การเยียวยาผู้เสียหายในคดี ...¸›ี... ·...

การเยยวยาผเสยหายในคดอาญา : ศกษาเฉพาะการจายเงนคาปรบ

กงหนงแกผเสยหายในคดลขสทธ

เบญจพล เอยมประเสรฐ1

ดร.กรรภรมย โกมลารชน2

บทคดยอ

พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 เปนกฎหมายทบญญตใหการละเมดลขสทธเปน

ความผดทงทางแพงและทางอาญา เมอมการละเมดลขสทธเกดขน ในทางแพงกฎหมายลขสทธได

บญญตถงการเยยวยาผเสยหายไวกวางๆ ตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 มาตรา 64 แต

มไดบญญตหลกเกณฑการเยยวยาผเสยหายไว จงตองพจารณาหลกเกณฑในเรองละเมดตาม

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในการชดใชคาสนไหมทดแทนแกผเสยหาย และในทางอาญา

เปนเรองการลงโทษผกระท าความผดตามทกฎหมายไดบญญตไว โดยวตถประสงคการลงโทษทง

ในทางแพงและทางอาญามความแตกตางกน แตพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 มาตรา 76

ไดบญญตถงการเยยวยาผเสยหายในผลแหงละเมด โดยใหจ าเลยมสทธไดรบเงนคาปรบกงหนงใน

คดอาญา ซงเปนการน าเอาความเสยหายในทางแพงมาใชปะปนกบการลงโทษผกระท าความผด

ในทางอาญา ซงมผลใหเกดปญหาในดานตางๆ ยกตวอยางเชน การทท าใหผเสยหายไดรบเงน

คาปรบมากกวาความเสยหายทแทจรง การสงเสรมใหมงคดอาญามากกวาการด าเนนคดในทาง

แพง และมผลใหเกดการแสวงหาผลประโยชนจากบทบญญตดงกลาว เปนตน

วทยานพนธฉบบน มวตถประสงคเพอศกษาปญหาการจายเงนคาปรบกงหนงแก

ผเสยหายในคดลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 มาตรา 76 กลาวคอ ประการแรก

ปญหาการลงโทษปรบในปจจบนไมสอดคลองกบวตถประสงคการลงโทษ และประการทสอง

ปญหาการเยยวยาผเสยหาย โดยน าโทษปรบในทางอาญามาก าหนดเปนคาสนไหมทดแทนในการ

ก าหนดความเสยหายทางแพงจากการละเมดลขสทธ ซงเปนการน าเอากฎหมายแพงและกฎหมาย

อาญามาใชปะปนกน ขดตอวตถประสงคในการลงโทษในทางอาญาและการเยยวยาความเสยหาย

ในทางแพง

จากการศกษาพบวา คดละเมดลขสทธกฎหมายไดบญญตบทลงโทษผกระท าความผด

ไวคอนขางรนแรงเมอเทยบกบกฎหมายลกษณะทใกลเคยงกน เชน พระราชบญญตเครองหมาย

การคา พระราชบญญตสทธบตร แตมเฉพาะพระราชบญญตลขสทธเทานนทมหลกการเยยวยา

ผเสยหาย ทใหมสทธไดรบเงนคาปรบกงหนง โดยกฎหมายอนๆ ทมลกษณะใกลเคยงกนลวนม

1 นกศกษาหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตรปรดพนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

2 อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

306

ความยากในการพสจนถงความเสยหายเชนเดยวกบคดละเมดลขสทธ แตกลบมการเยยวยา

ผเสยหายแตกตางกน

กรณดงกลาวมผลท าใหการปราบปรามการละเมดลขสทธไมมประสทธภาพ เนองจาก

คดละเมดลขสทธในทางอาญา รฐเปนผรบผดชอบคาใชจายทงหมดและผเสยหายไมตองเสย

คาธรรมเนยมในการยนฟอง ผเสยหายเพยงแตรองทกขตอพนกงานสอบสวนเทานน จงมผลท าให

ผเสยหายมงทจะด าเนนคดอาญาเปนหลกมากกวาด าเนนคดในทางแพง เพราะยงด าเนนคดอาญา

มากกจะไดรบเงนคาปรบกงหนงเปนจ านวนมากเชนกน ทงทความเสยหายทแทจรงจะมเพยงใดก

ตาม มผลท าใหผเสยหายมงด าเนนคดแกผละเมดลขสทธรายยอยมากกวารายใหญเพราะสามารถ

ด าเนนคดไดโดยงาย สวนใหญจะใหการรบสารภาพ ท าใหคดเสรจอยางรวดเรว สวนผละเมด

ลขสทธรายใหญ เชน โรงงานผลตสนคาละเมดลขสทธ จะตามจบกมไดยาก และหากจบไดกจะส

คด จงท าใหการละเมดลขสทธยงมอยอยางตอเนอง

นอกจากนยงพบวา บทบญญตดงกลาวเปนชองทางในการแสวงหาผลประโยชน เพราะ

เจาของลขสทธสามารถมอบสทธในตวผลงานใหแกผอน หรอมอบอ านาจในการด าเนนคดแกผอน

ได จงท าใหมกลมบคคลทซอสทธจากเจาของลขสทธหรอเขารบสทธในการด าเนนคด โดยไดรบ

ผลประโยชนจากคาปรบกงหนงเปนคาตอบแทนในการด าเนนคด ซงคดละเมดลขสทธเปน

ความผดอนยอมความไดหากผกระท าความผดยอมจายเงนกจะไมถกด าเนนคด โดยเงนจ านวน

ดงกลาวกมไดตกอยแกผเสยหายทแทจรง และมผลใหเกดปญหาอนๆ ตามมา เชน การใชก าลง

ขมขผกระท าความผดใหเกดความเกรงกลว เพอยอมจายเงน การเขาคนโดยไมชอบดวยกฎหมาย

เปนตน ถงแมการละเมดลขสทธจะมความผดตามกฎหมาย แตการด าเนนคดจะตองเปนไปตามท

กฎหมายบญญต

จากการศกษาเปรยบเทยบกบหลกกฎหมายลขสทธของประเทศสหรฐอเมรกาและ

ประเทศญปน พบวา กฎหมายลขสทธของทงสองประเทศ ไดแยกคดแพงและคดอาญาออกจาก

กนโดยชดเจน มไดมกฎหมายใหสทธแกผเสยหายในการรบเงนคาปรบกงหนงในคดอาญา การ

ด าเนนคดอาญาในประเทศสหรฐอเมรกาเกดข นนอยมากและการฟองผกระท าความผดใน

คดอาญากระท าไดโดยหนวยงานของรฐเทานน เอกชนไมสามารถฟองรองด าเนนคดอาญาได ซง

สอดคลองกบประเทศตางๆทพฒนาแลว สวนในทางแพงจะมมาตรการเยยวยาความเสยหายท

ก ว างกวาโดยการชดใช ค า เสยหายท เกด ขน ผ เสยหายสามารถเ รยก รองคา เสยหาย

(Damages) ตามทเกดขนจรง และเรยกรองผลก าไร (Profits) ได ซงภาระการพสจนของโจทกจะ

ท าไดยาก ดงนน ศาลจะสงใหจ าเลยน าสมดบญชหรอเอกสารตางๆ มาใหตรวจสอบ หรอจะ

อนญาตใหโจทกตรวจตราคดลอกสมดบญชกได และประเทศญปนสามารถเรยกรองผลก าไรได

เชนเดยวกบประเทศสหรฐอเมรกา

ดงนน จงควรเสนอแนวทางในการแกไขปญหาดงกลาว โดยใหยกเลกการจายเงน

คาปรบกงหนงแกผเสยหายในคดลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 มาตรา 76 และ

