พยางค์ ค า และประโยค - webhuman.bsru.ac.th/e-learning/57 thai/57...

พยางค ค า และประโยค

พยางค

พยางค พยางค คอ สวนหนงของค าหรอหนวยเสยงทประกอบดวยสระตว

เดยวจะมความหมายหรอไมมกได พยางคหนงมสวนประสมตางๆ กน คอ ๑. พยญชนะ + สระ + วรรณยกต เชน ตา ด ไป มา พยางคชนดนเรยกวา ประสม ๓ สวน

๒. พยญชนะ + สระ + วรรณยกต + ตวสะกด เชน คน กน ขาว หรอ พยญชนะ + สระ+วรรณยกต+ตวการนต เชน โลเลห พาห ผว พยางคทง ๒ ชนดนเรยกวา ประสม ๔ สวน ๓. พยญชนะ+สระ+วรรณยกต+ตวสะกด+การนต เชน แพทย รกษ สทธ ฤทธ โรจน พยางคชนดนเรยกวา ประสม ๕ สวน

จะเหนไดวา พยางคแตละพยางค อยางนอยจะตองมสวนประสม ๓ สวน คอ พยญชนะ สระ และวรรณยกต อยางมากจะตองม ๕ สวน คอ พยญชนะ สระ วรรณยกต ตวสะกด และการนต จะนอยกวา ๓ สวน หรอมากกวา ๕ สวนไมได และ ค าๆ เดยวจะมพยางคเดยว หรอหลายพยางคกได ดงตวอยาง

กา ค าเดยว ๑ พยางค กาเหวา ” ๒ พยางค การะเวก ” ๓ พยางค กากนาสร ” ๔ พยางค

ค า

ความหมายของค า

ความหมายแรก หมายความวา พยางคหนงๆ คอ เสยงทเปลงออกมาครงหนงๆ ดงทใชอยในต าราอกขรวธวา ค าเปน ค าตาย และทใชในต าราฉนทลกษณวา ค าคร ค าลห หรอจ านวนค า ทใชในวรรคหนงๆ ของค าประพนธวา โคลงบาทนนมเทานนค า เปนตน

ความหมายทสอง หมายความวา ค ารองทอนหนง เปนค าหนง ดงทใชในค ากลอนบทละครตางๆ คอหมายความวา ค ากลอน ๒ วรรค เปนค าหนง เชน

“มาจะกลาวบทไป ถงสองคทรงธรรมนาถา” เรยกวา ค าหนง คอ หมายถง ค ารองค าหนง

ความหมายทสาม หมายความวา เสยงทพดออกมา ไดความหมายอยางหนง ตามความตองการของผพดจะเปนกพยางคกตาม เรยกวาค าหนง บางค ามพยางคเดยว มหลายพยางค ดงตวอยาง

‘นา’ (ทปลกขาว) เปนค า ๑ มพยางค ๑ ‘นาวา’ (เรอ) เปนค า ๑ ค า ม ๒ พยางค ‘นาฬกา’ (โมงหรอทม) เปนค า ๑ ม ๓ พยางค เปนตน

เคาเงอนของค า

ค าไทยแตเดมมกมพยางคเดยวโดดๆ คลายกบค าภาษาจน ซงใกลเคยงกน เชน พอ แม เงน ทอง ดน น า ลม ไฟ มา ชาง เปด ไก เปนตน ภายหลงรบเอาค าภาษาอน เชน บาล และสนสกฤต ซงมกมหลายๆ พยางคมาใช จงไดมพยางคมากออกไป เชน บดา มารดา สวรรณ ปถว อทก อคค สนข สกร เปนตน

ค าเหลานในภาษาอนออกเสยงมพยางคมากกวาทเราใชอย เนองจากภาษาไทยเคยใชค านอยพยางค เราจงมาตดทอนใหนอยพยางคลงกวาภาษาเดมทยมมา เชน

ส – ขะ ตดเปน สข พา – ละ ตดเปน พาล (พาน) ก – สะ – ละ ตดเปน กศล (ก – สน) กาญ – จะ – นะ ตดเปน กาญจน (กาน)

ความแตกตางระหวางค ากบพยางค ค า พยางค

๑) เสยงทเปลงออกมาตองมความหมายอาจมกพยางคกได ๒) ค าพด ๑ ค า มจ านวนพยางคไมเทากนเสมอไป ๓) มบางค าทเปนพยางคและค า เชน อ อา ๔) ค าเปนหนวยทใหญกวาพยางคหรออยางนอยทสดกเทากบพยางค

๑) เสยงทเปลงออกมาแตละครงถอเปน ๑ พยางค ๒) พยางคบางครงอาจมความหมาย ถามความหมายถอเปนค า ๓) พยางคเปนสวนหนงของค า ประกอบกนเขาเปนค า ๔) พยางคประกอบดวยสวนตางๆ ตงแต ๓ สวนถง ๕ สวน ดงตวอยางเชน นา มสวนประกอบ ๓ สวน มาน มสวนประกอบ ๔ สวน สาสน มสวนประกอบ ๕ สวน

การสรางค าในภาษาไทย

จากคณสมบตค าไทยเปนค าโดด หรอ ค าพยางคเดยว จงท าใหค าไทยมจ านวนจ ากดไมเพยงพอส าหรบการตงชอ คน สตว สงของ ตลอดจนบอกอาการความรสกตางๆ จงตองหาวธการสรางค าศพทใหมจ านวนมากขน ซงมวธการดงน

สรางโดยการประสมค า สรางโดยการแยกระดบเสยงของค าใหมระดบตางกน สรางโดยการเลยนแบบภาษาตางประเทศ สรางโดยการบญญตศพท สรางโดยการยมค า ทบศพท หรอเพยนศพท

การสรางค าในภาษาไทยโดยการประสมค า

การประสมค า หมายถง การน าค าศพทตงแต ๒ ค าขนไป มารวมกนเขา ไดค าศพทใหมขนมา วธการประสมค าทปรากฏในภาษาไทยแลวเกดค าใหมขนมา ไดแก

ค าประสม ค าซ า ค าซอน ค าค

กอนกลาวถงรายละเอยดของการสรางค าแตละแบบ ควรไดท าความเขาใจเกยวกบ ค ามลกอน ดงน

ค ามล หมายถง ค าทมมาในภาษาเดม หรอเปนค าพนฐานของภาษา สวนมากเปนพยางคเดยวและเปนค าทเรยกสงตางๆ ตลอดจนอาการทจ าเปนของมนษย ค ามลจะเปนค าไทยแทหรอค าในภาษาอนกได มลกษณะทสงเกตไดดงน

๑.เปนพยางคเดยวโดดๆ มความหมายในตวเอง เชน ค าทใชเรยกขานสงตางๆ ดงน

ค าสรรพนาม เชน ฉน ก มง เขา ส แก

ค าบอกจ านวนนบ เชน หนง สอง สาม...

