akc filmi ve torax ct radyolojik değerlendirme

Akciğer Grafisi

Değerlendirme

X-ışın tüpü

Posteroanterior (PA) akciğer grafisi

X-ışın tüpü

Lateral (sol yan) akciğer grafisi

• Sol yan akciğer grafisinde x-ışınları sağ taraftan girip sol taraftan çıkar.• Kalbin yaklaşık 2/3’ü orta hattın solunda yer alır

• ApikolordotikApikal ve orta lob

• EkspirasyonPnömotoraks

• LateralPleural efüzyon,Pnömotoraks

Akciğer grafilerinin değerlendirilmesi

1. İLK OLARAK hastanın adı, soyadı kontrol edilmelidir.

2. Filmler çekim tarihlerine göre sıralanmalıdır.

3. Filmlerin UYGUN TEKNİK ile çekilmiş olmaları

gerekmektedir.

4. Hastaların yaşı, cinsiyeti ve hikayesinin bilinmesi filmlerin

doğru olarak değerlendirilmesine yardımcı olur.

Projeksiyon (AP/PA)

• Projeksiyonun bilinmesi özellikle kalp ve

mediastinum boyutları açısından önemlidir

• AP:

– kalp ve mediasten daha geniş

– diyafragmalar daha yukarda

– kostofrenik sinüsler daha künt görülebilir.

Pozisyon

• Ayakta-yatarak • Acil servislerde, yataklı servislerde veya

yoğun bakımlarda• Olası problemler:

– kardiomegali

– mediasten geniş

– optimum film kalitesinden uzaklaşılması (yetersiz

insp.)

Penetrasyon

• Penetrasyonu fazla grafiler patolojik dansiteleri maskeleyebilir

• Penetrasyonu yetersiz grafiler diffüz dansite artışı izlenimi yaratırlar

Penetrasyon

• Vertebra detayı SEÇİLMEMELİ

• Kalbin arkasındaki damarlar GÖRÜLEBİLMELİ

• AC periferinde damar görülecek

• Vertebra alta doğru koyulaşacak

• Sternum seçilecek

Rotasyon

• Klavikülanın medial uçlarının vertebra spinöz proseslerine uzaklığı

• Rotasyon varlığında;

– mediasten ve kalbin görünümü değişir

– hemitorakslardan kasete yakın olanı daha lüsen,uzak olanı daha opak görünür.

İnspirasyon

• Yeterli inspiryumda arkada 8-10. kotlar ve önde 5-6. kotlar diafragma kubbesinin üzerinde bulunmalı

• Yetersiz insp.;– diffüz pulmoner hastalığı taklit eder.– diyafragmalar, kalp ve mediyasteni

komprese edecek şekilde yükselir– kalp ve mediasten gölgelerini genişletir.

Simetri: T3’ün spinöz çıkıntısı sternoklaviküler eklemlere eşit mesafede olmalı

Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi

Alt lobların büyük damarları ve torakal vertebralar kalp arkasında görülebilmeli (x-ışın dozunun az olmadığının göstergesi)

Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi

Skapulalar akciğer alanı dışında olmalı

Sağ skapula medial kenarı akciğer alanı içinde yer alıyor

İnspirasyon derecesi

• Ön 6.kot• Arka 9.kot

• Bazı durumlarda inspiryum grafisine ilave olarak ekspiryum sonu grafi de çekilebilir

İnspiryum grafisi sonrası ekspiryum fazında da grafi çekilmesi gereken durumlar:

• Hava hapsi

• Pnömotoraks (az miktarda olan

pnömotoraksı göstermek için)

Kalbin ağırlığı nedeniyle sol diafragma sağ diafragmadan daha aşağıda yer alır

Yan akciğer grafisinde normal anatomi

Sağ pulmoner arter Sol üst lob

bronşu

Sağ üst lob bronşu

Sol pulmoner arter

Arkus aorta

Sağ pulmoner arter

Sol pulmoner arter

Sol üst lob bronşu

Sağ üst lob bronşu

Sol üst lob bronşu

Sağ üst lob bronşu

Sol üst lob bronşu sol pulmoner arter gölgesi altında yer alır

Sol pulmoner arter

İNFERİYOR PULMONER VENLER

Arkus aorta, sağ ve sol pulmoner artere ait opasiteler dışında inferiyor pulmoner venler de yan grafide opasite oluşturur

Sağ pulmoner arter

Sol pulmoner arter

Arkus aorta

Yan akciğer grafisi: trakea lümeni

Skapulalar(siyah ve yeşil oklar)

Sol diafragma

Sağ diafragma

Mide fundus gazı

Yan grafide sağ ve sol diafragma ayırımı nasıl yapılır?Genellikle bu ayrımı yapmak çok önemli değildir.Kalp solda olduğundan yan grafide sol diafragmanın ön kısımı çoğunlukla silinir . Sağ diafragma ise arkadan öne doğru rahatça görülebilir. Mide fundus gazı sol diafragma altında yer alır (mide fundus gazı situs inversus totalis anomalisinde sağ diafragma altındadır).

Vena kava inferiyor arka duvarı

Hiluslar

• Radyolojik olarak hilusları esas olarak

pulmoner arterler oluşturur ve süperiyor

pulmoner venlerde bu opasitelere katkıda

bulunur

Sol pulmoner arter daha yukarıda olduğundan sol hilus daha yukarıda yer alır. Sağ hilusun sol hilusdan daha yukarıda oluşu patolojiktir

Hiluslar

Normal Anatomi

• Sol hilus yaklaşık olarak sağ hilustan 25

mm daha yukarda yer alır

• Hilusların dansitesi aynı olmalı

• Hilusların dış konturu konkav veya düz

olmalıdır

Konveks dış kenar

normal

patolojik

Sarkoidoz: Hiler lenfadenopatiler.