307

เสนอวาควรมมาตรการอนเพอมาเสรม คอ มาตรการในการเรยกคาสนไหมทดแทนเชงลงโทษ มา

ปรบใชในคดแพง เนองจากประเทศไทยจะก าหนดคาเสยหายคดละเมดลขสทธ ตามประมวล

กฎหมายแพงและพาณชยในเรองละเมด ซงจะตองชดใชคาสนไหมทดแทนทเกดขนอยางแทจรง

และคดละเมดลขสทธเปนคดเกยวกบเศรษฐกจ การละเมดลขสทธท าใหเสยหายในทรพยสน การ

น าสบถงความเสยหายกระท าไดโดยยาก การใชมาตรการดงกลาวจะเปนการเยยวยาทดทสด และ

อกมาตรการคอ การปรบตามจ านวนเทาผลประโยชนทไดรบจากการประท าความผด เพอน ามา

ปรบใชกบการก าหนดอตราโทษทไดสดสวนกบความรายแรงของความผด เปนอตราโทษทสะทอน

มลคาความเสยหายของปรมาณการละเมดลขสทธ เพอใหศาลสามารถก าหนดโทษใหเหมาะสม

สอดคลองกบวตถประสงคของการลงโทษ และเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายอยางแทจรง

1. บทน า

การลงโทษทางอาญานนมแนวคดแตกตางจากการลงโทษในทางแพง โดยการลงโทษ

ทางแพงนนเปนไปตามบทบญญตในกฎหมายลกษณะละเมด ทมมาจากหลกศลธรรม พฒนาจาก

การลงโทษมาสการเรยกคาสนไหมทดแทน ซงการกระท าใหผอนเสยหายนนมความทบซอนกน

ระหวางความรบผดทางอาญาโดยรฐลงโทษผกระท าความผดโดยค านงถงสวนรวมกบความรบผด

ทางแพงทเยยวยาความเสยหายโดยค านงถงปจเจกบคคลตามเจตนารมณของกฎหมายแพง เพอ

เยยวยาความเสยหายทแทจรง สวนในทางอาญาการลงโทษเปนไปเพอปองปรามมใหประชาชน

ประพฤตตนไมเหมาะสมและเปนอนตรายตอความสงบเรยบรอย ศลธรรมของประชาชน ในดาน

การตความหรอปรบใชจะตองตความตามเจตนารมณกฎหมาย ในทางอาญาตความอยางเครงครด

เนองจากบทลงโทษนนกระทบกระเทอนตอสทธขนพนฐาน นอกจากนนการลงโทษทางแพงจะตอง

ชดใชคาสนไหมทดแทนจากการถกท าละเมด แตทางอาญาการก าหนดโทษเปนไปตามประมวล

กฎหมายอาญา มาตรา 18 คอ ประหารชวต จ าคก กกขง ปรบ และรบทรพยสน ซงการลงโทษ

ปรบเปนโทษอยางหนงในทางอาญา ซงการก าหนดโทษปรบจะตองใชทฤษฎทเหมาะสมเพอ

ก าหนดโทษปรบตามฐานความผดเพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการลงโทษ และเม อศาลม

ค าพพากษาปรบ เงนคาปรบจากจ าเลยตองตกแกรฐทงหมดเพอน ามาพฒนาประเทศ

กฎหมายลขสทธเปนบทบญญตทมโทษทางอาญา ทงทความจรงแลวเปนเรองพพาท

ระหวางเอกชนกบเอกชนซงเปนความผดทางเศรษฐกจ แตกฎหมายใหอ านาจผเสยหายในการ

ด าเนนคดโดยใชทรพยากรของรฐในการด าเนนคดแกผเสยหายทเปนเอกชนดวยกน ซงมผลท า

ใหเกดปญหาในดานตางๆ ทงในทางอาญาและทางแพง โดยเฉพาะอยางยงในเรองการก าหนด

คาเสยหายตามกฎหมายแพง แตน าเอาผลจากคดในทางอาญามาก าหนดคาเสยหาย ซงเปนการน า

กฎหมายแพงและกฎหมายอาญามาบงคบใชปะปนกน ท าใหเจาของลขสทธไดรบเงนทดแทน

ความเสยหายไมตรงตามความเสยหายจรง เปนไดทงมากเกนจรง หรอนอยเกนจรง และปญหาวา

เงนคาปรบกงหนงควรตกแกใคร เนองจากผเสยหายสามารถใหผอนใชสทธไดหลายทอดและ

308

ผไดรบสทธในลขสทธ ลวนเปนผเสยหายทงส น กรณหากมการละเมดลขสทธเกดขนแลวการ

เยยวยาในทางอาญาจะใหสทธแกใคร ซงยงเปนปญหาในทางปฏบต

การละเมดลขสทธในประเทศไทยเกดขนมาอยางแพรหลาย ถงแมวารฐบาลและ

เจาหนาทผเกยวของจะไดพยายามวางมาตรการตางๆ เพอแกไขปญหา แตกดเหมอนวาปญหาการ

ละเมดลขสทธของไทยยงคงเกดขนอยางตอเนอง หากพจารณาจากการด าเนนคดผกระท า

ความผดในคดลขสทธทขนสศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลางจะพบวา

จ านวนคดอาญาสงกวาคดแพงมากในแตละป สดสวนในการฟองคดแสดงใหเหนวาประเทศไทย

มงเนนการด าเนนคดอาญาเปนหลก ในขณะทหลกเกณฑของอนสญญาระหวางประเทศในประเทศ

ตางๆ ลวนเนนการบงคบสทธในทรพยสนทางปญญาโดยการฟองคดแพงเปนส าคญ สวนการ

ด าเนนคดอาญาเปนเพยงมาตรการเสรมเฉพาะผกระท าละเมดลขสทธรายใหญเทานน ซงปญหา

ดงกลาวเกดจาก การทรปแบบและขอบเขตการด าเนนคดอาญาตามกฎหมายลขสทธของประเทศ

ไทยยงกวางกวาประเทศอนๆ เชน ในเรองการด าเนนคดอาญาทกฎหมายเยยวยาผเสยหายโดยให

จายคาปรบกงหนง แกผเสยหายแทนการใชสทธในทางแพง ท าใหใหผเสยหายมงด าเนนคดอาญา

แกผกระท าความผดรายยอยทเปนความผดเพยงเลกนอยแทนทจะมงเนนด าเนนคดแกผกระท า

ความผดรายใหญ กอใหเกดปญหาในการก าหนดคาเสยหาย กลาวคอ คาปรบกงหนงนเปน

คาเสยหายในทางแพงแตขณะเดยวกนกเปนโทษในทางอาญามผลท าให จ าเลยตองชดใช

คาเสยหายทางแพงดวยโทษทางอาญา การบญญตดงกลาวไดมผลทางกฎหมายเปนการก าหนด

คาเสยหายเชงลงโทษในบางกรณดวย โดยมสภาพบงคบทางอาญาอนเปนการชกจงใหผเสยหาย

ด าเนนคดอาญาแกจ าเลยจนเกนความจ าเปน ซงปญหาดงกลาวกอใหเกดผลในดานตางๆ

ยกตวอยางเชน กรณทมผรวมกระท าผดหลายคน กรณดงกลาวเจาของลขสทธจะไดรบคาปรบกง

หนงทผกระท าผดแตละคนช าระตามค าพพากษา ผกระท าผดมมากคนเทาใด จ านวนคาปรบท

เจาของลขสทธจะไดรบกจะมจ านวนมากขนเทานน ซงยอมไดรบคาเสยหายเกนกวาความเปนจรง

จงเปนจ านวนททวมคาเสยหายทแทจรงของโจทก นอกจากนบทบญญตดงกลาว ยงกอใหเกด

ปญหาในการจงใจใหฟองคดอาญามากกวาการด าเนนคดแพงเพราะถาไมเรมดวยคดอาญายอม

ไมไดรบคาปรบกงหนงตามค าพพากษา มผลท าใหศาลรบภาระในฟองคดอาญามากเกนความ

จ าเปน และปญหาการท าใหรฐสญเสยรายไดจากคาปรบหรอคาธรรมเนยมดงกลาว รวมทงการ

กอใหเกดการแสวงหาผลประโยชนจากกลมบคคลทรบซอสทธมาจากผเสยหายเพอรบมอบอ านาจ

มาด าเนนคดอาญาเกยวกบลขสทธและรบเงนคาปรบกงหนงเปนผลประโยชนตอบแทน โดยเนน

การด าเนนคดอาญาใหไดปรมาณมากๆ เพอจะไดรบเงนคาปรบทสง มผลท าใหมการใช

กระบวนการยตธรรมเปนเครองมอในการแสวงหาผลประโยชน มผลท าใหกอใหเกดความไมเปน

ธรรมแกกระบวนการยตธรรม

309

2. แนวคดและทฤษฎวาเกยวกบการลงโทษ

2.1 วตถประสงคของการลงโทษในคดอาญา

หากพจารณาจากโทษ กฎหมายอาญายอมมวตถประสงคทตองการจะท าใหบรรล ซง

วตถประสงคอยางนอย 6 ประการ คอ

1. การแกไขฟนฟ (Rehabilitation) คอ แนวความคดเกยวกบการลงโทษเพอแกไข

ฟนฟผกระท าความผดเปน แนวคดของส านกอาชญาวทยาปฏฐานนยม (Positive School) ซงเชอ

ในเรองเกยวกบเจตจ านงก าหนด (Determinism) เพราะถกกดดนจากปจจยตางๆ การทมนษย

กระท าผดไมไดเกดข นจากเจตนจ านงอสระ ซงปจจยทมากดดนใหมนษยกระท าผดอาจมาจาก

ปจจยภายในตวมนษยเอง เชน ปจจยทางดานรางกาย ทางดานจตใจ หรอมาจากปจจยภายนอก

เชน สภาพแวดลอม สภาพครอบครว เศรษฐกจ ปจจยตางๆ เหลานตางกมสวนกอใหเกด

อาชญากรรมขน การลงโทษตามแนวความคดนจงไมไดเนนลงโทษผกระท าผดเพยงอยางเดยว แต

เหนวาการลงโทษควรหาสาเหตของการกออาชญากรรม เมอทราบถงสาเหตแลวกพยายามแกไข

สาเหตของอาชญากรรมนนเสย เพอใหผกระท าผดไมกลบไปกระท าผดอก ซงการทจะแกไข

ผกระท าผดไดนนจะตองมการศกษาเกยวกบตวผกระท าผดเปนรายบคคลหรอมการจ าแนก

ผกระท าผด เพอทจะไดหาวธการทเหมาะสมมาใชเพอแกไขฟนฟผกระท าผดแตละรายให

เหมาะสม มงหมาย เพอแกไขฟนฟผกระท าความผด และไมกระท าความผดอกเพอปรบปรงความ

ประพฤต ของผกระท าความผดกจะท าใหบคคลนนสามารถกลบตวเปนคนดได

2. การเหนยวรง (Restraint) คอ กฎหมายอาญามความมงหมายทจะเหนยวรง บคคล

มใหฝาฝนกฎหมาย ซงวตถประสงคในขอนไมจ าเปนทจะตองเปนการแกไขฟนฟผกระท าความผด

และไมจ าเปนทจะตองลงโทษผกระท าความผดแตมความมงหมายทจะควบคมผกระท าความผด

มากกวา

3. การขมขหรอยบยง (Deterrence) การลงโทษตามแนวความคดนเปนแนวความคด

ของส านกอาชญาวทยาดงเดม (Classical School) ซงเชอวา การทคนกระท าผดเพราะไมเกรงกลว

ตวกฎหมายหรอมการบงคบใชกฎหมายออนแอเพราะผทจะกระท าความผดมการเจตจ านงอสระ

ในการกระท าความผด (Free Will) ทจะเลอกกระท าผดหรอไมกได การทเขาเลอกกระท าผด

เพราะเหนวาเขาไดรบประโยชนจากการกระท าผดมากกวาผลรายทเขาจะไดรบ ดงนนการลงโทษ

ตามแนวความคดนจงเหนวา ตองลงโทษผกระท าผดอยางหนกใหเขดหลาบไมกลากระท าผดซ า

และเปนเยยงอยางใหกบผทคดจะกระท าผดไดเหนวาการกระท าความผดนนไมคมคากบการถก

ลงโทษ3 เพราะการถกลงโทษกอใหเกดความเจบปวดและไมกอผลดหรอประโยชนตอผกระท าผด

เลย และเมอผกระท าผดเหนวาการกระท าความผดของเขานนจะน ามาแตผลรายเขาจะหลกหนไม

กระท าผด

310

4. การเปนสญลกษณ (Symbolism) การบงคบใชกฎหมายอาญาเปนการยนยนท

สงคมยอมรบและสงทสงคมคดคาน บคคลปกตยอมทราบวากฎหมายเปนสญลกษณของสงคม

และทราบวาจะไดรบผลรายหรอถกลงโทษหากฝาฝนกฎหมาย

5. การลงโทษเพอตดโอกาสกระท าผด (incapacity) การลงโทษตามแนวความคดน

