สารเคมีในชีวิตประจ าวัน...ค า lethal dose 50 หร...

GES1102 วทยาศาสตรและเทคโนโลยกบคณภาพชวต

บทท 4สารเคมในชวตประจ าวน

อนตรายหรอความเปนพษของสารเคม

อนตรายหรอความเปนพษของสารเคม จะเกดกบผไดรบ ขนอยกบปรมาณของสารเคม ทไดรบเขาไปและวธใชวาใชตรงตามวตถประสงคหรอไม

ความเปนพษของสาร พจารณาจากการนาไป

ใชในสตวทดลอง สวนมากมกจะเปนหน

คา Lethal dose 50 หรอ LD50 คออะไร

ความเปนพษทไดจากการประเมนปรมาณสารทท าใหหนทดลอง

100 ตว ตายไป 50 ตว

สารทสามารถกนเขาไปไดมากกวา 15 g ตอน าหนกหน 1 kg แลวไมท าใหเกดการผดปกตถอวาไมเปนสารพษ

ระดบความเปนพษ LD50 ของสารเคมจากการปอนใหหนทดลองกน

ความเปนพษ คา LD50

เปนพษอยางรนแรงมาก (Super) < 5 mg /kg

เปนพษอยางรนแรง (Extremly) 5-50 mg /kg

เปนพษมาก (Very) 50-500 mg /kg

เปนพษปานกลาง Moderatety 500 mgkg-5g/kg

เปนพษนอย (Slightly) 5-15 g/kg

ไมเปนพษ (Practically) >15 g/kg

ทมา: Dreisbach's Handbook of Poisoning (2001)

สารเคมในชวตประจ าวน

สารเคมทเกยวของกบอาหาร

สารเคมทเกยวของกบรางกาย

สารเคมทเกยวของกบบานเรอน

สารเคมในสงแวดลอม สารเคมจากสงมชวต

น าตาล

น าตาลเปนสารอาหารคารโบไฮเดรต ประเภทโมโนแซคคาไรดและไดแซคคาไรด เปนสารทใหความหวาน โดยทวไปมกไดจากออยและมะพราว

น าตาลโตนด

น าตาลมะพราว

น าตาลทราย

น าตาลกรวด

ท าไมการรบประทานน าตาลมากเกนไปท าใหเกดโรคเบาหวาน

การรบประทานน าตาลมากเกนไปจะท าใหเกดโรคอวน โรคเบาหวาน หลอดเลอดหวใจตบ น าตาลท าใหตบออนท างานหนก จงเสอมสภาพลง

ไมสามารถผลตอนซลนในการยอยน าตาลได

น าตาล

ท าไมน าตาลจงเปนสาเหตของฟนผ

เดกๆ ทชอบกนลกกวาด น าหวาน แตไมท าความสะอาดฟน

เชอจลนทรยจะเปลยนน าตาลเปนกรดแลคตน ไปท าลายสารเคลอบ

ฟนท าใหฟนผ

ท าไมการรบประทานน าตาลมากเกนไปท าใหเกดโรคเบาหวาน

การรบประทานน าตาลมากเกนไปจะท าใหเกดโรคอวน โรคเบาหวาน หลอดเลอดหวใจตบ น าตาลท าใหตบออนท างานหนก จงเสอมสภาพลง

ไมสามารถผลตอนซลนในการยอยน าตาลได

สารใหความหวาน

สารหลายชนดทใหความหวานสงกวาน าตาลหลายเทาแตกลบใหพลงงานต ากวา จงเหมาะทจะน ามาใชกบผปวยโรคเบาหวาน และบคคลทวไปทตองการควบคมน าหนก

แซกคารน (Saccharin) หรอขณฑสกร

• ดน าตาล• ให ความหวานมากกว า

น าตาลถง 300-400 เทาแตไมใหพลงงาน

• กลมประเทศยโรป หรอ EU อนญาตใหใชไดในปรมาณ 80 - 100 มลลกรมตอลตร

เนองจากขณฑสกรมราคาถกและมความหวานสง จงมกพบในอาหารขางทาง เชน ผลไมรถเขน น าหวานขางทาง

เตอนภย ระวงน าสมปลอม ใสขณฑสกร เตมน ากอกแถมผสมส

แอสปารแตม (Aspartame)

