ankara Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ...
Post on 06-Mar-2020
7 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
β-DİKARBONİL BİLEŞİKLERİNİN MANGAN(III) ASETAT ARACILIĞIYLA DOYMAMIŞ ALKOLLERE RADİKALİK KATILMA REAKSİYONLARI
Hakan ASLAN
KİMYA ANABİLİM DALI
ANKARA
2011
Her hakkı saklıdır
i
ÖZET
Yüksek Lisans Tezi
β-DİKARBONİL BİLEŞİKLERİNİN MANGAN(III) ASETAT ARACILIĞIYLA DOYMAMIŞ ALKOLLERE RADİKALİK KATILMA REAKSİYONLARI
Hakan ASLAN
Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı
Danışman: Prof. Dr. Atilla ÖKTEMER Bu çalışmada, β-dikarbonil bileşikleri ile doymamış alkollerin mangan(III) asetat (MAH)’ın tek elektron transferi mekanizması üzerinden yürüyen serbest radikalik katılma-halkalaşma reaksiyonları incelendi. β-dikarbonil bileşiği olarak, etil asetoasetat (1a), asetilaseton (1b), benzoilaseton (1c) kullanıldı. Doymamış substrat olarak kullanılan alkoller ise 2-metil-3-bütin-2-ol (2a), 2-metil-3-büten-2-ol (2b), 3-metil-2-büten-1-ol (2c), E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d), E-4-fenil-3-büten-2-ol (2e), E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f)’dür. β-dikarbonil bileşiklerinin MAH aracılığında doymamış alkollere katılma reaksiyonları sonucunda dihidrofuran, dihidropiran, ikili katılma ürünü olan bifuran türevi bileşikler ile salisilat türevi bileşikler elde edildi. Deneyler azot atmosferinde 60-80 oC sıcaklıkta gerçekleştirildi. Elde edilen ürünler kolon ve preparatif ince tabaka kromatografisi kullanılarak saflaştırıldı. Bileşiklerin yapıları; spektroskopik yöntemler (IR, NMR ve kütle spektrumu) ile aydınlatıldı. Haziran 2011, 141 sayfa Anahtar Kelimeler : β-Dikarbonil, Doymamış alkol, Mangan(III) asetat, Serbest radikalik halkalaşma, Dihidrofuran, Dihidropiran, Bifuran
ii
ABSTRACT
Master Thesis
OXIDATIVE ADDITION OF β -DICARBONYL COMPOUNDS MEDIATED MANGANESE (III) ACETATE WITH UNSATURATED ALCOHOLS
Hakan ASLAN
Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Chemistry
Supervisor: Prof. Dr. Atilla ÖKTEMER In this study, the free radical cyclization reactions of β-dicarbonyl compounds with unsaturated alcohols via manganese(III) acetate were investigated.
Ethyl 3-oxobutanoate (1a), pentane-2,4-dione (1b), 1-phenylbutane-1,3-dione(1c) were used as active methylene compounds and their reactions were performed with following unsaturated alcohols, 2-methyl-3-butyn-2-ol (2a), 2-methyl-3-buten-2-ol (2b), 3-methyl-2-buten-1-ol (2c), E-3-phenyl-2-propen-1-ol (2d), E-4-phenyl-3-buten-2-ol (2e), E-2,4-diphenyl-3-buten-2-ol (2f). In the free radical cyclization of 1,3-dicarbonyls and unsaturated alcohols dihydrofurans, dihydropyrans, bifurans and salicylate derivatives were synthesized. The experiments were conducted under nitrogen atmosphere at 60–80 oC. Synthesized products were purified by column and preparative thin layer chromatography. The product structures were identified by spectroscopic methods. Haziran 2011, 141 pages KEY WORDS: β-Dicarbonyl, Unsaturated alcohol, Manganese (III)acetate, Free radical cyclization, Dihydrofuran, Dihydropyran, Bifuran
iii
TEŞEKKÜR
Bu konuyu yüksek lisans tezi olarak öneren ve araştırma olanağı tanıyan, çalışmalarımın
her aşamasında yakın ilgi ve önerileriyle beni yönlendiren danışman hocam Sayın Prof.
Dr. Atilla ÖKTEMER’e (Ankara Üniversitesi Kimya Anabilim Dalı) maddi ve manevi
yardımlarından ötürü teşekkürlerimi sunarım.
Manevi desteklerini ve yardımlarını her zaman hissettiğim hocalarım, dostlarım Araş.
Gör. Dr. Oğuzhan ALAGÖZ’e, Araş. Gör. Mehtap Yakut’a ve Deniz Ebru Akpınar’a
katkılarından dolayı sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Araştırmalarım boyunca spektral analiz konusunda her türlü yardımını esirgemeyen
Prof. Dr. Hakan GÖKER’ e (Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi) teşekkürlerimi
sunarım.
Başta Tuğrul YUMAK ve K. Taylan ÇETİN olmak üzere tüm arkadaşlarıma
desteklerinden dolayı teşekkürlerimi sunarım.
Beni büyüten, maddi manevi her konuda yanımda olan anneme, babama ve ablama
sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Hakan ASLAN
Ankara, Haziran 2011
iv
İÇİNDEKİLER ÖZET ................................................................................................................................. i ABSTRACT ..................................................................................................................... ii TEŞEKKÜR ................................................................................................................... iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ................................................................ vi ŞEKİLLER DİZİNİ ...................................................................................................... vii ÇİZELGELER DİZİNİ ................................................................................................. ix 1. GİRİŞ ........................................................................................................................... 1 2. KURAMSAL TEMELLER ........................................................................................ 4 2.1 Mangan (III) Asetat .................................................................................................. 4 2.2 Mangan(III) Asetat Aracılığında Radikalik C-C Bağı Oluşumu ......................... 7 2.2.1 Yükseltgen serbest radikalik halkalaşma ............................................................ 7 2.2.2 MAH aracılığındaki serbest radikalik halkalaşmalarla lakton sentezi ............. 8 2.2.3 Aktif metilen bileşiklerinin doymamış sistemlere katılma-halkalaşmaları .... 13 2.2.4 Alkollerin aktif metilen bileşikleri ile olan reaksiyonları ................................. 22 2.3 Alkollerin MAH Aracılığında Asetillenme Reaksiyonları .................................. 23 3. MATERYAL VE YÖNTEM .................................................................................... 25 3.1 Materyal ................................................................................................................... 25 3.1.1 Kullanılan cihazlar ............................................................................................... 25 3.1.2 Kullanılan kimyasal maddeler ve çözücüler ...................................................... 25 3.2 Yöntem ..................................................................................................................... 26 3.2.1 Sentezlenen bileşiklerin genel elde edilme yöntemi........................................... 26 4. ARAŞTIRMA BULGULARI ................................................................................... 27 4.1 Çıkış Bileşiklerinin Sentezi ..................................................................................... 27 4.1.1 4-Fenil-3-büten-2-ol (2e)’ün sentezi .................................................................... 27 4.1.2 2,4-Difenil-3-büten-2-ol (2f)’ün sentezi .............................................................. 27 4.2 Halkalaşma Reaksiyonları ..................................................................................... 28 4.2.1 Etil asetoasetatın (1a) 2-metil-3-bütin-2-ol (2a) ile reaksiyonu ........................ 28 4.2.2 Asetilasetonun (1b) 2-metil-3-bütin-2-ol (2a) ile reaksiyonu ............................ 30 4.2.3 Etil asetoasetatın (1a) 2-metil-3-büten-2-ol (2b) ile reaksiyonu ....................... 30 4.2.4 Asetilasetonun (1b) 2-metil-3-büten-2-ol (2b) ile reaksiyonu ........................... 32 4.2.5 Etil asetoasetatın (1a) 3-metil-2-büten-1-ol (2c) ile reaksiyonu ....................... 33 4.2.6 Asetilasetonun (1b) 3-metil-2-büten-1-ol (2c) ile reaksiyonu ........................... 34 4.2.7 Benzoilasetonun (1c) 3-metil-2-büten-1-ol (2c) ile reaksiyonu ......................... 35 4.2.8 Etil asetoasetatın (1a) E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d) ile reaksiyonu ................. 36 4.2.9 Asetilasetonun (1b) E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d) ile reaksiyonu ..................... 37 4.2.10 Benzoilasetonun (1c) E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d) ile reaksiyonu ................. 38 4.2.11 Etil asetoasetatın (1a) E-4-fenil-3-büten-2-ol (2e) ile reaksiyonu .................. 39 4.2.12 Asetilasetonun (1b) E-4-fenil-3-büten-2-ol (2e) ile reaksiyonu ...................... 40 4.2.13 Etil asetoasetatın (1a) E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f) ile reaksiyonu............. 41 4.2.14 Asetilasetonun (1b) E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f) ile reaksiyonu ................ 42 4.2.15 Benzoilasetonun (1c) E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f) ile reaksiyonu .............. 43 5. TARTIŞMA VE SONUÇLAR ................................................................................. 44 KAYNAKLAR .............................................................................................................. 60 EK1 IR SPEKTRUMLARI .......................................................................................... 65 EK2 1H-NMR SPEKTRUMLARI ............................................................................... 74
v
EK3 13C-NMR SPEKTRUMLARI .............................................................................. 98 EK4 KÜTLE SPEKTRUMLARI .............................................................................. 119 EK5 COSY SPEKTRUMLARI ................................................................................. 140 ÖZGEÇMİŞ ................................................................................................................. 141
vi
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ
MAH Mangan(III) asetat dihidrat, Mn(OAc)3.2H2O
BA Bakır(II) asetat, Cu(OAc)2
SAN Seryum Amonyum Nitrat, Ce(NH4)2(NO3)6
PİT Preperatif İnce Tabaka
MSP Metilensiklopropan
e.n. erime noktası
g.s. geri soğutucu
t tek pik
i ikili pik
ü üçlü pik
d dörtlü pik
pç. pik çokluğu
ii ikilinin ikilisi
üi üçlünün ikilisi
di dörtlünün ikilisi
id ikilinin dörtlüsü
iii ikilinin ikilisinin ikilisi
iid ikilinin ikilisinin dörtlüsü
vii
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1.1 Monensin A bileşiği ........................................................................................... 2 Şekil 1.2 MAH aracılığıyla sentezlenen bazı doğal ürünler ............................................. 2 Şekil 2.1 MAH’ ın karboksilik asitleri iki farklı şekilde yükseltgemesi ........................... 5 Şekil 2.2 Mn(OAc)3’ın yapısı ........................................................................................... 6 Şekil 2.3 MAH kullanımını içeren ilk serbest radikalik halkalaşma örneği ..................... 7 Şekil 2.4 MAH aracılığında asetik asit ve alkenlerden lakton oluşumu ........................... 8 Şekil 2.5 Monometil malonatların, trans-metil sinnamatlara yükseltgen katılması ......... 9 Şekil 2.6 MAH aracılığında spirolakton oluşumu .......................................................... 10 Şekil 2.7 Dimetoksi(benziloksi)stilbenin MAH aracılığında laktonlaşma ..................... 10 Şekil 2.8 MAH katalizörlüğünde ultra ses aracılığıyla laktonlaşma ............................... 11 Şekil 2.9 5-asetoksi-2(5H)-furanonun oluşumu .............................................................. 11 Şekil 2.10 MAH aracılığında molekül içi laktonlaşma ................................................... 12 Şekil 2.11 Allilik β-diketoesterin yükseltgen serbest radikalik halkalaşmaları .............. 12 Şekil 2.12 Stirenin MAH aracılığında asetik asitteki serbest radikalik halkalaşması ..... 13 Şekil 2.13 β-dikarbonillerin Mn(OAc)3 aracılığında alkenlerle reaksiyonlarının
mekanistik gösterimi ..................................................................................... 14 Şekil 2.14 α-alkil β-keto esterlerin Mn(OAc)3 aracılığında alkenlerle reaksiyonlarının
mekanistik gösterimi ..................................................................................... 14 Şekil 2.15 Mn(III)-enolat kompleksi .............................................................................. 14 Şekil 2.16 MAH aracılığında açilasetonitrillerin yükseltgenmesi .................................. 15 Şekil 2.17 Benzonorbornadienin asetilasetonla reaksiyonu ............................................ 16 Şekil 2.18 İyonik sıvı varlığında gerçekleştirilen serbest radikalik halkalaşma ............. 16 Şekil 2.19 p-Metoksisinnamoil oksazolidinlerin serbest radikalik halkalaşmaları ......... 17 Şekil 2.20 Alkilensiklopropanların MAH aracılığında serbest radikalik halkalaşmaları 17 Şekil 2.21 Metilenbenzosikloalkanlar’ın MAH ile gerçekleştirilen yükseltgen
halkalaşma reaksiyonları ............................................................................... 18 Şekil 2.22 2-benzoil-1,4-naftakinonun serbest radikalik halkalaşma reaksiyonu ........... 18 Şekil 2.23 3-(2,2-diariletenil)kinolinon-2,4-dionların sentezi ........................................ 19 Şekil 2.24 Yükseltgen halkalaşmalarda kullanılan farklı grupların gösterimi ................ 19 Şekil 2.25 MAH aracılığında aromatikleşme reaksiyonu ............................................... 20 Şekil 2.26 Molekül içi halkalaşma reaksiyonu ile siklik ve aromatik ürünlerin sentezi . 20 Şekil 2.27 MAH aracılığında etil asetoasetatın alkeninlerle reaksiyonu ........................ 21 Şekil 2.28 Araliopsine sentezi ......................................................................................... 22 Şekil 2.29 İsoerlangeofusciol sentezi .............................................................................. 22 Şekil 2.30 Barbitürik asitlerin doymamış alkolle reaksiyonu ......................................... 23 Şekil 2.31 Dimedon’un MAH ve CAN aracılığında (Z)-sinnamil alkol ile
gerçekleştirilen reaksiyonları ........................................................................ 23 Şekil 2.32 Alkollerin MAH aracılığında asetillenme reaksiyonları ................................ 24 Şekil 5.1 Aktifmetilen bileşiklerinin MAH aracılığında doymamış sistemlerle olan
reaksiyonunun genel gösterimi ....................................................................... 44 Şekil 5.2 3aa (F) bileşiğinin oluşumu için önerilen mekanizma ..................................... 45 Şekil 5.3 4aa bileşiğinin oluşumu için önerilen mekanizma ........................................... 46 Şekil 5.4 Dihidropiran oluşumu için önerilen mekanizma ............................................. 49 Şekil 5.5 Dihidropiran ve dihidrofuran bileşiklerinin iskelet atomlarının
numaralandırılmış gösterimi ........................................................................... 50
viii
Şekil 5.6 Benzoilaseton ile gerçekleştirilen reaksiyonlarda iki ürün oluşumunun mekanistik gösterimi ....................................................................................... 52
Şekil 5.7 3be bileşiğinin iskelet atomlarının numaralandırılmış gösterimi..................... 55 Şekil 5.8 Visinal eşleşme için Karplus eşitliği ................................................................ 56 Şekil 5.9 2f ile gerçekleştirilen reaksiyonlarda oluşan ürünler için önerilen mekanizma
....................................................................................................................... 57
ix
ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 2. 1 Asetilasetonun MAH aracılığında dienlerle halkalaşma reaksiyonları ....... 21 Çizelge 5. 1 2-metil-3-bütin-2-ol ‘ün 1a-b ile olan reaksiyonları ................................... 48 Çizelge 5. 2 2-metil-3-büten-2-ol ‘ün 1a-b ile olan reaksiyonları .................................. 50 Çizelge 5. 3 E-3-fenil-2-propen-1-ol ‘ün 1a-c ile olan reaksiyonları .............................. 53 Çizelge 5. 4 3-metil-2-büten-1-ol ‘ün 1a-c ile olan reaksiyonları ................................... 54 Çizelge 5. 5 E-4-fenil-3-büten-2-ol ‘ün 1a-b ile olan reaksiyonları ................................ 54 Çizelge 5. 6 E-2,4-difenil-3-büten-2-ol ‘ün 1a-c ile olan reaksiyonları .......................... 58
1
1. GİRİŞ
Serbest radikalik reaksiyonlar, organik sentezlerdeki seçiciliği, spesifikliği ve ılıman
reaksiyon koşulları nedeniyle, son yirmi yılda çok önemli olmaya başlamıştır. Bu
reaksiyonlarda geçiş metali tuzlarının (Mn3+, Co3+, Ce4+) kullanımı da son yıllarda
artmıştır. Bu geçiş metali tuzlarının en önemlilerinden biri de mangan(III) asetattır
(Mn(OAc)3, MAH). 19. yüzyılın sonundan bu yana Mn(OAc)3 kullanılarak molekül içi
ve moleküller arası çeşitli regio-, kemo- ve stereoseçimli sentetik yöntemler
geliştirilmiştir. Özelikle C-C ve C-O bağ oluşumları yeni literatürlerde geniş yer
tutmaktadır.
Mn(OAc)3 aracılığındaki reaksiyonlara örnek olarak, doymamış sistemlerin (alken,
alkin, 1,3-alkadien, l,3-alkadiin, 1-alken-3-in) 1,3-dikarbonil bileşikleriyle olan
reaksiyonları, alkilleme (bir aldehit veya ketonun alkene yükseltgen katılması), oksijen
ortamında alkenler ve aktif metilen bileşiklerinin serbest radikalik halkalaşmasıyla
siklik peroksit sentezi, lakton sentezi (karboksilik asitlerin alkene yükseltgen katılması),
asetamit, enamit ve β-keto karboksamitlerin halkalaşmasıyla siklik ürünlerin sentezleri
verilebilir. Ayrıca MAH doğal ürünlerin ve biyolojik aktif bileşiklerin sentezinde de
yaygın olarak kullanılmaktadır.