เชอวา การทอาชญากรกระท าความผดไดเพราะมโอกาสในการกระท าความผด ถาไมไห

โอกาส อาชญากรจะไมกระท าผด การลงโทษเปนการตดโอกาสของอาชญากรในการกระท า

ความผดซ าในอนาคต โดยวธการลงโทษเพอตดโอกาสในการกระท าความผดนนมหลายวธ เชน

การลงโทษจ าคกเปนเวลานานๆ เมออาชญากรอยในเรอนจ าแลว ยอมไมมโอกาสทจะกระท าผด

ซ าไดอก หรอการลงโทษโดยวธตดความสามารถของการประกอบอาชญากรรม เชน การตดมอ

ตดเทา เพอไมใหอาชญากรเหลานสามารถประกอบอาชญากรรมทเคยท าไดอก หรอแมกระทงการ

ตดอาญากรทมความอนตรายทไดกออาชญากรรมรายแรงออกจากสงคมไปอยางถาวร โดยการ

เนรเทศ การจ าคกตลอดชวตหรอการประหารชวต

6. การแกแคนทดแทน (Retribution) เปนวตถประสงคในการลงโทษทมมาแตในยค

สงคมดงเดม ซงแตเดมนนเมอมการกระท าความผดขนมาแลว จะมการแกแคนกนไปมาระหวาง

คนในสงคม แมการแกแคนนนจะเปนสงทไมสมควรกตาม4 ซงการแกแคนทดแทนความผดท

ไดกอขนนกพจารณาจากความรายแรงของความผดทไดกอขนวารายแรงเพยงใด เชน หากฆาคน

ตายกตองถกฆาใหตายตกไปตามกน แตเมอมการสถาปนารฐขนมาแลว เมอมการกระท าความผด

จะปลอยใหคนในสงคมแกแคนทดแทนกนเอง กจะน ามาซงความแคนเคองตอกนทไมอาจจะหาท

สนสดได และเพอใหความเปนธรรมแกผทออนแอไมสามารถแกแคนได รฐจงเขาไปจดการกบ

การกระท าความผดโดยการก าหนดใหการกระท าใดการกระท าหนงเปนความผดและตองถก

ลงโทษ ซงการลงโทษนนถอเปนการแกแคนทดแทนผเสยหาย การลงโทษในยคนจงมกเปนการ

ลงโทษทรายแรงใหสาสมกบความผดทไดกอขนมาแลวเทานนโดยทไมไดพจารณาถงผลทจะไดรบ

จากการลงโทษในอนาคต5 เชน การประหารชวต ตดมอ ตดขา ซงการลงโทษเพอแกแคนทดแทน

นสอดคลองกบความรสกของผเสยหายและคนในสงคมมากทสดเพราะการทรฐลงโทษผกระท าผด

อยางสาสมกบความผดถอเปนการชดเชยความรสกเครยดแคนของผเสยหายและสงคม

2.2 วตถประสงคการลงโทษปรบ

การก าหนดโทษปรบไวในประมวลกฎหมายอาญาของไทย แตเดมกเพอใหมการ

ลงโทษผกระท าความผดอาญาส าหรบคดความผดเลกนอย ตอมาแนวความคดในเรองการลงโทษ

ไดเปลยนแปลงไป โดยรฐจะลงโทษผกระท าความผดเพอปดกนอนตรายทจะเกดขนกบสงคมซง

เปนอนตรายทไมรนแรงมากนก และเพอเปนการทดแทนโทษทไดกระท าตอเสรภาพ ชวตหรอ

รางกาย โดยกฎหมายเหนวาขนาดของความผดทผกระท าไดรบเมอเทยบกบบทลงโทษแลวไมม

ความจ าเปนถงกบตองจ ากดเสรภาพดวย นอกจากนการลงโทษจ าคกหรอกกขงมข นเพอให

ผกระท าความผดเกดความหลาบจ า อยางไรกตาม การลงโทษจ าคกในระยะเวลาอนสนอาจไม

311

เพยงพอทจะท าใหผกระท าความผดเกดความหลาบจ าเพราะเมอผกระท าความผดถกตราหนาจาก

สงคมท าใหเกดปมดอยและเมอออกจากคกบคคลนนกอาจท าใหสงคมไดรบความเดอดรอน6 โดย

การกระท าความผดซ าอกไดเนองจากบคคลดงกลาวไมเกดความหลาบจ าในการไดรบโทษจ าคก

ระยะสนดงทกลาวมาแลว ในทางตรงกนขามการจ าคกระยะสนอาจท าใหผกระท าความผดเรยนร

วธการกออาชญากรรมใหมๆ ในคกกเปนไดและน าสงทเรยนรดงกลาวกลบมาท ารายสงคมโดย

การกระท าความผดซ า

ดงนน ในการกระท าความผดอาญาในคดเลกนอย จ าเลยหรอผตองหาจงไมควรไดรบ

โทษจ าคก จงมการเสนอโทษปรบ ซงเปนการลงโทษในทางทรพยสนและเปนทางออกทดทสดใน

การหลกเลยงโทษจ าคกระยะสนและทส าคญยงเปนการปองปราม (Deterrence) มใหผถกลงโทษ

กระท าผดขนอกและท าใหบคคลอนเกดความย าเกรงดวย7

3. แนวทางการเยยวยาผเสยหายในคดลขสทธและหลกกฎหมาย

3.1 คาสนไหมทดแทนตาม พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 มาตรา 64

พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 มาตรา 648 สามารถแยกประเภทของความ

เสยหายออกเปน 3 ประเภท คอ

(1) คาเสยหายตามจ านวนทศาลเหนสมควร โดยค านงถงความรายแรงของความ

เสยหาย

(2) คาเสยหายจากการสญเสยประโยชนและ

(3) คาใชจายอนจ าเปนในการบงคบตามสทธ

ค าวา “คาเสยหายตามจ านวนทศาลเหนสมควร”น กฎหมายใหเปนอ านาจของศาลใน

การทจะใชดลพนจก าหนดใหใชเพยงใดกไดตามทศาลเหนสมควร แตแมกฎหมายจะไดก าหนดให

เปนอ านาจของศาลกตาม กมใชวาศาลจะก าหนดตามความพอใจโดยไมมหลกเกณฑ ศาลตอง

ก าหนดไปตามความเสยหายทแทจรงทเปนผลโดยตรงมาจากการละเมดของจ าเลย ทงนเพราะ

กฎหมายใชค าวา “ตามจ านวนทศาลเหนสมควร โดยค านงถงความรายแรงของความเสยหาย”

ดงนน ถาความเสยหายทเกดขนไกลกวาเหตและไมใชผลโดยตรงจากการกระท าละเมดของจ าเลย

ศาลจะพพากษาใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายนนไมได เชน โจทกจดท า

กลองพเศษบรรจปากกา ท าใหตองเพมทนการผลตอกดามละ 21 สตางค เพอปองกนมใหเสย

ลกคา ไปเปนเรองทโจทกลงทนเพมเตม เพอเปนการจงใจผบรโภคและใหสนคาของโจทก

จ าหนายไดดขน เปนเรองปกตธรรมดาของการคาขาย ไมแนชดวาเปนความเสยหายทเปนผล

โดยตรงจากการท าละเมดลขสทธของจ าเลย โจทกจงไมอาจเรยกคาเสยหายในสวนนได

312

3.2 คาปรบทไดช าระตามค าพพากษาจ านวนกงหนง ตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.