• ใหความหวานสงกวาน าตาลทรายประมาณ 200 เทาใหพลงงานเชนเดยวกบน าตาลทราย

• ประกอบดวยกรดอะมโน 2 ชนด คอ กรดแอสปารตก (Aspartic Acid) และเฟนลอะลานน (Phenylalanine)

เครองดม เครองดมผง นม เบเกอร ขนมอบกรอบ ลกกวาด เชน กาแฟ น าอดลม ไอศกรม

แอสปารแตม (Aspartame) นยมใชกบอาหารประเภทใด

ไซคลาเมต (Cyclamate)

• มความหวานสงกวาน าตาลทราย 30 เทา และไมใหพลงงาน

• ส าหรบประเทศไทยไดก าหนดใหเปนสารทหามผลต จ าหนาย น าเขา หรอใชในอาหาร

• อาจเปนสาเหตการเกดโรคมะเรงในกระเพาะปสสาวะ จงหามใช

เอซซมเฟม เค (Aecsulfame K)

• มความหวานสงกวาน าตาลทราย 200 เทา และไมใหพลงงาน

• ในปจจบนยงไมพบอนตรายของสารตวนตอผบรโภค

• มกน าไปใช ในเครองดมน าอดลม ลกกวาด และของหวานอน ๆ เปนตน

ซคราโรส

• ไมใหพลงงาน• ถ กส ง เค ราะห ข นมา โดยใช

น าตาลซโครสเปนสารตงตน• มรสหวานและไมขมตดปลายลน• เ หมาะส าห ร บผ ป ว ยท เ ป น

โรคเบาหวานและไมทาใหฟนผ

สารในกลมน าตาลแอลกอฮอล (Sugar Alcohol) หรอโพลออลล (Polyols)

• มความหวานนอยกวาน าตาลทรายแตถกดดซมททางเดนอาหารยากกวาและชากวา

ถาหากรบประทานเกน 240 กรม มฤทธเปนยาระบาย

เพราะเหตใดเดกจงไมควรรบประทานน าตาลแอลกอฮอล

• ใหความหวานและพลงงานเทากบน าตาลทราย

• มกใชผสมในหมากฝร ง ลดอาการฟนผ

ซน าตาลไซลทอล (Xylitol)

สารทสกดไดจากหญาหวาน

• ไมมคณคาทางโภชนาการ ใหพลงงานต า

• นยมใชในประเทศจนและญปน

น าปลา (Fish Sauce)

• น าปลาแท ไดจากการหมกหรอยอยปลา

• น าปลาทท าจากสตวอน• น าปลาผสม

น าปลาปลอม

ไดจากการน าหนงสตว กระดกสตวลงไปแชในน าเกลอ แตงสดวยสยอมผาหรอสทท าจากโลหะ ปรบแตงรสดวยขนฑสกร เตมกลนคาวจากการหมกของสตวอน ฉลากไมม อย.

น าปลาชนดนไมสะอาด และการแตงสทไมไดมาตรฐาน

เปนอนตรายตอผบรโภคอยางยง

อนตรายทเกดจากการบรโภคน าปลาปลอม

น าสมสายช (vinegar)

ประกอบดวยน าและกรดน าสม (Acetic Acid) ซงเปนกรดอนทรย

ผลตมาจากการหมกน าตาลดวยจลนทรย ซงจะเปลยนน าตาลใหเปนเอทลแอลกอฮอลแลวจะเปลยนเปนกรดน าสมตอไป

น าสมสายชหมก

หมกเมลดธญพช เชน ขาวหรอผลไม เชน แอปเปล หรอสปปะรด หรอ น าตาล กากน าตาลดวยยสต เกดเปนแอลกอฮอล จากนนหมกตอดวยเชอน าสมสายชใหไดเปนกรดน าสม

น าสมสายชกลน

• น าเอทลแอลกอฮอลเจอจางมาหมกกบเชอน าสมสายช เมอหมกจนไดตามก าหนด แลวน าไปกลนแยก

• น าสมสายชทกลนแยกไดมลกษณะใสไมมตะกอน

น าสมสายชเทยม

โดยการเอากรดน าสมทไดจากการส ง เคราะหทาง เคมซ งม ความเขมขนสง (>95%) น ามาเจอจางจนไดความเขมขนตามตองการ (4-7 %)

