cografi konum ahmetaydin.com.tr

Coğrafi Konum

www.ahmetaydin.com.tr

Coğrafi Konum

Özel Konum

Matematik Konum

Özel Konum bir yerin;

Kıtalara

Okyanuslara

Denizlere

Akarsulara

Göllere

Dağlara

Ovalara vs olan uzaklığı

Yükseltisi

Eğimi

O yerin özel konumunu verir

• Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı noktada yer alır.

• Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır.

Bundan dolayı;

İklim

Bitki örtüsü

Tarım ürünü

Turizm

Çeşitliliği görülür.

• Ortalama yükseltisi 1132 m.dir.

Yer şekilleri çok çeşitli olduğundan, çeşitli iklimler görülür ve aynı anda farklı mevsim özellikleri yaşanır.

• Petrol bakımından zengin ülkelere komşudur. Bu nedenle doğu ile batı arasında enerji koridoru olma yolunda çalışmalar sürmektedir.

İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir. Bu sayede;

• Uluslar arası arenada stratejik önemi fazladır.

• Boğazlardaki geçişten alınan ücret nedeniyle ekonomik girdi elde edilir.

• Özellikle İstanbul boğazının şehre kattığı güzellik sayesinde İstanbul turistik açıdan da ilgi odağıdır.

• En uzun kara sınırı Suriye ile en kısa kara sınırı Azerbaycan ( Nahcivan) iledir.

• Dağlar genellikle doğu-batı yönünde uzanır. Bu da akarsuların yönünün genel olarak bu yönde olmasına yol açar.

Matematik KonumBir yerin ekvatora ve başlangıç meridyenine göre konumuna denir.

Pratikkk: Bir durum veya olay sırf o yerin;

Ekvatorun kuzeyinde veya güneyinde,Daha kuzeyde veya daha güneyde,Daha doğuda veya daha batıda olmasından dolayı yaşanıyor ise bu kesinlikle matematik konumla ilgilidir.

Ekvator’dan kutuplara doğru çizildiği varsayılan hayali çemberlere PARALEL denir.

PARALELLERİN ÖZELLİKLERİ: Başlangıç paraleli Ekvator’dur ve en

büyük paralel dairesidir.

Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin boyları kısalır.

90 tane KYK’ da, 90 tanede GYK’ de olmak üzere toplam 180 paralel vardır.

Paraleller birer derece aralıklarla geçirilir ve aralarındaki uzaklık 111 km’dir.(Not:Paralellerin arasındaki uzaklığın sabit olması nedeniyle uzaklık hesaplamaları yapabiliriz)

Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin enlem dereceleri büyür.

Bazı paralellerin özel isimleri vardır. Ekvator’a yakın enlemlere alçak

enlemler,Ekvator’a uzak enlemlere

yüksek enlemler,ikisi arasında kalan

enlemlere ise orta enlemler denir.

Enlem;

1. Güneş ışınlarının düşme açısını

2. Cisimlerin gölge boyunu

3. Sıcaklık dağılışını

4. İklim ve bitki örtüsünü

5. Tarımsal faaliyetleri

6. Hayvanların dağılışını

7. Toprak çeşidini

8. Denizlerin sıcaklığını ve tuzluluk

oranlarını

9. Kalıcı kar alt sınırını

10. Tarım,yerleşme ve orman üst sınırını

11. Akarsuların donma süresini

12. Nüfus ve yerleşmeyi

13. Çizgisel hızı etkiler.

Dünyanın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının düşme açısı küçülür.Dolayısıyla Ekvator’dan kutuplara gidildikçe sıcaklık azalır.Buna SICAKLIK-ENLEM İLİŞKİSİ denir.

Sıcaklık –enlem ilişkisine göre B noktası A noktasına göre güneş ışınlarını daha büyük açıyla aldığı için daha sıcak olmalı, C ve D noktaları ise güneş ışınlarını aynı açı ile aldıkları için sıcaklıkları benzer olmalı.Böyle bir durum söz konusu ise sıcaklık üzerinde enlem etkilidir.Eğer bunun tersi gözleniyorsa sıcaklık –enlem ilişkisine ters bir durum vardır. O halde sıcaklık üzerinde özel konum şartları etkilidir.

Pratikk: Bir yerden başka bir yere gidildiğinde sıcaklık değiştiyse bunun en önemli 3 nedeni olabilir. A) Enlem B) YükseltiC) Karasallık-denizellik

Gidilen yerde bu faktörlerden hangisi değiştiyse sıcaklığın değişmesine o etki etmiştir. Değişmeyen şey sebep olamaz.

Örnek verecek olursak…

SICAKLIK – ENLEM İLİŞKİSİNE ÖRNEKLER

Mersin Samsun’dan sıcak: Matematik

İzmir Samsun’dan sıcak Matematik

İzmir Van’dan sıcak: Özel

Kış aylarında Ankara Samsun’dan soğuk: Özel

AYNI ENLEM ÜZERİNDEKİ NOKTALARIN ÖZELLİKLERİ

Aynı Enlem Üzerindeki Noktaların;

1. Ekvator’a ve kutuplara olan uzaklığı

2. Gece-gündüz süresi

3. Matematik iklim kuşağı

4. Yerçekimi

5. Çizgisel hızı

6. Güneş ışınlarının atmosferde kat ettiği

yol

7. Öğle vakti güneş ışınlarının düşme açısı

8. Bir cismin öğle vakti gölge boyu

9. Bir cismin öğle vakti gölge yönü

10. Yaşanılan mevsimleri aynıdır.

2009 KPSS LİSANS

Bir kutupta başlayıp diğer kutupta sona eren, Ekvator’u ve diğer paralelleri dik olarakkesen hayali yaylara MERİDYEN denir.

MERİDYENLERİN ÖZELLİKLERİ:

1. Başlangıç meridyeni Greenwich’ tir.

Derecesi “0” dır.

2. Birer derece aralıklarla çizilirler.

3. Başlangıç meridyeninin 180 tane

doğusunda,180 tanede batısında olmak

üzere toplam 360 tane meridyen yayı

vardır.

4. Başlangıç meridyeninden doğuya ve

batıya doğru gidildikçe meridyen

dereceleri büyür.

5. Meridyenlerin boyları aynıdır.

6. Bir meridyen üzerindeki tüm noktaların

yerel saatleri aynıdır.

9. Meridyenler bir paralel üzerinde

birbirine eşit uzaklıktadır.

7. Ardışık iki meridyen arasında 4

dakikalık zaman farkı vardır.

8. İki meridyen arasındaki uzaklık

Ekvator’da 111 km’dir.Ekvator’dan

kutuplara doğru gidildikçe bu mesafe

kısalır ve kutuplarda meridyenler

birleşir.

A VE B MERKEZLERİNİN İZDÜŞÜM ALANLARI EŞİT MİDİR?

Aynı enlem ve boylam aralığına sahip noktalar aynı yada farklı yarımkürede olduklarındaizdüşüm alanlarının eşit olabilmesi için Ekvator’a uzaklıklarının aynı olması yani aynı enlem dereceleri içerisinde olması gerekmektedir. Örneğin; A ve B merkezi 700K-800K enlemleri

arasında yada A merkezi 700K-800K, B merkezi 700G-800G enlemleri arasında bulunursa

izdüşüm alanları eşit olur)

Herhangi bir yerde Güneş’in tam tepede olduğu an (“Güneş ışınlarının en büyükaçıyla geldiği an” ya da “göle boyunun en kısa olduğu an ) öğle vaktidir ve saat

12:00 kabul edilir.Saatin 12:00 olarak kabul edildiği zamana göre ayarlanan saatede YEREL SAAT denir.

Yerel Saat

Batı Doğu

Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için meridyenler Güneş’in karşısından farklı zamanlarda geçerler.Bu nedenle her meridyenin yerel saati farklıdır.

Batı Doğu

Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için bir meridyenin doğusunda bulunanmeridyenlerde yerel saat ileri, batısında bulunan meridyenlerde ise yerel saat geri dir.

ortak saat

Ortak (ulusal-milli) Saat

Türkiye’nin Matematik Konumu

www.ahmetaydin.com.tr

• 26º -45º doğu meridyenleri,

• 36º -42º kuzey paralelleri arasında yer alır.

• En güney ucu Hatay’ın Beysun Köyüdür.(36º kuzey paraleli)

• En kuzey ucu Sinop İnceburun’ dur.(42º kuzey paraleli)

• En batı ucu Gökçeada Avlaka Burnudur.(26º doğu meridyeni)

• En doğu ucu Türkiye Nahçıvan sınırıdır.(45º doğu meridyeni)

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• En doğusu ile en batısı arasında 45-26= 19 boylam vardır. İki boylam arası 4 dakika olduğundan en doğusu ile en batısı arasında 19 x 4 = 76 dakikalık zaman farkı vardır.

26 D 45 D

• En kuzeyi ile en güneyi arasında 42-36= 6 enlem vardır. İki enlem arası mesafe 111 km olduğundan en kuzeyi ile en güneyi arasında 6 x 111 = 666 km mesafe vardır.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

42 K

36 K

Türkiye doğu yarımkürededir. Bundan dolayı;

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• Yerel saati başlangıç meridyeninin yerel saatinden ileridir.

• İkinci ve üçüncü saat dilimlerini kullanır.

Türkiye kuzey yarımkürededir. Bundan dolayı ;

• güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltirken kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• En uzun gece

21 Aralıkta yaşanır.

• En uzun gündüz21 haziranda yaşanır.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

• 21 Mart ilkbahar başlangıcıdır.

• 23 Eylül sonbahar başlangıcıdır.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

Türkiye’de güneyden kuzeye doğru gittikçe;

Art

ar

Aza

lır

Güneş ışınlarının düşme açısı

Sıcaklık

Buharlaşma miktarı

Denizlerin tuzluluk oranları

Gece ile gündüz arasındaki zaman farkı

Kalıcı kar sınırı yükseltisi (şekil için tıkla)

Yerleşme ve tarım faaliyetlerinin yükseltisi

Çizgisel hız

Yerçekimi

Boylamlar arası mesafe

Cisimlerin gölge boyu

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

Türkiye dönencelerin dışındadır. Bundan dolayı;

• Güneş ışınlarını hiçbir zaman tam dik açı ile alamaz.

• Gölge boyu hiçbir zaman sıfırlanmaz.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları

Türkiye orta kuşaktadır. Bundan dolayı;

• Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.

• Genel olarak cephe yağışları görülür

• Batı rüzgarları etkilidir

• Aşırı sıcak ve soğuk iklim şartları yaşanmaz.

• Buzullar deniz seviyesine kadar etkili olamaz.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları