cultuurspreiding: uitdagingen en evoluties

CULTUURSPREIDINGvandaag en morgen

Evi Gillard, coördinator VVC (2015)

Durven radicaal herdenken van cultuurspreiding

Cultuurspreiding gisteren en vandaag, vanuit perspectief cultuurcentra en gemeenschapscentra: check presentatie:

http://www.slideshare.net/EviGillard/c-cen-gc-gisteren-vandaag-morgen

Deze presentatie focust op ‘morgen’, ‘uitdagingen’.Welke kiemen zijn er vandaag? Aan welke plantjes blijven we water gieten? Waar zaaien we nieuwe dingen?Waar kappen we?=> WELKE KEUZES WILLEN WE MAKEN? WAAR GAAN WE VOOR?

ECOSYSTEEM KUNSTEN

Kille cyclus van produceren, inkopen en verkopen doorbreken

Duurzame relaties met kunsten Breder verbinden van de kunsten

met maatschappelijke thema’s Jonge makers - blik op de wereld Traagheid:

Ontwikkeling Publieksbemiddeling Processen gelijkwaardig aan producten

Tijd voor ‘ontwikkeling’, experiment, reflectie

ECOSYSTEEM BETEKENISSEN CREËREN

CREËREN BELEVEN

REFLECTIEBetekenis gevenNIEUWE

BETEKENISSENCREËREN

All by myself ?

Verbinden, delen, digitaliseren !

5 x “food for thoughts”

1. Hybridisering en diversiteit

Decentralisatie van bevoegdheden en middelen: nog meer lokaal maatwerk, meer diversiteit

Ontstaan van hybride organisaties: Bib-CC, nieuwe werkvormen en cultuurhuizen

Clustering - vrijetijdsdiensten

Þ Maar WAAROM? Þ WAT EN HOE gaan we ermee om?

UITDAGING

Gezamenlijk formuleren van doelstellingen, maatschappij-ontwikkeling

Spanning tussen ‘VERBREDEN’ en ‘SPECIALISEREN’ ?

Specialisaties worden meer gedeeld. Zorgen voor multidisciplinaire teams

(lokaal? In de regio?)

UITDAGING VOOR CULTUURSPREIDING

‘programmator’ wordt cultuurwerker, verbinder Kunstenaars stappen mee in lokale processen, systemen voor

spreiding, publieksbemiddeling, samen nieuwe betekenissen creëren. Transversaal werken, maatschappijgericht Is kunst om de kunst uit den boze? Of cultuur als ontspanning?

Nee! => meerlagig, verfijnder In het verleden: vooral gericht op:

Cultuurliefhebbers enerzijds ‘kansengroepen’ anderzijdsÞ De brede laag ?

CULTUURLIEFHEBBERSabonnees

KANSENGROEPEN

BREDE LAAG

2. Culturele infrastructuur vs. behoeften

We beschikken over een wijdverspreid, fijnmazig netwerk van culturele infrastructuur in diverse steden en gemeenten – een rijkdom die we als samenleving op een optimale manier willen inzetten om te beantwoorden aan diverse culturele behoeften. en verder durven denken: wat zijn maatschappelijke behoeften en noden? Þ Dan wordt een bib een medialab of een fablab. => Dan wordt een cc een huis waar diverse culturen thuis zijn, enz…Þ Dan wordt een school een brede schoolÞ Kinderopvang? Crèches?

UITDAGINGEN

Hoe infrastructuur optimaliseren? Ja, we moeten mee zijn met de laatste snufjes, maar niet iedereen en niet overal dezelfde keuzes.

Gespecialiseerde infrastructuur, investeringen in technologie (IT) en apparatuur zal cruciaal zijn

MEDIALAB, FABLAB, BREDE SCHOOL Hoe ervoor zorgen dat infrastructuur optimaal

benut wordt?- gedacht vanuit gebruikers en doelgroepen?

Vanuit onze levenswijze - dagindelingen: zo weinig mogelijk ‘lege

gebouwen’ ?

Case film- cc’s

2012 : 35 MM => DIGITALE PROJECTOR Aanvullend aan art house cinema’s en bioscopen De ‘andere’ film, de Vlaamse film DVD-vertoningen School - filmvoorstellingen Educatie: bvb lessen in het donker Filmcultuur – artist films distributeurs, bvb. ook Jekino Vlaams Audiovisueel Fonds Mooov

Centra met een digitale projectorCC De Meent, BeerselCC Ter Dilft, BornemCC Westrand, DilbeekCC Strombeek,GC Jan ter Vaert, HammeCC Zwaneberg, Heist-op-den-BergCC LokerenCC MaaseikCC De Velinx TongerenCC De Brouckere, Torhout,CC Gildhof, TieltCC Den Blank, OverijseCC De Kollebloem, PuursCC Het Bolwerk, VilvoordeCC De Schakel, WaregemCC Zoetegem, ZottegemCC De Kern, WilrijkDommelhof, NeerpeltFilmhuis MechelenCinema Walburg, Hamont-Achel

Recente inspiratieCC TER DILFT BORNEM

3. Bespelen van de culturele ruimte en drive van maatschappijontwikkeling

Tegelijk het loskomen van onze culturele infrastructuur en het evolueren naar het bespelen van de culturele ruimte

Fysiek: publieke ruimte, parken, pleinen, leegstaande panden, kerken, buurtwerkingen, huiskamers, etc..

Mentaal: het zorgen voor meer verbindingen en verwevenheid in een stad / gemeente / regio – het mee inschakelen in een breder verhaal en beleid, in maatschappijontwikkeling, het lokaal sociaal weefsel. Afstappen van enerzijds onze ‘bescheiden’ rol ‘we zijn maar een cultuuraanbieder’, Anderzijds ook afstappen van ons ‘statussymbool’ - ‘wij zijn de kunstspreiders’.

=> In welke samenleving willen we vandaag en morgen wonen?

1 op 4 ‘op verplaatsing’

plein straatpark kerk

Niet zomaar een gebouw, een werking

Noot:

Arbeidsintensief,Technisch uitdagend,

Extra sfeer,Ander publiek,Gemeenschapsvormend

Op locatie

Studio Orka: Duikvlucht 8+ (aan een kanaal: C-mine Genk, Brussel, Kortrijk, regio Kempen ‘t pact: CC ’t Getouw, CC Zwaneberg, cc de Werft en cultuurhuis de Warande )

Weg van klassiekFestival van klassieke muziek en natuurPajottenland-Zennevallei

Benjamin Vandewalle, Birdwatching; cc’t vondel Halle dit weekend http://www.caravanproduction.be/?page=artists&aid=4

UITDAGING VOOR CULTUURSPREIDINGlevenscyclus en biotoop van de mens

Breder bespelen van de culturele, publieke ruimte

co-creatie met bewoners, sociale buurtwerkers, buurtcomités, wijkwerkingen, buurthuizen, …

Co-creatie met scholen, oudercomités, crèches, kinderopvang,

Co-creatie met rusthuizen, ziekenhuizen,...

DEEL EN RUIL-ECONOMIE

SOCIALE INNOVATOREN- ONDERNEMERS

Lab’s

Ingrediënten:

infrastructuur – skills – experten – actieve participanten…

Relevant is ook hier hoe je deze labs kan verbinden met de verdere ontwikkeling van processen en creatie in je werking.

Multimedia Labs

Haal de wizzkids en digital natives binnen! Actief en participatief Vanuit talenten en interesses van jongeren Talentontwikkeling, co-creatie experimenteerruimte=> Dit vraagt expliciet om partnerships ! => Regionale schaal is interessant ?

Connectie met hogescholen, bedrijfsleven, … (zorgen voor apparatuur, kennisdeling,…) cfr. Fablabs

Cc / bib bieden ruimte, voegen artistieke toets toe, haalt innovatie binnen, zoekt coaching en professionele begeleiding, zorgt voor bredere spreiding

4. Gedeelde verantwoordelijkheid

Nu Vlaanderen niet meer dirigeert en stuurt, gaan we naar een nieuwe verhouding en verantwoordelijkheid tussen steden en gemeenten.

Vanuit het perspectief van de burger is het onmisbaar dat steden en gemeenten collectief blijven zorgen voor gelijkwaardige toegang van alle burgers in Vlaanderen tot cultuur, kunst, informatie, welzijn,…

Modellen als stadsregio’s en intergemeentelijke samenwerking zijn in opmars.

Blik op het regionale, en op het ‘globale’ – de wereld is cruciaal

Regionale schaal?

Overzichtsmateriaal over wat we vandaag doen:http://www.cultuurcentra.be/trefwoord-regionale-samenwerking-46.html

Waar we rekening mee moeten houdenhttp://www.cultuurcentra.be/opinieregionaleschaal.html

1. bestuurskracht en politiek draagvlak2. participatie van middenveld en gebruikers3. professionele en inhoudelijke factoren4. beheer en zakelijke structuren5. regionale context

Samenwerken in een regio: vandaag

o de afstemming van programmatieo betere afspraken met cultuurproducenten en boekingskantoreno langere speelreeks o het realiseren van grotere en/of duurdere voorstellingen of projecten o afstemmen van ticketprijzen in de regio soms zelfs gekoppeld aan een gezamenlijke abonnement of ticketacties o een performantere publiekswerking en gezamenlijke cultuurcommunicatie,

- opnemen van (een deel van) het aanbod in elkaars seizoensbrochure- een gezamenlijk tijdschrift en/of website voor de regio, met inhoudelijke artikels - het label ‘Uit in de regio’ gekoppeld aan de UitinVlaanderen-databank voor de kalenderfunctie- een gezamenlijk aanbod en toeleiding naar de scholen en de omkadering bij voorstellingen samen organiseren

Regionale schaal?

VALKUILEN? Opletten voor te bestuurlijke, theoretische benadering Ons niet vast strikken in nieuwe structuren Ons niet laten begrenzen door nieuwe grenzen Organische, spontane toelaten Vanuit gedeelde inhouden, passies,… KANSEN ? voldoende experimenteerruimte aanbieden, vrijheid op het terrein, … wel innovatietools

aanreiken, inspiratie bieden, zorgen voor dialoog, gedeelde doelen, … DELEN VAN EXPERTISE, INFRASTRUCTUUR CULTURELE MOBILITEIT VAN MENSEN ONDERZOEKEN EN WAAR NODIG STIMULEREN EN

VERSTERKEN Onderzoeken van (regionale ?) IDENTITEIT

5. Maatschappelijke uitdagingen en innovatie de zoektocht van lokale culturele instellingen (cc’s, gc’s, bibs,..) om te

innoveren, in te spelen op het lokaal weefsel maar tegelijk vinger aan de pols te houden bij globale, maatschappelijke uitdagingen die het lokale overstijgen, maar er wel impact op hebben.

Tegelijk is er ook afbouw of druk op mensen en middelen, professionele krachten om lokale culturele processen te begeleiden en op zoek te gaan naar nieuwe innovatieve methodieken. Er zit ongetwijfeld een uitdaging in het zoeken naar

nieuwe verhoudingen tussen professionaliteit (lokale beroepskrachten, cultuurprofessionals), Beleid / overheid vrijwilligers, middenveld, burgers(-initiatieven), kunstenaarscollectieven,

verenigingen, amateurgezelschappen etc..=> CO-CREATIE

CO-CREATIE

Overheid / beleid

Middenveld - burgerparticipatiesociale innovatie

Professionals

Nieuwe verhoudingenNieuwe modellen van samenwerking

VERBINDEN

VERBINDEN ?

Creëren van netwerken: ook buiten de eigen ‘klassieke’ instellingen, steeds zoeken naar andere invalshoeken, op het eerste zicht minder evidente partners. Vanuit gedeelde passie, doel, waarde, visie op maatschappij

Je hoeft niet alles met alles te verbinden. Maak gerust een keuze en ga voor duurzaam!

Anderzijds: je hoeft niet alles in huis te blijven houden en continueren. Durf weer loslaten. Als je co-creëert is er veel kans toe dat een andere speler ‘overneemt’ of verder zet. Of als het minder relevant wordt: stoppen.

Verbinden vandaag

VERBINDEN REGIONALE SCHAAL: cross sectorieel Vormingplus Talentontwikkeling : DKO, amateurkunsten, semi-professioneel. Cultuureducatie : scholenwerking verbreden van partnerships, duurzamere trajecten worden

mogelijk, los van elke instelling zijn aanbod Kansengroepen: UiTPAS ?

VERBINDEN LANDELIJKE SCHAAL: collegagroep jeugd, dans, FILM !! Tourneeplanning, ook buitenland. Beurzen etc.. Ism kunstenpunt, jazz, vaf Platform voor talentontwikkeling (30CC, Aarschot, Ternat,…) In de MIX , CFR circuit X, lokale helden

Verbinden morgen

Regionale identiteit ? En wat met de stad? Hoe kan de regio verbinding maken met de stad en stedelijkheid ?

Van buurt tot mondiaal Diversiteit Talentontwikkeling Inclusie Welzijn Duurzaamheid Transitie Proces Netwerken en co-creatie

CO-CREATIE

Overheid / beleid

Middenveldsociale innovatie

Professionals

Nieuwe modellenen methodieken

Enkele feiten vandaag: wie organiseert ?

cultuur-centrum

23%derden

77%

wie organisteert?

= receptieve werking

24 815 80 790------------105 605 activiteiten

24 815 activiteiten door het CC,zowel professioneel, semi-prof als amateur !

Podiumkunsten 55%

Tentoonstellingen 3%

Educatieve activiteiten 23%

Andere activiteiten 19%

“Derden” ?

Individuelen

verenigingen

amateurgezelschappen

andere diensten van de gemeente

commerciële organisatoren

Verhuurreglement

Ondersteuning CC?Vaak ook met promotionele (35%) of organisatorisch-logistieke (65%) ondersteuning door het CC

RECEPTIEVE WERKING - TE GAST

“eigen” aanbod = georganiseerd door het CC en opgenomen in het eigen programma sterk inhoudelijk en financieel ondersteund door het CC (dus dit kan ook AK-

voorstellingen zijn, workshops, etc…)

“receptief” aanbod = “Te Gast” Georganiseerd door “derden” Deze “derden” huren een zaal / lokaal in het cultuurcentrum Eventueel wel met promotionele of organisatorische ondersteuning door het CC Denk aan: amateurgezelschappen, maar ook commerciële huur voor congressen of voor

optredens (dit kan even goed van het professioneel circuit zijn, bvb. pop/rock, comedy shows, studio100,….), vergaderingen, kaart- en breiclubs, de Femma’s, gezinsbond, etc…

HOE INNOVEREN ?

We moeten loskomen van onderscheid receptieve werking – eigen programmatie

Onderscheid tussen amateur en professioneel is weinig relevant. Interessant is de TOP (professionele kunst) met de BREEDTE (kunst in de vrije tijd) met elkaar te verbinden

Cfr. DAG VAN DE DANSCfr. 360° beeldende kunst

DELEN

Delen vandaag

Vlabra’ccent: regio noord - ‘klassiek’ (cc strombeek gc in de buurt), ‘bruis’ (scholen) Aankoop – boekingskantoren; samen onderhandelen Expertiste delen: ‘klassiek’- Pajottenland zennevalei: expertises samenbrengen Vlaamse ‘formats’ – labels: supervlieg, kinderkunstendag CIRCUIT X LOKALE HELDEN

PROSPECTIE, SHOWCASES, CATALOGI, OVERLEG, NETWERKEN

BOEKINGSKANTOREN: kijkdagen & catalogi

OVERLEG PROGRAMMATOREN, bvb Dans, Toernee Mondiale

KUNSTENPUNT, bvb

INTERNATIONAAL, bvb

ZAKELIJK: goede afspraken, goede vrienden

Zakelijk overleg Overleg VVC-Boekingskantoren Overleg VVC- oKo Contracten Onderhandelen Samenaankoop ? Bvb. WACCO

AuteursrechtenRoerende voorheffing A.R.Billijke vergoedingBedrijfsvoorheffing buitenlandse artiestenBTWGeluidsnormenGages en partagesVrijkaartenSponsoringPromotiemateriaal Technische fiche

DELEN morgen ?

Delen van doelen, een gezamenlijk verhaal Regionale identiteit ? En wat met de stad? Hoe kan de regio verbinding maken met

de stad en stedelijkheid ? Erfgoed, cultuur, welzijn, … Multidisciplinaire / transversale teams en specialisaties

Lokaal Regionaal

SOCIAAL-ARTISTIEK

“Zand erover” (2006-2008)

CC Evergem ism Victoria Deluxe en Erfgoedcel Meetjesland

“Met de uitbreiding van de Gentse haven verdwijnt de Evergemse wijk Zandeken voorgoed van de kaart. Verhalen en herinneringen van (ex-)bewoners blijven echter onlosmakelijk met deze plek verbonden. Samen met hen en de Erfgoedcel Meetjesland maakten Victoria Deluxe en Cultuurcentrum Evergem een aangrijpend herinnerings- en afscheidsdocument.

Tour D’amour in de Zwalmstreek

http://www.locusnet.be/portal/page/portal/ver-1/Locus/Organisatie/Publicaties/Stroomversnelling/Stroomversnelling.pdf

Sociaal-artistiek inclusief “Sinds ik dans en theater speel, ben ik voor het eerst in mijn leven blij met mijn lichaam”, S.DB, danseres met beperkingen

OPENING DOORSbijzondere theatergroep, CC Leopoldsburg

ZET6 Inclusieve theater- en

danswerking van De Zeyp

.

DIGITAAL

Verschillende invalshoeken

EDUCATIE Cultuureducatie SPREIDING Levensduur van cultuurproducten ‘verlengen’, collecties bib verbinden met cultuuraanbod

cc / regio Online “Prospectie” ?MARKETING Communicatie / marketing: apps in de regio ? Cfr cultuurdijk - of landelijke schaal? Ticketingsystemen: idem dito ? Regionaal?INCLUSIE EN PARTICIPATIE Burgerparticipatie ? Cfr. Burgerkabinet blinden en slechtzienden: cfr app TapTapSEE, VizWiz

“Varieer op een succesvol thema”

RESIDENTIEPROJECTEN : KUNSTENAARS ZOEKEN RUIMTE CULTUURHUIS ZOEKT VERBINDING, ARTISTIEK PROCES, …=> Onlline matchmaker ? Cfr Peerby, Airbnb, …

Digitale communicatie vandaag in cc/gc

facebook

eigen nieuwsbrief

eigen website

twitter

youtube

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

75%

28%

67%

17%

15%

digitale profilering

- Experiment- Instagram, twitter,

facebook- Actie in september en

oktober- Sfeerfoto’s en

belevingen van cc’s en gc’s zelf, en van hun publieken

- Nadien: evaluatie en ev. voorbereiding cultuurstart2016 met meer partners

Blush, Ultima Vez (2002)Choreography: Wim VandekeybusPerformers: Laura Arís Alvarez, Elena Fokina, Jozef Frucek, Ina Geerts, Robert M. Hayden, Germán Jauregui Allue, Linda Kapetanea, Thi-Mai Nguyen, Thomas Steyaert, Wim VandekeybusMusic: David Eugene Edwards (singer & songwriter of 16 Horsepower and Woven Hand)Text: Peter Verhelst & Ultima VezTrailer: https://youtu.be/M3te9ORYmQI

‘Levensduur’ van een voorstelling ?

- Voorstelling zelf- Hernemingen (soms zelfs jaren later,

eventueel met nieuwe cast)- Een artistieke filmopname- Soundtrack- Credits- recencies- Trailers op youtube- ‘collectief’ geheugen van publiek- Moeten we nog bang zijn van live-

streaming? Van ‘online’ hernemingen?

Cultuureducatie: interactief, co-creatie

CC De Kern (Wilrijk) maakte van een prentboek een mulitmediale en interactieve stadstocht voor kleuters. De kleuters bekijken een animatiefilm van het prentenboek om daarna met tablet en begeleider de stad in te trekken om geluiden op te nemen. Na terugkomst plakken de kleuters de geanimeerde beelden op de geluiden. Dat levert een unieke stadsecho op. Op www.o-echo.be staan intussen meer dan 60 stadsecho’s (als resultaat van vele voorstellingen in cc’s, bib en scholen)

Digitale systemen communicatie – marketing - planning

Ticketing Zaalplanning: IDEETJE: alle ruimtes van een regio zichtbaar

maken via gedeelde applicaties: niet enkel van de eigen instellingen maar ook privé-ruimtes ? Ruimte-zoeker komt in contact met ruimte-gever voor specifieke doelen ?

Apps, bvb. Regio Cultuurdijk (Dendermonde, Wetteren, Lebbeke, Berlare…) investeert samen in app waarmee het regio-aanbod ontsloten wordt voor publiek in de regio.

Nieuwe vormen van burgerparticipatie en publieksbemiddeling

Over huisgenoten en fans,bondgenoten en (mede-)eigenaars

meer dan om een gebouw of activiteiten, draait een cultuur- of gemeenschapscentrum om mensen en hun passies voor kunst en cultuur, hun drang naar reflectie en ontspanning, hun zoektocht naar ontmoetingen met anderen en zichzelf, naar betekenis geven en creëren.

Mensen die onze huizen bij momenten overspoelen, in vraag stellen, versieren, openbreken, weer sluiten, overhoop halen en uitdagen.

Hoe zorgen we dat ons huis / werking in het hart staat van een lokale – regionale gemeenschap?

MENTALE VERBOUWING ?

- Ruimte creëren- Keuzes maken- Tijd nemen <> urgentie, angst- Traagheid toelaten

- Maar wel… radicaal durven anders denken !