น าสมสายชปลอม

การน าเอากรดแร หรอกรดอนนทรย เชน กรดก ามะถน ซงใชในแบตเตอรรถยนต หรอกรดเกลอใชเปนน ายาลางหองน า น าไปเจอจางแลวบรรจขวดจ าหนาย

http://www.zaapmak.com/single-post/2015/05/11/วธทดสอบ-น าสมสายชปลอม-ทคณทาได

ใชน ายาเจนเชยนไวโอเลต (gentian violet)

การท าสอบน าสมสายชปลอมท าไดอยางไร

มวง น าเงนหรอเขยว

http://www.zaapmak.com/single-post/2015/05/11/วธทดสอบ-น าสมสายชปลอม-ทคณทาได

ผงชรส (seasoning powder)

ผงชรสมลกษณะเปนผลกสขาวรปเขม มชอทางเคม วา

โมโนโซเดยมกลตาเมต(Monosodium glutamate; MSG)

อาการแพผงชรส โดยจะมอาการชาทปาก ลน ปวดกลามเนอบรเวณโหนกแกม ตนคอ หนาอก หวใจเตนเรว กระหายนา ผวหนงบางสวน มอาการรอนวบวาบหรอมผนแดง

โรคภตตาคารจน

• ผงชรสสวนใหญผลตจากมนส าปะหลง ขาวสาล ขาวโพด โดยใชกระบวนการทางเคมเปลยนแปงใหเปนน าตาลกลโคส

• จากนนหมกดวยยเรยและจลนทรย จนไดแอมโมเนยม กลตาเมตแลวใชกระบวนการเคมเปลยนเปนกลตามกแลวจงตกผลกในรปโซเดยมกลตาเมต

ผงชรสปลอม

• โซเดยม เมตาฟอสเฟต (Sodium metaphosphate)

ลกษณะเกลดเปนแทงสเหลยมเรยวยาวเสมอกน ผลกขาวใส คลายผงชรสมาก

ท าไมโซเดยม เมตาฟอสเฟต จงถกน ามาท าผลชรสปลอม

• บอแรกซ (Borax) หรอน าประสานทอง

บอแรกซ มอนตรายอยางไร

เกดความระคายเคองเยอบทางเดนอาหาร ถาอาการรนแรงจะแสดงอาการคลนไส กลามเนอกระตก ตวเหลอง ความดนโลหตต า เนองจากไปกดประสาททควบคมการหายใจ

การทดสอบผงชรสปลอม

• สารบอแรกซ ซงสามารถตรวจสอบไดโดยใชกระดาษขมน

สเหลอง สแดง

http://pakimju.blogspot.com/2013/01/

สผสมอาหาร

วตถประสงคของการใชสผสมอาหาร

• ชวยเพมสสนของอาหารใหดงดดใจของผบรโภค

• ชวยรกษาความเปนเอกลกษณสของอาหาร

• ชวยแกไขสอาหารทเปลยนจากการแปรรป

สผสมอาหารจากธรรมชาต

• เปนสทปลอดภยตอสขภาพ • สของสารในกลมแครอทนอยดสามารถเปลยนเปนวตามนเอได

มสมบตเปนแอนตออกซแดนต

สผสมอาหารสงเคราะห

• ปองโช 4 อาร (Ponceau 4 R), • ตารตราซน (Tartasine),• ซนเซต เยลโลว เอฟ ซ เอฟ (Sunset yellow FCF)

ดนประสว

• โปแทสเซยมไนเตรต (Potassiumnitrate)• เปนผงสขาว ละลายน าไดด ไมมกลน

มรสเคมเลกนอย • ใชการเพมอายการรกษาเนอใหมเปนสแดง

ธรรมชาต มกใสในไสกรอก แหนม• ไนไตรตมสมบตเปนสารกนบด ชวยยดอาย

ของอาหาร

• สามารถปองกนการเจรญของแบคทเรยไดหลายชนด โดยเฉพาะเชอ คลอสตรเดยมโบทลนม (Clostridium botulinum) ทสรางสารพษโบทลนในอาหารทมสภาพทขาดอากาศ เชน อาหารกระปอง

• อาจท าใหปวดทอง ถายทองร น แ ร ง อ า เ จ ย น ห า กร บปร ะทานบ อ ย ๆ เป นเวลานานจะท าใหโลหตจาง ออนเพลย ความดนต า

