demografie en humanistische waarden studiedag lucien · pdf filedemografie en humanistische...

Demografie en humanistische waarden Studiedag Lucien De Coninckfonds,

Gent, 17 november 2012

Demografische waarden:

Van kwantiteit naar kwaliteit;

Van diversiteit naar uniformiteit?

Prof. em. Dr. R. Cliquet

1 www.robertcliquet.com

Structuur van de lezing

Ethische uitgangspunten

Evolutieve benadering van demografische vraagstukken in moderniserende levensomstandigheden

Implicaties van de ethische uitgangspunten

Ethische uitgangspunten

Verder voortschrijdende modernisering

Bevordering van het hominisatieproces

Evolutieve benadering van demografische vraagstukken in moderniserende levensomstandigheden

Het hominisatieproces

Demografie en Evolutiemechanisme

Maximalisering van inclusive fitness

Modernisering Demografische transitie

Verhoging van de kwaliteit van het leven

Ecologische voetafdruk en ecologische overschrijding

Differentiële voortplanting (vruchtbaarheid) naar sociale status/onderwijsniveau

Differentiële voortplanting (vruchtbaarheid) naar levensbeschouwing

Implicaties van de ethische

uitgangspunten

Van kwantiteit naar kwaliteit

Van demografische diversiteit naar uniformiteit of omgekeerd?

Diversiteit naar onderwijsniveau

Uniformiteit naar levensbeschouwing

www.robertcliquet.com 6

Evolution Science and Morality

in the Third Millennium

Robert Cliquet and Dragana Avramov

(forthcoming)

www.robertcliquet.com 7

8

Het hominisatieproces in het verleden

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

012345678

Time (in million years)

EQ

Sahelanthropus tchadensisAustralopithecus afarensis

Australopithecus africanus

Australopithecus boisei

Australopithecus robustus

Homo rudolfensis

Homo habilis

Homo erectus

Homo sapiens

www.robertcliquet.com

www.robertcliquet.com 9

Biosocial co-evolution of the hominins

Biological acceleration

Cultural acceleration

www.robertcliquet.com 10

Evolutionary

stabilisation

Evolutionary

regression

Evolutionary

progression

Evolutionary

extinction

Mogelijke alternatieve toekomstige

evolutietendenzen

www.avramov.org robert.cliquet@gmail.com 11

Mortality

Mutation

Fertility Selection

Gene migration Migration

Genetic drift Population size

Allele frequencies

Environment

Genotype frequencies

Assortative mating

Endo/Exogamy

Partnership

Phenotype frequencies

Age structure

Sex ratio

www.avramov.org robert.cliquet@gmail.com 12

The maximisation of inclusive fitness

= humans, like other organisms, have been designed by natural selection to develop evolved behavioural tendencies to maximise their genetic representation in future generations in the context of constraints set by the environment and their phylogenetic past: such optimal reproductive success, through

available descendents and nondescendent relatives, results in evolutionary adaptiveness;

trade-offs between present and future reproduction; quantity and quality of offspring; and mating and parental effort.

www.robertcliquet.com 13

Demographic transition

Fertility

Mortality

Population growth

www.robertcliquet.com 14

www.robertcliquet.com 15

Development of annual population growth rate in the course of human history

www.robertcliquet.com 16

www.robertcliquet.com 17

De moderne anticonceptietransitie

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1955 1965 1975 1985 1995 2005

Year

Percen

tag

e o

f co

ntr

acep

tiv

e u

sers

usi

ng m

od

ern

meth

od

s

Flanders

France

US

28.03.2012 www.robertcliquet.com 18

Biocapacity (BC) and Ecological Footprint (EF)

Biocapacity = area x bioproductivity

Ecological Footprint = population x consumption x resource and waste intensity

BC>EF = Ecological reserve

BC<EF = Ecological deficit

Ratio EF/BC = Ecological overshoot

Source: Ewing et al (2010)

28.03.2012 www.robertcliquet.com 19

World Biocapacity and Ecological Footprint in 2007

Biocapacity: 11.9 billion global hectares (gha)

