cografi konum ahmetaydin.com.tr

Coğrafi Konum

www.ahmetaydin.com.tr

Coğrafi Konum

Özel Konum

Matematik Konum

Özel Konum bir yerin;

Kıtalara

Okyanuslara

Denizlere

Akarsulara

Göllere

Dağlara

Ovalara vs olan uzaklığı

Yükseltisi

Eğimi

O yerin özel konumunu verir

Özel Konumun Etkileri

İklimi Bitki Ört

TarımıTurizmi

Ticareti Ulaşımı

Vb.

Etkiler

Türkiye’nin Özel Konumu• Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının birbirine en

çok yaklaştığı noktada yer alır.

• Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır.

Türkiye’nin Özel Konumu

Bundan dolayı;

İklim

Bitki örtüsü

Tarım ürünü

Turizm

Çeşitliliği görülür.

• Ortalama yükseltisi 1132 m.dir.

Türkiye’nin Özel Konumu

Yer şekilleri çok çeşitli olduğundan, çeşitli iklimler görülür ve aynı anda farklı mevsim özellikleri yaşanır.

• Petrol bakımından zengin ülkelere komşudur. Bu nedenle doğu ile batı arasında enerji koridoru olma yolunda çalışmalar sürmektedir.

Türkiye’nin Özel Konumu

• Gerçek alanı 814 578 km², izdüşüm alanı 779 452 km²’dir. Bu farkın fazlalığı ülkemizin engebeli bir ülke olduğunu gösterir.

• NATO, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Konseyi, İslam Konferansı Örgütü gibi uluslar arası kuruluşlara üye olması özel konumuyla ilgilidir.

İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir. Bu sayede;•Uluslar arası arenada stratejik önemi fazladır.•Boğazlardaki geçişten alınan ücret nedeniyle

ekonomik girdi elde edilir.•Özellikle İstanbul boğazının şehre kattığı

güzellik sayesinde İstanbul turistik açıdan da ilgi odağıdır.

Türkiye’nin Özel Konumu

• En uzun kara sınırı Suriye ile en kısa kara sınırı Azerbaycan ( Nahcivan) iledir.

Türkiye’nin Özel Konumu

• Dağlar genellikle doğu-batı yönünde uzanır. Bu da akarsuların yönünün genel olarak bu yönde olmasına yol açar.

Türkiye’nin Özel Konumu

Matematik KonumBir yerin ekvatora ve başlangıç meridyenine göre konumuna denir.

Pratikkk: Bir durum veya olay sırf o yerin;

Ekvatorun kuzeyinde veya güneyinde,Daha kuzeyde veya daha güneyde,Daha doğuda veya daha batıda olmasından dolayı

yaşanıyor ise bu kesinlikle matematik konumla ilgilidir.

Ekvator’dan kutuplara doğru çizildiği varsayılan hayali çemberlere PARALEL denir.

PARALELLERİN ÖZELLİKLERİ: Başlangıç paraleli Ekvator’dur ve en

büyük paralel dairesidir.

Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin boyları kısalır.

90 tane KYK’ da, 90 tanede GYK’ de olmak üzere toplam 180 paralel vardır.

Paraleller birer derece aralıklarla geçirilir ve aralarındaki uzaklık 111 km’dir.(Not:Paralellerin arasındaki uzaklığın sabit olması nedeniyle uzaklık hesaplamaları yapabiliriz)

Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin enlem dereceleri büyür.

Bazı paralellerin özel isimleri vardır.

Ekvator’a yakın enlemlere alçak enlemler,Ekvator’a uzak enlemlere yüksek enlemler,ikisi arasında kalan enlemlere ise orta enlemler denir.

Enlemİn Etkİlerİ

Enlem;1. Güneş ışınlarının düşme açısını2. Cisimlerin gölge boyunu3. Sıcaklık dağılışını4. İklim ve bitki örtüsünü5. Tarımsal faaliyetleri6. Hayvanların dağılışını7. Toprak çeşidini8. Denizlerin sıcaklığını ve tuzluluk

oranlarını9. Kalıcı kar alt sınırını10.Tarım,yerleşme ve orman üst sınırını11.Akarsuların donma süresini12.Nüfus ve yerleşmeyi13.Çizgisel hızı etkiler.

Dünyanın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının düşme açısı küçülür.Dolayısıyla Ekvator’dan kutuplara gidildikçe sıcaklık azalır.Buna SICAKLIK-ENLEM İLİŞKİSİ denir.

Sıcaklık –enlem ilişkisine göre B noktası A noktasına göre güneş ışınlarını daha büyük açıyla aldığı için daha sıcak olmalı, C ve D noktaları ise güneş ışınlarını aynı açı ile aldıkları için sıcaklıkları benzer olmalı.Böyle bir durum söz konusu ise sıcaklık üzerinde enlem etkilidir.Eğer bunun tersi gözleniyorsa sıcaklık –enlem ilişkisine ters bir durum vardır. O halde sıcaklık üzerinde özel konum şartları etkilidir.

Pratikk: Bir yerden başka bir yere gidildiğinde sıcaklık değiştiyse bunun en önemli 3 nedeni olabilir. A) Enlem B) YükseltiC) Karasallık-denizellik

Gidilen yerde bu faktörlerden hangisi değiştiyse sıcaklığın değişmesine o etki etmiştir. Değişmeyen şey sebep olamaz.

Örnek verecek olursak…

SICAKLIK – ENLEM İLİŞKİSİNE ÖRNEKLER

Mersin Samsun’dan sıcak: Matematik

İzmir Samsun’dan sıcak Matematik

İzmir Van’dan sıcak: Özel

Kış aylarında Ankara Samsun’dan soğuk: Özel

AYNI ENLEM ÜZERİNDEKİ NOKTALARIN ÖZELLİKLERİ

Aynı Enlem Üzerindeki Noktaların;1. Ekvator’a ve kutuplara olan uzaklığı2. Gece-gündüz süresi3. Matematik iklim kuşağı4. Yerçekimi5. Çizgisel hızı6. Güneş ışınlarının atmosferde kat

ettiği yol7. Öğle vakti güneş ışınlarının düşme

açısı8. Bir cismin öğle vakti gölge boyu9. Bir cismin öğle vakti gölge yönü10.Yaşanılan mevsimleri aynıdır.

2009 KPSS LİSANS

Bir kutupta başlayıp diğer kutupta sona eren, Ekvator’u ve diğer paralelleri dik olarak kesen hayali yaylara MERİDYEN denir.

MERİDYENLERİN ÖZELLİKLERİ:1. Başlangıç meridyeni Greenwich’ tir.

Derecesi “0” dır.2. Birer derece aralıklarla çizilirler.3. Başlangıç meridyeninin 180 tane

doğusunda,180 tanede batısında olmak üzere toplam 360 tane meridyen yayı vardır.

4. Başlangıç meridyeninden doğuya ve batıya doğru gidildikçe meridyen dereceleri büyür.

5. Meridyenlerin boyları aynıdır.6. Bir meridyen üzerindeki tüm

noktaların yerel saatleri aynıdır.

9. Meridyenler bir paralel üzerinde birbirine eşit uzaklıktadır.

7. Ardışık iki meridyen arasında 4 dakikalık zaman farkı vardır.

8. İki meridyen arasındaki uzaklık Ekvator’da 111 km’dir.Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe bu mesafe kısalır ve kutuplarda meridyenler birleşir.

A VE B MERKEZLERİNİN İZDÜŞÜM ALANLARI EŞİT MİDİR?

Aynı enlem ve boylam aralığına sahip noktalar aynı yada farklı yarımkürede olduklarındaizdüşüm alanlarının eşit olabilmesi için Ekvator’a uzaklıklarının aynı olması yani aynı enlem dereceleri içerisinde olması gerekmektedir. Örneğin; A ve B merkezi 700K-800K enlemleri arasında yada A merkezi 700K-800K, B merkezi 700G-800G enlemleri arasında bulunursa izdüşüm alanları eşit olur)

Herhangi bir yerde Güneş’in tam tepede olduğu an (“Güneş ışınlarının en büyük açıyla geldiği an” ya da “göle boyunun en kısa olduğu an ) öğle vaktidir ve saat 12:00 kabul edilir.Saatin 12:00 olarak kabul edildiği zamana göre ayarlanan saate de YEREL SAAT denir.

Yerel Saat

Batı Doğu

Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için meridyenler Güneş’in karşısından farklı zamanlarda geçerler.Bu nedenle her meridyenin yerel saati farklıdır.

Batı Doğu

Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için bir meridyenin doğusunda bulunan meridyenlerde yerel saat ileri, batısında bulunan meridyenlerde ise yerel saat geri dir.

Bir ülkede herhangi bir meridyenin yerel saatinin ülke sınırları içinde geçerli hale getirilmesiyle oluşturulan saate ortak saat denir.

Türkiye’de sonbahar ve kış mevsiminde 300 Doğu boylamının (İzmit), ilkbahar ve yaz mevsiminde 450 Doğu boylamının (Iğdır) yerel saati ortak saat olarak

kullanılır.

Ortak (ulusal-milli) Saat

Soru Örneği:

Yaz mevsiminde aşağıdaki merkezlerden hangisinde kendisinin yerel saati ile Türkiye’nin ortak saati birbirine daha yakındır?

A) İzmirB) AnkaraC) KayseriD) N.F.K Kültür M.E) Van

Türkiye geri saat uygulaması döneminde (kış saati) 300 Doğu meridyenini ortak saat olarak kullandığı için 2.SAAT DİLİMİNDE (+2),

ileri saat uygulaması döneminde (yaz saati) 450 Doğu meridyenini ortak saat olarak kullandığı için 3.SAAT DİLİMİNDE (+3) yer alır.

Türkiye’nin Matematik Konumu

www.ahmetaydin.com.tr

• 26º -45º doğu meridyenleri,• 36º -42º kuzey paralelleri arasında yer alır.

• En güney ucu Hatay’ın Beysun Köyüdür.(36º kuzey paraleli)

• En kuzey ucu Sinop İnceburun’ dur.(42º kuzey paraleli)• En batı ucu Gökçeada Avlaka Burnudur.(26º doğu

meridyeni)• En doğu ucu Türkiye Nahçıvan sınırıdır.(45º doğu

meridyeni)

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• En doğusu ile en batısı arasında 45-26= 19 boylam vardır. İki boylam arası 4 dakika olduğundan en doğusu ile en batısı arasında 19 x 4 = 76 dakikalık zaman farkı vardır.

26 D 45 D

• En kuzeyi ile en güneyi arasında 42-36= 6 enlem vardır. İki enlem arası mesafe 111 km olduğundan en kuzeyi ile en güneyi arasında 6 x 111 = 666 km mesafe vardır.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

42 K

36 K

Türkiye doğu yarımkürededir. Bundan dolayı;

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• Yerel saati başlangıç meridyeninin yerel saatinden ileridir.

• İkinci ve üçüncü saat dilimlerini kullanır.

Türkiye kuzey yarımkürededir. Bundan dolayı ;

• güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltirken kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• En uzun gece 21 Aralıkta yaşanır.

• En uzun gündüz 21 haziranda yaşanır.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• 21 Mart ilkbahar başlangıcıdır.

• 23 Eylül sonbahar başlangıcıdır.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

Türkiye’de güneyden kuzeye doğru gittikçe;Artar Azalır

Güneş ışınlarının düşme açısıSıcaklıkBuharlaşma miktarıDenizlerin tuzluluk oranlarıGece ile gündüz arasındaki zaman farkıKalıcı kar sınırı yükseltisi (şekil için tıkla)Yerleşme ve tarım faaliyetlerinin yükseltisiÇizgisel hız

Yerçekimi

Boylamlar arası mesafe

Cisimlerin gölge boyu

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

Türkiye dönencelerin dışındadır. Bundan dolayı;

• Güneş ışınlarını hiçbir zaman tam dik açı ile alamaz.• Gölge boyu

hiçbir zaman sıfırlanmaz.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

Türkiye orta kuşaktadır. Bundan dolayı;• Dört mevsim belirgin

olarak yaşanır.• Genel olarak cephe

yağışları görülür• Batı rüzgarları etkilidir• Aşırı sıcak ve soğuk

iklim şartları yaşanmaz.• Buzullar deniz

seviyesine kadar etkili olamaz.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları