anna lind p maelingar rti 0807
Post on 12-Jun-2015
1.734 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Allir með á toppinn! Nýjar leiðir til að meta áfanga
að lestrarfærni og bregðast við
erfiðleikum á leiðinni Dr. Anna-Lind Pétursdóttir,
námssálfræðingur
annalind.petursdottir@reykjavik.is
Inngangur• Læsi forsenda velgengni í lífinu
• Mikil dreifing í hvenær einstaklingar ná áföngum í lestrarnámi
• Þó geta aðferðir við mat og kennslu haft mikil áhrif
• Hvernig getum við tryggt að allir taki góðum framförum og enginn villist af leið?
Dagskrá
• 3 stig matsaðferða
• Námsskrártengdar mælingar
• Svörun við inngripi – ný nálgun við greiningu og meðferð
námserfiðleika
Grunnurinn: Markmið - mat
“Sá sem heillast af verklagi án vísinda er eins og
skipstjóri sem heldur til sjávar án stýris eða áttavita,
og getur því aldrei vitað hvert hann er að fara.”
Leonardo da Vinci
Grunnurinn: Markmið - mat• Mikilvægt að meta stöðu nemanda og
hvert hann stefnir– miðað við jafnaldra
• Stöðluð, normuð próf• Prósenturöð- staðalfrávik
– miðað við markmið í lok skólaárs• Námsskrártengdar mælingar
– miðað við markmið dagsins eða vikunnar• Hlítarnámsmælingar (mastery measurement)
• Fagleg vinnubrögð
• Sýnir árangur í starfi
Þrjú stig matsaðferða
Nákvæmar
(Micro)
Miðlungi nákvæmar (Meta)
Grófar
(Macro)
Mismunandi matsaðferðir á frammistöðu og námsframvindu nemenda
Matsaðferð DæmiHversu
oft?Næmi á framfarir
Gróf
•Stöðluð, normuð próf•Samræmd próf
Árlega Takmarkað
Miðlungi nákvæm
Námsskrár-tengdar mælingar
Mánaðar- eða
vikulegaMjög mikið
NákvæmHlítarnáms-mælingar
Daglega Mjög mikið
Námsskrártengdar mælingar
Curriculum-based Measurement (CBM)– Deno (1985, 2003)
• Stuttar (1-5 mín) mælingar á nákvæmni og hraða nemanda í grunnfögum – Nákvæmni og hraði betri mælikvarði á
færni en nákvæmni ein og sér
• Mælingarnar fela í sér efni úr almennri námsskrá hvers skólaárs
• Margar sambærilegar útgáfur
Námsskrártengdar mælingar, frh.
• Þyngdarstig mælinga það sama innan hvers árs– það sem á að vera búið að ná í lok skólaárs
• Frammistaðan endurspeglar að hve miklu leyti nemandinn hefur tileinkað sér efni námsskrár í tilteknu fagi
• Skor tekin saman og sett upp á myndrænan hátt
Dagsetn. Rétt hljóð á 1 mín16.sept 315.okt 513.nóv 710.des 158.jan 16
12.feb 2115.mar 2317.apr 27
Færni Jóns í að segja hljóð stafa
0
5
10
15
20
25
30
16.sept 15.okt 13.nóv 10.des 8.jan 12.feb 15.mar 17.apr
Matsdagar
Rét
t h
ljó
ð á
1 m
ín
Myndræn uppsetning – námsframvinda yfir tíma
Kostir• Einföld og fljótleg fyrirlögn
– Staðlaðar, stuttar fyrirlagnarreglur– Mæling í 1-5 mínútur
• Innihald skarast við námsefni• Skor hafa háa fylgni við ítarlegri, stöðluð
kunnáttupróf• Hægt að kortleggja stöðu allra
nemenda...– miðað við aðra í bekknum, skólanum eða
raunprófuð skimunarmörk og markmið
• ...og finna þá sem þurfa aðstoð við að ná markmiðum fyrir lok skólaárs
Kostir, frh.
• Hægt að leggja oft fyrir
• Næmt fyrir framförum nemenda
• Notkun námsskrártengdra mælinga hefur jákvæð áhrif á námsárangur nemenda– Hægt að finna fljótt þá sem þurfa stuðning– Auðveldar markmiðssetningu– Hvetjandi fyrir nemendur og kennara– Sjáanlegur árangur
Áreiðanlegt og réttmætt mat
Meðal niðurstaðna 30 ára rannsókna í BNA:• Áreiðanleiki lestrar-NTM
– milli mism. útgáfa (Alternate form): 0.84-0.96– endurprófunar (Test-retest): 0.82-0.97
• Réttmæti lestrar-NTM– Viðmiðsréttmæti (Criterion-related validity)
• Há fylgni við umfangsmikil, stöðluð lestrarpróf • yfirleitt yfir 0.80 (0.63-0.90)
– Innihaldsréttmæti (Content validity)• Hátt: atriðin endurspegla námsefnið/námsskrá
– Kennsluréttmæti (Instructional validity)• Endurspeglar gagnsemi fyrir nemandann• Hátt: stuðlar að bættum námsárangri
Gerðir
Námsskrártengdar mælingar eru notaðar víða, m.a. til að meta færni í:
• Lestri
• Stærðfræði
• Ritun
• Stafsetningu
• Náttúrufræði
Námsskrártengdar mælingar á lestrarfærni - dæmi5 ára bekkur – 1. bekkur:
– Flæði í stafaheitum (Letter Naming Fluency, LNF)
– Flæði í stafahljóðum (Letter Sound Fluency, LSF)
– Flæði í hljóðgreiningu (Phonemic Segmentation Fluency)
– Flæði í orðleysum (Nonsense Word Fluency, NWF)
– Flæði í stökum orðum (Word Identification Fluency)
1. - 3. bekkur:
– Flæði í að lesa samfelldan texta (Passage Reading Fluency – R-CBM)
4. - 6. bekkur:
– Flæði í eyðufyllingum í texta (Maze Fluency)
5 ára bekkur (Kindergarten) 1. bekkur
Haust Vetur Vor Haust Vetur Vor
Upphafs-hljóð
Upphafs-hljóð
Heiti stafa (LNF)
Heiti stafa (LNF)
Heiti stafa (LNF)
Heiti stafa (LNF)
Hljóð stafa
(LSF) Hljóð stafa
(LSF) Hljóð stafa
(LSF)
Hljóð-
greining Hljóð-
greining Hljóð-
greining Hljóð-
greining
Orðleysur Orðleysur Orðleysur Orðleysur Orðleysur
Stök orð Stök orð Stök orð Stök orð
Texti
(R-CBM) Texti
(R-CBM)
Mælingar á nákvæmni og hraða hjá 5-6 ára börnum
Stafa-blað
m l a
n í b ó x ey d
y ö f o a i p
g j v ú t æ ei
k s þ é ð á r
e ý l au h u m
Mat á færni í að segja hljóð stafa
Matsblað
Mat a færni í að segja HLJÓÐ stafa - Form 1
Athugandi:
Dagsetn:
n í b ó x ey d 7
y ö f o a i p 14
g j v ú t æ ei 21
k s þ é ð á r 28
e ý l au h u m 35
rétt hljóð / fyrstu mínútu Ef styttra en 1 mín:
rétt hljóð í heild Umreiknað skor:
Ólærð hljóð:
Farðu yfir æfingaatriðin efst á blaðinu með því að segja: Hérna eru nokkrir stafir. Þú átt að segja mér hljóð stafanna. Við skulum æfa okkur á þessum stöfum hér. (Bentu á æfingastafinn, m). Þessi stafur segir /m/. Hvaða hljóð segir hann? (Láttu nemanda segja rétt hljóð) Já, einmitt, þú sagðir mér hvaða HLJÓÐ stafurinn segir. Æfðu l og a á sama hátt.Segðu síðan: Nú átt þú að gera alveg sjálf(ur). Byrjaðu hérna, (bentu á fyrsta stafinn) bentu á hvern staf (bentu á hvern staf í fyrstu röðinni og fyrstu í næstu röðinni) og segðu mér HLJÓÐ eins margra stafa og þú getur. Það er allt í lagi þó þú vitir ekki öll hljóðin. Ef þú veist ekki hljóð einhvers stafs, þá skal ég segja þér það. En reyndu alltaf þitt besta. Settu fingurinn undir fyrsta stafinn. Tilbúin(n)? Segðu hljóðin skýrt og rösklega.
Kennari:
Nemandi:
Bekkur:
Byrjaðu að taka tímann með skeiðklukku. Ef nemandi segir ekki hljóð stafs innan 3 sek, segðu honum hljóðið, bentu á næsta staf og segðu Hvaða hljóð? til að hvetja nemandann að halda áfram. Ef nemandi segir röng/engin hljóð, strikaðu yfir stafi á matsblaðinu. Ef nemandi segir heiti stafa má minna hann á einu sinni: Mundu að segja HLJÓÐ stafanna. Almennt, ef nemandi leiðréttir hljóð innan 3 sek, dragðu hring um stafinn og teldu sem rétt hljóð. Gerðu hornklofa ( ] ) eftir 1 mín en kláraðu fyrirlögn.
Notkun námsskrártengdra mælinga
• Skimun
• Forspá, t.d. um gengi á samræmdum prófum í lok skólaárs
• Miðlun upplýsinga til foreldra og samstarfsfólks
• Mat á námsframvindu nemenda– áhrif mismunandi kennsluaðferða– greina sértæka námserfiðleika
Svörun við Inngripi (RTI)
Ný nálgun við mat og kennslu nemenda með námserfiðleika:
Svörun við inngripi (Response to Intervention - RTI) felur í sér að:– fylgjast grannt með námsframvindu
nemenda í áhættuhópum,– bregðast snemma við námserfiðleikum, – beita mismunandi inngripum (stigskiptum
eftir umfangi)– meta svörun nemenda við inngripunum
Framkvæmd RTI
(1) Allir nemendur fá vandaða, einstaklingsmiðaða kennslu
– raunprófaðar aðferðir, vel framkvæmdar
(2) Frammistaða er mæld reglulega til að meta námsframvindu
(3) Upplýsingar úr mælingunum eru notaðar til að taka ákvarðanir
– t.d. að breyta um kennsluaðferðir
Öflug einstaklingsinngrip•Fyrir einstaka nemendur - 1-5%•Einstaklingsmiðuð•Símat til að meta framfarir
Sértæk inngrip•Fyrir nemendur í áhættu - 5-10%•Skilvirk – einföld•t.d. þjálfun í grunnatriðum
Stigskiptar aðferðir til að mæta þörfum allra
Sug
ai, 2
006Almennar aðferðir
•Fyrir alla nemendur•Raunprófaðar!•Fyrirbyggjandi – virka fyrir 80-90%
1. stig: Almenn kennsla - stöðumat
• Allir nemendur fá kennslu þar sem raunprófuðum aðferðum er beitt
• Yfirleitt um 80-90% nemenda sem taka góðum framförum með almennri kennslu
• Mat á stöðu og framförum fer fram a.m.k. þrisvar yfir skólaárið: haust, vetur, vor
• Nemendur í áhættu fundnir – Þeir sem eru undir raunprófuðum viðmiðum– Þeir sem hafa lægstu skorin (t.d. 10-25%)
Dæmi um viðmið fyrir skimun
Lok 5 ára bekkjar: < 12 hljóð stafa á mínUpphaf 1. bekkjar: < 15 hljóð stafa á mínUpphaf 2. bekkjar: < 15 orð í texta/mínUpphaf 3. bekkjar: < 50 orð í texta/mínUpphaf 4. bekkjar: < 70 orð í texta/mínUpphaf 5.-7. bekkjar: < 15 rétt orð fyllt í
eyður á 2.5 mín
• EÐA: 10-25% lægstu í bekknum
Dæmi um skimun
• 5 ára bekkur (Kindergarten)• Færni allra í stafaheitum og -hljóðum
metin í nóvember• Skor skráð og færð inn í Excel• Graf búið til sem sýnir dreifingu í skorum
innan hópsins• Meiri dreifing í stafaheitum hjá ungum
nemendum – hentar betur til skimunar• Nemendur með lægstu skorin álitin í
áhættu
Færni nemanda í stafaheitum og -hljóðum í nóv
0
10
20
30
40
50
60
RLN (heiti) LSF (hljóð)
Hei
ti e
ða
hljó
ð á
mín
Sophia
Eliza
Rudy
Summer
Lilly
Ellen
Leo
Jody
Trevor
Oliver (avg)
Christopher
Marcus
Maria
Mandy
Susan
Aron
John
Anna
Claire
5 ára bekkur: 36 hljóð stafa á mín
1.bekkur: 50 orð/mín af orðalista
2.bekkur: 75 orð/mín af samfelldum texta
3.bekkur: 107 orð/mín í samfelldum texta
4.bekkur: 20 réttar eyðufyllingar á 2,5 mín
5.bekkur: 25 réttar eyðufyllingar á 2,5 mín
6.bekkur: 30 réttar eyðufyllingar á 2,5 mín
Dæmi um markmið (benchmarks) fyrir lok skólaárs í lestrarfærni
Leiðin á toppinn – frá skimun til markmiðs
Framfarir nemenda í áhættuhópi
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23
Vikur
Rét
t h
ljóð
á m
ín
Markmiðslína
Skimun nóv 05
janúar maí
Ski
mu
n
Markmiðslína
Markmið
36 rétt hljóð á 1 mín
Eru allir á réttri leið?• Nemendur í áhættu ættu að vera í
“gjörgæslu”
• Fylgjast þarf grannt með námsframvindu þeirra– t.d. með mælingum 1-4 sinnum á mánuði
• Þeir sem eru undir markmiðslínunni gætu verið að dragast aftur úr– þá er þörf á breytingum
Hver er að dragast aftur úr?
