akcİĞer kanserİnde pulmoner rehabİlİtasyon
Post on 25-Feb-2016
194 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
AKCİĞER KANSERİNDE PULMONER REHABİLİTASYON
Dr. Tuğba GÖKTALAYCelal Bayar Üniversitesi
Göğüs Hastalıkları ADManisa
2
Çıkar Çatışması Kongre ve kurs katılım desteği (son 3
yıl)› Deva ilaç, › GSK› Bayer ilaç
3
Sunum planı Akciğer kanserinde pulmoner rehabilitasyonun
gerekçeleri
Akciğer kanserinde pulmoner rehabilitasyonun hedefleri
Preoperatif ve postoperatif dönemde pulmoner rehabilitasyon
Pulmoner rehabilitasyon yaklaşımları
Kanser ile ilişkili yorgunlukla mücadele
Sonuç
4
Pulmoner rehabilitasyon;
Egzersiz kapasitesini, Fonksiyonel durumu, Sağlık ile ilgili yaşam kalitesini iyileştirmek Kronik akciğer sorunları olan hastalarda
kronik nefes darlığı ve yorgunluğun zayıflatıcı belirtileri
multidisipliner bir müdahaledir.
5
Kanser rehabilitasyonu; Kanserli bir hastaya, hastalığın ve
tedavilerin belirlediği sınırlar içerisinde maksimum fiziksel, sosyal, psikolojik ve mesleki fonksiyonların kazandırılmasına yardımcı olmaktır.
6
Kanser Rehabilitasyonunda Gerekçeler;
Kanserle ilişkili yorgunluk
Mobilite
Bireysel bakım güçlüğü
Ağrı
Dispne
Beslenme bozukluğu
Psiko-sosyal problemler
7
Kanser Rehabilitasyonunda Hedefler;
Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinin iyileştirilmesi
Fonksiyonel kapasitenin arttırılması
Tedavi etkinliğinin arttırılması
Oksijen tüketiminin arttırılması
Kemoterapi ile ilgili yorgunluğun azaltılması
8
Hedeflere ulaşmak için
Multidisipliner sağlık ekibiEgzersiz eğitimi, Hasta ve aile eğitimi ,Psiko-sosyal ve davranışsal müdahaleler
9
Akciğer kanserlerinde (AC Ca) 5 yıllık sağ kalım %15.6
Hastaların az bir kısmı küratif cerrahiye uygun (%25)
Eşlik eden kardiyopulmoner komorbiditeler
10
AC Ca-KOAH birlikteliği
Erkeklerin %73’ünde kadınların %53’ünde KOAH varlığı
• Loganathan R, Stover DE, Shi W, Venkatraman E. Chest 2006; 129:1305– 1312.
11
n=100
AC Ca için lobektomi
KOAH’ı olanlarda
Postoperatif DLCO ve VO2max benzer
• FEV1’de düşüş daha fazla (p=0.0002)• Kardiyopulmoner morbidite
fazla (p=0.04)• Postoperatif FEV1 daha düşük
(p=0.0001)
• Pompili C, Brunelli A, Refai M et al. Eur. J Cardio-thoracic Surg 2010; 525-530
KOAH’ın AC Ca nedeni ile lobektomi yapılan hastalarda postoperatif etkisi
12
Bu grup hastalarda preoperatif pulmoner rehabilitasyon , egzersiz kapasitesinde, nefes darlığında ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesinde anlamlı bir artışa yol açmaktadır.
Shannon VR. Current Opinion in Pulmonary Medicine 2010;16:334–339
13
İleri evre KHDAK’ inde PR n=11
Pulmoner rehabilitasyon; 2 kez/hf, 8 hf Aerobik ve güçlendirme
egzersizleri• Semptomlarda azalma
•Temel JS, Greer JA, Goldberg S et al. J Thorac Oncol 2009 (4): 595-601
14
Sağkalım olumsuz etkilenir mi?
48 gün veya daha az tedavi gecikmesi sağkalımı etkilemez*
İsveç AC Kanseri Çalışma Grubu Önerisi**;Konsültasyon ve tetkikler 4 hf içinde
tamamlanmalı, bundan sonraki 2 hafta içinde tedavi başlamalı
*Bozcuk H, Martin C. Lung Cancer 2001; 34:243– 252. **Myrdal G, Lambe M, Hillerdal G, et al. Thorax 2004;
59:45–49.
