dünyada tütünle mücadele düzenleme faaliyetleri

Dünyada Tütünle Mücadelede Denetim Faaliyetleri

Dr Toker ERGÜDER

Ulusal Tütün Kontrolü Program Sorumlusu

Dünya Sağlık Örgütü

TÜTÜN KONTROLÜNDE DENETİM EKİPLERİ EĞİTİMİ

13- 14 NİSAN 2009

19 Temmuz 2009

•Yasa oldukça kapsamlı•Uygulanması MUTLAKAMUTLAKA gerekli

•Yerel Yöneticiler

GAP havaalanı S Urfa

Green Park Hotel - Istanbul

Green Park Hotel - Istanbul

Ankara Numune Hastanesi

Ankara Numune Hastanesi

Ankara Numune Hastanesi

İrlanda Denetimler

İrlanda

Denetim çalışmaları (İrlanda)

• Her iki ülkenin de ilgili maddeleri aynı.

• Ancak Kanun sonrası çıkartılan yönetmelikler ve genelgeler var

2004 yılında bar çalışanlarının sağlığının korunmasından yola çıkılarak hazırlanan ve kapalı alanlarda sigara içilmesini yasaklayan kanuni düzenleme büyük bir başarı ile uygulanmakta olup

• hapishane, • ruh ve sinir hastalıkları

hastaneleri ve • otel odaları

haricinde hiç bir kapalı alanda sigara içilmemektedir.

İRLANDA

Mevcut Durum

• En büyük şehirDublin

• Resmi Diller İrlandaca ve İngilizce

• Kuruluş 6 Aralık 1922

• AB’ye Kabul1 Ocak 1973

• Yüz ölçümü70.273 km2

• Nüfus4.234.924

• Kişi başına gelir$43,600

Neden denetim yaptığımızı bilip ilgili kişilere aktaracağız

– Sigara kullanımı Türkiye`de birinci sıradaki önlenebilir ölüm nedeni ve her yıl 100.000 kişinin ölümüne yol açıyor.

– Başkalarının içtiği sigara dumanı da, sigara içmeyen kişilerde erken ölümlere ve ölümlere yol açıyor. Türkiye de yaklaşık 14.000 kişi.

– Ortamda bulunan sigara dumanında 4000 kimyasal madde var bunların 200`ü zehir ve 60-80 adedi kanserojen.

Neden denetim yaptığımızı bilip ilgili kişilere aktaracağız

– Akciğer kanseri riskini % 24-30, kalp hastalıkları riskini % 25-35 oranında artırıyor.

– Çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları, sağırlık nedeni, akciğer gelişimini engelliyor,

– Ani bebek ölüm sendromu nedeni– Hamile kadınlarda erken doğum ve düşük

doğum ağırlıklı bebek

Neden denetim yaptığımızı bilip ilgili kişilere aktaracağız

– İstemsiz olarak sigara dumanına maruziyet (pasif olarak sigara dumanından etkilenim veya çevresel sigara dumanına maruziyet) insanlar için Grup 1 karsinojen olarak kabul edilmiştir. (Source: World Health Organization, International Agency for Research on Cancer, 2004).

Neden denetim yaptığımızı bilip ilgili kişilere aktaracağız

– “Bugün yayınladığımız The Surgeon General’s Raporu, İstemsiz Olarak Sigara Dumanına Maruziyetin Sağlık Etkileri, hiç şüpheye yer bırakmayacak şekilde pasif olarak sigara dumanından etkilenimin, insan sağlığına zararlı olduğunu ortaya koymuştur. Geçen 20 yılda yapılan araştırmalar sonucunda bilim dünyası bu konuda anlaşmaya varmıştır.

– (Vice Admiral Richard H. Carmona, MD, MPH, FACS United States Surgeon General U.S. Department of Health and Human Services, June 27, 2006)

Neden denetim yaptığımızı bilip ilgili kişilere aktaracağız

Kanunun tarihçesini ve değişiklik mantığını bileceğiz, Türkiye`nin TKCS gibi sözleşmelere imza atarak tütünle mücadele konusunda uluslararası yükümlülükleri olduğu,

• "Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS" 21 Mayıs 2003 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü’nün 56. Dünya Sağlık Asamblesi’nde kabul edilmiştir.

• ilk uluslararası anlaşma

• TKÇS, 28 Nisan 2004 tarihinde Sağlık Bakanımız Sayın Prof. Dr. Recep AKDAĞ tarafından imzalanmıştır.

• TKÇS, 5261 sayılı Kanun ile TBMM’de kabul edilerek 30 Kasım 2004 tarihli ve 25656 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS"

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ TÜTÜN KONTROLÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA

DAİR KANUN 

Kanun No: 5261  Kabul Tarihi : 25.11.2004

MADDE 1. - Dünya Sağlık Örgütü’nün 21 Mayıs 2003 tarihinde yapılan 56 ncı Dünya Sağlık Asamblesi Toplantısında kabul edilen ve Türkiye adına 28 Nisan 2004 tarihinde New York’ta imzalanan “Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi”nin onaylanması uygun bulunmuştur.

MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

164

http://www.who.int/fctc/en/

"Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi"

• Toplum bazında

– Tütün talebini azaltmak ve kaçakçılığı önlemek için fiyat ve vergi düzenlemeleri (Madde 6 & 15)

– Tütün dumanına maruz kalmaktan koruma (Madde 8)– Tütün ürünlerinin paketleme ve etiketlenmesi (Madde 11 &

12)– Tütün reklamı, promosyonu ve sponsorluğunun

yasaklanması (Madde 13)– İzleme ve değerlendirme (Madde 20 & 21)

• Birey bazında

– Tütün bağımlılığını azaltma ve bıraktırma (Madde 14)

Neden denetim yaptığımızı bilip ilgili kişilere aktaracağız

Kapalı alanlarda sigara içmenin önlenmesinin her yıl 14.000 kişiyi hastalık ve ölümlerden koruyacağı ve kişilerin sigarayı bırakmasına yardımcı olacağı.

Neden denetim yaptığımızı bilip ilgili kişilere aktaracağız

Hiç bir havalandırma sisteminin kapalı ortamdaki partikülleri temizlemediğini ve özellikle buralarda çalışan garsonların sağlığının korunmasının önemli olduğunu

Sigara içenlerin % 64,1’i, içmeyenlerin % 91,1’i halka açık yerlerde sigara içilmesinin

yasaklanması gerektiğini düşünmektedir.

ENDONEZYA

Denetim çalışmaları (İrlanda)

• Denetim yapanların kimlik kartları ve lisansları mevcut

• Hepsinin ellerinde sigara içmenin yasak olduğu yerlerin ve içilebilecek yerlerin listesi var

dört türlü ihlali denetliyorlar

– Sigara içilmesinin yasak olduğu yerlerde, sigara içilmesine izin verenler

– Sigara içilmesinin yasak olduğu yerlerde, sigara içenler

– Sigara içilmesinin yasak olduğu yerlerde, yasal uyarıları gösteremeyenler

– Herhangi bir sebep olmadan adını, adresini veya kimlik bilgilerini vermek istemeyenler

ceza keserken yapmaları gerekenler

– neden ceza kestiklerini açıklamaları gerekiyor

– ceza miktarı ve hangi süre içinde (29 gün) ödenmesi gerektiği

– erken veya peşin ödendiği takdirde cezadaki indirim miktarı

– cezaların nereye (hangi adrese) ödenebileceği

– hangi yöntemlerle cezanın ödenebileceği (peşin, kredi kartı)

CST

• Bu tarihte süreçte cevre sağlığı teknisyenlerine önemli bir rol düştüğünün hepsi bilincinde,

• Kamuoyu oluşturmada ve kanuna destekte CST lerinin önemli rolü olduğu

• CST sigarayı bırakmak isteyenlere de gerekli yardımı yaparak gerekli yerlere yönlendiriyorlar

İki türlü denetim var

– Proaktif (sürekli rutin denetimler)• Ellerinde rutin denetim yapacakları

yerlerin listesi var, belirli periodlarla buraları denetliyorlar, bazen yaptıkları diğer denetimlerin (gıda denetimi) bir parçası olarak sigara denetimi de yapıyorlar.

– Reaktif (şikâyet üzerine denetimler)

Denetimlerin sık ve öncelikli yapıldığı yerler

– Daha çok insanin gidip geldiği ve bulunduğu yerler

– Sinemalar, alışveriş merkezleri

– Genelde az denetim yapılan yerlere daha sık gidilmesi

Denetim türleri

– Resmi denetimler (denetimden önce CST kendilerini tanıtıp kimliklerini gösteriyorlar daha sonra denetim yapıyorlar

– Kimliklerini göstermeden önce denetim yapıp sonra kendilerini tanıtıyorlar

– Kendilerini hiç tanıtmadan denetim yapıp gidiyorlar, ertesi günü tekrar gidip, gerekli işlemleri yapıyorlar

• genelde denetimleri iki kişi yapıyorlar

• herhangi bir şiddet ve defansla karşılaştıklarında orayı hemen terk ediyorlar ve ertesi günü polis eşliğinde tekrar gidiliyor

Tüm kurumlara (lokanta, bar vs) yasa tebliğ edilmiş durumda ve imzalı tebligatlar duvarlara asılmış durumda

Kanunun uygulamaya girdiği 2005 yılından bu yana sadece 86 kez kanuna karşı hareket edildiği saptanarak cezai işlem uygulanmıştır.

İRLANDA

“çalışanların sağlığı için kapalı alanlarda sigara içmeyin”İRLANDA

Denetimlerde kontrol edilen hususlar

– Yasal• Tebligat yazıları

• Uyarı yazıları (Kanun a uygun mu, boyutları, içeriği, herkes tarafından görülebiliyor mu, sağlam olarak asılmış mı)

• Ceza yazacak kişinin ismi var mı ve kolayca bulunabiliyor mu?

Denetimlerde kontrol edilen hususlar

İhtiyari– Kül tablaları

– Kurumun yazılı bir sigarasızlık politikası var mi

– Personel bu konuda eğitilmiş mi

– Kayıtlar düzgün mü

Birisi sigara içtiğinde ne yapacaklarını biliyorlar mı?– kişiye sigara içmenin yasak olduğunu gösteren uyarı yazısı gösteriliyor ve kibarca sigarasını söndürmesi isteniyor

– Kişi yasal olarak sigara içmesine engel olmayan bir mekâna yere yönlendiriliyor

– Kişiye yaptığı bu suçun cezası hatırlatılıyor– Kişiye servis yapılması durduruluyor– Eğer kişi sigara imceye devam ederse mekânı terk etmesi isteniyor

– eğer terk etmezse tutanak tutulup polise haber veriliyor

Tutanakta neler var

» olayın zamanı ve saati

» sigara içilen yer

» çalışanlar tarafından yapılanlar

» sonuç

» sigara içen kişinin adı (biliniyorsa)

Denetim çalışmaları (İrlanda)

• Denetimler öncelikle mekânların denetimi seklinde yapılıyor ve mekân sahipleri kontrol ediliyor

• Kişilerin sigara içip içmediğinin kontrolü CST lerinin görevi değil, gerekli durumlarda bu denetimleri polis esliğinde yapıyorlar.

Denetim çalışmaları (İrlanda)

• Genelde bu denetimlerde basın eşliğinde yapılıyor (Kanun`un uygulandığını göstermek için)

• İlk ihlalde ceza kesmişler, (milletvekili)

• Tutanakları biriktirmeden hemen cezai işlemlere başlamışlar

Bangkok - Tayland’da taksiler dahil tüm kapalı alanlarda sigara içilmesi yasaklanmış

durumda ve yasaklara uyulmakta.

TAYLAND

….Tütünsüz bir Türkiye

Bilmek Yetmez Uygulamamız Lazım.

Niyetli Olmak Yetmez Yapmamız Lazım.

Johann Wolfgang von Goethe(1749–1832)

TEŞEKKÜR EDERİM

ergudert@euro.who.int