antieke bronnen en materi ë le cultuur van de grieks-romeinse wereld: griekse papyrologie
Post on 10-Jan-2016
61 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Antieke bronnen en materiële cultuur van de Grieks-Romeinse wereld:
GRIEKSE PAPYROLOGIE
Cisca Hoogendijk, Papyrologisch Instituut, 2014
Papyrologie:
wetenschap die zich bezighoudt met het ontcijferen en bestuderen van alle teksten
die op papyrus geschreven staan
• Zelfstandige discipline • Hulpvak
Papyrus
Cyperus Papyrus L.
Vervaardiging van papyrus
[lib.umich.edu/papyrus_making/lg_intro.html]
Papyrusrol
• binnenkant beschreven • met de vezels mee• kolommen
Codex
Later ook boekvorm = codex
(Papyrus Bodmer 66, Evangelie Johannes, ca. 200 na Chr.)
Papyrus met Griekse tekst
Recto = voorkant
Verso = achterkant
(Contract over betaling achterstallige pachtgelden,21 december 86 na Chr.)
Vindplaats papyri
Meestal Egyptische woestijn:
- Vuilnisbelten- Verlaten dorpen en steden- Mummiecartonnage
Soms buiten Egypte
Geografische verdeling papyri
EGYPTE
Herculaneum
Sporadisch: Griekenland, Israël, Dura-Europos, Arabië, Libië, Engeland, ...
Schrijfmateriaal in de Oudheid
Ostracon = potscherf
(kwitantie voor dijk- en badhuisbelasting 19 augustus 94 na Chr.)
Meer schrijfmateriaal in de Oudheid, zie tentoonstelling
• Hout (mummie-etiketten, wastabletten, dunne plankjes)
• Linnen• Lood• Perkament
Verschillende talen op papyrus (1)
Egyptisch: drie schriftvarianten:• Hiërogliefen, vanaf 2500 • Hiëratisch, vanaf 2500 • Demotisch, vanaf ca. 650 vC
525 vC: Cambyses, Egypte Perzische satrapie • Aramees
Verschillende talen op papyrus (2)
332 v.Chr. Alexander de Grote, na hem Ptolemaeën GRIEKS (meeste papyri)
31 v.Chr. Augustus, Egypte Romeinse provincie Latijn
212 na Chr. Constitutio Antininiana284 Diocletianus394 Theodosius (Christendom)
Koptisch640 Arabieren, Egypte onderdeel Kalifaat
Arabisch
Wat staat er op?
Documentaire teksten (brieven, contracten, edicten, rekeningen, boodschappenlijstjes, etc.)
2) Literaire teksten (Plato, Homerus, Bijbel etc.)
Verschillende handschriften
Periodes Griekse papyrologie
332-31 v.Chr.: Ptolemaeëntijd
31 vC - 284 na Chr.: Romeinse tijd
284 - 640 na Chr.: Byzantijnse tijd
640 - ca. 800 na Chr.: Arabische tijd
Bezoek Hadrianus
Inv. 172: Bericht over voorbereidingen bezoek Hadrianus, 129 na Chr.
Geschiedenis van het vak Papyrologie
1) vroege periode (tot ca. 1820) toevallige aankopen; Napoleon
2) periode van opbouw (ca. 1820-1888)eerste edities; collecties
3) periode van bloei (ca. 1888-heden)edities, woordenboeken, ‘Berichtigungsliste’
nieuwe ontwikkelingen: - archieven - tweetaligheid- ’New Papyrology’ - internet
Editie
• Uiterlijke beschrijving; handschrift
• Datering
• Griekse transcriptie
• Vertaling
• Commentaar, interpretatie
“Leidener Klammersystem”
… sporen van letters
. (onder letter) onzeker gelezen letter
[ ] verloren gegane letters
< > volgens uitgever vergeten letters
( ) door de uitgever voluit geschreven afkortingen en symbolen
{ } volgens uitgever te verwijderen letters
[[ ]] door antieke schrijver doorgehaalde letters
` ´ door antieke schrijver boven de regel toegevoegde letters
Publicatie
• In BOEK: corpus of ‘editie’ (BGU, P.Oxy. etc.)
• In tijdschrift, bundel, daarna in Sammelbuch (SB)
• Griekse teksten ook ONLINE (met datering, soms vertaling, verwijzingen naar vertalingen, afbeeldingen, besprekingen etc.; ZONDER interpretatie en commentaar)
P.L.Bat. 33 of P. Worp
Grieks: Koinè-Grieks
• Na Alexander de Grote• Nieuwe woorden• Vereenvoudiging
• Verandering uitspraak (“iotacisme”)
>>> Leidt tot schrijffouten!
Correcties na publicatie
• Ontdekken van fouten
• Verbeteren van fouten
• Gepubliceerde correcties verzameld in Berichtigungsliste (BL)
• Leiden - Heidelberg
Apparaat
• Bibliotheek Papyrologisch Instituut (UB ingang 6, PAPY): tekstedities, BL’s, hand- en woordenboeken, secundaire literatuur
• Griekse tekst, foto’s, vertalingen,bibliografie etc. op of via www.papyri.info
• Archieven, personen, plaatsen,collecties etc. via www.trismegistos.org
• Meer informatie en links op www.papyrologie.leidenuniv.nl
Keuzevak: College Inleiding Papyrologie (vertaalde teksten)
Met name voor studenten OG en OCMW
Tweede blok op dinsdag en vrijdag 13-15 uur
Eerste college: dinsdag 1 april om 13.15 uur in Vrieshof 1/006
top related