Framfarir nemenda í áhættuhópi
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23
Vikur
Rét
t h
ljóð
á m
ín Markmiðslína
Leo
Claire
Eliza
Trevor
Sophia
Skimun nóv 05
janúar maí
Námsframvinda nemenda í áhættuhópi
Frammistaða Leo miðað við “meðalnemendur”
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Vikur
Rét
t hljó
ð st
afa
/ mín
útu
Nemandi í áhættu 2
Nemandi í áhættu 3
Nemandi í áhættu 4
Nemandi í áhættu 1
Meðalnemandi 1
Meðalnemandi 2
Meðalnemandi 3
Leo
LSF Viðmiðslína
Bekkur 1
Markmiðslína
“meðal-nemendur”
2.stig: Viðbótarstuðningur
• Nemendur með skor fyrir neðan viðmið og/eða taka ekki nægum framförum í almennri kennslu eru í áhættu
• U.þ.b. 10-15% nemenda
• Þurfa raunprófaðan viðbótarstuðning, 2-3 í viku, t.d. í litlum hópi
• Framfarir metnar 1-4 sinnum á mánuði
• Flestir taka nægilegum framförum á skömmum tíma þannig að hægt er að minnka/hætta viðbótarstuðningi
Ýmis inngrip reynd fyrir Leo – en voru ekki að virka
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Rét
t hljó
ð sta
fa /
mín
útu
.
.
Léttara efni
Sýnikennsla + markmiðssetning + hvatningásamt sýnikennslu
Aðstoðar-kennari
Grunnlína (K-PALS í bekknum)
Ekki
mæ
ttur
Venjulegt efni
LSF Viðmiðslína
Leo
LSF
NWF
LSF (stakir stafir)
NWF (orðleysur)A
ðsto
ð
Léttara efn
i
3.stig: Umfangsmeiri inngrip• Fyrir u.þ.b. 5% nemenda • Þurfa kröftug, raunprófuð
inngrip– Daglega, einstaklingssniðin
eða í litlum hóp
• Framfarir metnar oftar– t.d. 1-5x á viku
• Stefnt að tilteknu markmiði• Breytingar á inngripi ef
framfarir ekki nægar• Dregið úr inngripi þegar
markmiði er náð
Einstaklingsinngrip fyrir Leo
• Sýnikennsla – sama efni og í bekknum– stafahljóð, orðmyndir, orð, setningar
• Markmiðssetning– Fleiri rétt hljóð eða orð á mínútu en
seinast
• Umbun fyrir að ná markmiði– Val úr umbunarkassa
• 20 mín í senn, 1-4 sinnum í viku
Áhrif einstaklingsinngrips
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Rét
t hljó
ð sta
fa /
mín
útu
.
.
