dr pınar pazarlı - toraks€¦ · sİgara birakma sÜrec ... 9.4.2009 saat: 09:00 -09:30 salon 6....
Post on 02-Jun-2020
10 Views
Preview:
TRANSCRIPT
SİGARA BIRAKMA SÜRECİ
Dr Pınar PazarlıGöğüs Hastalıkları ve TB uzmanı
Sakarya Üniversitesi
SAÜSİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ
2006
Bağlasan Durur mu?
Fotoğraf: FİTNAT ÇİMŞİT
SAÜ Tütün Kontrolü Koordinasyon Kurulu’nun projeleri ve ülkemizdeki tütün kontrolü çalışmalarına katkısı
9.4.2009 Saat: 09:00 -09:30 Salon 6
Sigara Bırakma Süreci
Sigarayı bırakmak = Davranış değişikliği Transtheoretical Model
Bu modele göre; sigara içen bireyler, sigara bırakma öncesi, sırasıve sonrasında davranışsal yönden farklı 5 evre içinde geçiş yaparlar.
Prochaska ve DiClemente
Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Bırakmayı düşünmeme (pre-contemplation)Bırakmayı düşünme (contemplation)Bırakmaya hazırlanma (preparation for action)Bırakmayı deneme (action)Bırakmayı sürdürme (maintenance)
Transtheoretical Model
Kişinin gereksinimini karşılayacak uygun müdahaleler
Evreler arası geçiş = Niyet
Değişim evrelerine göre yaklaşım
Yaklaşımın etkinliği;- Olgunun doğru tanımlanmasına- Doğru stratejilerin uygulanmasına bağlıdır
Hekimin başarısı;- Birey hangi evrede?- Evreler arası geçişi sağlamak için ne yapılabilir?
Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Düşünmeme
Düşünme
Hazırlanma
Deneme
Sürdürme
AKTİF İÇİCİ
BIRAKMA GÜNÜ
Bırakmayı düşünmeme evresi
Gelecekte (en az 6 aylık sürede) sigara ile ilgili davranış değişikliği düşünmez.
Sigara alışkanlığının sonuçları hakkında yeterli bilgisi yoktur ve bilgiyi almaktan kaçınır ya da direnç gösterir.
İçiciliğin yarattığı hastalık risklerini göz ardı etme, bunun yerine nikotinden edindiği faydaları düşünme eğilimindedir.
Önceki başarısız deneme sonuçlarını, bırakma konusunda yetersizlik ya da iradesizlik olarak yorumlar.
Başarabileceğine inanmaz, bırakma konusunda isteği ve kendine güveni yoktur.
Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü
Orhan Bey1950 doğumlu
38 yıl X 3 paket/gün sigara anamnezi mevcut~ 2 yıldır sigara içmiyor
Bırakma denemesi için isteksiz bireyler
Relevance (ilgilen)
Risks (riskler)
Rewards (kazançlar)
Roadblocks (engeller)
Repetition (tekrarla)
5R UYGULAMASI
Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Düşünmeme
Düşünme
Hazırlanma
Deneme
Sürdürme
AKTİF İÇİCİ
BIRAKMA GÜNÜ
Bırakmayı düşünme evresi
Gelecek 6 ay içinde bırakmayı düşünmektedir
Bırakmak için gün belirleme eğilimi yoktur, bırakmayı erteleten gerekçeleri hep ön plandadır
Sigarayla ilgili zıt düşünceler neredeyse eşittir
Düşünme evresinde sıkışmış kalmıştır
Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü
İsmail Bey1973 doğumlu – Güvenlik Şube Müdürü17 X 1 paket/yıl sigara anamnezi mevcut
~ 2 yıldır sigara içmiyor
Bırakma denemesi için istekli bireyler
Ask (sor)
Advice (öner)
Assess (değerlendir)
Asist (destekle)
Arrange (izle)
5A UYGULAMASI
Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Düşünmeme
Düşünme
Hazırlanma
Deneme
Sürdürme
AKTİF İÇİCİ
İÇMEYEN
BIRAKMA GÜNÜ
Hazırlanma Evresi
İçici, gelecek 1 ay içinde bırakmayıplanlamıştır.İlk adım “bırakma günü”nün tespitidir.
İçicinin bırakma gününe dek edineceği, bağımlılıkla mücadelesini kolaylaştıracak her türlü donanım deneme evresindeki başarısınıarttıracaktır.
• İçicinin sigara kullanma şekli ve içmesini tetikleyen faktörler hakkında farkındalığını arttırmak
•Deneme döneminde yaşayacağı“ani içme isteği” ile kişisel başetmeyöntemleri geliştirmesini sağlamak
Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Düşünmeme
Düşünme
Hazırlanma
Deneme
Sürdürme
AKTİF İÇİCİ
İÇMEYEN
BIRAKMA GÜNÜ
Bırakmayı deneme evresi
Sigarayı bırakma adımını atmıştır. Henüz 6 aylık süre dolmamıştır.
Bu evre nükslerin en sık yaşandığı dönemdir.
Nüks, %50 oranında ilk 2-3 haftada görülür.
Nüks riski azalarak devam eder.
Bırakmayı sürdürme evresi
6 aydan daha uzun süredir sigara içmiyordur.
Nükslerden kaçınmaya çalışmaktadır.
Kendine güveni artmıştır.
Nüks riski devam etmektedir.
Deneme
Hazırlanma
Düşünme Nüks
Sürdürme
Davranış değişikliği evreleri
Düşünmeme
Kalıcıdeğişiklik
Pratik Yaklaşım
Bırakma denemesi için isteksiz bireyler
Bırakma denemesi için istekli bireyler
Prochaska JO. Population treatment for addictions. Curr Dir Psychol Sci 2004; 13(6): 242-6
%40’ının sigara bırakma sürecinin 1. evresinde
%40’ının sigara bırakma sürecinin 2. evresinde
%20’si sigara bırakma sürecinin 3. evresinde
%1’i Sigara Bırakma Polikliniği
hizmetler ve araştırmalar
5R
Herbir evredeki içici için gerçekçi hedefler belirleme stratejisinin, tüm içicileri hemen bırakma denemesi için zorlamaktan daha etkin sonuçlar doğurduğu bilinmektedir.İçicinin yalnızca bir sonraki evreye geçişine yolaçan açık ve net müdahaleler, içicilerin sigarasız kalma oranını %75 arttırır.
Sigara bırakma süreci, sigara içen kadar ona yardım etmeye çalışan hekim için de
zorlu bir süreçtir.
İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık…
top related