วิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101...

วชาวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101) ชนมธยมศกษาปท 2

นางสรางครตน เวตวฒนา ต าแหนงคร วทยฐานะครช านาญการ

ต ำแหนงคร วทยฐำนะช ำนำญกำร

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนเมองลประชาสามคค ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 37

ก ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

ชดกจกรรมการเรยนร รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว21101 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เรอง ปฏกรยาเคม เลมน จดขนตามสาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551

ระดบชนมธยมศกษาตอนตน ในสาระท 3 สารและสมบตของสาร เมอนกเรยนไดศกษาชดกจกรรมการเรยนรนแลว จะชวยเสรมสรางความร ความเขาใจ สามารถสรางองคความรดวยตนเอง มทกษะการสบเสาะหาความร มคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค สามารถน าความรทางวทยาศาสตรไปประยกตใชในชวตประจ าวนได ดงนนชดกจกรรมการเรยนรนจงสามารถสงเสรมและพฒนาศกยภาพของนกเรยนไดเปนอยางด

ผจดท าขอขอบพระคณผอ านวยการโรงเรยนเมองลประชาสามคค ผเชยวชาญและบคคลทเกยวของทกทานทใหการสนบสนน ใหความอนเคราะหตรวจสอบ ใหค าปรกษาแนะน า ใหก าลงใจ ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมการเรยนรน จะเปนประโยชนแกนกเรยนและครผสอน ส าหรบการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาผเรยนใหบรรลตามเปาหมายและวตถประสงคของหลกสตรเปนอยางด

สรางครตน เวตวฒนา

สรางครตน เวตวฒนา

สรางครตน เวตวฒนา

ค ำน ำ

ข ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

เรอง หนำ ค าน า ก

สารบญ ข

ค าชแจง 1

ค าแนะน าส าหรบนกเรยน

บทบาทของนกเรยน

ขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน

ขนตอนการด าเนนกจกรรม

3

4

5

6

สาระ/ มาตรฐานการเรยนร/ ตวชวด 7

สาระส าคญ/ จดประสงคการเรยนร 8

แบบทดสอบกอนเรยน

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน

ใบกจกรรม 2.1 เรอง ดดๆมค าตอบ

แบบบนทกกจกรรม 2.1 เรอง ดดๆมค าตอบ

9

12

13

13

ใบกจกรรม 2.2 เรอง ปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรด

แบบบนทกกจกรรม 2.2 เรอง ปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรด

14

16

ใบความร 2.1 เรอง การเขยนสมการเคม ใบงาน 2.1 เรอง การเขยนและดลสมการเคม แบบบนทกการเรยนรหลงเรยน 2.1 เรอง ปฏกรยาเคมและสมการเคม

แบบทดสอบหลงเรยน

กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน

บรรณานกรม

20

22

19

26

30

31

สำรบญ

1 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

ค ำชแจง

1. ชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน เรอง ปฏกรยาเคม รายวชาวทยาศาสตร 3 รหสวชา ว 22101 ชนมธยมศกษาปท 2 มเนอหาสาระทสอดคลองกบหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนเมองลประชาสามคค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 สาระท 3 สารและสมบตของสาร ประกอบดวย ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร จ านวน 6 ชด ดงน

ชด

ท ชอชดกจกรรมกำรเรยนร จ ำนวน

(ชวโมง) 1 การเกดปฏกรยาเคม 3

2 ปฏกรยำเคมและสมกำรเคม 3

3 มวล พลงงาน กบการเกดปฏกรยาเคม 3

4 ปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม 3

5 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 3

6 ปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม 3

รวม 18

2. ชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน รายวชา วทยาศาสตร 3

รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ฉบบน เปน ชดท 2 ปฏกรยำเคมและสมกำรเคม ใชเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรทงหมด 3 ชวโมง

2 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

3. สวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนร ประกอบดวย

3.1 ค าชแจง

3.2 ค าแนะน าในการใชชดกจกรรม

3.3 บทบาทของนกเรยน

3.4 แผนผงแสดงล าดบขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรม

3.5 สาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และจดประสงคการเรยนร

3.6 แบบทดสอบกอนเรยน

3.7 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน

3.8 ใบงาน

3.9 ใบกจกรรม

3.10 แบบบนทกกจกรรม

3.11 ใบความร

3.12 แบบบนทกการเรยนรหลงเรยน

3.13 แบบทดสอบหลงเรยน

3.14 กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน

3.15 บรรณานกรม

4. ผใชชดกจกรรมนควรศกษาค าแนะน าในการใชชดกจกรรมการเรยนรกอนใช

3 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

ค ำแนะน ำส ำหรบนกเรยน

ค ำชแจง ใหนกเรยนอานค าแนะน าใหเขาใจกอน ดงน

การใชชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน เรอง ปฏกรยาเคม ใหเกดประสทธภาพตอการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดอยางสงสด นกเรยนควรปฏบตตามขนตอน ดงน

1. ชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน ชดท 2 เรอง ปฏกรยาเคมและสมการเคม ใชเวลา 3 ชวโมง

2. นกเรยนแบงกลมๆ ละ 5-6 คน โดยคละนกเรยนในกลมเปน 3 ระดบ คอ เกง ปานกลาง และออน

3. อานค าชแจง ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร ขนตอนการเรยน โดยใชชดกจกรรมการเรยนรใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดกจกรรมการเรยนร

4. ศกษามาตรฐานการเรยนร ตวชวด และจดประสงคการเรยนร

5. นกเรยนศกษาและปฏบตกจกรรมตางๆ ตามชดกจกรรมการเรยนร ดงน

5.1 นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ เพอตรวจสอบความรพนฐาน บนทกผลคะแนนทไดลงในแบบบนทกคะแนน

6.1 นกเรยนสงผลงานหรอชนงานในการปฏบตกจกรรม มสวนรวมในการน าเสนอ

ผลงาน และอภปรายความร

6.2 นกเรยนจะตองรวมกจกรรมในกลม รวมแสดงความ และรบฟงความคดเหน ของสมาชกในกลมดวยความยนด

6.3 นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ ซงตองท าแบบทดสอบ

หลง เรยนไดรอยละ 80 ขนไป จงจะผานเกณฑ ถานกเรยนไมผานตามเกณฑ

ทก าหนดใหทบทวนเนอหา แลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยนอกครง

4 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

บทบำทของนกเรยน

1. ศกษาตวชวด จดประสงคการเรยนร และขอบขายเนอหารสาระใหเขาใจ

2. นกเรยนศกษาชดกจกรรมการเรยนรลวงหนากอนทจะท าการทดลอง หรอปฏบตกจกรรมตางๆ เพอใหมความร ความเขาใจเกยวกบจดประสงค วสด อปกรณและสารเคม วธทดลอง ขอควรปฏบตใน การทดลอง เทคนคการใชวสด อปกรณและเครองมอวทยาศาสตรตางๆ และสามารถท าการทดลองได อยางถกวธ ประหยดเวลา และมความปลอดภย หากพบปญหา หรอไมเขาใจใหสอบถามขอมลเพมเตมจากคร

3. วางแผน และจดเตรยมอปกรณทใชประกอบการเรยนรของตนเอง หรอของกลม

ใหพรอมส าหรบการปฏบตกจกรรมตามทไดรบ เนองจากทกกจกรรมมเวลาจ ากด นกเรยนควรปฏบตใหทนเวลา

4. นกเรยนควรตระหนกวา ในการท ากจกรรมเปนกลมนน สมาชกในกลม ถอวาทกคนเปนบคคล ทมความร ความสามารถ และควรยอมรบฟงความคดเหนของสมาชก

และหาขอสรปในการท ากจกรรมรวมกน

5. นกเรยนควรอาน คด เขยน ปฏบต กจกรรมรวมกบเพอนสมาชกในกลมดวยความตงใจ และใชเวลาอยางคมคาในการฝกกจกรรมการเรยนร

6. เมอศกษาครบทกกจกรรมนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนประจ าชดกจกรรม

5 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

ขนตอนกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนรส ำหรบนกเรยน

อำนค ำชแจง ค ำแนะน ำกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนร

ท ำแบบทดสอบกอนเรยน

ศกษำมำตรฐำนกำรเรยนร ตวชวด และจดประสงคกำรเรยนร

ศกษำใบควำมร และใบงำน ใบกจกรรม

ท ำแบบทดสอบหลงเรยน

ศกษำชดกจกรรมกำรเรยนรถดไป

ผำนเกณฑ (รอยละ 80)

ไมผำนเกณฑ (รอยละ 80)

6 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

ขนตอนกำรด ำเนนกจกรรม

ขนท 1 ขนสรำงควำมสนใจ (Engagement phase ) - นกเรยนท ากจกรรม 2.1 เรอง ดดๆมค าตอบ

ขนท 2 ขนส ำรวจและคนหำ (Exploration phase) - นกเรยนท ากจกรรม 2.2 เรอง ปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยม

กบกรด

ขนท 3 ขนอธบำยและลงขอสรป (Explanation phase) - นกเรยนท าแบบบนทกกจกรรม 2.2 เรอง ปฏกรยาระหวางโลหะ

แมกนเซยมกบกรด

ขนท 4 ขนขยำยควำมร (Elaboration phase) - นกเรยนศกษาใบความร 2.1 การเขยนสมการเคม

- นกเรยนท าใบงาน 2.1 เรอง การเขยนและดลสมการเคม

ขนท 5 ขนประเมนผล (Evaluation phase) - นกเรยนสรปความร เรอง สมการเคม โดยเขยนผงความคด - นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยาเคม จ านวน 10 ขอ

7 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

สำระ/มำตรฐำนกำรเรยนร

ตวชวด

สำระท 3 สารและสมบตของสาร

ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลาย

การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงท

เรยนรและน าความรไปใชประโยชน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ

เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม

ว 3.2 ม. / ทดลองและอธบายการเปลยนแปลงสมบต มวลและพลงงาน เมอสาร

เกดปฏกรยาเคมรวมทงอธบายปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม

ว 8.1 ม. /8 บนทกและอธบายผลการสงเกต การส ารวจ ตรวจสอบ คนควาเพมเตม

จากแหลงความรตาง ๆ ใหไดขอมลทเชอถอได และยอมรบการเปลยนแปลง ความรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยง

จากเดม

8 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

นางสรางครตน เวตวฒนา

จดประสงคกำรเรยนร

สำระส ำคญ

ดำนควำมร (K)

1. เขยนสมการเคมและอธบายการเกดปฏกรยาเคมได

ดำนทกษะกระบวนกำร (P)

1. ทดลองเพอศกษาการเกดปฏกรยาเคมของสาร และเขยนสมการเคมได

2. มทกษะกระบวนการกลม

ดำนคณลกษณะทพงประสงค (A)

1. มวนย

2. ใฝเรยนร

3. มงมนในการท างาน

สมการเคม คอกลมสญลกษณทเขยนแทนการเกดปฏกรยาเคม ประกอบดวย

สารตงตน ผลตภณฑ และเงอนไข ซงสมการเคมสามารถบอกถงปรมาณของสารตงตน

ทใชท าปฏกรยากน และปรมาณของผลตภณฑทเกดขน

นางสรางครตน เวตวฒนา

9 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

แบบทดสอบกอนเรยน

เรอง การเกดปฏกรยาเคมและสมการเคม

ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน ขอ คะแนนเตม คะแนน

2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยว แลวกากบาท ( ) ลงในกระดาษค าตอบ

ทครแจกให 3. นกเรยนใชเวลาในการท าแบบทดสอบ นาท

1. สญลกษณ (aq) ในปฏกรยาเคมหมายถงขอใด

ก. ของเหลว

ข. แกสผสม

ค. สารละลายในน า ง. สารละลายแอลกอฮอล

2. ขอใดเปนสารผลตภณฑทไดจากปฏกรยา 2Na + 2H2O

ก. 2NaOH + H2

ข. 2NaOH + 2H

ค. NaOH + 2H2

ง. 2NaOH2 + H

3. จากภาพแสดงเหตการณไฟไหมปา สงใดคอสารผลตภณฑ

ก. ตนไม และใบไม

ข. ตนไม และออกซเจน ค. อากาศ และออกซเจน

ง. แกสคารบอนไอออกไซดและไอน า

ทมา https://mgronline.com/local/detail/9590000013657

นางสรางครตน เวตวฒนา

10 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

4. หากในปฏกรยาเคมนน ๆ ไมมสารตงตน จะสงผลตอการเกดปฏกรยาเคมอยางไร

ก. ไมเกดผลตภณฑใด ๆ ข. ปฏกรยาเกดขนชามาก

ค. ผลตภณฑทไดจะมลกษณะทหลากหลาย

ง. เกดการดดความรอนเพอเรงใหปฏกรยาเกดเรวขน

5. ขอใดไมใชสมบตของสารผลตภณฑทเกดจากปฏกรยาเคม ก. พลงงานเปลยนไปจากสารตงตน

ข. มสถานะเปลยนไปจากสารตงตน

ค. มวลของสารเปลยนไปจากสารตงตน

ง. สามารถกลบคนมาเปนสารตงตนไดงาย

6. จากสมการ A + B D + E สารใดเปนสารตงตน

ก. A และ B

ข. A และ C

ค. B และ C

ง. D และ E

7. จากภาพแสดงปฏกรยาเคมของแคลเซยมและน า สามารถเขยนแสดงสมการเคม

ไดอยางไร

ก. Ca + H2O CaOH + 2H

ข. Ca + 2H2O Ca(OH)2 + 2H

ค. Ca + 2H2O Ca(OH)2 + H2

ง. Ca + (H2O)2 Ca(OH)2 + H2

C

นางสรางครตน เวตวฒนา

11 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

8. Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g)

จากสมการขางตน (s) และ (aq) หลงสารเคม มความหมายตรงกบขอใดตามล าดบ

ก. กรด และเบส

ข. ของแขง และสารละลาย

ค. ของแขง และแกส

ง. ของแขง และของเหลว

9. สมการเคมในขอใดตอไปนถกตอง

ก. NaOH + HCl NaCl + H2O

ข. NaOH + 2HCl NaCl + H2O

ค. Mg + HCl MgCl2 + H2

ง. K + HCl KCl + H2

10. จงพจารณาสมการเคมตอไปน

Mg + HCl MgCl2 + H2

ขอใดดลสมการเคมไดถกตอง

ก. 2Mg + HCl MgCl2 + H2

ข. 2M + HCl 2MgCl2 + H2

ค. Mg + HCl MgCl2 + H2

ง. Mg + 2HCl 2MgCl2 + H2

นางสรางครตน เวตวฒนา

12 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน

เรอง ปฏกรยาเคมและสมการเคม

ชอ.......................................นามสกล...........................ชน..................เลขท..................

ขอท ก ข ค ง ขอท ก ข ค ง

1 6

2 7

3 8

4 9

5 10

คะแนน

เตม 10

ได

นางสรางครตน เวตวฒนา

13 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

1. เมอเทสารละลายกรดไฮโดรคลอรกเทบนพนหนปน เกดการเปลยนแปลงอยางไรบาง

..................................................................................................................... 2. ฟองสขาวนนคออะไร

.................................................................................................................. 3. สารตงตน คอสารใด

..................................................................................................................

4. สารผลตภณฑคอสารทมลกษณะอยางไร..................................................................................................................

............................................................................................................................

ขนท 1 สรางความสนใจ

แบบบนทกกจกรรม 2.1 เรอง ดดๆมค าตอบ

กจกรรม 2.1 เรอง ดดๆ มค าตอบ

เดกๆ ชวยพมดตอบค าถาม

หนอยนะจะ

ดคลปวดโอ วทยา ตาสวาง ตอน น ากรด(https://www.youtube.com/watch?v=

yTDsNPtJD5k)

ใหนกเรยนท ากจกรรมตอไปน

นางสรางครตน เวตวฒนา

14 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

อปกรณและสารเคม จ านวนตอกลม

1. ลวดแมกนเซยมยาว 2 เซนตเมตร 2 อน

2. หลอดทดลอง 2 หลอด

3. สารละลายกรดไฮโดรคลอรก เขมขน 0.1 mol/dm3 3 cm3

4. น ากลน 3 cm3

อปกรณและสารเคม

วตถประสงคการทดลอง

1. ทดลองศกษาปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรดไฮโดรคลอรกได

2. ระบสารผลตภณฑทเกดจากการท าปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรดไฮโดรคลอรกได

ขนท 2 ส ารวจและคนหา

ใหนกเรยนศกษาใบกจกรรม 2.2 เรอง ปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรด

( 20 คะแนน)

นางสรางครตน เวตวฒนา

15 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

1. เมอหยอนลวดแมกนเซยมลงสารละลายกรดไฮโดรคลอรกเจอจาง เกดการเปลยนแปลงเหมอนหรอตางจากเมอหยอนลวดแมกนเซยมลงในน ากลนอยางไร

2. การเปลยนแปลงทเกดขนทง 2 หลอดเปนการเปลยนแปลงทางกายภาพหรอการเปลยนแปลงทางเคม ทราบไดอยางไร

3. สารใหมทเกดขนจากปฏกรยาเคมในการทดลองครงนคออะไร

4. จงเขยนสมการเคมแสดงการเปลยนแปลงทเกดขนในหลอดทดลองทง 2 หลอด

วธการทดลอง

ค าถามหลงการทดลอง

1. น าลวดแมกนเซยมยาว 2 เซนตเมตร มาขดใหสะอาด

1. ใสลวดแมกนเซยมลงในหลอดทดลองทมสารละลาย

กรดไฮโดรคลอรกเจอจางปรมาตร 3 ลกบาศกเซนตมเตร

2. สงเกตการเปลยนแปลง บนทกผล

3. ท าการทดลองซ า แตเปลยนจากสารละลาย

กรดไฮโดรคลอรกเจอจางเปนน ากลนแทน

นางสรางครตน เวตวฒนา

16 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

กลมท...................................... วนท..........เดอน........................พ.ศ. ............เวลา ....................................... สมาชกกลม

1……………………………………………เลขท...............ประธาน

2……………………………………………เลขท...............รองประธาน

3……………………………………………เลขท...............กรรมการ

4……………………………………………เลขท...............กรรมการ

5……………………………………………เลขท...............กรรมการ

6……………………………………………เลขท...............กรรมการและเลขานการ

จดประสงคการทดลอง

...……………………………………………………………………………………... .....……………………………………………………………………………………..

ก าหนดปญหา ………………………………………………………………………………............

ก าหนดสมมตฐาน

...……………………………………………………………………………………. ...……………………………………………………………………………………..

ตวแปร

ตวแปรตน…..………………………………………………………………………. …..……………………………………………………………………….................. ตวแปรตาม………………………………………………………………………...... …..……………………………………………………………………….................. ตวแปรควบคม…………………………………………………………………........ …..………………………………………………………………………..................

แบบบนทกกจกรรม 2.2

เรอง ปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรด

ขนท 3 อธบายและลงขอสรป

นางสรางครตน เวตวฒนา

17 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

……………………………………………………………………………………… ………..…………………………………………………………………………… …………………..………………………………………………………………… ……………………………..……………………………………………………… ………………………………………..…………………………………………… …………………………………………………..………………………………… ……………………………………………………………..……………………… …………………………………………………………..……………..……………

วธการทดลอง

อปกรณและสารเคม

นางสรางครตน เวตวฒนา

18 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

บนทกผลการทดลอง

นางสรางครตน เวตวฒนา

19 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

1. ผลการลองเปนไปตามทคาดคะเนหรอไม อยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. เมอหยอนลวดแมกนเซยมลงสารละลายกรดไฮโดรคลอรกเจอจางเกดการเปลยนแปลงเหมอนหรอตางจากเมอหยอนลวดแมกนเซยมลงในน ากลนอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. การเปลยนแปลงทเกดขนทง 2 หลอดเปนการเปลยนแปลงทางกายภาพหรอการเปลยนแปลงทางเคม ทราบไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. สารใหมทเกดขนจากปฏกรยาเคมในการทดลองครงนคออะไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. จงเขยนสมการเคมแสดงการเปลยนแปลงทเกดขนในหลอดทดลองทง 2 หลอด

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

ค าถามหลงการทดลอง

อภปรายและสรปผลการทดลอง

นางสรางครตน เวตวฒนา

20 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

ใหนกเรยนศกษาใบความร 2.1 เรอง การเขยนสมการเคม

หลกการเขยนสมการเคม 1. เขยนสตรเคมหรอสญลกษณของสารตงตนไวทางซายมอ ถามมากกวา 1 สาร ใหใชเครองหมาย + คนระหวางสาร แลวเขยนลกศร ( ) แสดงการเปลยนแปลง ตอจากนนเขยนสตรของผลตภณฑไวทางขวามอ

2. ใหระบสถานะของสารไวหลงสตรเคม โดยเขยนไวในวงเลบดงน

(s) = ของแขง (solid)

(l) = ของเหลว (liquid)

(g) = แกส (gas)

(aq) = สารละลายทมน าเปนตวท าละลาย (aqueous solution)

3. ดลสมการ โดยท าจ านวนอะตอมของธาตทกธาตทางซายใหเทากบจ านวนอะตอมของธาตทกธาตทางขวาของสมการ โดยน าตวเลขไปเตมหนาสตรเคม

4. ตรวจสอบความถกตอง

แกสไฮโดรเจน (H2) ท าปฏกรยากบแกสออกซเจน (O2)

ไดน า (H2O) ซงมสถานะเปนของเหลวเขยนสมการไดดงน

ขนท 1 เขยนสตรของสารตงตน สตรของผลตภณฑ

H2 (g) + O2 (g) H2O (l)

ตวอยาง

ใบความร 2.1

เรอง การเขยนสมการเคม

ขนท 4 ขยายความร

นางสรางครตน เวตวฒนา

21 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

ขนท 2 ดลสมการ โดยท าจ านวนอะตอมของสารตงตนและผลตภณฑใหเทากน 2.1 เตม 2 หนา H2O เพอท าใหออกซเจนเทากน จะได

H2 (g) + O2 (g) 2H2O (l)

2.2 เตม 2 หนา H2 เพอท าใหไฮโดรเจนเทากน จะได

2H2 (g) + O2 (g) 2H2O (l)

ขนท 3 ตรวจสอบความถกตอง

จ านวนอะตอมของสารตงตน = จ านวนอะตอมของผลตภณฑ

2H2 (g) + O2 (g) 2H2O (l)

H ม 4 อะตอม

O ม 2 อะตอม

H ม 4 อะตอม

O ม 2 อะตอม

นางสรางครตน เวตวฒนา

22 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

ค าชแจง จงตอบค าถามโดยการเตมขอความลงในชองวางใหถกตอง (ชองวางละ 1 คะแนน เตม 15 คะแนน)

โลหะแมกนซยม (Mg) ท าปฏกรยากบสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) ไดสารละลายแมกนเซยมคลอไรด (MgCl2) และแกสไฮโดรเจน (H2)

เปนปฏกรยาไปขางหนาทศทางเดยว ( ) จงเขยนและดลสมการ

ท าจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนใหเทากน

โดยการเตมเลข...............................หนาสตร ............................ ดงน . .....................................................................................................................

เขยนสตรสารตงตนทางซาย เขยนลกศรแทนการเปลยนแปลง

และเขยนสตรผลตภณฑทางขวามอ ระหวางสารตงตนหรอผลตภณฑ ใชเครองหมาย + คนและระบสถานะของสาร ดงน ....................................................................................................................

ตรวจสอบจ านวนอะตอมของธาต Mg , H และ Cl พบวาเทากนแลวดงน

.....................................................................................................................

1.

วธท า

2.

1.

3.

ใบงาน 2.1

เรอง การเขยนและดลสมการเคม

นางสรางครตน เวตวฒนา

23 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

เผาแกสโพเพน (C3H8) ในอากาศ ซงมแกสออกซเจน (O2)

โพเพนจะเผาไหมรวมกบแกสออกซเจน (O2) ไดแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) และไอน า (H2O) เขยนและดลสมการ

เขยนสตรสารตงตนทางซาย เขยนลกศรแทนการเปลยนแปลง

และเขยนสตรผลตภณฑทางขวามอ ระหวางสารตงตนหรอภณฑใช เครองหมาย + คน และระบสถานะของสาร ดงน

.....................................................................................................................

ท าจ านวนอะตอมของคารบอนใหเทากน

โดยการเตมเลข...........................หนาสตร CO2(g) ดงน .....................................................................................................................

ท าจ านวนอะตอมของไฮโดรเจนใหเทากน

โดยการเตมเลข...........................หนาสตร H2O(g) ดงน .....................................................................................................................

ท าจ านวนอะตอมของออกซเจนใหเทากน เนองจากมอะตอมออกซเจน ทางขวามอ รวม............ อะตอม จงเตมเลข ......... หนาสตร .........ดงน

.....................................................................................................................

ตรวจสอบจ านวนอะตอมของธาต C , H และ O พบวาเทากนแลวดงน

.....................................................................................................................

วธท า 1.

2.

3.

4.

5.

2.

นางสรางครตน เวตวฒนา

24 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนดลสมการเคมของสมการเคมทก าหนดใหตอไปน

( ขอละ 2 คะแนน เตม 20 คะแนน)

ตอบ

1. Fe + O2 Fe2O3

ตอบ

2. C2H2Cl4 + Ca (OH)2 C2HCl3 + CaCl2 + H2O

ตอบ

3. Zn3Sb2 + H2O Zn (OH)2 + SbH3

ตอบ

4. HClO4 + P4O10 H3PO4 + Cl2O7

เกงมาก..สๆ

ใบงาน 2.2

เรอง การดลสมการเคม

นางสรางครตน เวตวฒนา

25 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

ตอบ

5. C6H5Cl + SiCl4 + Na (C6H5)4 Si + NaCl

ตอบ

6. Sb2S3 + HCl H3SbCl6 + H2S

ตอบ

7. IBr + NH3 NI3 + NH4Br

ตอบ

8. KrF2 + H2O Kr + O2 + HF

ตอบ

9. Mg + HCl MgCl2 + H2

ตอบ

10. CO2 + H2O C6H12O6 + O2 + H2O

เกงมากคะ

นางสรางครตน เวตวฒนา

26 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

ใหนกเรยนเขยนผงความคด (Mind Mapping) เรอง สมการเคม

ลงในแบบบนทกการเรยนร 2.1 เรอง ปฏกรยาเคมและสมการเคม (16 คะแนน)

แบบบนทกการเรยนรหลงเรยน 2.1

เรอง ปฏกรยาเคมและสมการเคม

ขนท 5 ประเมนผล

นางสรางครตน เวตวฒนา

27 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

แบบทดสอบหลงเรยน

เรอง การเกดปฏกรยาเคมและสมการเคม

ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน ขอ คะแนนเตม คะแนน

2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยว แลวกากบาท ( ) ลงในกระดาษค าตอบ

ทครแจกให 3. นกเรยนใชเวลาในการท าแบบทดสอบ นาท

1. Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g)

จากสมการขางตน (s) และ (aq) หลงสารเคม มความหมายตรงกบขอใดตามล าดบ

ก. กรด และเบส

ข. ของแขง และแกส

ค. ของแขง และสารละลาย

ง. ของแขง และของเหลว

2. จากภาพแสดงเหตการณไฟไหมปา สงใดคอสารผลตภณฑ

ก. ตนไม และใบไม

ข. ตนไม และออกซเจน ค. อากาศ และออกซเจน

ง. แกสคารบอนไอออกไซดและไอน า

ทมา https://mgronline.com/local/detail/9590000013657

นางสรางครตน เวตวฒนา

28 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

3. สญลกษณ (aq) ในปฏกรยาเคมหมายถงขอใด

ก. ของเหลว

ข. แกสผสม

ค. สารละลายในน า ง. สารละลายแอลกอฮอล

4. ขอใดเปนสารผลตภณฑทไดจากปฏกรยา 2Na + 2H2O

ก. 2NaOH + H2

ข. 2NaOH + 2H

ค. NaOH + 2H2

ง. 2NaOH2 + H

5. หากในปฏกรยาเคมนน ๆ ไมมสารตงตน จะสงผลตอการเกดปฏกรยาเคมอยางไร

ก. ไมเกดผลตภณฑใด ๆ ข. ปฏกรยาเกดขนชามาก

ค. ผลตภณฑทไดจะมลกษณะทหลากหลาย

ง. เกดการดดความรอนเพอเรงใหปฏกรยาเกดเรวขน

6. ขอใดไมใชสมบตของสารผลตภณฑทเกดจากปฏกรยาเคม ก. พลงงานเปลยนไปจากสารตงตน

ข. มสถานะเปลยนไปจากสารตงตน

ค. มวลของสารเปลยนไปจากสารตงตน

ง. สามารถกลบคนมาเปนสารตงตนไดงาย

7. จากสมการ A + B D + E สารใดเปนสารตงตน

ก. A และ B

ข. A และ C

ค. B และ C

ง. D และ E

C

นางสรางครตน เวตวฒนา

29 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

8. จงพจารณาสมการเคมตอไปน

Mg + HCl MgCl2 + H2

ขอใดดลสมการเคมไดถกตอง

ก. 2Mg + HCl MgCl2 + H2

ข. 2M + HCl 2MgCl2 + H2

ค. Mg + HCl MgCl2 + H2

ง. Mg + 2HCl 2MgCl2 + H2

9. สมการเคมในขอใดตอไปนถกตอง

ก. NaOH + HCl NaCl + H2O

ข. NaOH + 2HCl NaCl + H2O

ค. Mg + HCl MgCl2 + H2

ง. K + HCl KCl + H2

10. จากภาพแสดงปฏกรยาเคมของแคลเซยมและน า สามารถเขยนแสดงสมการเคม

ไดอยางไร

ก. Ca + H2O CaOH + 2H

ข. Ca + 2H2O Ca(OH)2 + 2H

ค. Ca + 2H2O Ca(OH)2 + H2

ง. Ca + (H2O)2 Ca(OH)2 + H2

นางสรางครตน เวตวฒนา

30 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน

เรอง ปฏกรยาเคมและสมการเคม

ชอ.......................................นามสกล...........................ชน..................เลขท..................

ขอท ก ข ค ง ขอท ก ข ค ง

1 6

2 7

3 8

4 9

5 10

คะแนน

เตม 10

ได

นางสรางครตน เวตวฒนา

31 ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 ปฏกรยาเคมและสมการเคม _

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2552). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ :

โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. พชรนทร แสนพลเมอง. แบบวดและบนทกผลการเรยนวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2.

กรงเทพฯ : บรษทอกษรเจรญทศน อจท. จ ากด.

ยพา วรยศ และคณะ. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2.

กรงเทพฯ : บรษทอกษรเจรญทศน อจท. จ ากด. โรจนฤทธ โรจนธเนศและคณะ. (2554). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรสารและสมบต ของสาร ชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จ ากด.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2554). หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตรพนฐาน เลม 3 ชนมธยมศกษาปท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2554). คมอครรายวชาพนฐาน วทยาศาสตรพนฐาน เลม 3 ชนมธยมศกษาปท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ(พว.). (2556). คมอครวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2. กรงเทพฯ : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จ ากด.

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ(พว.). (2560). ชดกจกรรมพฒนาการคดเสรมสรางสมรรถนะ

ส าคญ และคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลมท 1. กรงเทพฯ : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จ ากด.

สวทย มลค า. (2552). วธการจดการเรยนร : เพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพฯ : หางหนสวน

จ ากด ภาพพมพ. สวทย มลค า. (2551). กลยทธการสอนคดเชงมโนทศน. กรงเทพฯ : หางหนสวนจ ากด ภาพพมพ.