de technologie van haat en obsessie

STUDIEDAGWANNEER LIEFDE UITMONDT IN EEN GEVECHT…

DETERMINANTEN, SCREENING & INTERDISCIPLINAIRE AANPAK

Faculteit Rechtsgeleerdheid Zeger van Hee - Tiensestraat 41 - 3000 Leuven

Dinsdag 2 juni 2009

1/1

INTERVENTIEPLAN VOOR DE POLITIE OVERBODIGE LUXE OF NOODZAAK?

WIM D’HAESE PZ LEUVENVRIJWILLIG WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER LINC KU LEUVEN

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIE

1/1

1. Inleiding• Cyberstalking = dynamisch fenomeen

2. Interventieplan voor de politie• In elke fase risicotaxatie

3. Praktische vragen• Interventieplan is ook risicoplan

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INHOUD

1/1

• Definiëring• Verschil stalking en cyberstalking?• Classificatie?• Risicotaxatie

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

1. INLEIDING

1/1

• Definiëring• Het gebruik van ICT met de bedoeling om personen

te bedreigen/pesten• Begripsverwarring cyberstalking en ”internet

harassment” (~ pesterijen)

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INLEIDING

1/1

• Verschil stalking en cyberstalking?• Gelijkenissen (duidelijke verbanden):

• Cyberstalking is aanvullend gedrag op offline stalking (Spitzberg & Hoobler, 2002)?

• Nieuwe fase in het stalkingpatroon door gebruik te maken van nieuwe technologie (Burgess & Baker, 2002)?

• Verschilpunten• Geen synoniemen en mogen niet op dezelfde manier door

de politie worden gebruikt

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INLEIDING

1/1

• Verschil stalking en cyberstalking?• De motivatie (emotioneel motief, maar….)• De relatie met het slachtoffer• Het territorium van het delict• Triangulering – medeplichtigheid• Psychische problematiek

• Twee onderzoeksvragen• Technologische en sociale factoren• Belang van vroegtijdige screening (Groenen, A., Vervaecke, D’haese,

2007)• Ontwikkeling van nieuwe classificatie- en risicotaxatie-instrumenten

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INLEIDING

1/1

INLEIDING

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

• Classificatie cyberstalker

1/1

• Classificatie cyberstalker• Stepping-stone gedrag• Motief onduidelijk (wetenschappelijke literatuur)• Aparte as methode

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INLEIDING

1/1

• Cyberstalking en risicotaxatie• Taak van de politie?• Belang van risicotaxatie

• Ontwikkelingen binnen de Leuvense politie• Kosten/baten?

• Delictrisico

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INLEIDING

1/1

• De registratie: registreren is interpreteren?• Het ‘false victimization syndrome’• Pre-stalking (Emerson, 1998)

• Grijze zone• Denkkader bij interpretatie a.d.h.v. casus

• Beoordeling • IFG?• Basta?• Toekennen kwalificatie

• Belaging, combinatie met andere feiten, informaticacriminaliteit

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

2. INTERVENTIEPLAN

1/1

• Aandacht voor risicofactoren bij de registratie

• Inhoudgerelateerde risico’s• Hate websites, beelden van racistische aard, psychische

gevolgen, …• Contactgerelateerde risico’s

• Cyberpesten, hatecommunities,…• Commerce gerelateerde risico’s

• Privacy, doorgeven persoonlijke info, beeldmateriaal

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• Wat is er gebeurd?

• Bevraging elementen (ook) met het oog op de-escalatie en op de onmiddellijke veiligheid

• Hoe?• Wanneer?• Waarom?• Waar?• Wie?

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• De interventie bij cyberstalking

• Dringende tussenkomst of uitgestelde tussenkomst• Vb. aankondigen van bloedbad

• Onderscheid strafbaar feit en/of geen strafbaar feit• Onderzoek plaats-delict

• Toepassing afstappingsnota bij ernstige delicten

• Viclass

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• De interventie bij cyberstalking

• Het “interventie-dilemma”• Defensieve interventiestrategieën• Offensieve interventiestrategieën

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• De afhandeling• Keuze type interventiestrategie

• Nieuwe elementen => nieuwe inschatting interventie-strategie

• Dringendheid van het onderzoek• Welke cyberpesters hebben bedoeling en zijn in staat om

hun bedreigingen ten uitvoer te brengen?• Wat is het uiteindelijke doel van de cyberstalker?

• Reconstructie van het stalkinggedrag?• Pre-crimineel gedrag van de cyberstalker

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• De afhandeling• Aandacht voor de bedreigende communicatie: hoe?

• 3 pistes:• Taxatie van daderkenmerken in relatie tot gevaarlijkheid• Voorspellen of het (cyber) geuite geweld al dan niet

daadwerkelijk zal uitgevoerd worden • Gebruik van betrouwbare en valide predictoren als hulp bij de

identificatie en het begrijpen van het gedrag van de pleger

• Bepaling van strategieën om het slachtoffer te beschermen

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• De afhandeling• Casus cyberstalkster die feiten van brandstichting

pleegde• Perspectief van “approach behavior”

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

Handsoff

Handson

?

1/1

• De afhandeling• Eerste benadering: eigen ervaring staat centraal• Tweede benadering: empirisch

• Actuarieel: voorspellingen over toekomstig gewelddadigheid o.b.v. dossiergegevens

• Hoe meer criteria aanwezig, hoe groter het risico• Statistische feiten: aantal contacten met politie?

• Gestructureerde klinische taxatie: combinatie van de actuariële methode gecombineerd met het klinische oordeel

• Klinisch oordeel van wie? • Oordeel met behulp van duidelijke criteria gebaseerd op

specifieke combinatie van risicofactoren (risicofactorenmodel)

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• De afhandeling• Inleiding casus• Bespreking casus• Aandachtspunten voor de politiepraktijk

• Contextblindheid• Goed beheer van de middelen

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• De opvolging & afronding• Nieuwe evaluatie van de situatie• Verhaal geloofwaardig en bewezen

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

INTERVENTIEPLAN

1/1

• Output/outcome & procesevaluatie• Wat is de plaats van risico-inschatting?

• Veelheid aan dossiers dwingt politie tot prioritering

• Gevaarlijkheid en risico tot escalatie = belangrijk criterium• Efficiency-overwegingen/recherchemanagement

• Informatie over een toekomstig misdrijf• Bevoegdheid en verantwoordelijkheid is niet duidelijk

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

3. PRAKTISCHE VRAGEN

1/1

• Welke risico’s zijn gerelateerd aan de cyber-stalker die offline tot geweld overgaat?(A. Groenen, 2007)• Mate van obsessie• Modus operandi• Beleving van de feiten• Invloed van behandeling• Gevaren voor zichzelf en/of anderen

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

3. PRAKTISCHE VRAGEN

1/1

• Interventieplan = ook plan rekening houdende met risico’s?

DE TECHNOLOGIE VAN HAAT EN OBSESSIEWIM D’HAESE PZ LEUVEN

1/1

3. PRAKTISCHE VRAGEN