15
Prepeoperatif pulmoner rehabilitasyon; 4-6 haftalık pencere döneminde yapılabilir.
16
Kötü performans durumu ve egzersiz kapasitesi morbidite ve mortalite*
Egzersiz kapasitesi değiştirilebilir bir risk faktörüdür!!**
*Oga T, Nishimura K, TsukinoM, et al. Am J Respir Crit Care Med 2003; 167:544–549.
*Baser S, Shannon VR, Eapen GA, et al. Clin Lung Cancer 2006; 5:344–349.
*Brunelli A, Salati M. Curr Opin Pulm Med 2008; 14:275–281. **Fishman A, Martinez F, Nauheim K, et al. N Engl J Med 2003;
348: 2059–2073
17
KPET başlıca sonlanım noktası
SFT prediktif değeri açık değil
Cerrahi öncesi VO2 pikini arttırmayı hedefleyen müdahaleler cerrahi sonrası sonuçları iyileştirebilir ve cerrahiye adaylığı arttırabilir.*
6DYT; KPET’ e alternatif olarak kullanılabilir.**
*Brunelli A, Belardinelli R, Refai M, et al. Chest 2009; 135:1260–1267. **Cote C, Pinto-Plata V, Kasprzyk K, et al. Chest 2007; 132:1778–1785.
18
Akciğer Kanserli Torasik Cerrahiye Aday
Olgularda Pulmoner
Rehabilitasyonun Etkinliği
19
Tam cerrahi rezeksiyon en etkin tedavi yöntemi
Preoperatif PR cerrahi morbiditeyi azaltmak için önerilmekte
Fishman A, Martinez F, Nauheim K, et al. N Engl J Med 2003; 348: 2059–2073
20
Kanser cerrahisi öncesi PR; n=19
Standart ve standart olmayan kol
Pulmoner rehabilitasyon;
Kısa süreli (4hf)A) Standart kol
Klavuzlara uygun
B) Hasta temelli Kendi
kendine yeterlilik
İnspiratuvar kas eğitimi
Yavaş soluma eğitimi
• Benzo R, Wigle D, Novotny P, et al. Lung Cancer 2011 Dec;74(3):441-5
•Hastanede kalış süresi en az 3 gün daha kısa (p=0.058),•Göğüs tüpüne ihtiyaç duyulan gün sayısı daha az (p=0.04),•Uzamış göğüs tüpü gereksinimi daha az (p=0.03).•Geleneksel 4 hf’lık PR yerine standart olmayan, hasta temelli PR daha uygulanabilir.
21
Cerrahi öncesi uygulanan kardiyorespiratuvar eğitimin etkisi
•VO2 pikinde ve 6DYT’inde anlamlı artış (sırasıyla %21, %13)
• Jones L. Cancer Chemother Pharmacol 2007; 110:590–598
n=13 Oprerasyon öncesi ve 30 gün sonra değerlendirme Pulmoner Rehabilitasyon;Kısa süreli
Opr’a kadar ardışık günlerde, 1-4hf
Periferik kas egzersizi (endurans)
22
KHDAK’de preoperatif PR’nun etkisi
n=12 akciğer Pulmoner
Rehabilitasyon;• Hastanede yatarak• Kısa süreli (1.5 st,
5gün/ 4 Hf)• Hasta eğitimi;
Sigara bıraktırma Etkili Öksürme Kontrollü solunum
teknikleri• Periferik Kas
egzersizi (Endurans)
•VO2 pikinde ortalama 2.8mL/kg/dak artış•Egzersiz performansında artış•Kardiyopulmoner olumlu etkiler
• Bobbio A, Chetta A, Ampollini L, et al. Eur J Cardio-thoracic Surg 2008;33:95–98
23
Performansı sınırlı hastalarda preoperatif PR
n=8
Cerrahiye aday, solunum fonksiyonları ve performansları sınırlı hastalar
Pulmoner rehabilitasyon; Kısa süreli (4 hf) Aerobik
egzersiz, Kontrollü
solunum teknikleri
Eğitim seansları
• Cesario A, Ferri L, Galetta D, et al. Lung Cancer 2007; 57:118–119.