สารเรงเนอแดง

• น าไปผสมรวมกบอาหารสตว เพอใหสตวมปรมาณเนอแดงมากขนแทนทไขมน ท าใหมราคาสงขน

• ม 2 ชนด คอ ซาลบทามอล (salbutamol) และเคลนบวเทอรอล(clenbuteroll)

เมอผบรโภครบเขาไปอาจมผลขางเคยงทาใหมอสน กลามเนอกระตก ปวดหว หวใจเตนเรวผดปกต กระวนกระวาย วงเวยงศรษะ อาจหนามด เปนลม อาเจยน เปนอนตรายมากกบผเปนโรคหวใจ ความดนสง เบาหวาน และสตรมครรภ

สารกนบด (Preservatives)

มความสามารถในการยบยงหรอท าลายเชอราและยสต นยมใสในน าหวานผลไม นาผลไม แยม ขนมหวานตางๆ

พาราเบน (parabens)

• การใชโซเดยมเบนโซเอทในปรมาณสงอาจท าใหระคายเคองกระเพาะอาหาร ทองเสย ตบ ไตใหญขน

• การไดรบสารนเปนเวลานานอาจกอใหเกดการกลายพนธ

กรดและเกลอของกรดบางชนด

ประสทธภาพสารปฏชวนะไมขนกบความเปนกรด-ดางในอาหาร

สารปฎชวนะ

มความสามารถในการท าลายเชอจลนทรย นยมใสในไวน น าผลไมตาง ๆ แตสารกลมนกจะไปท าลายวตามน B1 ในอาหารดวย

ซลเฟอรไดออกไซดและซลไฟต

สารฟอกขาว

• เปนสารเคมในกลมซลไฟต เชน แคลเซยมซลไฟต โซเดยมซลไฟต โพแทสเซยมซลไฟต

• นยมใสในถวงอก

รบประทานเขาไปจะเกดการอกเสบในอวยวะทสมผสอาหาร เชน ปาก ล าคอ กระเพาะอาหาร หากรบประทานเกน 30 มลลกรม จะท าใหปวดหลง ปวดศรษะ ปวดทอง คลนไส อาเจยน ทองเสย แนนหนาอก หายใจไมสะดวก ความดนโลหตลดลง ถารบประทานเปนจ านวนมากอาจทาใหเสยชวต

สารบอแรกซ (borax)

• ถกน ามาใชผดวตถประสงคโดยการทผคาน ามาผสมลงในอาหาร เพอท าใหอาหารมความหยนกรอบ คงตวไดนาน ไมบดเสยงาย ๆ

• มกเตมลงในอาหารจ าพวก หมบด ลกชน ทอดมน ไสกรอก ผลไมดอง ทบทมกรอบ ลอดชอง

การเปนพษของบอแรกซ

คลนไส อาเจยน อจจาระรวง ออนเพลย ปวดศรษะ หงดหงด

แบบเฉยบพลน

ออนเพลย ผวหนงแหง เบออาหาร หนาตาบวม เยอตาอกเสบ

ตบไตอกเสบแบบเรอรง

ฟอรมาลน (Formalin)

• เปนสารละลายใส ไมมส มกลนฉน มสมบตในการฆาเชอโรค เชอรา• วธการใชฟอรมาลนในกระบวนการผลตอาหารทถกตอง

จะใชอบรมควนหอง เพอฆาเชอในหองปลอดเชอ

หากได ร บ ไอระ เหยแม เพ ยงปรมาณนอย ๆ กจะทาใหแสบจมก เจบคอ ไอ หลอดลมบวม หายใจไมออก ปอดอกเสบ หากหายใจเขาไปมาก ๆ แนนหนาอก หายใจไมออกและเสยชวตในทสด

ฟอรมาลน มอนตรายอยางไร

สารเคมก าจดแมลง (insecticide)

การใชสารก าจดแมลงประเภทดดซม ซงใชกบพวกพชเสนใย เชน ฝาย ไมควรน ามาใชในพชผกสวนครว เนองจากมการตกคางของสารใน ล าตน ใบ ราก ไมสามารถก าจดโดยการลางได

ใหลางผกและผลไมในน าทไหลผานตลอดเวลา จะดกวาน าไปแชในน านง หรอใชวธลางหลายครง

การก าจดสารก าจดแมลงออกจากผกผลไม ควรท าอยางไร

ท าใหเกดอาการคลนไส ทองเดน อาเจยน ปวดศรษะ น าตา น าลายไหล เหงอออก มานตาหร กลนอจจาระปสสาวะไม ได เกดการกระตกทรางกาย หลอดลมมเมอกและ เสมหะมาก ร ะบบหาย ใจลมเหลว เปนอมพาต ชก หมดสต และอาจเสยชวตได

