citizen journalism (myanmar version) 2014

လထ သတငးစာပညာ ၀၀ငးေကာငးေကာ

ပထမဆးလပရမညမာ ကငမရာ သ႔မဟတ ဖနးကထတၿပး

ထ႔ေနာငတြငမ…

ရ ည ရ ႔ န ၿဓာတပ သ႔မဟတ ဗဒယရကကာ ေဖစဘတ သ႔မဟတဆရယမဒယာတစခမာ တငလကဖ႔ပါပ။

Aဒလလပလကတာန႔ လထသတငးစာဆရာတစေယာကျဖစသြားေတာတာပါပ

လထသတငးစာဆရာလထသတငးစာဆရာ ဆတာဆတာ ဘာလဘာလစာေရးသားျခငး၊ ဘေလာတငျခငး၊ ဗဒယတငျခငး၊ ဓာတပတငျခငး၊ သးသပမႈ သ႔မဟတမမကယပင Aျမငကေရးသားျခငးနညးလမးမားျဖင သတငးစာဆရာ မဟတေသာသမားကသတငးAခကAလကက တငျပျခငးသတငးAခကAလကက တငျပျခငး

မမတ႔ရပရြာတြငျဖစပြားသည ရာဇ၀တမႈAေၾကာငးဗဒယက ယကဘတြငတငျခငး၊သတငးစာေဆာငးပါးတစခ (သ႔မဟတ) မမေရာကရခသည AစညးAေ၀းတစခAေပၚ ရ ရ ည ည မမAေတြးAျမငက ဘေလာဂတြငေရးသားျခငး၊ မမၿမ႕ရြာတြင ျဖစပြားေနသညAျဖစAပကမားက ဓာတပရကတငျခငးတ႔သည လထသတငးစာဆရာမားလပၾကသည

ျ Uပမာမားျဖစသည။

လထသတငးစာဆရာမားသည သတငးႏင သတငးAခကAလကမား တငျပျခငး၊သတငးစေဆာငးျခငးႏင သသပျခငးမားျပလပၾကသည။ ျ ျ ျ ၾ ည

သနးခေသာ ေငြမားရရေAာင စးပြားျဖစလပကငၾကသည Aဖြ႕AစညးႀကးမားႏငႏႈငးယUလင AကးAျမတမယဘ Aဖြ႕AစညးမားAျဖစ ရပရြာသားမားကဖနတးတငဆကၾကျခငးျဖစသည။

လထသတငးစာဆရာလထသတငးစာဆရာ

Aေျခခလတနးစားမား သတငးစာပညာ

ကြနရကခတဆက သတငးစာပညာ

AခမAခကAလကရငးျမစ သတငးစာပညာ

ႏငငသားမဒယာ

ကယတငကယကပါ၀ငသည သတငးစာပညာ

ေဒသAျဖစAပကAလြန Uးစားေပးသည သတငးစာပညာ

ေAာကေျခမ Aထကသ႔ သြားသည သတငးစာပညာျ ြ ည ည

သးျခားရပတပသည သတငးစာပညာ

ျဖနေ၀သမႈျပသည သတငးစာပညာျ န႔ ႈျ ည ည

လထသတငးစာဆရာလထသတငးစာဆရာ AမAမးAစားေလးရပးAစားေလးရပ

ဓာတပမား၊ ဗဒယမားႏင Aသဖငမားမေ၀ျခငး

ဘေလာမား၊ ေဖစဘတႏင Aျခားဆရယမဒယာဆဒမားတြင တငျခငး

မမAျမငမားက မေ၀ျခငး

မမAျမငက AျခားသမားႏငAတမေ၀ျခငးျဖင Aြနလငးတြင မမေတြ႕ရသညAေၾကာငးAရာမားက မတခကျပကာ ကယတငႏငငသားသတငးစာဆရာတစUးျဖစလာေပမည။

ရာေ ေတ ရခက ာ က ေ၀ျခငရာေဖြေတြ႕ရခကမားက မေ၀ျခငး

သတငးမားက ရာေဖြေတြ႕ရၿပးေနာက AျခားသမားAား သတငးAခကAလကမားမေ၀ျခငး ျ

သကဆငရာ ကၽြမးကငမႈမားက မေ၀ျခငး

ကယတငက သတငးစာဆရာမဟတသညတင မမတကကၽြမးသည ရ ည ၽြ ညAေၾကာငးAရာတစခက ဘေလာတစခ ဖနတးတငဆကျခငး (သ႔မဟတ) တငျပျခငး

လထသတငးစာပညာလထသတငးစာပညာ ေနာကကြယကေနာကကြယက သမငးေၾကာငးသမငးေၾကာငး

ေျမာကAေမရကတြင ပထမဆးေသာ သတငးစာက ၁၉၆၀ ျပညႏစတြငစတငထတေ၀ခၿပး

ေနာက မၾကာမတင Aျခားသတငးစာမားဆကလကထတေ၀ခၾကသည။ေနာက မၾကာမတြင Aျခားသတငးစာမားဆကလကထတေ၀ခၾကသည။

ထAခနက သတငးေထာကမားသည ပေရာဖကရငနယမား မဟတခၾကေပ။

ထသမားသည တစခခက စတဇသနစာ လပေဆာငလသည ႏငငသားမားျဖစၾကၿပးထသမားသည တစခခက စတဇြသနစြာ လပေဆာငလသည ႏငငသားမားျဖစၾကၿပး

ထAေၾကာငးAရာမားကလညး ေရးသားရန ဆးျဖတခၾကသမားဟ ဆၾကရမညျဖစသည။

၎တ လပေဆာငခပမားသည ဓာတပမား ရကတငကာ၊ ဘေလာမားေရးၾကၿပး၎တ႔ လပေဆာငခပမားသည ဓာတပမား ရကတငကာ၊ ဘေလာမားေရးၾကၿပး

ဗဒယမားက တငၾကသည ယေန႔ေခတ ႏငငသားမား၏ လပေဆာငၾကပႏင

ဆငတၾကသည။ဆငတၾကသည။

၂၀၀၀ ျပညႏစAေစာပငးတြင ဘေလာဂါမားႏင မတခကေရးသမားေၾကာင

ၚ လထသတငးစာဆရာမား ေပၚထြကလာခသည။

ျျမနမာႏငငရမနမာႏငငရ သတငးစာပညာသတငးစာပညာ

ျျမနမာႏငငရမနမာႏငငရ သတငးစာပညာသတငးစာပညာ

၁၂၃၆ တြင စတငထတေ၀ (ေကာဇာသကရာဇ)

ါ ါ ၿ ျ တခါးဖြင၀ါဒ ကငသးၿပး ျပငပကမၻာႏင ဆကသြယရန

ႏငငျခားကနသြယမႈ တးျမငရန

ႏငငတကာဆကဆေရးက သရရန

ေ၀ဖနမႈမားက တ႔ျပနႏငရန

နာ ည ဏသတင ျ ငတငရနနာမညဂဏသတငး ျမငတငရန

ျပညသလထ Aျမငမားက သရရန

Aမနေၾကာျငာစာမား ထညသငးရနAမန႔ေၾကာျငာစာမား ထညသြငးရန

မတရားမႈမားက ရႈတခရန

ႏငငတကာမ သငယရနႏငငတကာမ သငယရန

`ငါဘရင မေကာငးလင မေကာငးသလ ငါက ေရး၊ မဘရားေတြမေကာငးလင မဘရားေတြကေရး၊

သားေတာ သမးေတာ မငးညမငးသားေတြ နညးလမးမကလင မကသလေရး၊နညးလမးမကလင မကသလေရး၊

လႊတေတာ တရားသႀကးေတြ လြမားလင လြမားသလေရး၊ ၿ ၿ ၿမ႕ဝနမတရားလင ၿမ႕ဝနကေရး၊ မငးတ႔ သတငးစာမာ ဘာAျပစမ မ႐ေစရ။ နနးတြငးက သတငးစာတက လေတြ ဝငေစ၊ ထြကေစ၊ AဆးAတား မ႐ေစရ´

မငးတနးမငးမငးတနးမငး

လထသတငးစာပညာလထသတငးစာပညာ၏၏ ေကာငးမြနေသာမကေကာငးမြနေသာမကႏႏာစာမားာစာမား

မမတ႔၏ AျမငမားကေဖာထတရငးဆရယမဒယာAသးျပသညဆရယမဒယာAသးျပသညAျခားသမားႏင ထေတြ႕ဆကဆကာAေၾကာငးAရာတစခႏငAေၾကာငးAရာတစခႏငပကသကေသာ မမတ႔၏ Aေတြးမား၊Aသပညာမား ထည၀ငျခငးျဖငလမႈAသငးA၀ငးတြငပမပါ၀ငလာသညဟ ႏငငသားမား