ค าเรยกเครอญาต เชน พอ แม พ นอง ป ยา ตา ยาย

ค าเรยกอวยวะตางๆ ของรางกาย เชน แขน ขา หว ผม ปาก

ค าเรยกชอเครองใชในบาน เชน หมอ จาน ชาม ถวย

ค าทใชเรยกเครองมอประกอบอาชพ เชน มด ขวาน จอบ เสยม

ค าทใชเรยกชอสตวเลยง ใชงาน เชน หมา แมว เปน ไก

ค ากรยาทส าคญ เชน กน นอน นง ยน พด

ค าขยายทส าคญ เชน สง ต า ด า ขาว สวย งาม หนก เบา

๒.เปนค าทประกอบดวยหลายพยางค แตถาแยกพยางคเหลานนออกจะไมมความหมายในภาษาหรอถามความหมาย ความหมายนนกไมใกลเคยงกบค าเดมเมอรวมพยางค เชน กระถาง กระปอง สายย อาชญา เปนตน

ค าประสม (COMPOUND WORD)

หมายถง ค าทเกดจากการน าค ามลตงแต ๒ ค าขนไปมารวมกนเขาแลวเกดเปนค าใหม มความหมายตางไปจากค ามลเดม หรอเพยนไปเลกนอย โดยใชค าทมความหมายเดนเปนค าหลก หรอเปนหลกฐานแลวน าค าทมความหมายรองลงไปมาขยายไวขางหลง ค าประสมมหลายลกษณะ ดงน

๑.๑ ค าประสมทเกดจากน าค ามลทมความหมายตางกนประสมกน แลวมความหมายตางไปจากความหมายเดม แตไมทงเคาความเดม เชน

น าปลา = น า หมายถง ของเหลว ปลา หมายถง สตวน าชนดหนง สองค ารวมกน หมายถง น าทใชปรงอาหาร มรสเคม แมน า = แม หมายถง หญงผใหก าเนด น า = ของเหลว สองค ารวมกน หมายถง สายน า ค าประสมทเกดจากน าค ามลทมเนอความตางกนมาประสมกน มความใกลเคยงกบความหมายเดม เชน

ดใจ เสยใจ ใจหาย หายใจ

ค าประสมทเกดจากน าค าทยอมาจากค ายาวๆ แลวน าไปประสมกบค ามลเกดเปนค าศพทใหมแตยงรกษาความหมายของค าเดมแตละค าเอาไว ไดแกค าวา ผ ท ของ เครอง หมอ ชาว ชาง นก เชน

ชาง + ไม เปน ชางไม แปลวา คนช านาญดวยการท าของใชดวยไม

นก + รอง เปน นกรอง แปลวา คนทเกงในการรองร าท าเพลง

ค าประสมทเกดจากการเอาค าวา การ และ ความ ประสมเขาไปขางหนา เชน

การเดน การเรยน การกน

ความด ความสข ความรก

ค าประสมทเกดจากการน าค ามล ซงมรป เสยง และความหมายตางกน แตตดพยางคหรอยนพยางคใหสนเขา คลายวธสมาสในภาษาบาล เมอประสมกนแลวมความหมายเหมอนเดมกอนตดออกไป

สถาผล มาจาก สถาพร + ผล (ผลอนย งยน) สมามาลย มาจาก สมาล + มาลย (พวงดอกไม) สนทาน มาจาก สนทร + ทาน (ทานทด)

ขอสงเกตเกยวกบอกษรค าประสม ๑.ค าประสมในภาษาไทย มลกษณะเหมอนค าสมาสตางท ถาเปนค าสมาสจะตองเปนค า

ทมาจากภาษาบาล และสนสกฤตเทานน ถาเปนภาษาอนนอกเหนอจากนถอวาเปนค าประสมทงสน

๒. การเรยงค าประสมนน ถาเปนค าในภาษาไทยกเรยงค าตามระเบยบค าภาษาไทย คอ ค าทมความหมายชดเจนเรยงเปนหลกไวขางหนา ค าทมความหมายเปนรองไวขางหลง เชน

วงหลวง ปากกา น าแขง กลวยทอด แตถาเปนค าในภาษาบาล สนสกฤต การเรยงค ากเปนไปตามระเบยบของภาษาทงสอง

คอ เอาค าทมความหมายรอง หรอ ค าขยายไวขางหนา ค าหลกวางขางหลง เชน ราชการ เกษตรกรรม เบญจลกษณ วทยาศาสตร

๓. ค าประสมทเกดจากค ามลหลายค ามาประสมกน เมอเกดเปนค าใหมตองถอวาค านนเปนค าศพทเพยงค าเดยวเทานน

๔. ค าศพททขนตนดวยค าวา ชาง หมอ นก ผ การ ความ เครอง ของ ท มกเปนค าประสม

๕. ค ามลทน ามาประสมกน สามารถน ามาประสมกนได ทงค าไทยประสมค าไทยค าไทยประสมค าตางประเทศ และค าตางประเทศประสมค าตางประเทศ เชน

ค าไทย + ค าไทย เชน พอตา โรงเรยน แมน า ค าไทย + บาล เชน พลเมอง ผลไม หลกฐาน ค าไทย + สนสกฤต เชน เศรษฐศาสตร ศลปศกษา ค าไทย + ค าตางประเทศอนๆ เชน พวงหรด ขนมปง