2537 มาตรา 76

พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 มาตรา 76 มเจตนารมณจะใหคาปรบทไดช าระ

ตามค าพพากษาจ านวนกงหนงเปนคาเสยหายแกเจาของลขสทธหรอสทธของนกแสดงเพอแกไข

ปญหาความยากในการพสจนความเสยหาย เนองจากการฟองคดละมดลขสทธนน โจทกจะตอง

พสจนถงการกระท าอนเปนการละเมด รวมทงจ านวนความเสยหายทโจทกไดรบวาเปนจ านวนมาก

นอยเพยงไร และมความเสยหายเพยงใด ซงการก าหนดคาเสยหายเปนเรองยากทจะพสจนวา

ผลประโยชนในทางธรกจการคาไดรบการกระทบกระเทอนอยางไร และมความเสยหายเพยงไร

อกทงคาใชจายในการด าเนนคดแพงกสงมาก กฎหมายจงบญญต มาตรา 76 เพอแกไขปญหา

ตางๆ เหลาน คาปรบนจงมลกษณะ 2 ประการ คอ เปนทงโทษทางอาญาและเปนคาเสยหาย

ในทางแพงดวย ซงคาปรบนอาจจะนอยกวาหรอเทากบหรอมากกวาความเสยหายทโจทกไดรบจรง

กได หากจ านวนคาปรบทโจทกไดรบนนเทากบหรอมากกวาจ านวนความเสยหายทโจทกไดรบจรง

ผลทางกฎหมายคอ เปนการตดสทธมใหโจทกน าคดไปฟองรองเรยกคาเสยหายในทางแพง

อก แตถาจ านวนคาปรบทไดรบนนนอยกวาจ านวนความเสยหายทแทจรง โดยผลของ

มาตรา 76 โจทกมสทธทจะฟองเรยกคาเสยหายส าหรบสวนทเกนจ านวนเงนคาปรบนได

พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 มไดบญญตหลกเกณฑรายละเอยดเกยวกบการ

ฟองเรยกคาเสยหายในทางแพงกรณละเมดลขสทธไว คงบญญตไวเพยงกวางๆ ซงมบญญตไวใน

มาตรา 64 ซงศาลจะใชหลกในเรองการเรยกคาสนไหมทดแทนในคดละเมด สวนในทางอาญา

กฎหมายไดบญญตไวใหไดรบคาปรบกงหนงตามมาตรา 76 ซงผรางไดใหเหตผลในการบญญต

กฎหมายมาตรานวา

“เพราะการพสจนคาเสยหายในคดแพงหลายกรณกระท าไดยากมาก ท าใหทางปฏบต

โจทกไดรบคาเสยหายนอยมาก จงก าหนดโทษปรบในความผดตางๆไวใหสงเพออาจแบงใ หแก

เจาของลขสทธได แตทงนไมตดสทธทางแพงทเจาของลขสทธจะไปฟองเพมเตมภายหลงอก”

จากเหตผลในการรางและถอยค าในตวบทมาตรา 76 น เหนไดวาคาปรบทไดช าระ

ตามค าพพากษาจ านวนกงหนงทใหจายแกเจาของลขสทธ นน กฎหมายประสงคจะใหเปน

คาเสยหายในทางแพงแกเจาของลขสทธ ดงนน จงอาจแยกไดวา คาเสยหายทเจาของลขสทธจะ

ไดรบในกรณถกละเมดลขสทธนน มได 2 กรณ คอ

(1) การไดรบคาเสยหายในรปสวนแบงคาปรบโดยผลแหงการด าเนนคดอาญา

เปนไปตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.2537 มาตรา 76 ทเจาของลขสทธจะไดรบคาเสยหายใน

รปสวนแบงคาปรบในคดละเมดลขสทธในการด าเนนคดอาญา ไมวาดวยการฟองเองหรอรองทกข

ใหพนกงานสอบสวนด าเนนคดและพนกงานอยการเปนผฟอง กฎหมายบญญตบงคบไวใหศาล

ตองจายคาปรบทไดช าระตามค าพพากษาจ านวนกงหนงใหแกเจาของลขสทธเสมอ จะใชดลพนจ

เปนอยางอนมได โดยคาปรบกงหนงทก าหนดใหจายแกเจาของลขสทธ นหมายถงเฉพาะแต

313

คาปรบทจ าเลยไดช าระตามค าพพากษาแลวเทานน หากคดดงกลาวจ าเลยช าระคาปรบไมครบถวน

เชน ศาลพพากษาใหลงโทษปรบจ าเลย 20,000 บาท จ าเลยมเงนช าระคาปรบเพยง 10,000

บาท สวนอก 10,000 บาท จ าเลยไมมเงนช าระจงตองถกบงคบตามประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา 29 และมาตรา 30 กลาวคอ อาจถกยดทรพยสนใชคาปรบ หรอมฉะนนจะตองถกกกขง

