duurzaamheid: top down & bottom up (trui maes)

Werk aan de toekomst van je kinderen

… duurzaam aansturen,

transitie noodzakelijk

Trui Maes, UGent.CDOTransitie DuWoBo – Transitie Gent

VormingPlus Kortrijk, 20jan11trui.maes@ugent.be

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 2

Intro

1. Waar gaat het om? begrippen voor transitie

2. Transities sturen? … top-down of bottom-up

3. Wat kunnen we (zelf) doen? … actie

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 3

1. Waar gaat het om? …Het probleem: het raakt op- Natuurlijke rijkdommen- Energie- Water- Ruimte

Gevolgen:• Klimaatprobleem• Waterproblemen• Ruimtedruk• Grondstoffentekort• Afvalproblemen• ...En de kloof rijk/arm …

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 4

Business as usual ?• Hoge olieprijzen? … Energiesubsidie• Verkeersveiligheid? … Meer straatverlichting• Files? … Meer wegen of rekeningrijden• Beetje zwak? … Voedselsupplementen

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 5

… Zo geraken we er niet !

• Transitie: ‘overgang’ van

het huidig ‘systeem’ naar een gewenst systeem

• Systeem: ‘samenhang’ van

veel actoren, veel domeinen, veel interacties

wat we nodig hebben is een transitie

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 6

Nood aan een maatschappelijke agenda !

• Ambitieuze doelstellingen

• Lange termijnvisie

• Coherente aanpak

• Andersdenkend

Systeemverandering voor duurzaamheid

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 7

Uitgangspunten TransitieManagement

• Bestaande hardnekkige problemen kunnen niet opgelost worden door de markt of het huidig beleid

• Nood aan dieper inzicht: hoe verlopen radicale veranderingen (transities) in de samenleving , welke mechanismen spelen, hoe zijn ze te verklaren?

• Sturing van transities naar duurzaamheid: mogelijk? Onder welke voorwaarden? Welk soort sturing?

2. Transities sturen voor SI?

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 8

• Innovatie/transities van maatschappelijke functies als wonen, voeden, werken & recreëren, verplaatsen, voorzien in energie & materialen

• Gevolg van samengaan van evoluties op meerdere schaalniveaus of multilevel perspectief (MLP) van landschap, regime en niche

• Breed perspectief op verandering & innovatie: technologie, instituties, regels, netwerk van actoren, invloed van gebruikers

• Verloopt over lange termijn in diverse fasen

SysteemInnovatie?

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 9

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 10

Sturing? Pilootprojecten! Wonen & bouwen / DuwoboMaterialen / PlanC

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 11

Transitie: aanbod vraagzijde

• TransitieManagement wil het huidig systeem doorgronden vanuit een gedeelde maatschappelijke agenda voor DO in een netwerk van actoren ‘sturend’ in te grijpen op het bestaande systeem. Experiment = een leerschool voor vernieuwing, helpt nieuwe paden te exploreren, barrières te detecteren en oplossingen aan te reiken i.f.v. het strategisch handelen voor een duurzaam streefbeeld op lange termijn

= Aanbodzijde, top-down maar een horizontale ontwikkeling (transitiearena, … doen & leren)

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 12

Transitie: aanbod vraagzijde

• Lokale transitie-initiatieven (° piekolie, UK.Totnes): het besef groeit vanuit (groep van) individuen dat zich andere keuzes i/h dagelijks leven, i/d levenshouding opdringen ifv een leefbare toekomst, ook voor onze kinderen. Kiemen ontwikkelen = voeding en energie om de weerbaarheid tegen ongewenste evolutie(s) te verhogen, maar vooral ook lokale gemeenschappen te inspireren tot een concrete aanpak voor duzalevenskwaliteit.

= vraagzijde, in de praktijk: verwantschap en … complementariteit tussen beide

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 13

Transitie lokaal aan de vraagzijde

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 14

Doembeelden, negatieve communicatie en …Maatregelen voor gedragsverandering?

Of Positieve energie vanuit concrete acties en structurele aanpak

3. Wat staat ons te doen? …

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 15

Als we wereldwijd alles eerlijk delen, dan hebben we recht op 1,8 ha!

www.voedselvoetafdruk.be

Belg: 1,36 ha !

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 16

Wat is je ecologische voetafdruk?

Info: www.ecolife.be Energie-voeding-mobiliteit-reizen-afval

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 17

Goede voorbeelden & stimuli!

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 18

Al 100 extra fietsers bij de lancering !

“de ambassadeurs”

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 19

Goede voorbeeld, méér

Meedoen, nu !

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 20

Ruilen is in …

info@letsvlaanderen.be

Lokaal ruil- en dienstensysteem:• Carpool (school, inkopen, afval) • Breien, naaien, kleren herstellen• Kinderopvang, boodschappen,

hout hakken, gerief (uit)lenen • Tuingroenten, vliersiroop• Hulp bij feestjes, koken, PC,

website, internet, …• Lessen, vorming

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 21

Lokaal geld ?

Positieve actie! Minder zwerfvuil in mijn straat. Bloemen aan de gevels. Meer groene energie.

De wijk wordt netter, groener en leuker door Torekes acties samen te doen! En buurtwinkels krijgen een duwtje in de rug omdat de Torekes voor lokaal gebruik zijn.

Origineel voor de wijk! Acties worden beloond met een eigen, lokale munt: het Toreke.

Torekes biljetten zijn echt geld waard! Je kan er in buurtwinkels gezonde en duurzame inkopen mee doen.

Gentse Torekes catalogus: www.torekes.be

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 22

Ook Vormingplus kan in deze regio haar steentje bijdragen …

zoek lokale connecties, faciliteer, stimuleer,omkader de acties …