๖. ค าประสมมตงแตประสม ๒ ค า ประสม ๓ ค า และประสม ๔ ค า

ประสม ๒ ค า เชน

ลกคด รองเทา พดลม รถราง ประสม ๓ ค า เชน กลองถายรป ผใหญบาน ไมหนบผา ยางลบหมก ประสม ๔ ค า เชน กระเปาเดนทาง กระเปาน ารอน น ามนใสผม

๗.ค าทน ามาผสมกนเปนไดทงค านาม สรรพนาม กรยา วเศษณ สนธาน อทาน เชน

ค านาม + ค านาม กลวยแขก ไฟฟา ลกเสอ ลมปาก เตาถาน พดลม ค านาม + กรยา กลวยทอด เรอขด นางหาม รปถาย เตารด เสอสาง

ค าซ า ( REDUPLICATION ) เปนการประสมค าทเกดจากน าค าพดค าเดยวกนมาพด หรอเขยนซ าค าตงแต ๒ ครงขนไป เพอประโยชนในการเปลยนเสยง และเปลยนแปลงความหมายใหแตกตางกน เวลาเขยนใชไมยมก (ๆ) แทนค าหลง ซงมการซ าค าไดหลายลกษณะ ดงน

๒.๑ ซ าค าแลวท าใหความหมายเปลยนเปนพหพจน เชน เดกๆ ลกๆ เพอนๆ หนมๆ คดๆ ใครๆ สาวๆ เธอๆ แฟนๆ

๒.๒ ซ าแลวมลกษณะเปนส านวน ของกลวยๆ เหลาน เรองหมๆ เหลอเกน พดหมาๆ อกแลว ๒.๓ ซ าแลวมความหมายแบงแยกเปนจ านวน เชน กวาดเปนหองๆ เขาทงหลานเดนมาเปนคๆ เขาใชดนสอหมดไปเปนแทงๆ

๒.๔ ซ าแลวท าใหน าหนกของค าเพมขนเปนการเนนความหมายของค า เชน

พดเทาไรๆ กไมเชอ ฝนคงตกแนๆ เลย การซ าค าเพอเพมน าหนกของค าเพมความหมาย อาจออกเสยงวรรณยกตค าหนาเปลยนไปบาง เชน

ผายาวยาว เธอสวยสวย ๒.๕ ซ าแลวใหน าหนก หรอความหมายของค าลดจากเดม เชน เธอมผวขาวๆ หนอย เธอมาหาฉนตอนสายๆ กแลวกน

๒.๖ ซ าแลวความหมายของค าบงความไมแนนอน ถาเกยวกบสถานทกไมเจาะจงไปวาเปนจดใด หรอถาเกยวกบเวลา กไมเจาะจงเวลาลงไป เชน

เขายนอยแถวๆ สะพาน เขายนอยใกลๆ หอสมด ใหคณมาพบฉนตอนเทยงๆ นะคะ ๒.๗ ซ าแลวบงความเปนพวกเดยวกน หรอสภาวะอยางใดอยางหนง เชน

เราพงพาอาศยกนแบบพๆ นองๆ ผาใหมๆ ราคาแพงเหลอเกน

๒.๘ ซ าแลวมความหมายบงถงการเคลอนไหวทด าเนนตดตอกน เชน เธอรองไหน าตาหยดเผาะๆ เชยว เขาโขลกๆ น าพรกดงลนบาน เธอเถยงแมฉอดๆ เลยแหละ ๒.๙ ค าซ าบางค ามลกษณะเลยนเสยงธรรมชาต เชน เสยงสตว เพอเลยนเสยง ธรรมชาต เปนตน

ฝนตกซๆ น าไหลจอกๆ ไกรองเจยบๆ

๒.๑๐ ค าซ าบางค าเปลยนเสยงสระใหเพยนไปบาง แตไมมากนก เชน เปรยงๆ เพยนเปน เปรยงปาง เจยวๆ เพยนเปน เจยวจาว เหงงๆ เพยนเปน เหงงหงาง ๒.๑๑ มค าซ าบางค าเปลยนเสยงค าหนาใหกรอนลง สวนใหญใชในกาพย กลอน ค าซ าลกษณะนภาษาบาลเรยกค า อพภาส สนสกฤตเรยก อภยาส เชน

แยมแยม กรอนเปน ยะแยม ยบยบ กรอนเปน ยะยบ ลวลว กรอนเปน ละลว

๒.๑๒ มค าซ าพวกหนงมลกษณะเปนค า ๒ ค แตมค าซ ากนเพยง ๑ ค เทานน และค าทไมเหมอนกนนนมความหมายใกลเคยงกน ค าซ าชนดนเรยกวา ค าซ าในค เชน

กนจบกนจบ เขาดายเขาเขม คาหนงคาเขา ในรวในวง แมสอแมชก ไดเรองไดราว

ขอสงเกตเกยวกบค าซ า ๑.ไมยมกในภาษาไทย จะใชภาษาเฉพาะกบค าซ าเทานน

ค าอนทเปนค าเดยวจะไมใชไมยมก เชน เขาสวมเสอสด าๆ (ค าซ า) เขาสวมเสอด า ด านา (ไมใชค าซ า) ๒. ค าศพทในภาษาไทย มค าบางค าไมเคยใชเปนค าซ าเลย เชน หนงสอ มะมวง แขน เทา แตค าอกพวกหนงจะใชเปนค าซ าเสมอ เชน นกออกเลาๆ แลว พดอยหยกๆ ขาวเดอดปดๆ

๓. มค าไทยบางค าอาจพดซ ากได ไมซ ากได เพราะความหมายของค าคงเดมเสมอ เชน สง อย คอย ผ

๔. ค าซ า เปนค าทสรางขนเพอใหมค าใชมากขน แมวาเมอซ ากนแลวจะมเคาความหมาย แตค านกมความหมายเฉพาะของมนเอง รวมทงมโอกาสใชตางกนออกไปดวย

๕. ค าชนดตางๆ ในภาษาไทยสามารถน ามาสรางค าดวยวธการ ซ าค าไดเกอบทงหมด เชน

ซ าค านาม เชน เดกๆ หนมๆ สาวๆ ซ าค าลกษณะนาม เชน โหลๆ คๆ ฟตๆ ซ าค าสรรพนาม เชน ใครๆ หลอนๆ ซ าค ากรยา เชน เดนๆ วงๆ นอนๆ ซ าค าวเศษณ เชน ดๆ เบาๆ หนกๆ ซ าค าอทาน เชน โอยๆ ฮาๆ

ค าซอน

คอ ค าประสมประเภทหนงทเกดจากการน าเอาค ามลทมความหมายเหมอนกนหรอคลายกน ตงแต ๒ ค าขนไปมารวมกน เกดเปนค าศพทขนใหม อาจจะมความหมายตางหรอเพยนไปจากเดม ค าซอนในภาษาไทยปรากฏในลกษณะดงน

๑. ค าซอนเกดจากค าไทยถนซอนค าไทยถน เชน เสอสาด บานเรอน ดแล เรารอน คดอาน เกยจคราน เสยหาย ขบกด ขมเหง ๒. ค าซอนเกดจากค าไทยปจจบนซอนค าไทยโบราณ เชน กลนอาย (อาย = กลน) หนมเหนา (เหนา หนม) บานนอกคอกนา (ขอก ขอบ เขต บรเวณ)

๓. ค าซอนเกดจากค าไทยซอนค าตางประเทศทเปนค ายม เชน ๓.๑ ค าไทยซอนค าเขมร เชน เลาเรยน ดงเดม ละเอยดลออ ๓.๒ ค าไทยซอนค าบาล เชน พลเมอง หลกฐาน ขาทาส ๓.๓ ค าไทยซอนสนสกฤต เชน สรางสรรค นงลกษณ รงสรรค ๓.๔ ค าไทยซอนค าตางประเทศอน เชน โคถก (พมา) แปลวา หนม ตดแจ (จน) แปลวา ตดไปโดยเรว

๔.ค าตางประเทศเปนค ายมซ ากบค ายมดวยกน ดงน ๔.๑ ค าบาล สนสกฤต ซอน ค าบาล สนสกฤต ดวยกน เชน คชสาร พนาวน ชลธาร ชลาสนธ อทธฤทธ ยานพาหนะ ๔.๒ ค าเขมรซอนค าเขมร เชน เลอเลศ สรงสนาม ขมขมน เฉลมฉลอง ๔.๓ ค าบาล สนสกฤต ซอน ค าเขมร เชน ชยชนะ เสบยงอาหาร

๕.ค าซอนค าบางค ามลกษณะเปนค าซอนสองค มกมเสยงสมผสกบค ากลาง เพอใหออกเสยงไดงายขน และสละสลวยขน เชน

อมหมพมน เกบหอมรอมรบ เจบไขไดปวย ชวยเหลอจนเจอ ซองายขายคลอง บานชองหองหอ วดวาอาราม จบมอถอแขน ถวยโถโอชาม

ประโยชนของค าซอน ๑. ซอนค าแลวชวยเนนความของค าใหชดเจนขน เพอไมใหเกดความเขาใจผด ในกรณทค านนมเสยงคลายกน หรอเสยงพองกน เชน เสยง ฆา ขา คา พองกน จงซอนค าเพอเนนความหมาย เชน ฆาฟน ขาทาส ขาเจา คณคา

๒. ซอนค าแลวชวยอธบายความหมายของค าหนงค าใหแจมแจง เชน เสอสาด ใชค าวา เสอ อธบายความหมายวา สาด ซงเปน ภาษาถน บานเรอน ใชค าวา บาน อธบายความหมายวา เรอน ซงเปน ภาษาถน ซากศพ ใชค าวา ซาก อธบายความหมายวา ศพ ซงเปน ค ายม

๓. ซอนค าแลวชวยเนนความหมายของค าใหชดขน เชน เดดขาด ดแล ขดขน กดกน ชกจง ลากถก ๔. ซอนค าแลวชวยใหเกดความหมายใหมในเชงอปมาอปไมย เชน

แจมใส เดอดรอน ขดของ ซกฟอก เลาโลม ทกทาย ๕. ซอนค าแลวชวยใหเกดความไพเราะสละสลวยของเสยง ท าใหเสยงไมหวน เชน

ไรนา เรอแพ ใหญหลวง บานเรอน ขาวปลา กดกน

๖. ซอนค าแลวชวยใหเกดค าศพทใหมขนมาในภาษา มความหมายใหม เชน

ขดของ ขดขวาง ขดแยง ขดขน ขดของ หมายถง ไมปฏบตตามได ขดขน หมายถง ตอตานผกระท ารายตน ขดขวาง หมายถง การกระท าทตองการใหเกดอปสรรค ตอการท างาน ขดแยง หมายถง มความเหนไมลงรอยกน

ค าค ( EUPHONIC COUPLET)

คอ ค าทเกดจากการน าเอาค ามาออกเสยงซ ากนแตเปลยนสระหรอตวสะกดใหตางกนออกไป เพอใหเกดความสะดวกเวลาออกเสยง ค าคจงเปนค าซ าชนดหนงทซ าเพอใหออกเสยงสะดวก รนห และกลมกลนกน ค าคนพระยาอนมานราชธน เรยกชอวา “ค าซ าทออกเสยงใหกลมกลนไพเราะรนห”

สาเหตทเกดค าค เนองมาจากการผลกดนขณะออกเสยงเพอใหเกดความกลมกลนกน มลกษณะส าคญดงน

๑. ค าคทเกดจากค าทมเสยงเดม ไมสมดลกน จงออกเสยงใหมใหมเสยงสมดลกนเปนคๆ เชน

สะกดเกา เปน สะกดสะเกา ขโมยโจร เปน ขโมยขโจร ๒. ค าคทเกดจากค าไทยทมเสยงตวสะกดแม กก ในค าหนา เมอออกเสยงแลวเสยงคอนกนจงใชคใหคกน เพอไมใหเสยงคอนกน เชน

โชกชาก เปน โชกกะชาก แลวเปน กะโชกกระชาก โตกตาก เปน โดกกตาก แลวเปน กระโตกกระตาก

๓. ค าคทยดเสยงจากค าพยางคเดยวออกเปนสองพยางค โดยถอเอาอกษรของค าแรกเปนหลก ออกเสยงพยางคหลงใหมเสยงสระตางออกไปตามแตจะออกใหสะดวกปาก ค าหลงทยดเสยงออกไปนไมมความหมาย (มลกษณะเปนเหมอนสรอยค า) เชน