• 6DYT’ de artış (%47)• PaO2’de artış (7,2mmHg)• Solunum fonksiyonlarında (FEV1, FVC) artış
24
Lobektomi öncesi PR’un maliyet- etkinliği
n=119
• Postoperatif atelektazide azalma (p=0.003) • Hastanede kalış süresinde azalma• Maliyette azalma
• Varela G, Ballesteros E, Jimenez MF et al. Eur J Cardio-thoracic Surg 2006; 216-220
25
•Egzersiz kapasitesi iyileşir•Hastanede kalış süresi kısalır•Postoperatif pulmoner komplikasyonlar azalır•KOAH’lı hastalarda cerrahi sonrası solunum fonksiyonları korunur
Preoperatif PR faydalı mıdır?
• Nagarajan K, Bennerr A, Agostini P et al. Interact Cardiovascular Thorac Surg 2011; 300-302
26
Preoperatif pulmoner rehabilitasyonun faydaları;
Hastanede kalış süresini kısaltır Postoperatif komplikasyonları iyileştirir,
komplikasyon gelişimini azaltır Cerrahi sonrası egzersiz kapasitesini
iyileştirir Postoperatif dönemde kardiyopulmoner
olumlu etki yaratır Sınırda hastaları cerrahiye uygun hale
getirir Maliyet etkindir
27
Akciğer Kanserli Hastalarda Postoperatif
Pulmoner Rehabilitasyonun
Etkinliği
28
Pulmoner rehabilitasyona operasyon sonrası, 6-9 hafta devam edilir.
29
Radikal tedavi uygulanan hastalarda PR
n=16
12 hf multidispliner PR programı
Pulmoner Rehabilitasyon;
Rezistans ve endurans egzersiz
Nutrisyonel değerlendirme
Dispne ve yorgunluk değerlendirmesi (KSHA)
• Salhi B, Demedts I, Simpelere A et al. Rehabilitation Research and Practice 2010, Article ID 481546, 7 pages, doi:10.1155/2010/481546
•Egzersiz kapasitesi artar•Kas gücü artar•Yaşam kalitesi (dispne ve yorgunluk) iyileşir
30
KHDAK’de postoperatif PR’un etkisi
Cesario A, Ferri L, Galetta D, et al. Lung Cancer 2007; 57:175–180
• Solunum fonksiyonlarında iyileşme• Egzersiz kapasitesinde iyileşme
31
KHDAK’de postoperatif PR
n=103
Cerrahi uygulanan KHDAK hastalar
• Cesario A, Dall’Armi V, Cusumano G et al. Lung Cancer November 2009, 66(2); 268–269
• Egzersiz kapasitesinde• Solunum fonksiyonlarında• Dispne algısında• SaO2’de • BODE indeksinde iyileşme
32
Postoperatif PR’un egzersiz kapasitesine etkisi
n=10
Cerrahi, Cerrahi+ RT, Cerrahi + RT+ KT
Pulmoner rehabilitasyon; 8 hf, yatarak Multidispliner
İş yapabilme kapasitesinde artma
• Spruit M, Janssen PP, Willemsen SC, et al. Lung Cancer 2006; 52:257–260.
(P=0.0020) (P=0.0078)
•6DYT (%43) ve pik iş yükünde (%34) artış
33
Lobektomi sonrası hızlandırılmış PR’un etkisi
n=109
Uzun süreli preoperatif benzodiazepinden kaçınma
Erken ekstübasyon
Hasta kontrollü analjezi
Erken ambulasyon
Oral beslenme
•Hastanede kalış süresi kısalır•Komplikasyon azalır
• Das-Neves-Pereira JC, Bagan P, Coimbra-Israel AP et al. Eur J Cardio-thoracic Surg 2009; 383-392
34
Postoperatif pulmoner rehabilitasyonun faydaları;
Egzersiz kapasitesini arttırır
Kas gücünü arttırır
Semptom kontrolü sağlar
Yaşam kalitesini iyileştirir
Hastanede kalış süresini kısaltır
Pre-postoperatif Pulmoner Rehabilitasyon Yaklaşımları
Sigaranın bırakılması ! Aday olgunun değerlendirilmesi;
Bazal fonksiyonel kısıtlanma nedenleri
Egzersiz kapasitesinin belirlenmesi Akciğer ekspansiyon ve hava yolu
klirensini artırma yöntemleri Asiste öksürük İntensif spirometri
Enerji koruma yöntemleri Transfer-yatakta mobilizasyon Venöz tromboz prevansiyonu Ağrı kontrolü Stres yönetimi,anksiyete ile baş-
edebilme Nutrisyonel değerlendirme/destek
35Dr. Pınar Ergün’ün izniyle
36
Kanserle İlişkili Yorgunluk
VePulmoner Rehabilitasyon
37
Yorgunluk
Nefes darlığı
İstemsiz kilo kaybı
38
Kanserle ilişkili yorgunluk (KİY)
%70-100 oranında *
KİY tedavi sırasında ya da sonrasında
Hayata katılımda ve aktivitede azalma **
*Mock V. Cancer. 2001;92(6 suppl):1699–1707 **Curt GA, Breitbart W, Cella D, et al. Oncologist. 2000;5:353–360
39
KİY Kanserle ilişkili yorgunluk; süreklilik
gösteren, kanser yada tedavisi ile ilişkili, yakın geçmişteki aktivite düzeyi ve fonksiyonlarla orantısal olmayan, fiziksel, emosyonel ve/veya bilişsel yorgunluk yada tükenmişlikle karakterize, subjektif bir duyumdur.
