alagic cnc potpuno-compatibility-mode (1)

UNIVERZITET U ZENICIMašinski fakultet

dr.sc. Ismar Alagić, dipl.maš.inž.

“ OSNOVE PROGRAMIRANJA NC/CNC MAŠINA UZ PRAKTIČNU VJEŽBU"

Zenica, maj 2009. godine

Tehnološki proces

• Predstavlja skup međusobno povezanih aktivnosti koje prevode projektnu specifikaciju u operativna uputstva za proizvodnju;

• Kompletan tehnološki proces obuhvata transformaciju polufabrikata ili sirovine u gotov dio ili sklop;

• Tehnološki proces predstavlja dio proizvodnog procesa i sadrži jedan ili više obradnih procesa;

• Tehnološki proces može biti proces obrade ili proces oblikovanja;• Obradni proces predstavlja skup aktivnosti, koje polazni materijal

(pripremak) transformišu (fizičko-hemijska svojstva, oblik, dimenzije, izgled i sl.) u željeni oblik (izradak), a u skladu s tačno propisanim tehničko-tehnološkim zahtjevima.

• U okviru obradnog procesa mogu se definirati:- operacija,- zahvat,- prolaz.

Projektovanje tehnološkog procesa

Modeli tehnoloških procesa Struktura obradnog procesa

Obradni proces

Operacija

Složeni zahvat

Zahvat

Prolaz

Struktura obradnog procesa• Gruba obrada:

- veće skidanje materijala,- veća sila rezanja,- veća sila stezanja,- veće deformacije obradka,- klasa hrapavosti površine 11-14.

• Čista obrada:- predstavlja međufaznu obradu,- koristi se kao priprema za finu obradu,- klasa hrapavosti površine 9-11.

• Fina obrada:- predstavlja završnu obradu,- malo skidanje materijala,- sile rezanja i stezanja su male,- male deformacije obradka,- osigurana tačnost i kvalitet površine,- klasa hrapavosti površine 4-7.

• Operacija – dio tehnološkog procesa obrade jednog ili više komada, na jednom radnom mjestu, od strane jednog ili grupe radnika;

• Zahvat – dio operacije između stezanja i otpuštanja obradka. Radna operacije može sadržavati jedan ili više zahvata;

• Faza – dio operacije koji se odnosi na obradu jedne površine (grupu površina) sa jednim alatom (grupom alata) koji rade istovremeno i s istim režimom obrade;

• Prolaz – dio operacije, odnosno faze koji se odnosi na jedan pomak alata uz konstantnu dubinu rezanja. Broj prolaza zavisi od režima obrade i veličine dodatka za obradu.

Projektovanje tehnološkog postupka

Projektovanje tehnološkog postupka

U užem smislu, obuhvata:• prepoznavanje dijelova,• određivanje vrste obrada,• određivanje redoslijeda obrada,• odabir neophodne opreme,• definiranje procesa kontrole,• definiranje unutrašnjeg

transporta.

Projektovanje tehnološkog postupkaNedostaci klasičnog projektovanja tehnološkog postupka:• Proračunavanje režima obrade dosta je zamorno i sporo, režimi se

utvrđuju iskustveno,• Mašinska vremena izrade, u cilju normiranja i praćenja proizvodnje,

utvrđuju se netačno ili na osnovu iskustva,• Veliki vremenski zahtjevi za pripremu tehnološke dokumentacije, znatno

utiču na cijenu proizvoda i dužinu ciklusa osvajanja novog proizvoda,• Na ovakav način izrađena tehnološka dokumentacija je nestandardna,

nepotpuna i neažurna,• Nedostatak arhiviranja dovodi do nemogućnosti pretraživanja već

urađenih postupaka, dešava se da se dva identična dijela rade po dvjema različitim tehnologijama,

• Nedovoljno praćenje opterećenja pojedinih mašina dovodi do stvaranja uskih i širokih grla u proizvodnji, posljedica toga su niska produktivnost, nezadovoljstvo radnika, kao i odsustvo dokumentacije o proizvodu.

Tehnološka priprema za CNC programiranje

• Određivanje nomenklature dijelova koji se preporučuju za obradu na CNC mašinama,

• Tehnološko prilagođavanje radioničkog crteža,• Koordinatni sistem i nulte tačke,• Izbor pripremka,• Projektovanje tehnološkog procesa:

- formiranje plana obrade,- formiranje plana stezanja,- formiranje plana alata,- izbor režima rezanja,- projektovanje putanje putanje alata.