ดเดอ กนแกน กวาดแกวด กวาดเกวด งอนแงน สวยเสย ไปเปย สอนเสน ซอเซอ

๔.ค าคทเกดจากการแทรกเสยงสระ พยญชนะ หรอยดเสยงตรงกลางค า เพอใหมความไพเราะ เชน

ชวาตย เปน ชวาวาตม พมพไล เปน พมพลาไล ๕. ค าคทเกดจากการออกเสยงสระหลง คกบสระหนา ในระดบเสยงเดยวกน คอ อาจเปนระดบเสยงสง ระดบเสยงกลาง และระดบเสยงต า ค าทออกเสยงคกนนสวนมากเปนค าทมอกษรตวเดยวแตมสระตางกน เชน กรมกรม นมนม บบ คค โมเม โลเล นอกจากนยงปรากฏค าคทเกดจากการออกเสยงสระในคเดยวกน เชน ปกปย หลดลย เปนตน

๖. ค าคทเกดจากการแปลงเสยงของตวสะกดในค าหลง ใหเปนเสยงนาสกในวรรคเดยวกนกบตวสะกดของค าหนา มทงทคงสระไวตามเดม และเปลยนแปลงสระไปดวย เชน

นอบนอม รวบรวม ทาบทาม หลกเลยง ถอดถอน ออดออน ๗. ค าคทมาจากค าหนามตวสะกดในแม กด กน เกย แตจะมาเปลยนตวสะกดค าหลงใหเปนแมเกย เชน

มาดหมาย เลอมลาย เลอนลอย ถอดถอย กร ากราย ฟมฟาย

การสรางค าไทยโดยการแยกเสยงของค าใหมระดบตางกน

ลกษณะการสรางค าแบบน หมายถง การใชเสยงวรรณยกต เปนเครองก าหนดความหมายของค า เพราะภาษาไทยมสวนประกอบของพยางค หรอค าอย ๓ สวน คอ พยญชนะ สระ และวรรณยกต เมอใดออกเสยงวรรณยกตของค าใหตางกน ความหมายของค านนกจะเปลยนไปดวย จงเปนผลท าใหค าไทยมจ านวนค ามากขน เปนวธการสรางค าแบบหนงในภาษาไทย เชน ปา ปา ปา ค า ค า ค า เปนตน

การสรางค าไทยโดยการเลยนแบบภาษาตางประเทศ

๑. สรางโดยเลยนวธสรางค าในภาษาเขมร มการสรางค าโดยการเตมค า หรอพยางคไปทค าเดม ดงน

๑.๑ เตมหนาค า ไดแก การเพมพยางคเขาขางหนาค าเดมโดยเตม บง บรร ประ ก า กระ กรร อะ เขาหนาค าเพอใหเขาสละสลายขน เชน

คบ เปน ประคบ บง เปน ก าบง

๑.๒ เตมหลงค า ไดแก การเพมพยางค หรอ ค าเขาขางหลงค าศพทเดม โดยเมอเพมเขาไปแลวความหมายของค าเดมไมเปลยนแปลง และค าทเพมเขาไปกไมตองการค าแปลแตอยางใด เชน

เคห เปน เคหา โมห เปน โมหา ๑.๓ เตมกลาง คอ การเพมพยญชนะแทรกลงในระหวางกลางของค าทเปนค าโดด แตไมท าใหความหมายของค าเปลยนแปลงไป ค าทเตมกลางแบบนไมมมาตรฐาน แนนอน สวนมากเปนค าทมอยในภาษาโบราณ การเตมกลางค าในลกษณะนเลยนแบบการลงอาคมของภาษาเขมร เชน

ชวย เปน ช ารวย อาจ เปน อ านาจ

การสรางค าโดยวธการบญญตศพท ศพทบญญต หมายถง ค าศพททคดขนมาเพอแทนค ายม

ไมใชค าศพททคดขนมาใชตงแตดงเดม สวนมากบญญตขนมาใชแทนค าศพทภาษาองกฤษ ซงเขามาพรอมกบวฒนธรรมดานตางๆ ซงศพทบญญตในภาษาไทย อาจแบงตามลกษณะไดดงน

๑. บญญตจากค าไทย เชน ไฟฟา พดลม ตเยน โรงเรยน เปนตน ๒. บญญตขนมาจากค าไทยกบค ายมทมอยแลวในภาษาไทย เพอใชแทนค าทน าเขามาใหม และยงไมคนเคย เชน โรงพยาบาล (พยาบาล = บ.) จกรเยบผา

๓. น าค ายมจากภาษาทคนเคยมาใชในความหมายใหม เชน วทย (ส.) แทนค าวา Radio พฒนา (บ.) แทนค าวา Develop

การสรางค าโดยการยมค า

การยมค าภาษาตางประเทศเขามาใชในภาษาไทยนน เปนไปโดยไมตงใจ แตเปนไปตามธรรมชาตของภาษา นนคอ สงคมทอยใกลชดกนยอมมการและเปลยนวฒนธรรมกน และแนนอนภาษายอมเขามาพรอมกบการแลกเปลยนวฒนธรรม นนดวย

โดยสรป

ภาษาไทยเปนภาษาตระกลค าโดด ค าสวนมากจงมพยางคเดยว และมความหมายสมบรณในตวเอง แตปจจบนกลบพบวาค าไทยกลายเปนค ามากพยางคขน ซงมลเหตส าคญเกดจาก ๒ ประเดน คอ จากผใชภาษาเอง และจากความตองการใหมค าศพทใชพอเพยงกบความกาวหนาทางวทยาการดานตางๆ วธการสรางค าขนใหมในภาษาไทยมอย ๕ วธ คอ

๑.สรางโดยวธการประสมค า ดวยวธของค าประสม,ค าซ า,ค าซอน,และค าค

๒.สรางโดยการแยกระดบเสยงของค าใหมระดบตางกน การสรางแบบนอาศยเสยงวรรณยกตเพอแยกความหมายของค าใหมความหมาย แตกตางกนออกไป

๓. สรางโดยการเลยนแบบภาษาตางประเทศ เปนวธการสรางค าทเลยนแบบวธการมาจากภาษาบาล-สนสกฤต และเขมร

๔. สรางโดยการบญญตศพท เปนการสรางค าทเกดเนองจากความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย เกดอปกรณเครองมอเครองใชใหมๆ ขน

๕. การสรางค าโดยการยมค า การยมค าภาษาตางประเทศ เขามาใชเปนไปโดยไมไดตงใจแตจะเปนไปในลกษณะการแลกเปลยนทางวฒนธรรมมากกวาอยางอน

โครงสรางของภาษาไทย : ระบบประโยค

ความหมายของประโยค

พระยาอปกตศลปสาร (๒๕๔๓ : ๑๙๑-๑๙๒) ไดแสดงแงคดเกยวกบความหมาย ลกษณะของประโยคไวในหมวดวากยสมพนธวา “วากยสมพนธในทนเปนภาษาบาล แปลเอาความวา ความเกยวของของค าพดตางๆ ในภาษาไทยของเรา” เพราะขอความทเราใชพดกนกด หรอเขยนเปนเรองราวกด ยอมตองเอาค าตางๆ มาเรยงตดตอกนไปจนไดความอยางหนงๆ และค าตางๆ ทน ามาเรยงเปนขอความนน ลวนมความ สมพนธเกยวกนทงนน ความเกยวของของค าตางๆ ในถอยค าตอนหนงๆ เชนนเรยกวา “ วากยสมพนธ” และยงไดกลาวเนนความหมายเฉพาะของค าวาประโยคไวอกวา “ประโยคคอ ถอยค าทมเนอความครบบรบรณ และประโยคหนงๆ แบงเปน ๒ ภาค คอ ภาคประธาน และภาคแสดง”

สวนประกอบของประโยค ในหนงสอหลกภาษาของพระยาอปกตศลปสารบอกไววา ประโยค

หนงๆ แบงเปน ๒ ภาค คอ ภาคประทาน และภาคแสดง ภาคประธาน ถอเปนสวนส าคญของขอความ ทผพดหรอผเขยนกลาวขน เพอแสดงใหเหนวามผกระท ากรยาวาเปนใคร หรออะไร สวนมากเปนค านามหรอสรรพนาม เชน

ฝนตกหนก ภาคประธานเปนค านาม เขามนองชายตวเลกๆ ภาคประธานเปน สรรพนาม

ภาคแสดง เปนตอนทแสดงอาการของประธานใหไดความครบวาประธานไดแสดงอาการอยางนน อยางน เชน

ฝนตก หอพกพง ฉบขบรถยนต ในภาคแสดงนมบทชวยกรยาอย ๒ สวน คอ บทกรรม และบทวกตการก

บทกรรม มหนาทชวยกรยาทมความกระจางเตมในตวใหมความสมบรณขน กรยาชนดนชอวา สกรรมกรยา และตวทมาชวยกรยาใหสมบรณนนเรยกวา บทกรรม เชน

แมวกดหน ครตนกเรยน แดงขดดน

บทวกตการก เปนบทชวยกรยา วกตรรถกรยา ซงเปนกรยาทไมมความสมบรณในตวเอง ตองอาศยกลมค ามาตอทาย เพอท าหนาทคลายกบขยายความ แตค าในบทวกตการกนไมใชค าวเศษณแตเปนค านาม หรอสรรพนาม เชน

เขาพดวา เปน วตรรถกรยา นายแดงเปน เปน วตรรถกรยา เขาคลาย เปน วตรรถกรยา เมอเตมบทวตรรถกรยาแลว ดงน เขาพดวาแมวตายแลว เปน บทวกตการก นายแดงเปนไข เปน บทวกตการก เขาคลายเธอ เปน บทวกตการก

สรปแลวประโยคหนงประโยค ตองประกอบดวยภาคประธาน และภาคแสดง ในบทประธาน มประธานเปนสวนส าคญ ภาคแสดงมบทกรยา และบทกรรมเปนสวนส าคญ ซงในบทกรยาอาจประกอบดวย สกรรมกรยา อกรรมกรยาแลวแตกรณ หรอ บทวกตรรถกรยา แลวแตเนอความของประโยคนน

การสรางประโยค หรอการเรยงล าดบเขาประโยค

การสรางประโยค หรอการเรยงล าดบเขาประโยคมขอควรค านงดงตอไปน

การน าค ามาเรยงเขาประโยคตองใหถกตองตามหลกภาษาและความนยม เชน

เขาถกเชญไปปรากฏตว เปลยนเปน เขาไดรบเชญไปปรากฏตว ตอไปนเขาจะมาในเพลง เปลยนเปน ตอไปนเขาจะรองเพลง เธอจบรถไฟเขากรงเทพฯ เปลยนเปน เธอโดยสารรถไฟเขากรงเทพฯ

การเลอกใชถอยค ามาใช ตองใหเหมาะสมกบฐานะของบคคล เชน กน : กษตรย ใชค าวา เสวย พระ ใชค าวา ฉน คนธรรมดา ใชค าวา รบประทาน ๓. ในภาษาไทยถอวา การน าค ามาเรยงเขาประโยคเปนเรองส าคญถาน าค าๆ เดยวกนมาเรยงเขาประโยคทตางต าแหนงกน ความหมายจะเปลยนไป เชน

ฉนดพ ( พ ) เปนผถกกระท า พดฉน (พ ) เปนผกระท าเอง ดพฉน จากประโยคเตมวา ดพของฉน

๔. การเรยงค าเขาประโยคในภาษาไทย ถาเปนประโยคปกตจะเรยงในล าดบ ดงน

ประธาน - กรยา นอง นอน ประธาน - กรยา - กรรม แมว กด ฉน ประธาน - กรยา - บทวกตการก เขา คลาย พอ ประธาน - กรยา - (กรรม) - บทขยาย นอง ต แมว ตายคาท (ตายคาท ขยาย ต)

๕. เนองจากภาษาไทยเปนภาษาค าโดด ดงนน ค าทกค าจงมอสระทจะน าไปใชในประโยคไดโดยไมเปลยนแปลงรปค า ไมวาค านนจะปรากฏในต าแหนงใดของประโยค

๖. ค าๆ เดยว ถาน าไปเรยงในประโยคผดทกน ความหมายจะเปลยนไปพรอมทงหนาทของค านนกเปลยนไปดวย เชน

คนแกเดนชา เปนค าวเศษณ อยางเหนแกตว เปนค าบพบท ความแกหามกนไมได เปนค านาม

รปประโยค รปประโยคจะเปนชนดใด สงเกตจากค าขนตนประโยคเปน

ส าคญ ซงแบงได ๕ รป ดงน ๑. ประโยคกรรต คอ ประโยคทมประธานขนตนประโยค หรอประโยคทเอาผแสดงอยหนาประโยค แลวจงตามดวยภาคแสดงตอไป เชน

ผชายคนนขดดน ใครมาทบานของฉน สนขกดแมว

๒. ประโยคกรรม คอ ประโยคทน าเอากรรมาขนตนประโยคหรอมาเปนประธานของประโยค เชน

ดนถกคนขด แมวถกสนขกด ปลาตดเบด ๓. ประโยคกรยา คอ ประโยคทเอากรยามาขนตนประโยคเพอตองการใหกรยานนเดนขน ค ากรยาทน ามาใชในประโยคมค า ๓ ค า คอ ม เกด ปรากฏ เชน

มพายเกดขนกลางดก เกดอบตเหตรถชนกนกลางสะพาน ปรากฏศลธรรมเสอมลงมากในสงคมปจจบน

๔.ประโยคการตคอรปประโยคกรรต หรอประโยคการตนนเอง แตมการต การก (ผรบใช) เพมเขามา เชน

แมใชนกเรยนถอนหญา เขาใหคนรกถกเสอให ๕. ประโยคกรยาสภาวะมาลา กรยาสภาวมาลา คอ กรยาทกลาขนมาลอยๆ โดยไมมประธาน และกรยาตวนนท าหนาทเหมอนค านาม ท าหนาทเปนประธานของประโยคได เชน

เดนเลนตอนเชาเปนการออกก าลงกาย เลนไพท าใหเสยทงเงนและสขภาพ กนจบกนจบท าใหอวนได

ประเภทของประโยค ถาแบงประโยคตามจดมงหมายของการใชสอสารสามารถแบงได ๔

ประเภท คอ ๑. ประโยคบอกเลา หมายถง ประโยคทมเนอความบอกเรองราว เลาเรองความเปนไปตางๆ ใหร เชน

นกบนไปในอากาศ แดงและด าท าขนมกนทบาน ๒. ประโยคปฏเสธ หมายถง ประโยคทมเนอความบอกอาการไมยอมรบ หรอไมท าตามทผพดตองการ เชน

เขาไมยอมขายหนงสอเลมน ฉนไมไดรกเธอ

๓. ประโยคค าถาม หมายถง ประโยคทมเนอความสงสย เปนค าถามเพอขอความกระจาง เชน

คณไปนครพนมมาหรอ ทานสงหนงสอเลมนคนหรอยง ๔. ประโยคบงคบหรอขอรอง หมายถง ประโยคทมเนอความบงคบใหท า หรอขอรองใหท า มขอสงเกตวาประโยคประเภทนมกประกอบดวยค าวา อยา จง โปรด วาน ชวย น าหนา เชน

โปรดชวยยกกระเปาใบนนดวยเถด อยาขามถนนทไมมทางมาลาย

ชนดของประโยค ประโยคแบงออกเปน ๓ ชนด ดงน

๑. เอกรรถประโยค (เอก+อรรถ+ประโยค) ประโยคทมความหมายเดยว หรอเนอความเปนหนง ค าวาเนอความเปนหนง หมายถง มประธาน ๑ กรยา ๑ หรอถามกรรมกมเพยง ๑ เชนกน สวนมากเปนประโยคสนๆ ทใชพดจากนในชวตประจ าวนเปนพนฐาน เชน

เราพบกนรมหนองหาร ฉนชอบเทยวตามชายทะเล ๒. อเนกรรถประโยค (อน+เอก+อรรถ+ประโยค) คอ ประโยคทประกอบดวยเอกรรถประโยคหลายๆ ประโยค โดยมสนธานเปนตวเชอม ทกประโยคในอเนกรรถประโยคลวนมความสมบรณในตวเอง มใจความเสมอกน สามารถแยกแตละประโยคใหอยตามล าพงได เชน

๒.๑ อนวยาเนกรรถประโยค คอ ประโยคทมเนอความคลอยตามกน โดยมสนธานเชอม เชน

๑) มเนอความคลอยตามกนตามเวลา ประโยคพวกนมกมค าวา แลว พอ เมอ ประกอบอยหนา เปนค าชวยสนธานเพอแสดงความตอเนองกน เชน

แลว...จง : เขาชวยงานแมแลว เขาจงไปเลนกฬา ครน...ก : ครนเขาเดนทางมาถงแลว เขากไมไปไหนอก

๒) มเนอความคลอยตามกนหรอรวมกนตามอาการ ประโยคในพวกนจะกระท ากรยาอาการเหมอนกนทงประโยคหนาและประโยคหลง โดยมสนธาน และ เปนตวเชอมหลก เชน

นายด าท านาและนายแดงท านา ละบทกรยา นายด าและนายแดงท านา นายแสงตวสงตนายเขยวตวเลกและนายแสงตวสง ทบนายขาวดวย ละบทประธาน นายแสงตวสงตนายเขยวตวตวเลกและ ทบนายขาวดวย

๓) มเนอความคลอยตามกนโดยสงเกตค ากรยา ประโยคพวกนเปนประโยคทละสนธาน และ ออกไปแตยงไดความสมบรณ เชน

เขานง และนอน และเลนจนเบอแสนเบอ ละสนธานเปน เขานง นอน เลน จนเบอแสนเบอ ๔) มเนอความตามกนแบบคาดคะเน ประโยคพวกนกไดแกประโยค ทมค าสนธานพวก ถา ถาวา ผ ผวา แม แมวา เปนตวเชอม เชน