Ecological Footprint: 8.0 billion global hectares (gha)

World population: 6.7 billion people

Average biocapacity per person: 1.8 global hectares (gha)

Average Footprint per person: 2.7 global hectares (gha)

Overshoot (EF/BC): 1.5 = his overshoot of approximately 50 percent means that in 2007 humanity used the equivalent of 1.5 Earths to support its consumption

Source: Ewing et al (2010)

28.03.2012 www.robertcliquet.com 20

Biocapacity, Ecological Footprint and EF/BC Ratio in 2007

0

2

4

6

8

10

12

Africa Asia Europe-

Russian

Federation

Russian

Federation

Latin America

and

Carabbean

North

America

Oceania World

Biocapacity 2007 (gha per person)

Ecological Footprint 2007 (gha per person)

Ratio EF/BC

28.03.2012 www.robertcliquet.com 21

Ecological deficit/reserve and TFR

0

0,5

1

1,5

2

2,5

Africa Asia Europe Latin America

and Carabbean

North America Oceania World

Ratio EF/BC (gha per person) 2007

TFR (2005-2010)/2.1

28.03.2012 www.robertcliquet.com 22

Ecological deficit/reserve in 2007 and 2050

(hypothesis EF Europe = 2007)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Africa Asia Europe Latin America and

Carabbean

North America Oceania World

Ratio EF/BC 2007

Ratio EF/BC 2050

www.avramov.org robert.cliquet@gmail.com 23

Differential fertility by education of 40 to 65 year old women in selected European countries (PPAS )

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2

2,2

2,4

2,6

2,8

3

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Belgium (Flanders)

Germany

Estonia

Italy

Hungary

Netherlads

Austria

Poland

Slovenia

Finland

Kindertal naar levensbeschouwing (NEGO V- 1991)

0

10

20

30

40

50

60

0 1 2 3 4 5

Kindertal

%

Katholiek-regelmatig praktizerend

Katholiek-onregelmatig praktizerend

Katholiek-niet praktizerend

Vrijzinnig

Gemiddeld minimum gewenst kindertal naar levensbeschouwing

(NEGO V (1991)

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2

2,2

2,4

Katholiek-

regelmatig

praktizerend

Katholiek-

onregelmatig

praktizerend

Katholiek-niet

praktizerend

Vrijzinnig

Levensbeschouwing

Ge

mid

de

ld m

inim

um

ge

we

ns

t k

ind

ert

al

Tussen praktizerende katholieken

en vrijzinnigen zijn er op 100

huishoudens

(216-162)= 54 kinderen minder

NEGO Brussels 1991

Kindertalverdeling naar ethniciteit

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 1 2 3 4+

Kindertal

Pe

rce

nta

ge

Belgische vrouwen, Nederlandstalig

Belgische vrouwen, Franstalig

Turkse vrouwen

Marokkaanse vrouwen

Vrouwen andere Europese nationaliteit

Relatie onderwijsniveau-levensbeschouwing (NEGO-V 1991)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Katholiek-

regelmatige

mispraktijk

Katholiek-

onregelmatige

mispraktijk

Katholiek-geen

mispraktijk

Ongelovig Vrijzinnig Actief vrijzinnig

LO

LSO

HSO

NUHO

UO

Kindertal naar onderwijsniveau, per levensbeschouwelijke groep

(NEGO V, 1991)

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2

2,2

2,4

2,6

2,8

3

LO/LSO HSO HOBU/UNI

Onderwijsniveau

Fin

aal

kin

dert

al

vro

uw

en

36-3

9 j

aar

Katholiek/Regelmatige mispraktijk

Katholiek/Geen of onregelmatige mispraktijk

Niet gelovig/vrijzinning

www.robertcliquet.com 29

28.03.2012 www.robertcliquet.com 30

_____ Huxley (1964)

“Mere increase in quantity of people is increasingly affecting the quality of their lives and their future, and affecting it almost wholly for the worse.”

Huxley, J.S. (1964), Essays of a Humanist. London: Chatto and Windus.

De overgang van Homo sapiens, via de transhuman, naar de posthuman

www.robertcliquet.com 31