Izbor radnih predmeta

• Efektivno korištenje CNC mašina određeno je izborom dijelova predviđenih za obradu, odnosno njihovim konstrukcijskim osobinama i tehnologično-šću.

• Izbor dijelova, u cilju povećanja produktivnosti rada, vrši se na osnovu:- materijala i oblika pripremka,- gabaritnih dimenzija,- složenosti konfiguracije,- broja komada u seriji,- mogućnosti izrade grupnih pribora,- zahtijevane tačnosti dimenzija i kvaliteta obrade,- mogućnosti kompletne obrade i izrade programa itd.

• Najveći ekonomski efekti primjene CNC mašina u srednjeserijskoj i malo-serijskoj proizvodnji postižu se obradom dijelova sa složenim vanjskim i unutrašnjim površinama, velikim brojem različitih otvora, povećanim za-htjevima tačnosti obrade i međusobnih rastojanja.

Tehnološko prilagođavanje crteža• Izbor projekcija na ctrežu izvršiti u skladu sa položajem radnog predmeta u

toku procesa obrade,• Neophodno je izvršiti pravilno kotiranje, a način kotiranja odabrati u zavi-

snosti od mjernog sistema mašine (u apsolutnim ili relativnim mjerama),• Kod ručnog programiranja koristi se paralelno kotiranje sa apsolutnim

unošenjem dimenzija,• Redno kotiranje koristi se kod inkrementalnog (relativnog) unosa dimenzija

radnog predmeta,• Za koordinatni početak radnog predmeta uzima se presjek ravni oslanjanja

u steznom priboru ili odgovarajuća preporuka proizvođača mašine,• Kod radnih predmeta složene konfiguracije apsolutne i inkrementalne

mjere, za odabrani koordinatni početak, daju se tabelarno,• Opis geometrije kod mašinskog programiranja daje se pomoću odgova-

rajućih simbola (P1, L2, C3 itd.).

Tehnološko prilagođavanje crteža

Tehnološko prilagođavanje crteža

TačkaApsolutne mjere Inkrementalne mjere

X Y X YP1 10 10 10 10

P2 60 10 50 0

P3 60 60 0 50

P4 65 70 5 10

P5 90 70 25 0

P6 90 75 0 5

P7 105 75 15 0

P8 105 85 0 10

P9 10 85 -95 0

P10 10 75 0 -10

P11 20 75 10 0

P12 20 20 0 -55

P13 10 20 -10 0

Tehnološko prilagođavanje crteža

P P1 P2

X 45 75

Y 40 45

L L1 L2 L3 L4 L5

X1 20 85 105 95 35

Y1 15 20 40 70 70

X2 85 105 105 35 20

Y2 20 40 60 70 15

C C1 C2 C3

X 95

Y 60

R 10 10 16

P1 P2

Koordinatni sistem i nulte tačke

Koordinatni sistem i nulte tačke

• Koristi se desno orijentisani koordina-tni sistem sa osama x,y i z i poklapa se sa glavnim klizačima na mašini,

• Razlikujemo “koordinatni sistem ma-šine” i “koordinatni sistem radnog komada”,

• Nulta tačka mašine je fiksiran poče-tak koordinatnog sistema mašine. Utvrđuje se u fazi projektovanja ma-šine i ne može se naknadno mijenjati,

• Nulta tačka radnog komada pred-stavlja početak njegovog koordina-tnog sistema. Programiranje se vrši u odnosu na ovu tačku.

• Referentana tačka mašine koristi se za podešavanje mjernog sistema mašine.

• Tačka izmjene alata predstavlja oda-branu poziciju sigurne izmjene alata.

Programiranje CNC mašina

Ručno programiranje – sve geometrijske i tehnološke zadatke (režimi rezanja, putanje alata i dr.) izvršava programer, a zatim vrši testiranje svake rečenice programa.Faze ručnog programiranja su:

• formiranje plana obrade,• prenošenje geometrijskih informacija s crteža na programski list (pregled

operacija),• unošenje tehnoloških informacija u programski list,• formiranje rečenica prema zahtijevanoj strukturi,• kodiranje informacija,• prenošenje informacija u CNC mašinu ili na vanjskog nosioca informacija,• testiranje i korigovanje programa.

Mašinsko programiranje

• Kod mašinskog programiranja geometrijski i tehnološki podaci potrebni za programiranje kreiraju se u okviru programskog jezika (sistema) i koriste za programiranje obrade.

• Razvijeno je više od 100 programskih jezika od kojih je prvi, APT, razvijen u periodu 1956-1958. god. omogućavao obradu samo geometrijskih informacija.

• Najčešće korišteni programski jezici za mašinsko programiranje su:- AUTOPIT, - ELAN,- AUTOPROGRAMER - NEL,- EXAPT, - MINIAPT,- COMPACT II, - TELEAPT, - EASYPROG, - GTL.

Programiranje s grafičkom simulacijom

Nedostaci klasičnog mašinskog programiranja:• Nemogućnost kontrole ispravnosti programiranja kod klasičnog mašinskog

programiranja,• Kontrola programa vrši se tek na kraju, prilikom testiranja programa,• Veliki gubitak vremena zbog naknadnih korekcija.

Razvijeni CNC upravljački sistemi s grafičkom simulacijom omogućuju:

• Grafičko predstavljanje obradaka,• Dimenzionisanje pomoću tastature,• Unos podataka i njihov prijenos,• Formiranje datoteke alata i steznog pribora i dr.

CAD/CAM programiranje

• U procesu programiranja interaktivno se koriste podaci razvijeni u CAD sistemu,

• Neophodno je povezivanje CAD sistema s nekim od sistema za CNC programiranje,

• Geometrijski i tehnološki podaci potrebni za programiranje direktno se preuzimaju iz CAD sistema,

• Podaci iz baze podataka CAD sistema mogu se pozivati i koristiti za programiranje uz upotrebu dodatnog software-a za programiranje,

• Za izradu programa nekog dijela na CNC mašini neophodno je obezbijediti:• Preuzimanje podataka o radnom predmetu,• Planiranje procesa obrade,• Programiranje obrade (ispis programa),• Simulacija procesa obrade.

CAD/CAM programiranje

Moguća su dva pristupa za programiranje:

I PRISTUP – Programiranje se odvija na CAD grafičkoj radnoj stanici koja je proširena dodatnim programskim software-om.

II PRISTUP – Specijalizirane CNC programske radne stanice koriste konstru-ktivne podatke CAD/CAM baze podataka pri programiranju.

1h

G00 X/U.. Z/W.. S.. M.. B..

TX-8

G01 X/U..Z/W..A..C..R..F..S..M..B..

TX-8

Definiranje ugla

TX-8

G01 Linearna interpolacija

PROGRAM:

G96 V180G01 X38 Z0 F0,2G01 X56 A165G01 Z-50G01 X85G01 X102 W-15G01 Z-80

TX-8

G01 Linearna interpolacija

TX-8

G01 Linearna interpolacija

PROGRAM:

G96 V180G01 X40 Z0 F0,2G01 Z-22 R22G01 Z-67 A195 R13 F0,12G01 X80 F0,15G01 W-10 A125 C-6G01 X112 Z-98 F0,2

TX-8

Kružna interpolacija

TX-8

G02 X/U..Z/W..R..I..K..F..S..M..B..

TX-8

Kružna interpolacija G02

¼ Kruga Manje od ¼ kruga

TX-8

G03 X/U..Z/W..R..I..K..F..S..M..B..

TX-8

Kružna interpolacija G03

¼ Kruga Manje od ¼ kruga

TX-8

Podaci o alatu: T..X..Z..P..R..H..U..W..G36, G37, G38

P

TX-8

Alat – Definicija rezne ivice

TX-8

Nulta tačka stroja: G53 X..Z..S..M..B..

TX-8

Nulte tačke: G53, G54-57, G59

G53 – Nulta tačka stroja,

G54-57 – Nulte tačke radnog komada,

G59 - Memorirani pomak nulte tačke.

TX-8

Ciklus bušenja G83 Z/W..D..H..F..

B- druga i slijedeće dubine,

W- dubina bušenja od startne tačke,

H- broj izvlačenja alata,

F- posmak u mm/okr.

TX-8

Ograničenje broja okretaja G92 P..Q..

TX-8

Konstantna brzina rezanja G96 V..

TX-8

Konstantni broj okretaja G97 S..V..X..

