ใช้ซ้ำ (reuse)techno.pnru.ac.th/pimon/5.%e0%b7%a4%e2%b9%e2%c5%c2%d… · web...

เทคโนโลยสะอาด

(Clean Technology)

เมอเราพดกนถงเทคโนโลยสะอาด (Clean technology) หลายคนคงไมร ถงความหมายทแทจรงวาคออะไร?

เทคโนโลยสะอาด คอ เครองมอทนำามาใชในกระบวนการผลตทกภาคธรกจ เพอชวยลดผลกระทบตอสภาพแวดลอม โดยใชวตถดบในการผลตใหนอยลง และมปรมาณของเสยทเกดจากการผลตใหนอยทสด แตยงคงปรมาณและคณภาพของผลผลตไวเหมอนเดม ซงเทคโนโลยสะอาดเปนเครองมอทสำาคญอยางหนงทชวยปองกนปญหาสงแวดลอม ดวยการลดมลพษ ลดของเสยทแหลงกำาเนด และประหยดพลงงาน อกทงยงชวยลดความเสยง และเพมประสทธภาพของการผลต รวมถงชวยลดตนทนหรอคาใชจายในการผลตไดเปนอยางด

Page 1

สำาหรบ แนวคดของเทคโนโลยสะอาดนน เกดขนจากความตองการลดผลกระทบจากกระบวนการผลต ทอาจเกดขนตอทรพยากรธรรมชาตและมนษย โดยการใชวธการใดๆ ทจะสามารถทำาใหผลกระทบทเกดจากของเสยทถกปลอยออกมาจากกระบวนการผลต ตางๆ ลดลง เมอเทยบกบวธการแบบเดม 

เทคโนโลยสะอาดจงนบวาเปนการปองกนมลพษ (Pollution Prevention: P2) ทใชหลกการลดของเสยใหนอยทสด (Waste Minimization) จงเปนการปองกนของเสยทจะเกดขนจากกระบวนการผลตทแหลงกำาเนด แทนการควบคม บำาบด และกำาจดของเสยแบบเดมซงมคาใชจายสงกวา ดงนน การลดมลพษทแหลงกำาเนดจงเปนทงการรกษาสงแวดลอมและการลดคาใชจาย ในการผลตไปพรอมๆ กนยกตวอยางเชน การใชวตถดบทมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยลงทดแทนวตถดบทใชอยเดม การออกแบบขนตอนการผลตใหม การนำาของเสยกลบมาใชซำา (Reuse) หรอการนำาของเสยกลบมาใชใหม (Recycle) เพอลดปรมาณของเสยและมลพษทจะถกปลอยออกมาจากกระบวนการผลตนน 

ดงนนเทคโนโลยสะอาดจงเปนเครองมอทมประสทธภาพในการสรางการพฒนาท ยงยน (Sustainable Development) ทำาใหสามารถรกษาคณภาพสงแวดลอมควบคไปกบการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศ เพอเพมผลผลตคณภาพของผลตภณฑ ประหยดพลงงาน และขดความสามารถในการแขงขนไดอกดวย 

โครงการ สงเสรมการผลตสงทอขนาดเลกทเปนมตรกบสงแวดลอมพนทภาคเหนอ เปนโครงการทกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ไดสนบสนนงบประมาณใหศนยวชาการและเทคโนโลยสงทอพนบาน (ฝายแกมไหม) ดำาเนนการเพอชวยใหผผลตสงทอขนาดเลกสามารถนำาแนวคดของเทคโนโลยสะอาด มาใชปฏบตเพอปรบปรงการผลตใหมความเปนมตร

Page 2

กบสงแวดลอมมากขน และนำาไปสการรบรองการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม

การผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมนจะยดตามหลกการ 1A 3R และเสรมในสวนของการบำาบดทปลายทาง 1T กลาวคอ หลกเลยง (Avoid) ลดการใชทไมจำาเปน (Reduce) ใชซำา (Reuse) นำากลบมาใชใหม (Recycle) บำาบดและทงทำาลาย (Treat and dispose) รวมถงควบคมคณภาพและความสมำาเสมอของผลตภณฑ (Quality Control & Consistency) ซงการผลตสนคาใหไดคณภาพตามตองการในครงแรกถอเปนสวนหนงในการลด ของเสยทตนทางเชนกนสงทเกณฑการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมใหความสำาคญเปนอยางยงคอ การจดการขอมล ซงเปนสงทจำาเปนและมประโยชนมากสำาหรบผผลต เพราะหากไมมขอมล ผผลตจะไมสามารถจดการการผลตอยางมประสทธภาพ หรอวดผลความสำาเรจได นอกจากนการจดการขอมลทดยงใชเปนสญญาณของปญหาหรอเหตขดของท อาจจะเกดขน การตรวจสอบขอมลอยางสมำาเสมอจะชวยใหทราบถงปญหาไดอยางรวดเรวและ แกไขไดทนทวงท

