องค์การ และ การจัดการ¸£วม... ·...

องคการ และ การจดการ

องคการ คออะไร?

คอการจดรวบรวมบคลากรอยางมระเบยบดวยความตงใจทจะทาใหบรรลถงความสาเรจ ของวตถประสงคบางอยางทมความจาเพาะเจาะจง

องคการประกอบดวยคณลกษณะสาคญ 3 ประการ คอ

ผบรหารหรอผจดการ

• ผจดการระดบตน (First-line Managers) ไดแก Supervisor หวหนางาน (Foreman)โคช

• ผจดการระดบกลาง (Middle Managers)) ไดแก หวหนาแผนก หวหนาโครงการ ผจดการ โรงงาน หวหนาหนวย,หวหนาสวน

• ผจดการระดบสง (Top Managers) ไดแก ผรบผดชอบองคการ ตดสนใจในเชงกวาง กาหนด นโยบายและ กลยทธทมผลโดยรวมตอองคการเชน ประธานกรรมการบรหาร

การจดการหรอการบรหารคออะไร?

การจดการหรอการบรหาร เปนกระบวนการของการประสานงานและรวบรวมกจกรรม ตางๆ ในการทางานของบคลากรเขาดวยกน ใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล กระบวนการ ดงกลาวซงเปนหนาทหลกเบองตนของผบรหารหรอผจดการ ประกอบดวย • การวางแผน • การจดองคการ • การชกนา • การควบคม

เพอใหม ประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล ประสทธผล (Effectiveness)

วฒนธรรมองคการและ สภาพแวดลอม ขององคการท งภาครฐ

และภาคเอกชน

แนวคดเกยวกบบทบาทของผบรหารกบวฒนธรรม แบงเปน 2 อยางคอ

1. แนวคดตามทศนะแบบดงเดม (The Omnipotent view of

Management)

2. แนวคดแบบสญลกษณ (The Symbolic View of

Management)

วฒนธรรมองคการแบงเปน 8 ประเภทคอ

1. นวตกรรมและชอบเสยง (Innovation and Risk Taking)

2. เนนในรายละเอยด (Attention to Detail)

3. เนนผลงาน (Outcome Orientation)

4. เนนบคลากร (People Orientation)

5. เนนทม (Team Orientation)

6. เนนเชงรก การมงมนไมยอมแพงายๆ (Aggressiveness)

7. รกษาสถานภาพเดม (Stability)

8. เนนการเตบโต (Non-Stability)

ทมาของวฒนธรรม พนกงานเรยนรวฒนธรรมไดอยางไร

1. เรองบอกเลา (Stories)

2. พธการ (rituals)

3. สญลกษณทางวตถ (material symbols)

4. ภาษา (language)

กรอบการมององคการสาธารณะ

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

1

ความหมายขององคการ

ทฤษฎองคการ

ความแตกตางระหวางองคการภาครฐและเอกชน

2

องคการ องคกร

3

องคการ (Organization)

• การรวมตวของกลมคน ภายใตโครงสราง มกฎเกณฑ มความสมพนธ

เชงอ านาจระหวางกน มขอบเขตทท าใหรวาผใดเปนสมาชก ผใดไมเปน

เพอบรรลวตถประสงคบางสงบางอยางรวมกน

องคกร (Organ)

