beleid voor biomassa -lopend beleid -discussies -trends

Beleid voor biomassa

-Lopend beleid-Discussies-Trends

2Geert Bergsma, 31 maart 2010

Beleid duurzame energie in beweging

Volkskrant 30 maart 2010:

Van der Hoeven neemt afstand van eigen duurzaamheidsbeleid

Van onze verslaggever Michael Persson op 30 maart 2010,

AMSTERDAM - De subsidies op duurzame energie kosten de overheid miljarden euro’s en maken de bedrijven lui, schrijft demissionair minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken dinsdag in de Volkskrant.

3Geert Bergsma, 31 maart 2010

Biomassa beleid in beweging

Vier topics:

• Huidige beleidskader (SDE, Verplichting transport, Energietransitie)

• Blijvend subsidiëren (SDE/MEP) of overgaan naar verplichtingen

• Een level playing field voor alle biomassa sectoren (goed gebruik van biomassa)

• Biomassa duurzaam: van emissiediscussies naar landgebruik

4Geert Bergsma, 31 maart 2010

CE Delft sinds 1978

• Onafhankelijk onderzoek en advies• Milieu, economie, techniek en beleid• Energie, transport, biomassa, voedsel, …• Missiegedreven• In opdracht van bedrijven, overheid en NGO’s• Nederland, EU en de wereld

Huidig Beleidskader

6Geert Bergsma, 31 maart 2010

Beleidsdoelstellingen biomassa in Nederland

Vier (impliciete) hoofddoelen in het beleid

• Duurzame energie doelen halen (vooral bio-elektriciteit, warmte en biogas)

• Klimaatemissies beperking in lastige transportsector (biofuels)

• Economische structuurversterking (biobased economy, biochemie, biovergisting voor de veeteelt)

• Klimaatemissie beperking algemeen (bijstoken bij kolencentrales, afvalverbranding)

7Geert Bergsma, 31 maart 2010

Inzet biomassa sterk afhankelijk van subsidie

Afschaffen MEP-subsidie voor bijstook biomassa

8Geert Bergsma, 31 maart 2010

Huidig beleidskader bio-energie (2010)

SDE subsidie voor bio-elektriciteit (651 mln € over 20 jaar) uit:• afvalverbranding • co-vergisting van dierlijke mest • vergisting van groente-, fruit- en tuinafval (gft) en VGI• thermische conversie van vaste of vloeibare biomassastromen • stortgas • afvalwaterzuiveringsinstallaties en rioolwaterzuiveringsinstallaties •         SDE subsidie voor biogas (214 mln € over 20 jaar) uit:• co-vergisting van dierlijke mest • vergisting van groente-, fruit- en tuinafval (gft) en overig • stortgas • afvalwaterzuiveringsinstallaties en rioolwaterzuiveringsinstallaties     

Oude MEP beschikkingen voor bijstook bij kolen (ca. 100 mln €/jaar )                   

9Geert Bergsma, 31 maart 2010

Beleidskader overige biomassa

• Verplichte bijmenging van 4% biofuels in benzine en diesel (circa 300 mln €/ jaar) die gaat stijgen naar circa 7 a 10% in 2020

• Beperkte steun bio-kunststof via korting op verpakkingenbelasting

• Beperkt R&D budget biobased economy opties (geen doelstellingen)

• Energietransitie met discussieplatforms: • Groene Grondstoffen (biochemie), • Nieuw Gas (biogas), • Duurzame Elektriciteit (bio-elektriciteit), • Duurzaam Transport (biofuels)

10Geert Bergsma, 31 maart 2010 10

Huidige mondiale inzet biomassa

- 13% energievraag duurzame bronnen waarvan 77% bio-energie- 87% biomassa hout voor warmte en elektriciteit- Aandeel teelt voor biobrandstoffen nog beperkt maar groeiend- Biochemie/producten niet opgenomen in biomassa statistieken

Wood biomass87%

9%

4%

Bioenergy77%

Hydro15%

Otherrenewables8%

Agricultural crops & by-products

Municipal & industrial waste

Bron IEA

Bio beleid in discussie1. Subsidies of verplichtingen

2. Alleen energie en transport of ook chemie en staalsector

3. Volumes of duurzame doelen

12Geert Bergsma, 31 maart 2010

Subsidies of verplichtingen (zie van der Hoeven)

> Inschatting CE Delft: Volgende kabinetsperiode overgang van subsidies naar verplichtingen

Verplichting DE• Werkt (goed) in België

• Competitie tussen opties

• Goedkoop voor overheid

• Doelbereiking zeker

• Grotere internationale energiebedrijven voor (VME)

Subsidies DE• Werkt goed in

Duitsland• Duidelijk voor

initiatiefnemer• Alle opties krijgen kans• Hoge kosten overheid• ? Bedrijven lui ?• Sterk wisselend in

Nederland• Doelbereiking onzeker• Deel energiebedrijven

voor

13Geert Bergsma, 31 maart 2010

Gevolg DE verplichting : wind versus bio

• Bio en wind zullen met elkaar gaan concurreren

• Euro per ton CO2 meerkosten vergelijkbaar

• Wind heeft geen biomassa inkoop nodig (prijs is zekerder)

• Biomassa heeft betere bedrijfstijd (minder reserve capaciteit)

14Geert Bergsma, 31 maart 2010 14

Niet energie sectoren ook interessant- Energie opties veel volume maar weinig waarde - Chemie lager volume maar waarde/kg en CO2 per kg hoger

waardoor bio toch interessant is.

Waarde ^ FarmaFijnchemie

VoedselVeevoer

Chemie

Materialen

BiobrandstoffenElektriciteit

GasWarmte

< Omzet >

FarmaFijnchemie

VoedselVeevoer

Chemie

Materialen

BiobrandstoffenElektriciteit

GasWarmte

< CO2 emissie >

FarmaFijnchemie

VoedselVeevoer

Chemie

Materialen

BiobrandstoffenElektriciteit

GasWarmte

< Volume >

15Geert Bergsma, 31 maart 2010 15

In 2020 meer Bio opties bijna rendabel op hout

- Hout voor energie wordt commodity (4,5 a 7,5 €/GJ) met vraag uit: gas-, elektriciteit-, warmte-, transport-, chemie- en staalsector - Veel opties met kosten tussen de 50 en 150€/ton CO2 in 2020- Overheidsondersteuning sterk bepalend voor waar biomassa wordt ingezet.- Huidig beleid sterk gericht op transport dat daardoor grondstoffen (restvetten, resthout etc.) bij andere sectoren zal wegkapen.

Scores DE opties op hout

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

groen gas Bio WKK Bijs token bijkolen

2e generatiebiofuels

Biochem ie Bios taal

€/t

on

CO

2

16Geert Bergsma, 31 maart 2010 16

Suggesties voor bio “level playing field” beleidInteressante beleidsopties :• Een verplicht aandeel bio in alle sectoren (E, W, G, F, Chem, Staal)• Een verplicht aandeel duurzaam in alle sectoren ( E, W,G, F, Ch, St)• Een CO2 norm voor producten (E, W,G, F, Ch, St, etc.)• Een flinke CO2 prijs in de economie

Niet interessant:• Handhaven huidige status quo met sterke nadruk op

transportsector• Alle sectoren subsidie, vooral wegens, hoge kosten, slechte

aansluiting cultuur sectoren, beleidsconcurrentie met Duitsland en intrinsieke discontinuïteit van subsidies in Nederland

> Subsidies kunnen wel tijdelijk aanvullend zijn.

17Geert Bergsma, 31 maart 2010 17

Vorm overheidsondersteuning kan beter

Goed Gebruik criteria (uit projecten voor Platform Groene Grondstoffen en IEA)

• Meerkosten / ton CO2 reductie• Ton CO2 reductie / ha vruchtbaar land / jaar

> Maar liters, kWhe, NM3 worden nu beloond en CO2 reductie en ha gebruik zijn sterk verschillend per l/kWhe/NM3

Effecten:• kWhe en NM3 steun stuurt naar covergisting terwijl mestvergisting

sec milieukundig efficiënter is (beter sturen op CO2)

• Betere opties (€/ton CO2 en ton CO/ha) als solo-mestvergisting en biostaal en sommige biochemie opties sneeuwen onder.

Duurzaamheid biomassa

15 jaar discussie:Van emissies van kolencentrales naar competitie met voedsel en ontbossing.

19Geert Bergsma, 31 maart 2010

Duurzaamheiddiscussies (zie ook Corbey..)• Ketens moeten steeds meer gecertificeerd worden (in SDE

rapportage)• EU voert het beleid voor biofuels maar laat bio-energie aan

lidstaten over

• Lastigste punt is de (indirecte) ontbossing die veel klimaatemissie kan geven.

20Geert Bergsma, 31 maart 2010

De bio economie volgt helaas niet de beleidsvoorkeur dus de overheid moet bijsturen

21Geert Bergsma, 31 maart 2010

Duurzaam vergelijking bio en wind

Wind• Vergunning voor

precieze locatie• Projectmatige aanpak

• Locatie en effecten op natuur onder strikte regels

• Publieke opinie redelijk positief tenzij om de hoek

Bio tot nu toe• Locatie bio-productie onbekend• Natuureffecten bio-productie

onbekend en risico op (indirecte) ontbossing

• Commodity aanpak• Publieke opinie negatief

Bio toekomst• Hele keten inclusief historie

landgebruik bekend en verantwoord

• Projectmatige aanpak• Natuurherstel met bio als

uitdaging• Publieke opinie?

22Geert Bergsma, 31 maart 2010

Aandachtspunten biomassa duurzaam

• Biotransportbrandstoffen hebben slechte reputatie

• Bio-energie wordt vaak niet onderscheiden van biotransportbrandstoffen

• Focus ligt nu sterk op reststromen maar een deel daarvan is al in gebruik (oleochemie, energie, bodembedekkers, product, spaanplaat)

• Lange termijn oplossingen:• Samenwerking met land- en bosbouw• Actief beschermen van natuur en bossen (REDD)

> Zie verder presentatie Dorette Corbey

23Geert Bergsma, 31 maart 2010

Biomadness: ervaar de competitie om land tussen voedsel, energie en natuur in een game• 5 presidenten van continenten proberen hun burgers gelukkig te krijgen• Land planning is cruciaal: Natuur, voedsel of biomassa• Handel is mogelijk in energie, voedsel en emissierechten• Speel biomadness met 5 tot 15 personen• Gemaakt door CE Delft en TU Delft

Conclusies

25Geert Bergsma, 31 maart 2010

Conclusies

- Huidige subsidies voor bio-elektriciteit, biowarmte en biogas worden waarschijnlijk omgezet in verplichtingen zoals al geldig voor transport

- Beleid focust nu het meest op biotransport

- Bio-level playing field vraagt ook om aandacht voor biochemie en biostaal

- Duurzaamheid nog sterk in discussie. Steeds meer aandacht voor (indirecte) landgebruikveranderingen.

- Reststromen steeds meer in trek25