การจดการขอมลจะเกดประโยชนคมคากตอเมอมการนำาขอมลเหลานนมา ใชประโยชน ซงเปนสงทผผลตบางรายอาจละเลยในจดน บางครงการใช

Page 3

ขอมลมเพยงเพอตรวจสอบคาใชจายเทานน แตประโยชนทแทจรงคอการแปรขอมลเหลานเปนการปรบปรงพฒนาทเกดจากการใชความรพนฐานทางวทยาศาสตร

หลงจากทผผลตไดนำาขอเสนอแนะตางๆ ไปปฏบตอยางสมำาเสมอ และมความตองการขอรบรองการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม สามารถศกษาขอกำาหนดของเกณฑการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม ประเภทการผลตสงทอขนาดเลก ขนตอนการขอรบรอง และสมครขอรบการรบรองไดทสำานกงานทรพยากรและสงแวดลอมแตละจงหวด

กระบวนการผลตสงทอขนาดเลกทกอใหเกดมลพษมากทสด คอ กระบวนการเตรยมเสนดายและการยอมส (Wet process) แนวทางการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมจงเนนในสวนของกระบวนการนเปนสำาคญ

การลดผลกระทบตอสงแวดลอมทดทสดคอ การปองกนตงแตตนทางหรอตงแตสาเหตของของเสย ซงประกอบดวย การจดการทด (Good House Keeping) การจดบนทกชนด ปรมาณ การใชวตถดบตางๆ (Inventory Control) การหยดใชสารทเปนอนตราย (Hazardous compounds substitution) และการควบคมกระบวนการ (Process Optimization) ถดมาจงเปนการใชซำาหรอนำากลบมาใชใหม (Reuse/Recycle) ทายทสดจงนำาไปสการบำาบดและทำาลาย

หากผผลตไมไดคำานงถงการปองกนทตนทางมากอน แตพจารณาเพยงการบำาบดและทำาลาย นอกจากจะไมเกดความคมคาทางเศรษฐศาสตรแลว บอยครงผลกระทบตอสงแวดลอมไมไดลดลงจากเดมแตอยางใด

แนวทางการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม

ผผลตจงควรใหความสำาคญกบขอแนะนำาแนวทางการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมน ตามลำาดบ คอ

Page 4

1A (AVOID-หลกเลยง)3R (REDUCE-ลดการใชทไมจำาเปน REUSE-ใชซำา RECYCLE-นำากลบไปใชใหม) และสดทาย 1T (TREAT & DISPOSE-บำาบดและทงทำาลาย)

สำาหรบขอแนะนำาเกยวกบการควบคมคณภาพและความสมำาเสมอของผลตภณฑ (Quality Control & Consistency) เปนขอแนะนำาทผผลตสงทอขนาดเลกควรนำาไปประยกตใชใหเขากบการผลตของตนใหมากทสดเทาทจะทำาได เพราะจะเปนตวบงชวาผผลตจะสามารถยกระดบการผลตใหสงขนไดมากเพยงใด ดงแสดงในรป

การควบคมคณภาพและความสมำาเสมอของผลตภณฑเปนพนฐานสำาคญทจะรองรบ 1A และ 3R

หลกเลยง (Avoid) ลดการใชทไมจำาเปน (Reduce) ใชซำา (Reuse) นำากลบมาใชใหม (Recycle) บำาบดและทงทำาลาย (Treat & Dispose) ควบคมคณภาพและความสมำาเสมอ (Quality Control &

Consistency) ขนตอนการขอรบรองการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมประเภทการ

ผลตสงทอขนาดเลก

Page 5

การรบรองสถานประกอบการสงทอขนาดเลกทมการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม พนทภาคเหนอ

ลดการใชทไมจำาเปน (Reduce)R1-

1ยอยวสดใหสใหละเอยดเพอใหสกดสไดมากขน และใชเวลาในการตมสกดนอยลง โดยอาจใสในถงตาขายเพอชวยใหแยกกากวสดไดสะดวก

R1-2

ใชเกลอในการยอมสไดเรกททเหมาะสมกบความเขมของส โดยศกษาจากคมอการยอมสหรอสอบถามจากผขาย (แตการใชนอยกวาปรมาณทจำาเปนตองใชจะเปนการสญเสยมากกวาการประหยด)

R1-3

ลดความถในการถายนำาลางทง โดยเพมจำานวนอางลางใหมากขน เพอใหสามารถใชหลกการลางแบบสวนทาง (Counter flow) ดหวขอใชซำา (REUSE) ซงสามารถลางฝายไดสะอาดเชนเดยวกบการลางแบบนำาลน แตใชนำานอยกวากนมาก

R1-4

ลดการรวไหลของนำาโดย ตรวจสอบและซอมแซมรอยรว หรอการชำารดของอปกรณในระบบนำาอยางสมำาเสมอ

R1-5

ลดการใชเชอเพลงโดยปรบปรงเตาใหลดการสญเสยความรอนลง เชน

ทำาวสดบงเตา เพอลดการสญเสยความรอนสพนทโดยรอบเตา กรณทเตาขนาดเลก และยอมปรมาณนอยๆ

ทำาความสะอาดหวเตาอยางนอยเดอนละครง (กรณใชเตาแกส) และปรบสดสวนของอากาศและเชอเพลงใหอยในเกณฑเหมาะสม

หมฉนวนหมอทใช เพอลดการสญเสยความรอนสพนทโดยรอบเตา

Page 6

R1-6

ลดการนำาสงสกปรกหรอสงปนเป อน (เชน ในขนตอนการลางทำาความสะอาดฝาย การลางส) ขามไปยงขนตอนการลางถดไป โดยการบดหมาด หรอป นหมาดกอน

ใชซำา (Reuse)R2-

1ใชการลางแบบสวนทาง (Counter flow) และถายนำาทสกปรกออกทละอางรวมทงบด/ป นหมาด กอนยายฝายไปลางยงอางถดไป เพอลดปรมาณสงสกปรกทจะปนเป อนในอางลางถดไป ดงแสดงในรปท R2-1

Page 7

รปท R2-1 การใชซำานำาลางตามหลกการลางสวนทาง (Counter Flow)

R2-2

นำาลางสดทายสามารถนำาไปใชเปนนำาลางรอบแรกได ภายใตหลกการทนำาลางทใชงานแลว หากยงสะอาดกวาฝายทจะนำามาลางยงสามารถใชได โดยฝายจะสะอาดเหมอนกบนำาทสะอาดทสดทใชเปนนำาลางสดทาย ทำาใหสามารถลางฝายไดสะอาดเทาเดมโดยใชนำานอยลง และเกดนำาเสยนอยลง

R2-3

หากมการยอมหลายๆ สในวนเดยวกน ควรทำาการยอมจากสออนไปสเขม เพอใหสามารถใชนำาลางซำาได

R2-4

ฝายทเหลอจากการใชงานใหแยกเปนสดสวนเพอใหสามารถนำากลบมาใชไดสะดวก

R2-5

เชอกฟาง ถงพลาสตก และวสดอนๆทสามารถนำากลบมาใชซำาไดใหแยกเปนสดสวนและนำากลบมาใชซำาเทาทจะทำาได

Page 8

นำากลบมาใชใหม (Recycle)R3-

1ใชประโยชนจากวสดทไมใชแลวทมอยในทองถน เปนวสดใหสในการยอม เชน ขเลอยไมประเภทตางๆ นำาลางครง

R3-2

เปลอกไมทสกดสออกแลวตากแหงแลวนำาไปใชเปนเชอเพลง หรอหมกทำาปย

R3-3

นำาสยอมจากเปลอกไม/นำาลางสยอมธรรมชาตทไมมการใชสารชวยตดสทเปนเกลอของโลหะหนก เชน จนส มโอกาสนำามาใชประโยชนเปนนำารดตนไมไดแตตองมพนทมากพอทจะกระจายนำาไปไดโดยไมเกดนำาขงหรอดนชมนำามากเกนไป

R3-4

นำาสทเหลอจากการยอมและยงมสเขมสามารถนำาไปยอมเสนดายเปนการยอมรองพนกอนจะนำาไปยอมสทเขมขน

ควบคมคณภาพและความสมำาเสมอ (Quality Control & Consistency)Q1-

1ทดสอบเสนดายฝายกอนยอมวาลางไขมนออกหมดหรอไม เสนดายฝายทลางไขมนออกหมดแลวจะจมนำาทงหมด และเสนดายฝายทผงแหงแลวควรจมนำาภายใน 10 วนาท ปจจยทมผลตอการลางไขมนคอ อณหภม เวลา ความเขมขน (ของสบ ผงซกฟอก ดาง) การเพมปจจยใดปจจยหนงสามารถลดปจจยอนๆ ได เชน

Page 9

การใชเวลาในการแชเสนดายฝายนานขน ทำาใหสามารถใชสบนอยลง และใชอณหภมตำาลงได ทงนตองทำาความสะอาดเสนดายฝายทกครงไมวาจะยอมสประเภทใดกตาม

Q1-2

ผาทจะนำาไปใหลกคาควรทดสอบใหแนใจวาสไมตก และสไมเปลยนกอน โดยการตดผาชนเลกๆ ซกดวยผงซกฟอก และตากแดด (ควรเกบตวอยางไวเปรยบเทยบ และทำาเปนตวอยางอางองไวดวย)

Q1-3

แบงเสนดายออกเปนพวงยอยๆ เพอใหสามารถกลบเสนดายในขณะลางไขมน หรอในขณะยอมไดงายขน และทำางานไดสะดวกขน โดยไมควรเกน 200 -350 กรม/พวง

Q1-4

ในการยอมสธรรมชาต ควรคำานวณปรมาณนำาสยอมทตองใชสำาหรบการยอมสเสนดายแตละครงทจะทำาการผลต เพอใหสยอมมความสมำาเสมอ และเพยงพอสำาหรบการยอมในครงนนๆ โดยไมตองเตรยมเพมในภายหลงซงสจะไมเหมอนเดม รวมทงไมเหลอทงมากเกนไป และมการจดบนทกปจจยการผลตทกครง

Q1-5

การยอมสรแอกทฟ ไมจำาเปนตองยอมทอณหภมนำาเดอด ยอมทอณหภมประมาณ 60?C หรอ 80?C ขนอยกบส ตองศกษาวธการยอมจากคมอหรอผขายสนนๆ แตการยอมสไดเรกทตองยอมทอณหภมนำาเดอด

Q1-6

การลางสซลเฟอร ควรใชวธตมลางสสวนเกนและโซเดยมซลไฟดออกไป

Q1-7

นำาทใชในการฟอกยอมส (โดยเฉพาะสเคม) ควรเปนนำาออน และมการกำาจดเหลกออกไปกอน

Q1-8

ในการยอมส สและสารชวยยอมทกตวควรละลาย เปนสารละลายกอนในภาชนะเลกๆจะใสลงในอางยอม สวนวธการยอมตองศกษาจากคมอหรอผขายส

Page 10

Q1-9

คำานวณเปอรเซนตสและสดสวนนำาทใชตอเสนดายทกครง เพอใหไดสทสมำาเสมอ

Q1-10

เสนดายทยงไมไดใชงาน และเสนดายทยอมสแลวรอการทอ ควรผงใหแหงสนทและจดเกบในถงพลาสตก เกบไวในททไมถกแสงแดดระบวนท สทยอม ใหชดเจน

Q1-11

หาอปกรณควบคมการทำางาน มาชวยใหมากทสดเทาทจะทำาได เชน นาฬกาตงเวลา อปกรณวดความเปนกรด-ดาง

Q1-12

ใชนำาทเหมาะสมกบการยอม (ตรวจสอบคณภาพนำาใชอยางนอยปละสองครงหากใชนำาใตดน และสงเกตความเปลยนแปลงของนำาใช เชน ความใส ความขน กลน) เชน นำาทมสนมมากจะทำาใหสยอมธรรมชาตออกไปทางสเทา ดำา ซงสามารถใชไดหากตองการสในโทนน แตหากไมตองการควรกำาจดเหลกออกกอน ซงสามารถทำาไดหลายวธ เชน การปลอยใหสมผสอากาศและกรองสนมออก

Q1-13

วางแผนการผลตใหสามารถผลตไดอยางตอเนองในปรมาณทไมนอยเกนไปจนทำาใหตนทนการใชทรพยากร (เชน นำา) ตอหนวยผลตภณฑ (เสนดาย) สงมากขน

ขนตอนการขอรบรองการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมประเภทการผลตสงทอขนาดเลกCertification Procedure for Environmentally Friendly Production Criteria (Small Scale Textile Production)

Page 11

สญลกษณทแสดงถงการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมของผลตภณฑ

Page 12

G mark คอ สญลกษณทแสดงถงการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมของผลตภณฑประเภทตางๆ ซงรบรองโดยกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม G แสดงถง green production เปนการรบรองขนตอนการผลตผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม ปลอดภย ประหยด รกษาสงแวดลอม (ปลอดภยทงผผลต ผขาย ผซอ และผบรโภค ประหยดตนทนและการใชทรพยากร ลดการปลอยของเสย อนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม) ตามหลกการ 1A-3Rs สญลกษณรปตว G เปนโลทม 3 ระดบคอ ทอง (ดเยยม) เงน (ดมาก) และทองแดง (ด) ซงจากระยะเวลาการดำาเนนงานมา 3 ป มสถานประกอบการทไดรบโลตว G ทอง 4 แหง