NCCN Practice Guidlines in Oncology-1.2012, Cancer Related Fatigue
40
KİY İzole olabileceği gibi ağrı, sıkıntı, anemi,
uyku bozukluğu gibi diğer semptomlarla birlikte olabilir.
Hastaya özgü sistematik değerlendirme yapılmalı
Rehberler eşliğinde yaklaşılmalı, multidisipliner uygulanmalı
Rehabilitasyon kanser tanısı ile başlamalı
• NCCN Practice Guidlines in Oncology-1.2012, Cancer Related Fatigue
41• Wagner LI, Cella D. British Journal of Cancer (2004) 91, 822 – 828
Kanserle İlişkili Yorgunluğun nedenleri
42
Kanserle ilişkili Yorgunluğa yaklaşım;Non-farmakolojik Aktivite düzeyinin iyileştirilmesi
Aktivite düzeyinin belirlenmesi /Egzersiz reçetelenmesi/ Egzersiz eğitimi
Enerji koruma yöntemleri Eğitim Psikososyal
Değerlendirme /destek (Stres yönetimi /Gevşeme yöntemleri ) Nutrisyonel değerlendirme /destek Uyku değerlendirmesi Dikkat:
Kemik metastazları İmmünsupresyon / nötropeni Trombositopeni Anemi Ateş veya aktif infeksiyon Metastaz yada co-morbid hastalığa ikincil kısıtlamalar
• NCCN Practice Guidlines in Oncology-1.2012, Cancer Related Fatigue
43
KİY KİY, kas kütlesi ve gücü ile ilişkilidir. *
En yaygın belirti; Yorgunluk › Yüksek yorgunluk -düşük fiziksel aktivite düzeyleri
ile ilişkili .› Fiziksel aktivite düzeyi; yaş ne olursa olsun,
yorgunluk düzeyi öngörmede anlamlı.
Fizik aktivite düzeyi KİY’da değiştirilebilir bir faktör.**
• *Kilgour RD, Vigano A, Trutschnigg B et al. J Cachexia Sarcopenia Muscle (2010) 1:177–185
**Luctkar-Flude M, Groll D, Woodend K, et al. Oncol Nurs Forum. 2009 Mar; 36 (2):194-202
44
•Egzersiz yorgunluğu azaltmakta, yürümeyi arttırmakta, yaşam kalitesini iyileştirmekte
• Wagner LI, Cella D. British Journal of Cancer (2004) 91, 822 – 828
45
KİY’da PR’un Faydaları Yorgunluğu azaltır
Semptom kontrolü sağlar
Fonksiyonel kapasiteyi arttırır
Yaşam kalitesini arttırır
46
Pulmoner Rehabilitasyon; Cerrahi için sınırda olan hastaları hazır
hale getirir Hastanede kalış süresini kısaltır, maliyet-
etkindir Komplikasyon oranlarını azaltır Cerrahi sonrası iyileşmeyi hızlandırır Semptom kontrolü sağlar Kanserle ilişkili yorgunluk ve yaşam
kalitesinde iyileşme yapar
47
TEŞEKKÜRLER
top related