ခစားလာရေစသည။

လထသတငးစာပညာလထသတငးစာပညာ၏၏

ေကာငးမြနေသာမကေကာငးမြနေသာမကႏႏာစာမားာစာမားတစစတစေယာက ေကနပေစရန တညးျဖတထားျခငးမရသညတစစတစေယာက ေကနပေစရန တညးျဖတထားျခငးမရသညလပဂၢလမား၏Aျမငမား၊ ၄ငးတ႔၏ Aေတြ႕Aႀကမားႏငစကားလးမားက ေနစUေနတငး ပမနရရျခငးစကားလးမားက ေန႔စUေန႔တငး ပမနရရျခငး

သေတသနျပျခငး၊ သတငးတစပဒေရးသားျခငးႏင တငျပျခငးတ႔ျဖငAငတာနကသးႏငသတငးသည ျပငပကမာႏင AဆကAသယရကာAငတာနကသးႏငသတငးသည ျပငပကမၻာႏင AဆကAသြယရကာမမတ႔Aေၾကာငးက သေစျခငး။ ေန႔စUဘ၀ထမ ႏငငသားမားရကကးထားေသာ ဓာတပမားႏင ဗဒယမားက သတငးစာမားတြငရ ြပါရႏငျခငး။

သတငးစာမားတြင ေရးသားထတေ၀ၾကသည Aေခာသတထားေသာ ြ ရ ၾ ည သတငးမားထက ပၿပး စတ၀ငစားဖြယေကာငးသည သတငးမးျဖစျခငး။

AခငးျဖစရာေနရာမAခငးျဖစရာေနရာမ သတငးတငသတငးတငျျပျခငးပျခငး

လထသတငးစာပညာ၏ Aားသာခကမားက မးေမာငးထးျပေပးသညAေကာငးဆးUပမာမာ ၉/၁၁ Aၾကမးဖကတကခကမႈပင ျဖစသည။ကမၻာကနသြယေရးစငတာAတြငးသ႔ ေလယာUပမား၀ငသြားၿပး ခဏမာပငနယးေယာကၿမ႕သားမားသည သတငးမား၊ ဓာတပမားကဆရယမဒယာ၀ဘဆဒမားက မနစႏငAမ တငေပးခၾကသည။ဆရယမဒယာ၀ဘဆဒမားက မနစႏငAမ တငေပးခၾကသည။

ျဖစရပမားျဖစပြားခနတြင Aထးသျဖင ႀကတငျပငဆငၿပး သြားေရာကသညAျဖစAပကမဟတခလင ထေနရာတြင သတငးေထာကမား Aျမရႏငမညျ က နရ ြ က ျ ရ ညမဟတေပ။ ႏငငသားဂာနယလစမားကမ ျဖစရပျဖစပြား ေနခနတြင ဓာတပမားႏငဗဒယမားက တငေပးေနျခငးျဖင မဒယာမားAား ေနာကဆးသတငးမားျဖစေနခနက သရေစသည။

ထသ႔ျပလပျခငးသည သတငးတငျပရာတြင ကယကယျပန႔ျပန႔တငျပေစႏငသည။

တရပရပတကလာေသာတရပရပတကလာေသာ လထသတငးစာပညာလထသတငးစာပညာသတငးမား၏ ေAာကတြင Aျမငမားကေရးသားခြငျပျခငးျဖင မားစြာေသာသတငးဌာနမားသည ႏငငသားသတငစာပညာAသးျပမႈက Aားေပးလာၾကသည။ႏငငသားမားသည Aြနလငးတြင မတခကေပးျခငး၊ဖနးျဖင ေျပာဆမတခကေပးျခငးမားလညးျ ၾ ျပလပၾကသည။ Aခ႕ေသာ သတငးဌာနမားကမယငးတ႔၏ သတငမားတြင ႏငငသားသတငးစာဆရာမား ပါ၀ငေရးသားႏငရနAတြက

ၾ က႑မားပင ထားရၾကသည။

CNN သည AေကာငးဆးUပမာျဖစသည။ ယငးတြငiReport ဆသည က႑တစခရၿပး ယငးက႑ေAာကတြင ႏငငသားမားသည သတငးမားကမေ၀ျခငးႏင ေဆြးေႏြးျခငးမားက ျပလပႏငသည။