แมวาน าในบอนแหงไป มนษยยอมหาใหมอยด ผวาเขายกทรพยสมบตใหฉนคงดใจมากทเดยว

๒.๒ พยตเรกาเนกรรถประโยค คอ ประโยคทมเนอความแยงกน หมายถง เนอความของเอกรรถประโยคหลง ขดแยงกบเนอความในเอกรรถประโยคขางหนา มขอสงเกตคอ สนธาน ทน ามาเปนค าตวเชอมมค าวา แต เปนหลก นอกจากนกมสนธานค าอนประสมเกยวกบค าวา แต เชน แตวา แต...ก แตทวา เชน

ฝนตกแตแดดออก เขาอยากสอบไดท ๑ แตเขากขเกยจอานหนงสอ

๒.๓ วกลปปาเนกรรถประโยค คอ ประโยคทมเนอความ ใหเลอกเอาอยางใดอยางหนงไมเลอกเลยไมได ประโยคชนดนประกอบดวยสนธาน หรอ มฉะนน ไมเชนนน ไมอยางนน เปนตวเชอม เชน

นายสมศกด หรอ นายวบลยเปนนายอ าเภอ คณตองหยดสบบหรมฉะนนคณจะเปนมะเรง

๒.๔ เหตวาเนกรรถประโยค คอ ประโยคทมเนอความเปนเหตเปนผลกน มลกษณะเหมอนอนวยาเนกรรถประโยค คอ มเนอความคลอยตามกน แตทวาเปนการคลอยตามกนในเชงเปนเหตเปนผลแกกน

มขอสงเกตคอ ถาเปนอเนกรรถประโยคชนด เหตวาเนกรรถประโยค ประโยคหนาตองมเนอความเปนเหต ประโยคหลงมเนอความเปนผล โดยมสนธาน จง เพราะ เพราะฉะนน ดงนน ฉะนน เปนตวเชอม เชน

น าเนายงจงชม เพราะแดดออกถนนจงลน เพราะตดตนไมมากฉะนนฝนจงไมตกตองตามฤดกาล

ขอสงเกต

๑.สนธานทเชอมประโยค ไมไดอยตรงกลางระหวางประโยคตอประโยคเสมอไป อาจอยหนาประโยค หรอแทรกระหวางค ากได

๒. ประโยคเหตวาเนกรรถ ตองขนตนดวยประโยคเหต และตามดวยประโยคผลเทานน ถาเปนประโยคผลขนกอนจะกลายเปน สงกรประโยคชนดวเศษณานโลมทนท

สงกรประโยค สงกรประโยค แปลวา ประโยคแตง ประโยคปรง หมายถง ประโยคใหญทประกอบดวยเอกรรถประโยค ๒ ประโยค โดยประโยคแรกเปนประโยคทมเนอความส าคญเปนหลก และประโยคหลงเปนประโยคทมเนอความเปนรองท าหนาทเปนประโยคประกอบ หรอ ประโยคปรงแตง ประโยคหลกเรยกวา มขยประโยค ประโยครอง หรอ ประโยคทท าหนาทประกอบ เรยก อนประโยค

สวนของประโยคสงกร ถาแจกแจงประโยคสงกรประโยคออกเปนสวน พบสวนประกอบ ๒ สวน คอ

๑. มประโยคใหญ หรอประโยคหลกอยหนงประโยค ซงเปนประโยคทมเนอความสมบรณ อาจเรยกเปนประโยคหวหนาหรอประโยคเรมได เรยกประโยคนวา มขยประโยค

๒. มประโยคเลก หรอ ประโยคปรงแตง แทรกเขามาเปนสวนหนงของประโยคใหญอยางนอย ๑ ประโยค ทบอกวาเปนสวนหนงเพราะประโยคนมเนอความไมเดนชด ไมสามารถกลาวเปนประโยคเรมได ตองอาศยองเนอความหลกจากประโยคใหญแตสวนประกอบของรปประโยคครบ ประโยคเลกนเรยกวา อนประโยค ซงแบงได ๓ ชนด คอ

๒.๑ นามานประโยค คอ อนประโยคทมหนาทคลายค านามหรอสรรพนาม สามารถประกอบเปนประธาน กรรม และบทวกตการกของประโยคเปนหลก

คนเดนรมถนนเปนต ารวจ ประกอบเปน บทประธาน เขาพดวาเครองบนตก ประกอบเปน บทวกตการก ๒.๒ คณานประโยค คอ ประโยคทท าหนาทคลายค าวเศษณ ส าหรบประกอบนาม หรอสรรพนามในประโยคหลก โดยมค าประพนธสรรพนาม ท ทซง อนเปนบทเชอม ซงบทเชอมนตองตดอยกบค านาม หรอสรรพนามขางหนาเสมอ เชน

เขารกคนไทยทรกชาตไทย กระเปาซงแขวนอยขางฝาเปนของฝากจากพ

๒.๓ วเศษณานประโยค คอ อนประโยคทท าหนาทคลายค าวเศษณ ส าหรบประกอบกรยาหรอค าวเศษณในประโยคหลกนน โดยมค าประพนธวเศษณ จน เมอ เพราะ ทาง ตาม ฯลฯ เปนบทเชอม เชน

เขาพดเรวจนฉนฟงไมทนแลว เขามาเมอเธอหลบแลว เขาสอบตกเพราะขเกยจอานหนงสอ

ขอสงเกตเกยวกบวเศษณานประโยค วเศษณานประโยค นอกจากท าหนาทคลายค าวเศษณ คอ ขยาย กรยาและวเศษณดวยกนแลว วเศษณานประโยคยงบอกหนาทตามลกษณะดงตอไปน

บอกลกษณะ เชน เขาอนญาตใหฉนไปบาน เขาท าเพราะครสอน บอกกาล เชน เขาไปเมอฝนหยดแลว เขานอนจนกระทงถงเชา

บอกสถาน เชน กงไมหกตรงหลงคาโรงรถ คนยงกนใกลบานพกของฉน ฉนซอมาจากโรงพมพในเมอง บอกเหต เชน เขาสอบไดเพราะขยนอานหนงสอ ครตเขาเพราะเขาเกเร ฝนตกเพราะกบรอง

บอกผล เชน เดกหวนมจนรองไห เขาคอยจนเปนลม บอกความเปรยบเทยบ เชน เรอแลนเรวเหมอนลมพด คนมงเธอเหมอนดาวลอมเดอน