แทนคาปรบในอตรา 500 บาทตอหนงวน (และไมวาในกรณความผดกระทงเดยวหรอหลาย

กระทงหามกกขงเกนก าหนด 1 ป เวนแตในกรณทศาลพพากษาใหปรบตงแต 200,000 บาทขน

ไป ศาลจะสงใหกกขงแทนคาปรบเปนระยะเวลาเกนกวา 1 ป แตไมเกน 2 ปกได) เชนน เจาของ

ลขสทธจะไดรบสวนแบงคาปรบเพยง 5,000 บาทเทานน แมวาจะยดทรพยสนของจ าเลยมาใช

คาปรบไดครบถวนกตาม ทงนเพราะถอยค าตามตวบทก าหนดไวชดแจงใหศาลจายคาปรบกงหนง

เฉพาะจากคาปรบทไดช าระตามค าพพากษาแลวเทานน

(2) การไดรบคาเสยหายโดยการด าเนนคดแพงเรยกคาเสยหายสวนทเกนจากคาปรบ

กงหนงทไดรบโดยผลแหงการด าเนนคดอาญา นอกจากบญญตใหคาปรบทไดช าระตามค า

พพากษาจ านวนกงหนงตกไดแกเจาของลขสทธ มาตรา 76 ยงบญญตเอาไวดวยวา

“.................แตทงนไมเปนการกระทบกระเทอนถงสทธของเจาของลขสทธหรอสทธ

ของนกแสดงทจะฟองเรยกคาเสยหายในทางแพงส าหรบสวนทเกนจ านวนเงนคาปรบทเจาของ

ลขสทธไดรบแลวนน” ตามบทบญญตดงกลาวนหมายความวา เมอเจาของลขสทธไดรบคาปรบท

ไดช าระตามค าพพากษาจ านวนกงหนงแลว หากความเสยหายเนองจากการถกละเมดลขสทธหมด

สนไปแลว เจาของลขสทธกไมอาจจะฟองคดสวนแพงเรยกคาเสยหายไดอกตอไป แตหากความ

เสยหายทเจาของลขสทธไดรบมมากกวาคาปรบกงหนงทไดรบนน เจาของลขสทธกมสทธทจะฟอง

คดสวนแพงเรยกคาเสยหายสวนท เกนจากคาปรบก งหนงท ไดรบมานนไดอกบทบญญต

มาตรา 76 ไดก าหนดหลกเกณฑในเรองคาเสยหายกรณละเมดลขสทธ ดงกลาวขน เพอแกไข

ปญหาความยากในการพสจนคาเสยหายใหศาลเหน โดยใหเจาของลขสทธไดรบคาเสยหายในรป

สวนแบงคาปรบในคดอาญาไปเลย ไมตองฟองเรยกรองทางแพงอกคดหนง และเพอใหคาปรบม

จ านวนมากพอทจะแบงใหแกเจาของลขสทธผรางกฎหมายจงไดบญญตเพมอตราคาปรบในบท

ก าหนดโทษแตละมาตราใหสงข น และก าหนดโทษปรบขนต าเอาไวดวย อยางไรกด แมวาจะ

ก าหนดมาตรการดงกลาวเอาไวกตาม แตแททจรงแลวในทางปฏบต ปรากฏวาการจายเงนคาปรบ

กงหนงแกเจาของลขสทธกลบกอใหเกดปญหาในดานอนๆ อกทงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.

2537 มไดบญญตหลกเกณฑและรายละเอยดเกยวกบการเรยกรองคาเสยหายเอาไวเปนการ

เฉพาะ คงบญญตไวเพยงกวางๆดงกลาวแลว จงท าใหเกดปญหาขนวาการเรยกรองคาเสยหายวา

จะอาศยหลกเกณฑใดมาใชบงคบ

314

4. วเคราะหเปรยบเทยบ

การจายคาปรบกงหนงใหแกเจาของลขสทธ เปนหลกเกณฑพเศษทกฎหมายใหศาล

จายเงนคาปรบทจ าเลยตองช าระตามค าพพากษาอนเปนโทษทางอาญา หลกดงกลาวเทากบวาเมอ

ศาลจะลงโทษปรบแกจ าเลยครงหนงของคาปรบตกเปนของแผนดน และอกครงหนงจะตกแก

เจาของ กรณปญหาจงมวา ทศาลจะก าหนดคาปรบใหจ าเลยช าระนน จะตองสมพนธกบความ

เสยหายของเจาของลขสทธดวยหรอไม เพราะถาถอวาคาปรบกงหนงทศาลตองจายใหแกเจาของ

ลขสทธนบเปนสวนหนงของความเสยหายแลว จ านวนคาปรบกงหนงทเจาของลขสทธไดรบกไม

ควรเกนกวาความเสยหายทตนไดรบตามความเปนจรง เพราะถาเจาของลขสทธมโอกาสไดรบ

คาปรบกงหนงทศาลจายใหเกนกวาความเสยหายทตนไดรบตามความเปนจรงแลว นาจะไม

ถกตอง และอาจจะท าใหเจาของลขสทธใชตวบทกฎหมายในเรองการทศาลตองจายคาปรบกงหนง

ใหแกตนไปในทางทมชอบได ตามพระราชบญญตลขสทธ ก าหนดใหจายคาปรบทไดรบช าระ

ใหแกเจาของลขสทธเปนจ านวนกงหนง ซงไดบญญตไวในมาตรา 76 ดงน คาปรบทไดช าระตาม

ค าพพากษา ใหจายแกเจาของลขสทธเปนจ านวนกงหนง แตทงนไมเปนการกระทบกระเทอนถง

สทธของเจาของลขสทธทจะฟองเรยกคาเสยหายในทางแพงส าหรบสวนทเกนจ านวนเงนคาปรบท

เจาของลขสทธไดรบแลวนน กรณศาลจายคาปรบกงหนงใหเจาของลขสทธนน มปญหาวากรณท

ศาลจะก าหนดคาปรบใหจ าเลยช าระนน จะตองสมพนธกบความเสยหายของเจาของลขสทธดวย

หรอไม เพราะถาถอวาคาปรบกงหนงทศาลตองจายใหแกเจาของลขสทธนบเปนสวนหนงของ

ความเสยหายแลว จ านวนคาปรบกงหนงทเจาของลขสทธไดรบกไมควรเกนกวาความเสยหายทตน

ไดรบตามความเปนจรง เพราะถาเจาของลขสทธมโอกาสไดรบคาปรบกงหนงทศาลจายใหเกนกวา

ความเสยหายทตนไดรบตามความเปนจรงแลว นาจะไมถกตองและอาจจะท าใหเจาของลขสทธใช

บทบญญตของกฎหมายในเรองการทศาลตองจายคาปรบกงหนงใหแกตนไปในทางทมชอบได

ในสวนทตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 มาตรา 76 บญญตใหศาลสงจาย