Léttara efni
Sýnikennsla + markmiðssetning + hvatningásamt sýnikennslu
Aðstoðar-kennari
Grunnlína (K-PALS í bekknum)
Ekki
mæ
ttur
Venjulegt efni
LSF Viðmiðslína
Leo
LSF
NWFOrðleysur
Hljóð
Sérkennsla• Aðeins þeir nemendur sem ekki sýna
nægar framfarir þrátt fyrir röð af mismunandi, kröftugum inngripum fara í frekara mat vegna sérkennslu
• Skera sig úr að tvennu leyti (dual discrepancy) á námsskrártengdum mælingum:– Lægra skor (level)– Hægari framfarir (slope)
• Kallast “Nonresponders” eða “Student needing alternative program” (SNAP)
Kostir RTI
Það er vonast til að RTI muni:• gefa fleiri nemendum kost á
snemmtæku inngripi• láta kennslu hæfa betur þörfum
einstakra nemenda• draga úr notkun hefðbundinna greininga
og neikvæðum áhrifum ´stimplunar´• auka nákvæmni í greiningu
námserfiðleika og þannig fækka þeim nemendum sem þurfa sérkennslu
Lagabreytingar• President’s Commission on Excellence in
Special Education (2002) – mælti með því að hætt verði hefðbundnum
greiningum á námserfiðleikum– greina ætti sértæka námserfiðleika með RTI nálgun
• Símat á nemendum í áhættuhópum
• Stigskipt, snemmtæk íhlutun
• Löggjöf um menntun einstaklinga með frávik (IDEA, 2004) – ekki lengur nauðsynlegt að nota misræmi milli
greindarprófa og kunnáttuprófa við greiningu á sértækum námserfiðleikum
– Leyfilegt að nota RTI nálgun við matsferlið
Vefsíður
Um námsskrártengdar mælingar (CBM):• www.studentprogress.org • www.interventioncentral.org• www.progressmonitoring.org• http://www.ncld.org/content/view/310/335/ Um Svörun við inngripi (RTI):• www.nrcld.org/symposium2003/ • www.nrcld.org/research/rti.shtml• www.nasponline.org/advocacy/rtireference.
HeimildirUm CBM:• Deno, S. L. (1985). Curriculum-based measurement: The
emerging alternative. Exceptional Children, 52, 219–232.• Deno, S. L. (2003). Developments in curriculum-based
measurement. Journal of Special Education, 37 (3), 184-192.
• Fuchs, L. S., & Fuchs, D. (2004). Determining adequate yearly progress from Kindergarten through grade 6 with Curriculum-Based Measurement. Assessment for Effective Intervention, 29(4), 25-37.
Um RTI:• Fuchs, D., Mock, D., Morgan, P. L., Young, C. L. (2003).
Responsiveness-to-intervention: Definitions, evidence, and implications for the learning disabilities construct. Learning Disabilities Research & Practice. 18(3), 157-171.
• Fuchs, D., Fuchs, L.S., & Compton, D.L. (2004). Identifying reading disabilities by responsiveness to instruction: Specifying measures and criteria. Learning Disability Quarterly, 27(4), 216-228.
Aukadæmi fyrir 3. bekk• Mæling á nákvæmni og hraða í lestri
á samfelldum texta (orð á mín)
• Skimun
• Markmið
• Mat á námsframvindu nemenda í áhættu
• Mat á áhrifum inngrips
Kortlagning á lestrarfærni nemenda í 3.B að hausti
0
20
40
60
80
100
120
Byrjun sept
Rét
t orð
/mín
Arnar
Ásdís
Berglind
Gunnar
Jón
Kári
Rakel
Magnús
Þórdís
Áhættumörk
5 ára bekkur: 36 hljóð stafa á mín
1.bekkur: 50 orð/mín af orðalista
2.bekkur: 75 orð/mín af samfelldum texta
3.bekkur: 107 orð/mín í samfelldum texta
4.bekkur: 20 réttar eyðufyllingar á 2,5 mín
5.bekkur: 25 réttar eyðufyllingar á 2,5 mín
6.bekkur: 30 réttar eyðufyllingar á 2,5 mín
Dæmi um markmið (benchmarks) fyrir lok skólaárs í lestrarfærni
Lestrarfærni Jóns M., 3.B
0
20
40
60
80
100
120
Matsdagar
Ré
tt o
rð/m
ínR
étt
orð
/mín
Mánuðir
Markmiðslín
a
Markmið: 107 orð/mín
Frá skimun til markmiðs
Frammistaða við skimun
Nemandi á réttri brautLestrarfærni Þórdísar, 3.B
0
20
40
60
80
100
120
Vikulegir matsdagar
Ré
tt o
rð/m
ín
Markmið: 107 orð/mín
Stefna ÞórdísarViðbótar-stuðningur
Lestrarfærni Jóns M., 3.B
0
20
40
60
80
100
120
Matsdagar
Ré
tt o
rð/m
ínR
étt
orð
/mín
Vikulegir matsdagar
Markmiðslín
a
Markmið: 107 orð/mín
Stefna nemanda
Nemandi þarf öðruvísi kennslu
Viðbótar-stuðningur
Áhrif inngrips
Lestrarfærni Jóns M., 3.B
0
20
40
60
80
100
120
Vikulegir matsdagar
Ré
tt o
rð/m
ín
Viðbótar-stuðningur
Flaum-þjálfun
top related