Yapısında furan, dihidrofuran, piran grubu içeren bileşikler doğada yaygın olarak
bulunurlar ve biyolojik aktif moleküllerin önemli bir kısmını oluştururlar. Örneğin,
Streptomyces cinnamonensis ‘den izole edilen monensin bileşiği doğal polieter iyonofor
antibiyotiklerinin iyi bilinen örneklerinden birisidir. Yapısı 1967 yılında Agtarap vd.
tarafından açıklanmış ilk polieter antibiyotiktir. Monensin, +1 yüklü [Li+, Na+, K+ gibi]
iyonlarla kompleks yapabilmekte ve bu katyonları hücre zarından karşıya
taşıyabilmektedir. Na+/H+ pompasında önemli bir rol oynamaktadır. Antibiyotik,
antimalaryal gibi çeşitli biyolojik aktivitelere sahiptir.
2
O
OO
O
O
OH
OH
HH
HOH
O
HO
O
H
H
Şekil 1.1 Monensin A bileşiği
Doymamış alkollerin mangan(III) asetat ve seryum amonyum nitrat (SAN) aracılığında
β-dikarboniller ile radikalik halkalaşma reaksiyonları günümüze kadar çok az
çalışılmıştır. Gerçekleştirilen reaksiyonlarda ise araliopsine, isoerlangeafusciol, allo-
isoerlangeofusciol, nor-isoerlangeofusciol gibi doğal ürünlerin sentezlenmesi, doğal
ürün benzeri ve biyolojik aktivite gösterebilecek bileşiklerin sentezini verebilecek bu
çalışmanın gerekliliğini ortaya koymaktadır.
O O
O
OH
nor-isoerlangeafusciolallo-isoerlangeafusciolisoerlangeafusciol
O O
O
OH
O O
O
OH
N O
O
OMe
OH
balfourodine
N O
O
OH
araliopsine
Şekil 1.2 MAH aracılığıyla sentezlenen bazı doğal ürünler
3
Bu çalışmada MAH aracılığında β-dikarbonil bileşiklerinin doymamış alkollerle
radikalik katılma-halkalaşma reaksiyonları gerçekleştirildi. Enolleşebilen β-dikarbonil
olarak, etil asetoasetat (1a), asetilaseton (1b), benzoilaseton (1c) kullanıldı. Doymamış
substrat olarak kullanılan alkoller ise; 2-metil-3-bütin-2-ol (2a), 2-metil-3-büten-2-ol
(2b), 3-metil-2-büten-1-ol (2c), E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d), E-4-fenil-3-büten-2-ol
(2e), E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f)’dür.
β-dikarbonil bileşiklerinin MAH aracılığında doymamış alkollere katılma-halkalaşma
reaksiyonları sonucunda dihidrofuran, dihidropiran ve ikili katılma ürünü olan bifuran
türevi bileşikler elde edildi. Deneyler azot atmosferinde 60-80oC sıcaklıkta
gerçekleştirildi. Elde edilen ürünler kolon ve preparatif ince tabaka kromatografisi
kullanılarak saflaştırıldı. Bileşiklerin yapıları; spektroskopik yöntemler (IR, NMR ve
kütle spektrometrisi) ile aydınlatıldı.
4
2. KURAMSAL TEMELLER
2.1 Mangan (III) Asetat
Metaller aracılığıyla gerçekleştirilen radikalik halkalaşma reaksiyonları organik
sentezde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunun en iyi bilinen uygulamalarından biri de
MAH aracılığında gerçekleştirilen reaksiyonlardır. Bu alandaki heyecan verici
gelişmeler bu reaksiyonların doğru potansiyele sahip olduğunu göstermektedir. Bunun
en güzel örneklerinden birisi kompleks moleküllerin sentezleri esnasında stratejik bağ
oluşumlarını sağlayan uygulamalardır.
MAH aracılığındaki serbest radikalik reaksiyonlar, yeni bağ oluşumu ve bağ
kopmasında kullanılan önemli bir sentetik yöntem olarak ortaya çıkmaktadır. MAH ile
gerçekleştirilen çalışmaların büyük bir kısmı yükseltgen olarak kullanımıyla ilgilidir.
MAH ile gerçekleştirilen yükseltgenmeler genel olarak iki sınıfa ayrılabilir.
Doğrudan yükseltgenme: Subsrat-Mn(III) asetat kompleksinin oluşumunun ardından
subsratın tek elektron transferiyle doğrudan yükseltgenmesidir. Çoğunlukla ürün,
radikalik araürünün sonraki yükseltgenmesiyle belirlenir. Bunun çok sayıda örneği
alkollerin, amino ve tiyo bileşiklerinin yükseltgenmelerinde bulunabilir.
Dolaylı yükseltgenme: Enolize olabilen bir bileşik ile Mn(III) asetatın etkileşmesiyle,
katılma ara ürünü serbest radikalin oluşumunu takiben katılma veya bu radikalin
subsratla yer değiştirmesidir. Buna örnek olarak enolize olabilen bileşiklerin doymamış
sistemlere yükseltgen katılması ve aromatik yer değiştirme reaksiyonları verilebilir.
Tek elektronlu yükseltgen olan Mn(III) asetat, diğer tek elektronlu substratlarla Co (III),
Ce (IV) gibi ve iki elektronlu subsratlarla Tl(III) ve Pb(IV) gibi çok fazla benzerlik
gösterir. Diğer yükseltgenlerle karşılaştırıldığında MAH ile gerçekleştirilen
5
reaksiyonlarda düşük etkinlik ve yüksek seçicilik gözlenmektedir. Bu reaksiyonların
çoğunun ilerlemesi aşağıdaki basitleştirilmiş şemada görülmektedir.
Mn(III) + substrat radikalik araürün + Mn(II)
Mn(III) + radikalik araürün ürün + Mn(II) Şema 1.1 Basitleştirilmiş gösterim
MAH karboksilik asitleri yarışmalı ve birbirinden büyük ölçüde bağımsız ilerleyen iki
farklı yolla yükseltger; alkil yükseltgenmesi ve yükseltgeyici dekarboksillenme.
-e-
-e-
+ +CH3COOH
Yükseltgeyici dekarboksillenme
H+CO2CH3
H++CH2COOHCH3COOH
Alkil yükseltgenmesi
Şekil 2.1 MAH’ ın karboksilik asitleri iki farklı şekilde yükseltgemesi
Bu reaksiyonlar α-hidrojenlerinin varlığına bağlıdır. Karboksimetil radikali asetik asitin
MAH aracılığıyla yükseltgenmesinde ilk araüründür ve reaksiyonları çok büyük ölçüde
araştırılmıştır. α-hidrojeni bulunmayan karboksilik asitlerden pivalik asit MAH bulunan
ortamda 125°C’da 90 dakika tutulduğunda tamamı dekarboksilasyona uğrayarak ter-
bütil radikalini meydana getirmektedir. Oluşan t-bütil radikalinin de büyük çoğunluğu
izo-bütene dönüşmektedir. α-hidrojen sayısı arttıkça yükseltgeyici dekarboksillenmede
hızlı bir azalma, alkil oksidasyonunda da hızlı bir artış meydana gelmektedir (Anderson
ve Kochi 1970).
Yükseltgenme aracı olarak MAH kullanılarak çok sayıda reaksiyon gerçekleştirilmesine
rağmen, kendi yapısı çok az bilinmektedir. Temel olarak iki kabul edilebilir formu
vardır.
6
Mn(OAc)3’ın hidrat formunun formülü Mn(OAc)3.2H2O’ dur. Gerçekleştirilen
reaksiyonların büyük çoğunluğunda Mn(OAc)3.2H2O kullanılmaktadır ve genellikle
Mn(OAc)3 olarak gösterilmektedir. Mn(OAc)3’ın yapısı; oksijen merkezli üç çift asetat
köprüsüyle birbirine bağlanmış üç Mn atomundan oluşmaktadır. Rengi tarçın
kahverengidir ve kolaylıkla hazırlanabilir. MAH hazırlanması ilk olarak Christensen
tarafından 1883’te gerçekleştirilmiştir. Mangan (II) asetat tetrahidratın, potasyum
permanganat, klor varlığında anodik yükseltgenmesiyle hazırlanmıştır.
Şekil 2.2 Mn(OAc)3’ın yapısı
Mn(OAc)3’ın susuz formu koyu kahverengidir, tekrar üretilebilir şekilde hazırlanması
zordur ve çeşitli molekül formülleriyle gösterilir. Hessel (1969), mangan(III)asetat’ın
sentezini ve kimyasal yapısını ayrıntılı olarak araştırmıştır. Susuz Mangan(III)asetat’ın
yapısının Mn3(CH3COO)8OH veya [Mn3O(CH3COO)6.CH3COOH]+ (CH3COO)
-
olduğunu bulmuştur.
MAH ın asetik asitteki çözünürlüğü kullanılan sentetik yönteme ve asetik asidin içerdiği
su miktarına bağlıdır. Bileşik yavaşça ısıtılarak çözülebilir.
7
2.2 Mangan(III) Asetat Aracılığında Radikalik C-C Bağı Oluşumu
2.2.1 Yükseltgen serbest radikalik halkalaşma
Serbest radikalik reaksiyonlar, organik sentezlerdeki seçimliliği, spesifikliği ve ılıman
reaksiyon koşulları nedeniyle son yirmi yılda çok önemli olmaya başlamıştır. Alkenlerin
serbest radikalik halkalaşmaları halkalı bileşiklerin sentezlerinde önemli bir yöntem
olarak yer almaktadır. Halkalaşmanın başlangıcı radikal oluşturmak için kullanılan
yönteme göre değişebilir. Radikal oluşumu indirgenme, izomerleşme ve
yükseltgenmeyle gerçekleştirilebilir. Çok fazla fonksiyonlu grup içeren bileşiklerin elde
edilmesinde kullanılan yöntemler önemli derecede sentetik potansiyele sahiptir. Bu
bileşiklerin sentezleri radikalik reaksiyonlar kullanılarak ılıman ve nötral reaksiyon
koşullarında ve yüksek kimyasal seçimlilikle gerçekleştirilebilir.
MAH aracılığındaki yükseltgen serbest radikalik reaksiyonlarda son yirmi yılda önemli
ilerlemeler kaydedilmiştir. MAH’ ın kullanıldığı yükseltgen serbest radikalik
halkalaşmanın ilk örneği Heiba ve Dessau ile birlikte Bush ve Finkbeiner tarafından
1968’de tanımlanmıştır (Şekil 2.3).
Şekil 2.3 MAH kullanımını içeren ilk serbest radikalik halkalaşma örneği
Asetik asitin Mn(OAc)3 ile yükseltgenmesinin mekanizması kapsamlı olarak
araştırılmıştır. Lakton oluşumuna ait mekanizma şekil 2.4’de gösterilmiştir. 1 gibi bir
kompleksleşmiş asetattan proton ayrılarak 2 gibi bir bis MnIII enolat oluşması hız
belirleyici basamaktır ve alkenden bağımsızdır. Bunu kompleksleşmiş serbest radikal
3’ün oluşması için MnII ’nin ayrılmasıyla hızlı bir elektron transferi izler. Serbest
radikal 3 alkene katılarak serbest radikal 4’ü meydana getirir ve bu basamak karbon-
karbon bağı oluşum basamağı olarak yer almaktadır.
8
Şekil 2.4 MAH aracılığında asetik asit ve alkenlerden lakton oluşumu
Radikal 4’ün son ürün 8’e dönüşmesi üç farklı yoldan gerçekleşebilmektedir. Bu üç
basamak da yükseltgen elektron aktarımını içermektedir. Olasılıklardan birisi radikalin
MnIII ile yükseltgenmesiyle 5’in oluşması ve bunun 8’e halkalaşmasıdır. İkinci bir
olasılık radikalin karbonil grubunun oksijenine katılarak 6 bileşiğini vermesidir. Bu
bileşik MnII’nin ayrılarak elektron aktarımıyla lakton 8’i verir. Son bir olasılık ise
MnIII’ün radikale bağlanarak metallo halka 7’yi vermesidir. Bu bileşik de MnII ’nin
ayrılmasıyla indirgen ayrılmaya uğrayarak lakton 8’i verir (Snider 2009).
2.2.2 MAH aracılığındaki serbest radikalik halkalaşmalarla lakton sentezi
MAH aracılığındaki serbest radikalik halkalaşmalarla lakton sentezi büyük ölçüde son
on yılda geliştirilmiştir. Laktonların sentezindeki ilk yaklaşım karboksilik asitlerin
alkenlere MAH aracılığındaki yükseltgen katılmalarıdır. Bu şartlar altında, MAH
karboksimetil radikali oluşturur. Bu radikaller, alken çift bağına katılarak alkil
radikallerini verir. Son olarak bu araürünlerin yükseltgenmesiyle doymuş γ-laktonlar
elde edilir.
9
Bu alanda özellikle moleküliçi halkalaşmalar konusundaki çoğu çalışma Snider
tarafından gerçekleştirilmiştir (1996). Siyanoasetik asitler, kloroasetik asitler, 3-
klorpropiyonik asitler, monometil malonatlar ve malonik asitler gibi asetik asit
türevlerinin moleküllerarası halkalaşmaları ise çoğunlukla Fristad ve diğerleri tarafından
araştırılmıştır (Melikyan 1993, Snider vd. 2004).
Bu yaklaşımın araştırılması ve tekrar gözden geçirilmesi yıllardır devam etmektedir.
Çeşitli sübstitüentlere sahip γ-laktonların, malonik asit ve türevlerinin alkenlerle,
sikloalkenlerle ve sinnamik asitle reaksiyonlarıyla elde edildiği rapor edilmiştir. (Meou
vd. 1998, 2002)
Potasyum monometil malonatların bir seri orto ve/veya para sübstitüe trans-metil
sinnamatlarla asetik asitteki yükseltgen katılmalarından, ana ürün olarak tek epimerik
lakton ve yan ürün olarak ise α-dekarboksile lakton veya asetoksi diesterler elde
edilmiştir. Çözücü olarak asetik asit yerine formik asit kullanımının, yan ürün
oluşumunu bastırmak için uygulanabileceği gösterilmiştir (Şekil 2.5).
Şekil 2.5 Monometil malonatların, trans-metil sinnamatlara yükseltgen katılması Malonik asit kullanımı spirolaktonların hazırlanması için de incelenmiştir. Reaksiyon
bir eşdeğer miktarda malonik asit ile yürütüldüğünde lakton 1a oluşmaktadır, ancak
devam eden reaksiyon sonucunda kantitatif miktarda spirodilakton 1b oluşmaktadır
(Şekil 2.6). Bu sonuçtan, araürün karboksi laktonun 1a MAH ile yükseltgenmeye karşı
malonik asitten daha reaktif olduğu ortaya çıkmıştır (Ito vd. 1983, Fristad vd. 1985).
10
Şekil 2.6 MAH aracılığında spirolakton oluşumu
Dimetoksi(benziloksi)stilbenin MAH ile asetik anhidrit ve asetik asitteki benzer
laktonlaşmasında ilgili laktonla birlikte diasetillenmiş yan ürün oluşmuştur (Şekil 2.7).
(Thomas 2002)
Şekil 2.7 Dimetoksi(benziloksi)stilbenin MAH aracılığında laktonlaşma
Laktonlaşma reaksiyonları aynı zamanda ses dalgaları altında düşük sıcaklıkta
gerçekleştirilmiştir. Kısa reaksiyon sürelerinde laktonlar iyi verimlerle elde edilmiştir.
Sonokimyasal şartlarda, Mn(II) nin tekrar yükseltgenmesiyle, katalitik miktarda Mn(III)
ile laktonlaşma reaksiyonlarının gerçekleştirilmesi sağlanmıştır (Şekil 2.8) (Allegretti
1993).
11
Şekil 2.8 MAH katalizörlüğünde ultra ses aracılığıyla laktonlaşma
Doymamış γ-laktonların oluşumu için alkinlerin üçlü bağına yükseltgen katılmalar
araştırılmıştır. Fenil asetilenin MAH ile asetik asit/anhidritteki reaksiyonunun, ilgili 5-
asetoksi-2(5H)-furanonu verdiği ifade edilmiştir. 5-asetoksi-2(5H)-furanonun oluşumu
Şekil 2.9’da gösterilen reaksiyon mekanizmasıyla açıklanmıştır (Montevecchi vd.
2000).
Şekil 2.9 5-asetoksi-2(5H)-furanonun oluşumu
Asetilenin MAH aracılığındaki reaksiyonu, öncelikle karboksi metil radikalinin alkin
üçlü bağına katılması ve ardından da oluşan vinil radikalinin yükseltgen
halkalaşmasıyla furanonun oluşumunu sağlar. Furanonun yükseltgenmeye devam
etmesi, ilgili 5-asetoksi furanonun eldesiyle sonuçlanır.
Bu alandaki çalışmaların çoğunun moleküllerarası halkalaşmayla ilgili olmasına
rağmen, moleküliçi halkalaşma örnekleri de rapor edilmiştir. Fristad vd. (1985) mono
alkillenmiş siyanoasetik asit ve malonik asit türevlerinin yükseltgen halkalaşmalarıyla
12
bisiklik laktonların sentezini tanımlamıştır. Corey vd. (1984) malonik asitten elde edilen
monoesterlerin halkalaşmalarından, moleküliçi katılma basamağıyla lakton oluşumunun
ilk örneğini rapor etmişlerdir. Propandioik asit, mono(2-siklohekzen-1-il) ester ile MAH
ın oda sıcaklığında asetik asitteki reaksiyonu keto-lakton oluşturmuştur (Şekil 2.10).
Şekil 2.10 MAH aracılığında molekül içi laktonlaşma
Doymamış esterlerin diğer türevleri için de çalışmalar kapsamlı olarak yapılmıştır
(Melikyan 1993, Snider 1996). Çeşitli γ-laktonların eldesi için, allilik β-diketoesterler
ile MAH-BA ın yükseltgen serbest radikalik halkalaşmaları tanımlanmıştır. Ürün
dağılımının malonik asitin α- yerindeki sübstitüente, moleküliçi katılma basamağının
stereoseçimliliğine ve radikal araürünün yapısına bağlı olduğu belirtilmiştir (Şekil 2.11)
(Oumar-Mahamat vd. 1989, Snider 1996).
Şekil 2.11 Allilik β-diketoesterin yükseltgen serbest radikalik halkalaşmaları
13
2.2.3 Aktif metilen bileşiklerinin doymamış sistemlere katılma-halkalaşmaları
Yeni C-C bağı oluşumunda MAH aracılığında, karbon merkezli radikallerin doymamış
sistemlere yükseltgen katılmaları büyük dikkat çekmiştir. β-dikarbonillerin, doymamış
sistemlerle (alken, alkin, 1,3-alkadien, 1,3-alkadiin… vb), MAH aracılığındaki
reaksiyonları son on yıl boyunca detaylı olarak araştırılmıştır (Demir vd. 2007, Alagöz
vd. 2006).
Heiba and Dessau’nun (1974) başlattığı ilk çalışma olan, β-dikarbonil bileşiklerinin
MAH aracılığında alkenlere yükseltgen katılmasıyla dihidrofuran bileşiklerinin elde
edilmesinden sonra, aktif metilen bileşiklerinin yükseltgen serbest radikalik
halkalaşmaları üzerine yapılan araştırma ve çalışmalarda çok büyük değişimler
gerçekleştirilmiştir. Örnek olarak stirenin aktif metilen bileşiğiyle MAH aracılığındaki
reaksiyonu sonucunda, 2,3-dihidrofuran bileşiğinin eldesi aşağıda verilmiştir.
Şekil 2.12 Stirenin MAH aracılığında asetik asitteki serbest radikalik halkalaşması
β-dikarbonillerin MAH aracılığında alkenlerle halkalaşma reaksiyonlarının
mekanizmaları da detaylı bir şekilde araştırılmıştır. β-dikarbonillerin α-hidrojenleri
asetik asitin α-hidrojenlerine oranla çok daha asidiktir. Asitlik arttıkça enolleşme hızı
artacağından, β-dikarbonillerin Mn(OAc)3 ile kompleksleşerek enolat oluşturma hızları
asetik asittekine göre daha hızlıdır. Radikal ara ürünü veren elektron aktarımının olduğu
basamak çok yavaştır ve muhtemelen ürün oluşumuyla ilgisi yoktur. Reaksiyon hızı
alken konsantrasyonuna bağlıdır ve hız belirleyici basamak muhtemelen MnIII enolat
kompleksi ile alkenin MnII ayrılarak verdiği reaksiyonla radikal oluşumudur (Şekil
2.13).
14
Şekil 2.13 β-dikarbonillerin Mn(OAc)3 aracılığında alkenlerle reaksiyonlarının mekanistik gösterimi
α-alkil β-keto esterlerin Mn(OAc)3 ile yükseltgenmesi üzerine yapılan çalışmalar
enolleşmenin hız belirleyen basamak olduğunu göstermiştir. Metil grubu, α-protonun
asitliğinin azalmasına neden olduğundan, Mn(III) enolatın oluşumunu yavaşlatmaktadır.
Diğer taraftan, metil grubu radikalin kararlılığını arttırdığından Mn(III) enolattan α-
karbon radikali oluşumunu hızlandırmaktadır (Şekil 2.14, Snider 2009).
Şekil 2.14 α-alkil β-keto esterlerin Mn(OAc)3 aracılığında alkenlerle reaksiyonlarının mekanistik gösterimi
Genel olarak MAH aracılığında gerçekleştirilen radikalik reaksiyonlarda C-C bağı
oluşturmak için bir donör (verici) ve bir akseptör (alıcı) gerekmektedir. Akseptör
genellikle α-hidrojenine sahip karbonil bileşiğidir ve ilgili Mn(III)-enolat kompleksini
oluşturmak için kullanılır (Şekil 2.15). Diğeri ise genellikle elektronca zengin çift bağ
içeren bir bileşiktir ve enolat kompleksinden bir elektronun yükseltgen transferinde
kullanılır.
O
Mn
Mn
MnO
O
Donör
Akseptör
Şekil 2.15 Mn(III)-enolat kompleksi
15
MAH varlığında aktif metilen bileşiklerinin doymamış bileşiklerle serbest radikalik
halkalaşma reaksiyonları çok büyük ölçüde araştırılmıştır. Alkenlerle, alkinlerle ve α-β
doymamış amitlerle aktif metilen bileşiklerinin reaksiyonları Yılmaz ve Pekel (2005,
2001) tarafından gerçekleştirilmiş, yeni dihidrofuran ve furan türevleri sentezlenmiştir.
Nguyen vd. (1996) tarafından açilasetonitrillerin, 1,1-diaril etilenlerle yükseltgen
halkalaşmaları rapor edilmiştir. 4,5-dihidrofuran-3-karbonitriller, asetik asitte kaynama
sıcaklığında, MAH aracılığında açilasetonitrillerin yükseltgenmesiyle oluşan
açilsiyanometil radikallerinin alkenlere katılmasıyla kolaylıkla elde edilmiştir. Bu
çalışma aynı zamanda aerobik şartlar altında da gerçekleştirilmiş ve açilasetonitrilllerin
yükseltgenmesiyle 4-siyano-1,2-dioksan-3-ollerin iyi verimlerle elde edildiği rapor
edilmiştir (Şekil 2.16).
Bu yaklaşımın devamı olarak olarak 3 sübstitüent bağlı sterik engelli alkenlerle,
heterosiklik grup içeren 4,5-dihidrofuran-3-karbonitriller Pekel vd. (2005) tarafından
sentezlenmiştir (Şekil 2.16).
Şekil 2.16 MAH aracılığında açilasetonitrillerin yükseltgenmesi
β-dikarbonil bileşiklerinin, benzonorbornadien ve oksabenzonorbornadien ile serbest
radikalik halkalaşmaları Çalışkan vd. (2005) tarafından rapor edilmiştir.
Benzonorbornadien ve oksabenzonorbarnadienin dimedon ve asetilaseton ile
reaksiyonları MAH ve BA varlığında gerçekleştirilmiştir. Benzonorbornadienin
16
dimedonla reaksiyonu katılma ürünü dihidrofuranı vermiştir, ama asetilasetonla
gerçekleştirilen reaksiyonda dihidrofuranla beraber düzenlenme ürünü de elde edilmiştir
(Şekil 2.17). Bunun yanında oksanorbornadienin reaksiyonlarında siklopropan bileşiği
ve iki mol dimedonun katılma ürünü gibi beklenmeyen ürünler gözlemlenmiştir.
Şekil 2.17 Benzonorbornadienin asetilasetonla reaksiyonu
MAH aracılığında gerçekleştirilen radikalik reaksiyonlarda genellikle çözücü olarak
asetik asit kullanılır. MAH’ın organik çözücülerdeki çözünürlüğünün az olması ve
çoğu reaksiyonda yüksek sıcaklığın gerekmesi nedeniyle asetik asitin kullanımı
reaksiyonlarda kullanılacak olan substratlarda bir kısıtlama meydana getirir. Bu sorunun
üstesinden gelmek için Parson (2001), ılıman koşullarda MAH aracılığındaki radikalik
reaksiyonlarda iyonik sıvıların kullanımını araştırmıştır. Araştırmanın sonucunda 1-
butil-3-metilimidazolium tetrafluorborat ([bmim][BF4]) gibi polar çözücülerde
(metanol, diklorometan) çözünen iyonik sıvıların MAH aracılığındaki radikalik
reaksiyonlarda kullanılabileceği görülmüştür (Şekil 2.18).
Şekil 2.18 İyonik sıvı varlığında gerçekleştirilen serbest radikalik halkalaşma
Alkil asetoasetatların, p-metoksisinnamoil oksazolidinlere yükseltgen serbest radikalik
katılmaları Garzino vd. (2000) tarafından gerçekleştirilmiştir. Optikçe aktif
oksazolidinler kullanılarak enantiyomerik saflıkta trans-disübstitüe 2,3-dihidrofuranlar
iyi verimlerle elde edilmiştir (Şekil 2.19).
17
Şekil 2.19 p-Metoksisinnamoil oksazolidinlerin serbest radikalik halkalaşmaları
MAH aracılığında metilensiklopropanların (MSP) da serbest radikalik halkalaşmaları
çalışılmıştır. Huang vd. (2005) malonik asidin dietil esteriyle, alkilensiklopropanların
MAH aracılığında serbest radikalik halkalaşma reaksiyonlarını gerçekleştirmişler ve 2-
(3,4-dihidronaftalen–2-il) malonik asit dietil ester türevleri elde etmişlerdir. 1 numaralı
bileşiğin oluşumunda, öncelikle dietil malonatın MSP’ nin çift bağına yükseltgen
katılması radikalik araürün 2’ yi verir. Sonrasında düzenlenme reaksiyonuyla radikalik
ara ürün 3 oluşur. Bu üründeki karbon radikalinin fenil grubuna molekül içi katılması,
ardından bir proton ayrılması ve son olarak MAH varlığında yükseltgenmesiyle 1 elde
edilir (Şekil 2.20).
Şekil 2.20 Alkilensiklopropanların MAH aracılığında serbest radikalik halkalaşmaları
Metilenbenzosikloalkanlar ve β-dikarboniller kullanılarak MAH ile gerçekleştirilen bir
başka çalışmada ise yükseltgen halkalaşmalar sonucunda spirofuranlar elde edilmiştir
(Şekil 2.21, Chen vd. 2005).
18
Şekil 2.21 Metilenbenzosikloalkanlar’ın MAH ile gerçekleştirilen yükseltgen
halkalaşma reaksiyonları
Kinon ve kinolin türevleri, aktif metilen bileşikleriyle serbest radikalik halkalaşma
reaksiyonlarında çok kullanışlı reaktifler olarak rapor edilmiştir (Nishino vd. 2004). 1,4-
naftakinonların, β-dikarbonil bileşikleriyle çok çeşitli serbest radikalik halkalaşma
reaksiyonları Chuang vd. (2004) tarafından gerçekleştirilmiş ve polisiklik bileşikler elde
edilmiştir.
Örneğin, 2-benzoil-1,4-naftakinonların, β-dikarbonil bileşikleriyle serbest radikalik
halkalaşma reaksiyonları gerçekleştirilmiş ve ilgili nafto[2,3-c]furan-4,9-dionlar ve
naftasen-5,12-dionlar elde edilmiştir (Şekil 2.22). Ürün dağılımının, kullanılan β-
dikarbonil bileşiğine ve benzoil grubu üzerindeki sübstitüentlerin elektronik etkilerine
büyük ölçüde bağlı olduğu görülmüştür. (Chuang vd. 2006)
Şekil 2.22 2-benzoil-1,4-naftakinonun serbest radikalik halkalaşma reaksiyonu
Şekil 2.23’de görüldüğü gibi, 4-hidroksi-2-kinolinon türevlerinin, 1,1-disübstitüe eten
ile yükseltgen halkalaşmasından, trisiklik 3-(2,2-diariletenil)kinolinon-2,4-dionların
oluşumu sağlanmıştır(Kumabe vd. 2004).
19
Şekil 2.23 3-(2,2-diariletenil)kinolinon-2,4-dionların sentezi
Doymamış dikarbonil bileşiklerinin moleküliçi yükseltgen halkalaşma reaksiyonları da
kapsamlı bir şekilde araştırılmıştır. Yükseltgen halkalaşma için kullanılan karbonil
bileşiklerinin doymamış gruplarına göre farklı halleri şekil 2.24’de gösterilmiştir.
Şekil 2.24 Yükseltgen halkalaşmalarda kullanılan farklı grupların gösterimi
Bu bileşiklerin halkalaşma reaksiyonları doymamış grupların yerine göre çok çeşitli
ürün oluşumu ile sonuçlanmıştır. A tipindeki bileşiklerin halkalaşma reaksiyonları
lakton, laktam gibi heterosiklik bileşiklerin oluşumuyla sonuçlanırken, B ve C nin
reaksiyonları sikloalkan ve sikloalkanon gibi siklik bileşikler ile aromatik bileşiklerin
oluşumuyla sonuçlanmıştır (Snider 1996, Snider ve Patricia 1989). Yükseltgen radikalik
halkalaşmaların bu türleri, monosiklik, bisiklik, trisiklik ve tetrasiklik bileşiklerin
yapımında başarıyla kullanılmıştır. Snider ve arkadaşları siklik ve polisiklik sistemlerin
eldesiyle sonuçlanan, doymamış karbonil ve β-dikarbonil bileşiklerinin MAH
aracılığında serbest radikalik halkalaşma reaksiyonlarını kapsamlı bir şekilde
araştırmışlardır.
20
Snider ve Patricia (1989) yaptıkları çalışmada doymamış grup içeren metil
asetoasetatları MAH/BA sisteminde % 91’e varan verimlerle salisilat türevlerine
dönüştürmeyi başarmışlardır. Şekil 2.25’deki reaksiyonda 3-okso-6-heptenoat esteri
%77 ile salisilat esterine dönüştürülmüştür. Şekil 2.26’daki reaksiyonda ise ürün
dağılımı arttığından çıkış bileşiği % 17 verimle salisilat türevine dönüşmektedir.
Şekil 2.25 MAH aracılığında aromatikleşme reaksiyonu
Şekil 2.26 Molekül içi halkalaşma reaksiyonu ile siklik ve aromatik ürünlerin sentezi
Vinogradov (1981) asetilaseton’un MAH aracılığında dienlerle reaksiyonlarını
incelemiş, iyi verimlerle dihidrofuran bileşiklerini sentezlemiştir (çizelge 2.1.).
21
Çizelge 2.1 Asetilasetonun MAH aracılığında dienlerle halkalaşma reaksiyonları
Dien Dihidrofuran Verim %
O Me
COMe
O Me
COMe
O Me
COMe
O Me
COMe
Bütadien
piperilen
izopren
siklopentadien
97
65
70
66
Melikyan vd. (1982) tarafından yapılan çalışmada etil asetoasetat ile konjuge
alkeninlerin MAH/BA varlığında reaksiyonları gerçekleştirilmiş ve bifuran bileşikleri
ile asetilenil dihidrofuran bileşikleri sentezlenmiştir. Etil asetoasetat ile 2-metil-1-büten-
3-in ’in örnek reaksiyonu şekil 2.27’de gösterilmiştir.
OEt
OO
+ Mn+3/Cu+2+
O
O
OEt
O
O
OEt
O
O
OEt
OEt
OO
O
O
OEt
EtO
O
OO
O
OEtO
EtO
O
O
OEt
O
Şekil 2.27 MAH aracılığında etil asetoasetatın alkeninlerle reaksiyonu
22
2.2.4 Alkollerin aktif metilen bileşikleri ile olan reaksiyonları
Bar vd. (2000) 4-hidroksi-1-metil-2(1H)-kinolinon ile 2-metil-3-büten-2-ol ün MAH
aracılığındaki reaksiyonları sonucunda doğal bir ürün olan araliopsine’ i % 40 verimle
sentezlemişlerdir (Şekil 2.28).
Şekil 2.28 Araliopsine sentezi
Appendino vd. (1999) tarafından yapılan çalışmada, 4-hidroksi-kumarin ve 5-metil-4-
hidroksi-kumarin’in 2-metil-3-büten-2-ol ile SAN aracılığında gerçekleştirilen
reaksiyonları sonucunda çeşitli doğal ürünler sentezlenmiştir. (Şekil 2.29)
O O
O
OH
O O
O
OH
O O
O
OH
SAN
CH3CN
isoerlangeafusciol allo-isoerlangeafusciol
nor-isoerlangeafusciol
CH3CN
SAN
O O
O
OH
O O
O
OHOH
O O
O
% 45 %21
% 51 %24
Şekil 2.29 İsoerlangeofusciol sentezi
Kobayashi vd. (2000) tarafından yapılan çalışmada ise; 1,3-dimetilpirimidin-2,4,6
(1H,3H,5H)-trion’un 2-metil-2-propen-1-ol ile reaksiyonu gerçekleştirilmiş, % 27
verimle ürün sentezlenmiştir (Şekil 2.30).
23
N
N
O
OO
OHSAN (2 e.d.)
CH3CN, 0 OC
N
N
O
O O
HO
Şekil 2.30 Barbitürik asitlerin doymamış alkolle reaksiyonu
(Z)-sinnamil alkol ile 5,5-dimetil-1,3-sikloheksandionun reaksiyonları SAN ve MAH
aracılığında kıyaslamalı olarak gerçekleştirilmiştir (Nair vd. 1996). SAN varlığında
gerçekleştirilen reaksiyonda ürün % 55 verimle sentezlenirken, MAH aracılığındaki
reaksiyonda % 14 ile ürün elde edilmiştir (Şekil 2.31).
%
a= SAN/CH3OHb= MAH/CH3COOH
14b55a,
O
O OH
OH
O
O
a veya b
Şekil 2.31 Dimedon’un MAH ve CAN aracılığında (Z)-sinnamil alkol ile gerçekleştirilen reaksiyonları
2.3 Alkollerin MAH Aracılığında Asetillenme Reaksiyonları
Gowda ve Rai (2004) çeşitli alkolleri asetik asit ortamında katalitik miktarda MAH
kullanarak asetillemişlerdir. Geri soğutucu altında yaklaşık olarak 2 saat yürütülen
reaksiyonlarda asetillenme ürünlerini kantitatif verimlerle elde etmeyi başarmışlardır.
(Şekil 2.32)
24
Şekil 2.32 Alkollerin MAH aracılığında asetillenme reaksiyonları
25
3. MATERYAL VE YÖNTEM
3.1 Materyal
3.1.1 Kullanılan cihazlar
Elde edilen bileşiklerin IR spektrumları ( KBr disk); Perkin-Elmer Specktrum 100
(ATR-Kit) Model FT-IR 400-4000 cm-1 aralıkta 4 cm-1 çözünürlükte kaydedildi. 1H-
NMR ve 13C-NMR (CDCl3 ve CD3COCD3) spektrumları; Varian Mercury 400 High
performance Digital FT-NMR spektrometresinde alındı. LC-MS ve GC-MS
spektrumları sırasıyla Waters 2695 Alliance HPLC, Waters micromass 2Q ve Agilent
Technologies 6890 N Network GC System cihazlarında alındı.
3.1.2 Kullanılan kimyasal maddeler ve çözücüler
Bu çalışmada çözücü olarak asetik asit, etil asetat, heksan, metanol ve kloroform ekstra
saf olarak kullanıldı. β-Dikarbonil bileşiği olarak, etil asetoasetat (1a), asetilaseton (1b),
benzoilaseton (1c) kullanıldı. Doymamış substrat olarak kullanılan alkoller, 2-metil-3-
bütin-2-ol (2a), 2-metil-3-büten-2-ol (2b), 3-metil-2-büten-1-ol (2c), E-3-fenil-2-
propen-1-ol (2d), E-4-fenil-3-büten-2-ol (2e), E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f)’ dür.
Radikalik yükseltgen olarak da mangan(III) asetat kullanıldı. 1a, 1b, 1c, 2a, 2b, 2c ve
2d ticari ürünler olup satın alındı. 2e bileşiği indirgenme reaksiyonu ile 2f bileşiği ise
Grignard reaksiyonu ile sentezlenmiştir. 2e ve 2f’ nin sentez yöntemleri detaylı bir
şekilde 4. bölümde anlatılmıştır.
Elde edilen ürünler preparatif ince tabaka (PİT) ve kolon kromatografisi ile saflaştırıldı.
PİT için silikajel-60-PF254nm dolgu maddesi, kolon kromatografisi için ise silikajel 230-
400 mesh dolgu maddesi kullanıldı.
26
3.2 Yöntem
3.2.1 Sentezlenen bileşiklerin genel elde edilme yöntemi
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH ve asetik asit konularak azot atmosferinde
80 oC da MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme işleminin ardından 80 oC’da
aktif metilen bileşiği ile doymamış alkolün 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave
edilir. Reaksiyon ince tabaka kromatografisi ile kontrol edilerek çıkış bileşikleri
harcandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik faz iki kere su
ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4 üzerinden kurutulur.
Çözücü uzaklaştırılır, ham ürün kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile
saflaştırılır.
27
4. ARAŞTIRMA BULGULARI
4.1 Çıkış Bileşiklerinin Sentezi
4.1.1 4-Fenil-3-büten-2-ol (2e)’ün sentezi
O
NaBH4
MeOH
OH
2e
250 mL lik bir balona benzalaseton (5.00 g; 34.25 mmol) ve 80 mL metanol konur. Oda
sıcaklığında karıştırılan çözeltiye parça parça NaBH4 (1.30 g; 34.25 mmol) ilave edilir.
İnce tabaka kromatografisi ile kontrol edilen deneyde benzal asetonun ilk üç dakikada
tamamen harcandığı anlaşılmıştır. Reaksiyon tamamlandıktan sonra çözücü
buharlaştırılır, su ilave edilir ve ürün eterle çekilir. Ham ürün kolon kromatografisiyle
heksan/etil asetat (3:1) çözücü sistemiyle saflaştırılır. 4.28 g (%84) e.n.: 31 °C; (lit.en.:
30-31 °C Mohanazadeh vd 2005)
4.1.2 2,4-Difenil-3-büten-2-ol (2f)’ün sentezi
Br MgBrMg
(Et)2O
2f
Ph
O
Ph
OMgBr
Ph
NH4Cl
Ph
OH
Ph
Damlatma hunisi, azot gazı geçirme borusu ve çıkışına gaz tuzağı bulunan geri soğutucu
takılmış 250 mL lik üç boyunlu balon bek alevi ile iyice kurutulur. Balona Mg (24
mmol, 0.57 g) konur ve reaksiyonu başlatmak için bir kristal iyot katılır. Brombenzenin
(20 mmol, 3.140 g) 10 ml eterdeki çözeltisi 30 dakika içinde damla damla, karıştırılarak
katılır. Katma bittikten sonra 10 dakika daha karıştırmaya devam edilir. Buz
banyosunda benzalasetonun (20 mmol, 2.92 g) 10 ml eterdeki çözeltisi damla damla
katılır ve geri soğutucu altında iki saat kaynatılır. Kaynatma bittikten sonra buz
28
banyosunda soğutulan karışım NH4CI çözeltisiyle hidrolizlenir. Eterli faz ayrılır ve sulu
faz tekrar eterle çekilir. Birleştirilen organik fazlar Na2SO4 üzerinden kurutulur ve eter
damıtılılır. Ham ürün kolon kromatografisiyle heksan/etil asetat (3:1) çözücü sistemiyle
saflaştırılır. 2.33 g; % 52, en.: 56-58 °C, lit. en.: 58 °C (Kelly ve Gilheany 2002)
4.2 Halkalaşma Reaksiyonları
4.2.1 Etil asetoasetatın (1a) 2-metil-3-bütin-2-ol (2a) ile reaksiyonu
2a1a
AcOH, N2
MAH
O
OEt
O
3aa 3aa'
OH
O
O
O
O
O
O
O
O
O
OH
O
O
O
O
O
OH
O
O
4aa 4aa'
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.34 g; 5 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de etil asetoasetatın (0.26 g; 2 mmol) ve 2-metil-3-bütin-2-
ol’ün (0.336 g; 4 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyon
tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik faz iki kere
su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4 üzerinden
kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (5:1) çözücü karışımıyla
kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim 3aa % 7.75, 0.05
g; 4aa % 2.25, 0.016 g
29
3aa: Dietil 2,5,5'-Trimetil-2,3-dihidro-[2,2']bifuranil-4,4'-dikarboksilat
IR (KBr disk): 2981-2936 (R-H), 1704 (C=O), 1651 (C=C); 1H-NMR (400 MHz,
CDCl3), δ (ppm): 1.29 (3H, ü, J=7.2 Hz), 1.34 (3H, ü, J=7.2 Hz), 1.69 (3H, t), 2.20 (3H,
i, J=1.6 Hz), 2.58 (3H, t), 2.83 (H, ii, J=14.8, 1.6 Hz), 3.30 (H, ii, J=14.4, 1.6 Hz), 4.22
(4H, pç.), 6.58 (H, t); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 14.12, 14.50, 14.68,
14.90, 20.99, 40.93, 59.82, 60.42, 78.32, 101.46, 107.52, 114.28, 153.73, 1164.13,
166.30, 167.64, 172.49; MS m/z (%) : 322 (M+), 276 (-C2H6O, %100), 231 (-C7H7), 43
(-C3H7)
3aa': Etil 5-İzopropenil-2-metil-furan-3-karboksilat 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.35 (3H, ü, J=7.2 Hz), 2.00 (3H, t), 2.59 (3H,
t), 4.29 (2H, d, J=7.2 Hz), 4.96 (H, t), 5.47 (H, t), 6.50 (H, t)
4aa: Etil 5-[3-(etoksikarbonil)-4-hidroksifenil]-2,5-dimetil-4,5-dihidrofuran-3-
karboksilat 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.27 (3H, ü, J=7.2 Hz), 1.44 (3H, ü, J=7.2 Hz),
1.67 (3H, t), 2.29 (3H, ü, J=1.6 Hz), 3.03 (H, ii, J=14.4, 1.2 Hz), 3.09 (H, ii, J=14.4, 1.6
Hz), 4.16 (2H, d, J=7.2 Hz), 4.43 (2H, d, J=7.2 Hz), 6.98 (H, i, J=8.4 Hz), 7.47 (H, ii,
J=8.8, 2.4 Hz), 7.81 (H, i, J=2.4 Hz), 10.84 (H, t); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ
(ppm): 14.47, 14.58, 14.69, 29.56, 44.45, 59.77, 61.81, 88.08, 101.60, 112.29, 118.01,
125.59, 132.27, 137.33, 161.05, 166.37, 166.64, 170.26; MS m/z (%) : 334 (M+), (-
C2H6O), 242 (-C2H6O, %100), 214 (-CO), 172 (-CO), 43 (CH3CO)
4aa': Etil 2-hidroksi-5-izopropenil-benzoat 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.43 (3H, ü, J=7.2 Hz), 2.14 (3H, i, J=0.8 Hz),
4.43 (2H, d, J=7.2 Hz), 5.04 (H, ü, J=1.2 Hz), 5.30 (H, t), 6.95 (H, i, J=8.4 Hz), 7.61 (H,
ii, J=8.4, 2.4 Hz), 7.92 (H, i, J=2.4 Hz), 10.85 (H, t); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ
(ppm): 14.73, 22.06, 61.73, 111.62, 112.31, 117.61, 126.75, 132.62, 133.04, 142.01,
161.28, 170.46; LC/MS m/z (%) : 207 (MH+, %100)
30
4.2.2 Asetilasetonun (1b) 2-metil-3-bütin-2-ol (2a) ile reaksiyonu
2a1b
AcOH, N2
MAH
O O
3ba
OH
O
O
O
O
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.34 g; 5 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de asetilasetonun (0.20 g; 2 mmol) ve 2-metil-3-bütin-2-ol’ün
(0.336 g; 4 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (3:2) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 16,
0.042 g
3ba: 1-(4'-Asetil-5,2',5'-trimetil-2',3'-dihidro-[2,2']bifuranil-4-il)-etanon
IR (KBr disk): 2989-2938 (R-H), 1768-1714 (C=O), 1681-1600 (C=C); 1H-NMR (400
MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.72 (3H, t), 2.24 (3H, ü, J=1.2 Hz), 2.25 (3H, t), 2.41 (3H, t),
2.60 (3H, t), 2.91 (H, ii, J=14.4, 1.6 Hz), 3.37 (H, ii, J=14.0, 1.2 Hz), 6.6 (H, t); 13C-
NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 14.79, 15.52, 25.81, 29.39, 29.67, 41.59, 83.35,
107.31, 112.02, 122.16, 153.45(C2'), 159.11(C5), 166.28 (C5'), 194.29 (C=O), 194.87
(C=O); MS m/z (%) : 262 (M+, %100), 219 (-CH3CO), 177 (-C5H9O), 43 (CH3CO)
4.2.3 Etil asetoasetatın (1a) 2-metil-3-büten-2-ol (2b) ile reaksiyonu
4ab
O
OEt
OMAH
AcOH, N2
1a 2b
OH
O
O
OOH
O
O
O
OH
3ab
31
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.18 g; 4.4 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de etil asetoasetatın (0.26 g; 2 mmol) ve 2-metil-3-büten-2-
ol’ün (0.172 g; 2 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (3:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim 3ab %
15, 0.064 g e.n.: 61 °C ; 4ab % 28, 0.12 g
3ab: Etil 5-hidroksi-2,6,6-trimetil-5,6-dihidro-4H-piran-3-karboksilat
IR (KBr disk): 3464 (O-H), 2977-2941 (R-H), 1684 (C=O), 1610 (C=C); 1H-NMR
(400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.25 (3H, t), 1.28 (3H, t), 1.28 (3H, ü, J=7.2 Hz), 1.8 (H,
t), 2.24 (3H, i, J=1.6 Hz), 2.35 (H, iii, J=17.2, 5.6, 1.2 Hz), 2.59 (H, iii, J=17.2, 5.2, 1.6
Hz), 3.64 (H, t), 4.15 (2H, d, J=7.2 Hz); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 14.61,
20.61, 21.96, 24.91, 28.75, 59.98, 69.22, 78.16, 97.72, 163.37 (C2), 168.54 (C=O); MS
m/z (%) : 214 (M+), 169 (-C2H5O), 143 (-C4H7O, %100), 97 (C6H9O, %100), 72
(C4H8O), 43 (C2H3O), 29 (C2H5)
4ab: Etil 5-(1-hidroksi-1-metil-etil)-2-metil-4,5-dihidro-furan-3-karboksilat
IR (KBr disk): 3473 (O-H), 2982-2940 (R-H), 1732 (C=O), 1648 (C=C); 1H-NMR
(400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.18 (3H, t), 1.25 (3H, t), 1.28( 3H, ü, J=7.2 Hz), 2.20
(3H, ü, J=1.6 Hz), 2.76 (H, iid, J=14.4, 9.6, 1.6 Hz), 2.84 (H, iii, J=14.4, 10.8, 1.6 Hz),
4.16 (2H, d, J=7.2 Hz), 4.44 (H, ii, J=10.4, 9.2 Hz); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ
(ppm): 14.18, 14.63, 23.79, 25.57, 31.02, 59.75, 72.03, 88.53, 102.84, 166.30 (C=O),
167.78 (C2); MS m/z (%) : 214 (M+), 181 (-CH3.H20), 169 (-C2H5O), 156 (-C3H6O,
%100), 127 (-C5H11O), 59 (C3H7O), 43 (C2H3O), 29 (C2H5)
32
4.2.4 Asetilasetonun (1b) 2-metil-3-büten-2-ol (2b) ile reaksiyonu
3bb
O
OOH
O
OOH
OH
2b1b
AcOH, N2
MAHO O
4bb
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.474 g; 5.5 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de asetilasetonun (0.25 g; 2.5 mmol) ve 2-metil-3-büten-2-
ol’ün (0.172 g; 2 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (1:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim 3bb %
10, 0.037 g e.n.: 92-93 °C; 4bb % 20, 0.074 g
3bb: 1-(5-Hidroksi-2,6,6-trimetil-5,6-dihidro-4H-piran-3-il)-etanon
IR (KBr disk): 3348 (O-H), 2992-2932 (R-H), 1660 (C=O), 1558 (C=C); 1H-NMR
(400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.27 (3H, t), 1.29 (3H, t), 1.84 (H, i, J=6.8 Hz), 2.22 (3H,
ü, J=1.6 Hz), 2.23 (3H, t), 2.39 (H, iii, J=16.4, 6, 1.2 Hz), 2.64 (H, iii, J=16, 5.2, 1.2
Hz), 3.7 (H, d, 6.0 Hz); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 21.51, 21.76, 25.02,
29.86, 29.99, 69.26, 78.13, 106.49, 163.24 (C2), 198.90 (C=O); MS m/z (%) : 184
(M+), 151 (-CH3.H2O), 113 (-C4H7O), 72 (C4H8O), 43 (C2H3O, %100)
4bb: 1-[5-(1-hidroksi-1-metil-etil)-2-metil-4,5-dihidro-furan-3-il]-etanon
IR (KBr disk): 3418 (O-H), 2981-2939 (R-H), 1738 (C=O), 1606 (C=C); 1H-NMR
(400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.19 (3H, t), 1.27 (3H, t), 2.0 (H, t), 2.22 (3H, t), 2.24 (3H,
ü, J=1.2 Hz), 2.87 (2H, pç.), 4.46 (H, ii, J=9.2, 8.8 Hz); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3),
δ (ppm): 15.16, 24.01, 25.74, 29.65, 31.66, 71.91, 88.63, 113.09(C=C), 167.65 (C2),
33
194.84 (C=O); MS m/z (%) : 184 (M+), 151 (-CH3.H2O), 113 (-C4H7O), 59 (C3H7O), 43
(C2H3O, %100)
4.2.5 Etil asetoasetatın (1a) 3-metil-2-büten-1-ol (2c) ile reaksiyonu
2c
AcOH, N2
MAHOH
3ac
1a
O
OEt
O
O
OH
O
O
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.34 g; 5 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de etil asetoasetatın (0.325 g; 2.5 mmol) ve 3-metil-2-büten-1-
ol’ün (0.258 g; 3 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (2:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 39,
0.209 g
3ac: Etil 4-hidroksimetil-2,5,5-trimetil-4,5-dihidro-furan-3-karboksilat
IR (KBr disk): 3491 (O-H), 2982-2939 (R-H), 1739 (C=O), 1635 (C=C), 1077 (C-O-
C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.31 (3H, ü, J=7.2 Hz), 1.37 (3H, t), 1.39
(3H, t), 2.18 (3H, i, J=1.6 Hz), 2.96 (H, ü, J=4.8 Hz), 3.64 (H, t), 3.73 (2H, i, J=5.6 Hz),
4.21 (2H, d, J=7.2 Hz); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 14.56, 15.46, 22.04,
29.27, 53.62, 60.23, 62.72, 88.34, 103.95, 168.02 (C=O), 169.10 (C2); MS m/z (%) :
214 (M+), 183 (-CH3O, %100), 110 (-C4H8O3), 43 (C3H7)
34
4.2.6 Asetilasetonun (1b) 3-metil-2-büten-1-ol (2c) ile reaksiyonu
2c1b
AcOH, N2
MAHOH
O O
O
O OH
3bc
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.34 g; 5 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de asetilasetonun (0.20 g; 2 mmol) ve 3-metil-2-büten-1-ol’ün
(0.344 g; 4 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (3:2) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 17,
0.064 g
3bc: 1-(4-hidroksimetil-2,5,5-trimetil-4,5-dihidro-furan-3-il)-etanon
IR (KBr disk): 3472 (O-H), 2977-2936 (R-H), 1741 (C=O), 1602 (C=C), 1452-1370
(C-H eğilme); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.34 (3H, t), 1.38 (3H, t), 2.25
(3H, i, J=0.8 Hz), 2.36 (3H, t), 3.02 (H, iii, J=8.0, 3.6, 0.8 Hz), 3.62 (H, ii, J=10.4, 8.0
Hz), 3.69 (H, i, J=10.4 Hz), 4.57 (H, t); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 16.88,
22.05, 29.04, 29.68, 54.33, 63.29, 88.43, 117.87, 169.73(C2), 196.64 (C=O); MS m/z
(%) : 184 (M+), 151 (-CH3.H20), 111 (-C4H9O), 59 (C3H7O), 43 (CH3CO, %100)
35
4.2.7 Benzoilasetonun (1c) 3-metil-2-büten-1-ol (2c) ile reaksiyonu
2c1c
AcOH, N2
MAHOH
Ph
O O
O
O
Ph
OH
OPh
O OH
3cc 4cc
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.072 g; 4 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de benzoilasetonun (0.324 g; 2 mmol) ve 3-metil-2-büten-1-
ol’ün (0.172 g; 2 mmol) 5 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (2:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim 3cc %
10, 0.025 g; 4cc % 6, 0.015
3cc: (4-Hidroksimetil-2,5,5-trimetil-4,5-dihidro-furan-3-il)-fenil-metanon
IR (KBr disk): 3464 (O-H), 3062 (Ar-H), 2981-2939 (R-H), 1721 (C=O), 1600 (C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.40 (3H, t), 1.49 (3H, t), 1.61 (3H, t), 3.18 (H,
ii, J=8.0, 4.0 Hz), 3.73 (H, ii, J=10.4, 8 Hz), 3.80 (H, ii, J=10.4, 3.2 Hz), 4.72 (H, t),
7.57–7.35 (5H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 16.82, 22.05, 28.94, 55.17,
63.49, 88.6, 116.76, 128.43, 128.66, 131.75, 141.05, 170.90 (C2), 196.37 (C=O); MS
m/z (%) : 246 (M+), 216 (-CH2O), 215 (-CH3O), 105 (C6H5CO, %100), 77 (C6H5), 28
(CO)
4cc: 1-(4-Hidroksimetil-5,5-dimetil-2-fenil-4,5-dihidro-furan-3-il)-etanon
IR (KBr disk): 3427 (O-H), 3062 (Ar-H), 2978-2934 (R-H), 1718 (C=O), 1614-1587
(C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.43 (3H, t), 1.51 (3H, t), 1.93 (3H, t),
3.18 (H, ii, J=8.4, 4 Hz), 3.75 (H, ii, J=10.8, 8.4 Hz), 3.82 (H, i, J=9.6), 4.70 (H, t),
7.53-7.46 (5H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 21.98, 28.65, 29.01, 55.25,
36
63.67, 89.05, 118.97, 128.82, 129.40, 131.28, 131.43, 169.43(C2), 198.45(C=O); MS
m/z (%) : 246 (M+), 216 (CH2O), 215 (-CH3O), 173 (-C4H9O), 105 (C6H5CO), 77
(C6H5), 43 (CH3CO, %100), 27 (C2H3)
4.2.8 Etil asetoasetatın (1a) E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d) ile reaksiyonu
2d1a
AcOH, N2
MAH
Ph
OH
3ad
O
OH
O
OO
OEt
O
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (0.804 g; 3 mmol) ve 10 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de etil asetoasetatın (0.26 g; 2 mmol) ve 3-fenil-2-propen-1-
ol’ün (0.134 g; 1 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (2:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 31,
0.082 g
3ad: Etil 4-hidroksimetil-2-metil-5-fenil-4,5-dihidro-furan-3-karboksilat
IR (KBr disk): 3455 (O-H), 3065-3034 (Ar-H), 2982-2939 (R-H), 1738 (C=O), 1695-
1645 (C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.30 (3H, ü, J=7.2 Hz), 2.32 (3H, i,
J=1.2 Hz), 3.11 (H, t), 3.35 (H, d, J=5.6 Hz), 3.79 (H, ii, J=10.0, 4.4 Hz), 3.85 (H, ii,
J=10.8, 5.6 Hz), 4.19 (2H, pç.), 5.32 (H, i, J=6.4 Hz), 7.39-7.30 (5H, pç.); 13C-NMR
(100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 14.57, 15.04, 54.08, 60.30, 65.26, 86.35, 103.22, 125.71,
128.54, 128.97, 141.08, 167.01 (C2), 170.15 (C=O); MS m/z (%) : 262 (M+), 231 (-
CH3O, %100), 158 (-C4H8O3), 77 (C6H5), 43 (C3H7)
37
4.2.9 Asetilasetonun (1b) E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d) ile reaksiyonu
2d1b
AcOH, N2
MAH
O O
Ph
OH
O
O OH
Ph
3bd
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (0.804 g; 3 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de asetilasetonun (0.20 g; 2 mmol) ve 3-fenil-2-propen-1-
ol’ün (0.134 g; 1 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (3:2) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 34,
0.078 g
3bd: 1-(4-hidroksimetil-2-metil-5-fenil-4,5-dihidro-furan-3-il)-etanon
IR (KBr disk): 3413 (O-H), 3064-3032 (Ar-H), 2983-2939 (R-H), 1741 (C=O), 1617
(C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 2.36 (3H, t), 2.37 (3H, i, J=1.2 Hz), 3.41
(H, d, J=5.6 Hz), 3.74 (H, ii, J=10.4, 4.8 Hz), 3.80 (H, ii, J=10.4, 6.8 Hz), 5.24 (H, i,
J=6.8 Hz), 7.39-7.28 (5H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 16.29, 29.65,
54.56, 65.72, 86.31, 116.17, 125.69, 128.68, 129.02, 140.60, 169.99(C2), 195.67
(C=O); MS m/z (%) : 232 (M+), 202 (-CH2O), 201 (-CH3O, %100), 141 (-C7H7), 77
(C6H5), 43 (CH3CO, %100)
38
4.2.10 Benzoilasetonun (1c) E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d) ile reaksiyonu
2d1c
AcOH, N2
MAH
Ph
O O
Ph
OH
O
O
Ph
OH
Ph
OPh
O OH
Ph
3cd 4cd
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (0.804 g; 3 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de benzoilasetonun (0.486 g; 3 mmol) ve 3-fenil-2-propen-1-
ol’ün (0.134 g; 1 mmol) 5 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (2:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim 3cd %
18, 0.052 g; 4cd % 16, 0.048
3cd: 4-Hidroksimetil-2-metil-5-fenil-4,5-dihidro-furan-3-il)-fenil-metanon
IR (KBr disk): 3423 (O-H), 3063-3033 (Ar-H), 2926-2881 (R-H), 1721 (C=O), 1604-
1571 (C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.78 (3H, i, J=1.2 Hz), 3.59 (H, d,
J=6 Hz), 3.85 (2H, i, J=6.4 Hz), 3.97 (H, t), 5.33 (H, i, J=6 Hz), 7.59–7.34 (10 H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 16.34, 55.24, 65.59, 86.40, 115.11, 125.78,
128.43, 128.72, 129.10, 131.89, 140.50, 140.73, 170.63 (C2), 195.25 (C=O); LC/MS
m/z (%) : 295 (MH+, %100)
4cd: 1-(4-Hidroksimetil-2,5-difenil-4,5-dihidro-furan-3-il)-etanon
IR (KBr disk): 3421 (O-H), 3063-3033 (Ar-H), 2931-2878 (R-H), 1740 (C=O), 1622-
1590 (C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.97 (3H, t), 3.59 (H, üi, J=6.8, 4.4
Hz), 3.87 (H, ii, J=10.4, 4.4 Hz), 3.95 (H, ii, J=10.4, 7.6 Hz), 5.34 (H, i, J=6.8 Hz),
7.59–7.36 (10H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 29.20, 55.32, 66.45,
39
86.39, 117.57, 125.65, 128.79, 128.90, 129.11, 129.54, 130.89, 131.40, 140.48, 169.66
(C2), 197.39 (C=O); LC/MS m/z (%) : 295 (MH+, %100)
4.2.11 Etil asetoasetatın (1a) E-4-fenil-3-büten-2-ol (2e) ile reaksiyonu
2e1a
AcOH, N2
MAH
Ph
OH
3ae
O
OH
O
OO
OEt
O
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (1.34 g; 5 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de etil asetoasetatın (0.325 g; 2.5 mmol) ve 4-fenil-3-büten-2-
ol’ün (0.444 g; 3 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (3:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 22,
0.153 g
3ae: Etil 4-(1-hidroksi-etil)-2-metil-5-fenil-4,5-dihidro-furan-3-karboksilat
IR (KBr disk): 3450 (O-H), 3033 (Ar-H), 2977-2932 (R-H), 1695 (C=O), 1652 (C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.21 (3H, i, J=6.8 Hz), 1.30 (3H, ü, J=7.2 Hz),
2.34 (3H, i, J=1.2 Hz), 3.14 (H, t), 3.34 (H, pç.), 4.12 (H, di, J=5.6, 2.0 Hz), 4.20 (2H,
pç.), 5.37 (H, i, J=5.2 Hz), 7.38-7.27 (5H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm):
14.56, 15.02, 19.57, 58.07, 60.30, 67.97, 84.83, 102.11, 125.68, 128.48, 129.01, 141.65,
166.95 (C2), 170.35 (C=O); MS m/z (%) : : 276 (M+), 261 (-CH3), 232 (-C2H5, %100),
231 (-H %100), 77 (C6H5), 43 (CH3CO)
40
4.2.12 Asetilasetonun (1b) E-4-fenil-3-büten-2-ol (2e) ile reaksiyonu
O O OH
MAH
AcOH, N2O
O HO
1b 2e 3be
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (0.804 g; 3 mmol) ve 20 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de asetilasetonun (0.30 g; 3 mmol) ve 4-fenil-3-büten-2-ol’ün
(0.134 g; 1 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (1:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 22,
0.054 g
3be: 1-[4-(1-hidroksietil)-2-metil-5-fenil-4,5-dihidrofuran-3-il]etanon 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.16 (3H, i, J=6.0 Hz), 2.39 (3H, t), 2.40 (3H, t),
3.47 (1H, i, J=5.6 Hz), 4.01 (1H, üi, J=6.4, 1.2 Hz), 4.07 (O-H, i, J=7.2 Hz), 5.25 (1H, i,
J=5.6 Hz), 7.39-7.26 (5H, p.ç.); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3+D2O), δ (ppm): 1.15 (3H,
i, J=6.8 Hz), 2.39 (3H, t), 2.40 (3H, t), 3.47 (1H, id, J=6.0, 1.2 Hz), 4.00 (1H, di, J=6.0,
2.0 Hz), 5.25 (1H, i, J=5.6 Hz), 7.39-7.25 (5H, p.ç.); 1H-NMR (400 MHz, CD3COCD3),
δ (ppm): 1.14 (3H, i, J=6.4 Hz), 2.28 (3H, t), 2.36 (3H, i, J=1.2 Hz), 3.20 (1H, p.ç.),
4.09 (1H, bi, J=6.0, 2.8 Hz), 4.15 (1H, i, J=5.2 Hz), 5.51 (1H, i, J=4.8 Hz), 7.40-7.29
(5H, p.ç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 16.33, 19.24, 29.68, 58.55, 68.54,
85.54, 114.71, 125.60, 128.67, 129.06, 141.07, 170.40, 195.70; LC/MS m/z (%) : 247.3
(MH+, %100)
41
4.2.13 Etil asetoasetatın (1a) E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f) ile reaksiyonu
2f1a
AcOH, N2
MAH
3af
O
OEt
OOH
O
O
O
Ph
Ph
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (0.67 g; 2.5 mmol) ve 10 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de etil asetoasetatın (0.13 g; 1 mmol) ve 2,4-difenil-3-büten-2-
ol’ün (0.28 g; 1.25 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (5:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 57,
0.2 g
3af: Etil 2-metil-5-fenil-5-stiril-4,5-dihidro-furan-3-karboksilat
IR (KBr disk): 3084 (C=C-H), 3059-3028 (Ar-H), 2938-2905 (R-H), 1697 (C=O), 1654
(C=C), 1096-1076 (C-O-C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.27 (3H, ü, J=7.2
Hz), 2.35 (3H, ü, J=1.6 Hz), 3.30 (H, ii, J=14.4, 1.6 Hz), 3.39 (H, ii, J=14.8, 1.6 Hz),
4.16 (2H, d, J=7.2 Hz), 6.45 (H, i, J=16 Hz), 6.51 (H, i, J=16 Hz), 7.45-7.21 (10H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 14.50, 14.70, 43.22, 59.81, 90.26, 101.76,
125.52, 126.97, 127.82, 128.17, 128.72, 128.82, 129.15, 132.64, 136.44, 144.23, 166.20
(C=O), 166.61 (C2); MS m/z (%) : 334 (M+), 291 (-C3H7), 261 (-C3H5O2), 218 (-C9H8,
%100), 91 (C7H7), 43 (C3H7)
42
4.2.14 Asetilasetonun (1b) E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f) ile reaksiyonu
2f1b
AcOH, N2
MAH
3bf
O OOH
O
O
Ph
Ph
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (0.67 g; 2.5 mmol) ve 10 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de asetilasetonun (0.125 g; 1.25 mmol) ve 2,4-difenil-3-büten-
2-ol’ün (0.224 g; 1 mmol) 2 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (3:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 53,
0.171 g
3bf: 1-(2-metil-5-fenil-5-stiril-4,5-dihidro-furan-3-il)-etanon
IR (KBr disk): 3083 (C=C-H), 3059-3027 (Ar-H), 2922 (R-H), 1714 (C=O), 1600
(C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 2.20 (3H, t), 2.37 (3H, ü, J=1.6 Hz), 3.35
(H, id, J=14.4, 1.6 Hz), 3.44 (H, id, J=14.8, 1.6 Hz), 6.45 (H, i, J=16 Hz), 6.50 (H, i,
J=16 Hz), 7.19-7.44 (10H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 15.45, 29.70,
43.94, 90.39, 112.16, 125.49, 127.01, 127.95, 128.30, 128.81, 128.87, 129.37, 132.46,
136.33, 144.04, 166.27 (C2), 194.55 (C=O); LC/MS m/z (%) : 305 (MH+, %50), 287
(%100)
43
4.2.15 Benzoilasetonun (1c) E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f) ile reaksiyonu
2f1c
AcOH, N2
MAH
3cf
Ph
O OOH
OPh
O
Ph
Ph
Termometre, azot gazı geçirme borusu ve çıkışında gaz tuzağı bulunan bir geri soğutucu
takılmış 100 mL’lik üç ağızlı balona; MAH (0.67 g; 2.5 mmol) ve 10 mL asetik asit
konularak azot atmosferinde 80 oC’de MAH tamamen çözünene kadar ısıtılır. Çözünme
işleminin ardından 80 oC’de benzoilasetonun (0.324 g; 2 mmol) ve 2,4-difenil-3-büten-
2-ol’ün (0.224 g; 1 mmol) 5 mL asetik asitteki çözeltisi balona ilave edilir. Reaksiyona,
MAH’ın koyu rengi kaybolana kadar azot atmosferinde ve sabit sıcaklıkta devam edilir.
Reaksiyon tamamlandıktan sonra su eklenir ve organik faz kloroformla çekilir. Organik
faz iki kere su ve sonrasında doygun NaCl çözeltisi ile yıkanarak susuz Na2SO4
üzerinden kurutulur. Çözücü uzaklaştırılır ve ham ürün heksan/etil asetat (4:1) çözücü
karışımıyla kolon ve preperatif ince tabaka kromatografisi ile saflaştırılır. Verim % 30,
0.11 g
3cf: 1-(2,5-Difenil-5-stiril-4,5-dihidro-furan-3-il)-etanon
IR (KBr disk): 3083 (C=C-H), 3060-3029 (Ar-H), 2975-2927 (R-H), 1717 (C=O),
1634-1627 (C=C); 1H-NMR (400 MHz, CDCl3), δ (ppm): 1.95 (3H, t), 3.57 (H, i,
J=15.6 Hz), 3.66 (H, i, J=15.2 Hz), 6.53 (H, i, J=16 Hz), 6.59 (H, i, J=16 Hz), 7.22-7.53
(13H, pç.), 7.64-7.66 (2H, pç.); 13C-NMR (100 MHz, CDCl3), δ (ppm): 29.14, 44.34,
90.56, 114.74, 125.60, 127.05, 127.98, 128.32, 128.72, 128.85, 128.88, 129.60, 130.96,
131.17, 132.48, 136.35, 143.97, 165.00 (C2), 194.79 (C=O); LC/MS m/z (%) : 367
(MH+, %100)
44
5. TARTIŞMA VE SONUÇLAR
Bu çalışmada, β-dikarbonil 1a-c bileşiklerinin MAH aracılığıyla α-β doymamış
alkollerle 2a-f radikalik halkalaşma reaksiyonları gerçekleştirildi.
β-Dikarbonil bileşiği olarak, etil asetoasetat (1a), asetilaseton (1b) ve benzoilaseton (1c)
kullanıldı. Doymamış substrat olarak kullanılan alkoller ise, 2-metil-3-bütin-2-ol (2a),
2-metil-3-büten-2-ol (2b), 3-metil-2-büten-1-ol (2c), E-3-fenil-2-propen-1-ol (2d), E-4-
fenil-3-büten-2-ol (2e) ve E-2,4-difenil-3-büten-2-ol (2f) dür.
β-Dikarboniller (1a-c) ve α-β doymamış alkollerin (2a-f) MAH aracılığında
gerçekleştirilen yükseltgen katılma-halkalaşma reaksiyonları sonucunda yeni
dihidrofuran bileşikleri elde edildi. β-dikarbonil bileşiklerinin MAH aracılığında
doymamış sistemlerle olan reaksiyonunun genel gösterimi şekil 5.1’ de verilmiştir.
O
O
R
R'R''
R R'
O OMn(OAc)3
R R'
O O
Mn3+
hızlı yavaş
R''
Mn(OAc)3
-Mn(OAc)2
hızlı
1 2 3
4 5 6
R R'
O O
Mn2+
R R'
O O
Mn2+
R''
R R'
O O
Mn2+
R''
Şekil 5.1 Aktifmetilen bileşiklerinin MAH aracılığında doymamış sistemlerle olan reaksiyonunun genel gösterimi
45
1a-b ile 2a nın reaksiyonları sonucunda bifuran türevleri elde edildi. 1a ile 2a’ nın
reaksiyonu için önerilen mekanizma şekil 5.2’de gösterilmiştir.
X : -OEt (1a) -CH3 (1b)
X
O O
MAH
CH3COOH X
O O
X
O O
OH
O
X
O
OH
OH
MAH
+H+
-H3O+
O
X
OX
O O
O
X
O
O
X
O
O
X
O
O
X
O MAH
3aa' (X: -OEt)
A B C
DEF
Şekil 5.2 3aa (F) bileşiğinin oluşumu için önerilen mekanizma
Reaksiyonda öncelikli olarak MAH aracılığında β-dikarbonil bileşiğinden α-karbon
radikali A meydana gelmektedir. A ile alkinin etkileşmesi sonucu oluşan radikal ara
ürün, MAH tarafından yükseltgenerek karbokatyon B’ye dönüşmektedir. Molekül içi
halkalaşma sonucunda C ara ürünü meydana gelir. C molekülünden su ayrılmasıyla
oluşan D, A radikali ile etkileşip MAH ile yükseltgenerek E karbokatyonunu oluşturur.
Moleküliçi halkalaşma ile nihai ürün F meydana gelmektedir.
Melikyan vd. nin (1982) yaptığı çalışmada, etil asetoasetat ile 2-metil-1-büten-3-in’in
reaksiyonundan % 51 verimle asetilenildihidrofuran ve % 6 verimle bifuran (F)
bileşikleri sentezlenmiştir (Şekil 2.27). Gerçekleştirdiğimiz bu reaksiyonda
asetilenildihidrofuran yapısında bileşiklerin elde edilememiş olması, su molekülünün ilk
moleküliçi halkalaşmadan sonra ayrıldığını kanıtlamaktadır. Ayrıca, reaksiyon şartları
değiştirilerek etil asetoasetat’ın 2a ile reaksiyonundan ara ürün 3aa' ’nün (D) saf olarak
izole edilmiş olması da önerdiğimiz mekanizmayı desteklemektedir.
46
Ayrıca 1a ile 2a nın reaksiyonunda salisilat türevi bileşikler 4aa' ile 4aa da elde edildi.
Benzen oluşumuna ait önerilen mekanizma şekil 5.3’de yer almaktadır.
OEt
OH O
MAH, AcOH
N2, 80 oC OEt
O O OH
OEt
O O
OH
OEt
O O
OH
O
O
Mn
Mn
O MnOEt
OH O
OH
COOH-Mn(OAc)2
MAH
-CO2
OEt
OH O
OH
OEt
OH O
OH
OEt
OH O
OH
MAH
-H+
OEt
O O
OH
2 MAH
-H+
OEt
OH O
OH
OEt
OH O
OH
-H2O
OEt
OH O
2 MAH
OEt
O O
+ OEt
OH O
O
OEt
O
4aa' 4aa
AB
B
C D
D E F G
H
Şekil 5.3 4aa bileşiğinin oluşumu için önerilen mekanizma
Reaksiyonda ilk olarak metil grubu ile oluşan enol üzerinden α-karbon radikali (A)
oluşur. A alkine katılarak B’yi meydana getirir ve sonrasında B asetik asit-MAH
kompleksine katılır. Oluşan bu yapı (C) MAH vasıtasıyla dekarboksile olurken, oluşan
radikal (D) enole katılarak halkalı yapıyı (E) meydana getirir. Sonrasında E’nin
yükseltgenmesi ve yapıdan bir H+ ayrılmasıyla F, F’nin MAH vasıtasıyla
yükseltgenmesiyle aromatik G bileşiği meydana gelir. G molekülünden su ayrılarak
47
4aa' meydana gelir. Sonrasında 2 eşdeğer MAH ile 1 eşdeğer dikarbonil ile 4aa'
reaksiyona girerek 4aa’yı meydana getirirler. 4aa’nın ara ürünü olan 4aa' reaksiyon
şartları değiştirilerek izole edilmiştir.
4aa' ve 4aa bileşiklerinin NMR spektrumları incelendiğinde 1H-NMR spektrumlarında
6.9-7.8 ppm arasındaki pikler ile 13C-NMR spektrumlarında 112-161 ppm arasındaki
pikler yapının aromatik oluğunu kanıtlamaktadır. 1H-NMR spektrumlarında aromatiklik
bölgesinde 3 adet protonun bulunması ve bu piklerin J=2.4 Hz ile ikili, J=8.4-2.4 Hz ile
ikilinin ikilisi ve J=8.4 Hz ile ikili şeklinde yarılmaları yapının 1,2,4-trisübstitüe benzen
yapısında olduğunu kanıtlamaktadır.
48
Çizelge 5. 1 2-metil-3-bütin-2-ol ‘ün 1a-b ile olan reaksiyonları
O
OEt
O
O O
1b
1a
O
O
O
O
O
OEt
O
O
EtO
O
O
OEt
O
OH
2a
OH
OEt
O
OH
OEt
O
O
OEt
O
1-3 Dikarbonil Alkol Ürün Verim (%)
7.25
3aa'
2.75
4aa'
16 2a
4aa
3ba
3aa
1a-b ile 2b nin reaksiyonları sonucunda dihidrofuran bileşiklerinin yanında dihidropiran
bileşikleri de elde edildi. Dihidropiran bileşiklerinin oluşumuna ait önerilen mekanizma
şekil 5.4’de gösterilmiştir.
49
-Mn(OAc)2
-H+-H+i
ii
ii
i
Mn(OAc)3
X
O O
OH
X
O O
OH
Mn(OAc)3
MnIII
X
O O
OMnIII MnIII
X
OH O
HO
X
OH O
OH
X
OH O
OH
O
X
O
HO
OHCH3COOHX
O O
O
X
OHO
X : -OEt (1a) -CH3 (1b)
-H+
iii
iV
Şekil 5.4 Dihidropiran oluşumu için önerilen mekanizma Önerilen mekanizmaya göre öncelikli olarak β-dikarbonil bileşiğinden, MAH
aracılığında alken ile etkileşmesi sonucunda radikal ara ürün oluşur ve MAH ile
yükseltgenir. Oluşan karbokatyon karbonil-enol oksijeniyle veya hidroksil grubu
oksijeni ile halkalaşabilir, sırasıyla i ve ii. Karbonil oksijeni ile halkalaşma sonucu (i)
dihidrofuran bileşikleri meydana gelir. Hidroksil grubu oksijeni ile halkalaşma sonucu
(ii) ise oksiranyum katyonu meydana gelir. Sonrasında reaksiyon SN1 ile devam ederse
(iV) dihidropiran bileşikleri, SN2 ile devam ederse (iii) dihidrofuran bileşikleri meydana
gelebilmektedir.
50
Çizelge 5. 2 2-metil-3-büten-2-ol ‘ün 1a-b ile olan reaksiyonları
O
OEt
O
O O
1b
1a
1-3 Dikarbonil Alkol Ürün Verim (%)
15
28
10
20
2b
O
OOH
O
OOH
O
O
OEt
OH
O
OEt
OOH
OH
2b
3ab
4ab
3bb
4bb
Oluşan dihidrofuran ve dihidropiran bileşiklerinin farklandırılması benzer yapıdaki
dihidrofuran ve dihidropiran örneklerinin 1H-NMR ve 13C-NMR spektrumlarından
yararlanılarak sağlanmıştır (Butenschön vd. 2001; Perez-Sacau vd. 2007; Jing-Ru vd.
2003).
3
2
4
O1
5
6
R111
R210
CH37
CH38
OH9
5
4
O1
3
2
R19
R28
6
CH310
CH311
OH7
Şekil 5.5 Dihidropiran ve dihidrofuran bileşiklerinin iskelet atomlarının numaralandırılmış gösterimi
51
Dihidropiran halkasının 5 ve 6 numaralı karbon atomları ile dihidrofuran halkasının 4
ve 5 numaralı karbon atomlarında aynı fonksiyonlu grupların bulunduğu bileşiklerin 1H-
NMR ve 13C-NMR spektrumları incelenerek elde edilen bileşiklerin yapıları
aydınlatılmıştır. 1H-NMR spektrumları incelendiğinde H-2 ve H-3 furan protonları ile
H-3 ve H-4 piran protonları benzer şekilde eşleşmektedirler. Ancak kimyasal kayma
değerleri (ppm) farklılıklar göstermektedir. H-2 furan protonu H-3 piran protonuna
göre, H-3 furan protonu da H-4 piran protonuna göre daha yüksek kimyasal kayma
değerine sahiptir. 13C-NMR spektrumları incelendiğinde C2 piran karbonu 70 ppm
civarında pik verirken C2 furan karbonu 90 ppm civarında pik vermektedir. Elde edilen
bileşiklerden 3ab nin H-4 protonları 2.56-2-60 ppm de rezonansa gelirken, 4ab nin H-3
protonları 2.75-2.84 ppm de rezonansa gelmektedir. Ayrıca 3ab nin H-3 protonu 3.64
ppm de rezonansa gelirken, 4ab nin H-2 protonu 4.16 ppm de rezonansa gelmektedir.
3ab nin C2 karbonu 78 ppm de rezonansa gelirken, 4ab nin C2 karbonu 88 ppm de
rezonansa gelmektedir. Benzer kimyasal kayma değerleri 3bb ve 4bb bileşiklerinin
spektrumlarında da gözlemlenmektedir.
1a-c ile 2d nin MAH aracılığında gerçekleştirilen reaksiyonları sonucunda sırasıyla 3ad
(%31), 3bd (%34), 3cd (%18) ve 4cd (%16) bileşikleri sentezlenmiştir.
Benzoilasetonun (1c) MAH aracılığında 2d ile radikalik halkalaşma reaksiyonu
sonucunda iki ürün oluştuğu gözlenmiştir. Bu iki bileşiğin oluşumu için önerilen
mekanizma şekil 5.6’da gösterilmiştir. MAH ile benzoilasetonda oluşturulan α-karbon
radikali doymamış alkole katılır ve eşdeğer MAH ile karbokatyona yükseltgenir. Bu
karbokatyonun, benzoilasetonun denge halinde bulunan iki farklı enol şekli ile
halkalaşması sonucu iki ürün oluşmaktadır. A karbokatyon ara ürününün moleküliçi
halkalaşması ile 3cd, B karbokatyon ara ürünün halkalaşması ile de 4cd ürünü elde
edilmiştir.
52
2d1c
MAH
Ph
OH
Ph
O O
O
O
Ph
OH
Ph
OPh
O OH
PhPh
OH O
Ph OH
OH
Ph
O
Ph OHA
B
3cd
4cd
Şekil 5.6 Benzoilaseton ile gerçekleştirilen reaksiyonlarda iki ürün oluşumunun mekanistik gösterimi
Oluşan bu iki ürün 1H-NMR spektrumlarından yararlanılarak farklandırıldı. 3cd
bileşiğinde C5 karbonuna bağlı olan metil protonları H-3 protonları ile uzak ara (5J=1.2
Hz) eşleşmektedir. Ayrıca 3cd bileşiğinin C5 karbonuna bağlı metil karbonunu 16.34
ppm de, 4cd bileşiğinde karbonil grubuna bağlı metil karbonunu da 29.19 ppm de
rezonansa gelmektedir. Bu sonuçlara dayanarak meydana gelen iki ürünün yapıları
aydınlatıldı.
53
Çizelge 5. 3 E-3-fenil-2-propen-1-ol ‘ün 1a-c ile olan reaksiyonları
O
OEt
O
O O
1b
1a
1-3 Dikarbonil Alkol Ürün Verim (%)
31
34
16
2d
Ph
O O
1c
OH
Ph2d
18
O
OH
O
OEt
O
O OH
Ph
OPh
O OH
Ph
O
O
Ph
OH
Ph
2d
3ad
3bd
3cd
4cd
1a-c ile 2c nin MAH aracılığında gerçekleştirilen reaksiyonları sonucunda sırasıyla 3ac
(%39), 3bc (%17), 3cc (%10) ve 4cc (%6) bileşikleri sentezlenmiştir. Benzoilasetonun
(1c) MAH aracılığında 2c ile radikalik halkalaşma reaksiyonu sonucunda iki ürün
oluştuğu gözlenmiştir. Oluşan bu iki üründe C5 karbonuna bağlı olan metil
protonlarının H-3 protonları ile uzak ara eşleşmeşleri 1H-NMR spektrumlarında
gözlenemediği için, 13C-NMR spektrumlarından yararlanılarak farklandırma yapıldı.
3cc bileşiğinde C5 karbonuna bağlı olan metil karbonu 16.82 ppm de rezonansa
gelirken, 4cc bileşiğinde karbonil grubuna bağlı metil karbonu 29.01 ppm de rezonansa
gelmektedir. Bu durum 3cd ve 4cd bileşiklerinin 13C-NMR spektrumları ile
karşılaştırıldığında, 3cd bileşiğinin C5 karbonuna bağlı metil karbonunun 16.34 ppm de,
4cd bileşiğinde karbonil grubuna bağlı metil karbonunun da 29.19 ppm de rezonansa
gelmesi sonucu ile örtüşmektedir. Bu sonuçlara dayanarak meydana gelen iki ürünün
yapıları aydınlatıldı.
54
Çizelge 5. 4 3-metil-2-büten-1-ol ‘ün 1a-c ile olan reaksiyonları
O
OEt
O
O O
1b
1a
1-3 Dikarbonil Alkol Ürün Verim (%)
39
17
6
2c
Ph
O O
1c
2c
10 2c
OPh
O OH
O
O
Ph
OH
O
O OH
O
OH
O
OEtOH
3ac
3bc
3cc
4cc
1a-b ile 2e nin MAH aracılığında gerçekleştirilen reaksiyonları sonucunda sırasıyla 3ae
(%22) ve 3be (%22) bileşikleri sentezlenmiştir.
Çizelge 5. 5 E-4-fenil-3-büten-2-ol ‘ün 1a-b ile olan reaksiyonları
O
OEt
O
O O
1b
1a
1-3 Dikarbonil Alkol Ürün Verim (%)
22
22 2e
2eO
OH
O
OEt
O
OH
O
OH
Ph
3ae
3be
55
3be’nin 1H-NMR spektrumu incelendiğinde H-3 protonu ile H-12 protonunun
eşleşmediği gözlenmiştir. Bu durumun, karbonil grubu ile hidroksil grubunun hidrojen
bağı yapması sonucunda yapının rijid bir hal alması ve H-3 ile H-12 nin yaklaşıkca 90˚
lik bir açıyla konumlandıklarından kaynaklandığı düşünülmektedir.
5
4
O1
3
2
CH316
14O15
CH318
12
CH317
OH13
6
10
9
11
8
7
3be
Şekil 5.7 3be bileşiğinin iskelet atomlarının numaralandırılmış gösterimi
Visinal eşleşme sabiti ve dihedral açı (�) arasındaki bağıntı, kuramsal olarak Karplus
eşitlikleri ile verilir;
3JHH = J
0 cos2 - 0,28 (0 ≤ � ≤ 90°)
3JHH = J180 cos2 - 0,28 (90° ≤ � ≤ 180°)
Burada J0 ve J180 karbon üzerindeki substituentlere bağlı sabitlerdir. J0=8,5 ve J180= 9,5
alınarak visinal eşleşme için Karplus eğrisi, küçük 0,28 sabiti ihmal edilerek şekil 5.8'
de gösterilmiştir.
56
Şekil 5.8 Visinal eşleşme için Karplus eşitliği
Denel (gözlenen) eşleşme sabitleri bu bağıntıya iyi uyarlar. Eşleşme sabiti, dihedral açı
0° ve 180° olduğu zaman en büyük değerlerini alır, 90° olduğu zaman en küçük
değerini alır, çünkü dihedral açının 0° (veya 180°) ve 90° olması durumunda C-H bağ
yörüngelerinin üst üste çakışmaları, sırasıyla en fazla ve en azdır. (Erdik 2007)
3be bileşiğindeki molekül içi hidrojen bağının koparılması durumunda, yapının rijid
halinin bozularak serbest bir hal alacağı ve bunun sonucunda birbirleri ile eşleşmeyen
protonların eşleşeceği düşünülmüştür. Bu amaçla, hidrojen bağının koparılması için
madde döterolanarak CDCl3 da 1H-NMR spektrumu alınmıştır. Ayrıca bileşiğin 1H-
NMR spektrumu, hidrojen bağı yapabilecek CD3COCD3 da alınarak molekül içi
hidrojen bağı yapması engellenmiştir. Her iki spektrumda da öncesinde eşleşmeyen
protonların eşleştiği gözlenmiştir. Ayrıca 3be bileşiğine ait CD3COCD3 da ve CDCl3 da
alınmış COSY spektrumları incelendiğinde protonların sırasıyla eşleştiği ve eşleşmediği
çok net bir şekilde anlaşılmaktadır.
1a-c ile 2f ’ nin MAH aracılığında gerçekleştirilen reaksiyonları sonucunda sırasıyla 3af
(%57), 3bf (%53) ve 3cf (%30) bileşikleri sentezlenmiştir. Elde edilen ürünlerin 1H-
NMR spektrumları incelendiğinde 2f bileşiğinde bulunan –OH ve –CH3 gruplarına ait
pikler gözlemlenmemiştir. Ayrıca 2f bileşiğinde bulunan alken protonlarının [1H-NMR
57
6.50 ppm (H, i, 16 Hz), 6.64 ppm (H, i, 16 Hz)] reaksiyon sırasında alken β-dikarbonil
radikalik katılma halkalaşması sonucunda kaybolması gerekirken, bu protonlara ait
pikler elde edilen bileşiklerin spektrumlarında yer almaktadır. Yani, MAH aracılığında
β-dikarbonil ile gerçekleşen radikalik halkalaşma reaksiyonu 2f bileşiğinde bulunan çift
bağ üzerinden gerçekleşmemektedir. 2f bileşiği öncelikli olarak su molekülü
kaybederek dien yapısına (1,3-difenil-1,3-bütadien) dönüşmekte ve oluşan bu dien
yapısı üzerinden β-dikarbonil bileşikleri ile reaksiyona girdiği düşünülmektedir.
Önerilen mekanizma şekil 5.9’da gösterilmiştir.
3f
CH3COOH
2f
-H+
CH3Ph
CH3
CH3
OEt
CH3
3cf
3bf
3af
R2R1
O
R1R2
O
Ph
Ph
+
R1 R2
O O
Ph
Ph
MAH
R1 R2
O O
Ph
Ph
in situ
-H2O
OH
R1 R2
O O
R1 R2
O O
CH3COOHMn(OAc)3
Şekil 5.9 2f ile gerçekleştirilen reaksiyonlarda oluşan ürünler için önerilen mekanizma
3af ve 3bf ürünlerinin 1H-NMR spektrumlarında diasterotopik H-3 protonları 3.30-3.50
ppm de 2J= 14.4-14.8 Hz ile rezonansa gelmektedirler. Ayrıca C5 karbonuna bağlı metil
protonları, diasterotopik H-3 protonlarıyla 5J= 1.6 Hz ile rezonansa girerek üçlü pik
vermektedirler. Benzoilaseton ile gerçekleştirilen reaksiyon sonucunda, 2c ve 2d
alkolleri ile gerçekleştirilen reaksiyonların aksine iki ürün değil tek ürün meydana
gelmiştir. Oluşan ürünün 1H-NMR spektrumu incelendiğinde C5 karbonunda bağlı olan
metil grubunun varlığında gözlenen 5J= 1.2-1.6 Hz lik uzak ara eşleşme gözlenmemiştir.
58
Ayrıca 13C-NMR spektrumunda karbonil grubuna bağlı metil karbonuna ait 29.14 ppm’
deki pikin varlığı yapının fenil tarafındaki enol üzerinden halkalaştığını göstermektedir.
Çizelge 5. 6 E-2,4-difenil-3-büten-2-ol ‘ün 1a-c ile olan reaksiyonları
O
OEt
O
O O
1b
1a
1-3 Dikarbonil Alkol Ürün Verim (%)
57
53 2f
Ph
O O
1c
2f
30 2f
O
O
OEt
Ph
Ph
O
O
Ph
Ph
OPh
O
Ph
Ph
Ph
OH
Ph
3af
3bf
3cf
Sonuç olarak; β-dikarbonillerin (1a-c), MAH aracılığında α-β doymamış alkollerle (2a-
f) radikalik halkalaşma reaksiyonları gerçekleştirildi. Bu reaksiyonlar sonucunda, yeni
dihidrofuran, dihidropiran ve dihidrofuran sübstitüe benzen yapısında bileşikler
sentezlenerek literatüre kazandırıldı. Elde edilen ürünlerin oluşumlarına ait
mekanizmalar önerildi. Reaksiyonlar çeşitli çözücü sistemlerinde (asetik asit, benzen,
dimetil formamit, etanol, metanol, asetonitril) denendi. Ancak asetik asit dışında
herhangi bir çözücüde ürün elde edilemedi. Bu sonucun MAH ’ ın en iyi asetik asitte
çözünmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Asetik asit ortamında yürütülen
reaksiyonlar çeşitli sıcaklıklarda gerçekleştirildi. En iyi sonuçlar 80°C’da
gerçekleştirilen reaksiyonlarda elde edilmiştir. 60°C’da çoğu zaman reaksiyon
gerçekleşmezken, gerçekleşen reaksiyonlarda ise reaksiyon süreleri 80°C’da
gerçekleştirilen reaksiyonlara oranla 3-4 kat artmaktadır. 115°C’da gerçekleştirilen
reaksiyonlarda ise ürün çeşitliliği artarken ana ürünün verimi düşmektedir.
Gerçekleştirilen reaksiyonlarda alkol ile asetik asitten ester meydana gelebilmektedir.
59
115°C’da gerçekleştirilen reaksiyonlarda ester miktarı 80°C’da gerçekleştirilen
reaksiyonlara oranla daha fazladır. Ayrıca çalışmanın amacı kapsamında elde edilen
bileşiklerin biyolojik aktivite (antimikrobial, antifungal vb.) özellikleri incelenmektedir.
60
KAYNAKLAR Agtarap, A., Chamberlin, J. W., Pinkerton, M. and Steinrauf, L. 1967. The Structure of
Monensic Acid, a New Biologically Active Compound. Journal of the American Chemical Society. Vol. 89(22); 5737p.
Alagoz, O., Yilmaz, M. and Pekel, A. T., 2006. Free Radical Cyclization of 1,3-
Dicarbonyl Compounds Mediated by Manganese(III) Acetate with Alkynes and
Synthesis of Tetrahydrobenzofurans, Naphthalene, and Trifluoroacetyl
Substituted Aromatic Compounds. Synth. Commun., Vol.36; 1005p.
Allegretti, M., D'Annibale, A. and Trogolo, C, 1993. Lactonization of Olefins Mediated
by Mn(OAc)3: A Sonochemical Approach. Tetrahedron, 49; 10705p.
Anderson, J. M. and Kochi, J. K., 1970. Manganese (III) Complexes in Oxidative
Decarboxylation of Acids. Journal of the American Chemical Society.
Vol.92(8); pp.2450-2460
Appendino, G., Cravotto, G., Giovenzana, G. B. and Palmisano G., 1999. A
Straightforward Entry into Polyketide Monoprenylated Furanocoumarins and
Pyranocoumarins. J. Nat. Prod., Vol.62; pp.1627-1631
Bar, G., Parson, A. F. and Thomas, C. B., 2000. A radical approach to araliopsine and
related quinoline alkaloids using manganese(III) acetate. Tetrahedron Lett., 41;
7751p.
Bush, J. B. and Jr., Finkbeiner, H. 1968. Oxidation reactions of manganese(III) acetate.
II. Formation of .gamma.-lactones from olefins and acetic acid. J. Am. Chem.
Soc., Vol.90; 5903p.
Butenschön, I., Möller, K. and Hansel, W., 2001. Angular Methoxy-Substituted Furo-
and Pyranoquinolinones as Blockers of the Voltage-Gated Potassium Channel
Kv1.3. J. Med. Chem., Vol.44; pp.1249-1256
Calışkan, R., Pekel, T., Watson, W. H. and Balci, M., 2005. Unusual oxidative free-
radical additions of 1,3-dicarbonyl compounds to benzonorbornadiene and
oxabenzonorbornadiene. Tetrahedron Lett., Vol.46; 6227p.
Chen, H. L., Lin, C. Y., Cheng, Y. C., Tsai, A. I. and Chuang, C. P., 2005. Oxidative
Free Radical Cyclization of 2-(Ethoxycarbonylmethyl)-1,4-naphthoquinone
Derivatives. Synthesis, Vol.6; 977p.
Chuang, C. P., Wu, Y. L. and Jiang, M. C., 1999. Manganese(III) acetate initiated
61
oxidative free radical reaction between 1,4-naphthoquinones and ethyl
nitroacetate. Tetrahedron, Vol.55; 11229p.
Demir A. S. and Emrullahoğlu M., 2007. Manganese (III) acetate: A versatile reagent in
organic chemistry. Current Organic Synthesis, Vol.4; pp.223-237
Erdik E., 1998. Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler, Gazi Kitabevi, 226-227,
Ankara
Fristad, W. E., Peterson, J. R. and Ernst, A. B., 1985. Manganese(III) gamma-lactone
annulation with substituted acids. J. Org. Chem., Vol.50; 3143p.
Garzino, F., Méou, A. and Brun, P., 2000. Asymmetric Mn(III)-based radical synthesis
of functionalized 2,3-dihydrofurans. Tetrahedron Lett., Vol.41; 9803p.
Gowda S. and Rai K. M. L., 2004. Manganese(III) acetate as catalyst for the direct
acetylation of alcohols with acetic acid. Journal of Molecular Catalysis A:
Chemical, Vol.217; pp.27–29
Heiba, E. I.; Dessau, R. M. and Koehl, W. J., Jr. 1968. Oxidation by metal salts. IV. A
new method for the preparation of gamma-lactones by the reaction of manganic
acetate with olefins. J. Am. Chem. Soc., Vol.90; 5905p.
Heiba, E. I. and Dessau, R. M., 1974. Oxidation by metal salts. XI. Formation of
dihydrofurans. J. Org. Chem., Vol.39; 3456p.
Huang, J. W. and Shi, M., 2005. Manganese(III)-Mediated Oxidative Annulation of
Methylenecyclopropanes with 1,3-Dicarbonyl Compounds. J. Org. Chem.,
Vol.70; 3859p.
Ito, N., Nishino, H. and Kurosawa, K., 1983. The Reaction of Olefins with Malonic
Acid in the Presence of Manganese(III) Acetate. Bull. Chem. Soc. Jpn., Vol.56;
3527p.
Jing-Ru W., Chun-Nan L., Lo-Ti T. and Jih-Pyang W., 2003.Terpenoids with a New
Skeleton and Novel Triterpenoids with Antiinflammatory Effects from Garcinia
subelliptica. Chem. Eur. J., Vol.9; pp.5520-5527
Kelly B. G. and Gilheany D.G., 2002. Effect of InCl3 on the addition of Grignard
reagents to α-βunsaturated carbonyl compounds. Tetrahedron Letters. Vol.43;
pp.887–890
Kobayashia K., Tanakaa H., Tanakaa K., Yonedaa K., Morikawaa O. and Konishia H.,
2000. One-Step Synthesis of Furo[2,3-d]Pyrimidine-2,4(1H,3H)-Diones Using
62
the Can-Mediated Furan Ring Formation. Synthetic Communications,
Vol.30(23); pp.4277-4291
Kumabe, R. and Nishino, H., 2004, Convenient Route to 2H-Furo[3,2-c]Quinolin-4-one
Framework Using Mn(III)-Based Oxidative Radical Cyclization. Heterocycl.
Commun., Vol.10; 135p.
Kumabe, R. and Nishino, H., 2004. A unique peroxide formation based on the Mn(III)
catalyzed aerobic oxidation. Tetrahedron Lett., Vol.45; 703p.
Melikyan, G. G., Mkrtchyan D.A. and Badanyan Sh. O., 1982. Synthesıs of 4,5
dıhydrofuran derıvatıves by the reactıon of acetoacetıc ester wıth conjugated
alkenynes. Chemistry of Heterocyclic Compounds, Vol.18(1); pp.14-18
Melikyan, G. G., 1993. Manganese (III) Mediated Reactions of Unsaturated Systems.
Synthesis, pp.833-850
Meou, A. Lamarque, L. and Brun, P., 1998. Synthesis of bicyclic γ-lactones promoted
by Mn(OAc)3: Regio- and diastereoselectivities. Tetrahedron, Vol.54; 6497p.
Meou, A., Lamarque, L. and Brun, P., 2002. Efficient MnIII-mediated synthesis of
functionalized trans-3,4-disubstituted-γ-butyrolactones. Tetrahedron Lett.,
Vol.43; 5301p.
Mohanazadeh F., Hosini M. and Tajbakhsh M., 2005. Sodium Borohydride –
Ammonium Carbonate: An Effective Reducing System for Aldehydes and
Ketones. Monatshefte für Chemie Vol.136; pp.2041–2043
Montevecchi, P. C. and Navacchia, M. L., 2000. Synthesis of 5-Acetoxy-2(5H)-
Furanones through Manganese(III)-Promoted Functionalization of
Arylacetylenes. Tetrahedron, Vol.56; 9339p.
Nair V., Mathew J. and Radhakrishnan K. V., 1996. Oxidative addition of 1,3-
dicarbonyl compounds to alkenes mediated by cerium(IV) ammonium nitrate
and manganese(III) acetate: a comparative study. J. Chem. Soc., Perkin Trans.
1, Vol.12; 1487p.
Nguyen, V. H., Nishino, H. and Kurosawa, K., 1996. Convenient synthesis of 3-cyano-
4,5 dihydrofurans and 4-cyano-1,2-dioxan-3-ols using acylacetonitrile building
block. Tetrahedron Lett., Vol.37; 4949p.
Oumar-Mahamat, H., Moustrou, C., Surzur, J. M. and Bertrand, M. P., 1989. Lactone
synthesis by manganese(III)-mediated oxidative cyclization of allylic beta-
63
diesters. J. Org. Chem., Vol.54; 5684p.
Perez-Sacau E., Dıaz-Penate R. G., Estevez-Braun A., Ravelo A. G., Garcia-Castellano
J. M., Pardo L. and Campillo M., 2007.Synthesis and Pharmacophore
Modeling of Naphthoquinone Derivatives with Cytotoxic Activity in Human
Promyelocytic Leukemia HL-60 Cell Line. J. Med. Chem., Vol.50; pp.696-706
Snider, B. B. and Patricia J. J., 1989. Manganese(III)-Based Oxidative Free-Radical
Cyclizations. Oxidative Cyclization and Aromatization of 3-Oxo-6-heptenoate
Esters. J. Org. Chem., Vol.54; pp.38-46
Snider, B. B., 1996. Manganese (III) Based Oxidative Free-Radical Cyclizations. Chem.
Rev., Vol.96; 339p.
Snider, B. B. and Che, Q., 2004. Oxidative Addition of Chloro- and Dichloroacetic Acid
to Alkenes to Give α-Chloro- and α,α-Dichlorobutyrolactones with
Manganese(III) Acetate. Heterocycles, Vol.62; 325p.
Snider, B. B., 2009. Mechanisms of Mn(OAc)3-based oxidative free-radical additions
and cyclizations. Tetrahedron. Vol.65; pp.10738–10744
Thomas, N. F., Lee, K. C., Paraidathathu, T., Weber, J. F. F. and Awang, K., 2002,
Manganese triacetate oxidative lactonisation of electron-rich stilbenes
possessing catechol and resorcinol substitution (resveratrol analogues).
Tetrahedron Lett., Vol.43; 3151p.
Vinogradov V., Pogosyan M. S. and Nigishin G. I., 1981. Oxidative addition of 1,3-
Dicarbonyl compounds to dienes in the presence of Mn(III) and Cu(II) acetates.
İzvestiya Akad. Nauk. SSSR. Vol.9, 2077p.
Yilmaz, M. and Pekel, A. T., 2001. Regıoselectıve synthesıs of 5 carbamoyl-
dıhydrofurans medıated manganese(III) acetate ın acetıc acıd. Synth. Commun.,
Vol.31; 2189p.
Yilmaz, M. and Pekel, A. T., 2001. Synthesıs of benzofuran derıvatıves usıng
manganese (III) acetate medıated addıtıon of b dıcarbonyl compounds to alkyne
and alkenes – a comparatıve study. Synth. Commun., Vol.31. 3871p.
Yilmaz, M. and Pekel, A. T., 2005. Manganese(III) acetate mediated synthesis of 3
trifluoroacetyl-4,5-dihydrofurans and 3-(dihydrofuran-2(3H)-ylidene)-1,1,1
trifluoroacetones by free radical cyclization. Part 1. J. Fluorine Chem., Vol.126;
401p.
64
EKLER
EK1 IR SPEKTRUMLARI
EK2 1H-NMR SPEKTRUMLARI
EK3 13C-NMR SPEKTRUMLARI
EK4 MS SPEKTRUMLARI
EK5 COSY SPEKTRUMLARI
65
EK1 IR SPEKTRUMLARI
3aa ’nın IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
29
81
29
36
29
07
28
74
17
04
16
51
13
82
12
57
12
43
11
38
10
99
10
57
97
3
77
87
62
3ba ’nın IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
70
75
80
85
90
95
100
%T
ran
sm
itta
nc
e
29
89
29
38
28
73
17
68
17
22
17
14
16
81
16
00
15
74
15
67
14
23
13
98
13
84
13
62
12
58
12
34
11
36
10
92
10
49
95
19
08
82
0
66
3ab’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
64
29
85 2
97
72
94
12
90
8
17
04
16
84
16
10
14
76
14
48
13
80 13
71
12
82
12
19
11
34
10
99
10
80
10
55
10
03
86
3
77
1
69
8
4ab’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
73
29
82
29
40
28
79
17
38
17
32
16
48
14
71
14
50 1
38
6
12
63
10
94
10
15
95
68
96
86
4
76
8
67
3bb’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
33
48
29
92
29
32
28
90
28
58
16
60 1
55
8
14
27
13
68
12
97
12
74
12
25
11
62
11
34
10
87
10
20
10
04
95
0
86
5
70
06
57
4bb’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
18
29
81
29
39
17
38
16
06
13
76
12
39
11
50
11
32
10
83
10
46
95
99
40
68
3ac’nin IR spektrumu
3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
65
70
75
80
85
90
95
100
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
91
29
82
29
39
29
06
17
39
16
95
16
35
14
65
13
83
12
64
12
14
11
90
11
36
10
77
10
37 9
77
84
1 77
7
3bc’nin IR spektrumu
3800 3600 3400 3200 3000 2800 2600 2400 2200 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800Wavenumber (cm-1)
68
70
72
74
76
78
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
100
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
72
29
77
29
36
29
19
28
50
17
41
16
02
14
52
13
70
12
40
11
46 1
09
41
03
59
72
69
3cc’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
64
30
62
29
81
29
39
17
41
17
20
16
00
14
51
13
88
13
71
12
79
12
32
11
76
11
14
10
27
71
4
4cc’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
27
30
62
29
78
29
34
28
83
17
41
17
18
16
14
15
87
14
90
14
49
13
85 13
71 1
27
81
23
11
16
41
11
21
07
11
02
79
54
83
7
76
67
14
70
2
70
3ad’nin IR spektrumu
3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
%T
ran
sm
itta
nc
e 34
55
30
91
30
65 3
03
42
98
22
93
92
90
72
87
9
17
38
16
95
16
83
16
45
16
34
14
97
14
56
13
83
12
22 1
09
5
98
4
77
2 74
97
00
3bd’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
13
30
88 30
64
30
32
29
83 2
93
92
88
1
17
41
17
17
16
17
16
03
14
96
14
54
13
89
12
30
10
66 10
29
98
49
60
93
0
76
17
00
71
3cd’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
23
30
63
30
33
29
26
28
81
19
69
19
04
17
21
16
04
15
71
14
94
14
48 13
87
13
61
12
28
10
61
10
28
99
58
89
80
17
50
70
0
4cd’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
21
30
87
30
63
30
33 29
31
28
78
17
40
16
22
16
15
15
90
15
76
14
92
14
48 13
79
12
63
12
28 1
12
41
07
31
02
89
30
75
87
00
72
3ae’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
34
50
30
90
30
65
30
33
29
77
29
32
29
08
19
54
18
88
16
95
16
83
16
52
14
96
14
56
14
00
13
75
13
07
12
61
12
10
11
25
10
89
99
09
30
76
3 70
0
3af’nin IR spektrumu
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000Wavenumber (cm-1)
8
16
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%T
ran
sm
itta
nc
e
30
84
30
59
30
28
29
80
29
38
29
05
28
71
16
97
16
54
16
49
14
94 14
48
13
81 1
23
4
10
95
10
76
96
7
76
2 74
6 69
6
73
3bf’nin IR spektrumu
40
00
35
00
30
00
25
00
20
00
15
00
10
00
Wa
ve
nu
mb
er
(cm
-1)
816
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%Transmittance
3083 30593027
30022922
2864
1955
1884
17141674 1622
1600
14941448
13831362
1239
1144
1068
969935
845
748697
3cf’nin IR spektrumu
40
00
35
00
30
00
25
00
20
00
15
00
10
00
Wa
ve
nu
mb
er
(cm
-1)
816
24
32
40
48
56
64
72
80
88
96
%Transmittance
3083306030293003
29752927
2863
19561890
17171668 1634
16271593
14931447
13781374
12461147
1074986
968916
841
748697
74
EK2 1H-NMR SPEKTRUMLARI
3aa’nın 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
O
O
CH3
CH3
O
O
CH3
CH3
75
3aa' ‘nün 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
O
CH3
CH2
CH3
76
4aa’nın 1H-NMR spektrumu
OH
O
O
CH3
O
CH3
O
O
CH3
CH3
77
4aa' ‘nün 1H-NMR spektrumu
OH
O
O
CH3
CH2 CH3
78
3ba ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
O
CH3
CH3
O
CH3
79
3ab ‘nin 1H-NMR spektrumu
OCH3
O
O
CH3
CH3
CH3
OH
ethyl 3-hydroxy-2,2,6-trimethyl-3,4-dihydro-2H-pyran-5-carboxylate
80
4ab ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
OO
CH3
CH3
CH3
OH
81
3bb ‘nin 1H-NMR spektrumu
OCH3
CH3
O
OH
CH3
CH3
82
4bb ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
CH3
CH3OH
83
3ac ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
OO CH3
OH
CH3
CH3
84
3bc ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
CH3
CH3
OH
85
3cc ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
CH3
CH3
OH
86
4cc ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
CH3
CH3
OH
1-[4-(hydroxymethyl)-5,5-dimethyl-2-phenyl-4,5-dihydrofuran-3-yl]ethanone
87
3ad ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
OOCH3
OH
88
3bd ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
OH
89
3cd ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
OH
90
4cd ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
OH
91
3ae ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
OOCH3
CH3
OH
ethyl 4-(1-hydroxyethyl)-2-methyl-5-phenyl-4,5-dihydrofuran-3-carboxylate
92
3be ‘nin 1H-NMR spektrumu (CDCl3)
O
CH3
CH3O
CH3
OH
93
3be ‘nin 1H-NMR spektrumu (D2O + CDCl3)
O
CH3
CH3O
CH3
OH
94
3be ‘nin 1H-NMR spektrumu (CD3COCD3)
O
CH3
CH3O
CH3
OH
95
3af ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
O
Ph
PhCH3
96
3bf ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
Ph
Ph
97
3cf ‘nin 1H-NMR spektrumu
O
CH3
O
Ph
Ph
Ph
98
EK3 13C-NMR SPEKTRUMLARI
3aa ‘nın 13C-NMR spektrumu
O
CH3
O
O
O
CH3
CH3
O
O
CH3
CH3
99
4aa ‘nın 13C-NMR spektrumu
OH
O
O
CH3
O
CH3
O
O
CH3
CH3
100
4aa' ‘nın 13C-NMR spektrumu
OH
O
O
CH3
CH2 CH3
101
3ba ‘nın 13C-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
O
CH3
CH3
O
CH3
102
3ab ‘nin 13C-NMR spektrumu
OCH3
O
O
CH3
CH3
CH3
OH
ethyl 3-hydroxy-2,2,6-trimethyl-3,4-dihydro-2H-pyran-5-carboxylate
103
4ab ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
OO
CH3
CH3
CH3
OH
104
3bb ‘nin 13C-NMR spektrumu
OCH3
CH3
O
OH
CH3
CH3
105
4bb ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
CH3
CH3OH
106
3ac ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
OO CH3
OH
CH3
CH3
107
3bc ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
CH3
CH3
OH
108
3cc ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
O
CH3
CH3
OH
109
4cc ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
O
CH3
CH3
OH
1-[4-(hydroxymethyl)-5,5-dimethyl-2-phenyl-4,5-dihydrofuran-3-yl]ethanone
110
3ad ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
OOCH3
OH
111
3bd ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
OH
112
3cd ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
O
OH
113
4cd ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
O
OH
114
3ae ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
OOCH3
CH3
OH
ethyl 4-(1-hydroxyethyl)-2-methyl-5-phenyl-4,5-dihydrofuran-3-carboxylate
115
3be ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
CH3O
CH3
OH
116
3af ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
O
O
Ph
PhCH3
117
3bf ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
CH3
O
Ph
Ph
118
3cf ‘nin 13C-NMR spektrumu
O
CH3
O
Ph
Ph
Ph
119
EK4 K
ÜTLE SPEKTRUMLARI
3aa ‘nın kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 3200
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
900000
1000000
m/z-->
Abundance
Scan 4066 (28.822 min): HA-201.D\data.ms276.2
202.1
43.1322.2
177.1 231.1
133.177.1 105.1155.1 253.0
O
CH
3
O
O
O
CH
3
CH
3
O
O
CH
3
CH
3
120
4aa' ‘nın kütle spektrumu
OH
O
O
CH3
CH2 CH3
121
4aa ‘nın kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 3200
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
80000
m/ z-->
Abundance
Scan 4466 (31.452 min): HA-201.D\ data.ms242.1
43.0172.1 214.1
288.1115.0
145.0 334.2
89.065.0
OH
O
O
CH
3
O
CH
3
O
O
CH
3
CH
3
122
3ba ‘nin kütle spektrum
u
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 2800
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
400000
450000
500000
550000
600000
m/ z-->
Abundance
Scan 3557 (27.475 min): HA-801.D\ data.ms262.2
43.1
177.1 201.1
159.1
219.1135.1
116.191.1
65.1244.1
O
CH
3
CH
3
O
O
CH
3
CH
3
O
CH
3
123
3ab ‘nin kütle spektrum
u
20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 210 2200
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
400000
450000
500000
m/z-->
Abundance
Scan 1571 (18.417 min): HA-501.D\data.ms97.1 143.1
43.1
72.1
214.1
169.1115.1
57.1
29.1
196.1
OC
H3 O
O
CH
3
CH
3
CH
3
OH
eth
yl 3
-hy
dro
xy
-2,2
,6-trim
eth
yl-3
,4-d
ihy
dro
-2H
-py
ran
-5-c
arb
ox
yla
te
124
4ab ‘nin kütle spektrum
u
20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 210 2200
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
160000
180000
200000
220000
240000
260000
280000
300000
m/z-->
Abundance
Scan 1480 (17.818 min): HA-502.D\data.ms156.1
181.1127.143.1
110.159.1
83.1
214.1
29.1
196.1141.1
O
CH
3
OO
CH
3
CH
3
CH
3
OH
125
3bb ‘nin kütle spektrum
u
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 3000
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
400000
450000
500000
m/z-->
Abundance
Scan 1948 (17.895 min): HA-111.D\data.ms43.1
113.1
72.2
184.1
151.1
20.1 281.0254.1 315.4
OC
H3 C
H3
O
OH
CH
3
CH
3
126
4bb ‘nin kütle spektrum
u
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 320 340 3600
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
900000
1000000
1100000
1200000
1300000
1400000
1500000
1600000
1700000
1800000
1900000
m/z-->
Abundance
Scan 1803 (16.942 min): HA-112.D\data.ms43.1
111.1
83.1151.1
184.2
220.9 249.2 369.5281.8
O
CH
3
CH
3
O
CH
3
CH
3O
H
127
3ac ‘nin kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 2800
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
900000
1000000
1100000
m/z-->
Abundance
Scan 3026 (21.984 min): HA-303.D\data.ms183.1
110.143.1
138.1
67.1
214.191.1 156.1 274.0234.025.1
O
CH
3
OO
CH
3
OH
CH
3
CH
3
128
3bc ‘nin kütle spektrum
u
20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 1900
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
18000
20000
22000
24000
26000
28000
30000
32000
34000
36000
38000
40000
42000
44000
46000
m/z-->
Abundance
Scan 1358 (17.016 min): HA-906.D\data.ms43.0
111.1
153.1
28.0
184.193.155.1 136.181.067.0123.1
168.9
O
CH
3
CH
3
O
CH
3
CH
3
OH
129
3cc ‘nin kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 2400
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
160000
180000
200000
220000
240000
260000
280000
300000
m/z-->
Abundance
Scan 5207 (39.324 min): OA-HA-154.D\data.ms105.1
28.1
77.1
216.2
51.1156.1128.1 197.1173.1 246.2
O
CH
3
O
CH
3 CH
3
OH
130
4 cc ‘nin kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 2400
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
80000
90000
100000
110000
120000
m/z-->
Abundance
Scan 5177 (39.127 min): OA-HA-155.D\data.ms43.1
215.1
105.1
173.1
77.1
128.1156.1 197.1 246.227.1
O
CH
3
O
CH
3 CH
3
OH
1-[4
-(hy
dro
xy
me
thy
l)-5,5
-dim
eth
yl-2
-ph
en
yl-4
,5-d
ihy
dro
fura
n-3
-yl]e
tha
no
ne
131
3ad ‘nin kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 3200
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
400000
450000
m/z-->
Abundance
Scan 3951 (28.066 min): HA-401.D\data.ms231.1
43.0158.1
115.1
203.1
77.0
262.1181.1137.0 321.9283.1
O
CH
3
OO
CH
3
OH
132
3bd ‘nin kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 2800
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
160000
180000
200000
220000
240000
m/z-->
Abundance
Scan 5577 (44.757 min): HA-1001.D\data.ms43.1
201.1
141.1115.1
77.1232.1
171.196.0 288.2
O
CH
3
CH
3
O
OH
133
3cd ‘nin kütle spektrumu
O
CH3
O
OH
134
4cd ‘nin kütle spektrumu
O
CH3
O
OH
135
3ae ‘nin kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 2800
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
160000
180000
200000
220000
240000
260000
m/z-->
Abundance
Scan 5642 (45.185 min): HA-603.D\data.ms231.1
186.1
158.143.1
115.1
77.1
204.1133.1
97.0 261.1
O
CH
3
OO
CH
3
CH
3
OH
eth
yl 4
-(1-h
yd
rox
ye
thy
l)-2-m
eth
yl-5
-ph
en
yl-4
,5-d
ihy
dro
fura
n-3
-ca
rbo
xy
late
136
3be ‘nin kütle spektrumu
O
CH3
CH3O
CH3
OH
137
3af ‘nin kütle spektrumu
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 3200
5000
10000
15000
20000
25000
30000
m/z-->
Abundance
Scan 9358 (56.637 min): HA-251.D\data.ms218.1
245.1
291.1
316.1
43.1
115.1141.191.1
189.1165.0
65.1 269.0
O
CH
3
O O
Ph
Ph
CH
3
138
3bf ‘nin kütle spektrumu
O
CH3
CH3
O
Ph
Ph
139
3cf ‘nin kütle spektrumu
O
CH3
O
Ph
Ph
Ph
140
EK5 COSY SPEKTRUMLARI 3ae nin COSY spektrumu (CDCl3)
3ae nin COSY spektrumu (CD3COCD3)
141
ÖZGEÇMİŞ
Adı Soyadı : Hakan ASLAN
Doğum Yeri : ANKARA
Doğum Tarihi : 01.08.1986
Medeni Hali : Bekar
Yabancı Dili : İngilizce
Eğitim Durumu (Kurum ve Yıl)
Lise : Hacı Ömer Tarman Anadolu Lisesi (2004)
Lisans : Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü (2008)
Yüksek Lisans : Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı
(Eylül 2008-Temmuz 2011)
Çalıştığı Kurum/Kurumlar ve Yıl
Sinop Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü
Araştırma Görevlisi (2009-2010)
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü
Araştırma Görevlisi (2010-)
top related