คาปรบกงหนงช าระใหแกเจาของลขสทธ แตไมกระทบกระเทอนถงสทธทจะฟองเรยกคาเสยหาย

ในทางแพงส าหรบสวนเกนจ านวนคาปรบทไดรบแลวนนเหนวา บทบญญตนมผลด คอ การ

เยยวยาความเสยหายก าหนดไดงายและเปนจ านวนทแนนอน และไมตดสทธโจทกทสามารถเรยก

คาเสยหายไดในคดแพง การเยยวยาสามารถกระท าไดรวดเรว สวนใหญคดอาญาจ าเลยจะใหการ

รบสารภาพ การด าเนนกระบวนพจารณาสามารถพพากษาไดในวนฟอง อกทงผเสยหายไดรบการ

เยยวยาโดยไมตองเสยคาใชจาย เพราะคดอาญารฐจะเปนผรบผดชอบในการด าเนนคดซงตางจาก

คดแพงทตองสกนในศาลและมการน าสบถงความเสยหายแมจะเปนประโยชนแกผเสยหายทจะ

ไดรบคาเสยหายจากคดอาญาโดยไมตองฟองเปนคดแพงใหตองเสยคาธรรมเนยมและไมตอง

พสจนความเสยหายจรงกตาม แตหลกในการลงโทษในทางอาญากบหลกในการชดใชคาเสยหาย

ในทางแพงควรจะตองแยกจากกนโดยเดดขาด เพราะการทจะบญญตใหรวมกนอยนอาจเกด

ปญหา เชน ในการใชดลพนจของศาลหากศาลลงโทษจ าคกอยางเดยวผเสยหายกไมไดคาปรบซง

315

เปนสวนหนงของผเสยหาย ตองไปฟองคดแพงเอง ครนจะลงโทษปรบกอาจไมเหมาะสมกบโทษท

จ าเลยควรไดรบ ดงนน การลงโทษผกระท าความผดในทางอาญาโดยใหคาปรบเปนสวนหนงของ

คาเสยหายในทางแพงนน อาจถกมองไปไดวาเหมาะสมกบโทษทจ าเลยควรไดรบในทางอาญา

หรอไม นอกจากนโทษปรบในคดละเมดลขสทธนนในปจจบนไดก าหนดโทษขนต าและโทษขนสง

ไวดวย ดงนนถาศาลลงโทษปรบและจายคาปรบกงหนงโดยผเสยหายไมตองพสจนความเสยหาย

อยางคดละเมดธรรมดา หากคาปรบนนนอยกวาความเสยหายทแทจรง กนบวาถกตอง เพราะ

ผเสยหายสามารถไปฟองเปนคดแพงเพมเตมได แตถา คาปรบกงหนงนนมากกวาความเสยหายท

แทจรงแลว นาจะไมตองตามหลกเรองละเมดท ผเสยหายไมควรไดคาเสยหายเกนกวาความ

เสยหายทแทจรง ความแตกตางของกฎหมายอาญา และกฎหมายละเมดในประเดนส าคญกคอ

คดอาญาเปนเรองทเปนความผดตอสงคมกระทบกระเทอนตอรฐสวนคดละเมดเปนเรอง

ผเสยหายคอ เอกชนสามารถเรยกรองใหมการชดใชเยยวยาเพอใหความเสยหายนนหมดสนไป

และโทษทางอาญานนเปนการปราบปรามใหเขดหลาบเพอมใหมผกระท าเชนนนอก

แตการชดใชคาสนไหมทดแทนในทางละเมดนน โดยทวไปมใชโทษแตเปนการเยยวยา

เพอใหผเสยหายกลบคนใกลเคยงกบ สภาพเดมมากทสด เทาทจะมากได

อยางไรกตาม การกระท าอนเดยวกนอาจเปนทงความผดอาญา และละเมดพรอมกนก

ได ถาเขาลกษณะทกฎหมายอาญาบญญตไว และขณะเดยวกนกเปนความผดในทางละเมดดวย

ซงผเสยหายจะฟองคดอาญา และฟองเรยกคาเสยหายเปนคดแพงไปพรอมๆ กนกได แตทงน

ตองด าเนนการตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 46, 47 และภายใต

บทบญญต มาตรา 519 สวนการชดใชคาเสยหายในทางแพง เชน กรณละเมดมวตถประสงค

เพอใหคกรณทไดรบความเสยหายกลบคนสสถานะเดมกอนมการละเมดใหมากทสดเทาทจะมาก

ได

การลงโทษทางอาญามไดมงเฉพาะแตชวต และรางกายของผกระท าผดเทานน แตยง

รวมถงทรพยสนของผกระท าผด เชน โทษปรบ และรบทรพยสน ดงเชน กรณชดใชคาเสยหาย

ในทางแพงดวย แตทงสองกรณแตกตางกนตรงทวา ในทางอาญานน ทรพยสนของผกระท าผดท

ถกรบ หรอปรบนนตกเปนของรฐ สวนในทางละเมดคาเสยหายซงมาจากทรพยสนของผกระท า

ละเมดนนตกเปนของผเสยหายมไดตกเปนของรฐและหากเปนกรณจ าเลยเคยกระท าความผดใน

คดละเมดลขสทธมากอนและอยในเกณฑทศาลจะตองระวางโทษเปนสองเทาตามพระราชบญญต

ลขสทธ พ.ศ. 2537 มาตรา 73 ดวยแลว จะเหนวาหากศาลลงโทษปรบ คาปรบกงหนงท

ผเสยหายไดรบจากการทศาลระวางโทษเปนสองเทานไมนาจะสมพนธกบความเสยหายทเกดขน

แตอยางใด นอกจากนอาจเปนชองทางใหผเสยหายอาศยคดอ าญาเปนขอตอรองเรยก

ผลประโยชนจากผละเมดลขสทธโดยไมค านงถงความเสยหายทตนไดรบโดยแทจรง จงควรแยก

เรองคาเสยหายในทางแพงออกจากดลพนจในการลงโทษผกระท าความผดในทางอาญา โดยแก

316

กฎหมายใหคาปรบในคดอาญาตกเปนของแผนดนทงหมด โดยใหผเสยหายไปฟองเรยก

คาเสยหายเปนคดแพงแยกออกจากคดอาญา

ว เ ค ร า ะ ห เ ป ร ย บ เ ท ย บ บ ท ก า ห น ด โ ทษต า ม ก ฎหม า ย ล ข ส ท ธ ไ ท ย ก บ

ตางประเทศ กฎหมายลขสทธของประเทศประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศญปน พบวา