การไดรบสญลกษณ G จากกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม จะตองผานการรบรองจากคณะกรรมการจากหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ดงเชนสนคาประเภทสงทอ มคณะกรรมการจากสำานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมประจำาจงหวด สำานกงานสงแวดลอมภาค และสำานกสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม และผเชยวชาญดานสงทอจากมหาวทยาลยเชยงใหม สำานกพฒนาอตสาหกรรมรายสาขา กรมสงเสรมอตสาหกรรม ทำาการตรวจรบรองขนตอนการผลต 3 ครง คอ ตรวจครงท 1 เพอประเมนสภาพทวไปของสถานประกอบการและใหคำาแนะนำาในการปรบปรงการผลตของตนเอง ตรวจครงท 2 เปนการตรวจเยยมเพอตดตามผลและใหคำาแนะนำาแกสถานประกอบการในการ

Page 13

ปรบปรงการผลตของตนเองใหเปนมตรกบสงแวดลอม ตรวจครงท 3 เปนการตรวจเพอรบรองการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม เปนการตดสนใหสถานประกอบการ ผานหรอไมผานเพอไดรบโลรปตว G เพอเปนการแสดงวา มการรบรองการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม และหากสถานประกอบการไดรบโลรปตว G จะมอายการรบรอง 3 ป ระหวางนนจะมคณะกรรมการทำาการตรวจเยยมและตดตามผลไปดวย และหากพบวาสถานประกอบการใดไมสามารถรกษามาตรฐานตามเกณฑการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม จะตองคนโลและสทธการใชสญลกษณรปตว G ใหแกกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมในทนท

หลกการของเทคโนโลยสะอาดเทคโนโลยการผลตทสะอาดเปนหลกการปองกนมลพษ (Pollution Prevention) ทใชหลกการลดของเสยเหลอนอยทสด (Waste Minimization) โดยวธการแยกสารมลพษทเกดจากกระบวนการผลตทกขนตอน ซงประกอบดวยการเปลยนแปลงกระบวนการผลตหรอการเปลยนวตถดบททำาใหเกดผลพลอยไดทไมเปนอนตราย รวมทงการลดปรมาณและความเขมขนขององคประกอบในของเสยดวยการนำาไปใชซำา (Reuse) หรอการนำากลบไปใชใหม (Recycle) จนไมสามารถนำาของเสยไปใชประโยชนไดแลว กจะนำาไปบำาบดใหถกตองตามหลกวชาการตอไป โดยมการดำาเนนการอยางเปนระบบและตอเนอง นอกจากนในการดำาเนนการเพอใหบรรลเปาหมายไดนนยงตองประกอบดวยทศนคตทดและการรวมมอกนอยางเตมทจากบคคลากรทกฝายอกดวย

Page 14

หลกการเทคโนโลยการผลตทสะอาดในการปองกนมลพษ

วธการเทคโนโลยสะอาดเทคโนโลยการผลตทสะอาด มวธดำาเนนงานแบงออกเปน 2 วธ คอ วธลดมลพษทแหลงกำาเนดและวธการนำากลบมาใชใหมหรอการใชซำา

Page 15

วธการดำาเนนงานเทคโนโลยทสะอาด

การลดมลพษทแหลงกำาเนด แบงออกเปน 2 วธ ดงน

1. การปรบเปลยนกระบวนการผลต (Process Change) แบงออกเปน 3 วธ คอ

o การปรบเปลยนวตถดบ (Input Material Change)

เปนการเลอกใชวตถดบทสะอาด หมายถง คณสมบตของวตถดบเองหรอสงปนเป อนมากบวตถดบ สงสกปรกทปนเป อนมากบวตถดบ หากเปนไปไดควรมการกำาจดออกตงแตตน คอแหลงทมากอนทจะขนเขาสโรงงาน เพอเขาสกระบวนการผลต รวมทงคณภาพตองใหไดตามมาตรฐานการผลตของโรงงานดวย 

o การปรบปรงเทคโนโลย (Technology Improvement)

เปนการเพมศกยภาพการผลตหรอการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ไดแก การปรบปรงผงโรงงาน การเพมระบบอตโนมต การปรบปรงเครองจกรและอปกรณในการผลตและการนำาเทคโนโลยใหมมาใช เพอใหเกดของเสยนอยทสดและถาหากของเสยไมสามารถลดหรอก ำาจดไดแลว กใหหาวธน ำาเทคโนโลยเพอทำาการเคลอนยายตวกลางทางสงแวดลอมเดมไปสตวกลางใหม ซงเงอนไขในการนำาเทคโนโลยมาปรบปรงมองคประกอบ 5 ประการ (5 M) ดงรป 

o การบรหารการดำาเนนงาน (Operational Management)

เปนการบรหารระบบการวางแผนและควบคมการผลต เพอเพมศกยภาพของกระบวนการผลต ใหสามารถลดตนทนการผลตและผลกระทบสงแวดลอมไดอยางมประสทธผล ไดแก การ

Page 16

ปฏบตทด การจดการทด การควบคมรายการวตถดบ การจดเกบทเหมาะสม การวางแผนการผลต การแยกกำาจดหรอบำาบดของเสยและการฝกอบรม

เงอนไขในการปรบปรงเทคโนโลย

2. การปรบเปลยนผลตภณฑ (Product Reformulation)

ผลตภณฑทเกดขนอาจมคณภาพ รปลกษณะ ขนาด ภาชนะบรรจผลตภณฑทมผลกระทบสงแวดลอม สามารถทำาการปรบปรงเพอลดปญหาได 4 วธ

o Product Change Factor เปนการออกแบบใหมเพอปรบเปลยนผลตภณฑ โดยมเงอนไขเทคนคตางๆทเหมาะสม

o Production Change Factor เปนการปรบปรงกระบวนการผลต วธการควบคมสนคา การเกบรกษา

o Market Change Factor ปรบเปลยนวธการตลาด ประมาณความตองการตลาด

o Marketing Change Factor ปรบปรงการบรการ การตลาด

Page 17

การนำากลบมาใชใหมหรอการใชซำา โดยปกตควรดำาเนนการลดการสญเสย กอนทจะหาวธนำากลบมาใชหมนเวยนหรอนำาไปสกดของมคากลบคน การหมนเวยนการใช เชน เมอนำาทรพยากรมาผานการใชงานครงหนงแลวยงมคณภาพทจะนำาไปใชงานในขนตอนอนได กควรหาวธทจะนำาไปใชใหเกดประโยชน หรอถาใชในกระบวนการอนไมไดอกแลวกจะใชวธการศกษาเทคโนโลยเพอออกแบบกระบวนการนำาทรพยากรนำา วตถดบ หรอพลงงานกลบมาใชอก หรอทำาใหเกดผลพลอยไดเพอเพมมลคาใหกบของเสย 

โรงงานอตสาหกรรมโดยทวไป สามารถนำาเทคโนโลยการผลตทสะอาดไปใชเปนการพฒนาขดความสามารถดานการผลต เพอใหเกดการแขงขนในภาคอตสาหกรรมทงภายในประเทศและการคาของตลาดโลกไดอยางแนนอน เนองจากเปนเทคโนโลยทกอใหเกดการปรบปรงอยางตอเนองและใหประโยชนอยางมากมาย ซงบางกรณการนำาเทคโนโลยการผลตทสะอาดไปปฏบตใชโดยไมเสยคาใชจายในการลงทน แตผลทไดกลบมาสามารถลดตนทนการผลตไดมาก หรอถามการลงทนกตองไดรบผลตอบแทนภายในระยะเวลาคนทน (Payback Period) ทคมคาตอการลงทน

ประโยชนเทคโนโลยสะอาด

ประโยชนตอตวเราเอง

Page 18

1. มสขภาพกายทแขงแรง ปลอดภยจากสารพษตางๆ เพราะมสารพษทปลอยสธรรมชาตและตกคางอยในผลตภณฑนอยลง สขภาพจตกดดวย

2. เทคโนโลยสะอาดทำาใหเราไดใชสนคาอตสาหกรรมทมคณภาพสงขน3. มสภาพแวดลอม ความเปนอย และคณภาพชวตดขน เชน แมน ำา

ลำาคลองจะสะอาดขนและมขยะลดนอยลง4. ประหยดคาใชจายในการรกษาพยาบาล5. มความภาคภมใจในผลงานทมสวนทำาใหเกดสงดๆ ขนในสงคม

ประโยชนตอชมชน

1. มความสมานสามคคกนระหวางขานน ชมชนและโรงงานดขนเพราะเขาใจปญหา และรวมกนหาหนทางแกไข

2. ทำาใหเกดสงคมทหนาอย มทรพยากรธรรมชาตเหลอใหใชอยางเพยงพอ เพราะมการจดสรรและ ใชทรพยากรอยางค มค า และม ประสทธภาพสงสด เชน มการนำาเอาของเสยกลบมาใชใหม เปนตน

ประโยชนตอภาคอตสาหกรรม

1. ชวยทำาใหเกดการประหยดการใชนำา วตถดบ พลงงาน และลดการเกดมลพษ โดยกระบวนการนำากลบมาใชใหมและใชซำา

2. การปรบปรงสภาพการทำางาน เทคโนโลยสะอาดจะทำาใหการทำางานมประสทธภาพเพมมากขน เนองจากคนงานมสขอนามยดขน และลดความเสยงในการเกดอบตเหตตางๆ

Page 19

3. การปรบปรงคณภาพสนคา คณภาพของสนคาเปนสงสำาคญของผผลตภาคอตสาหกรรม เนองจากตองแขงขนในระดบสากล การลดมลพษ ณ แหลงกำาเนดทำาใหคณภาพสนคาดขน

4. การเพมประสทธภาพและกำาไรการประหยดวตถดบและพลงงานนำาไปสการลดตนทนการผลต ซงเปนการเพมกำาไร และขดความสามารถในการแขงขน

5. เทคโนโลยสะอาด ทำาใหโรงงานเกดของเสยนอยลง งายตอการจดการและยงปฏบตไดตามมาตรฐานกฎหมายบานเมอง

6. การลดตนทนการบำาบดเสย การลดมลพษทแหลงกำาเนดทำาใหมลพษมปรมาณลดลง ซงจะมผลทำาใหตนทนการบำาบดของเสยลดลงดวย

7. การมภาพพจนทดตอสาธารณชน เทคโนโลยสะอาดทำาใหโรงงานหรอสถานประกอบการสะอาด และทำาใหเปนเพอนบานทดกบชมชนรอบขาง

8. เทคโนโลยสะอาดจะลดจ ำานวนมลพษจากอตสาหกรรมลง และเปนการลดการสะสมตวของความเปนพษตางๆ ในสงแวดลอม

ประโยชนตอภาครฐ

1. เทคโนโลยสะอาดชวยแบงเบาภาระกจในการตดตามตรวจสอบของภาครฐ

2. บรรลตามเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต3. สงเสรมภาพพจนของประเทศไทยในดานการจดการสงแวดลอมและ

เพมศกยภาพในการสงออก

ขนตอนสความสำาเรจในการทำาเทคโนโลยสะอาด

Page 20

1. วางแผนและจดองคกร (นโยบาย/วตถประสงค/เปาหมาย/ตงคณะทำางาน)

การวางแผนและจดองคกรนน มวตถประสงคเพอแสดงความมงมนของผบรหาร โดยการกำาหนดนโยบายและเปาหมายซงจะเปนแนวทางในการทำาเทคโนโลยสะอาด (CT) ขององคกรนนๆ นอกจากนนผบรหารสงสดยงตองใหการสนบสนนกจกรรมตางๆ โดจการจดตงคณะทำางานเทคโนโลยสะอาด (ทม CT) และในขนตอนน อาจมการพจารณาถงอปสรรคซงอาจมผลตอการดำาเนนงาน และควรเตรยมการเพอการแกไขไวดวย

2. ทำาการประเมนเบองตน (เลอกบรเวณทจะทำาการประเมน)

หลงจากทไดโครงสรางและกรอบในการทำางานแลว คณะทำางานตองทำาการประเมนเบองตนวามบรเวณใดบาง ทเกดความสญเสยและสามารถปรบปรงใหดขนได และเลอกบรเวณทจะทำาการประเมนโดยละเอยดตอไป การประเมนเบองตนอาศยหลกสามญสำานกเปนสวนใหญ และยงไมลงลกในรายละเอยด ผลจากการประเมนน จะใชเปนแนวทางกำาหนดบรเวณหรอทรพยากรทจะศกษาในการประเมนโดยละเอยดตอไป

3. ทำาการประเมนโดยละเอยด (รายกาทางเลอกทงหมด)

เมอไดพนทหรอบรเวณทเกดความสญเสยสง และตองการจะปรบปรงใหดขนแลว จงเรมทำาการประเมนโดยละเอยดเพอจดทำาสมดลมวลและพลงงาน เขา ออก เพอทำาใหทราบถงสาเหตและแหลงกำาเนดของของเสยหรอมลพษ การสญเสยพลงงาน ความเสยง และสภาพแวดลอม การทำางานทไมด จากนนจงทำารายการและจดลำาดบความสำาคญของทางเลอกเพอการปรบปรงตอไป

4. ศกษาความเปนไปได (รายการของทางเลอกทคมคาในการลงทน)

Page 21

ศกษาความเปนไปได มวตถประสงคเพอใหทราบถงระดบความละเอยดทตองทำาการศกษาในแตละทางเลอก และความพรอมของขอมล นอกจากนนสำาหรบโครงการทตองมการลงทนสง ตองประเมนความคมคาในการลงทน และทำารายการของทางเลอกทเปนไปได

5. ลงมอปฏบต (แผนปฏบตงาน/ดำาเนนงานตามแผน)

การลงมอปฏบตเพอใหทางเลอกทไดเลอกไวประสบความสำาเรจ ตองมกาวางแผนการทำางานโดยละเอยด โดยในแผนงานควรประกอบดวย เรองทจะทำา บรเวณเปาหมาย ขนตอน การปฏบต กำาหนดระยะเวลาเสรจสน และผรบผดชอบในแตละขนตอนอยางชดเจน

6. ตดตามประเมนผล (ตดตาม ตรวจสอบ อยางใกลชด)

เมอการทำางานดำาเนนไประยะหนงควรมการตดตามประเมนผลเพอใหแนใจวา การปฏบตเปนไปตามแผนงานทกำาหนดไว หรอถาหากมปญหาประการใด จะไดทบทวนแกไขเพอมใหเปนอปสรรคในการทำางานตอไป การตดตามประเมนผลยงเปนการทำาให CT ของบรษทดำาเนนตอไปอยางตอเนองและดยงขนอกดวย

Page 22

ปจจยสำาคญสความสำาเรจในการทำาเทคโนโลยสะอาด

1. ความมงมนของผบรหาร2. ความมนคงในนโยบาย3. การไดรบการฝกอบรมในทกระดบ4. มศรทธาและเปนคณคาขอเทคโนโลยสะอาดอยางแทจรง5. สรางแรงจงใจทเหมาะสม6. การมสวนรวมของพนกงานทกระดบอยางสมำาเสมอ7. มแหลงขอมลสารสนเทศททนสมย8. มทมงานทมประสทธภาพ9. ทำาเทคโนโลยสะอาดอยางตอเนอง

ปญหา อปสรรค ของการนำาเทคโนโลยสะอาดไปใช

1. ไมเขาใจแนวความคดเทคโนโลยสะอาด2. ไมมขอมล3. การไมมสวนรวมของบคคลากรในองคกร4. ขาดเทคโนโลย ทงความรของบคคลากร และการพฒนาวสดอปกรณ

เครองมอ เครองจกรทคำานงถงสงแวดลอม5. ตวอยางความสำาเรจ CT ในเชงรปธรรมยงมจำานวนนอย6. การไมยอมเปดเผยขอมลความสำาเรจของ CT ในวงกวาง7. บคคลากรทมความรความสามารถดาน CT ยงมนอย

Page 23

ตวอยางภาคอตสาหกรรมทมการนำาเทคโนโลยสะอาดมาใช

บรษท พทท โกลบอล เคมคอล จำากด (มหาชน) ทมงบ    กวา 1,200 ลานบาท เปดตวเทคโนโลยสะอาด หอเผาระบบปดระดบพนดน และระบบดด“กลบไอไฮโดรคารบอน”  เพอดแลสงแวดลอมและระดบคณภาพชวตของประชาชน โดยนำารองทจงหวดระยอง หวงใหเปนอตสาหกรรมนเวศตนแบบของไทย

Page 24

นายอนนต สรแสงทกษณ ประธานเจาหนาทบรหาร บรษท พทท โกบอล เคมคอล จำากด (มหาชน) หรอ พทท จซ เปดเผยวา ทาง พทท จซ ไดตดตาม และสอบถามปญหาของชาวบานในพนทอยางตอเนอง เมอทราบถงปญหา จงตดสนใจสรางหอเผาระบบปด ดวยงบประมาณกวา 500 ลานบาท ทสามารถเผาไหมไดอยางหมดจด ไมมเขมาควนและแสง และมผนงทดดซบเสยงและความรอน มองวาการลงทนครงน เพอประโยชนเชงนเวศ และเปนจดเรมตนของอตสาหกรรมสเขยว

ครงนเปนการเปดดำาเนนการหอเผาระบบปดระดบพนดน และระบบดดกลบไอไฮโดรคารบอน นำารองทจงหวดระยอง ดวยงบประมานลงทนกวา 1,200 ลานบาท เพอเปนการนำาเทคโนโลยทไดมาตรฐานและเปนทยอมรบในระดบสากล มาใชในการจดการดานสงแวดลอม ซงมระบบควบคมการทำางานอตโนมตตลอด 24 ชวโมง จงมความปลอดภย และเปนการสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ทำาใหภาคอตสาหกรรมกบชมชนโดยรอบสามารถอยรวมกนไดอยางกลมกลน โดยถอวาเปนเทคโนโลยสะอาดแหงแรกในประเทศไทย และใหญทสดในเอเชยดวย

Page 25

อางองhttp://www.tei.or.th/songkhlalake/database/knowledge/knowledge_ct5.html

http://www.ist.cmu.ac.th/cotton/technologyClean.php

http://www.environnet.in.th/?p=8145\

Page 26