ap 9 - mga ideolohiya

Mga Ideolohiya

Ano ang ideolohiya?

• Huwaran o balangkas ng mga patakaran at sistemang pulitikal at ekonomiko ng isang kilusan o bansa

• Ginamit ng mga pinuno bilang gabay sa pamamahala

• Nagbuklod sa mamamayan o sa isang pangkat upang sila ay magkaisa sa pagtataguyod ng mga repormang pulitikal

LIBERALISMO

• Umusbong partikular sa Great Britain• John Locke• Ang bawat tao ay may karapatang mamuhay,

magmay-ari at maging malaya• Ang tao ay likas na mabuti• May kakayahang makabuo ng wastong pasiya ang

tao gamit ang rasyonal na pag-iisip• May likas na karapatang dapat igalang ng

pamahalaan at pangalagaan ng batas

• Adam Smith – hindi dapat makialam ang pamahalaan sa pambansang ekonomiya

• Subalit matapos ang Great Depression ay napagtanto ng mga librealist na mahalaga ang gampanin ng pamahalaan upang mapanumbalik ang kaayusan sa ekonomiya

• Jeremy Bentham – makabubuti para sa bansa ang limitadong pakikialam ng pamahalaan

• John Stuart Mill – naniwala sa pantay na karapatan para sa mga kababaihan at panlipunang pagbabago

• US ay halimbawa ng bansang yumayakap sa liberalismo

KONSERBATISMO

• Naging malaking banta para sa mga tradisyon, kaugalian at paniniwalang matagal nang namayani sa lipunan ang Liberalismo

• Kaya isinilang ang konserbatismo• Edmund Burke – tagapagtaguyod• Nabuo dahil sa masidhi niyang pagtutol sa

French Revolution at sa kakayahan ng tao na gumawa ng bagong kaayusang politikal

• Nais mapanatili ang status quo sa lipunan• Pagpapanatili ng kultura at kaayusan• Mahalaga ang kasaysayan , mga tradisyon at

mga institusyon para sa pagpapanatili ng kaayusan sa lipunan

• Hindi bukas sa panlipunang pagbabago• Dahil sinasalungat ang nakagawian na• Magdudulot umano ito ng gulo sa lipunan

• Bagamat maraming pagbabago, hindi ito dapat biglaan

• Ang tao ay likas na masama• Walang kakayahang mag-isip nang maayos• Hindi naniniwala na pantay-pantay ang tao• Mayroong nakataas na kapangyarihan kaysa sa iba

at sila ang dapat makapangyari sa lipunan• Walang bahaging dapat gampanan ang

pamahalaan sa ekonomiya

Kapitalismo

• Adam Smith – nagtaguyod ng kapitalismo sa Wealth of Nations

• Hindi dapat makialam ang pamahalaan sa takbo ng ekonomiya kung nais nitong makamit ang kaunlaran

• Laissez faire – may kakayahan ang mga pamilihan na pangasiwaan ang sarili nang walang panghihimasok ng pamahalaan

• Mayroong invisible hand ang pamilihan• Sa pagsusumikap ng tao para sa sariling

kapakinabangan ay nakaaambag siya sa pag-unlad nglipunan kahit hindi pa ito ang kanyang intensyon

• Ang mga salik ng produksyon ay dapat pinanghawakan ng mga pribadong kompanya at sila ang dapat magpasya sa takbo ng ekonomiya

• Itinaguyod ang malayang kompetisyon sa pamilihan

• Ito umano ang nagbunsod ng pag-iral ng imperyalismo, pang-aapi sa uring manggagawa, at pagiging laganap ng hindi pagkakapantay-pantay sa lipunan

• Lumawak ang kontrol ng pamahalaan sa ekonomiya upang magsilbing tagapag-ayos ng mga kakulangan ng pamilihan at para maiwasan ang muling pagkalugmok ng ekonomiya

Sosyalismo

• Nanatiling mahirap ang mga manggagawa at yumaman ang mga may-ari ng pabrika at mamumuhunan

• Robert Owen – maipakikita ng tao ang kanyang kabutihan kung siya ay nabubuhay sa lipunang nagkakaisa

• Charles Fourier – dapat alisin ang kompetisyon sa ekonomiya

• Henry de Saint – Simon - dapat alisin ang pribadong pagmamay-ari

• Binigyang diin ang kolektibismo kaysa indibidwalismo

• Kabutihan ng nakararami kaysa ng iisa o iilan lamang

• Pangako nito ang kalayaan ng tao mula sa kahirapan at pang-aapi na umano ay dulot ng kapitalismo

• Dapat kontrolado ng publiko o mga mamamayan ang salik ng produksyon

• Ito ay batay sa prinsipyo ng pagkakapantay-pantay at katarungang panlipunan

• Naniniwala ang mga socialist na mahalaga ang gampanin ng pamahalaan sa pangangasiwa ng ekonomiya para sa kapakanan ng mamamayan nito

Komunismo

• Nag-ugat sa sosyalismo• Historical materialism ni Karl Marx – ang

kasaysayan ay daraan sa iba’t ibang paraan ng produksyon – primitibong komunismo, sinaunang lipuan, piyudalismo, kapitalismo, socialismo, at komunismo

• Sa bawat paraan ng produksiyon ay may tunggalian sa pagitan ng uring panlipunan – bourgeoisie at proletariat

• Magwawakas ang tunggaliang ito sa pamamagitan ng himagsikan, kung saan mapapasakamay ng proletariat ang mga salik ng produksyon – ito ang daan upang humantong ang tao sa komunismo

• Sa yugtong ito matatamo ang perpektong lipunan kung saan lahat ay pantay-pantay at lahat ng salik ng produksyon ay pagmamay-ari ng tao – Utopia ang tawag sa lipunang ito.

Pasismo

• Higit na mahalaga ang kapakanan ng estado kaysa sa mamamayan

• Stalin, Hitler, Mussolini• Upang maitaguyod ang kagalingan ng

mamamayan, inilagak sa pamahalaan ang ganap na kapangyarihang pamunuan ang lahat ng aspekto ng lipunan

• Totalitaryanismo

• Hindi pantay pantay ang tao at mayroong superior na lahi

Takdang Aralin

• Sagutan ang p. 396 A at B• P. 397-D pumili ng isa at gawan ng islogan• P. 398 E

Guide Question

• Suriin ang mga elemento ng palabas at kung gaano ito naging kaepektibo sa pagsasalaysay ng kasaysayan

• Ano ang iyong kabuuang impresyon sa napanood na pagtatanghal?