นาฏศิลป์สร้างสรรค์เพื่อสืบ ......(ดนตร...

1 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ก นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

เอกสารประกอบชดกจกรรมกลมสาระการเรยนรศลปะ รายวชาศลปะพนฐาน

(ดนตร-นาฏศลป) ชนมธยมศกษาปท 2 ไดน าเสนอ ชดท 1 ความรเบองตนนาฏศลปสรางสรรค เพอสบสานภมปญญาทองถน มาใหผเรยนไดศกษาและไดใชในกจกรรมการเรยนการสอนโดยเนอหาประกอบชดกจกรรมการเรยนรเรองนาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม ประกอบดวย

ชดท 1 ความรเบองตนนาฏศลปสรางสรรค ชดท 2 ความรเบองตนเกยวกบระบ าสมลม ชดท 3 องคประกอบการแสดงของระบ าสมลม ชดท 4 การฝกปฏบตระบ าสมลม ขอกราบขอบพระคณผใหความรและหลกการท าผลงานวชาการ

นายถาวร ปรากฎวงษ ผบรหารสถานศกษาโรงเรยนสวรรคอนนตวทยา นางมลลกา อรญศร ครช านาญการพเศษโรงเรยนศรส าโรงชนปถมภ ทท าใหผลงานชนน ประสบความส าเรจมา ณ โอกาสนเปนอยางสง จฑามาศ นอยยม

ค ำน ำ

ข นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

สำรบญ

หนำ ค าน า ก สารบญ ข สารบญภาพ ค มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด 1 สาระส าคญ 2 จดประสงคการเรยนร 2 ค าชแจงในการใชเอกสารประกอบชดกจกรรม 3 ค าแนะน า 4 แบบทดสอบกอนเรยน 5 นาฏศลปสรางสรรค 9 นาฏศลปพนเมอง 11 หลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมอง 12 ใบงานท 1 16 ใบงานท 2 17 แบบทดสอบหลงเรยน 18 เอกสารอางอง 22 ภาคผนวก 23

ค นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

สำรบญภำพ

ภาพท หนา 1 ฟอนขนดอก 12 2 งานประเพณแหน าขนโฮง เจาพอหมนดง 13 3 ร าถวายพระพรเฉลมพระชนมพรรษาสมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาท 14 4 ระบ าเกบใบชา 15

1 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ศ 3.1 เขาใจและแสดงออกทางนาฏศลปอยางสรางสรรค วเคราะห วพากษ วจารณ คณคานาฏศลป ถายทอดความรสก ความคดอยางอสระ ชนชมและประยกตใชในชวตประจ าวน

ศ 3.2 เขาใจความสมพนธระหวางนาฏศลป ประวตศาสตรและวฒนธรรม เหนคณคาของนาฏศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

ศ 3.1 ม 2/2 สรางสรรคการแสดงโดยใชองคประกอบนาฏศลปและการละคร ศ 3.2 ม 2/2 ระบหรอแสดงนาฏศลป นาฏศลปพนบาน ละครไทย

ละครพนบานหรอมหรสพอนๆ ทเคยนยมกนในอดต

มำตรฐำนกำรเรยนร

ตวชวด

อยาลม ! ศกษามาตรฐานและตวชวดนะ

คะ

2 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

นาฏศลปไทยเปนศลปะการแสดงทมความออนชอยงดงามแสดงความเปนเอกลกษณของแตละภมภาค ซงเราสามารถน าหลกการ วธการหรอลกษณะทาร าพนฐานของการแสดงนาฏศลปไทย มกใชในการสรางสรรคการแสดงใหมความสวยงาม ตามความคดของตนโดยไดสะทอนถงความเปนเอกลกษณเฉพาะถนซงมปจจยทสามารถท าใหเกดการแสดงได เชน สภาพภมศาสตร ศาสนา ความเชอ ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม การประกอบอาชพ ซงปจจยเหลานไดถกน ามาถายทอด โดยใชทกษะดานนาฏยศพทและภาษาทาทางนาฏศลปมาสรางสรรคผลงาน ดวยการสบสานออกมาในรปแบบของการแสดง

1. นกเรยนสามารถอธบายนาฏศลปสรางสรรคได 2. นกเรยนสามารถอธบายนาฏศลปพนเมองได

3. นกเรยนสามารถอธบายหลกการประดษฐนาฏศลปสรางสรรคได

สำระส ำคญ

จดประสงคกำรเรยนร

สงท นกเรยนจะไดรบคะ

3 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

สอประกอบชดกจกรรมการเรยนรเรอง นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม กลมสาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป) ชดท 1 เรองความรเบองตนนาฏศลปสรางสรรค เปนสอทใชในการจดกจกรรมการเรยนรทสามารถใชไดทงคร ผเรยนและผทสนใจ ประกอบดวยสอ ดงตอไปน

- คมอการใชชดกจกรรมและคมอคร - เอกสารประกอบชดกจกรรม ในการใชสอผใชสามารถเลอกใชสอแตละประเภทไดตามความตองการ แตถาตองการใหม

ประสทธภาพทสมบรณควรใชสอทกประเภทประกอบกนจะสงผลใหผเรยนมประสทธภาพเพมมากขน

ค ำชแจงในกำรใชเอกสำรประกอบชดกจกรรมกำรเรยนร

4 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ใหศกษาเอกสารประกอบชดกจกรรม

ชดท 1 เรอง ความรเบองตนนาฏศลปสรางสรรค นไมใชขอสอบ นกเรยนไมตองกงวล ท าไปทละขนตอน นกเรยนจะไดความรนะคะ

ค ำแนะน ำกำรใชเอกสำรประกอบชดกจกรรมกำรเรยนร

1. ศกษาสาระส าคญและจดประสงคการเรยนร ในเอกสารประกอบชดกจกรรม

ชดท 1 เรอง ความรเบองตนนาฏศลปสรางสรรค 2. อานค าแนะน าการใชเอกสารประกอบชดกจกรรมการเรยนใหเขาใจตามขนตอน 3. ท าแบบทดสอบกอนเรยนในเอกสารประกอบชดกจกรรมการเรยนร จ านวน 10 ขอ

(ใชกระดาษค าตอบทครเตรยมให ไมควรท าในเอกสาร) 4. ศกษาเนอหาใหเขาใจและเมอศกษาเสรจสนแลวท ากจกรรมทายชดกจกรรมการเรยนร 5. ท าแบบทดสอบหลงเรยนในเอกสารประกอบชดกจกรรมการเรยนร จ านวน 10 ขอ

(ใชกระดาษค าตอบทครเตรยมให ไมควรท าในเอกสาร) 6. ตรวจค าตอบจากเฉลยในภาคผนวกเพอใหทราบความกาวหนาทางการเรยน 7. ผเรยนสามารถศกษาเพมเตมหรอทบทวนบทเรยนดวยตนเองจากเอกสารประกอบ

ชดกจกรรมการเรยนรชดนเรอง ความรเบองตนนาฏศลปสรางสรรค ทครจดท าขน 8. เอกสารประกอบชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง ความรเบองตนนาฏศลปสรางสรรค

ชดน จะเปนประโยชนตอผเรยนในรนตอไป ควรใชอยางระมดระวงเพอใหมอายการใชงาน ทยาวนาน

เมออานเขาใจแลวไปเรมท าแบบทดสอบกอนเรยนกนเลยคะ

5 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

แบบทดสอบกอนเรยน

เรอง ควำมรเบองตนนำฏศลปสรำงสรรค

ค ำชแจง 1. ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท(×) ลงในชองวางทตรงกบตวเลอกทนกเรยนเหนวาถกตองทสด 2. แบบทดสอบนมจ านวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 3. ใหเวลาท าแบบทดสอบกอนเรยน 10 นาท ............................................................................................................................. .................. 1. ขอใดคอความหมายของนาฏศลปสรางสรรค

ก. ศลปะการฟอนร าทมนษยประดษฐขนภายใตความคดทแปลกใหมเพอใหเกด ความสข ความสนกสนาน ข. ศลปะแหงการละครหรอการฟอนร า

ค. ศลปะการแสดง กรยา อาการตางๆ ทปฏบตเกยวกบนาฏศลปไทย ง. ศลปะการแสดงทเนนเอกลกษณเฉพาะถน 2. ขอใดกลาวถกตอง ก. ภมปญญาทองถนหมายถงความร ประสบการณของชาวบานทถายทอด

จากรนสรน ข. ภมปญญาทองถนหมายถง ประสบการณของชาวบานทถายทอดใหลกหลาน ค. ภมปญญาทองถนหมายถง ความเขาใจของชาวบานทมาจากบรรพบรษ ง. ไมมขอใดกลาวถก

เมอพรอมแลวเรมเลยคะ

6 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

3. ขอใดคอความหมายของนาฏศลปพนเมอง ก. การแสดงลลาทาทางในการร า ข. การรายร าประกอบดนตรไทย ค. ศลปะการรายร าทเนนความเปนเอกลกษณเฉพาะถน ง. กรยา อาการตางๆ ทปฏบตเกยวกบนาฏศลปไทย 4. ขอใด ไมใช หลกการสรางสรรคการแสดงนาฏศลป ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. อารมณ จนตนาการ 5. การแสดงชด “เซงแหยไขมดแดง” ใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมองขอใด ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. คานยม 6. การแสดงชด “ฟอนเลบ” ใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมองขอใด ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. คานยม 7. การแสดงชด “ฟอนเงยว” ใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมองขอใด ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. คานยม

คอยๆ คดนะ

คะท ำ

7 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

8. การแสดงชดใดใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมอง ดานขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ก. ร าโทน ข. ร าบวงสรวงพระธาตพนม ค. ร าวง ง. ถกทกขอ 9. การแสดงชดใดใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมอง ดานคานยม ก. ร าฉยฉายพราหมณ ข. เซงกระตบ ค. ร าปาเตะ ง. ร ากลองยาว 10. การแสดงชดใดใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมอง ดานการประกอบอาชพ ก. ร าบายศร ข. ฟอนอวยพร ค. ระบ ารอนแร ง. ฟอนเลบ

ครบแลวจา

8 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ชอ – สกล...............................................................ชน..............เลขท...........

ขอท ก ข ค ง

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

สๆคะ

กระดำษค ำตอบแบบทดสอบกอนเรยน

9 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

มำเรยนรเรองนำฏศลปสรำงสรรค

ความหมายของค าวา “นำฏศลปสรำงสรรค” มผใหความหมายไวดงน นำฏศลปสรำงสรรค หมายถง ผลงานทใชทกษะการคดคนใหมๆ ทไมซ าแบบใคร

โดยสรางขนดวยอารมณความรสกทางศลปะและการเคลอนไหวอวยวะสวนตางๆของรางกาย อยางประณต ออนชอยจนเกดความงดงามวจตรบรรจง ซงตองสรางสรรคใหสมบรณและเหมาะสมตามองคประกอบของนาฏศลป เพอใหการแสดงนาฏศลปมคณคาและสามารถสรางความบนเทง ความเพลดเพลนใจใหกบผชมได (โกวท ประวาลพฤกษและคณะ.2545. สบคนเมอ 10 มนาคม 2559)

กำรสรำงสรรคงำนนำฏศลป หมายถง การคด ออกแบบหรอเลอกสรรทาทาง ทาร าหรอ ทาเตนตางๆน ามารอยเรยงขนใหม โดยมการผสมผสานกบองคประกอบอนๆ ทงเพลง ดนตร การแตงกาย การใชทศทางการเคลอนไหวและการใชพนทใหประสานสมพนธไดอยางกลมกลนเพอน าเสนอแนวความคด ดงนน การสรางสรรคงานนาฏศลปตองมกรอบแนวคดหลกทจะน าไปส การประมวลขอมล การก าหนดรปแบบและการก าหนดองคประกอบอนๆ ทมเอกภาพสอดคลองกบแนวคดทก าหนดไว (พมณภทร ถมงรกษสตว. 2554. สบคนเมอ 10 มนาคม 2559)

จากความหมายขางตนพอจะสรปไดวา “นำฏศลปสรำงสรรค” หมายถง ศลปะการฟอนร าทมนษยประดษฐทาร าขนภายใตความคดทแปลกใหมโดยใชศลปะแขนงตางๆ มารวมกนจนท าใหผชมเกดอารมณ ความสข ความเจรญตอการชมศลปะการฟอนร าอยางสนกสนานเพลดเพลน

พอเขำใจไหมคะ

10 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ความหมายค าวา “ภมปญญำทองถน” มผใหความหมายไวดงน

ภมปญญำทองถนหรอภมปญญำชำวบำน หมายถง ความรของชาวบานในทองถน ซงไดมาจากประสบการณและความเฉลยวฉลาดของชาวบาน รวมทงความรทสงสมมาแตบรรพบรษสบทอดจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง ระหวางการสบทอดมการปรบประยกตและเปลยนแปลงจน

อาจเกดเปนความรใหมตามสภาพการณทางสงคมวฒนธรรมและสงแวดลอม (บานมหา การศกษาศลปะ

วฒนธรรม บนเทง. สบคนเมอ 10 มนาคม 2559)

ภมปญญำทองถนหรอภมปญญำชำวบำน หมายถง ทกสงทกอยางทชาวบานคดขนไดเองและน ามาใชในการแกปญหาเปนเทคนควธการเปนองคความรของชาวบานทงทางกวางและทางลก ทชาวบานคดเอง ท าเองโดยอาศยศกยภาพทมอยแกปญหาการด าเนนชวตในทองถนไดอยางเหมาะสมกบยคสมย (สารานกรมไทยส าหรบเยาวชนโดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว.ม.ป.ป.หนา16)

ภมปญญำทองถน หมายถง องคความร ความสามารถอนเกดจากการเรยนรของบคคล ในทองถนทสะสมถายทอดสบตอกนมาเปนวฒนธรรมรปแบบตางๆ เพอประโยชนในการด าเนน วถชวตของชมชนแตละแหงนนคอภมปญญา เปนสตปญญาทกสงอยางทชาวบานคดไดเองและมาใชในการแกปญหา เปนองคความรทงหมดของชาวบาน ทงกวาง ทงลกโดยอาศยศกยภาพทมอยแกปญหาการด าเนนชวตในทองถนไดอยางเหมาะสมและมความสข (สมาลน วงศมณและคณะฝาย.ม.ป.ป)

จากความหมายขางตนพอจะสรปไดวา “ภมปญญำทองถน” หมายถง สงทเปนความร ประสบการณของชาวบานทเกดขนในทองถนของตนเองแลวถกถายทอดออกมาจากคนรนหนงสคน อกรนเพอใหด ารงไวเปนวฒนธรรม เปนเอกลกษณของตนเองและชมชน

จากขอความทวา “นำฏศลปสรำงสรรคเพอสบสำนภมปญญำทองถน” พอจะสรปวา หมายถง ศลปะการฟอนร าทมนษยประดษฐขนโดยเกดจากความร ประสบการณของชาวบานทถกถายทอดจากคนรนหนงสคนอกรนหนงของแตละภมภาค โดยมการน าศลปะหลายแขนงมารวมกนภายใตความคดทแปลกใหมจนแสดงใหเหนถงความเปนเอกลกษณเฉพาะของทองถนนนๆ และยงท าใหผชมเกดอารมณ ความสข ความเจรญตอการชมนาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน ไดอยางมความสขความสนกสนาน เพลดเพลน

11 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ตอดวย “นำฏศลปพนเมอง”

ความหมายค าวา “นำฏศลปพนเมอง” มผใหความหมายไวดงน

ค าวา “นำฏศลปพนเมอง” หมายถง ศลปะการแสดงรายร าประกอบดนตร ไดแก ระบ า ร า ฟอนตางๆ ทนยมเลนกนหรอแสดงกนในแตละทองถนทมความแตกตางกนไปตามลกษณะสภาพแวดลอม ความเชอ ศาสนา ภาษา อปนสยและวถชวตความเปนอยของคนในแตละทองถน (วรฎฐา ศรธงชยกลและคณะ.2559. หนา106).

นำฏศลปพนเมอง หมายถง รปแบบการแสดงประเภทหนงทมมาตงแตสมยโบราณหรอประดษฐขนใหมมงเนนศลปะการรายร าเปนหลกมากกวาการขบรอง มความสอดคลองในการแสดง ทเปนเอกลกษณประจ าทองถนนนๆ (สมตร เทพวงษ.2548. หนา165)

นำฏศลปพนเมอง หมายถง วฒนธรรมของชาวบานทมความสมพนธเกยวของกบวถชวตของคนในหมบานนนๆ เนอหาสาระมงเนนทความบนเทง สนกสนาน แตบางครงเปนการสอนหรอเตอนใจเพอใหปฏบตหรอหามปฏบต (ฐตรตน เกดหาญ.2555. หนา 265)

นำฏศลปพนเมอง หมายถง ศลปะการแสดงประกอบดนตร เชน ฟอน ร า ระบ า โขน แตละทองถนจะมชอเรยกและมลลาทาทางการแสดงทแตกตางกนไป สาเหตหลกมาจากภมอากาศ ภมประเทศของแตละทองถน ความเชอ ศาสนา ภาษา นสยใจคอ ผคน ชวตความเปนอยของ แตละภาค (กฤตกา ค าพทกษ.2555. สบคนเมอ12 มนาคม 2559)

จากความหมายขางตนพอจะสรปไดวา นำฏศลปพนเมอง หมายถง ศลปะการรายร าประกอบดนตรโดยอาจมสาเหตมาจากสภาพทางภมศาสตร ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ คานยมและการประกอบอาชพ ของแตละภมภาค เพอแสดงใหเหนถงความเปนเอกลกษณเฉพาะทองถนนนๆ

พอเขำใจละใชไหมคะ !

ตอไปมำดหลกกำรสรำงสรรคกน

เลย

12 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ภาพท 1 : ฟอนขนดอก ทมาของภาพ :จฑามาศ นอยยม (2559)

หลกกำรสรำงสรรคนำฏศลปพนเมอง

การแสดงนาฏศลปพนเมองของไทย แบงออกเปน 4 ภาค ไดแก ภาคเหนอ ภาคกลาง

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใต ซงแตละภาคจะมลกษณะทเปนเอกลกษณเฉพาะของภาคนนๆแตกตางกนออกไปโดยมหลกการสรางสรรค ดงน

1. สภำพทำงภมศำสตร

มอทธพลตอการสบทอดวฒนธรรมทองถนของแตละภาคเนองจากในอดตมการคมนาคมหรอการตดตอกบสวนกลางคอนขางยากล าบาก ภมภาคทอยหางไกลจงมกจะไดรบวฒนธรรมจากประเทศใกลเคยง จงท าใหเกดการผสมผสานทางวฒนธรรม ศลปะการแสดง การแตงกาย ดนตรและภาษา ทงทเหมอนกนและแตกตางกนอยางชดเจนของแตละภาคหรอแมนแตภาคเดยวกนกอาจจะมความแตกตางกนขนอยกบอทธพลของกลมพนเมองนนๆ เชน ฟอนไต, ฟอนเลบ, ฟอนเทยน, ฟอนภไท เปนตน

13 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

2. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศำสนำและควำมเชอ

ประเทศไทยนบเปนประเทศหนงทมความเปนประชาธปไตยในเรองของการนบถอศาสนา ผลของการนบถอศาสนาตางๆ มกเปนสวนทเกยวของกบประเพณ ความเชอ เพอประกอบพธกรรมทางศาสนาจะสะทอนความคดทท าใหเหนถงความแตกตางของการแสดงพนเมอง เชน ฟอนผนางดง, ฟอนผมด ผเมง, ฟอนบชาผแคน, เซงบงไฟ,การร าแมศร, ร ามวยโบราณ เปนตน

ภาพท 2 : งานประเพณแหน าขนโฮง เจาพอหมนดง ทมาของภาพ :จฑามาศ นอยยม (2557)

ภำพตวอยำงนะคะ

14 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

3. คำนยม

เปนขนส าคญพนฐานในการเขาใจถงพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกตางๆในชมชนเปนสงทคนในชมชนนยมปฏบตเปนธรรมเนยมตอๆกนมา เชน คานยมการท าบญ ความสนกสนาน สงศกดสทธ การแสดงความเคารพ เปนตน เชน ร าอวยพร, ร าสนวล, ร าวง, ร าเกษยณอายราชการ เปนตน

ภาพท 3 : ร าถวายพระพรเฉลมพระชนมพรรษาสมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ ทมาของภาพ :จฑามาศ นอยยม (2559)

15 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

4. กำรประกอบอำชพ

เปนสงทแสดงความเปนเอกลกษณทชดเจนของแตละทองถน เนองจากมความสมพนธกบ

วถชวต การท ามาหากน งานหตถกรรมพนบานหรอในทกๆอาชพทมในทองถน จนท าใหอาชพนนกลายเปนเอกลกษณเฉพาะทองถนของตน เชน เซงทอซน, ร าปาเตะ, เซงสวง, เซงแหยไขมดแดง เปนตน

ภาพท 4 : ระบ าเกบใบชา

ทมาของภาพ :จฑามาศ นอยยม (2551)

เมอศกษาเสรจแลวอยาลมท าใบงาน

ดวยนะจะ

16 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ใบงำนท 1 เรอง กำรแสดงนำฏศลปสรำงสรรคและนำฏศลปพนเมอง

ค ำชแจง ใหนกเรยนใสเครองหมาย / หนาขอความทถกตองและใสเครองหมาย x หนาขอความ ทไมถกตอง (10 คะแนน )

1. .................นาฏศลปหมายถงการรายร า โดยใชอวยวะสวนตางๆของรางกาย อยางออนชอยงดงาม

2. .................ค าวา “สรางสรรค” หมายถงการท าสงทมอยใหคงสภาพเดม 3. .................สงทถกถายทอดออกมาจากรนหนงสอกรนหนง เรยกวา “ภมปญญาทองถน” 4. .................การน าศลปะแขนงตางๆมาประดษฐเปนทาร าขนภายใตความคดทแปลกใหม

เรยกวา “นาฏศลปสรางสรรค” 5. .................การสรางสรรคนาฏศลปจะประกอบไปดวยองคประกอบ 3 ประการ 6. .................ค าวา “ภมปญญาทองถน”และ “ภมปญญาชาวบาน” มความหมายเหมอนกน 7. .................ศลปะวฒนธรรมทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาเรยกวา

“ภมปญญาสรางสรรค” 8. .................ลกษณะการแตงกายของการแสดงนาฏศลปพนเมองสามารถบอกไดวาเปน

การแสดงของภาคใด 9. .................นาฏศลปพนเมอง หมายถงศลปะการแสดงทท าใหเกดความสนกสนานของ

แตละภมภาค 10. .................นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถนคอศลปะการรายร าทมนษย

ประดษฐขนโดยไดรบความรเรองตางๆมาจากชาวบานภายใตความคดทแปลกใหม

17 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ใบงำนท 2

เรอง หลกกำรสรำงสรรคกำรแสดงนำฏศลป

ค ำชแจง ใหนกเรยนโยงรปภาพตอไปนใหสมพนธกบหวขอทก าหนดให ( 10 คะแนน )

1. 6.

2. 7.

3. 8.

4. 9.

5. 10.

เซงสวง

ฟอนผมดผเมง

ลเกฮล

ร ำมโนรำห

ร ำอวยพร

ระบ ำทอซน

ร ำกลองยำว

ผนำงดง

พมำนมตร

ระบ ำสโขทย

สภาพทางภมศาสตร

ขนบธรรมเนยม ประเพณศาสนา และความเชอ

คานยม

การประกอบอาชพ

18 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ค ำชแจง 1.ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท (×) ลงในชองวางทตรงกบตวเลอกทนกเรยนเหนวาถกตองทสด 2.แบบทดสอบนมจ านวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 3.ใหเวลาท าแบบทดสอบกอนเรยน 10 นาท ............................................................................................................................. .................. 1. การแสดงชดใดใชหลกการดานการประกอบอาชพ ก. ร าบายศร ข. ฟอนอวยพร ค. ระบ ารอนแร ง. ฟอนเลบ 2. การแสดงชด “ฟอนเลบ” ใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมองขอใด ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. คานยม 3. การแสดงชดใดใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมอง ดานขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ก. ร าโทน ข. ร าบวงสรวงพระธาตพนม ค. ร าวง ง. ถกทกขอ

ท ำใบงำนเสรจแลวลองท ำแบบทดสอบอกครงนะคะ

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ควำมรเบองตนนำฏศลปสรำงสรรค

19 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

4. การแสดงชด “ฟอนเงยว” ใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมองขอใด ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. คานยม 5. การแสดงชด “เซงแหยไขมดแดง” ใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมองขอใด ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. คานยม 6. การแสดงชดใดใชหลกการสรางสรรคนาฏศลปพนเมอง ดานคานยม ก. ร าฉยฉายพราหมณ ข. เซงกระตบ ค. ร าปาเตะ ง. ร ากลองยาว 7. ขอใดกลาวถกตอง ก. ภมปญญาทองถนหมายถงความร ประสบการณของชาวบานทถายทอด

จากรนสรน ข. ภมปญญาทองถนหมายถง ประสบการณของชาวบานทถายทอดใหลกหลาน ค. ภมปญญาทองถนหมายถง ความเขาใจของชาวบานทมาจากบรรพบรษ ง. ไมมขอใดกลาวถก 8. ขอใด ไมใช หลกการสรางสรรคการแสดงนาฏศลป ก. สภาพทางภมศาสตร ข. ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา ความเชอ ค. การประกอบอาชพ ง. อารมณ จนตนาการ

20 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

9. ขอใดคอความหมายของนาฏศลปพนเมอง ก. การแสดงลลาทาทางในการร า ข. การรายร าประกอบดนตรไทย ค. ศลปะการรายร าทเนนความเปนเอกลกษณเฉพาะถน ง. กรยา อาการตางๆ ทปฏบตเกยวกบนาฏศลปไทย 10. ขอใดคอความหมายของนาฏศลปสรางสรรค

ก. ศลปะการฟอนร าทมนษยประดษฐขน ภายใตความคดทแปลกใหม เพอใหเกด ความสข ความสนกสนาน

ข. ศลปะแหงการละครหรอการฟอนร า ค. ศลปะการแสดง กรยา อาการตางๆ ทปฏบตเกยวกบนาฏศลปไทย ง. ศลปะการแสดงทเนนเอกลกษณเฉพาะถน

ท ำครบแลวนะคะ

21 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ชอ – สกล..........................................................................ชน..............เลขท...........

กระดำษค ำตอบแบบทดสอบหลงเรยน

ขอท ก ข ค ง 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

คดใหดๆนะคะ

เมอท ำเสรจแลวอยำลมตรวจค ำตอบ

นะคะ

22 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

กฤตกา ค าพทกษ.(13 กนยายน 2555).ศลปะการแสดงทองถน:นาฏศลปพนเมอง.

สบคนเมอ12 มนาคม 2559,จากhttps://www.gotoknow.org/posts/286919 โกวท ประวาลพฤกษและคณะ.(2545). 88 สบคนเมอ 10 มนาคม 2559,จาก

http://dancespictures.blogspot.com/2010/11/blog-post_2028.html . บานมหา การศกษาศลปะ วฒนธรรม บนเทง. สบคนเมอ 10 มนาคม 2559,จาก

https://www.baanmaha.com/community/threads/27925. พมณภทร ถมงรกษสตว.(2554).งานวจยเรอง การสรางสรรคการแสดง ชด ภรมยร าเพย.

สบคนเมอ 10มนาคม 2560,จากhttp://fed.bpi.ac.th/2013/images/files/research/research/piromrampery.pdf.

วรฎฐา ศรธงชยกลและคณะ.(2559).หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ดนตร-นาฏศลป ม.2 ( หนา106).กรงเทพฯ:บรษทพมนาคณภาพวชาการ.

ฐตรตน เกดหาญ.(2555). ชดสบสานวฒนธรรมไทย นาฏศลปไทย. พมพครงท1. (หนา 265).ปทมธาน:สกายบกส.

สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว . (ม.ป.ป.).เลม 23,(หนา16).กรงเทพฯ:อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.

สมาลน วงศมณและคณะฝายวชาการโรงเรยนสโขทยวทยาคม จงหวดสโขทย.(ม.ป.ป.) หนงสอเอกสารหลกสตรสบสานภมปญญาทองถนสโขทย.รตนสวรรณการพมพ3.

สมตร เทพวงษ.(2548).นาฏศลปไทย:นาฏศลปส าหรบครประถมศกษา–อดมศกษา. พมพครงท2.(หนา165). กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร.

เอกสำรอำงอง

ขอบคณส าหรบขอมลนะคะ

23 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

ภำคผนวก

24 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

เฉลยใบงำนท 1 เรอง กำรแสดงนำฏศลปสรำงสรรคและนำฏศลปพนเมอง

ค ำชแจง ใหนกเรยนใสเครองหมาย √ หนาขอความทถกตองและใสเครองหมาย X หนาขอความ ทไมถกตอง (10 คะแนน )

1. .....√.........นาฏศลปหมายถงการรายร า โดยใชอวยวะสวนตางๆของรางกาย อยางออนชอย งดงาม

2. .....X........ ค าวา “สรางสรรค” หมายถงการท าสงทมอยใหคงสภาพเดม 3. .....√.......สงทถกถายทอดออกมาจากรนหนงสอกรนหนง เรยกวา “ภมปญญาทองถน” 4. .....√.........การน าศลปะแขนงตางๆมาประดษฐเปนทาร าขนภายใตความคดทแปลกใหม

เรยกวา “นาฏศลปสรางสรรค” 5. .....X.........การสรางสรรคนาฏศลปจะประกอบไปดวยองคประกอบ 3 ประการ 6. .....√..........ค าวา “ภมปญญาทองถน”และ “ภมปญญาชาวบาน” มความหมายเหมอนกน 7. .....X..........ศลปะวฒนธรรมทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาเรยกวา “ภมปญญาสรางสรรค” 8. .....√.........ลกษณะการแตงกายของการแสดงนาฏศลปพนเมองสามารถบอกไดวาเปน

การแสดงของภาคใด 9. ......√........นาฏศลปพนเมอง หมายถงศลปะการแสดงทท าใหเกดความสนกสนานของ

แตละภมภาค 10. .....√.........นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถนคอศลปะการรายร าทมนษย

ประดษฐขนโดยไดรบความรเรองตางๆมาจากชาวบานภายใตความคดทแปลกใหม

มาดเฉลยกนเลย จา

25 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

เฉลยใบงำนท 2 เรอง หลกกำรสรำงสรรคกำรแสดงนำฏศลป

ค ำชแจง ใหนกเรยนโยงรปภาพตอไปนใหสมพนธกบหวขอทก าหนดให ( 10 คะแนน )

1. 6.

2. 7.

3. 8.

4. 9.

5. 10.

เซงสวง

ฟอนผมดผเมง

ลเกฮล

ร ำมโนรำห

ร ำอวยพร

ระบ ำทอซน

ร ำกลองยำว

ผนำงดง

พมำนมตร

ระบ ำสโขทย

สภาพทางภมศาสตร

ขนบธรรมเนยม ประเพณ ศาสนา และความเชอ

คานยม

การประกอบอาชพ

26 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

ขอท ค าตอบ 1. ก 2. ก 3. ค 4. ง 5. ค 6. ข 7. ก 8. ข 9. ง 10. ค

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ขอท ค าตอบ 1. ก 2. ข 3. ข 4. ก 5. ค 6. ง 7. ก 8. ง 9. ค 10. ก

27 นาฏศลปสรางสรรคเพอสบสานภมปญญาทองถน เรองระบ าสมลม

แบบสรปผลกำรเรยนรนกเรยน

ชดท 1 เรอง ควำมรเบองตนนำฏศลปสรำงสรรค

เลขท ชอ - สกล

ผลการท ากจกรรม

รวม

แบบทดสอบ

พฒนา

หมาย

เหต

ใบงา

นท 1

ใบงา

นท 2

กอนเ

รยน

หลงเร

ยน

( 10 ) ( 10 ) ( 20 ) ( 10 ) ( 10 )

รวม เฉลยรวม รอยละ

เกณฑการประเมน ไดคะแนนจากการท าใบกจกรรมและแบบทดสอบรอยละ 80 ขนไปถอวาผาน

ลงชอ...........................................ผประเมน

(....................................................)