TX-8 2h

Radni predmet - Primjer

TX-8

Plan obrade – Pregled operacija

Plan alata

Radni predmet – Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet – Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet – Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet – Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet – Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet – Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet – Plan obrade, program

TX-8

Tehnološka dokumentacija

Tehnološka dokumentacija

Tehnološka dokumentacija

Tehnološka dokumentacija

Tehnološka dokumentacija

PHILIPS

Programiranje – MW 310

• NC program baziran preko ISO upravljačkog koda sadrži tri tipa linija:a) Linije s G i M kodovima,b) Parametarske linije,c) Linije komentara.

• Linije s G i M kodovima:- To su standardne programske linije koje mogu sadržavati samo G i M kodove koji su obuhvaćeni standardom.

• Parametarske linije:- Su specijalne programske linije koje započinju s karakterom “#”.

• Linije komentara:- To su programske linije koje omogućavaju unošenje napomena unutar programa.

Programiranje parametara• Sastoji se od tri nivoa:

a) izračunavanje matematičkih funkcija ili izraza,b) izvršavanje skokova ili ciklusa,c) dodjeljivanje parametara programskim varijablama.

b) Izvršavanje skokova ili ciklusa:Za skokove programa koriste se funkcije:“IF-ELSE-ENDIF”“IF” funkcija omogućava ispunjavanje slijedećih uslova:= jednako,! različito od,> veće od,>= nije manje od,< manje od,<= nije veće od

a) Matematičke funkcije i izrazi

Programiranje parametara

Uslovne funkcije ciklusa:WHILE-WEND

Primjer:

Dodjeljivanje parametara programskim varijablama

• Vrijednosti parametara mogu biti dodjeljene programskim varijablama (x,y,z i dr.)

• Ove varijable su DX, DY i DZ (za varijable x, y i z)

• Parametarski redovi označeni su sa “#” , a uključeni su između 1-99

Primjer:Gxxx X100 Y100 Gxxx X=#1 Y=#2

#1=DX/2

G120-Izbor standardne površine

Kod G120 – Izbor standardne površine:

• 1 gornja površina• 2 zadnja površina• 3 prednja površina• 4 i 5 površine desne i lijeve

strane• 6 i 7 koriste se za obradu

nagnutih površina format G120 Kn n – broj površine

2

3

5 4

G90, G91-Apsolutno i inkrementalno programiranje

G90 APSOLUTNO G91 INKREMENTALNO

3h

G92-Apsolutno pomjeranje nulte tačke

Kod G192 - Izmjena pozicije za obradu unutar radnog prostora (premještanje nulte tačke mašine) u relativnim koordinatama (inkrementalno).

G192 X Y

Z

M W1 W2

+X

+Z

ZMW1

G54 G59

G kodoviKod G170 – Izmjena pozicije osa pomoću komandnih parametara.

• Ovaj kod normalno omogućava kod upotrebe M00 (pauza), privremeni prekid izvršenja programa.

format G170 X Y Z , X Y Z – apsolutne koordinate osa

Kod G110 – definisanje mjernog sistema u inčimaKod G111 – isključenje mjernog sistema u inčimaKod G112 – upravljanje procesom obrade alatima s oštrom ivicomKod G113 – isklj. upravljanja procesom obrade alatima s oštrom ivicomKod G194 – izmjena raspodjele dimenzija radnog komada

Kodovi G150, G151, G152, G153 – predstavljaju funkcije zrcaljenja (ogledalna slika) osa x i y, odnosno isključenje funkcija G151, G152, G153.Kod G172 – funkcija za izbor radne površine

Kod G40 – Isključenje kompenzacije radijusa alataKod G41 – Aktiviranje kompenzacije radijusa alata lijevo od profila u smjeru obrade:

G41 Qnnn Qnnn – kompenzacija radijusaKn - tip kompenzacije “0” - za lukove “1” - za oštre ivice

Kod G42 – Aktiviranje kompenzacije radijusa alata desno od profila u smjeru obrade:

G42 Qnnn Qnnn – kompenzacija radijusaKn - tip kompenzacije “0” - za lukove “1” - za oštre ivice

Kodovi za izvršavanje putanje alata

Linearna interpolacija G101

format G101 X Y Z F QX Y Z – koordinate krajnje tačke,F – brzina interpolacije,Q – ugao radijusa zaobljenja.

