chaÂu phi vaØ khu vÖÏc mÓ latinh (theÁ kÆ xix – ÑaÀu theÁ kÆ xx)

CHAÂU PHI VAØ KHU VÖÏC MÓ LATINH

(THEÁ KÆ XIX – ÑAÀU THEÁ KÆ XX).

BAØI 5.

I. Chaâu Phi : •1. Tình hình chaâu Phi ñaàu

theá kæ XX: Ñieàn khuyeát vaøo baûng thoáng keâ döôùi ñaây nhöõng noäi dung phuø hôïp.

Ñeá quoác

THUOÄC ÑÒA.

Anh

Phaùp

Ñöùc

Bæ

Boà Ñaøo Nha

• Ai Caäp, Nam Phi, Taây Nigeria, Bôø bieån Vaøng, Gambia, Kenya, Uganña, Somalie, Ñoâng Suñaêng, moät phaàn Ñoâng Phi

• Taây Phi, mieàn Xích ñaïo chaâu Phi, Mañagasca, Somalie, Angieri, Tunisie, Sahara

• Phaàn lôùn Congo

• Camerun, Toâgoâ, Taây Nam Phi , Tanzania

Mozambic, Angola, Ghineâ

• Baûng thoáng keâ treân ñaây vaø baûn ñoà chaâu Phi cuoái theá kæ XIX ñaàu theá kæ XX, ñaõ coù theå cho chuùng ta bieát ñöôïc nhöõng gì veà tình hình chaâu luïc naày, vaøo ñaàu theá kæ XX ?

Tình hình chaâu Phi ñaàu theá kyû XX:

• * Vieäc phaân chia thuoäc ñòa giöõa caùc ñeá quoác caên baûn ñaõ hoaøn thaønh.

• *Anh: thöù 1, Phaùp: thöù 2 trong vieäc xaâm chieám chaâuPhi.

• *Ñöùc chieám ít thuoäc ñòa .

2). Phong traøo ñaáu tranh choáng ñeá quoác trong theá

kæ XIX :

Nguyeân nhaân cuûa phong traøo ñaáu tranh choáng ñeá quoác trong theá kæ XIX ?

a). Nguyeân nhaân :

•Cheá ñoä cai trò haø khaéc cuûa thöïc daân chaâu Aâu.

b/ Nhöõng cuoäc ñaáu tranh tieâu bieåu :

NIEÂN ÑAÏI. SÖÏ KIEÄN DIEÃN BIEÁN

1830-1847

Khôûi nghóa cuûa

Apñen Cañe (Angieâri).

1879-1882

Khôûi nghóa cuûa

Atmeát Arabi

(Ai Caäp) .

1889-1896

Khôûi nghóa cuûa

Muhameùt Atmeát (Xuñan)

1882-1898

khaùng chieán cuûa nhaân daân Ethioâpia choáng

Italia

Keát quaû, yù nghóa,nguyeân nhaân thaát baïi cuûa phong traøo giaûi phoùng daân toäc ôû chaâu Phi ?

•* Dieãn ra soâi noåi, theå hieän tinh• thaàn yeâu nöôùc .

* Trình ñoä toå chöùc thaáp, löïc löôïng cheânh leäch bò ñaøn aùp.

* Tieáp tuïc phaùt trieån trong theá kæ XX .

II. Khu vöïc Myõ La tinh :

Vò trí ñòa lyù cuûa khu vöïc Mó La tinh ,taïi sao goïi laø Mó La tinh ?

Green-Spanish; Orange-Portuguese; Blue-French

1). Cuoäc ñaáu tranh choáng thöïc daân chaâu AÂu :

•Taïi sao nhaân daân Mó Latinh phaûi tieán haønh ñaáu tranh choáng thöïc daân Taây Ban Nha vaø Boà Ñaøo Nha ?

Ñaàu XIX, thöïc daân TBN, BÑN gaây toâi aùc daõ man.

a). Nguyeân nhaân :

b/ Keát quaû ñaáu tranh vaøo ñaàu theá kæ XIX:

Nieân ñaïi

Söï kieän Dieãn bieán

1791-1804.

Cuoäc khôûi nghóa cuûa Tutxanh Luvectuya

*Tutxanh Luvectuya laõnh ñaïo ngöôøi da ñen ñaáu tranh ôû Haiti

* 1804, thaéng lôïi laäp neàn CH ñaàu tieân ôû Mó La tinh .

* Phaùp quay trôû laïi ñaøn aùp, phuïc hoài neàn thoáng trò.

1816

Coäng hoaø

Achentina thaønh laäp

Nieân ñaïi

Söï kieän Dieãn bieán

1821 Thaønh laäp

Coänghoaø Meâhico, Peru

2 thaäp nieân ñaàu XIX, caùc quoác gia ñoäc laäp laàn löôït hình thaønh thaéng lôïi to lôùn cuûa nhaân daân Mó La tinh.

Nieân ñaïi Söï kieän

1823. Mó õñöa ra hoïc thuyeát Monroe :

2). Chính saùch baønh tröôùng cuûa Mó :

“ chaâu Mó cuûa ngöøôi chaâu Mó” .

1889. laäp “ Lieân minh daân toäc caùc nöôùc CH chaâu Mó”

1898. gaây chieán vôùi TBN , chieám Haoai, Puùectoâ

Ricoâ, Cuba

Ñaàu theá kæ XX.

Aùp duïng chính saùch “ caây gaäy lôùn”, “ ngoaïi giao ñoàng ñoâ la” .

“Speak softly and carry a big stick, and you will go far.”

1903. chieáâm Panama

1911. chieáâm Ñominicana, Nicaragoa, Honduras

1914-1915

chieám Haiti

1914-1916

ñaùnh Mehicoâ .

Keát quaû : chính quyeàn Mó ñaõ khoáng cheá,bieán Mó la tinh thaønh “ saân sau” cuûa ñeá quoác Mó.