Dansiteleri aynı ancak konveks dış kenar

Normal grafi

Birinci kostlara ait kosto-kondral birleşim yeri kalsifiye olabilir ve nodül gibi görünüm oluşturabilir

Arka aksiller çizgiler

Ön aksiller çizgiler

Arka aksiller ve ön aksiller çizgiler

memememe

Radyolojik Anatomi ve RadyolojikDeğerlendirme

• Sistematik değerlendirme

– AC grafisindeki tüm oluşumların değerlendirilmesi

– Dıştan içe/içten dışa

1. Halka: göğüs duvarı yumuşakdokuları ve ABDOMEN

1. Halka:

• Alt boyun bölgesi, omuzlar ve göğüs duvarınınyumuşak dokuları değerlendirilmeli• Erkeklerde pektoral kaslar ve kadınlarda memegölgeleri, zayıf dansiteli bir infiltrasyon izlenimiverebilir• Diyafragma altı alanlar İNTRAPERİTONEAL HAVA

açısındandeğerlendirilmelidir.– Pnömoperitonium – subdiafragmatik abse,– karaciğer apsesi– Chiliaditi sendromunu düşündürür.

2. Halka: kemikler, diyafram

2. Halka:

• Kırıklar, primer veya metastatik lezyonlar,osteomiyelitler …• Kemik yapılar akciğer lezyonlarını taklit edebilirler (1.kosta ossifikasyonları)• İki diyafragma arasındaki yükseklik farkı 3 cm’yigeçmemelidir.• Diyafragma konturunun seçilememesi en sık olarak– plevral sıvı ve– alt lobların bazal segmentlerinde konsolidasyon

düşündürür.

2. Halka:

• Kostofrenik sinüsler:– Normalde derin ve belirgindirler;• amfizem,• plevral efüzyon,• plevral yapışıklıklar• parankimal infiltrasyon ve• kitle durumlarında küntleşir ve silinirler.– PA akciğer grafisinde 150-250 ml'den az serbest plevralsıvı saptanamaz• Kardiyofrenik sinüsler:– plevral efüzyon, parankimal infiltrasyon durumlarındaküntleşir ve silinirler

3. HALKA

3. HALKA

• Mediasten: kabaca klavikulaların medial uçlarından aşağıya doğru çekilen çizgilerin arasında kalan boşluk

• Yatarak çekilen filmlerde, AP filmlerde dikkat

4. Halka: parankimyukardan aşağıya

Tek taraflı hiperlüsent akciğer (opere meme ca), hiatal herni (kalb arkasında herniye mideye ait hava sıvı seviyesi, kırmızı oklar), her iki omuz ekleminde dejeneratif değişiklikler ve sol humerusta eski kırık

1

Mediastinal kitle: Tiroid bezi

2

Milier patern. Milier patern yapan hastalıklardan bazıları: miler TB, sarkoidoz,

metastazlar, viral pnömoniler, silikozis…

3

İdyopatik pulmoner fibrozis: Her iki akciğer hacminde azalma ve yaygın retiküler dansiteler

4

Pnömoperitonyum. Solda mide fundus gazı ile diafragma altı serbest hava karıştırılmamalıdır.

5

mide

Sağ paratrakeal lenfadenopati

Hiler lenfadenopatiler

Tanı: sarkoidoz

6

Sol apikal nodül: Kist hidatikBirçok benign ve malign hastalık nodül görünümü oluşturabilir

7

İyileşmekte olan sağ klaviküla kırığı. Açılı olarak kaynamakta (kötü kaynama).

9

Solda (kaynamamış) eski klaviküla kırığıSiyah çizgiler sol klaviküla parçalarını göstermektedir

10

Yeni travma sonrası solda yaygın kosta kırıkları, iki taraflı plevral sıvı (muhtemel hemotoraks), solda cilt altı amfizemi. Yaygın kosta kırıkları yelken göğüse neden olabilir.

11

hidrotoraks

Sol hidropnömotoraks

Pnömotoraks

13

15

Sol akciğerde hacim kaybı ve yaygın kistik bronşektazi. Çizgiler kesitlerin geçtiği düzeyi göstermektedir

15

Opere akciğer kanseri. Sağ pnömonektomi. Bu görünüm sağ akciğer atelektazisi ile de karışabilir. Hikaye ayırıcı tanıda yardımcıdır.

16

Opere kolon kanseri. Sağ hidropnömotoraks ve her iki akciğerde metastatik nodüller.

17

20

Sağ akciğer alt lobda konsolidasyon. Klinik tanı pnömoniKonsolidasyon malignasiler de dahil olmak üzere birçok durumda görülebilir.

Konsolidasyon: Sol akciğer üst lob pnömonisi. Siluet işareti vardır (sol kalb kenarı silinmiş). Sağda yer alan grafi başka bir hastaya ait olup sol kalp kenarının görünümünü karşılaştırmak için konulmuştur.

21

24

Pnömotoraks

24

Akciğer Grafisi Bulguları ve İlgiliolası Yaralanmalar

Akciğer Grafisi Bulguları ve İlgiliolası Yaralanmalar (Devam)

GÖĞÜS TRAVMASINDA DİREK AKCİĞER GRAFİSİNDEN SONRA İLERİ

RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME YAPILMASI GEREKEN DURUMLAR

• Geniş hemotoraks,• Birinci ve ikinci kot kırıkları,• Sternum kırığı,• Klavikulanın posterior kırıklı çıkığı,• Ezici göğüs yaralanması ile birlikte multipl kot

kırıkları,• Brakial pleksus yaralanması,• Üst ekstremitelerde nabız ya da tansiyonun

yokluğu ya da azlığı,• Sistolik üfürüm

TEŞEKKÜRLER