Primjer:

Kružna interpolacija G102, G103

format:G102 X Y Z R Q FG103 X Y Z R Q FG102 – u smjeru kazaljke na satu,G103 – suprotno od smjera

kazaljke na satuX,Y,Z – koordinate krajnje tačke,R – radijus kružnog luka,Q – ugao zaobljenja-isključenja

radijusa,F – brzina interpolacijeG102

Kružna interpolacija

format:G102 X Y Z I J Q FG103 X Y Z I J Q FG102 – u smjeru kazaljke na satu,G103 – suprotno od smjera

kazaljke na satuX,Y,Z – koordinate krajnje tačke,I,J – koordinate centra kružnog

luka,Q – ugao zaobljenja-isključenja

radijusa,F – brzina interpolacije

G103

Kružna interpolacija - primjer

• N10 G101 Y31.25 F12

• N20 X37.5 (startna tačka)

• N30 G102 X56.25 Y12.5 I0 J-18.75 ili R18.75

Kružna interpolacija - primjer

Kodovi G105 i G106

G105 - kružna inrepolacija između 3 tačke ili preko tangente na posljednji kružni segment

• u smjeru kazaljke na satu

format:G105 X Y Z I J FG106 X Y Z I J FX,Y,Z – koordinate krajnje tačke,I,J – koordinate srednje tačke,F – brzina interpolacije

G106 - kružna interpolacija između 3 tačke ili preko tangente na posljednji kružni segment

• suprotno smjeru kazaljke na satu

format:G105 X Y Z FG106 X Y Z F

X,Y,Z – koordinate krajnje tačke,

F – brzina interpolacije

Kod G205 – nagnute površine

G205 – Linearna putanja definisana preko njene dužine i nagiba.

format:G205 A L Z F R I JA – nagib radne putanje,L – dužina radne putanje,Z – dubina,R – broj ponavljanja,I,J – inkrementi uzduž osa X i Y za

svako ponavljanje.

Kodovi G204, G108 i G109

G204 – komanda za izvršenje udubljene kružnice ili rupe prečnika D i dubine Z u tački definisanoj preko odgovarajuće koordinate.

format:G204 D Z F R I JD – dijametar kružnice,Z – dubina kružnice ili rupe,F – brzina interpolacije,R – broj ponavljanja,I,J – inkrementi duž osa X i Y za

svako ponavljanje

G108 – elipsa u smjeru kazaljke na satu,

G109 – elipsa suprotno smjeru kazaljke na satu.

format:

G108 X Y Z Q R I J

Q – ekscentrticitet,

R –broj ponavljanja

I,J

Pozivanje standardnih likova – G211format:G211 K N Q F R I JK – broj standardnog lika,N – podtip lika,Q – preslikavanje (ogledalna slika),F – brzina interpolacije,R – broj ponavljanja,I,J – inkrementi duž X i Y osa za svako ponavljanje

Vertikalno bušenje s usporavanjem

format: M111 DFD – razmak od gornje površine biće

pokriven polaganim posmakom preko podešavanja parametra F,

F – polagani posmak bušenja.

Primjer:M111 D10 F2G100 X81.25 Y62.50 Z20 F5 T21M111 D0 F0M112 D0 F0

format: M112 DFD – razmak od donje površine biće

pokriven polaganim posmakom preko podešavanja parametra F,

F – polagani posmak bušenja.

Primjer:M111 D9 F3G100 X81.25 Y62.50 Z30 F5 T21M111 D0 F0M112 D0 F0

Bušenje – G100, G182, G183, G184, G185

G100 – Vertikalno bušenjeformat:G100 X Y Z F T

X,Y,Z – koordinate rupe,F – brzina bušenja,T - alat

format:

G182 X Y Z K F T

X,Y,Z – koordinate rupe,

K – dimenzija “slobodnog” bušenja

F – brzina bušenja, T - alat

Bušenje specijalnih i kosih rupa

G186 – Bušenje specijalnih otvora

format:G186 X Y Z F TX,Y – koordinate specijalnog otvora,Z – dubina otvora,F – brzina bušenja,T – broj alata

G187 – Bušenje kosih rupa

format:G187 K I Z F TK – broj rupa,I –nagib linije,Z – dubina rupe,F – brzina bušenja,T – broj alata

M kodovi• M00 – PAUZA• M16 – stanje izmjene alata

format: M16 Knn/nnnn/nn-broj vretena/broj alata za zamjenu,

• M26 – uparivanje dva pantografa za istovremenu obradu

format: M26 K SK – broj pomoćnog pantografa,S – broj obrtaja pomoćnog alata• M60 – parkiranje alataformat: M60 KK – broj vretena koje će biti parkirano

• M98 – pozivanje podprogramaformat: M98 K R K – naziv potprogramaR – broj ponavljanja