မမ၏ Aသပညာႏင သတငးAခကမားကည Aြနလငးတငျခငးသည ပရသတမားစြာဆသ႔ေရာကရႏငေပသည။

လထလထ သတငးစာပညာသတငးစာပညာ၏၏ AေမာငဘကAေမာငဘက မကမကႏႏာစာာစာ

လထ သတငးစာပညာသညတကယသတငးစာမားက

လထ သတငးစာပညာႏင ပကသကၿပးAျငငးပြားစရာ ႀကးႀကးမားမားရၾကသည။

ေနရာပယလကရသည။ႏငငသားသတငးစာပညာသညဆရယမဒယာက သးႏငလင Aလြယကေလး

လထ သတငးစာဆရာမားသည Aလပႏငသတငးတငျပရာတြင ရရမည တကမႈကနားမလညၾကဟ ပေရာဖကရငနယရ ြ

ျဖစေသာလညး လတငးလတငးတြငကြနျပတာ (သ႔မဟတ) ဆလဖနးမားမရေသးေပ။

န ညၾ ရ ရ နသတငးစာဆရာမားက ယဆၾကသည/

သတငးစာပညာ၏ AဓကAခကမာဘကလကမကငးၿပး ဘကမသညမရေသးေပ။

Aခ႕သမားကမ လကရသတငးျဖစရပမားကေန႔စUသတငးစာမားတြငသာ ဖတၾကၿပး

ဘကလကမႈကငးၿပး ဘကမသညAျမငတစရပ Aျမရရနျဖစသည။လထသတငးစာဆရာAမားစသညယငးAခကက လကနာျခငးမျပသညဘေလာမားတြင တငသည

သတငးAျဖစAပကမားက ဖတရႈလျခငးမရၾကေပ။

ယငးAခကက လကနာျခငးမျပသညAတြက AမနတရားAား ပဖကထားၿပးမမတ႔ AထငAျမငမားထပေပါငးထားသည သတငးမားကထပေပါငးထားသည သတငးမားကေရးၾကသည။

လထလထ သတငးစာပညာသတငးစာပညာ၏၏ AေမာငဘကAေမာငဘက မကမကႏႏာစာာစာ

Aြနလငးတြင ေတြ႔သည သတငးAခကAလကမားက ယၾကညထကသညဟ လAမားကယဆၾကသည။ Aထးသျဖင “သတငး” ဆသည ေခါငးစUေAာကတြင ရလငျဖစသည။ယငးAခကသည ယၾကညကးစားေလာကမႈမရလငေတာင စာဖတသမားကသတငးAခကAလကမားက Aမနဟ ယဆသြားေတာသည။

ယငးႏငAတ စာဖတသမားက သတငးမား၏တကမက ယၾကညစတခမလညးယငးႏငAတ စာဖတသမားက သတငးမား၏တကမႈက ယၾကညစတခမႈလညးေပာကဆးသြားေစသည။

လထ သတငးစာဆရာမားသည မမတ႔ၾကစညေတြးေတာမႈမားႏင Aျမငမားမ သကေသAေထာကAထားက ခြျခားႏငစြမးမရၾကေပ။ သတငးစာဆရာAစစမားသည ထသ႔ေရာေထြးမႈမားက သတျပရန ေလကငထားၾကသည။ ပေရာဖကရငနယ သတငးစာဆရာမားသညသတငးAခကAလကမား မနကနမႈရေစရန ယၾကညကစားေလာကေသာ သတငးသတငAခကAလကမာ မနကနမႈရေစရန ယၾကညကစာ ေလာကေသာ သတငရငးျမစမားစြာက Aျမမျပတ ကးကားၾကသည။ လထသတငးစာဆရာမားသည ၄ငးတ႔သတငးရငးျမစမား၏ AစစAမနျဖစမႈက စစေဆးႏငခေလရၿပး စာဖတသကလညး ၾ ထAေၾကာငးက သႏငမညမဟတေပ။

လထလထ သတငးစာပညာသတငးစာပညာ၏၏ AေမာငဘကAေမာငဘက မကမကႏႏာစာာစာ

လထသတငးစာဆရာမားသညAခငးျဖစပြားခနတြင သတငးရလေဇာျဖငျ ြ န ြ ရ ျ UးဆးေရာကေAာင သြားတကၾကသညAတြကကယကယက AႏရာယျဖစေစမညAေျခAေနမားဆသ သကဆငး သားၾကသည။AေျခAေနမားဆသ႔ သကဆငး သြားၾကသည။

ေဖစဘတကသ႔ေသာ ဆရယမဒယာမားသညရနးရငးဆနခတျဖစမႈ၏ Aစမ Aဆးက ျ ၏တကရက ျပေနသည ႏငငသားမား၏

တငဆကမႈျဖစသည။လထသတငးစာဆရာမားသည ဓာတပ (သ႔မဟတ) ဗဒယမားက ရကကးရင

ရနးရငးဆနခတျဖစမႈ၏ Aလယတညတညသ႔သ႔တ႔Aႏရာယ ျဖစေစကာေထာငတနးကသညAထျဖစရသည။

ဘယသကဘယသက လထသတငးစာလထသတငးစာဆရာတစေယာကဆရာတစေယာက ျျဖစဖစႏႏငသလငသလဆရာတစေယာကဆရာတစေယာက ျျဖစဖစႏႏငသလငသလ

လတငး ျဖစႏငသည။လတငး ျဖစႏငသည။

မတခကမားေပးျခငး၊ ဘေလာဂေရးျခငး၊

ဗဒယမား Aနလငးတငျခငး၊ မမAျမငမားဗဒယမား Aြနလငးတငျခငး၊ မမAျမငမား

က ေဖာထတျပသျခငး (သ႔မဟတ)

ျ ျ ဓာတပမားရကကးကာ Aြနလငးတငျခငးျဖင

လထသတငးစာဆရာျဖစႏငသည။

ဆရယမဒယာမားက Aသးျပေနႏငၿပး လမားAၾကားစကားလးမားက ျဖန႔ေ၀ႏငသမ သငလညးလထသတငးစာဆရာ ျဖစႏငသည။

ဘယသကဘယသက လထသတငးစာလထသတငးစာ

ဆရာတစေယာကဆရာတစေယာကျျဖစဖစႏႏငသလငသလ

AေၾကာငးAရာတစရပရပႏင ပကသကေသာ AားေကာငးသညAျမငမားရသAမားစသည မတခကေပးျခငး (သ႔မဟတ) ဘေလာတငျခငး (သ႔မဟတ) ဗဒယမား၊ Aသဖငမား (သ႔မဟတ) ဓာတပမားက ၀ဘဆဒမားတြင မေ၀ျခငးျဖငလထသတငးစာဆရာတစေယာက ျဖစႏငသည။

AျမငAမးမးႏင လAမးမး၏ ထငျမငခကAမးမးကလညးေဖာျပႏငသည ေနရာျဖစသည။

ဘာေၾကာငဘာေၾကာင ထးျခားထးျခား ထငရားရတာလထငရားရတာလဘာေၾကာငဘာေၾကာင ထးျခားထးျခား ထငရားရတာလထငရားရတာလ

UပမာAားျဖင တတယကမၻာႏငငမားတြင သဘာ၀ကပေဘးမားျဖစပြားခနတြင AဆကAသြယမား ျပတေတာကသြားစU

ျ ၿ လထသတငးစာဆရာမားက Aခငးျဖစေနရာတြင ရေနၿပးတငျပႏငၾကသည။

စစဒဏခရသည ႏငငမားရ လထသတငးစာဆရာမားသညျပငပသတငးစာဆရာမားထက AေျခAေနက ပမနားလညၿပးသတင ာAေ ၚ Aာ က ႏင ရၾကသညသတငးမားAေပၚ Aားကးႏငမႈရၾကသည။

HTTP://DRLUNSWE.BLOGSPOT.COM/2011/10/BLOG-POST_6365.HTML

HTTPS://WWW.FACEBOOK.COM/EXCELLENCEMEDIA

HTTP://CJ.MY/POST/94000/CANNED-FRUITS-FROM-THAILAND-TAINTED-WITH-HIV-BLOOD-HOAX/

CCODEODE OFOF EETHICSTHICS -- SSOCIETYOCIETY OFOFPPROFESSIONALROFESSIONAL JJOURNALISTSOURNALISTSPPROFESSIONALROFESSIONAL JJOURNALISTSOURNALISTS

This code is only three pages long, and full of important concepts The highlights are:important concepts. The highlights are:Seek Truth and Report It—Journalists should be honest, fair and courageous in gathering,

i d i i i f ireporting and interpreting information.Minimize Harm—Ethical journalists treat sources, subjects and colleagues as human beings , j g gdeserving of respect.Act Independently—Journalists should be free of obligation to any interest other than the public's obligation to any interest other than the public s right to know.Be Accountable—Journalists are accountable to their readers listeners viewers and each othertheir readers, listeners, viewers and each other.

HTTPS://WWW.FACEBOOK.COM/PHOTO.PHP?V=845683858780980&SET=VB.100000181218020&TYPE=2&THEATER