวยไดรบการพฒนาน าไปใชในอตสาหกรรมสงทอมากขน จากความตองการเสนใยทมคณภาพและเปนมตรกบสงแวดลอม โดยมการน ามาใชผสมรวมกบเสนใยฝาย ในการผลตผนผาจากเสนใยกลวยผสมเสนใยฝาย ท าใหไดผาทมคณสมบตทดขน เนองจากเสนใยกลวยมความโดดเดนเรองความเหนยวหรอความแขงแรงสงมาก และเสนใยฝายมความออนนมและดดซบน าไดด ท าใหผาทไดมผวสมผสทดขน ดดซบน าไดด ชวยระบายอากาศและมความทนทานมาก เหมาะกบการน ามาตดเยบเปนชดเครองแบบและผลตภณฑเคหะสงทอ ซงในการพฒนากระบวนการผลตเสนใยกลวยจะท าใหไดกรรมวธการผลตในเชงอตสาหกรรมและสามารถน าเศษวสดทางการเกษตรมาใชประโยชน ไดตามความตองการของผบรโภคและตลาดดานสงทอไดเปนอยางด

1

องคความรท 1 การผลตวสดรนองนอนส าหรบสตวทดลอง

จากตนกลวย

การผลตวสดรองนอนจากล าตนเทยมกลวย

1.เตรยมล าตนเทยมกลวยจาก

ตนกลวยทใชบรโภคในทองถน

2.ท าใหมขนาด นอยกวา 0.5 เซนตเมตร โดยใชเครองหนหรอแรงงาน

3

3.ท าใหแหง 24 ชวโมง โดยใชเครองตากพลงงานแสงอาทตย เปนเวลา 48 ชวโมง

4.เมอวสดแหง น าบรรจถงกระดาษ (ทสามารถอบนงฆาเชอได) แลวน าไปอบนงฆาเชอทอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 15 ปอนด/ตารางนว เปนเวลา 15 นาท

การผลตวสดรองนอนจากล าตนเทยมกลวย

4

การผลตวสดรองนอนจากใยกลวยรวมกบกระดาษ reuse

1. เตรยมล าตนเทยมกลวย ท าใหมขนาด นอยกวา 0.5 เซนตเมตร โดยใชเครองหน

2 . เ ตร ยมกระดาษ Reuse ท ถ กท าลายหรอยอยแลว น าวสดทเตรยมไว น ามาชงน าหนก ตามอตราสวนตาง ๆ น าไปยอย โดยเครองยอยเสนใย ปนใหเขากน จนละเอยด

5

การผลตวสดรองนอนจากใยกลวยรวมกบกระดาษ reuse

3. เมอวสดทงสอง มความเขากนและละเอยดพอ น าไปขนรป โดยใชโมเดลตาขายตะแกรง

4. น าไปอบลมรอนท อณหภม 60 °C เปนเวลา 24 ชวโมง หรอผงแดด 2 แดด เมอวสดแหง น าบรรจถงกระดาษ(ทสามารถอบนงฆาเชอได) แลวน าไปอบนงฆาเชอทอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 15 ปอนด/ตารางนว เปนเวลา 15 นาท

6

วสดรองนอนจากตนกลวยเปนวสดรองนอนส าหรบสตวทดลอง

7

องคความรท 2 เทคโนโลยการใชอโมงคลมรอนพลงงานแสงอาทตย

การพฒนาและสรางเครองอบแหงพลงงานแสงอาทตยแบบอโมงค มวตถประสงคเพอแกปญหาการตากวสดรองนอนจากตนกลวยใหมความสะอาดไมใหโดนฝนละอองจากอากาศภายนอกทมผลกระทบตอความสะอาดของวสดรองนอน โดยเครองอบแหงดงกลาวเปนระบบพาความรอนแบบบงคบเปนเครองอบแหงทมพดลมชวยระบายความรอนเพอเพมประสทธภาพของระบบใหสงขน จากการทดสอบพบวาเครองอบแหงมคาสงถง 50 องศาเซลเซยส และสามารถใชในการอบแหงผลตภณฑไดหลายชนดโดยมการพาความรอนจากการเปดพดลม ท าใหเกดการไหลของอากาศภายในเครองอบแหง โดยใชแผงเซลลสรยะ ( solar cell) ผลตกระแสไฟฟาหมนพดลมกระแสตรงระบายความชนในตอบ ท าใหผลตภณฑแหงเรวกวาการตากแบบธรรมดา ไมตองเคลอนยายเมอเวลาฝนตก

เทคโนโลยการใชอโมงคลมรอน

การอบแหง คอ การระเหยของน าออกจากวสด ปจจยพนฐานทชวยการระเหยคออณหภมสงความชนต าตอบแหงแสงอาทตยใชหลกการตเรอนกระจก สรางตหลงคากระจกหรอพลาสตกใสใหแสงอาทตยผานไปตกกระทกพนโลหะเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานความรอน ท าใหภายในตมอณหภมเพมขน ท าใหวสดทตากไวในตระเหยน าไดเรวขน การตดตงพดลมทดานลางของพนตปลายดานหนงและเจาะชองอากาศออกดานบนของตอกปลายหนง จะท าใหอากาศชนไหลออกชวยใหการระเหยน าไดเรวขนและโดยการออกแบบขนาดของตอบแหง และขนาดของพดลมทพอเหมาะจะท าใหประสทธภาพการอบแหงสงสดได

9

การออกแบบและสรางตอบ ตอบแหงพลงงานแสงอาทตยแบบอโมงคลมออกแบบและสรางขนมขนาดความกวาง 132 ซม. ยาว 245 ซม. สง 72 ซม. ทงหมด 4 ชนตอกน ตอบแหงดงกลาวสามารถอบแหงชนของล าตนเทยมกลวยไดครงละ 60 กโลกรม โดยตอบแหงประกอบดวย ส วนของแผนรบ ร ง สแสงอาทตยและสวนอบผลตภณฑ ทงสองสวนปดดวยพลาสตกใสและมโครงสรางแบบเดยวกน อากาศรอนจากสวนแผงรบรงสแสงอาทตยจะเคลอนทเขาไปในสวนอบผลตภณฑ โดยใชพดลมทท างานดวยก าลงไฟฟาจากแผงโซลาเซลลขนาด 150 วตต ชนสวนของล าตนเทยมกลวยจะวางเปนชนบางๆ เพอใหไดรบอากาศรอนจากแผงรบรงสแสงอาทตย

แกนวางพลาสตก พดลมบงคบลม

10

พดลมทตดตงเพอบงคบลมและระบายความชนออกจากวสด

การวางแผงรบรงสแสงอาทตย

การท าโครงส าหรบคลมดวยพลาสตกรบ

รงสแสงอาทตย

11

ชนสวนของล าตนกลวยท

หนแลวน ามาตากในตอบ

แหงเพอใชเปน

วสดรองนอน

เครองอบแหงอโมงคลม

แสงอาทตยล าตนกลวย

เพอใชเปนวสดรองนอน

12

องคความรท 3 การท าเกลยวเชอกกลวยจากเครองท าเกลยวเชอก

การท าเกลยวเชอกกลวยดวยมอ

เชอกกลวย คอเชอกทท าดวยกาบกลวย ฉกเปนเสนตากแดดใหแหง ซงกลมหตกรรมเชอกกลวย นยมน าเชอกกลวยมาท าเปนวสดในการประดษฐหตกรรม น าเชอกมาจกสาน โดยมขนตอนดงน

1.ตดตนกลวยทงไว2 วนเพอลอกกาบ

2.กรดตรงกลางของกาบกลวยตามขนาดทตองการขนพาดราว ตากไว 2-4 แดด จงใชงานไดและไลกรดตลอดกาบไดเสนยาวๆ

14

3. ผนเปนเกลยวหรอเปยดวยเครองมอธรรมชาต

4. ยอมสดวยวตถธรรมชาต เชนเหลอขมนแดงครงเขยวอญชนและใสน ายากนเชอราโซเดยมเบนโซเอต

15

เครองท าเกลยวเชอกกลวยอยางงาย

1. การท าเครองท าเกลยวเชอกใชแหลงไฟ 12 โวลตจากหมอแปลงไฟเพอใชในการหมนมอเตอรเพอปนเฟองแกนหมนเสนใยกลวย ซงสามารถควบคมความเรวของการหมนไดโดยการปรบกระแสไฟทหมอแปลงไฟ

ดานหนา

ดานขาง

2. มอเตอรจะถกยดตดกบบลอกลกรอกทอยในกรอบไมอด โดยมแกนหลกของมอเตอรหมนอยตรงกลางท าหนาทเปนเพลา รอบ ๆ แกนหมนเปนเฟองเกยรทมตะขอเกยวอยดานหนา

3. ท าการประกอบชดหมนเกลยวเชอกกบเสนใยกลวยโดยน าเสนใยกลวย ผกกบตะขอแตละอน ไดเสนใย 3 เสนทจะพนเปนเชอกกลวย โดยใหปลายของเสนใยกลวยทง 3 เสน ผกตดกบตะขอทผกไวกบลกตมน าหนกอกดานเพอท าการดงเชอกใหตง และใหเหมาะกบขนาดของเชอกทตองการ

4. ใชไมอดหนาแบนเสนผานศนยกลาง 8 ซ.ม. โดยตรงบรเวณขอบจะมรองตดกบขอบของหนาไมท าหนาทแยกเสนใยกลวยขณะทเชอกก าลงถกบดและเปนตวควบคมการกอตวของเชอก โดยใชมอชวยขณะมการบดของเชอก

16

แสดงการประกอบเครองท าเชอกกลวย

หมอแปลงไฟ 12 โวลต มอเตอรแกนหมนและชดเฟองเกยรในบลอกประกอบ ไมอดทมรองดานขางชวยควบคมการการขนตวของเชอก ตะขอเกยวดานทายส าหรบดงเชอก ลกตมน าหนกเพอท าใหเชอกตง

17

การสงเสรมเสนใยกลวยส าหรบใชเปนวสดรองนอน

ส าหรบสตวทดลองและใชในอตสาหกรรมสงทอ

Banana fibers promotion for animal laboratory Bedding

and textile industry

จดท าโดย: ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธศกด ปนมงคลกล ศนยวจยสตวทดลอง มหาวทยาลยพะเยา โทรศพท: 081-877-7056

18