• ศนยกลางของกจการทรวมประกอบกนขนเปนหนวย

4

องคการ

หนวยงาน

ควบคม

สภาพแวดลอม

ทวไป

5

หนวยงานควบคม

• สหภาพ, เครอขาย

• ลกคา, คคา

• กลมผลประโยชน

สภาพแวดลอมทวไป

• วฒนธรรม

• การเมอง

• สงคม

• เทคโนโลย

• เศรษฐกจ

• กฎหมาย

6

ทฤษฎองคการ

โครงสราง

องคการ

การออกแบบ

องคการ

วฒนธรรม

องคการ

สาเหตทตองแยกแยะความแตกตางระหวางองคการภาครฐกบเอกชน

การศกษาดานทฤษฎองคการในอดตมงศกษาองคการในภาคเอกชน

ทฤษฎองคการมกจะใชความรทางดานสงคมวทยา ทฤษฎการบรหาร และจตวทยา แตไมคอย

น าความรดานรฐศาสตรมาใช

ตวอยางของการศกษามกมาจากองคการในภาคธรกจ และเปนประเทศในโลกตะวนตก เชน

สหรฐอเมรกา หรอประเทศทมการปกครองในระบอบประชาธปไตย

วชาทฤษฎองคการมกใหความส าคญกบการศกษาและอธบายองคการในภาคเอกชน

มากกวาจะใหความส าคญกบองคการภาครฐ

จดเนนอาจจะอยในประเดนทางเศรษฐศาสตรมากกวาทางรฐศาสตร

7

“เกอบ 30 ปทแลว Allison นกรฐศาสตรอเมรกน ต งค าถามวาองคการภาครฐกบภาคเอกชนมความเหมอนกนใน

หลกพนฐานหรอไม”

8

ความแตกตางขององคการภาครฐ

&เอกชน

ความสนใจ ภาครฐสนใจบรรทดฐานทกวางกวา

ของสงคม

ผน าองคการ ภาครฐมความรบผดชอบตอ

Peo. และคนลงคะแนนเสยง

องคการ

ภาครฐปดเผย โปรงใส

ตรวจสอบได

ไมเลอกปฏบต

9

แนวคดพนฐานของทง 2 องคการไมตางกน

แนวคดตางๆสามารถน ามาประยกตใชรวมกนได

New Public Management : NPM

10

11

ภาครฐ เอกชน

เผชญปญหา

Econ + วพากษวจารณจากสาธารณะ Econ

หนาท

หลายประการ ตองรบมอกบค.ขดแยง เฉพาะดาน

ผน าองคการ

ภาครฐมาจากเสยงขางมาก ภาคเอกชนมาจากคณะกรรมการบรหาร

12

การแขงขน

ภาครฐไมไดด าเนนการในตลาดเสร ตลาดเสร/กลไกตลาด

13

ในบางคร งกลไกตลาดไมสามารถแกไขปญหาทเกดขนได ดงนน องคการภาครฐ

จงตองเขามาจดการการกบปญหาทกลไกตลาดไมสามารถแกไขปญหาได เชน

ปญหาสนคาสาธารณะ

&

free-rider

ความไมสามารถ

ของบคคล

Externalities Spillover

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

โครงสรางองคการ 1

ความซบซอน (Complexity)

การแบงงานตามหนาท (Specialization)

ความเปนทางการ (Formalization)

ความส าคญของการกระจายอ านาจ

ความสมพนธระหวางการกระจายอ านาจกบความซบซอนและ

ความเปนทางการ

2

โครงสราง

ค.ซบซอน

การรวม

อ านาจ

ค.เปน

ทางการ

3

4

ความหมาย

• ลกษณะการจ าแนกองคการออกเปน

ระดบหรอหนวยยอย ท งในแนวราบ

(Horizontal) แนวดง (Vertical) และตามลกษณะทต ง (Spatial)

• เชอวาการเพมขนของลกษณะอนใด

อนหนงจะน ามาซงการเพมความซบซอน

ขององคการ 5

แนวราบ

แนวดง

ลกษณะทต ง

• ตามความช านาญ (Specialization)

• เปนแผนก (Departmentalization)

การจ าแนกใน

แนวราบ

• จ านวนระดบช น (Levels)

• ขอบเขตการควบคม (Span of control)

การจ าแนกใน

แนวดง

• กระจายทต งในแนวราบ

• กระจายทต งในแนวดง

การจ าแนกตาม

ลกษณะทต ง

6

Specialization

• การแบงงานตามความช านาญเฉพาะทางในการท างาน (แบงงานกนท า) ถางาน

ตองการความสามารถเฉพาะทางไมสง ท าแทนกนไดงาย ไมตองแบงงานกนท ามาก

องคการจะมความซบซอนต า

Departmentalization

• การจดองคการตามจ านวนบคลากร หนาท ผลตภณฑหรอบรการ กลมลกคา

ต าแหนงทต ง กระบวนการในการผลตสนคา

7

การจ าแนกในแนวราบ

นอย ความซบซอนนอย

การแบงงานกนท า

ประธาน

บรษท

งานตดโลหะ งานประกอบ

ตวถง

งาน

เครองยนต

8

9

การจ าแนกในแนวราบ

นอย ความซบซอนนอย

การแบงงานตามแผนก

ประธาน

บรษท

ฝาย

แผนงาน ฝายบคคล ฝายการเงน

10

การจ าแนกในแนวราบมากความซบซอนสง

ความหมาย

• ความลกหรอความสงของโครงสรางองคการ

• ยงสงยงซบซอน เพราะชองทางการสอสารระหวางระดบตางๆกจะยาวขน กอใหเกดการบดเบอนได

ขอบเขตการควบคม (Span of control)

• จ านวนผใตบงคบบญชาทหวหนาคนหนงจะก ากบดแลไดอยางมประสทธภาพ ถากวางกมลกนองมาก

11

ถาองคการมความลกมาก

ขอบเขตการควบคมจะแคบ

ถาองคการมความลกนอย

ขอบเขตการควบคมจะกวาง

การจ าแนกในแนวดงนอย องคการแบน-ความซบซอนนอย

12

การจ าแนกในแนวดงมาก องคการสง-ความซบซอนมาก

13

การกระจายตวของทต งองคการ ไปตามลกษณะทางภมศาสตร อาจจะกระจาย

เปนสวนๆไปกได เชน บางภาระหนาทจะมสาขาออกไปมากกวาหนาทดาน

อนๆ

14

ประธานบรษท

สาขาภาคเหนอ สาขาภาคใต

การจ าแนกตามลกษณะทต ง

นอย-ความซบซอนนอย

15

ประธานบรษท

สาขาภาคเหนอ สาขาภาคกลาง สาขาภาค

ตะวนออก สาขาภาคใต สาขาตางประเทศ

การจ าแนกตามลกษณะทต งมาก-ความซบซอนมาก

ความหมาย

• การก าหนดรปแบบและแบบแผนของงานอยางเปนกจจะลกษณะ

อยางมแบบแผน เปนทางการ พดไดอกอยางหนงก คอ การท าให

งานนนมมาตรฐานการท างานสง (Standardization)

• หากมการก าหนดแบบแผนของงานอยางตายตวมากเทาไร

บคลากรกจะสามารถใชดลยพนจของตนไดนอยลงเทานน

16

ประโยชนของความเปนทางการ

• ใชควบคมและก าหนดพฤตกรรมของบคลากรได ท าให สามารถคาดหวงพฤตกรรมและผลการท างานได

• ใชในการประสานงานตางๆระหวางกลมในองคการ

• หากมการก าหนดแบบแผนของงานอยางตายตวมากเทาไร บคลากรกจะสามารถใชดลยพนจของตนไดนอยลงเทานน

17

การสรางความเปนทางการ

• การคดเลอกบคลากร

• ยงก าหนดคณสมบตบคลากรมาก กจะยงมความเปนทางการมาก

• การก าหนดบทบาท

• ยงนยามบทบาทชดเจน กจะยงมความเปนทางการสง

• การมนโยบาย กฎ ระเบยบ วธการปฏบต

• การฝกอบรม

• ประเพณ วฒนธรรม ทปฏบตในหนวยงาน

18

ความสมพนธระหวางความเปนทางการกบความซบซอน

• มหลกฐานเชงประจกษวาค.สมพนธระหวางการแบงงานกนตามความ

ถนด การก าหนดมาตรฐานงาน และความเปนทางการ

• ถาบคลากรมการแบงหนาทกนอยางชดเจน มความเฉพาะทางสง ม

กฎเกณฑมาก มความเปนทางการมาก ความซบซอนจะนอย

• ถามความเปนทางการต า ความซบซอนจะมาก เพราะคนจะใชดลยพนจ

ไดมากขน

19

ความหมาย

• พจารณาจากระดบทอ านาจอยางเปนทางการในการตดสนใจในเรองใดเรองหนง

กระจกอยกบบคคลใดบคคลหนง หนวยหนงหรอระดบหนง (ซงสวนมากกคอ

ระดบสง) และท าใหบคลากร (สวนมากอยในระดบลางในองคการ) แสดงความ

คดเหนเกยวกบงานของตนไดในระดบต า

• การกระจายอ านาจในการตดสนใจในองคการ

• ถากระจายนอย = รวมอ านาจ

• ถากระจายมาก = กระจายอ านาจ

20

เพอตอบสนองการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว

การกระจายอ านาจชวยจงใจบคลากรใหมสวนรวมมากขนในการตดสนใจ

ในเรองตางๆ

เปนการฝกฝนใหกบบคลากรระดบบรหารระดบลาง ใหมประสบการณตรงจาก

การตดสนใจ

21

1

2

3

การรวมอ านาจกบความซบซอนมค.สมพนธแบบผกผน

• รวมอ านาจมาก ซบซอนนอย

• รวมอ านาจนอย ซบซอนมาก

การรวมอ านาจกบความเปนทางการ ยงมขอสรปไมชดเจน

• องคการทมโครงสรางแบบเปนทางการสง จะมการรวมอ านาจหรอกระจายอ านาจกได แลวแต

ความเชยวชาญของบคลากร

• ถาบคลากรไมมความเชยวชาญ ควรอยในโครงสรางแบบรวมอ านาจ

• ถาบคลากรมความสามารถ ควรอยในโครงสรางแบบกระจายอ านาจ

22

เครองมอและเทคนคการวางแผน

เทคนคการวางแผน

การศกษาคแขง (Competitor Intelligence)

การวเคราะหในภาพกวาง (Scenario)

การพจารณาสภาพแวดลอม (Environmental Scanning)

การคาดการณรายรบ (Revenue Forecasting)

การคาดการณเทคโนโลย (Technical Forecasting)

การคาดการณ หรอ การพยากรณ(Forecasting)

เทคนคการพยากรณ

เปนการใชกฎทางคณตศาสตรประมวลขอมลในอดต เพอคาดการณผลลพธในอนาคต ปจจยสาคญของการคาดการณดวยวธน คอ มขอมลทมการเปลยนแปลงตามเวลาทมากเพยงพอ

การคาดการณเชงปรมาณ (Quantitative Forecasting)

เปนการใชความชานาญ, ดลยพนจ, ความเหน และความร โดยผเชยวชาญ เพอ คาดการณผลในอนาคต การพยากรณดวยวธนเหมาะสม เมอขอมลมขอจากดหรอยากทจะ รวบรวม

การคาดการณเชงคณภาพ (Qualitative Forecasting)

ความรเบองตนเกยวกบ การบรหารและการจดการ

เชงกลยทธ

กลยทธ (Strategy) คอ แผนการกวางๆ ทวๆ ไปทจะพฒนา

ไปถงจดมงหมายขององคการ ไดครอบครองและมผลประโยชนจาก

การใชกลยทธขององคการทเหมาะสม

กา รจ ด ก า รภาย ใต ภ า ว ะ ไ ร พ รมแดน

WEEK 8

องคการแบบโลกาภวตน (GLOBAL ORGANIZATIONS)