กฎหมายลขสทธของทงสองประเทศ ไดแยกคดแพงและคดอาญาออกจากกนโดยชดเจน มไดม

กฎหมายใหสทธแกผเสยหายในการรบเงนคาปรบกงหนงในคดอาญา การด าเนนคดอาญาใน

ประเทศสหรฐอเมรกาเกดข นนอยมากและการฟองผกระท าความผดในคดอาญากระท าไดโดย

หนวยงานของรฐเทานน เอกชนไมสามารถฟองรองด าเนนคดอาญาได ซงสอดคลองกบประเทศ

ตางๆทพฒนาแลว สวนในทางแพงจะมมาตรการเยยวยาความเสยหายทกวางกวาโดยการชดใช

คาเสยหายทเกดขน ผเสยหายสามารถเรยกรองคาเสยหาย (Damages) ตามทเกดขนจรง และ

เรยกรองผลก าไร (Profits) ได ซงภาระการพสจนของโจทกจะท าไดยาก ดงนน ศาลจะสงให

จ าเลยน าสมดบญชหรอเอกสารตางๆ มาใหตรวจสอบ หรอจะอนญาตใหโจทกตรวจตราคดลอก

สมดบญชกได และประเทศญปนสามารถเรยกรองผลก าไรไดเชนเดยวกบประเทศสหรฐอเมรกา

5. บทสรปและขอเสนอแนะ

จากการศกษาและวเคราะหกรณปญหาขางตน การทกฎหมายบญญตใหจายเงน

คาปรบกงหนงแกผเสยหายในคดลขสทธนน กอใหเกดผลเสยในหลายๆ ดานมากกวาผลด จงควร

ยกเลกบทบญญตดงกลาว เพราะแมตนรางในการบญญตมเจตนารมณเพอแกไขปญหาความยาก

ในการพสจนความเสยหายจากการฟองคดละเมดลขสทธ ทโจทกจะตองพสจนถงการกระท าอน

เปนการละเมดลขสทธ รวมทงจ านวนความเสยหายทโจทกไดรบวาเปนจ านวนหรอความเสยหาย

เพยงใด เปนเรองยากทจะพสจนวามการกระทบกระเทอนผลประโยชนในทางธรกจการคาไดรบ

อยางไร อกทงคาใชจายในการด าเนนคดแพงกสงมาก ซงเปนผลดแกตวผเสยหายในการไดรบ

ความคมครอง แตการทมบทบญญตดงกลาวกลบกอใหเกดปญหาในดานอนๆ และเปนการ

คมครองผเสยหายเกนสมควรโดยไมค านงถงความเสยหายทแทจรง ในอดตนนการบญญต

กฎหมายทรพยสนทางปญญาเกดจากการกดดนจากประเทศมหาอ านาจเพอใหไดรบความ

คมครองซงสวนใหญลวนเปนเจาของลขสทธทเปนรายใหญๆ ทงสน ซงจะเอ อประโยชนตอตว

ผเสยหายเปนอยางมาก และท าใหเกดปญหาทงในทางทฤษฎและทางปฏบต อกทงยงเปนชองวาง

ของกฎหมายในการแสวงหาผลประโยชนจากบคคลผทไปซอสทธจากเจาของลขสทธหรอผซงมใช

เจาของลขสทธเลย แตกระท าการรดไถเรยกเงนจากผประกอบการ โดยกลาวอางวาเปนบรษท

ดแลลขสทธเพลง เรยกคาปรบแลกกบการทจะไมด าเนนคดกบผประกอบการ หรอแอบอางเสนอ

ใหสมครเปนสมาชกของสมาคมหนง ซงด าเนนการคมครองสมาชก โดยมเงอนไขวาจะด าเนนการ

ทกขนตอนเพอใหสมาชกพนจากขอกลาวหา ซงตองเสยคาสมครสมาชก และสมาคมดงกลาวจะม

การด าเนนการหลายระดบ ตงแตจดกลมบคคลเขาไปกอกวน สงนกเลงมาไลต สงทนายความเขา

317

มาชวยเหลอเจรจาตอรองคาปรบกบบรษทเจาของลขสทธ หรอวงเตนกบต ารวจเจาของพนท ซง

ในความเปนจรงแลว ผประกอบการทเปนสมาชก มไดรบการชวยเหลอหรอพนขอกลาวหาแต

อยางใด ซงประเดนตางๆลวนเปนปญหาทส าคญ ดงนน นอกจากการยกเลกมาตรการดงกลาว

แลว และเสนอวาควรมมาตรการอนเพอมาเสรมดงตอไปน

1. ควรใชมาตรการในการเรยกคาเสยหายเชงลงโทษมาปรบใชแทนในคดแพง ดวย

เหตทวาการก าหนดคาปรบครงหนงมวตถประสงคเพอการลงโทษผละเมดลขสทธ โดยจดเปน

มาตรการเยยวยาความเสยหายในทางอาญา ในขณะทการก าหนดคาเสยหายเชงลงโทษกม

วตถประสงคเพอการลงโทษเชนกน ซงถอเปนมาตรการเยยวยาความเสยหายทางแพงอยางหนง

อกทงคาเสยหายเชงลงโทษยงมความเหมาะสมยงกวาคาปรบดวยเหตทวา การก าหนดคาเสยหาย

เชงลงโทษ ศาลตองค านงถงความประพฤตของผละเมดลขสทธเปนส าคญ แตการก าหนดคาปรบ

ศาลสามารถก าหนดใหไดทกกรณทเปนการละเมดลขสทธ โดยไมจ าเปนตองค านงถงความผดของ

ผกระท าแตอยางใด ดงนน การน าคาเสยหายเชงลงโทษมาปรบใชแทนคาปรบ ยงสามารถสราง

ความเปนธรรมใหแกทกฝายไดอยางลงตวทสด

2. ควรน าวธการลงโทษโดยเรยกคาเสยหายตามจ านวนเทาของผลประโยชนทไดรบ

จากการกระท าความผดมาใชเพอเปนการเยยวยาผเสยหายในคดละเมดลขสทธ ใหมความ

เหมาะสมและสามารถแกไขปญหาดงกลาวไดและสามารถบรรลตามวตถประสงคของการลงโทษ

เชน ประเทศสหรฐอเมรกา ในกรณทมผกอใหเกดความเสยหายแกธรกจ ผทไดรบความเสยหาย

จากการกระท าดงกลาวสามารถเรยกใหชดใชคาเสยหายทเกดขน 2 จ านวนดวยกน คอ โดยการ

เรยกรองคาเสยหาย (Damages) ตามทเกดขนจรง และการเรยกรองผลก าไร (Profits) ตามทผ

กอละเมดไดรบประโยชนจากการกระท าละเมด เพอใหสอดคลองกบหลกสากลในการคมครอง

ผเสยหายมากยงขน ซงศาลจะเปนผใชดลยพนจในการก าหนดคาเสยหายในจ านวนทเปนผลก าไร

จากการน าสบของคความ เนองจากการละเมดลขสทธในคราวหนงอาจถกจบเพยงเลกนอยแตจาก

พฤตการณนอกจากนจ าเลยอาจกระท าละเมดลขสทธหลายครงจนมก าไรจ านวนมาก การเปด

โอกาสใหผเสยหายไดพสจนถงก าไรทผกระท าความผดไดรบโดยศาลเปนผกลนกรองจะยงเปน

การอ านวยความยตธรรมมากยงขน

นอกจากน ควรมการรณรงคใหประชาชนทกภาคสวนมความรความเขาใจเกยวกบ

กฎหมายลขสทธมากขน และควรมการจดอบรมเจาหนาททเกยวของกบการด าเนนการตาม

กฎหมายทรพยสนทางปญญา ใหปฏบตหนาทอยางถกตองเหมาะสมและเปนไปตามกฎหมาย

บรรณานกรม

สษม ศภนตย. (2543). ค ำอธบำยประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยวำดวยลกษณะละเมด.

(พมพครงท 3). กรงเทพฯ: นตบรรณการ.

318

ประคนธ พนธวชาตกล. (2523). กำรลงโทษสถำนหนกตอผกระท ำผดกฎหมำย(วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สหธน รตนไพจตร.

(2527). ควำมประสงคของกำรลงโทษอำญำ:ศกษำเฉพำะประเทศไทยสมยใช

กฎหมำยลกษณะอำญำและประมวลกฎหมำยอำญำ. (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต) กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วรพล ปานะบตร. (2522, กมภาพนธ). “โทษปรบในสวเดน.” วารสารอยการ 14, 2.

สมพร พรหมหตาธร. (2512). “โทษปรบ”วารสารอยการนเทศ ฉบบท 4 ปท 31.

319