de laatste eer - verliesenrouwophetwerk.nl · het succes van een rouwprotocol op het werk is ook...
Post on 26-Feb-2019
213 Views
Preview:
TRANSCRIPT
personeelbeleid • december • 2009 35
Wanneer een militair sneuvelt, is er via protocollen precies
vastgelegd wat er moet gebeuren. Maar voor het overlijden
van burgerpersoneel bestond tot voor kort geen vergelijkbaar
protocol. Inmiddels is in dat hiaat voorzien. Hoe Defensie een
rouwprotocol invoerde voor haar burgerpersoneel.
Tekst Leo Wilhelm, Ministerie van Defensie, Fotografie Dreamstime
Ministerie voert rouwprotocol in voor burgerpersoneel
De laatste eer
Omgaan met verlies binnen een organisatie is niet
alleen een kwestie van goed werkgeverschap. Het
gaat ook om aandacht voor bedrijfseconomische
doelen. Een goede rouwbegeleiding vanuit het
werk kan uitval van medewerkers voorkomen, het bevordert
onderlinge betrokkenheid en werkt positief op de loyaliteit van
het personeel.
Het Ministerie van Defensie heeft hier de nodige ervaring mee.
De aard van het militaire werk brengt mee dat er soms militairen
sneuvelen. Binnen Defensie werken 50.000 militairen en 20.000
man burgerpersoneel. Tot voor kort was er alleen voor de mili-
tairen een rouwprotocol. Deze voorziening bestond niet voor
het burgerpersoneel, terwijl ook daar sterfgevallen voorkomen
onder het personeel.
Vorig jaar is er ook een rouwprotocol opgesteld voor de civiele
tak van het ministerie. Het initiatief hiertoe is genomen vanuit
de Bedrijfsgroep IVENT, onderdeel van het Commando Diensten
Centra. Dit is de ict-leverancier van het ministerie. Veel burger-
medewerkers werken bij dit bedrijfsonderdeel.
Zo’n protocol lijkt een formaliteit, maar is het niet. De dood van
een medewerker raakt een organisatie flink, en niet alleen door-
dat er een vacature ontstaat. Zo’n gebeurtenis heeft een impact
op veel collega’s. Sinds het rouwprotocol een jaar beschikbaar is
gekomen, is het binnen het ministerie vier keer gebruikt bij het
overlijden van een collega. Mensen nemen het zelfs mee naar
huis. Eén van de medewerkers had het op de koffietafel liggen
bij de plechtigheid na het overlijden van zijn schoonvader. In de
familiekring is er gebruik van gemaakt, met name voor achter-
grondinformatie over gesprekstips.
ChecklistDe noodzaak van een rouwprotocol bij de civiele tak van het
ministerie werd duidelijk toen de commandant in een nieuw-
jaarstoespraak vertelde blij te zijn dat er in het voorgaande jaar
34_37_rouwprotocol_PB12_2009.indd 35 02-12-2009 13:50:02
36 personeelbeleid • december • 2009
geen medewerkers overleden waren. De officier bleek verkeerd
te zijn geïnformeerd, want in dat jaar waren er twee collega’s
overleden. P&o verdiepte zich in deze zaak en constateerde dat
er onder het burgerpersoneel gemiddeld drie medewerkers per
jaar overlijden. Daarnaast worden ook jaarlijks medewerkers
geconfronteerd met overlijden in hun privésfeer. Tussen de
acht- en de twaalfhonderd collega’s hebben direct of indirect te
maken met verlies rond overlijden.
IVENT nam het initiatief om een rouwprotocol te schrijven, met
speciale aandacht voor de emotionele aspecten van verlies. Een
rouwprotocol beschrijft de stappen die een organisatie kan
nemen bij overlijden van een medewerker, of een dierbare van
een medewerker. Het bevat een checklist voor elke te nemen
stap, waaruit de werkgever en de collega’s kunnen bepalen wel-
ke maatregelen gepast zijn.
Een rouwprotocol gaat vaak over concrete handelingen, zoals
het aannemen van het overlijdensbericht, het contact houden
met de getroffen familie, het informeren van de afdeling en het
bijwonen van de uitvaart. Verder bevat het suggesties voor het
scheppen van omstandigheden waarin het verlies op het werk
zichtbaar en bespreekbaar kan worden. Voorbeelden hiervan
zijn een condoleanceregister en een herdenkplekje met een
foto van de overleden collega.
Verder bevat het rouwprotocol concrete tips en aanwijzingen
voor leidinggevenden en collega’s om het gesprek aan te kun-
nen gaan met een medewerker met verlies. Het biedt verder
achtergrondinformatie over verlies en rouwtrajecten om duide-
lijk te maken wat iemand met verlies kan doormaken. Zo wor-
den er veelvoorkomende misverstanden over verlies weerlegd
(even met rust laten, gaat vanzelf over, de tijd heelt alle won-
den) en wordt er uitgebreid geschreven over de heftigheid en
diversiteit van gevoelens rondom verlies.
P&o-bijdrageP&o heeft bijgedragen aan de totstandkoming van regelgeving
rond rouwverwerking binnen Defensie. Ook de kennis en erva-
ring van Bedrijfsmaatschappelijk Werk en Geestelijke Verzorging
zijn benut om het rouwprotocol volledig te maken. Defensie wil
als organisatie een afspiegeling van de samenleving zijn en
voert hiertoe een actief diversiteitbeleid. Informatie over cultu-
rele en religieuze aspecten rondom verlies en rouw ontbreekt
dan ook niet in het rouwprotocol.
Het rouwprotocol is een heel boekwerk geworden, bestaande
uit twee checklists: een voor het overlijden van een medewerker
en een voor het overlijden van een dierbare van een medewer-
ker. Er zijn drie bijlagen met gesprekstips, achtergrondinforma-
tie over verlies en culturele en religieuze aspecten van verlies.
Het complete
rouwprotocol is op intranet gepubliceerd. De site is binnen de
organisatie via verschillende nieuwsberichten, onder andere in
het personeelsblad, onder de aandacht gebracht.
MensenwerkHet onderwerp van verlies en rouw blijft voor veel mensen ech-
ter een moeilijk onderwerp. Veel medewerkers worden hier lie-
ver niet mee geconfronteerd. Het risico dat het rouwprotocol
een papieren stuk blijft, is reëel. Omgaan met overlijden blijft
mensenwerk dat vraagt om gevoel. Geen enkel rouwtraject is
hetzelfde.
Om leidinggevenden en collega’s niet alleen bekend maken met
de inhoud van het rouwprotocol, maar ze ook de gelegenheid
te bieden om vaardigheden te ontwikkelen, is er op het ministe-
rie een workshop georganiseerd. Hierin oefenen medewerkers
met gespreksvaardigheden in het contact met rouwenden.
Deze workshop is opgenomen in het trainingsaanbod in het
kader van management development. De Medezeggenschap
Commissie is betrokken bij het onder de aandacht brengen en
houden van het rouwprotocol. Een poging om een lotgenoten-
groep rondom verlies en rouw op te richten, is nog niet gelukt.
Het onder de aandacht brengen van een rouwprotocol lijkt vaak
zendingswerk in een organisatie. Het is inderdaad een kwestie
van lange adem. Het onderwerp moet gedurende lange tijd op
de agenda blijven staan. Het succes van een rouwprotocol op
het werk is ook afhankelijk van timing. Zonder dit hulpmiddel
staat elke leidinggevenden opnieuw voor het vraagstuk hoe te
handelen, als er een nieuw sterfgeval is op het werk.
OVErlIjDEN VaN WErkNEMErSUit onderzoek van de landelijke Stichting rouwbegeleiding blijkt dat jaarlijks 250.000 werknemers recht-
streeks betrokken raken bij een overlijden. Per jaar kennen één miljoen werknemers iemand die betrokken is
bij een overlijden. Veertig procent van de medewerkers met een verlies meldt zich ziek. Uiteindelijk verliest
zeven procent na een verlieservaring zijn baan. Van degenen die een partner verliezen, keert slechts de helft
volledig in hun oude functie terug.
34_37_rouwprotocol_PB12_2009.indd 36 02-12-2009 13:50:02
Arbeidsrecht in de praktijkZesde herziene druk
Bestel via www.sdu.nl/service of bel (070) 378 98 80
Auteurs:mr. D.M. van Genderenmr. H.A. Dragstramr. P.S. Fluitmr. M.E. Stefelsmr. W.G.M.J. Wittemr. D.J.B. de WolffDe auteurs zijn werkzaam bij Stadhouders Advocaten
Boek: 426 pagina’s
ISBN: 978 90 12 38035 5
Prijs: € 41,–
Abonnement: € 38,– (BKARBRECHT)
Onze uitgaven zijn ook verkrijgbaar via de boekhandel
De praktijk als uitgangspuntDe hoofdstukken volgen de verschillende
fasen in de arbeidsovereenkomst, vanaf
het moment waarop het aanbieden van
de arbeidsovereenkomst wordt
overwogen tot en met de afwikkeling van
de beëindigde overeenkomst. Natuurlijk
worden fi scale aspecten, pensioen-
vraagstukken en het socialezekerheids-
recht ook op begrijpelijke manier
behandeld. Steeds worden praktijk-
situaties gebruikt om de leerstukken te
illustreren. Literatuur- en jurisprudentie-
verwijzingen zorgen ervoor dat de lezer
zich desgewenst verder kan verdiepen.
Een schaap met vijf potenArbeidsrecht in de praktijk is een uniek
handboek. Doorgewinterde arbeids-
rechtjuristen gebruiken het als
toegankelijk naslagwerk. Het boek wordt
veel gebruikt door personeels-
functionarissen zonder juridische
achtergrond, die behoefte hebben aan
arbeidsrechtelijke vakinformatie.
Adviseurs, accountants, bedrijfs- en
verzekeringsartsen gebruiken het boek
als arbeidsrechtelijke steun en
toeverlaat. En tenslotte wordt het veel
gebruikt in opleidingen en cursussen.
34_37_rouwprotocol_PB12_2009.indd 37 02-12-2009 13:50:03
top related