• M99 – napuštanje potprograma ili zatvaranje glavnog programa

• M100 – uključivanje izlaza sa prekidom i čekanjemformat: M100 N KN – broj izlaza koji može biti uključen (1-10),K – vrijeme uključenja

• M101 – uključenje izlaza s prekidom bez čekanja

format: M101 N K• M102 – isključenje izlazaformat: M102 N• M103 – status čekanja ulaza s

vremenom čekanjaformat: M103 N K• M106 – isključivanje protukolizije

M kodovi

• M107 – uključivanje protukolizije kod horizontalnog bušenja

• M111 – uključuje usporavanje ulaza kod vertikalnog bušenja

format: M111 D FD – razmak od radne površine,F – brzina usporavanja• M112 – uključivanje usporavanja

izlaza kod vertikalnog bušenjaformat: M112 D FD – razmak od donje površine• M200 – upravljanje otpuštanjem i

zaključavanjem pritiskivača• M201 – upravljanje pozicioniranjem

• M202 – upravljanje držačima• M203 – kontrola vakuuma• M204 – upravljanje papučicom• M205 – start ulaznog upravljanja• M206 – potvrđivanje zaključavanja

ulaznog upravljanja• M207 – upravljanje podizačem

ploče• M208 – podešavanje vrijednosti

podešavanja• M209 – upravljanje vakuumom

MASTERWORK

• Kompletno integrisani proizvod koji obuhvata:- CAD program,- CAM program,- Interaktivni sistem slikovitog vizualno/geometrijskog programiranja,- ISO postprocesorska jedinica,- ISO program dijela.

• Programiranje se može realizirati na dva načina:- direktnim korištenjem alata koji su na raspolaganju u CAD programu,- importovanjem grafičkih elemenata iz drugih programskih aplikacija (npr AutoCAD) uz eksplicitno korištenje ISO koda.CAD program – omogućava kreiranje i izmjenu crteža i njegovo importovanje u .DXF format.

MASTERWORK - CAD

• Osnovne funkcije CAD programa:- crtanje linije i polilinije,- crtanje kružnog luka i kružnice,- radijusi, prečnici, horizontalno i vertikalno dimenzioniranje,- višestruki izbor i mogućnost brisanja/pomjeranja/rotacije/razmjere odabranih elemenata, - zoom, pan, snap, grid funkcije.

• Napredne funkcije CAD programa:- izmjena polilinije,- automatska konstrukcija polilinije,- snap (grip) funkcija na elementima.

MASTERWORK - CAD

Linija def. pomoću 2 tačke

Novi segment je tange-nta na prethodni

Segment def. preko dužine i ugla

Luk def. preko 3 tačke

Tangenta lukova

Luk def. preko krajnje tačke i tangente u startnoj tački

Luk def. preko krajnje tačke i centra

Luk def. preko krajnje tačke i radijusa

MASTERWORK - CADLuk def. preko krajnje tačke i ugla

Luk def. Preko koordinata centra i ugla

Luk def. preko radijusa, početne tangente i ugla

Deformacija polilinije

Simetrija polilinije

Kopiranje polilinije sa offsetom

MASTERWORK - CAD

Crtanje pravougaonika Crtanje kružnice i elipse

MASTERWORK CAM program:

• Omogućava konverziju iz .DXF u .TLF format uz pridruživanje tehnoloških parametara elementima crteža.

• Omogućava kompenzaciju radijusa alata na otvorenim i zatvorenim profilima.

Interaktivni program:• Koristi se za kreiranje i eventualne izmjene programa obrade u vizualnom

modu (.TLF format).• Sa interaktivnim programom izvršne su slijedeće funkcije:- kreiranje i izmjena horizontalnih, vertikalnih, kosih i specijalnih otvora,- kreiranje i izmjena obrade žlijebova,- kreiranje i izmjena otvorenih i zatvorenih putanja profila na horizontalnim,vertikalnim i kosim (nagnutim) radnim površinama,- dimenzioniranje obrada za 4 ivice radnog predmeta i 2 ose,- automatsko uređivanje radnog predmeta,

MASTERWORK- ručno namještanje radnog predmeta,- predstavljanje makroa pisanih u ISO jeziku,- predstavljanje specijalnih likova (specijalni žlijebovi),- kreiranje udubljenih profila,- predstavljanje ISO funkcija.

ISO postprocesor:• Konvertuje projekat iz .TLF formata unutar Project MW 310 mašine u

specifični ISO jezik.

ISO program:• Koristi se za vizualizaciju tekst moda automatski kreiranog mašinskog

programa.

MASTERWORK

• Minimalni zahtjevi za hardware i software:- CPU Intel Pentium 200 MHz ili iznad,- Hard disk min 40 MB,- Grafička karta VGA 800x600, 16 boja,- RAM 32 MB,- Operativni sistem WINDOWS 95/98, NT4.0 ili iznad.

4h

Priprema CNC mašine za rad

• Priprema mašine vrši se u skladu s listom podešavanja:- postavljanje alata u njihove držače i njihovo podešavanje-mjerenje pomoću optičkog mjernog sistema (manuelno),

- postavljanje alata u magacin alata prema planu alata,- priprema držača i stezača radnog predmeta i njihovo baziranje,- učitavanje programa obrade radnog komada,- učitavanje korekcija alata,- unos podataka za nultu tačku programa i tačku automatske izmjene alata,- testiranje programa obrade s grafičkom simulacijom,- eventualne korekcije programa obrade nakon obrade probnih komada.

Plan alata

Montaža i kontrola alata

• Montaža alata:- osnovni držač,- nastavak za prihvat alata,- radni alat,- ključ za montažu.

Montaža i kontrola alata

Priprema CNC mašine za rad

Montaža i kontrola alata

Montaža i kontrola alata

Mjerenje dužine alata

M-nulta tačka mašine,

W-nulta tačka radnog komada

N-nulta tačka za mjerenje dimenzija alata

Mjerenje dužine alata

Mjerenje dužine alata

Mjerenje dužine alata

Vježba: Skica radnog predmeta

Prednja strana visećeg elementa

Geometrijski elementi

Kontura 1 Kontura 2 Kontura 3P1(x99, y257.515) P15(x335, y636) P17(x-19, y-19)P2(x150.016, y197.423) P16(x67, y636) P18(x421, y-19)P3(x153.268, y163.547) P9 (x67, y220.732) P19(x421, y736)P4(x248.732, y163.547) P10(x91.004, y185.922) P20(x-19, y736)P5(x251.984, y197.423) P11(x121.447, y160.169) P6(x303, y257.515) P12(x280.553, y160.169)P7(x303, y604 ) P13(x310.996, y185.922)P8(x99, y604 ) P14(x335, y220.732)

Napomena: U programima obrade za konture 1,2 i 3, I i J predstavljaju apsolutne koordinate centra kružnog luka.

Vježba – Podaci o alatu

Vježba: Program obradeObrada konture 1:N0040 G172 X99 Y257.515 Z-10 F1 S15 T41/7N0050 G172 Z5N0060 G101 Z8 F3N0070 G103 X150.016 Y197.423 I82.265 J191.607N0080 G102 X153.268 Y163.547 I1833.53 J341.949N0090 G102 X248.732 I201. J168.615N0100 G102 X251.984 Y197.423 I-1431.53 J341.949N0110 G103 X303 Y257.515 I319.735 J191.607N0120 G101 Y604N0130 G101 X99N0140 G101 Y257.515N0150 G172 Z5N0160 G172 Z-10

MW 310

Vježba: Program obrade

Obrada konture 2:N0040 G172 X335 Y636 Z-10 S15 F1 T41/7N0050 G172 Z5N0060 G101 Z8 F3N0070 G101 X67N0080 G101 Y220.732N0090 G102 X91.004 Y185.922 I104.242 J220.732N0100 G103 X121.447 Y160.169 I69.676 J129.841N0110 G102 X280.553 I201 J168.615N0120 G103 X310.996 Y185.922 I332.324 J129.841N0130 G102 X335 Y220.732 I297.758 J220.732N0140 G101 Y636N0150 G172 Z5N0160 G172 Z-10

MW 310

Vježba: Program obradeObrada konture 3:N0040 G172 X-22 Y-19.038 Z-10 F1 S15 T41/7N0050 G172 Z29N0060 G101 Z32 F3N0070 G103 X-19 Y-19 I-19 J-139N0080 G101 X421N0090 G101 Y736N0100 G101 X-19N0110 G101 Y-19N0120 G103 X7.665 Y-22 I-19 J-139N0130 G172 Z29N0140 G172 Z-10 MW 310

Vježba: Kružna interpolacija

Program:

Vježba: Kružna interpolacija

Program: