เกษตรอินทรีย์ เล่ม 1 การผลิต แปรรูป...

เกษตรอนทรย เลม1 : การผลต แปรรป แสดงฉลาก และ

จาหนายผลตผลและผลตภณฑ เกษตรอนทรย

ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551

น.สพ.มาโนชญ วงศแวว

ผอานวยการสวนมาตรฐานการปศสตว สานกงานปศสตวเขต 3

1.ขอบขาย

1.1 มาตรฐานสนคาเกษตรน กาหนดวธการผลต แปรรป แสดง

ฉลาก และจาหนายผลตผลและผลตภณฑ เกษตรอนทรย

1.2 มาตรฐานน ครอบคลมถงผลตผลทได จากระบบการผลตแบบ

เกษตรอนทรย ของ พช สตว น า และ ปศสตว รวมทงผลตผล

จากปาหรอจากธรรมชาตและผลตภณฑ ทใช เปนอาหาร หรอ

อาหารสตว

2.นยาม

ความหมายของคาทใชในมาตรฐานสนคาเกษตรน มดงตอไปน

2.1 เกษตรอนทรย (organic agriculture) หมายถง ระบบจดการการผลต

ดานการเกษตรแบบองครวม ท เกอหนนตอระบบนเวศ รวมถงความ

หลากหลายทางชวภาพ วงจรชวภาพ โดยเนนการใชวสดธรรมชาต

หลกเลยงการใชวตถดบจากการสงเคราะห และไมใช พช สตว หรอ

จลนทรย ทได มาจากเทคนคการดดแปร พนธกรรม (genetic

modification) มการจดการกบผลตภณฑ โดยเนนการแปรรปดวย

ความระมดระวง เพอรกษาสภาพการเปนเกษตรอนทรย และคณภาพ

ทสาคญของผลตภณฑ ในทกขนตอน

2.2 องครวม (holistic) หมายถง การใหความสาคญของสรรพสง และ

กจกรรมโดยรวมของระบบนเวศ

2.3 สารสงเคราะห (synthetic chemicals) หมายถง สารทผลตโดย

กระบวนการทางเคมซงแตกตางไปจาก ระบบทางชวภาพทเกดขน

ตามธรรมชาต

2.4 การดดแปรพนธกรรม (genetic modification) หมายถง การ

ปรบเปลยนพนธกรรมของสงมชวตให ม คณลกษณะใหม ตามท

ตองการโดยใชเทคโนโลยทางชวภาพสมยใหม

2.5 เทคโนโลยชวภาพสมยใหม (modern biotechnology) หมายถง การใช

เทคนคตางๆ ได แก เทคนค การถายทอดกรดนวคลอกนอกรางกาย

สงมชวต (in vitro nucleic acid technique) และการนาดเอนเอ

(deoxyribonucleic acid; DNA) เขาสเซลลหรอออรแกเนลล

(organelles) โดยตรง หรอ การรวมตวของ เซลล(fusion of cell)

ทตางวงศกน ตามหลกอนกรมวธาน (taxonomic family) ซงการใช

เทคโนโลย

ดงกลาวชวยให พนขอจากดของการสบพนธ ตามธรรมชาตและไมใช

เทคนคการผสมพนธ และคดเลอก พนธ ตามปกต (traditional breeding

and selection)

2.6 อนทรย (organic) เปนคาทใชระบฉลากสาหรบผลตผลจาก พช

ปศสตว หรอสตว นา ทได จากการผลต ตามมาตรฐานเกษตร

อนทรย และผลตภณฑ เพอใช เปนอาหารหรออาหารสตวทได

จากการแปรรปตาม มาตรฐานเกษตรอนทรย ซ งไดรบการ

รบรองจากหนวยรบรองทไดรบการยอมรบจากกระทรวงเกษตร

และสหกรณ คา นหมายความรวมถงคาท ใ ช ระบฉลากวา

“เกษตรอนทรย ” หรอ “ออรแกนก” หรอ “organic”

2.7 ชวงปรบเปลยนเปนอนทรย (transition to organic หรอ

conversion to organic) เปนคาทระบฉลาก สาหรบผลตผล หรอ

ผลตภณฑ จากพช ปศสตว และสตว นา ทได จากการผลต และ/

หรอ แปรรป ตาม ระบบการผลตแบบอนทรยทอยในระยะการ

ปรบเปลยนทจาหนายเพอใช เปนอาหารหรออาหารสตว ทไดรบ

การรบรองจากหนวยรบรองทไดรบการยอมรบจากกระทรวง

เกษตรและสหกรณ

2.8 ระยะการปรบเปลยน (transition period หรอ conversion

period) หมายถง ชวงเวลานบจากเรมตน ผลตแบบเกษตร

อนทรย ตามขอกาหนดในมาตรฐานจนกระทงไดรบการรบรอง

ผลตผลหรอผลตภณฑวาเปนเกษตรอนทรย

2.9 แนวกนชน (buffer zone) หมายถง แนวเขตทใชกนบรเวณการ

ผลตตามมาตรฐานเกษตรอนทรย ซ งมข นเพอปองกนการ

ปนเปอนสารเคมจากบรเวณขางเคยง

2.10 การปลกพชหมนเวยน (crop rotation) หมายถง การปลกพช

ตางชนดสลบกนบนพนทหนงๆ เพอลดปรมาณการระบาดของ

ศตรพช หรอ ปรบปรงความอดมสมบรณ และเพมปรมาณ

อนทรยวตถในดน

2.11 การแสดงฉลาก (labelling) หมายถง ขอความทเขยนพมพ

หรอ รป รปภาพ รอยประดษฐ ทปรากฏบนฉลาก กากบมากบ

ผลตผลหรอผลตภณฑ หรอแสดงไว ใกลผลตผลหรอผลตภณฑ

รวมถงเพอ วตถประสงค ในการสงเสรมการขาย

2.12 ผลตผล (produce)หมายถง ผลตผลทได จากการเพาะปลก

การปศสตวหรอการเพาะเล ยงสตวนาทผลตแบบเกษตรอนทรย

หรอการเกบเกยวจากธรรมชาตและ/หรอ ผานการปฏบตหลงการ

เกบเกยวแลว

2.13 ผลตภณฑ(product)หมายถง ผลตผลจากระบบเกษตรอนทรย

ทผานกระบวนการแปรรป เพอใช เปนอาหารหรออาหารสตว

2.14 ผผลต (producer/farmer) หมายถง ผทาการเพาะปลก

เพาะเล ยงสตวนา หรอเล ยงปศสตว ดแล รกษา เกบเกยว การ

ปฏบตการหลงการเกบเกยว และการขายผลตผล

2.15 ผประกอบการ (operator) หมายถง ผทดาเนนกจการใน

การผลต จดเตรยม หรอ นาเขา หรอ สงออก ผลตผล และ/หรอ

ผลตภณฑ โดยมจดมงหมายเพอนาไปจาหนาย หรอเปนผ จด

จาหนาย

2.16 การผลต (production) หมายถง การดาเนนการผลตในขนทอย

ในฟารม รวมถงการบรรจหบหอใน ขนตอน และการแสดงฉลาก

ของผลตภณฑ

2.17 การจด เต รยม (preparation) หมายถง การปฏบต การ

ตางๆ ได แก การฆาสตว การชาแหละ กระบวนการแปรรป การ

ถนอมรกษา และการบรรจหบหอผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑ

และรวมทงการ ดดแปลงแก ไขการแสดงฉลากทเกยวของกบการ

นาเสนอวธการผลตแบบเกษตรอนทรย

2.18 ปศสตว (livestock)หมายถง สตวเลยงซงเล ยงไวสาหรบใช เปน

อาหารหรอผลตภณฑอาหาร ทงน ไมครอบคลมถงสตวปาทไดจาก

การลาหรอตกปลา และสตวนา

2.19 สตวนา หมายถง สตวทอยอาศยอยในนาหรอมวงจรชวตสวน

หนงอยในนาหรออาศยอย บรเวณทนาทวมถง เชน ปลา กง ป

แมงดาทะเล หอย เตา กบ กระ ตะพาบนา จระเข รวมทงไขของ

สตวนานน สตวเล ยงลกดวยนม ปลงทะเล และสาหรายทะเล และ

ใหหมายความรวมถงพนธไมนาดวย

2.20 อาหารสตวนาอนทรย(organic aquatic animal feed) หมายถง

อาหารสตว นาทผลตตามหลกการเกษตรอนทรยได แก

(1) อาหารธรรมชาต(natural quatic animal feed) หมายถง สตว และพช

อย ในแหลงนาทเล ยง สตวนาอนทรยซงสตวนาสามารถกนเปนอาหาร

ไดโดยตรงมแหลงกาเนดจากธรรมชาต

(2) วตถดบธรรมชาต(natural raw material) หมายถง ผลตผลทมาจาก

ธรรมชาตทนามาใชเล ยงสตวนาโดยตรงหรอนามาใชเปนวตถดบใน

การผลตอาหารสตวนาและไมไดอยในแหลงนานน

(3) อาหารสาเรจรปสาหรบสตวนาอนทรย (processed aquatic animal

feed) หมายถง วตถดบธรรมชาตชนดเดยวหรออาหารสาเรจรปทม

กระบวนการผลตตามหลกการของเกษตรอนทรย และเปนไปตาม

พระราชบญญตควบคมคณภาพอาหารสตว พ.ศ. 2525 และฉบบ

แกไขเพมเตม

2.21 วสดปย (fertilizer materials) หมายถง สารทมสวนประกอบของ

ธาตไนโตรเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม หรอสารอนๆ ท เปนธาต

อาหารของพชหรอสตวนาอยางใดอยางหนงหรอหลาย อยางรวมกน

2.22 ปยอนทรย(organic fertilizers) หมายถง ปยทได หรอทามาจาก

วสดอนทรย ซงผลตดวยกรรมวธทาใหชน สบ หมก บด รอน สกด

หรอดวยวธการอน และวสดอนทรย ถกยอยสลายสมบรณดวย

จลนทรย แตไมใชปยเคมและปยชวภาพ

2.23 ปยชวภาพ หมายถง ปยทได จากการนาจลนทรย ทมชวตทสามารถ

สรางธาตอาหาร หรอชวยให ธาต อาหารเปนประโยชน แก พช มาใช

ในการปรบปรงบารงดนทางชวภาพ ทางกายภาพ และทางชวเคมและ

ให ความหมายรวมถงหวเชอจลนทรย

2.24 สารปรบปรงพช (plant amendments)หมายถง สารทใช ปรบปรง

การเจรญเตบโต การใหผลผลต การควบคมคณภาพ และลกษณะ

อนๆ ของพช

2.25 สารปรบปรงบารงดน (soil amendments) หมายถง วสดทชวย

ปรบปรงสภาพทางเคมชวภาพ และ กายภาพของดน ให เหมาะสม

กบการเจรญเตบโต และใหผลผลตทมคณภาพ

2.26 สารปรบปรงบารงบอเพาะเล ยงสตวนา (aquaculture conditioning

materials) หมายถง วสดทชวย ปรบปรงสภาพทางเคมชวภาพ และ

กายภาพ ของบอเล ยงสตวนาให เหมาะสมกบการเจรญเตบโตของ

สตวนาและให ผลผลตทมคณภาพ

2.27 วตถเจอปนอาหาร (food additives) หมายถง วตถทปกตมไดใช

เปนอาหาร หรอเปนสวนประกอบ อาหาร ไมวาจะมคณคาทาง

โภชนาการหรอไมกตาม แตใชเจอปนในอาหารเพอประโยชนทาง

เทคโนโลย ในการผลต การบรรจการเกบรกษา หรอการขนสง ซงม

ผลตอคณภาพ หรอมาตรฐานหรอลกษณะของ อาหาร และ

หมายความรวมถง วตถทมไดใช เจอปนอาหารแตใชรวมอยกบ

อาหารเพอประโยชน ดงกลาว ขางตนดวย คาน จะไมรวมถง

สารปนเปอน หรอสารท เตมในอาหาร เพอรกษาหรอปรบปรง

คณภาพทางโภชนาการ

2.28 ยาสตว (veterinary drug) หมายถง สารใดๆ ทใหแกสตวทใช เปน

อาหารมนษยเพอวตถประสงค ใน การรกษาปองกนหรอวนจฉยโรค

หรอเพอวตถประสงคในการเปลยนแปลงทางสรระหรอพฤตกรรม

ของสตวนน

2.29 วตถทเตมในอาหารสตว (feed additives) หมายถง วตถทเตม

ลงไปในอาหารสตว แตปกตมไดใชเปนอาหารสตวไมวาจะมคณคา

ทางโภชนาการหรอไมกตามซงมผลตอลกษณะของอาหารสตว หรอ

ผลตภณฑสตว

2.30 สวนประกอบ (ingredient) หมายถง วตถดบ และสารใดๆ กตาม

รวมถงวตถเจอปนอาหารหรอ วตถทเตมในอาหารสตวทใช ในการ

จดเตรยมผลตภณฑ และยงปรากฏอยในผลตภณฑสดทาย ซงเปนไป

ไดทจะพบในลกษณะทเปลยนรปไปแลว

2.31 สารชวยกรรมวธการผลต (processing aids) หมายถง สาร หรอ

วสดทไมรวมอปกรณ หรอภาชนะ และไมได เปนสวนประกอบของ

อาหารหรออาหารสตวแตใช ในกระบวนการผลตวตถดบ อาหาร

อาหารสตวหรอสวนประกอบอาหาร อาหารสตว และอาจมผลให สาร

ตกคางของสารนหรออนพนธทได จากสารน อยในผลตภณฑ สดทาย

โดยไมไดตงใจและไมสามารถหลกเลยงได

2.32 การรบรอง (certification) หมายถง ขนตอนการดาเนนงาน

โดยหนวยรบรอง ในการออกใบรบรอง วาผลตผลหรอผลตภณฑ

หรอระบบการควบคมผลตผลหรอผลตภณฑเปนไปตามขอกาหนด

ของ มาตรฐานน

2.33 หนวยรบรอง (certification body) หมายถง หนวยทรบผดชอบใน

การตรวจ (inspection) และการรบรอง (certification)วาผลตผล

และ/หรอ ผลตภณฑเปนไปตามมาตรฐานน

2.34 การตรวจ(inspection) หมายถง การตรวจสอบ (examine) ผลตผล

หรอผลตภณฑ หรอระบบ สาหรบควบคมผลตผลหรอผลตภณฑ

วตถดบ กระบวนการแปรรป และการจดจาหนาย รวมทงการ ทดสอบ

ในกระบวนการแปรรปและผลตภณฑ สดทาย เพอทวนสอบวาเปนไป

ตามขอกาหนดสาหรบการ ตรวจตามมาตรฐานเกษตรอนทรย จะ

รวมถงการตรวจสอบระบบการผลตและกระบวนการแปรรปดวย

3. หลกการของเกษตรอนทรย

เกษตรอนทรยตองเปนไปตามหลกการดงน

3.1 พฒนาระบบการผลตไปสแนวทางเกษตรผสมผสานทมความ

หลากหลายของพชและสตว

3.2 พฒนาระบบการผลตทพงพาตนเองในเรองของอนทรยวตถและธาต

อาหารภายในฟารม

3.3 ฟนฟและรกษาความอดมสมบรณ ของดนและคณภาพนาดวย

อนทรยวตถเชน ปยคอก ปยหมก และปยพชสดอยางตอเนองโดย

ใชทรพยากรในฟารมมาหมนเวยนใชใหเกดประโยชน สงสด

3.4 รกษาความสมดลของระบบนเวศในฟารม และความยงยนของระบบ

นเวศโดยรวม

3.5 ปองกนและหลกเลยงการปฏบตททาใหเกดมลพษตอสงแวดลอม

3.6 ยดหลกการปฏบตหลงการเกบเกยวและการแปรรปท เปนวธการ

ธรรมชาตประหยดพลงงาน และ สงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

3.7 รกษาความหลากหลายทางชวภาพ ของระบบการเกษตรและระบบนเวศ

รอบขาง รวมทงการอนรกษ แหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของพชและ

สตวปา

3.8 รกษาความเปนอนทรยตลอดหวงโซ การผลต แปรรป เกบรกษา และ

จาหนาย

3.9 หลกเลยงการใช สารเคมสงเคราะห ตลอดกระบวนการผลต แปรรป

และเกบรกษา

3.10 ผลตผล ผลตภณฑ หรอสวนประกอบของผลตภณฑ ตองไมมาจาก

การดดแปรพนธกรรม

3.11 ผลตภณฑ หรอสวนประกอบของผลตภณฑตองไมผานการฉายรงส

4. ขอกาหนดวธการผลตพชอนทรย

4.1 ขอกาหนดวธผลตพชอนทรยใหนามาใชปฏบตตลอดระยะการ

ปรบเปลยนเปนเวลาอยางนอย 12 เดอน กอนปลกสาหรบพช

ลมลก และ 18 เดอนกอนเกบเกยวผลตผลอนทรย ครงแรกสาหรบ

พชยนตน โดยระยะการปรบเปลยนนบตงแตผผลตไดนามาตรฐานน

ไปปฏบตแลว และสมครขอรบการรบรองตอหนวยรบรอง

4.2 ในกรณทมหลกฐานแสดงไดวาไมมการใชสารเคมหามใชในพนททขอ

การรบรอง มาเปนเวลานานเกน กวา 12 เดอนสาหรบพชลมลก และ

18 เดอนสาหรบพชยนตน ผผลตสามารถขอลดระยะการปรบเปลยน

ลงโดยการยอมรบจากหนวยรบรอง แตระยะเวลานบจากการยนขอรบ

การรบรองจนหนวยรบรองใหการรบรองผลตผลวาเปนอนทรย

จะตองไมนอยกวา 6 เดอน

4.3 หนวยรบรองอาจพจารณาเพมระยะการปรบเปลยนทนานกวาท

กาหนดใน ขอ 4.1 หากมขอมลจาก ประวตการใช พนทแสดง

วาไดมการใชสารเคมในปรมาณมากมากอนหนานน

4.4 ถาฟารมทไมไดเปลยนเปนเกษตรอนทรยพรอมกนทงหมด ผผลต

สามารถทยอยเปลยนพนทบางสวนไดแตตองเปนพชตางชนด หรอ

ตางพนธ ทแยกแยะความแตกตางของผลตผลไดมการแบงแยกพนท

และกระบวนการจดการใหชดเจน และผลตผลเกษตรอนทรย จะตอง

ไม ปะปนกบผลตผลจากพนททไมใชเกษตรอนทรย

4.5 พนทททาเกษตรอนทรย แลวตองไมเปลยนกลบไปทาการเกษตร ทใช

สารเคม

4.6 ผผลตตองมมาตรการปองกนการปนเ ปอนท อาจมาทางดน

นา อากาศ เชน สงกดขวาง ทาคนกน หรอ ปลกพชเปนแนวกนชน

เพอปองกนการปนเปอนจากแปลงขางเคยง หรอจากแหลงมลพษ

โดยวธการตอง เหมาะกบความเสยงทจะเกดการปนเปอน

4.7 ตองรกษาหรอเพมระดบความอดมสมบรณ ของดนและกจกรรมทาง

ชวภาพทเปนประโยชน ในดน ดงน

(1) มการปลกพชตระกลถว การใช ป ยพชสด การใช พชรากลกในการ

ปลกหมนเวยน

(2) การใส วสดอนทรย ทเปนผลพลอยได จากแปลงปลกพชหรอ

ฟารมปศสตว ทปฏบตตามมาตรฐานน

(3) การเรงปฏกรยาของปยอนทรย อาจใชเชอจลนทรยหรอวสดจาก

พชทเหมาะสมได

(4) การใ ชส ง ท ไ ด จ ากการ เต รยมทาง ชวพลว ต (biodynamic

preparations) จากหนบด ปยคอก หรอวสด จากพช

หมายเหต ในกรณวธทระบในขอ 4.7(1) และ ข อ 4.7(2) ให

ธาตอาหารแก พชไมเพยงพอหรอไม สามารถหาวสดอนทรย ทได

มาจากการปฏบตตามมาตรฐานน เพยงพอ อาจใช สารปรบปรงบารง

ดนอน ทอย ในภาคผนวก ก ตารางท ก.1 ได

4.8 การควบคมหรอปองกนกาจดศตรพช โรคพช และวชพช ตอง

ดาเนนการโดยใชมาตรการใดมาตรการ หนง หรอหลายมาตรการ

รวมกนดงตอไปน

(1) การเลอกใช พนธพชทเหมาะสม

(2) การปลกพชหมนเวยน

(3) การใช เครองมอกลในการเพาะปลก

(4) การอนรกษ ศตรธรรมชาตของศตรพชโดยจดหาท อยอาศย

ใหเหมาะสม เชน แนวปาละเมาะ แนวรว ตนไมพมเตย และแหลง

อาศยของนก การมแนวกนชน เพอรกษาความหลากหลายทางชวภาพ

ทเปนแหลงอาศยของศตรธรรมชาตของศตรพช

(5) การรกษาระบบนเวศ เชน ทาพนทปองกนการชะลางของดนการปลก

พชหมนเวยน

(6)การใชศตรธรรมชาตรวมถงการปลอยสงมชวตททาลายศตรพชได

เชน ใช ตวหา (predator) และตวเบยน (parasite)

(7)การใชสงทได จาการเตรยมทางชวพลวตจากหนบด ปยคอก หรอวสด

จากพช

(8)การคลมหนาดนและการรกษาหญาดวยการตดแตง (ไมใชการ

ไถออก)

(9) การกาจดวชพชโดยใช สตวเล ยงโดยในกรณพชอาหารตองระวง

ปองกนการปนเปอนของ จลนทรยกอโรคจากมลสตวสสวนทบรโภค

ไดของพชดวย

(10) การควบคมโดยวธกล เชน การใช กบดกหรอใช ไฟลอ และใช

เสยงขบไล

4.9 ในกรณทมาตรการขอ 4.8 ขางตนใชปองกนพชทได รบความ

เสยหายอยางรนแรงไมไดใหใชสารตาม ภาคผนวก ก ตารางท ก.3

4.10 เมลดพนธ หรอสวนทใชขยายพนธตองมาจากระบบการผลตแบบ

เกษตรอนทรย ยกเวนในกรณจาเปนทแสดงใหเหนวาหาเมลดพนธ

หรอสวนทขยายพนธทเปนไปตามขอกาหนดไมไดอาจอนโลมใหใช

เมลดพนธหรอสวนทใชขยายพนธ จากแหลงทวไปได โดยเมลดพนธ

หรอสวนทใช ขยายพนธ นนตองไมผานการใชสารเคมกรณท

หาเมลดพนธ หรอสวนทใชขยายพนธ ทไมใชสารเคมไมไดจะตองม

วธการกาจดสารเคมออกอยางเหมาะสมกอนนามาใช และตองไดรบ

การยอมรบจากหนวยรบรองหรอหนวยงานทมอานาจหนาทเกยวของ

4.11 พชและสวนของพชทใชบรโภค ซ งไดจากธรรมชาตจดวาเปน

ผลตผลอนทรยตอเมอ

4.11.1 ผลตผลมาจากบรเวณทมการกาหนดขอบเขตชดเจนวาเปน

พนทธรรมชาตโดยเปนพนททไมเคยใชทาการเกษตรหรอไมเคยใช

สารเคมทหามใชอยางนอย 3 ป และการเกบเกยวผลผลตนนจะตอง

ผานการตรวจรบรองจากหนวยรบรอง

4.11.2 การเกบเก ยวผลตผลจากธรรมชาต ตองไมกอใหเกด

ผลกระทบตอสภาพแวดลอมและระบบนเวศ ในพนทดงกลาวรวมทง

ไมมผลกระทบตอการคงรกษาพนธพชนนในบรเวณนนไว

6. ขอกาหนดวธการผลตปศสตวอนทรย

6.1 หลกการผลตปศสตวอนทรย

6.1.1 การผลตปศสตวในพ นทเกษตรอนทรยน น ปศสตวตองเปนสวน

หนงของฟารมและมการจดการเล ยงดตามขอกาหนดในมาตรฐานน

6.1.2 ปศสตวเปนสวนสาคญทชวยรกษาระบบเกษตรอนทรยใน

ฟารมโดย

6.1.2.1 ชวยปรบปรงและรกษาความอดมสมบรณของดน

6.1.2.2 ชวยกาจดวชพชและสงเหลอใชทางการเกษตรในฟารมเปน

อาหารสตว

6.1.2.3 เพมความหลากหลายทางชวภาพและการใชประโยชนเกอกลกน

ในฟารม

6.1.2.4 เพมความหลากหลายของผลผลตในฟารม

6.1.3 การผลตปศสตวเปนกจกรรมหนงทสมพนธ กบดน สตวกนพชจะตองม

แปลงหญาแทะเลม และสตวชนดอนจะตองมพนทกลางแจงสาหรบออก

กาลงหนวยตรวจรบรองอาจยกเวนในกรณจาเปน เชน ระยะ ของสตว

ความเหมาะสมของภมอากาศ หรอในกรณการจดการฟารมตามประเพณ

ทองถนจากดการเล ยงปลอยผผลตจะตองคานงถงสวสดภาพสตวเปน

สาคญ

6.1.4 ความหนาแนนของการเล ยงสตวตองเหมาะสมกบขนาดของฝงสตว และ

การหมนเวยนใชพนทโดย คานงถงการรกษาความอดมสมบรณของดน

การแทะเลมทมากเกนไป การทาลายหนาดน และความเพยงพอของ

แหลงอาหารสตวความสมดลของโภชนะสตว สขภาพสตวและผลกระทบ

ตอสงแวดลอม

6.1.5 การผลตปศสตว อนทรย ควรมจดมงหมายดงน ขยายพนธ โดยวธ

ธรรมชาตลดความเครยด ปองกนโรคไมใชยาและเวชภณฑ และ

สารเคมสงเคราะห รวมท งยาปฏชวนะ ไมใชผลพลอยไดจากสตว

ยกเวน นม เปนอาหารสตว เชน เน อและกระดกปน และรกษาสขภาพ

สตว และสวสดภาพสตว

6.2 ขอกาหนดการผลตปศสตวอนทรย

6.2.1 จดการพ นททใชเปนอาหารสตว หรอแปลงหญาตามขอกาหนด

ขอ 4

6.2.2 สตวทใช ในการผลตปศสตวอนทรย ตองเกดในฟารมหรอจาก

พอแมพนธทมการจดการตามระบบเกษตรอนทรย โดยอายสตวทจะ

นาเขาฟารมนน กรณสตวเลยงลกดวยนมใหนาเขาลกสตวทนทท

หยานมสวนสตวปกตงแตออกจากไขหรออายไมเกน 3 วน

6.2.3 ระยะการปรบเปลยนใหเปนปศสตวอนทรยเรมนบต งแต ผผลตได

ปฏบตตามมาตรฐานน และสมครขอรบการรบรองตอหนวยรบรอง

โดยระยะเวลาสาหรบสตวแตละชนดใหเปนไปตาม มกษ. 9000 เลม

2 มาตรฐานสนคาเกษตร เรองเกษตรอนทรย เลม 2: ปศสตวอนทรย

6.2.4 ขอกาหนดการจดการอาหารสตว การจดการดานสขภาพสตว

การจดการฟารม การบนทกขอมล และการจดการสงแวดลอม สาหรบ

ระบบการผลตปศสตวอนทรยใหเปนไปตามทกาหนดใน มกษ. 9000

เลม2 มาตรฐานสนคาเกษตร เรองเกษตรอนทรย เลม 2: ปศสตว

อนทรย

7. การจดการ การเกบรกษา การขนสง การแปรรป และการบรรจหบหอ

7.1 ตองรกษาความเปนผลตผลและผลตภณฑอนทรยตลอดทกชวงของ

กระบวนการ โดยใชเทคนคท เหมาะสมกบสวนประกอบดวยความ

ระมดระวงในวธการแปรรป จากดการใชวตถเจอปนอาหารและสาร

ชวยกรรมวธผลต ผลตผลและผลตภณฑอนทรยตองไมผานการฉาย

รงสเพอจดมงหมายในการควบคม ศตรพชและสตวการถนอมอาหาร

และการกาจดจลนทรยกอโรค หรอการสขาภบาล

7.2 ผลตผลหรอผลตภณฑเกษตรอนทรยทอยระหวางการเกบรกษา ขนสง

แปรรป หรอบรรจหบหอ จะตองไดรบการชบงทชดเจน มการจดการท

แยกออกจากผลตผลหรอผลตภณฑ ทไมใชอนทรย และมการ จดการท

จะไมทาใหเกดการปนเปอนจากสารตางๆ ทไมอนญาตใหใช ในการผลต

แบบอนทรย

7.3 การบรหารจดการศตรพชและสตว

การจดการศตรพชและสตว ควรใช มาตรการดงน

7.3.1 ควรใชวธการปองกนเปนวธแรกในการจดการศตรพชและสตว

เชน ทาลายและกาจดแหลงทอาศย และทางเข าของศตรพชและสตว

7.3.2 วธการปองกนไม เพยงพอ ทางเลอกแรกสาหรบการควบคมศตรพช

และสตว ควรใชวธทางกล กายภาพ และชวภาพ

7.3.3 ถาวธทางกล กายภาพ และชวภาพ ไมเพยงพอสาหรบการควบคม

ศตรพชและสตวอาจใชสารปองกนกาจดตามทระบในภาคผนวก ก ตาราง

ท ก.3 และ ตารางท ก.4 หรอสารอนทเขาขายตามหลกเกณฑ ขอ 9 ของ

มาตรฐานน และจะตองปองกนไมให สมผสกบผลตผลและผลตภณฑ

อนทรย

7.3.4 ควรหลกเลยงศตรพชและสตวโดยใช วธการปฏบตในการผลตทถก

ตอง (good manufacturing practice) ทงน มาตรการทใชในการควบคม

ศตรพชและสตวภายในบรเวณเกบรกษาหรออปกรณ ทใชในการขนสงอาจ

รวมการใชสงกดขวางทางกายภาพหรอวธการอน เชน เสยงอลตราซาวด

(ultra-sound) แสงอลตรา ไวโอเลต (ultra-violet light) ใชกบดกการ

ควบคมอณหภมการควบคมบรรยากาศ (คารบอนไดออกไซด ออกซเจน

ไนโตรเจน)และดนเบา (diatomaceous earth)

7.3.5 ไมควรอนญาตใหใชสารปองกนกาจดศตรพชและสตวทไม มในรายการ

ตามภาคผนวก ก หลงการ เกบเกยวหรอใช เพอการอารกขาพชและโรค

ระบาดสตว ซงอาจเปนสาเหตใหสญเสยสถานะของการเปนเกษตรอนทรย

7.4 กระบวนการผลตและการแปรรป

7.4.1 วธการแปรรปควรเปนวธทางกล ทางกายภาพ หรอชวภาพ (เชน

การหมก และการรมควน) และลดการใชสวนประกอบทไม ไดมาจาก

การเกษตร และสารชวยกรรมวธการผลตตามทระบในภาคผนวก ก ตารางท

ก.5 และ ตารางทก.6

7.4.2 กระบวนการสกด (extraction) ใหใชไดเฉพาะการสกดดวยน า

เอธานอลน ามนจากพชหรอสตว น าสมสายชคารบอนไดออกไซด และ

ไนโตรเจน เทานน

7.4.3 ควรมการจดการการแปรรป ตามหลกการ และวธการปฏบตทดใน

การผลต โดยใหเปนไปตามขอกาหนดของสขลกษณะทดในการผลตอาหาร

ตามมาตรฐานทเกยวของ

7.5 การบรรจหบหอ

7.5.1 ควรเลอกวสดทยอยสลายทางชวภาพไดไมทาลายสงแวดลอม

เปนวสดในการทาบรรจภณฑ หรอเลอกใชบรรจภณฑทสามารถนากลบมาใช

ใหมได

7.6 การเกบรกษาและการขนสง

7.6.1 ควรรกษาความเปนผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑอนทรย ระหวาง

การเกบรกษาและการขนสง และ จดการโดยใช ขอควรระวงดงน

7.6.1.1 ตองมการปองกน ผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑอนทรย

ตลอดเวลา ไมให ปะปนกบผลตผล ผลตภณฑ ทไม ใชอนทรย

7.6.1.2 ตองมการปองกน ผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑอนทรย

ตลอดเวลา ไมใหสมผสกบวสดและสารทไมอนญาตใหใชในการเกษตร

อนทรย

7.6.2 กรณทผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑไดรบการรบรองในบางสวน

เทานน ตองมการเกบรกษาและการจดการแยกกนระหวาง ผลตผล

และ/หรอ ผลตภณฑอนทรยและผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑ ทไมใช

อนทรย โดยมการชบงไวชดเจน

8. การแสดงฉลากและการกลาวอาง (Labelling and Claims)

8.1 ผลตผลและผลตภณฑอนทรย ตองมขอความแสดงรายละเอยดใหเหน

ไดงาย ชดเจน ไมเปนเทจ หรอหลอกลวง ดงตอไปน

8.1.1 ชอผลตผล หรอผลตภณฑ

8.1.2 สวนประกอบทสาคญยกเวนมสวนประกอบชนดเดยว

8.1.3 วตถเจอปนอาหารหรอวตถทเตมในอาหารสตว (ถาม)

8.1.4 ปรมาตรสทธหรอน าหนกสทธกรณทผลตภณฑ มสวนผสมท

เปนชนหรอเน อผลตภณฑผสมอยกบสวนผสมทเปนน าหรอของเหลวและ

แ ย ก กน อ ย า ง ชด เ จ น ใ หแ ส ด ง ป ร ม า ณ น า ห นก เ น อ ผ ล ต ภณ ฑ

(drained weight)

8.1.5 ชอและทต งของผผลต ผแบงบรรจหรอผจดจาหนาย พรอม

สถานทตงหรอเครองหมายการคาท จดทะเบยน

8.1.6 ประเทศผผลต สาหรบผลตผลหรอผลตภณฑ ทผลตเพอสงออก

8.1.7 วน เดอน และ/หรอ ปทผลต และวน เดอน และ/หรอ ปท

หมดอายการบรโภค ยกเวนผก ผลไมสด มนฝรงทยงไมปอกเปลอก

ไวน เครองดมทมแอลกอฮอล 10% หรอมากกวา ขนมอบ น าสมสายช

เกลอ และน าตาล กรณทผลตภณฑเกบไวได เกน 90 วน อาจแสดงแต

เดอน และปกได

8.1.8 คาแนะนาในการเกบรกษา (ถาม)

8.2 การแสดงฉลากหรอกลาวอางวาเปนผลตผลหรอผลตภณฑอนทรย หรอ

เกษตรอนทรย หรอ ออรแกนก หรอ organic จะทาไดตอเมอ

8.2.1 ผลตผลตองมาจากระบบการผลตแบบเกษตรอนทรย ตาม

ขอกาหนดของมาตรฐานน

8.2 .2 ส วนประกอบท งหมดของผลตภณฑ ท มาจากการเกษตร

(agricultural origin) ตองได มาจากระบบ การผลตแบบเกษตรอนทรย

ตามขอ 3 ขอ 4 ขอ 5 และขอ 6

8 .2 .3 ส ว นประกอบ ของผล ตภณฑ ท ไ ม ใ ช ม าจ ากการ เ กษตร

(non – agricultural origin) ใหใชไดเฉพาะรายการทระบไว ในภาคผนวก

ก ตารางท ก.5

8.2.4 ในผลตภณฑหนงตองไม มสวนประกอบชนดเดยวกนทมาจากทงการ

ผลตแบบอนทรย และไมใช แบบอนทรยรวมกน

8.2.5 ผลตผลหรอผลตภณฑ มการผลตหรอจดเตรยมหรอนาเขาโดย

ผประกอบการทตองได รบการตรวจ ระบบเปนประจาตามขอกาหนดใน

ขอ 10 ของมาตรฐานน

8.2.6 ไดรบการรบรองจากหนวยรบรอง โดยมการแสดงฉลากระบชอ และ/

หรอ รหสของหนวยรบรอง

8.3 ผลตภณฑทจะแสดงฉลากและเครองหมายรบรองวาเปน “อนทรย ”ได

ตองมสวนประกอบจากเกษตรอนทรยไมนอยกวา 95% โดยน าหนกของ

สวนประกอบทงหมดในผลตภณฑสดทาย ทไมรวมสวนประกอบของน าและ

เกลอ แตสวนประกอบทไมใชอนทรยน นตองไมมาจากการดดแปร

พนธกรรมหรอผานการฉาย รงสหรอใช สารชวยกรรมวธผลตทไมได ระบ

รายการไว ในภาคผนวก ก ตารางท ก.5 และ ตารางท ก.6

8.4 ผลตภณฑทมสวนประกอบจากเกษตรอนทรยนอยกวา 95%แตไมนอย

กวา 70% โดยน าหนกของ สวนประกอบทงหมดในผลตภณฑสดทายทไม

รวมน าและเกลอ ไมใหแสดงฉลากเพอกลาวอางวาเปนผลตภณฑอนทรย

แต อาจแสดงฉลากโดยใช ขอความอน เชน ผลตภณฑ ทมสวนประกอบ

จากผลตผลอนทรยได ทงน ตองเปนไปตามหลกเกณฑ ดงน

8.4.1 ขอความทกลาวอางวาเปน “อนทรย ” แสดงไวในบรเวณทเหนได

ชดเจนและประกอบกบ สวนประกอบทเปนอนทรยโดยแสดงรอยละ

โดยประมาณของสวนประกอบทงหมดรวมวตถเจอปนอาหาร แตไมรวม

เกลอและน า

8.4.2 ใหระบชนดและสดสวนของสวนประกอบเปนรอยละตอน าหนก โดย

เรยงลาดบจากมากไปหานอย

8.4.3 การระบรายการสวนประกอบทกชนดบนฉลาก ใหใชสรปแบบ และ

ขนาดตวอกษรทเหมอนกน

8.5 ผลตผลหรอผลตภณฑ ทไดรบการตรวจสอบจากหนวยรบรองวาผานการ

ผลตตามระบบการผลตแบบ เกษตรอนทรย ตามมาตรฐานน และสอดคล

องกบขอกาหนดในขอ 8.2 อนญาตใหแสดงขอความบนฉลาก ของผลตผล

หรอผลตภณฑวา “ผลตผลหรอผลตภณฑชวงปรบเปลยนเปนอนทรย ” ได

แตไมอนญาตใหแสดงเครองหมายรบรองททาใหเขาใจผดไดวา ไดรบการ

รบรองเปนผลตผลหรอผลตภณฑเกษตรอนทรยแลว

8.6 การแสดงฉลากของผลตผลหรอผลตภณฑ ในหบหอสาหรบขายสง หรอ

สาหรบนาไปแบงบรรจเพอขาย ปลก ผประกอบการตองยอมใหหนวย

รบรองเขาถงบรเวณเกบรกษาและบรเวณผลต และพ นท ทาการเกษตร

รวมถงระบบบญชปจจยการผลต ผลตผล และผลตภณฑ และเอกสาร

สนบสนนตางๆ โดยม จดมงหมายเพอการตรวจสอบ ผประกอบการ

ตองใหขอมลทจาเปนแกหนวยตรวจสอบ เพอจดมงหมายใน การตรวจสอบ

8.7 ผลตผลหรอผลตภณฑเกษตรอนทรยทจะได รบการรบรองตามมาตรฐาน

น ตองเปนไปตามขอกาหนด ตามกฎหมายทเกยวของ

8.8 การแสดงเครองหมายรบรองผลตผลหรอผลตภณฑ เกษตรอนทรยให

เปนไปตามหลกเกณฑเงอนไข ของหนวยรบรองทได รบการยอมรบจาก

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

9. ขอกาหนดการอนญาตใหใช สารอนทนอกเหนอจากทระบไว ใน

ภาคผนวก ก ในระบบ การผลตเกษตรอนทรย

9.1 การอนญาตใหใชสารทอยนอกเหนอจากทระบไว ในภาคผนวก ก จะ

ตองมการพจารณาแลววาเปนไปตามหลกเกณฑ ดงตอไปน

9.1.1 ตองเปนไปตามหลกการพ นฐานของการผลตเกษตรอนทรย

ตามทระบไว ในขอ 3

9.1.2 การใชสารตองมความจาเปน และ/หรอ มความสาคญ

9.1.3 การใชสารตองไมมผลกระทบหรอมผลเสยตอสงแวดลอม

9.1.4 สารนนตองไมมผลกระทบทางลบตอสขภาพมนษย และสตว

9.1.5 ไมมสารอนทอนญาตใหใช แลวทดแทนไดเพยงพอท งในดาน

ปรมาณ และ/หรอ คณภาพ

9.2 จะตองนาหลกเกณฑตามขอ 9.1.1 ถง ขอ 9.1.5 มาประเมนในภาพรวม

เพอปกปองการผลตเกษตรอนทรยทถกตอง ทงน หลกเกณฑ สาหรบใชใน

กระบวนการประเมน มดงน

9.2.1 กรณใชสารเพอจดมงหมายสาหรบการใสป ยหรอเพอปรบปรงบารงดน

ตองจาเปนตอการรกษาระดบความอดมสมบรณ ของดนหรอเพอสนอง

ความตองการเฉพาะในดานสารอาหารทพชตองการ หรอเพอจดมงหมายใน

การปรบสภาพหรอบารงดน ทไมสามารถปฏบตไดโดยวธการในขอ 4 ถง

ขอ 7 หรอการใชสารทระบในภาคผนวก ก ตารางทก.1 และสารเหลานน

ตองไดมาจากพช สตว จลนทรย หรอ แรธาตทอาจผานกระบวนการตางๆ

เชน ทางกายภาพ (เชน ทางกลความรอนเปนตน) การใชเอมไซม และ/

หรอ การใชเชอจลนทรย ทงน การใชสารเพอจดมงหมายดงกลาวขางตน

ตองไมสงผลกระทบตอ สงมชวตในดน และ/หรอ คณสมบตทางกายภาพ

ของดน

9.2.2 กรณใชสารเพอจดมงหมายสาหรบการควบคมการแพร ระบาดของโรค

หรอศตรพช และวชพช จะใชไดเมอไมมวธการอนทางชวภาพ กายภาพ หรอ

พนธ ทตานทานไดและ/หรอไม สามารถหาวธการบรหารจดการทม

ประสทธภาพเพยงพอได และสารนนควรมาจากแหลงทเปนพช สตว

จลนทรย หรอแรธาตหรอเปนสารทอาจได มาจากกระบวนการทางกายภาพ

(เชน วธกล ความรอน) การใช เอนไซมการใชเชอจลนทรย นอกจากน อาจ

มสารบางชนดทได จากการสงเคราะห เชน ฟ โรโมน (pheromone) ทให

ใชไดเปนกรณยกเวนหากในธรรมชาตมไม เพยงพอ แตการใชจะตองไม

ทาใหมสารตกคางในผลตผลในสวนท บรโภคไดไมวาโดยทางตรงหรอ

ทางออม

9.2.3 กรณทใชเปนวตถเจอปนอาหาร และ/หรอ วตถทเตมในอาหารสตว หรอ

สารชวยกรรมวธในการ ผลต ในการถนอมอาหาร สารนนควรมาจาก

ธรรมชาตและอาจผานกระบวนการเปลยนแปลงทางกล หรอทางกายภาพ

(เชน การสกด การตกตะกอน ) กระบวนการทางชวภาพ หรอการใช

เอมไซมและกระบวนการของจลนทรย (เชน กระบวนการหมก) หรอถาม

สารทไดจากวธและเทคโนโลยเหลาน ในปรมาณทไมเพยงพอ แตจาเปน

ตองใชในการจดเตรยมผลตภณฑอาจอนญาตใหใชสารดงกลาวทไดจาก

การสงเคราะห ทางเคมเปนกรณพเศษซงจะตองไมสรางความเขาใจผดแก

ผบรโภคเกยวกบลกษณะของ สารและคณภาพของอาหาร

9.3 ในกระบวนการประเมน การเพมเตม และ/หรอ แกไขรายชอสารควรให

ผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสเขามามสวนเกยวของดวย

9.4 การเสนอเพมเตมสารอนทนอกเหนอจากทระบไว ในภาคผนวก ก ควรม

ขอมลประกอบ ดงน

9.4.1 รายละเอยดอธบายผลตภณฑ วธการและเงอนไขของการใช

9.4.2 ขอมลทแสดงวาเปนไปตามขอกาหนดในขอ 9.1

10.ระบบตรวจและรบรอง(Inspection and Certification Systems)

10.1 ระบบตรวจและรบรองเปนระบบทใชในการทวนสอบ ระบบการผลต

การแปรรป การแสดงฉลาก และการจาหนาย ผลตผล และ/หรอ

ผลตภณฑ ทผลตตามระบบเกษตรอนทรย

10.2 หนวยตรวจและหนวยรบรอง สามารถดาเนนการตรวจสอบรบรอง

ผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑ อนทรยไดภายใตระบบการตรวจและรบรอง

ซงเปนทยอมรบของกระทรวงเกษตรและสหกรณ

10.3 หนวยตรวจและรบรอง ตองมการปฏบตตามขอกาหนดขนตาในการ

ตรวจและมาตรการทควรระมดระวงภายใตระบบการตรวจและรบรอง

ตามรายละเอยดในภาคผนวก ข

Thank you for your

attention!!ขอบคณครบ