การเปนพษของสารเคมก าจดแมลงในกลมออรแกโนฟอสเฟตและกลมคารบาเมต

จะมการผดปกตของระบบทางเดนอาหาร คลนไส อาเจยน ทองเสย เสยการทรงตว มการชกแบบเกรงกระตก ชกและโคมาเนองจากเกดการกดการหายใจ

การเปนพษของสารเคมก าจดแมลงในกลมออรกาโนคลอรน

ตะกวในไขเยยวมา

วตถดบทประกอบดวย • ไขเปด • โซเดยมคารบอเนต (Na2CO3) • ปนขาว (CaO) • เกลอ • ชาใบ • น าซงค ออกไซด (ZnO) • แปงมนส าปะหลง

ไขเยยวมาทดควรมลกษณะ เปลอกไขไมแตกราว ไมบบ ไมมจดสด า ไขขาวเปนวนใสสน าตาล ออนนม และมความคงตวด ไขแดงและไขขาวแยกจากกนชดเจน

ตะกวมพษตอระบบประสาท โดยตะกวจะท าลายทงระบบประสาทสวนกลางและระบบประสาทสวนปลาย เกดอมพาตของกลามเนอ

กระทรวงสาธารณสข จงมประกาศก าหนดปรมาณตะกวในไขเยยวมา

ภาชนะทท าจากอลมเนยม

ภาชนะทท าจากสเตนเลส

ภาชนะทท าจากทองแดง

ทองแดงเมอไดรบความชนจะท าปฏกรยากบอากาศเกดเปนคราบเกลอสเขยว

หมอตมกวยเตยว

ผผลตจงไดท าการขนรปทงใบไมมการตอเชอม เรยกวา หมอตมกวยเตยวปลอดสารตะกว

หมอตมกวยเตยวนนแตเดม ท าโดยน าเอาโลหะมาบดกรเชอมดวยตะกวหรอโลหะอน เมอน าไปตมน าตะกวจงละลายออกมาเปนอนตรายตอผบรโภค

ภาชนะกระเบองเซรามค

การใชถวยชามทมลวดลาย หากเปนไปไดควรหลกเลยงการใสอาหารประเภททมฤทธเปนกรด เชน แกงสม นาสมสายช เพราะกรดสามารถละลายโลหะทมอยในสออกมาไดด

กระบวนการผลตภาชนะกระเบองเซรามคตองน าชนงานไปจมลงสารเคลอบแลวน าไปอบทอณหภมสงกวา 1000 องศาเซลเซยล

ภาชนะกระเบองเซรามคทมคณภาพดจะตองผานการน าไปอบทอณหภมสงเทาใด

กลองโฟม

• โมโนเมอรบางสวนในโพลเมอรจะหลดออกมา โมโนเมอรมหลายชนดทเปนสารพษ

• สารเบนซน (Benzene) แตกตวออกมาปนเปอนกบอาหาร

• สารสไตรน(Styrene) ทมพษท าลายไขกระดก ตบ และไต ท าใหความจ าเสอม

อนตรายจากการใชกลองโฟมเกดจากสารใดบาง

ภาชนะเมลามน

• มน าหนกเบา มกมสสนและลวดลายสวยงาม ราคาไมแพง ทนการแตกราว

• ไมควรน าภาชนะเมลามนใสอาหารหลงปรงเสรจใหม ๆ

ถงพลาสตก

ถงรอน ถงเยน

มลกษณะใสกวาถงเยนและไมมความยดหยน สามารถทนความรอนไดสงถง 100°C และทนไขมนไดด แตสามารถทน

ความเยน ไดเพยง 0°C

มลกษณะขนและยดหยนไดดกวาถงรอน ทนความเยนไดถง -70 องศาเซลเซยส แตทนความรอนไดไมมากนก จงไม

เหมาะสมทจะนามาบรรจอาหารทรอน

สบ

สบเกดจากการท าไขมนพชหรอสตว มาท าปฏก รยากบดางซ งมกเปนโซดาไฟ

สบควรมคาความเปนกรด-ดาง(pH) อยระหวาง 8-10

สบควรมคาความเปนกรด-ดาง (pH) อยในระดบเทาใด

ยาสระผม

การเลอกแชมพทถกตอง

• แชมพสระผมผ ใหญ ไมควรเลอกชนดทมฟองมากเกนไป จะทาใหเสนผมแตกปลายได

• แชมพสาหรบเดก จะสารทาความสะอาดจะมคณภาพทออนละมนตอผวหนงมากทสด

• แชมพสมนไพรท ไม ไดผานกระบวนการผลตท ไดมาตรฐาน อาจมปญหาหนงศรษะคน ผมรวงได

• การใชแชมพขจดรงแค ควรใชอยางตอเนอง 2-3 เดอน

ยาสฟน

ประกอบไปดวยสารขดส ชวยกาจดส คราบฟน คราบจลนทรยจากอาหาร ซงตองไมท าอนตรายเคลอบฟนและเนอฟน

• เปนสารทอยในยาสฟนชวยปองกนฟนผ • มการก าหนดปรมาณทเตม• เปนอนตรายตอเดก

สารโซเดยมโมโนฟลออไรดฟอสเฟต (Na2PO3F) ในยาสฟน

เดกทมอายต ากวา 6 ขวบ จงควรใชปรมาณยาสฟนเทาเมลดถวเขยว

น ายาบวนปาก

ท าหนาทตานเชอจลนทรย ขจดคราบอาหาร ลดกลนปาก ลมหายใจมกลนหอม ลดการกอตวของไบโอฟลมในชองปาก

น ายาบวนปากประกอบดวย • สารยบยงจลนทรย• เชน สารทเปนกลม บสไบกวนายด และ

สารประกอบฟนอล สารสกดจากธรรมชาต เปนตน

• ส สารปรงแตงกลน รส และสารเพมสมบตอน ๆ

เครองส าอาง

เครองส าอางควบคมพเศษ

เปนกลมทอาจมผลกระทบหรอมความเสยงสงทจะเกดอนตรายกบผใช

ยาสฟนผสมฟลออไรด น ายายดผม ยายอมผม

เครองส าอางควบคม

เปนกลมทอาจมผลกระทบหรอมความเสยงปานกลางทจะเกดอนตรายกบผใช

ผาเยน กระดาษเยน

แปงฝนโรยตว

ผาอนามย

สารปองกนแสงแดด

สารขจดรงแค

เครองส าอางทวไป

เปนกลมทอาจมผลกระทบหรอมความเสยงต าทจะเกดอนตรายกบผใช

น ามนทาผว โฟมลางหนา

สบถนอมผว

ครมบ ารงผว

• ท าหนาท เปรยบเสมอนเปนฟลมบาง ๆ ปองกนการระเหยของนาออกจากผวหนง

• ท าใหผวหนงชมชน ผวหนงนมขน ผวหนงเรยบเนยนขน ลดการอกเสบของผวหนง ชวยระงบอาการคนจากผวแหงและแตกได

ครมบ ารงผวจะมประสทธภาพสงสดภายใน 30-60 นาทแรกหลงจากเรมท าและจะอยไดไมเกน 4 ชวโมง

ครมบ ารงผวจะมประสทธภาพสงสดเมอใชในชวงเวลาเทาไร

สวนผมของครมบ ารงผว

• ไขมน : ไขมนจากสตว หรอ ไขมนจากพช• น า เปนสวนประกอบในครมบ ารงผว เพอชวยใหผสมกนงายขน• สารกนเสย เพอยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เชอรา และ

เชอยสต• สารอมลชน ใชปองกนการแยกชนดงกลาว เชน สารลอเรต (laureth)• สารอมน า ชวยใหความชมชนกบผวหนง เชน กลเซอรน (glycerine)

ยเรย (urea) กรดอะมโนพซเอ (PCA) เปนตน• สและน าหอม• สารกนแดด• สารสกดจากสมนไพรธรรมชาต

ครมนวดผม

• ผลตภณฑปรบสภาพผม (hair conditioner) คอ ผลตภณฑทใชปรบสภาพเสนผมหลงการสระผมดวยแชมพ

• ใหความชมชนแกเสนผม ชวยซอมแซมเสนผม

• ใหความเปนกรดแกเสนผมเพราะถาเสนผมเปนดางจะเปราะแตกหกงาย

• ลดการพนกนของเสนผม ท าใหแขงแรงขน เคลอบผวใหเรยบลน ลดการเกดไฟฟาสถต

• ปองกนเสนผมจากความรอน จากการเปาผมมวนผม ดดผม ใหความเปนเงางามแก

เสนผม ทาใหเสนผม ออนนม จดทรงงาย

เซรมบ ารงผวหนา

• มการเตมสารออกฤทธ (Active Ingredients) คลายครมในปรมาณทสงกวาครม จงออกฤทธไดเรวและมากกวาครม

• ไมจดเปนยา แตกมสวนผสมทออกฤทธมากกวาเครองส าอางทวไป

เครองส าอางคทมสวนผสมของ AHAs และ BHA

• เปนสารทมคณสมบตเปนกรด จะชวยใหผวหนงชนนอกหลดลอกออกไปไดเรวขน

• ท าใหผวหนาเรยบเนยน สดใส ยงชวยลดการเกดสว

กรดผลไม (alpha-hydroxy acids, AHAs) เปนกรดออนทพบไดในผลไมรสเปร ยว

• มะนาว (citric acid) • แอปเปล (malic acid) • ออย (glycolic acid) • มะขาม (tartaric acid)

• เปนสารทมคณสมบตเปนกรด จะชวยใหผวหนงชนนอกหลดลอกออกไปไดเรวขน

• ท าใหผวหนาเรยบเนยน สดใส• ยงชวยลดการเกดสว

เกดอาการระคายเคองแสบผว หรอผวหนงรอนแดงเปนระยะเวลานานใหหยดใชและปรกษาแพทย

เครองส าอางคทมสวนผสมของ AHAs และ BHA มอนตรายอยางไร

สารท าใหผวขาว (Whitening agents)

ผลตภณฑท าใหผวขาวมกใชสารเคมทมฤทธรบกวนการสรางเมลานน (melanin)

ในการสรางเมดส

น ายาลางเลบ

• ไมมส มกลนฉน มความเปนพษตา ระเหยงาย• เขาสรางกายไดท งทางผวหนง การสดดมและการกน• ถกทาลายทตบและถกกาจดออกทางลมหายใจและ

ปสสาวะ โดยไมมการสะสมของสารในรางกาย

มตวท าละลายอนทรยเปนสวนประกอบทส าคญ คอ อะซโตน (Acetone)

การสดดมอะซโตนจะท าใหเกดการระคายเคองตอเยอบตา เยอบจมก และเยอบทางเดนหายใจ

อะซโตน (Acetone) มอนตรายอยางไร

ยายอมผม

เสนผม คอ เปนเซลลสวนทตายแลว ไมมชวต

เปนสวนทงอกเจรญยาว ออกมาปกคลมศรษะ

ไฮโดรเจนเปอรออกไซด (hydrogenperoxide)

สารในยายอมผมทท าใหเกดการระคายเคอง คอขอใด

น ายายดผม

• มความเปนดางแรงทสด ม pH 10-14 มฤทธกด

• ควรจะใชกบเสนผมทหยกมาก ๆ• กอใหเกดอาการเจบแสบ หนง

ศรษะ เสนผมแหงและแตก

โซเดยมไฮดรอกไซดเปนสารทเปนอนตรายทอยในน ายายดผม

ผลตภณฑกนแดด

คา SPF 25 มความหมายวา ประสทธภาพในการปองกนแสงแดดได 25 เทา

ผงซกฟอก

• ชวยลดแรงตงผวของน า ท าใหน าซมเขาไปสมผสกบสงสกปรกตางๆ ไดสารลดแรงตงผว

• เสรมประสทธภาพของสารลดแรงตงผวโดยท าใหน าเปนดางเหมาะแก การปฏบตงานของผงซกฟอก

สารลดความกระดางของน า

• ชวยขจดคราบไขมนเอนไซม

น ายาซกผาขาว

• น ายาซกผาขาวทผผลตนยมใชคอ “โซเดยมไฮโปคลอไรท”

• ขจดคราบเปอนและฟอกผาขาว ยงมฤทธในการฆาเช อไดดวย

น ายาลางหองน า

• เปนกรดเกลอ (HCl) ซงเปนกรดแก• ถาถกผวหนงจะระคายเคอง ทาให

ผวหนงอกเสบ บวมแดง• ข ณ ะ ท ล า ง ห อ ง น า จ ะ ม แ ก ส

คารบอนไดออกไซดเกดข น ระคายเคองทางระบบหายใจ

ใหลางดวยน าทนทโดยใชน าปรมาณมาก ๆ ปลอยใหไหลผานตาอยางนอย 15 นาท

น ายาลางหองน ากระเดนเขาตาควรปฏบตอยางไร

กนน ายาลางหองน าควรปฏบตอยางไร

• ตองบวนปาก ลางปาก • หามท าใหอาเจยน • ใหดมน ามาก ๆ เพอเจอจางกรด หรอกนนมเพอท าลายสภาพ

ความเปนกรด แลวรบไปพบแพทย

น ายาเชดกระจก

• มแอมโมเนยเปนสวนผสม • แอมโมเนยมฤทธเปนดางและ

สามารถกดกรอน

สารขจดสงอดตนในทอ

• เปนสารทอนตรายมฤทธกดกรอนอยางแรง ไดแก โซเดยมไฮดรอกไซด หรอกรดซลฟรก

• กดผวหนงอยางรนแรงดวย แมกระทงไอระเหยของสารเหลาน กมอนตรายอยางแรงเชนกน

ลกเหมน

เปนของแขงสขาว สามารถระเหดได ใชกาจดกลนและไลแมลง

• หองน า• ตเสอผา• หองครว

ลกเหมนมกจะใชวางในบรเวณใด

ตวลกเหมนเปนสารกอมะเรง ไอทระเหดขนมาระคายเคองตาและผวหนง เปนสารกอภมแพ เปนพษตอระบบประสาท

ปรอท

เครองวดอณหภมและความดน การยอมส การผลตเยอกระดาษ พลาสตก เภสชภณฑ อปกรณในการถายรป อปกรณไฟฟา สารฆาแมลงและยาฆาเชอ

• โรคมนามาตะ• ท าอนตรายตอระบบประสาท

สวนกลาง ซงไดแก สมอง และไขสนหลง

ปรอท กอใหเกดโรคอะไร

แคดเมยม

สวนประกอบของส การคงรปพลาสตก การท าแบตเตอร และกระบวนการเชอมหรอประสานโลหะ

• โรค อไต-อไต• เกดเปนโรคไต • กระดกผ • เจบปวดบรเวณหลงและเอว อยาง

รนแรงมาก

แคดเมยม กอใหเกดโรคอะไร

ตะกว

ตะกวใชในการเชอมโลหะ

ตะกวยงมผลตอตบ หวใจและเสนเลอด ภาวะเจรญพนธ โครโมโซม และเปนกอใหเกดโรคมะเรง และความพการแตก าเนดอกดวย

ตะกว กอใหเกดโทษ

คารบอนมอนอกไซด (CO)

เมอเขาสรางกายจะสามารถจบกบเมดเลอดแดงไดดกวากาซออกซเจน รบกวนการหายใจของสงมชวต

ซลเฟอรไดออกไซด (SO2)

กาซซลเฟอรไดออกไซดรวมตวกบน าจะเกดเปนกรดซลฟวรก

เหดพษ

• เหดพษ มกมสสนฉดฉาด มกลน มเมอก หรอมยางออกมาเมอกลดออก

กลอย

กลอยเปนไมเถา ล าตนกลม มหนาม มหวใตดนเกดใกลผวดน เปลอกสฟางหรอเทา เนอขาว หรอเหลองออนอมเขยว ใบ

เรยงสลบกน

หว

สวนทมสารพษมากทสด

มนส าปะหลง

สารพษในมนส าปะหลงมลกษณะเปนของเหลวสขาวคลายนม

อยในสวนตาง ๆ เชนในกะเปาะใตผวหรอใตเปลอก ราก

การท ามนส าปะหลงใหสกดวยความรอน

การรบประทานมนส าปะหลงใหปลอดภยควรปฏบตอยางไร

ปลาปกเปา

การท าใหปลาสกดวยความรอนไมสามารถชวยลดความเปนพษได

• ไมควรบรโภคปลาปกเปา

ขอใดเปนวธการทปลอดภยในการบรโภคปลาปกเปา

แมงดาทะเล

การจ าแนกชนดของแมงดาทะเลไมสามารถลดความเสยงทจะไดรบสารพษ ทางเลอกทดคอการเลก

รบประทานแมงดาทะเล

แบบฝกหดทายบทท 4