แบงออกเปน 3 ประเภท ดงน

• A Multinational Corporation (MNC) บรษทขามชาต คอ บรษทซงดาเนนธรกจ ระหวาง

ประเทศมากกวาหนงประเทศในเวลาเดยวกน แตบรหารงานทกแหงโดยม ฐานอยทประเทศแม

(home country) ซงแสดงใหเหนแนวคดแบบ Ethnocentric

• A Transnational Corporation (TNC) บรษทระดบโลก คอ บรษททดาเนนธรกจ ระหวาง

ประเทศมากกวาหนงประเทศในเวลาเดยวกน แตกระจายอานาจหนาทใน การตดสนใจใหกบ

ประเทศทองถนทดาเนนธรกจอย ซงแสดงใหเหนถงแนวคดแบบ Polycentric

• Borderless Organization องคการแบบไรพรมแดน เปนองคการระดบโลกทไม คานงถง

ขอบเขตสภาพทางภมศาสตรของแตละประเทศ ซงโครงสรางทางการบรหาร จะเปนแบบโลกา

ภวตน หรอระดบโลก นนคอแนวคดแบบ Geocentric

องคการจะกาวไปสการเปนองคการระหวางประเทศไดอยางไร

• ขนท 1 : Passive Response

• ขนท 2 : Initial Overt Entry

• ขนท 3 : Established International Operations

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

สวนราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน

รปแบบพเศษ เอกชน

รปแบบสวนราชการ

สวนกลาง กระทรวง ทบวง

กรม

สวนภมภาค

สวนทองถน ตอบสนองค.ตองการ

ของคนในทองถน

รฐเขาไปมบทบาททาง

Econ เพมขน

บรการสาธารณะกง

ธรกจ/เชงพาณชย

ราชการขาดค.

ยดหยน

รฐวสาหกจ กอต งโดยรฐ มฐานะ

เปนนตบคคล

อสระดานเงน /งาน/บคคล

เกบคาบรการได อยภายใตการก ากบ

ดแลของรฐ

5

การตราพระราชบญญต

องคการมหาชน พ.ศ.

2542

เปนนตบคคล มอสระ

พอสมควร

เพอรองรบภารกจดาน

สงคม การศกษา

วฒนธรรม ซงตองการค.

ยดหยนและคลองตวใน

การจดการ

ไดรบงบประมาณ

สนบสนนจากรฐ

ไมตองการแสวงหาก าไร

แตมอ านาจเรยกเกบ

คาบรการ คาธรรมเนยม

คาบ ารงได

อยภายใตการก ากบดแล

ของรฐ

7

หนวยบรการรปแบบพเศษ (Service Delivery Unit : SDU)

• สถานะเปนหนวยงานภายในระบบราชการ

• ประสทธภาพ

• คณภาพ

• มลกษณะกงอสระ ไมเปนนตบคคล

• ถอเปนสวนหนงของกระทรวงหรอกรม

• ปลดกระทรวง

• อธบด

• ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารงานของหนวยบรการรปแบบพเศษ พ.ศ. 2548

• ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

• สถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด

8

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

Private

Contracting out

Management Contract

Concession Contract

Joint Venture

องคการทจด

ท ากจก

ารสาธารณ

ะ รฐ

ทองถน

สขอนามย

เศรษฐกจ

สงคมและการศกษา

วฒนธรรม

รฐ + ทองถน

เอกชน

ลงทนมาก +ช านาญ

มอบอ านาจ

สมปทาน

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

พฒนาการของภาคประชาสงคม

บรบทเกยวกบการบรหารปกครอง

ความสมพนธระหวางภาครฐกบภาคประชาสงคม

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

ท าไมจงตองมความรวมมอระหวางองคกรปกครองสวนทองถน

รปแบบของความรวมมอ

ความรวมมอของตางประเทศ

ความรวมมอของประเทศไทย

รปแบบของความรวมมอ

สหการ การ

มอบหมาย

หนาท

การท า

ขอตกลง หนสวน

ฝร งเศส

ญป น

สหรฐอเมรกา

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.ดร.ปารณย ศรแกว

องคการและการจดการสาธารณะ (LGO1205) อ.อยรว วระพนธพงศ

การควบคมผลการดาเนนงานขององคการ (Controlling for Organizational

Performance)